Poradnik Alimenty na dziecko

Autor: Ewa Karaś Poradnik Alimenty na dziecko Rodzice mają obowiązek dostarczać środków utrzymania i wychowania dziecka. Obowiązek taki ciąży na rodzicach do momentu, kiedy nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Przyznanie i wysokość alimentów zależy od uzasadnionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców. Spis treści 1. Jakie są przesłanki obowiązku alimentacyjnego na rzecz dziecka... 2 1.1. Niesamodzielność dziecka... 2 1.2. Możliwości zarobkowe rodziców... 3 2. Jak przygotować pozew o alimenty... 3 2.1. Określenie sądu... 3 2.2. Wskazanie powoda... 4 2.3. Wskazanie pozwanego... 4 2.4. Wniosek... 4 2.5. Uzasadnienie... 4 2.6. Załączniki... 4 2.7. Podpis... 5 2.8. Opłaty... 5 3. Kiedy można domagać się podwyższenia alimentów na dziecko... 5 3.1. Potrzeby dziecka... 5 3.2. Alimenty dla dziecka pełnoletniego... 6 3.3. Wniesienie pozwu... 6 4. Jak długo rodzice muszą płacić alimenty na dziecko... 6 4.1. Uczące się dziecko... 7 5. Kto może liczyć na pomoc z Funduszu Alimentacyjnego... 8 5.1. Na jakie pieniądze można liczyć z Funduszu... 8 6. Gdzie z wnioskiem o świadczenie alimentacyjne... 9 1

1. Jakie są przesłanki obowiązku alimentacyjnego na rzecz dziecka W odróżnieniu od innych obowiązków alimentacyjnych, obowiązek na rzecz dziecka nie jest uzależniony od tego, czy dziecko znajduje się w niedostatku. Dziecko ma prawo do alimentów od rodziców, kiedy nie jest zdolne samo się utrzymać. Dziecko może żądać alimentów, nawet kiedy nie jest w niedostatku. Rodzice mają obowiązek dostarczać dziecku środków utrzymania i wychowania od chwili urodzenia. 1.1. Niesamodzielność dziecka Dziecko, które nie ma możliwości samo się utrzymać uzyska alimenty od rodziców. Oznacza to, że jeśli dziecko nie ma własnych dochodów na utrzymanie i wychowanie może wystąpić o alimenty. Alimenty uzyska, kiedy nie ma dochodów. W przypadku, kiedy posiada dochody i jest w stanie się samodzielnie utrzymać rodzice nie mają obowiązku dostarczać mu środków utrzymania i wychowania. Dziecko może uzyskać dochody z: odszkodowania, dzierżawy, najmu, renty inwalidzkiej, renty rodzinnej. Jednak kiedy dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać rodzice mają obowiązek zaspokajać potrzeby dziecka, zarówno materialne i niematerialne. Potrzeby jakie rodzice muszą zaspokajać są różne, w zależności od: wieku, stanu zdrowia dziecka. Do usprawiedliwionych potrzeb dziecka należą wydatki: wyżywienie, mieszkanie, leczenie, odzież, środki higieny osobistej, środki wychowania, środki na kształcenie ogólne lub zawodowe odpowiednie do jego zdolności umożliwiające mu zdobycie odpowiedniego wykształcenia, na zaspokojenie jego potrzeb kulturowych, wydatki na rozrywkę i wypoczynek. 2

1.2. Możliwości zarobkowe rodziców Możliwości zarobkowe rodziców decydują o możliwości powstania obowiązku alimentacyjnego na rzecz dzieci. Na możliwości zarobkowe składają się: wynagrodzenie z pracy zarobkowej, premie, dodatki do wynagrodzenia, renta, emerytura, odsetki z akcji, akcje zgromadzone na funduszach bankowych, wszelkie inne dochody (np. z wynajmu mieszkania). Oceniając możliwości spełnienia obowiązku alimentacyjnego bierze się pod uwagę możliwości rodziców do osiągania dochodów, a nie tylko faktycznie uzyskiwane dochody. Jeśli rodzic posiada odpowiednie wykształcenie i uchyla się od podjęcia pracy, tylko aby nie płacić alimentów, nie może powoływać się z tego powodu na brak możliwości wykonywania obowiązku alimentacyjnego. Rodzice powinni się podzielić z dzieckiem nawet skromnymi finansami. 2. Jak przygotować pozew o alimenty Obowiązek alimentacyjny pozwala na zapewnienie środków utrzymania członkom rodziny, którzy nie są w stanie własnymi siłami zaspokoić swoich życiowych potrzeb. Aby uzyskać alimenty należy złożyć pozew we właściwym sądzie. Przedstawiamy kolejne etapy uzyskania alimentów. Jednocześnie wskazujemy, na co należy uważać wnosząc do sadu pozew o alimenty. 2.1. Określenie sądu W pozwie o alimenty należy wskazać właściwy sąd, do którego pozew jest kierowany. Sądem właściwym jest sąd rejonowy. Wystarczające jest podanie sądu rejonowego, jego siedziby (czyli miasta, w którym się znajduje) oraz wydziału, w którym sprawa będzie rozpatrywana. Pozew o alimenty można wnieść do sądu rejonowego: w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania, według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej, czyli np. dziecka. Wybór sądu należy do powoda. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w kraju, powództwo należy wytoczyć wyłącznie według miejsca zamieszkania powoda. Powód może dochodzić alimentów przed sądem polskim także wtedy, kiedy zobowiązany do alimentów mieszka za granicą. 3

2.2. Wskazanie powoda W pozwie należy wskazać osobę powoda, czyli tą która wnosi o zasądzenie alimentów. Osobą uprawnioną do wystąpienia z powództwem o alimenty dla dziecka będzie zawsze ono samo i na jego rzecz należy je zasądzać. Natomiast reprezentować je będzie jego przedstawiciel ustawowy (jedno z rodziców, opiekun). W związku z tym ta osoba powinna być wymieniona jako działająca w imieniu dziecka. Ważne! Jeżeli matka dochodzi alimentów w imieniu swojego małoletniego dziecka, w pozwie musi skazać że powodem jest dziecko, a nie ona. Gdy nie określi dziecka, jako powoda sąd może odrzucić pozew. 2.3. Wskazanie pozwanego W prawidłowo napisanym pozwie musi się znaleźć zapis określający pozwanego, czyli osobę, od której domaga się alimentów. Należy podać jego imię i nazwisko oraz adres zamieszkania. 2.4. Wniosek W pozwie o alimenty musi znaleźć się żądanie, aby sąd zasądził określoną kwotę alimentów, płatnych miesięcznie. Ponadto należy wskazać dzień, od którego alimenty mają być płacone. Pozostałe wnioski mogą zostać zamieszczone według uznania. W pozwie można zawrzeć wniosek o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu lub wnioski o wezwanie konkretnych świadków. W przypadku alimentów warto wnieść o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. 2.5. Uzasadnienie W uzasadnieniu pozwu o alimenty należy wskazać, że pozwany ma możliwości zarobkowe i majątkowe, aby ponieść koszty obowiązku alimentacyjnego. Należy także wskazać, że osoba wnosząca pozew nie ma żadnego majątku, z którego mogłoby czerpać dochód zapewniający mu pokrycie kosztów jego utrzymania. Każda z okoliczności musi być poparta konkretnym dowodem, np. zeznaniami świadków, dokumentami. 2.6. Załączniki Wszystkie dokumenty na jakie powołamy się w pozwie muszą zostać wymienione w spisie załączników. Ważne! Do pozwu koniecznie też trzeba dołączyć jego odpis dla strony pozwanej oraz kserokopie załączników. 4

2.7. Podpis Pozew o alimenty należy podpisać własnoręcznie. Pozew niepodpisany nie zostanie rozpoznany przez sąd. 2.8. Opłaty Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych jest zwolniona od kosztów sądowych i może zgłosić wniosek o ustanowienie dla niej adwokata. Ważne! Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem 3 lat, można zatem dochodzić nie tylko bieżących, ale także zaległych alimentów. 3. Kiedy można domagać się podwyższenia alimentów na dziecko Wysokość przyznanych alimentów może uleć zmianie. Potrzeby dziecka wzrastają z wiekiem i dlatego nie zawsze alimenty wystarczają w przyznaje przez sąd wysokości. Można domagać się podwyższenia przyznanych mu wcześniej alimentów. Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka i możliwości zarobkowych rodziców. Rodzice mają obowiązek płacić alimenty na dziecko, które jeszcze nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. 3.1. Potrzeby dziecka Orzekając o wysokości alimentów, sąd bierze pod uwagę uzasadnione potrzeby uprawnionego oraz majątkowe i zarobkowe możliwości zobowiązanego. Z podstawę służy mu stanu istniejący w chwili wydania przez niego wyroku. W razie zmiany tych potrzeb i możliwości można wystąpić do sądu z pozwem o podwyższenie albo obniżenie alimentów. W wiekiem potrzeby dziecka wzrastają, a nie maleją. Pojawiają się wydatki związane z uczęszczaniem do szkoły, pobieraniem dodatkowych lekcji. Pociąga to za sobą konieczność zwiększenia wydatków. Nie tylko dorastanie dziecka spowodować może wzrost wydatków. W sytuacji, gdy dziecko zachoruje, będzie wymagało zażywania drogich leków, rehabilitacji, przestrzegania specjalnej diety połączonej z większymi wydatkami na jedzenie. W takich przypadkach uprawnione do alimentów dziecko może domagać się podwyższenia świadczenia. Z uprawnienia wniesienie pozwu o podwyższenie alimentów dziecko może skorzystać, jeśli od momentu orzekania o wysokości alimentów zwiększyły się możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia. Sąd orzekając o podwyższeniu alimentów ustala najpierw czy nastąpiła tzw. zmiana stosunków uzasadniająca takie żądanie. Porównuje uzasadnione potrzeby dziecka z zarobkowymi i 5

majątkowymi możliwościami zobowiązanego, które występowały w dniu orzeczenia alimentów ze stanem istniejącym w dniu orzekania o podwyższeniu alimentów. Warto wiedzieć, że osoba występująca o podwyższenie alimentów musi uzasadnić, że nastąpiły zmiany stosunków majątkowych. 3.2. Alimenty dla dziecka pełnoletniego Dziecko pełnoletnie uprawnione do alimentów może również wystąpić o ich podwyższenie. Może wystąpić z takim pozwem jedynie, jeśli nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb. Najczęściej dotyczy to osób, które studiują lub z powodu kalectwa albo niepełnosprawności nie są w stanie podjąć pracy zarobkowej. 3.3. Wniesienie pozwu Pozew o podwyższenie alimentów wnosi się do sądu rejonowego. Właściwym sądem rejonowym będzie sąd: w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania, właściwy dla miejsca zamieszkania, uprawnionego do podwyższenia alimentów. Wybór sądu należy do osoby wnoszącej pozew. W sytuacji, gdyby pozwany nie miał miejsca zamieszkania w kraju, to wówczas pozew należy złożyć do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania powoda. Nawet jeśli pozwany mieszka za granicą, to sprawę o podwyższenie alimentów może rozpoznać sąd w Polsce. Zastrzeżenia i przestrogi: O podwyższeniu alimentów sąd orzeka w razie wzrostu uzasadnionych potrzeb dziecka, lub możliwości majątkowych i zarobkowych rodzica zobowiązanego do płacenia. W pozwie należy określić m.in. wartość przedmiotu sporu. Jest to łączna kwota dochodzonych świadczeń za rok. 4. Jak długo rodzice muszą płacić alimenty na dziecko Obowiązkiem rodzica jest dostarczanie środków utrzymania i wychowania swoim dzieciom. Dziecko w porównaniu do innych uprawnionych do obowiązku alimentacyjnego nie musi udowadniać stanu niedostatku. Jednak rodzice nie przez całe życie mają obowiązek płacić alimenty. Przesłanką obowiązku alimentacyjnego na rzecz dziecka, jest niemożliwość samodzielnego utrzymania się. Natomiast po stronie zobowiązanych rodziców ich możliwości finansowo zarobkowe. Rodzice mają obowiązek płacić alimenty na dziecko, dopóki nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Muszą dostarczać swojemu dziecku środki utrzymania i wychowania. Taki obowiązek istnieje nawet, jeśli dziecko ukończyło 18 lat, ale uczy się nadal i nie ma żadnych własnych źródeł dochodu. 6

Pełnoletniość nie jest granicą, która pozwala rodzicom na uwolnienie się od obowiązku alimentacji na rzecz dzieci. Dzieje się tak, bowiem dziecko, które nie jest w stanie utrzymać się samo, ma prawo do alimentów od rodziców. Alimenty dziecku przysługują bez względu na wiek. Jednak należy pamiętać, że dziecko, które uzyskało już pełnoletniość powinno wykazać, że nie z własnej winy nie potrafi się jeszcze utrzymać bez pomocy rodziców. Ważne! Moment ukończenia przez dziecko 18 lat nie powoduje, że automatycznie ważny wyrok zasądzający alimenty na jego rzecz przestaje obowiązywać. Rodzice płacą alimenty na pełnoletnie dziecko kiedy: uczy się, aby zdobyć zawód, jest chore co uniemożliwia mu samodzielne utrzymanie się. Rodzice często mylnie twierdzą, że skoro dziecko jest już pełnoletnie nie trzeba płacić na nie alimentów. Nic bardziej mylnego. Dziecko należy utrzymywać, aż będzie się w stanie samo utrzymać. Samodzielne utrzymanie się to nie tylko podjęcie pracy przez dziecko. Rodzice mogą zostać zwolnieni od obowiązku alimentacyjnego bez względu na wiek dziecka wówczas, gdy ma ono własny majątek, z którego dochody mogą pokryć koszty jego utrzymania oraz wychowania. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać również w całości lub w części na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. 4.1. Uczące się dziecko Często rodzice domagają się zaprzestania płacenia alimentów na dziecko pełnoletnie, które się uczy Rodzice nie mogą domagać się, aby dziecko rozpoczęło pracę, zamiast studiować. W przypadku, kiedy dziecko przed rozpoczęciem studiów już pracowało przez pewien czas, nie zwalnia to rodziców od obowiązku płacenia alimentów na jego utrzymanie. Orzekając o obowiązku alimentacyjnym na pełnoletnie dziecko, sąd najczęściej bierze pod uwagę, czy wykazuje chęć do dalszej nauki i czy jego zdolności osobiste oraz cechy charakteru pozwalają kontynuować ją. Sąd może zwolnić rodziców pełnoletniego studiującego dziecka z płacenia alimentów wówczas, gdy nie będzie osiągało pozytywnych wyników podczas studiów. Rodzice muszą pamiętać, że jeśli uznają, że nie mają już obowiązku płacić alimentów, to nie mogą zaprzestać płacenia samowolnie. Muszą wystąpić do sądu o zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego. 7

5. Kto może liczyć na pomoc z Funduszu Alimentacyjnego Świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego przysługuje na: dziecko do ukończenia przez nie 18 lat, dziecko starsze do ukończenia 25 lat, pod warunkiem, że uczy się w szkole lub szkole wyższej, dziecko z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności, bez ograniczenia co do jego wieku. Świadczenia z Funduszu otrzymają dzieci wychowywane przez samotnych rodziców, jak również dzieci z rodzin pełnych. Świadczenia z Funduszu, przysługują nie tylko obywatelom polskim, ale także cudzoziemcom. Jednak nie każdy cudzoziemiec, będzie mógł liczyć na alimenty, tylko taki, który: przebywa na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, ma statut uchodźcy, zamieszkuje na terytorium Polski przez tzw. okres świadczeniowy, w którym będą otrzymywali świadczenia z Funduszu. Komu nie przysługują świadczenia z Funduszu: osobie samotnie wychowującej dzieci, jeśli nie mają zasądzonych alimentów z powodu: o śmierci drugiego z rodziców, o gdy ojciec dziecka jest nieznany (nie otrzymają świadczenia z Funduszu, ponieważ nie posiadają tytułu wykonawczego, tj. wyroku sądowego zasądzającego alimenty, a ustawa nie przewiduje świadczenia dla osób samotnie wychowujących dzieci), osobie, która została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, osobie wychowującej się w rodzinie zastępczej, osoba pełnoletniej i posiadającej własne dziecko, osobie, która zawarła związek małżeński. 5.1. Na jakie pieniądze można liczyć z Funduszu Alimenty z Funduszu Alimentacyjnego przysługują w kwocie bieżącej zasądzonych alimentów. Nie mogą jednak wynieść więcej niż 500 zł na dziecko. Przykład Jeśli dziecko ma zasądzone alimenty 300 zł z Funduszu Alimentacyjnego otrzyma 300 zł W przypadku, kiedy ma zasądzoną kwotę 600 zł dziecko otrzyma maksymalnie 500 zł. Świadczenie przysługuje, jeśli miesięczny dochód netto na osobę nie przekroczy 725 zł. Bierze się pod uwagę rok poprzedzający rok świadczeniowy. Przy ustalaniu dochodu na osobę w rodzinie do składu rodziny będzie się wliczać: 8

rodziców uprawnionego do alimentów, małżonka rodzica osoby uprawnionej, osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko (np. konkubenta). Gdy członek rodziny przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, nie wlicza się go do ustalania dochodu rodziny. W przypadku, kiedy rodzina uzyskuje dochody z gospodarstwa rolnego, będą one sumowane z dochodami pozarolniczymi. 6. Gdzie z wnioskiem o świadczenie alimentacyjne Podmiotem wypłacającym świadczenie będzie gmina. Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego ustala się i wypłaca na podstawie wniosku osoby uprawnionej do alimentów lub jej przedstawiciela ustawowego. Wniosek należy złożyć do: urzędu gminy (wójt, burmistrz, prezydent, wyjątkowo marszałek województwa), urzędu miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów. Wniosek powinien zawierać: dane dotyczące członków rodziny, imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, numer NIP; oświadczenie wnioskodawcy o przekazaniu organowi egzekucyjnemu wszelkich znanych mu informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu; oświadczenia wnioskodawcy o miejscu zamieszkania, wieku, zatrudnieniu sytuacji ekonomicznej osób zobowiązanych do opłacania alimentów względem osoby uprawnionej do alimentacji. Dodatkowo do wniosku należy dołączyć dokumenty i zaświadczenia pozwalające na stwierdzenie prawa do świadczenia alimentacyjnego. Mogą do nich należeć następujące dokumenty: zaświadczenia o dochodach z urzędu skarbowego; dokument stwierdzający wiek osoby uprawnionej; zaświadczenie organu prowadzącego egzekucję stwierdzające bezskuteczność egzekucji i wysokości wyegzekwowanych świadczeń alimentacyjnych; orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności; odpis prawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem oraz postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty; orzeczenia sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej; zaświadczenia o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej; 9

oświadczenie wnioskodawcy o tym, że osoba uprawniona nie przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w rodzinie zastępczej, nie zawarła związku małżeńskiego i nie jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko; informacje właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Jeśli chodzi o alimenty z zagranicy. 10