VIII KONFERENCJA STOWARZYSZENIA DORADCÓW ds. BEZPIECZEŃSTWA PRZEWOZU TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH KOLEJĄ 26 październik 2018r. Badania okresowe i pośrednie zbiorników cystern. Robert Biedroń doradca ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych koleją
Część 6 Regulaminu RID - Przepisy dotyczące budowy i badań opakowań, DPPL, opakowań dużych i cystern
Norma PN-EN 12972:2018-09 Cysterny do transportu towarów niebezpiecznych - Badanie, kontrola i oznakowanie cystern ze zbiornikami metalowymi. Określa badanie, kontrolę i oznakowanie zatwierdzenia typu, kontrolę odbiorczą, okresową i pośrednią oraz nadzwyczajne sprawdzenie zbiorników metalowych (płaszcz i wyposażenie) zbiorników stałych (pojazdów cystern), zbiorników wymiennych, wagonów-cystern, zbiorników przenośnych, kontenerów zbiornikowych do transportu towarów niebezpiecznych.
Postanowienia niniejszego dokumentu nie dotyczą pojazdów-baterii i wagonów-baterii zawierających butle, zbiorników rurowych, bębnów ciśnieniowych, wiązki butli, wieloelementowych kontenerów do gazu (MEGC), niezależnie od tego, czy elementami tymi są pojemniki czy zbiorniki.
Próby ciśnieniowe są to próby, których zasadniczym celem jest sprawdzenie przenoszenia obciążeń przez ścianki zbiornika cysterny. Próby ciśnieniowe, których celem jest sprawdzenie szczelności definiowane są jako próby szczelności. Próby ciśnieniowe są wykonywane głównie jako: hydrauliczne pneumatyczne pneumatyczno hydrauliczne Próby pneumatyczne przeprowadza się w zasadzie dla ciśnień próbnych do 2 MPa chyba, że normy, przepisy lub instrukcje dla konkretnych cystern stanowią inaczej.
Wskazania dla przeprowadzenia próby pneumatycznej obejmują następujące przypadki: jeżeli użycie cieczy próbnej mogłoby wywołać reakcje z czynnikiem roboczym. jeżeli badana cysterna nie jest zaprojektowana na przeniesienie obciążenia wynikającego z wypełnienia cieczą. gdy brak jest możliwości doprowadzenia cieczy lub występuje obawa jej zamarznięcia gdy nie ma możliwości usunięcia cieczy próbnej z cysterny Do przeprowadzenia prób stosowane są następujące czynniki: woda powietrze azot i inne gazy obojętne gazy robocze
Badania okresowe Zbiorniki i ich wyposażenie powinny być poddawane badaniom okresowym nie później niż co 8 lat. Badania okresowe powinny obejmować: sprawdzenie stanu zewnętrznego i wewnętrznego, próby szczelności zbiornika wraz z jego wyposażeniem oraz sprawdzanie prawidłowości funkcjonowania całego wyposażenia, oraz zasadniczo hydrauliczną próbę ciśnieniową.
Osłona izolacji termicznej lub innej powinna być usunięta tylko w zakresie koniecznym do rzetelnej oceny stanu technicznego zbiornika. Z wyjątkiem klasy 2, ciśnienie próbne hydraulicznej próby ciśnieniowej zależy od ciśnienia obliczeniowego powinno być ono co najmniej równe ciśnieniu podanemu poniżej:
Ciśnienie obliczeniowe (bar) Ciśnienie próbne (bar) G 12) G 13) 1,5 1,5 2,65 2,65 4 4 10 4 15 4 21 10 (4 )3 ) [12] G - obliczone ciśnienie minimalne zgodnie z przepisami ogólnymi podanymi w 6.8.2.1.14 (patrz 4.3.4.1). [13] Minimalne ciśnienie próbne dla UN 1744 BROM lub UN 1744 BROM, ROZTWÓR. Minimalne ciśnienia próbne dla klasy 2 podane są w tabeli dla gazów i mieszanin gazowych pod RID 4.3.3.2.5. Hydrauliczna próba ciśnieniowa powinna być przeprowadzona dla całego zbiornika i oddzielnie dla każdej komory zbiornika wielokomorowego.
Hydrauliczna próba ciśnieniowa powinna być przeprowadzona przed założeniem izolacji termicznej, jeżeli jest ona przewidziana. Jeżeli zbiornik i jego wyposażenie były badane oddzielnie, to po połączeniu powinny przejść badanie szczelności. Próba szczelności powinna być przeprowadzona oddzielnie dla każdej komory zbiornika podzielonego na komory.
Zbiorniki do przewozu towarów sproszkowanych lub granulowanych niezaliczonych do towarów niebezpiecznych podlegają badaniom zgodnie z Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 1 sierpnia 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Transportu w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie projektowania, wytwarzania, eksploatacji, naprawy i modernizacji specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych Dz.U. 2014 poz. 1465.
W przypadku zbiorników przeznaczonych do przewozu towarów sproszkowanych lub granulowanych, za zgodą rzeczoznawcy zatwierdzonego przez właściwą władzę, okresowe próby wodne mogą być pominięte i zastąpione próbami szczelności, zgodnie z warunkami podanymi j.n. dla badań pośrednich, pod rzeczywistym ciśnieniem wewnętrznym równym co najmniej najwyższemu ciśnieniu roboczemu.
Badanie pośrednie Zbiorniki i ich wyposażenie powinny być poddawane badaniom pośrednim nie później niż co 4 lata po badaniu odbiorczym i każdym badaniu okresowym. Badania pośrednie mogą być przeprowadzane w ciągu 3 miesięcy przed lub po przypadającym terminie. Jednakże badanie pośrednie może być przeprowadzone w dowolnym czasie przed przypadającym terminem. Jeżeli badanie pośrednie jest przeprowadzone wcześniej niż 3 miesiące przed przypadającym terminem, wówczas następne badanie pośrednie powinno być przeprowadzone nie później niż 4 lata po dacie przeprowadzonego badania.
Badania pośrednie powinny obejmować próbę szczelności zbiornika z wyposażeniem oraz sprawdzanie prawidłowości funkcjonowania całego wyposażenia. Do tego celu cysterna powinna być poddana rzeczywistemu ciśnieniu wewnętrznemu, co najmniej równemu maksymalnemu ciśnieniu roboczemu. Jeżeli do badania szczelności cystern przeznaczonych do przewozu materiałów ciekłych lub materiałów stałych granulowanych lub sproszkowanych stosowany jest gaz, to badanie to powinno być przeprowadzone pod ciśnieniem, co najmniej równym 25% maksymalnego ciśnienia roboczego. We wszystkich przypadkach nie może być ono niższe niż 20 kpa (0,2 bar) (nadciśnienie)
Dla cystern wyposażonych w urządzenia wentylacyjne i urządzenia przeciwdziałające wyciekowi zawartości na zewnątrz w razie przewrócenia się cysterny, próba szczelności powinna być przeprowadzana pod ciśnieniem statycznym materiału napełniającego. Próba szczelności powinna być wykonana oddzielnie dla każdej komory podzielonego zbiornika. Próba szczelności cystern przeznaczonych do przewozu gazów powinna być wykonywana przy ciśnieniu nie mniejszym niż: 20% ciśnienia próbnego dla gazów sprężonych, gazów skroplonych i gazów rozpuszczonych, 90% maksymalnego ciśnienia roboczego dla gazów skroplonych schłodzonych.
Przygotowanie zbiornika cysterny Zbiornik cysterny powinny być odpowiednio przygotowane do prób ciśnieniowych Przeznaczony do badania okresowego zbiornik cysterny należy odgazować i odkazić zgodnie z postanowieniami Instrukcji Technologicznej dla Oczyszczalni Cystern. W przypadku gdy zachodzi potrzeba wejścia do zbiornika w celu wyczyszczenia, sprawdzenia stanu wewnętrznego, dokonania naprawy należy przed wejściem wykonać analizy składu chemicznego atmosfery wewnątrz zbiornika, przygotować stanowisko pracy i wystawić pisemne zezwolenie. Wyczyszczony zbiornik cysterny zostaje następnie przekazany do zakładu posiadającego uprawnienia do dokonywania napraw i badań okresowych. W przypadku zlecenia wykonania regulacji, nastawienia i naprawy osprzętu przez firmę obcą (specjalistyczną) musi ona posiadać odpowiednie uprawnienia oraz wystawić poświadczenie wykonania tej naprawy.
Przygotowanie uznaje się za zakończone jeżeli: cysterna jest czysta i opróżniona z czynnika roboczego za wyjątkiem prób gdzie czynnikiem do przeprowadzenia prób jest gaz roboczy dopływy, odpływy, króćce odwadniające i odpowietrzające (z wyjątkiem spustowego i odpowietrzającego do próby i podłączenia urządzenia wytwarzającego ciśnienie) są zaślepione lub zaopatrzone są w sprawne zawory odcinające. zawory bezpieczeństwa są zdemontowane a króćce zaślepione dopuszcza się w przypadkach uzasadnionych blokadę zaworów bezpieczeństwa. przestrzeń badana cysterny jest drożna i skutecznie odpowietrzona (dla próby hydraulicznej) izolacja termiczna oraz inne elementy utrudniające oględziny badanej przestrzeni są zdemontowane przeznaczone do próby manometry, wakuometry i termometry posiadają ważne cechy legalizacji zbiornik na zewnętrznej przed rozpoczęciem prób powinien być suchy czysty aby zlokalizować ewentualne nieszczelności.
Podczas prób konieczne jest spełnienie następujących warunków: pracownicy powinni być wyposażeni w sprzęt ochrony osobistej właściwy dla metody badań urządzeń ciśnieniowych nie wolno doszczelniać przez dokręcanie śrub na połączeniach jeżeli cysterna jest pod ciśnieniem. demontaż elementów cysterny lub ich wyposażenia może być dokonany po obniżeniu ciśnienia do atmosferycznego ostukiwanie cystern poddanych ciśnieniu próbnemu jest zabronione pomieszczenia, w których wykonuje się próby przy użyciu czynników niebezpiecznych powinny być intensywnie przewietrzane temperatura pomieszczenia w których wykonuje się próby powinna być dodatnia a temperatura wody w badanym zbiorniku powinna zawierać się od + 5 do + 40 C. próby ciśnieniowe cystern kriogenicznych powinny być przeprowadzane w przestrzeni otwartej w czasie każdej próby powinien być obecny przełożony podczas prób cystern przewożących tlen niedopuszczalne jest aby pracownicy i uczestnicy prób posiadali odzież zanieczyszczoną olejem lub smarem
Naprawa Naprawa zbiornika cysterny odbywa się zgodnie z wymogami przepisów RID, BHP, norm, instrukcji w zakładzie posiadającym odpowiednie uprawnienia do naprawy / modernizacji, których zakres podany jest w wydanej decyzji.
Przykładowy zakres uprawnienie do naprawy : zbiorników cystern kolejowych i drogowych przeznaczonych do przewozu towarów niebezpiecznych kl.: 2, 3, 6, 8 i 9 wg RID i ADR, z wyłączeniem zbiorników cystern do przewozu niektórych towarów niebezpiecznych klasy 2, 6.1 i 8, które oznaczone są znakiem π zgodnie z dyrektywą 2010/35/UE. zbiorników wraz z wyposażeniem obsługowym, konstrukcyjnym, trwale połączonych z podwoziem kolejowym, napełniane lub opróżniane ciśnieniem (PS) wyższym niż 0,5 bara, do przewozu materiałów stałych (sypkich lub granulowanych) stosowanych w ruchu kolejowym do przewozu towarów niezaliczonych do towarów niebezpiecznych.
1.Zapoznanie się z dokumentacją techniczną zbiornika 2.Badanie zawartości tlenu oraz określenie granicy wybuchowości wnętrze zbiornika 3.Wykonanie siatki pomiarowej. 4.Uzgodnienie metody naprawy (jeżeli konieczne prowadzenie prac spawalniczych) 5.Wymiana uszkodzonej części poszycia zbiornika lub jego elementów. 6.Wymiana uszkodzonej armatury. 7.Wymiana uszczelnień 8.Pomiar skuteczności zerowania 9.Oznakowanie / opis wagonu Proces naprawy
10.Naprawie poddawana jest również izolacja zbiornika, osprzęt oraz urządzenia zewnętrzne. 11.Po naprawie instalacji grzewczej następuje próba szczelności oraz badania z odbiorem Rzeczoznawcy do przeprowadzania badań zbiorników wagonów-cystern. 12.Podczas naprawy w zależności od jej rodzaju lub wymogów RID mogą być przeprowadzane badania nieniszczące, do których zalicza się: - badanie magnetyczno-proszkowe, - badanie radiograficzne, - badanie ultradźwiękowe, - badanie penetracyjne. Potwierdzeniem wykonania napraw jest wystawienie stosownych poświadczeń, potwierdzających wykonanie badań / testów.
Próba hydrauliczna cysterny polega na: a) napełnieniu cieczą próbną tak, aby cała badana przestrzeń badana była wypełniona b) zamknięciu zaworów odpowietrzających i wytworzeniu w badanej komorze ciśnienia próbnego wskazanego w dokumentacji konstrukcyjnej zbiornik z prędkością nie większa niż l bar/min c) utrzymaniu ciśnienia próbnego przez 20 minut dla zbiornika bez izolacji i nie mniej niż 50 minuty dla zbiornika z izolacją d) oględzin powierzchni, złącz i elementów cysterny Po zakończeniu oględzin i sprawdzeniu szczelności armatury zabudowanej na cysternie obniżyć ciśnienie do atmosferycznego opróżnić zbiornik z cieczy próbnej. Próbę uznaje się za wykonaną z wynikiem pozytywnym,jeżeli podczas oględzin ścianek, złącz i elementów cysterny nie stwierdzono pęknięć, odkształceń trwałych, przenikania cieczy lub gazu.
Próba szczelności polega na : a) napełnieniu cieczą próbną tak, aby cała badana przestrzeń badana była wypełniona b) zamknięciu zaworów odpowietrzających i wytworzeniu w badanej komorze ciśnienia próbnego wskazanego w dokumentacji konstrukcyjnej zbiornik z prędkością nie większa niż l bar/min c) utrzymaniu ciśnienia próbnego przez 15 minut dla zbiornika bez izolacji i nie mniej niż 30 minuty dla zbiornika z izolacją d) oględzin powierzchni, złącz i elementów cysterny e) jeżeli próby szczelności wykonania jest gaz to miejsca, w których może wystąpić nieszczelność należy pokryć środkiem pianotwórczym w celu jej wykrycia Po zakończeniu oględzin i sprawdzeniu szczelności armatury zabudowanej na cysternie obniżyć ciśnienie do atmosferycznego opróżnić zbiornik z cieczy próbnej / gazu. Próbę uznaje się za wykonaną z wynikiem pozytywnym, jeżeli podczas oględzin ścianek, złącz i elementów cysterny nie stwierdzono pęknięć, odkształceń trwałych, przenikania cieczy lub gazu.
Przekazanie zbiornika cysterny do eksploatacji. Przekazanie użytkownikowi urządzenia po badaniu do dalszej eksploatacji następuje w oparciu o pozytywny ich wynik i wystawioną decyzję Rzeczoznawcy do przeprowadzania badań zbiorników wagonów-cystern.
Armatura Armatura wagonu cysterny powinna znajdować się w miejscach określonych w Karcie UIC 573
KUREK KULOWY ZKA 100 Armatura - przykłady
Ogranicznik zderzak jednoznacznego położenia (stanu) zaworu w pozycji zamknięty
ZAWÓR ZAPOROWY SKOŚNY KOŁNIERZOWY KWASOODPORNY Nr kat. 242
Kurek kulowy KKAM 100K/A - DN 100 - ciśnienie nominalne - 0,6 MPa - temperatura pracy - 243-338K (-30-65oC) - środowisko agresywne chemicznie - zastosowanie m.in. do cystern kolejowych - masa całkowita - 36,4 kg
Kurki instalacji grzewczej
Zawory bezpieczeństwa
Armatura zbiornika cysterny 437Ra
Króciec opróżniania z rurą wgłębną DN 80 Króciec odpowietrzający lub doprowadzający sprężone powietrze DN 50 Króciec załadunku DN 150 Zawór bezpieczeństwa odmiana 406R
Zawór główny środkowy DN 150 Rura wgłębna do rozładunku DN 80 Rura do prowadzenia załadunku DN 150
Króciec odpowietrzający lub doprowadzający sprężone powietrze DN 50
Zawór główny (wewnętrzny) pierwsze zamknięcie układu rozładowczego
Zawór / kurek boczny spustowy oraz zaślepka nakręcana drugie oraz trzecie zamknięcie układu rozładowczego
Badania okresowe zbiornika cysterny - przygotowanie Identyfikacja, oględziny zbiorników skierowanych do badania okresowego
Kontrolne pomiary grubości
Instalacja grzewcza sprawdzenie - remont
Ocena wnętrza zbiornika, sprawdzenie szczelności instalacji grzewczej
Naprawa instalacji grzewczej
Po naprawie ponowne sprawdzenie szczelności instalacji grzewczej z odbiorem przez KJ. Następnie zgłoszenie do Rzeczoznawcy w celu przeprowadzania badań zbiornika wagonu-cysterny t.j. przeprowadzenia oględzin wnętrza zbiornika i próby hydraulicznej instalacji grzewczej. Jeśli uzyskany wynik ww. badania jest pozytywny zbiornik zostaje przygotowany do próby hydraulicznej z odbiorem Rzeczoznawcy.
Dziękuję za uwagę Do następnej próby