PROJEKT USTAWA z dnia... o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 oraz o zmianie niektórych innych ustaw

PROJEKT USTAWA z dnia... o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 oraz o zmianie niektórych innych ustaw Art.1. 1. Ustawa określa zasady i tryb przyznawania zadośćuczynienia w związku z przeprowadzonymi procesami nacjonalizacyjnymi, zwanego dalej zadośćuczynieniem. 2. Zadośćuczynienie polega na wypłacie przez Skarb Państwa świadczenia pieniężnego z zastrzeżeniem art. 11 ust. 4. 3. Zadośćuczynienie przysługuje osobom fizycznym, które w chwili nacjonalizacji: 1) były właścicielami lub współwłaścicielami nieruchomości oraz 2) były obywatelami polskimi. 4. Zadośćuczynienie nie przysługuje osobom: 1) którym przysługiwały w stosunku do państw obcych roszczenia odszkodowawcze, wynikające z aktów prawa międzynarodowego zawartych po dniu 1 stycznia 1944 r. między Państwem polskim lub jego rządem, a państwami obcymi lub ich rządami, 2) których mienie zostało przejęte przez Skarb Państwa bez odszkodowania w związku z wykonaniem Umowy Poczdamskiej z dnia 2 sierpnia 1945 r. i innych aktów prawa międzynarodowego, jako przysługujące Polsce reparacje wojenne, 3) które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie dekretu z dnia 13 września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej (Dz. U. Nr 55, poz. 310, z 1947 r. Nr 65, poz. 390 i Nr 66, poz. 404, z 1948 r. Nr 57, poz. 453 oraz z 1949 r. Nr 32, poz. 238 i Nr 65, poz. 533), 4) które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25), 5) którym na mocy orzeczenia sądu lub decyzji organu administracji przyznano odszkodowanie od Skarbu Państwa lub gminy z tytułu nacjonalizacji nieruchomości, 6) na rzecz, których Skarb Państwa lub gmina: a) przeniosła własność lub współwłasność, albo b) ustanowiła prawo użytkowania wieczystego nieruchomości, do której prawa nabyte zostały uprzednio przez Skarb Państwa lub gminę na skutek nacjonalizacji, albo taki obowiązek Skarbu Państwa lub gminy został stwierdzony prawomocnym orzeczeniem sądu lub organu administracji, 1

7) których nieruchomości były przedmiotem wkładu w spółkach prawa handlowego. 5. Postanowienia ust. 3 pkt. 6 nie stosuje się do nabycia własności, współwłasności lub prawa użytkowania wieczystego w wykonaniu prawa pierwszeństwa w ich nabyciu, przysługującego byłym właścicielom nieruchomości w rozumieniu przepisów ustawy z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.) 6. Jeżeli w dacie dokonania nacjonalizacji nieruchomość stanowiła przedmiot współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli może żądać odrębnie wypłaty przez Skarb Państwa zadośćuczynienia w części odpowiadającej wielkości jego udziału we współwłasności takiej nieruchomości. 7. Jeżeli w dacie dokonania nacjonalizacji nieruchomość stanowiła współwłasność łączną dla ustalenia wielkości udziału stosuje się przepisy dotyczące stosunku, z którego ta współwłasność wynikała 8. Postanowienia ust. 3 pkt. 5 nie stosuje się w razie przyznania lub wypłacenia częściowych odszkodowań. W takich przypadkach zadośćuczynienie przysługuje, zaś przyznane lub wypłacone odszkodowanie pomniejsza wartość znacjonalizowanej nieruchomości. Art. 2. 1. Prawo do zadośćuczynienia jest niezbywalne z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Prawo do zadośćuczynienia podlega dziedziczeniu. 3. W razie śmierci przed dniem wejścia w życie ustawy osoby, której w myśl przepisów art. 1 przysługiwałoby zadośćuczynienie, prawo to przysługuje jej spadkobiercom. 4. Prawo do zadośćuczynienia wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Art. 3. 1. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest przejęcie prawa własności lub współwłasności nieruchomości, na rzecz Skarbu Państwa lub gminy na podstawie przepisów: a) art. 1 dekretu Naczelnika Państwa z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (Dz. Pr. P. P. Nr 21, poz. 67 oraz z 1927 r. Nr 49, poz. 437), b) art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13, z 1946 r. Nr 49, poz. 279, z 1957 r. Nr 39, poz. 172 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6) oraz przepisów wydanych na podstawie tego dekretu, c) art. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 15, poz. 82, z 1948 r. Nr 57, poz. 456, z 1968 r. Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), d) dekretu z dnia 13 listopada 1945 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego Film Polski (Dz. U. Nr 55, poz. 308), 2

e) dekretu z dnia 28 listopada 1945 r. o przejęciu niektórych nieruchomości ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa (Dz. U. Nr 57, poz. 321), f) art. 3 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, poz. 17, Nr 71, poz. 389 i Nr 72, poz. 394, z 1958 r. Nr 45, poz. 224 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), g) art. 34 ust. 1 i 3 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87, Nr 49, poz. 279, Nr 71, poz. 389 i Nr 72, poz. 395, z 1947 r. Nr 19, poz. 77 i Nr 66, poz. 402, z 1948 r. Nr 57, poz. 454 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), h) art. 41 ust. 1 i art. 42 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. Nr 49, poz. 279, z 1947 r. Nr 66, poz. 410, z 1958 r. Nr 17, poz. 71, z 1969 r. Nr 13, poz. 95, z 1971 r. Nr 27, poz. 250 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668), i) dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 r. (Dz. U. Nr 20, poz. 138 oraz z 1949 r. Nr 65, poz. 527), j) dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339 oraz z 1958 r. Nr 17, poz. 71), k) ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw, związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym (Dz. U. Nr 39, poz. 174, z 1961 r. Nr 32, poz. 161 oraz z 1982 r. Nr 11, poz. 79), l) ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11, poz. 37 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6), m) art. 16 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. z 1989 r. Nr 58, poz. 348, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 oraz z 1991 r. Nr 107, poz. 464), n) ustawy z dnia 30 maja 1962 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 34, poz. 158 oraz z 1971 r. Nr 12, poz. 115); 2. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest także: 1) przejęcie prawa własności lub współwłasności nieruchomości, na rzecz Skarbu Państwa lub gminy w latach 1944-1962 z naruszeniem przepisów wskazanych w ust. 1 albo bez podstawy prawnej oraz 2) przejęcie przez Skarb Państwa praw własności lub współwłasności nieruchomości zajętych w okresie od 1 września 1939 r. do 8 maja 1945 r. przez okupacyjne władze Rzeszy Niemieckiej. 3

3) przejęcie aptek na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o przejęciu aptek na własność Państwa (Dz. U. Nr 1, poz. 1, z 1968 r. Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), 4) przejęcie taboru żeglugi śródlądowej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o przejęciu taboru żeglugi śródlądowej na własność Państwa (Dz. U. Nr 6, poz. 36 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6). 3. Za datę dokonania nacjonalizacji uważa się dzień, w którym decyzja o przejęciu własności lub współwłasności nieruchomości przez Skarb Państwa lub gminę stała się ostateczna. W przypadku, gdy przejęcia własności lub współwłasności nieruchomości dokonano bez wydania decyzji, za datę dokonania nacjonalizacji nieruchomości uważa się dzień, w którym sporządzono protokół przejęcia nieruchomości. 4. Jeśli dokumentów o których mowa w ust. 3 nie sporządzono albo jeśli dokumenty te zaginęły, a istnieją inne dowody potwierdzające prawo własności lub współwłasności wskazane w art. 7, za datę dokonania nacjonalizacji na podstawie przepisów aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, uznaje się dzień ich wejścia w życie. Art. 4. 1. Wypłata zadośćuczynienia przez Skarb Państwa następuje na podstawie decyzji wojewody po przeprowadzeniu postępowania w sprawie wypłaty zadośćuczynienia. 2. Postępowanie w sprawie wypłaty zadośćuczynienia wszczyna się na wniosek złożony przez osoby uprawnione na mocy przepisów art. 1 i art. 2 ustawy. Art. 5.1. Wniosek o wypłatę zadośćuczynienia wnosi się pisemnie. 2. Wniosek o wypłatę zadośćuczynienia winien być podpisany przez wnoszącego i oprócz składników wskazanych w art. 63 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.) winien zawierać w szczególności: 1) numery PESEL wnoszących wniosek, o ile zostały one im nadane, 2) urzędowy opis znacjonalizowanych nieruchomości, 3) dane osób, które w dacie dokonania nacjonalizacji były właścicielami lub współwłaścicielami znacjonalizowanych nieruchomości, 4) daty dokonania nacjonalizacji nieruchomości, ustalone zgodnie z przepisem art. 3 ust. 2 ustawy. 3. Do wniosku o wypłatę zadośćuczynienia należy dołączyć: 1) odpisy z ksiąg wieczystych lub wpisy do rejestrów gruntu, a w przypadku ich braku akty notarialne, potwierdzające nabycie prawa do nieruchomości, odpisy decyzji o nacjonalizacji nieruchomości lub protokoły przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub gminy lub zaświadczeń wydanych przez właściwe organy, 4

2) oświadczenie wnoszących, że oni albo ich spadkobiercy, którzy w dacie dokonania nacjonalizacji byli właścicielami lub współwłaścicielami znacjonalizowanych nieruchomości posiadali obywatelstwo polskie, 4. W przypadku, gdy wnoszącym są spadkobiercy zmarłego, który w dniu nacjonalizacji był właścicielem albo współwłaścicielem znacjonalizowanej nieruchomości, do wniosku należy dołączyć dokumenty urzędowe wykazujące nabycie przez nich praw do spadku po zmarłym. 5. Jeżeli do wniosku nie dołączono dokumentów, o których mowa w art. 5 ust. 3, wojewoda niezwłocznie wzywa wnioskodawcę do usunięcia tego braku. 6. Jeżeli wnioskodawca nie usunie braku w terminie 90 dni od dnia doręczenia wezwania, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. 7. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi w drodze rozporządzenia wzór urzędowego formularza wniosku o ustalenie zadośćuczynienia oraz sposób jego udostępniania. Art. 6. Organem prowadzącym postępowanie w sprawie wypłaty zadośćuczynienia jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce położenia znacjonalizowanej nieruchomości. Jeżeli nieruchomość taka położona jest na obszarze właściwości miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego obszarze działania znajduje się większa część przejętej nieruchomości. W przypadku złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia z tytułu znacjonalizowania kilku nieruchomości, zaś nieruchomości takie położone są na obszarze właściwości miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego obszarze działania znajduje się większa część znacjonalizowanych nieruchomości. Art. 7. W postępowaniu w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, stwierdzenie dokonania nacjonalizacji nieruchomości oraz ustalenie jej właściciela lub współwłaścicieli może nastąpić wyłącznie na podstawie dokumentów, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1. Art. 8. 1. Po przeprowadzeniu postępowania wojewoda wydaje decyzję o potwierdzeniu bądź odmowie potwierdzenia prawa do zadośćuczynienia. 2. Decyzja o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia określa w szczególności: 1) osobę uprawnioną; 2) rodzaj, oznaczenie i wartość przejętego mienia; 3. Wartość przejętego mienia określa się w pełnych złotych, zaokrąglając grosze w górę do pełnego złotego. 4. Decyzja, o której mowa w ust. 1, powinna być wydana w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku. 5. Od decyzji wojewody służy odwołanie do ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. Art. 9. Z dniem, wypłaty zadośćuczynienia, wygasają wszelkie roszczenia osoby, na rzecz której przyznano to zadośćuczynienie wobec Skarbu Państwa lub jednostek 5

samorządu terytorialnego oraz osób prawnych i fizycznych, które wynikające lub związane z nacjonalizacją nieruchomości. Art. 10. 1. Po upływie terminu określonego w okresie art. 2 ust. 3 oraz na podstawie wartości wszystkich roszczeń wynikającej z wydanych decyzji, minister właściwy do spraw Skarbu Państwa wyda obwieszczenie w Monitorze Polskim o stawce procentowej zadośćuczynienia. 2. Stawka procentowa, o której mowa w ust. 1 zostanie obliczona na podstawie następującego wzoru: Pb 100 % R, gdzie Pb oznacza całkowitą sumę środków pieniężnych przeznaczonych na realizację ustawy, zaś R całkowitą wartość roszczeń wynikającą z wydanych decyzji. Art. 11. 1. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego osobie uprawnionej określa się jako iloczyn stawki procentowej, o której mowa w art. 10 oraz wysokości roszczenia ustalonej w decyzji o której mowa w art. 9 ust. 2. 2. Wojewoda w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie obwieszczenia wystąpi do uprawnionych, wzywając ich do stawienia się, celem dokonania adnotacji na decyzji o ustaleniu roszczenia. 2. Kolejność zawiadamiania określa wojewoda. 3. W zawiadomieniu wzywa się uprawnionego do wyboru zadośćuczynienia lub zaliczenia kwoty zadośćuczynienia na poczet ceny przeniesienia własności nieruchomości przejętej w związku z przeprowadzonymi procesami nacjonalizacyjnymi. 4. Wojewoda dokonuje na decyzji o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia adnotacji o wysokości zadośćuczynienia lub zaliczeniu przysługującego zadośćuczynienia na poczet ceny nieruchomości przejętej i wpisuje osoby którym przysługuje zadośćuczynienie do rejestru, o którym mowa w art. 12 ust. 1. Art. 12. 1. Wojewodowie prowadzą wojewódzkie rejestry osób, którym przyznano zadośćuczynienie pieniężne. 2. Wojewodowie przekazują dane zawarte w rejestrach wojewódzkich o których mowa w ust. 1, ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa, który prowadzi rejestr centralny. 3. Rejestry, o których mowa w ust. 1 i 2 prowadzić należy w formie informatycznej z zachowaniem właściwych przepisów o ochronie danych osobowych i winny one zawierać: 1) dane osób, którym przyznano zadośćuczynienie, 6

2) wartość przejętego mienia, 4. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi, w drodze rozporządzenia, wzory i formaty informatyczne rejestrów, o których mowa w ust. 1-3. Art. 13. W zakresie nieuregulowanym ustawą do postępowania w sprawie wypłaty zadośćuczynienia stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.). Art. 14. 1. Wartość prawa własności albo współwłasności znacjonalizowanej nieruchomości ustala się według wartości znacjonalizowanej nieruchomości według jej stanu z dnia nacjonalizacji oraz według zasad określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 15 ustawy. 2. Wartość prawa własności albo współwłasności znacjonalizowanej nieruchomości może być również ustalona na podstawie wyceny przedstawionej przez wnoszącego. 3. Wyceny wartości znacjonalizowanej nieruchomości, określonej w ust.2 dokonują rzeczoznawcy majątkowi, o których mowa w przepisach rozdziału 1 działu V ustawy z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.), zgodnie przepisami działu IV ustawy z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.). 4. Stan prawny przejętych nieruchomości ustala się na podstawie dokumentów określonych w art. 5 ust. 3 pkt. 1 oraz art. 7 ustawy. Art. 15. 1. Wartość znacjonalizowanej nieruchomości ustala się jako sumę wartości poszczególnych zespołów składników majątkowych określonych w załączniku nr 1 do ustawy. 2. Przy ustalaniu wartości znacjonalizowanej nieruchomości nie uwzględnia się wartości: 1) przynależności, 2) urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania wody, gazu, prądu elektrycznego ścieków lub innych podobnych urządzeń, chociażby stanowiły cześć składową takiej nieruchomości, 3) praw związanych z własnością lub współwłasnością nieruchomości. 3. Wartość zespołu składników majątkowych ustala się jako sumę wartości poszczególnych składników majątkowych określonych w załączniku nr 1 do ustawy. Wartość nieruchomości pomniejsza się o częściowe odszkodowania wypłacone lub przyznane wnioskodawcy, o których mowa w art. 1 ust. 7. 4. Wartość składnika majątkowego ustala się jako iloczyn jego wielkości, wyrażonej w jednostkach określonych w załączniku nr 1 do ustawy oraz ceny jednostkowej. 5. Cena jednostkowa jest to wyrażona w złotych cena jednostki podstawowej, stanowiącej miarę wielkości składnika majątkowego. 7

6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tabele cen jednostkowych dla poszczególnych rodzajów składników majątkowych na podstawie następujących założeń: 1) ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników majątkowych są zróżnicowane w zależności od cech kwalifikacyjnych określonych w załączniku nr 1 do ustawy; 2) ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników majątkowych o danych cechach kwalifikacyjnych ustala się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w dniu wejścia w życie ustawy w obrocie składnikami majątkowymi tego samego rodzaju i o takich samych cechach kwalifikacyjnych, a w przypadku braku takich cech na podstawie innych dostępnych danych. Art. 16. 1. Jeżeli za przejęte mienie osobie uprawnionej przysługuje od Państwa lub od innego podmiotu zwrot przejętego mienia lub inne, wartość uzyskanego świadczenia zalicza się na poczet zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 18. 2. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za mienie przejęte jest równa lub wyższa od wysokości zadośćuczynienia, zadośćuczynienie nie przysługuje. 3. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za mienie przejęte jest niższa od wysokości zadośćuczynienia, osobie uprawnionej przysługuje różnica pomiędzy wysokością zadośćuczynienia, a wartością uzyskanych świadczeń. 4. Zaliczenia, o którym mowa w ust. 1-3, dokonuje się w adnotacji, o której mowa w art. 11 ust. 4. Art. 17. 1. Jeżeli w dacie nacjonalizacji, prawo do mienia stanowiło przedmiot współwłasności, zadośćuczynienie przysługuje każdemu współwłaścicielowi. 2. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego osobie uprawnionej, która utraciła udział we współwłasności przejętego mienia, ustala się mnożąc wysokość zadośćuczynienia określonego zgodnie z art. 18, przez liczbę ułamkową odpowiadającą udziałowi tej osoby we współwłasności. 3. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego spadkobiercy osoby uprawnionej ustala się mnożąc wysokość zadośćuczynienia przez liczbę ułamkową odpowiadającą udziałowi tej osoby w spadku. 4. W przypadku gdy przejęte mienie było objęte współwłasnością łączną, dla ustalenia udziału osoby uprawnionej w zadośćuczynieniu, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące stosunku, z którego ta współwłasność wynika. Art. 18. 1. Zadośćuczynienie, wypłacane jest w okresie 15 lat, począwszy od roku kalendarzowego następującego bezpośrednio po roku, w którym upłynął termin na dokonanie przez właściwych wojewodów adnotacji o wysokości należnego zadośćuczynienia. 8

2. Roczna rata wypłaty zadośćuczynienia stanowi iloraz sumy środków przeznaczonych do wypłaty do liczby uprawnionych, jednakże nie więcej niż wartość przyznanego świadczenia. 3. Jednocześnie z wypłatą raty zadośćuczynienia wypłaca się waloryzację. 4. Waloryzacja obliczana jest jako iloczyn wartości nominalnej zadośćuczynienia i skumulowanych miesięcznych wartości wskaźnika wzrostu cen i usług konsumpcyjnych ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, od miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym decyzja o ustaleniu wysokości roszczenia stała się ostateczna lub zakończono postępowanie w sprawie o ustalenie roszczenia do miesiąca przypadającego na dwa miesiące przed pierwszym miesiącem, w którym uprawniony może odebrać ratę z tytułu rekompensaty. 5. Waloryzację wypłaca się jednocześnie z wypłatą raty zadośćuczynienia. Art.19. 1. Tworzy się "Fundusz Reprywatyzacyjny", z którego realizuje się wypłaty zadośćuczynienia. Dysponentem Funduszu Reprywatyzacyjnego jest minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. 2. Przychodami Funduszu Reprywatyzacyjnego są: 1) środki pochodzące ze sprzedaży 5 % akcji należących do Skarbu Państwa w każdej ze spółek powstałych w wyniku prywatyzacji; 2) przychody ze sprzedaży nieruchomości pochodzących z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 500 tys. ha; 3) wpływy pozostałe po likwidacji lub upadłości państwowych osób prawnych i państwowych jednostek organizacyjnych; 4) wpływy z mienia polikwidacyjnego; 5) wpływy z gospodarowania nieruchomościami przekazanymi przez Skarb Państwa jednostkom samorządu terytorialnego na podstawie przepisów wprowadzających ustawy regulujące ustrój samorządu terytorialnego wchodzącymi w skład zasobu gminy, powiatu, województwa oraz wpływy z gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, którymi gospodarują starostowie wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej; 6) odsetki z tytułu oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku Funduszu Reprywatyzacyjnego; 7) pożyczki z budżetu państwa udzielane, w przypadku niedoboru środków wymienionych w pkt 1-6, w kwocie przeznaczonej na wypłatę zadośćuczynień; 8) dotacje z budżetu państwa w wysokości przeznaczonej na realizację ustawy. 3. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa będzie upoważniony corocznie do występowania do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie pożyczki z budżetu państwa w przypadkach gdy na dany rok wysokość wpływów na rachunek Funduszu 9

Reprywatyzacji będzie niższa od rocznej raty zadośćuczynienia ustalonej na zasadach określonych w ustawie. 4. Ze środków Funduszu Reprywatyzacyjnego finansowane są odszkodowania przyznane na podstawie orzeczeń sądowych lub administracyjnych z tytułu stwierdzenia bezprawności przejęcia mienia w związku ze stosowaniem aktów prawnych wymienionych w art. 4. 5. Środki ze źródeł, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, właściwe jednostki organizacyjne przekazują w formie zaliczek kwartalnych w wysokości ustalonej na podstawie planów finansowych tych jednostek, stanowiących załączniki do ustawy budżetowej na dany rok, w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału. Rozliczenie zobowiązań, następuje w terminie 60 dni po zakończeniu roku obrotowego lub budżetowego. 6. Do należności Funduszu Reprywatyzacyjnego w zakresie, o którym mowa w ust. 2, stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, z późn. zm. ). Art. 20. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia przeznaczy na realizację ustawy środki zgromadzone na rachunku Funduszu Reprywatyzacji w kwocie nie mniejszej niż 20.000.000.000,00 zł oraz określi wysokość subwencji z budżetu państwa, niezbędnej na realizację ustawy. Art. 21. 1. Bankową obsługę wypłaty zadośćuczynień prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie umowy zawartej z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw finansów publicznych. 2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb przekazywania środków z Funduszu Reprywatyzacyjnego do Banku Gospodarstwa Krajowego obsługującego wypłaty zadośćuczynień, uwzględniając w szczególności terminy wypłaty poszczególnych rat zadośćuczynienia oraz ich wysokość. Art. 22.1. Roszczenia wynikające z przejęcia mienia przez państwo, na podstawie tytułów i zdarzeń wymienionych w art. 3 z zastrzeżeniem przepisów poniższych mogą być dochodzone wobec Skarbu Państwa tylko na podstawie przepisów niniejszej ustawy. 2. Postępowanie sądowe lub administracyjne o stwierdzenie nieważności decyzji nacjonalizacyjnej, zwrot przejętego przez państwo mienia lub o odszkodowanie, wszczęte na podstawie przepisów dotychczasowych toczy się na podstawie tych przepisów. 3. Osoba, o której mowa w art.1 ust. 3, może do dnia uprawomocnienia się wyroku sądowego lub do dnia, w którym decyzja administracyjna stała się ostateczna, ale nie później niż do upływu terminu określonego w art. 2 złożyć wniosek o zadośćuczynienie. 4. Złożenie wniosku o zadośćuczynienie powoduje zawieszenie postępowania sądowego lub administracyjnego, o którym mowa w ust. 2, a decyzja ostateczna w sprawie przyznania zadośćuczynienia jest podstawą do umorzenia z urzędu tego postępowania. 10

5. Sąd z urzędu zwraca stronie cały wpis albo opłatę sądową uiszczone na podstawie przepisów dotyczących kosztach sądowych w sprawach cywilnych w przypadku umorzenia postępowania w związku ze złożeniem wniosku o zadośćuczynienie pod warunkiem jednak, że stronie postępowania zostało przyznane zadośćuczynienie. Art. 23. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.).wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 34: a) w ustępie 1 pkt. 1-3 dodaje się punkt 4 w brzmieniu: 4) jest dawnym właścicielem nieruchomości uprawnionym do złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie ustawy z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw oraz dysponującym nią na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub użytkowania wieczystego, w chwili składania wniosku o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego; jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem terminu określonego w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu; b) po ustępie 5 dodaje się ustępy 5a, 5b, 5c, w brzemieniu: 5a. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust.1 pkt.4, na poczet ceny nieruchomości ustalonej w sposób określony w ustawie, zalicza się świadczenie pieniężne określone w prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia o którym mowa w ustawie z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw, aż do całkowitej zapłaty ceny nabytej nieruchomości. 5b. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest wyższa od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, osoba uprawniona do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości pozostałą część ceny jest zobowiązana zapłacić w ratach rozłożonych na okres nie dłuższy niż 10 lat. 5c. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest niższa od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, pozostała część świadczenia będzie jej wypłacana na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw. c) w ustępie 7 zwrot osób niż wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2 otrzymuje brzmienie osób niż wymienione w ust. 1 pkt 1, 2 i 4 : 11

d) dodaje się ustęp 7a w brzmieniu: 7a. Zbycie nieruchomości nie może nastąpić przed wydaniem prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia. 2) w art. 35 w ustępie 2 punkt 12 zwrot na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 otrzymuje brzmienie na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1, pkt 2 i pkt. 4 3) w art. 38 w ustępie 2 zwrot o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 4. otrzymuje brzmienie o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 4.. Art. 24. W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U.07.231.1700 -j.t.) w art. 29 wprowadza się następujące zmiany: 1) w ustępie 1 po pkt. 1-4 dodaje się punkt 5 w brzmieniu: 5) jest osobą uprawnioną do złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie ustawy z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw oraz dysponującym nią na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub użytkowania wieczystego, w chwili składania wniosku o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego; jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem terminu określonego w wykazie, o którym mowa w art. 28 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu; 2) po ustępie 1g dodaje się ustępy 1h, 1i, 1j, 1k w brzemieniu: 1h. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust.1 pkt.5, na poczet ceny nieruchomości ustalonej w sposób określony w ustawie, zalicza się świadczenie pieniężne określone w prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia o którym mowa w ustawie z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw, aż do całkowitej zapłaty ceny nabytej nieruchomości. 1i. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest wyższa od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, osoba uprawniona do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości pozostałą część ceny jest zobowiązana zapłacić w ratach rozłożonych na okres nie dłuższy niż 10 lat. 1j. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest niższa od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, pozostała część 12

świadczenia będzie jej wypłacana na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw. 1k. Zbycie nieruchomości nie może nastąpić przed wydaniem prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia. Art. 25. W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. Nr 142 poz. 142 ze zm.) w art. 4 ustęp 1 po punkcie 16 dodaje się punkt 17 w brzmieniu: 17) nabycie przez następców prawnych właścicieli lub współwłaścicieli nieruchomości znacjonalizowanych w okresie od 20 lipca 1944 do dnia 31 grudnia 1962 roku, prawa do żądania wypłaty zadośćuczynienia pieniężnego w rozumieniu ustawy z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw,. Art. 26. W ustawie z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) w art. 21 ustęp 1 po punkcie 129 dodaje się punkt 130 w brzmieniu: 130) kwoty wypłacone następcom prawnym właścicieli lub współwłaścicieli bądź właścicielom lub współwłaścicielom nieruchomości znacjonalizowanych w okresie od 20 lipca 1944 roku do dnia 31 grudnia 1962 roku, na podstawie decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia pieniężnego w rozumieniu ustawy z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw.. Art. 27. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43 poz. 296 ze zm.) w art. 174 1 po punkcie 4 dodaje się punkt 5 w brzmieniu: 5) jeżeli przez stronę postępowania lub jej przedstawiciela ustawowego został złożony wniosek o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego w rozumieniu ustawy z dnia o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944-1962 i zmianie niektórych ustaw. Art. 28. W ustawie z dnia z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U.02.112.981 j.t) uchyla się art. 49 ust. 3. Art. 29. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. 1996 r. Nr 118 poz. 561 z późn. zm.) uchyla się art. 56 ust. 1 pkt. 1. 13

Art. 30. Nie znajdują zastosowania przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 05.239.2019 j.t) w zakresie w jakim wyłączają lub ograniczają możliwość skorzystania z prawa pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości. Art. 31. Z dniem wejścia w życie ustawy likwiduje się Funduszu Reprywatyzacji i uchyla się art. 56 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. 1996 r. Nr 118 poz. 561 z późn. zm.), a należności i zobowiązania likwidowanego funduszu stają się należnościami i zobowiązaniami Funduszu Reprywatyzacyjnego. Art. 32. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia, z zastrzeżeniem, że przepis art. 14 i 20 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 20 roku. 14