Wyrok z dnia 7 listopada 2002 r., II CKN 1395/00

Podobne dokumenty
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Wojciech Katner SSN Bogumiła Ustjanicz

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Marta Romańska SSN Maria Szulc

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Maria Grzelka (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 527/00. Żądanie ustalenia wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nie ulega przedawnieniu.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. w sprawie z powództwa L. Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa. przeciwko Polskiej Izbie Inżynierów Budownictwa z siedzibą w W.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 16 lutego 2001 r., IV CKN 244/00

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) SSN Gerard Bieniek

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Jan Górowski SSN Dariusz Zawistowski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 24 maja 2002 r., II CKN 892/00

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 686/14. Dnia 24 września 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Strus (przewodniczący) SSN Iwona Koper (sprawozdawca) SSN Tadeusz Żyznowski

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2003 r. IV CK 17/02

Postanowienie z dnia 13 czerwca 2001 r., II CKN 543/00

POSTANOWIENIE. SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)

Wyrok z dnia 17 września 2004 r., V CK 60/04. W postępowaniu nakazowym sąd z urzędu uwzględnia formalną nieważność weksla.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSA Andrzej Struzik (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) SSN Gerard Bieniek

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 2 grudnia 2004 r. I PK 81/04

Wyrok z dnia 5 maja 2005 r. III PK 12/05. Udzielenie urlopu bezpłatnego na podstawie art k.p. po rozwiązaniu stosunku pracy jest nieważne.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) SSN Tadeusz Żyznowski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. Protokolant Ewa Zawisza

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CZ 29/14. Dnia 8 maja 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 19 stycznia 2005 r., V CK 364/04

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Postanowienie z dnia 8 stycznia 2002 r., I CKN 752/99

POSTANOWIENIE. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Marta Romańska (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak SSN Maria Szulc (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący) SSN Marian Kocon (sprawozdawca) SSN Grzegorz Misiurek

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący) SSN Zbigniew Kwaśniewski SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r. III CK 60/03

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 24 listopada 2000 r., V CKN 1214/00

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Antoni Górski (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 1327/00

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Tadeusz Żyznowski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Bronisław Czech (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Anna Owczarek. Protokolant Izabela Czapowska

Wyrok z dnia 3 lutego 2010 r., II CSK 459/09

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący) SSN Marian Kocon SSN Maria Szulc (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CSK 120/09. Dnia 2 grudnia 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący) SSN Zbigniew Hajn SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Dariusz Dończyk SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)

Wyrok z dnia 10 lutego 2004 r., IV CK 12/03

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Wojciech Katner (sprawozdawca) SSN Marta Romańska

Wyrok z dnia 2 grudnia 2005 r., II CK 255/05

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Wojciech Katner

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 570/16. Dnia 8 czerwca 2017 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Wyrok z dnia 23 września 2004 r. I PK 657/03

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 635/14. Dnia 6 sierpnia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Barbara Kobrzyńska

Wyrok z dnia 29 września 2004 r., II CK 539/03

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący) SSN Krzysztof Staryk SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący) SSN Marian Kocon SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Wojciech Katner SSN Bogumiła Ustjanicz

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Marta Romańska SSN Maria Szulc

POSTANOWIENIE. SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) SSN Dariusz Zawistowski

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 marca 2000 r. I CKN 845/99

POSTANOWIENIE. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Marta Romańska (sprawozdawca) SSN Maria Szulc

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 27 stycznia 2004 r. I PK 282/03

Wyrok z dnia 9 lutego 2005 r., II CK 423/04. Dwuletni termin przedawnienia przewidziany w art. 554 k.c. stosuje się także do umowy dostawy.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący) SSN Jan Górowski SSN Maria Grzelka (sprawozdawca) Protokolant Anna Banasiuk

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CSK 329/13. Dnia 20 listopada 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Wyrok z dnia 11 września 2002 r., V CKN 1148/00

Wyrok z dnia 24 lutego 1999 r. I PKN 582/98

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)

Transkrypt:

Wyrok z dnia 7 listopada 2002 r., II CKN 1395/00 1. Darczyńca lub jego spadkobierca nie może odwołać darowizny po śmierci obdarowanego, nawet jeżeli termin określony w art. 899 3 k.c. jeszcze nie upłynął. 2. Przyczyną odwołania może być rażąca niewdzięczność obdarowanego, a nie jego spadkobierców. Sędzia SN Gerard Bieniek (przewodniczący) Sędzia SN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) Sędzia SN Maria Grzelka Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Anny i Franciszka małżonków B. przeciwko Arturowi B. i Ryszardowi B. o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej w dniu 7 listopada 2002 r. na rozprawie kasacji powodów od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 maja 2000 r. oddalił kasację i nie obciążył powodów obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego na rzecz pozwanych. Uzasadnienie Wyrokiem z dnia 10 listopada 1999 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił powództwo Anny B. i Franciszka B. o zobowiązanie pozwanych Artura B. i Ryszarda B. do złożenia oświadczenia woli, zgodnie z którym jako spadkobiercy ustawowi po ojcu Tadeuszu B. przenoszą na powodów udział 2/20 części we współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. G.W. nr 87. Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, że powodowie w dniu 7 maja 1992 r. darowali synowi Tadeuszowi B. określony wyżej udział we współwłasności nieruchomości. Obdarowany zmarł dnia 18 września 1994 r. Pozwani są jego synami, a od czasu rozwiązania małżeństwa swoich rodziców nie utrzymywali kontaktu z powodami, a także ze swoim ojcem.

Powodowie w dniu 7 czerwca 1999 r. złożyli pozwanym oświadczenie o odwołaniu darowizny dokonanej na rzecz Tadeusza B. z powodu rażącej niewdzięczności jego oraz jego spadkobierców. Sąd Okręgowy uznał odwołanie darowizny dokonane po śmierci obdarowanego wobec jego spadkobierców za bezskuteczne. Ponadto, w ocenie Sądu, przyczyną odwołania darowizny może być, wobec treści art. 898 1 k.c., jedynie zachowanie obdarowanego, a nie jego spadkobierców. Sąd Apelacyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 23 maja 2000 r. oddalił apelację powodów, podzielając w całości ustalenia faktyczne i oceny prawne Sądu pierwszej instancji. W kasacji opartej na obu podstawach kasacyjnych określonych w art. 393 1 pkt 1 i 2 k.p.c. powodowie zarzucali naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 898 1 i art. 900 k.c., polegającą na uznaniu, że nie można odwołać darowizny po śmierci obdarowanego, oraz naruszenie prawa procesowego przez zwężającą wykładnię art. 379 pkt 5 k.p.c. oraz polegające na przyjęciu za własne ustaleń Sądu pierwszej instancji w sytuacji, w której ten Sąd nie prowadził żadnego postępowania dowodowego. W konkluzji wnosili o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: (...) Najdalej idący zarzut naruszenia art. 379 pkt 5 k.p.c., prowadzący zdaniem skarżących do nieważności postępowania odnosi się do postępowania przed Sądem pierwszej instancji i już z tego tylko względu musi być uznany za bezprzedmiotowy. Kasacja przysługuje, jak to wyraźnie wynika z art. 392 k.p.c., od orzeczeń sądu drugiej instancji, zatem przedmiotem oceny Sądu Najwyższego mogą być wyłącznie zarzuty dotyczące uchybień popełnionych przez rozpoznający apelację Sąd Apelacyjny. Niezależnie od tego trzeba zwrócić uwagę, że dyspozycją art. 379 1 pkt 5 k.p.c. są objęte inne zdarzenia niż oddalenie wniosków dowodowych zgłaszanych przez stronę w toku procesu, chodzi tu bowiem o taką sytuację procesową, w której sąd w ogóle nie powinien przystępować do merytorycznego rozpoznania sprawy, np. gdy strona nie brała udziału w rozprawie wobec nieprawidłowego powiadomienia o terminie. Kwestię postępowania dowodowego, w tym wypadki pominięcia wniosków dowodowych zgłaszanych przez strony, regulują natomiast inne przepisy kodeksu postępowania cywilnego, których skarżący w kasacji nie przytoczyli.

Skarżący zarzucali także naruszenie przepisów postępowania polegające na przyjęciu przez Sąd Apelacyjny za własne ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, chociaż ten Sąd, przyjmując zwężoną wykładnię art. 898 1 i art. 900 k.c., nie przeprowadził postępowania dowodowego na zgłaszane przez nich okoliczności. Także ten zarzut jest bezpodstawny. Sąd drugiej instancji może przyjąć za własne ustalenia faktyczne dokonane przez sąd pierwszej instancji i nie ma w takiej sytuacji obowiązku powtarzania tych ustaleń w uzasadnieniu wyroku. Jeżeli jednak, zdaniem skarżących, Sąd drugiej instancji naruszył przepisy procedury, to w kasacji należało te przepisy przytoczyć i wskazać, na czym ich naruszenie polega i jaki miało wpływ na treść orzeczenia. Na tym właśnie polega, zgodnie z art. 393 1 1 pkt 2 k.p.c., przytoczenie podstawy kasacyjnej. Nie jest rzeczą Sądu Najwyższego domyślanie się intencji skarżących, a związanie granicami kasacji (art. 393 11 k.p.c.) wyklucza poza nieważnością postępowania poszukiwanie przepisów, których naruszenie mogło rzeczywiście nastąpić. Skoro zatem skarżący nie przytoczyli, poza art. 379 pkt 5 k.p.c., żadnych przepisów natury procesowej, a zarzut naruszenia wskazanego przepisu okazał się nieuzasadniony, ocena zarzutów naruszenia prawa materialnego musi być dokonana w świetle ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Zarzuty skarżących sprowadzają się do kwestionowania stanowiska Sądów obu instancji, z którego wynika, że darowizna nie może być odwołana po śmierci obdarowanego. Odnosząc się do tych zarzutów należy zwrócić uwagę na następujące kwestie. Skarżący wywodzą możliwość odwołania darowizny po śmierci obdarowanego z faktu, że żaden przepis kodeksu cywilnego tego nie zabrania. Istotnie, w kodeksie cywilnym nie ma odpowiednika art. 367 1 k.z., zgodnie z którym darowizna nie mogła być odwołana z powodu rażącej niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył, jak również po śmierci obdarowanego. Pominięcie tego przepisu mogłoby prima faciae wskazywać na możliwość odwołania darowizny po śmierci obdarowanego. Za istnieniem takiej możliwości opowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 lipca 1972 r., II CR 52/72 (OSPiKA 1973, nr 3, poz. 57), w którym wskazano, że śmierć obdarowanego nie stoi na przeszkodzie do wykonania uprawnienia darczyńcy do odwołania darowizny w stosunku do spadkobierców obdarowanego, jeżeli nie upłynął jeszcze termin roczny przewidziany w art. 899 3 k.c. Poglądu

tego bliżej jednak nie uzasadniono. Sąd Najwyższy wskazał tylko, że przepis art. 899 2 k.c., ograniczający uprawnienia spadkobierców darczyńcy, nie zmienia sytuacji prawnej spadkobierców obdarowanego. Sąd Najwyższy w obecnym składzie nie podziela stanowiska wyrażonego w uzasadnieniu tego wyroku. W świetle obowiązujących przepisów, pomimo braku odpowiednika art. 367 1 k.z., należy wykluczyć możliwość odwołania darowizny po śmierci obdarowanego, z treści art. 900 k.c. wynika bowiem bezspornie, że odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie. Jeżeli weźmie się pod uwagę również przepis art. 61 k.c., odnoszący się do chwili złożenia oświadczenia, należy dojść do wniosku, że oświadczenie o odwołaniu darowizny musi być złożone za życia obdarowanego. Zgodnie z przytoczonym przepisem oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła się zapoznać z jego treścią. Z oczywistych względów taka możliwość nie istnieje po śmierci tej osoby. Inna sytuacja powstaje, gdy to darczyńca umiera przed dojściem do wiadomości obdarowanego oświadczenia o odwołaniu darowizny. Wówczas, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 62 k.c., oświadczenie takie nie traci mocy. Należy zwrócić uwagę również na to, że w pewnych sytuacjach spadkobiercy darczyńcy mogą z powodu niewdzięczności odwołać darowiznę (art. 899 2 k.c.). Oświadczenie woli w tym przedmiocie złożyć mogą jednak wyłącznie wobec obdarowanego. Gdyby wolą ustawodawcy było przyznanie darczyńcy lub jego spadkobiercom prawa odwołania darowizny wobec spadkobierców obdarowanego, znalazłoby to wyraz w treści przepisów dotyczących umowy darowizny, podobnie, jak uregulowano sytuację prawną spadkobierców darczyńcy. Nie można podzielić zarzutu skarżących twierdzących w kasacji, że na ogólnych zasadach prawo do odwołania darowizny wobec spadkobierców obdarowanego wchodzi w skład spadku po nim. Skarżący twierdzą, że prawo odwołania darowizny wobec obdarowanego obciąża spadek po nim, ponieważ może być zrealizowane wobec jego spadkobierców, jeżeli termin określony w art. 898 3 k.c. jeszcze nie upłynął. Pogląd ten opierają na regule wyrażonej w art. 922 1 k.c., w myśl której dziedziczeniu podlegają prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. Gdyby przyjąć, że prawo do odwołania darowizny wchodzi na ogólnych zasadach do spadku zarówno po darczyńcy jak i obdarowanym, to zbędny okazałby się art. 898 2 k.c., dotyczący, jak wyżej wskazano, uprawnienia

spadkobierców darczyńcy do odwołania po jego śmierci darowizny z powodu niewdzięczności. Poza tym, należałoby założyć, że do obowiązków majątkowych wchodzących w skład spadku po zmarłym (niewdzięcznym obdarowanym) należy zwrot przedmiotu darowizny nawet wtedy, gdy oświadczenie woli o odwołaniu darowizny nie zostało mu złożone i że sytuacja prawna spadkobierców nie jest pewna aż do upływu terminu określonego w art. 898 3 k.c. Takie rozumowanie jest nie do przyjęcia. Jak wspomniano, dziedziczenie obejmuje ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego. W sytuacji, w której oświadczenie o odwołaniu darowizny dochodzi do wiadomości obdarowanego za jego życia, do spadku po nim wchodzi odpowiadający roszczeniu darczyńcy obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny. Zgodnie z ustalonym w sprawie stanem faktycznym, spadek obejmuje jednak przedmiot darowizny, która nie została odwołana, a zatem nie istnieje wynikający z dziedziczenia obowiązek zwrotu. Przy założeniu, że darowizna może być odwołana wobec spadkobierców obdarowanego, należałoby uznać, że darczyńcy przysługuje też skuteczne przeciwko nim roszczenie o zwrot przedmiotu darowizny. Spadkobiercy w takiej sytuacji musieliby wykonać wówczas swój własny, a nie wynikający z dziedziczenia, obowiązek, skoro do spadku weszła nieobciążona darowizna. To jednak nie oni, ale ich spadkodawca został obdarowany, tak więc i z tego względu złożenie oświadczenia o odwołaniu darowizny uczynionej na rzecz innej osoby nie jest możliwe. Dodatkowo tylko trzeba wspomnieć, że z art. 898 1 k.c. wynika jasno, iż przyczyną odwołania darowizny może być rażąca niewdzięczność obdarowanego, a nie jego spadkobierców. W konsekwencji powyższych rozważań należy uznać, że nie jest możliwe odwołanie przez darczyńcę lub jego spadkobierców darowizny po śmierci obdarowanego, nawet jeżeli termin określony w art. 899 3 k.c. jeszcze nie upłynął. Taki pogląd prezentowany jest jako przeważający także w doktrynie. (...) Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji na podstawie art. 393 12 k.p.c.