PROJEKT AUTORSKI NOWEJ STRUKTURY STUDIÓW NA WYDZIALE MECHANICZNYM POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Założenia ogólne 1. Program przygotowany został dla kierunku nauczania MECHANIKA I BUDOWA MASZYN. Proponuje się przyjąć zgodnie ze Standardami nauczania podział na dwa poziomy studiów: - inżynierskie 7-semestralne (poziom I) - magisterskie 10-semestralne (poziom II) 2. Proponuje się podjęcie dyskusji strategicznej o liczbie kierunków kształcenia na wydziale, a zwłaszcza rozważenie, na podstawie prognoz o stanie kadry oraz skutkach finansowych ewentualnych decyzji: przywrócenia kierunku nauczania AUTOMATYKA I ROBOTYKA i/lub zaliczenia niektórych nauczycieli do minimum kadrowego kierunku międzywydziałowego INŻYNIERIA MATERIAŁOWA. 3. Zgodnie z praktyką wielu uczelni proponuje się, aby pierwsze sześć semestrów było wspólne dla obu poziomów studiów, zaś 6 semestr w niewielkiej części (odrębne seminarium dyplomowe i praca przejściowa dla inżynierów) oraz 7 semestr w całości przebiegał odrębnie dla studiów inżynierskich i magisterskich. 4. Proponuje się włączenie do ustalania przez Komisję Programową sposobu kształcenia (w tym rodzajów, umiejscowienia i wymiaru przedmiotów obowiązkowych i wybieralnych) na III poziomie studiów, tj. na studiach doktorskich (w ramach Studium Doktoranckiego). Propozycja ta ma swoje uzasadnienie w tym, że doktoranci Wydziału Mechanicznego, niezależnie od ustanowienia i kontynuacji dotychczasowego Środowiskowego Studium Doktoranckiego, otrzymują dyplomy w obszarze dyscypliny naukowej BUDOWA I EKSPLOATACJA MASZYN, i powinni mieć pogłębione wykształcenie kierunkowe w zakresie zgodnym z poziomem magisterskim Wydziału Mechanicznego. 5. Proponuje się rozważenie, czy zgodnie z praktyką wielu uczelni liczba studentów na poziom magisterski i inżynierski nie powinna być corocznie ustalana przez dziekanat, zaś kwalifikacja dokonywana na podstawie życzeń studentów oraz ich dotychczasowej średniej ze studiów po semestrze 5. Ta praktyka ma następujące uzasadnienie: a) zapewnia przyjęcie na trudniejsze studia magisterskie jedynie studentom dobrze przygotowanym i motywuje ich do lepszej pracy na pierwszych trzech latach studiów (element konkurencji), b) wprowadza kryterium przyjęcia podobne, jak na III poziom studiów (studia doktorskie) 6. Liczba godzin studiów powinna wynosić 3750±100 godz. zgodnie ze Standardami nauczania dla kierunku studiów: mechanika i budowa maszyn STUDIA MAGISTERSKIE, załącznik nr 36 do opracowania Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKÓW STUDIÓW. Zgodnie z praktyką wielu uczelni, proponuje się wydzielenie z tej liczby 360 godz. na przygotowanie pracy magisterskiej (teoretyczne obciążenie ostatniego semestru 390 godz.). Proponuje się 3687 godz., w tym 3327 godz. godzin zajęć z nauczycielami. 7. Standardy określają minimalną liczbę godzin dla przedmiotów w nich wymienionych. W propozycji siatki godzin zawarto następujące liczby godzin (w nawiasach minima wg Standardów): a) przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 165 (120) b) języki obce 180 (180) c) wychowanie fizyczne 90 (90) d) matematyka 210 (210) e) fizyka 135 (135) f) mechanika techniczna wraz z wytrzymałością materiałów 240 (210) g) grafika inżynierska 90 (90) h) podstawy informatyki 30 (30) i) podstawy konstrukcji maszyn z CAD 210 (210) j) materiały konstrukcyjne w budowie maszyn 120 (90)
k) techniki wytwarzania 300 (165) l) podstawy elektrotechniki i elektroniki 90 (60) m) termodynamika techniczna 135 (45) n) mechanika płynów 45 (45) o) podstawy automatyki 60 (45) p) miernictwo i systemy pomiarowe 45 (45) W większości przypadków utrzymano obecne liczby godzin dla przedmiotów zawartych w Standardach. Szczegółowe zmiany omawiane są dalej. Zawarte w propozycji obciążenie nie przekracza 390 godz., tj. 26 godz. tygodniowo. Obciążenie to jest najmniejsze w sem. 1 (oraz 10), nieco większe w sem. 2 i 3, największe w sem. 5, 6, 7 i 8 tak, aby sprzyjało ono rozwojowi zdolności percepcyjnych studentów i przygotowaniu prac kwalifikacyjnych. 8. Proponuje się przyjąć podział przedmiotów na trzy grupy zgodnie ze Standardami, tj. A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Proponuje się przyjąć udział przedmiotów grup tu wymienionych zgodnie ze Standardami, które zalecają, aby w celu uzyskania akredytacji FEANI (europejskiej Federacji Narodowych Stowarzyszeń Inżynierskich) udział ten wynosił: A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (wg FEANI przedmioty nie techniczne) ok. 10% B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE (wg FEANI przedmioty podstawowe) ok. 35% C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE (wg FEANI przedmioty inżynierskie) ok. 55% W siatce godzin podano liczby godzin, które odpowiadają standardom FEANI. Przyjęto do obliczeń liczbę godzin 3687 godz., tj. z uwzględnieniem 360 godz. na przygotowanie pracy dyplomowej. W Standardach używa się pojęć specjalizacja i specjalność. - Przedmioty specjalizacyjne są to przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych) ; proponuje się, aby tę terminologię zastosować do przedmiotów obecnego profilu i specjalizacji na studiach inżynierskich, z równoczesnym zniesieniem dotychczasowej terminologii w tym zakresie. - Przedmioty specjalnościowe są to przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonym zakresie wiedzy ; proponuje się, aby tę terminologię zastosować do przedmiotów obecnego profilu i specjalizacji na studiach magisterskich, z równoczesnym zniesieniem dotychczasowej w tym zakresie. W programie pozostawiono także określenie Profil kształcenia dla grup przedmiotów przygotowywanych przez kilka katedr o wspólnym profilu zawodowym. 9. Standardy nie sugerują liczby godzin dla studiów inżynierskich. W celu uzyskania właściwych proporcji i równomiernego obciążenia liczba godzin dla studiów inżynierskich bez realizacji pracy dyplomowej powinna wynosić ok. 2240 godz., tu zaś proponuje się 2496 godz. bez pracy dyplomowej. Proponuje się alternatywnie: a) pozostawienie takiego obciążenia, b) zmniejszenie obciążenia poziomu inżynierskiego przez znaczne zmniejszenie liczby godzin w semestrze 7, c) zmniejszenie obciążenia poziomu inżynierskiego przez przesunięci niektórych przedmiotów z semestrów 1-6 na semestry 7-9. 10. Standardy nie sugerują także warunków dla studiów doktorskich. Proponuje się ograniczenie liczby godzin dla wszystkich poziomów 8-semestralnych studiów łącznie do 630 godzin realizowanych w ciągu 7 semestrów, w tym godzin wykonywanych zajęć dydaktycznych. Praktyka taka stosowana jest w wielu uczelniach i instytutach PAN.
Przedmioty kształcenia ogólnego 11. Proponuje się, aby liczba godzin PRZEDMIOTÓW KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO wynosiła 435 godz. (zgodnie z FEANI 375) dla poziomu magisterskiego. W celu osiągnięcia takiej liczby i 12. Proponuje się zmniejszenie liczby godzin z Ekonomii I z 45 na 30 godz. z równoczesną zmianą jej nazwy na szczegółową (sugerowana zgodnie z programem szczegółowym: Mikro- i makroekonomia ). 13. Proponuje się, aby studenci wybierali na poziomie II dwa 30-godzinne przedmioty, zatwierdzone przez Radę Wydziału, z proponowanych czterech do sześciu, z równoczesnym zniesieniem dotychczasowych Przedmiotów humanistycznych wybieralnych. Proponuje się przedmioty do wyboru: a) ekonomiczny (o nazwie i programie proponowanym przez WEiZ; obecnie, mimo miejsca w siatce godzin, program szczegółowy ekonomii na poziomie magisterskim nie jest umieszczony w Informatorze Studiowania w systemie punktów ECTS) b) filozoficzny (o nazwie i programie proponowanym przez WEiZ) c) Integracja europejska lub zbliżony, nawiązujący do miejsca Polski w Unii Europejskiej, d) Techniki komunikacji lub Komunikacja społeczna (proponowane przez inne uczelnie) lub inny, omawiający sposoby prezentacji siebie i swego miejsca pracy 14. Proponuje się uszczegółowienie nazw przedmiotu Organizacja i zarządzanie i i II, np.: Organizacja i zarządzanie małym przedsiębiorstwem oraz Biznesplan. 15. Jako przedmiot do wyboru z WM proponuje się także obecne Podstawy ergonomii technicznej (proponowane jest zmniejszenie liczby godzin do 30 godz. z obecnych 45 godz.; przedmiot jest wykładany przez nauczyciela z zewnątrz). 16. Proponuje się przeniesienie przedmiotu Ochrona własności intelektualnej na semestr 9 zgodnie z życzeniem wykładowcy. 17. Proponuje się przesunięcie lektoratu z języka o dwa semestry wyżej, co pozwoli na jego zakończenie przed rozpoczęciem faktycznej realizacji pracy dyplomowej i przyniesie korzyści finansowe. Taka praktyka jest stosowana na niektórych innych uczelniach. Przedmioty podstawowe 18. Proponuje się, aby liczba godzin PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH wynosiła 1170 godz. (zgodnie z FEANI 1170) dla poziomu magisterskiego. W celu osiągnięcia takiej liczby i 19. Proponuje się ograniczenie Matematyki do 210 godzin (Standardy nauczania przewidują minimalną liczbę 210 godz.), w tym 135 godz. na poziomie inżynierskim z równoczesnym określeniem przez WM ogólnych programów nauczania matematyki na obu poziomach. Obecnie jest to 300 godz., w tym 217,5 godz. na poziomie inżynierskim. Jednocześnie proponuje się wykładanie wybranych działów matematyki w ramach specjalności na poziomie magisterskim. 20. Proponuje się zmienić nazwę przedmiotu z Zapis konstrukcji na Grafika inżynierska z podniesieniem dotychczasowego wymiaru 75 godz. do 90 godz., zgodnie ze Standardami nauczania. 21. Proponuje się podzielić przedmiot Programowanie obliczeń inżynierskich na trzy: a) Podstawy informatyki w wymiarze 30 godz., zgodnie ze Standardami nauczania, b) Komputerowe programy użytkowe w wymiarze 45 godz. na poziomie inżynierskim,
c) Programy obliczeniowe w wymiarze 30 godz. jako przedmiot dowolnych specjalności obowiązkowy lub do wyboru. 22. Proponuje się usunięcie przedmiotu Chemia z kanonu z ewentualnym proponowaniem jej w ramach specjalności i specjalizacji lub jako przedmiotu do wyboru. W Standardach nauczania nie ma chemii. 23. Proponuje się przyjęcie jako zasady, że przedmiotami podstawowymi nie wchodzącym w skład standardów nauczania powinny być przedmioty najbardziej nowoczesne, o dużym znaczeniu dla marketingu studentów. Proponuje się jako takie: a) Techniczne podstawy cywilizacji b) Ekoinżynieria c) Komputerowe programy użytkowe d) Wibromechanika e) Pneumonika f) Nanotechnologie g) Biomechanika h) Mechatronika i) Odnawialne źródła energii 24. Proponuje się połączenie przedmiotów Wprowadzenie do techniki oraz Technika a cywilizacje w jeden przedmiot Techniczne podstawy cywilizacji w wymiarze 45 godz. W ramach tego przedmiotu, tak jak dotychczas, każda z katedr w ciągu godziny miałaby możliwośc prezentacji osiągnięć z jej dziedziny. 25. Proponuje się zmianę nazwy przedmiotu Inżynieria ochrony środowiska na Ekoinżynieria z przesunięciem z grupy przedmiotów kształcenia ogólnego do przedmiotów podstawowych oraz zmianą programu. 26. Proponuje się wprowadzenie przedmiotu Wibromechanika z równoczesnym zniesieniem przedmiotów Teoria mechanizmów i maszyn oraz Drgania mechaniczne. 27. Proponuje się wprowadzenie przedmiotu Penumonika z równoczesnym zniesieniem przedmiotu Podstawy hydrauliki i pneumatyki. 28. Proponuje się wprowadzenie 60 godz. przedmiotów podstawowych do wyboru. Przedmioty kierunkowe 29. Proponuje się, aby liczba godzin PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH wynosiła 1722 godz. (zgodnie z FEANI 1630) dla poziomu magisterskiego. W celu osiągnięcia takiej liczby i 30. Proponuje się wprowadzenie zamiast przewidywanego Standardami nauczania przedmiotu Materiały konstrukcyjne w budowie maszyn w wymiarze minimum 90 godz. dwóch przedmiotów: Podstawy materiałoznawstwa w wymiarze 75 godz. oraz Materiały konstrukcyjne w wymiarze 45 godz., tj. łącznie 120 godz. Obecnie materiałoznawstwo I i II łącznie mają taki sam wymiar godzin. W ramach tego ostatniego rpzedmioty wkładane byłby także zagadnienia z polimerów, jak do tej pory. 31. Proponuje się wprowadzenie zamiast przewidywanego Standardami nauczania przedmiotu Techniki wytwarzania w wymiarze 165 godz., przedmiotów o łącznym wymiarze 300 godz.: a) Odlewnictwo i obróbka plastyczna (dotychczasowa Technologia metali ) w wymiarze 45 godz., jak dotychczas, b) Metalurgia proszków w wymiarze 30 godz.; przedmiot ten był prowadzony w przeszłości, choć jest ujęty w Standardach, c) Spajalnictwo (dotychczasowe Spawalnictwo ) w wymiarze 45 godz., jak dotychczas, d) Technologie powłokowe w wymiarze 30 godz.; temat ten znajduje się ten w Standardach i był realizowany w ramach przedmiotów Materiałoznawstwo II oraz Inżynieria powierzchni e) Obróbka skrawaniem w wymiarze 60 godz., jak dotychczas,
f) Podstawy obróbki cieplnej w wymiarze 30 godz.; temat ten znajduje się ten w Standardach i był realizowany w ramach profilu nauczania, g) Technologia maszyn w wymiarze 60 godz., jak dotychczas. Znaczne zwiększenie liczby godzin w stosunku do Standardów nauczania wynika zarówno z tradycji technologicznej części wydziału, jak i z konieczności uwzględnienia treści programowych dla przedmiotu Techniki wytwarzania zawartych w Standardach. 32. Proponuje się wprowadzenie zamiast przewidywanego Standardami nauczania przedmiotu Podstawy elektrotechniki i elektroniki w wymiarze 60 godz. dwóch jak obecnie, przedmiotów: Elektrotechnika w wymiarze 45 godz. (obecnie 60 godz.) oraz Elektronika w wymiarze 45 godz. (obecnie 60 godz.). 33. Proponuje się zmniejszenie liczby godzin z przedmiotu Mechanika płynów z 75 godz. do 45 godz., tj. minimum określonego Standardami nauczania. Brakujące 30 godz. wykładu o wysoce specjalistycznym charakterze może być oferowane studentom wybranych specjalności. 34. Proponuje się zmianę nazwy przedmiotu Metrologia na Miernictwo i systemy pomiarowe. 35. Jako przedmioty kierunkowe poza Standardami nauczania proponuje się wyłąznie przedmioty do wyboru. 36. Przedmiot Przetwórstwo tworzyw sztucznych, który nie wchodzi w zakres Standardów, mógłby być oferowany także w ramach profilu inżynierskiego lub specjalności magisterskiej. 37. Przedmiot Podstawy silników i napędów spalinowych mógłby być oferowany, który nie wchodzi w zakres Standardów, mógłby być oferowany także w ramach profilu inżynierskiego lub specjalności magisterskiej. Studium Doktoranckie 38. Proponuje się wymiar obowiązkowych zajęć w pierwszych siedmiu semestrach wynoszący rocznie 180 godz., w tym: a) przedmiot obowiązkowy kierunkowy 30 godz. (sem. I, III, V, VII) b) przedmiot do wyboru 30 godz. (sem. II, IV, VI) c) język angielski (w semestrach I-VI) oraz do wyboru filozofia lub ekonomia (semestr VII) 30 godz. d) zajęcia dydaktyczne własne 60 godz. e) seminarium doktoranckie wspólne dla doktorantów jednego rocznika 30 godz. Przygotował zespół w składzie: prof. dr hab. inż. Jan Stąsiek prof. dr hab. inż. Edmund Wittbrodt prof. dr hab. inż. Andrzej Zieliński Gdańsk, 18 kwietnia 2003 r. Za Zespół: