ministrowie, ambasadorowie, weterani wojen i kombatanci, żołnierze i najwyżsi rangą oficerowie.

Podobne dokumenty
ŚWIĘTO WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY

Prezentacja Rocznika Kościoła katolickiego w Polsce

Pielgrzymki na Jasną Górę - wiara czyni cuda

Czy tylko Jasna Góra? Doświadczenia pielgrzymkowe Polaków

Antoni Jackowski Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Turystyka pielgrzymkowa w Małopolsce - stan obecny i szanse rozwoju.

VII PIELGRZYMA ŻYWEGO RÓŻAŃCA

Pielgrzymka Żywiecka

Częstochowa (Woj. Śląskie)

Dariusz Lipiec "Sanktuarium Maryjne w nauczaniu Jana Pawła II", Wiesław Taraska, Sandomierz 2008 : [recenzja] Studia Ełckie 11,

Trasa wycieczki: Weekend w Czestochowie. czas trwania: 2 dni, typ: piesza, liczba miejsc: 4, stopień trudności: łatwa

Najważniejsze wydarzenia w Kościele w Polsce w 2018 roku.

Pielgrzymka do Cudownego Sanktuarium Maryjnego Matki Bożej z Lourdes w Alta Gracia Cordoba Argentyna

ZELATOR JERYCHO RÓŻAŃCOWE

Protokół ze Spotkania Parafialnego Zespołu Synodalnego

Scenariusz lekcji. kształcenia z języka polskiego i religii

Przepełniony wiarą Kraków Pielgrzymki 2013

A.D Rok Jubileuszu 30-lecia powstania naszej parafii

R E G U L A M I N 25 Jubileuszowej PIELGRZYMKI BIEGOWEJ

Andrzej Datko III Międzynarodowy Kongres Miast Pielgrzymkowych : (Częstochowa, IX 1999 r.) Salvatoris Mater 2/2,

Ogłoszenia parafialne

6 SŁOWO OJCA PRZEORA

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Diecezji Pelplińskiej ul. Bpa Dominika 11; Pelplin

ANNUARIUM STATISTICUM ECCLESIAE IN POLONIA AD 2015

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Diecezji Pelplińskiej ul. Bpa Dominika 11; Pelplin

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Diecezji Pelplińskiej ul. Bpa Dominika 11; Pelplin

Do młodzieży O polskim katolicyzmie O przyszłym pokoleniu kapłanów O kulcie Najświętszego Serca Pana Jezusa...

PROGRAM PRACY AKCJI KATOLICKIEJ ARCHIDIECEZJI PRZEMYSKIEJ NA ROK W mocy Bożego Ducha WSTĘP

ANNO DOMINI luty - I piątek miesiąca. 2 luty - sobota - Uroczystość Ofiarowania Pańskiego - MB Gromnicznej. 1 marzec - I piątek miesiąca

Jezus przyznaje się do mnie

KALENDARIUM UROCZYSTOŚCI Z OKAZJI 140. ROCZNICY OBJAWIEŃ GIETRZWAŁDZKICH I 50-LECIA KORONACJI OBRAZU MB GIETRZWAŁDZKIEJ 2017 R.

POLSKA KOLĘDA RAPORT Z BADAŃ ISKK

STATYSTYKA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO 2016

ZELATOR SPOTKANIE DEKANALNYCH DUSZPASTERZY DOROSŁYCH. sierpień 2017

osobowy rzeczowy geograficzny miary

Spis treści. Słowo Biskupa Płockiego... 5 Ks. H. Seweryniak, Od Redaktora... 9

1 W 2 Ś 3 C 4 P 5 S 6 N 7 P 8 W 9 Ś 10 C 11 P 12 S 13 N 14 P 15 W 16 Ś 17 C 18 P 19 S 20 N 21 P 22 W 23 Ś 24 C 25 P 26 S 31 C

Ks. prof. dr hab. Henryk Skorowski Kierownik Zakładu Socjologii Grup Etnicznych i Regionalizmu UKSW w Warszawie

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Diecezji Pelplińskiej ul. Bpa Dominika 11; Pelplin

Uroczystości nadania tytułu bazyliki mniejszej Sanktuarium Królowej Męczenników

INSTRUKCJA o przygotowaniu młodzieży szkolnej do sakramentu bierzmowania w Diecezji Warszawsko Praskiej

Staż kandydacki trwa rok. Przyjdź! Zobacz! Zorientuj się! Spotkania co miesiąc, po wieczornej Mszy św. w salce Domu Katechetycznego.

św. Jan Paweł Wielki: "Proszę Cię, Pani Jasnogórska, Matko i Królowo Polski, abyś cały mój naród ogarnę sobota, 26 sierpnia :45

PORÓWNANIE ZAWARTOŚCI DWÓCH EDYCJI KALENDARZA LITURGICZNEGO NA I KWARTAŁ 2012 ROKU (27 XI II 2012)

Ekumeniczny Kalendarz Zielonoświątkowy 2016

Nasze pielgrzymki Sanktuaria Maryjne Podróżując śladami Ojca Świętego Jana Pawła II

Pragniemy podzielić się z Wami naszą radością z obchodzonego w marcu jubileuszu

R E G U L A M I N 22 PIELGRZYMKI BIEGOWEJ

SPIS TREŚCI Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...

Elżbieta Pałka "Religijność na pograniczu. Polacy na Zaolziu", Małgorzata Michalska, Czeski Cieszyn 2006 : [recenzja] Wschodnioznawstwo 1,

{tab=gdzie i kiedy spotkania?} Spotykamy się w parafii św. Piotra i Pawła na Lotnisku. we wtorki po Mszy świętej ok. godz. 19 w Domu Parafialnym

PORÓWNANIE ZAWARTOŚCI DWÓCH EDYCJI KALENDARZA LITURGICZNEGO NA ROK 2011

Program tematyczny na stulecie objawień fatimskich

ks. Biskup Stanisław Adamski powołał ośrodek duszpasterki w Nowej Wsi

Romuald Jończy. Migracje zagraniczne z obszarów wiejskich województwa opolskiego po akcesji Polski do Unii Europejskiej

Ankieta wśród wiernych przywiązanych do Nadzwyczajnej Formy Rytu Rzymskiego

KALENDARIUM DUSZPASTERSKIE 2016/2017 JUBILEUSZ 25-LECIA DIECEZJI

Małopolska śladami Jana Pawła II Pielgrzymki 2013

N O W Y R E G U L A M I N D L A M U Z Y K Ó W K O Ś C I E L N Y C H D I E C E Z J I O P O L S K I E J

Wstęp Rozdział I. Polityka wyznaniowa oraz administracja państwowa i kościelna na terenie województwa katowickiego... 9

OGÓLNOPOLSKA HARCERSKA PIELGRZYMKA NA JASNĄ GÓRĘ r. CZUWAJ nad naszymi drogami. Jasna Góra

Pytania konkursowe. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo Wojtyłowie?

ROK WIARY W ARCHIDIECEZJI WROCŁAWSKIEJ WSKAZANIA DUSZPASTERSKIE

ABC V Synodu Diecezji Tarnowskiej Struktura i funkcjonowanie

KALENDARIUM ZAMIERZEŃ DUSZPASTERSKICH wrzesień sierpień 2017

ILUSTROWANY KATALOG POLSKICH NIEPOCZTOWYCH WIDOKÓWEK O TEMATYCE JAN PAWEŁ II.

Dzieje sanktuarium. Informacje ogólne

Ogłoszenia Parafialne. Uroczystość Objawienia Pańskiego. i Święto Chrztu Pańskiego B. 6-7 stycznia 2018 roku.

SPIS TREŚCI. Dekret zatwierdzający i ogłaszający uchwały I Synodu Diecezji Legnickiej... 5

Odnowa w Duchu Świętym

AKCJA KATOLICKA jest według Kodeksu Prawa Kanonicznego publicznym stowarzyszeniem wiernych, erygowanym w diecezji przez biskupa.

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Diecezji Pelplińskiej ul. Bpa Dominika 11; Pelplin

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Diecezji Pelplińskiej ul. Bpa Dominika 11; Pelplin

DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Poz. 30 O B W I E S Z C Z E N I E M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1)

Olga Strembska, Duchowość w Polsce 16 (2014), ISSN , s

Ogłoszenia parafialne

Bogumiła Warząchowska

1 pt Rocznica wybuchu II wojny światowej. 1 pt Rada Pedagogiczna plenarna godz. 10:00 organizacja roku szkolnego 2017/2018

Spotkanie kandydatów na nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej

Sierpień 2016 r. Wrzesień 2016 r.

Największe Sanktuaria Maryjne w Polsce. Martyna Stelmach


PIERWSZEGO, TRZECIEGO I CZWARTEGO PRZYKAZANIA KOŚCIELNEGO

ZELATOR OGÓLNOPOLSKA PIELGRZYMA ŻYWEGO RÓŻAŃCA. czerwiec2016

Kalendarium WSD Diecezji Świdnickiej Rok akademicki 2018/2019. Czerwiec 2019 r.

Druhny i Druhowie! Drodzy Przyjaciele! Zawierzenie Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej Najświętszej Maryi Pannie

Program Akcji Katolickiej Archidiecezji Przemyskiej na 2015 rok. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię

INSTRUKCJA O PRZYGOTOWANIU MŁODZIEŻY DO SAKRAMENTU BIERZMOWANIA

Zestaw pytań o Janie Pawle II

Już jedynie cztery dni dzieli płockich pielgrzymów aby wyruszyć na 35. Pieszą Pielgrzymkę z Płocka na Jasną Górę.

m-c dzień SZKOŁA PODSTAWOWA GIMNAZJUM 1 cz ROCZNICA WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ 1939 R. VI OGÓLNOPOLSKI TYDZIEŃ WYCHOWANIA Miłosierni jak Ojciec

Statut. Krakowskiej Rodziny Serca Miłości Ukrzyżowanej. Rozdział I. Postanowienia ogólne

PROGRAM ŚDM 2016 KRAKÓW

CEREMONIA OTWARCIA - MSZA ŚWIĘTA PROGRAM CEREMONII OTWARCIA

OG Ł O S Z E N I A D U S Z P A S T E R S K I E

ZELATOR VI OGÓLNOPOLSKA PIELGRZYMKA ŻYWEGO WIELKA NOWENNA RÓŻAŃCOWA. sierpień

L. PIETRAS, Józef Elsner konfrater Paulinów, Ruch Muzyczny (2004), nr 16, s Kurier Warszawski (18 XI 1829), nr 249.

UWARUNKOWANIA ROZWOJU JASNEJ GÓRY JAKO ŚWIATOWEGO CENTRUM PIELGRZYMKOWEGO

III DIECEZJALNY PRZEGLĄD PIEŚNI MARYJNEJ PIASECZNO 2010

r.

Transkrypt:

STRESZCZENIE Niniejsza praca omawia ruch pielgrzymkowy z terenów najbliższych Jasnej Górze i ma nie tylko dostarczyć materiału porównawczego, ale także w kontekście prowadzonych badań nad pątnictwem z innych regionów i diecezji, umożliwić odtworzenie i przybliżyć jasnogórską migrację pielgrzymkową okresu międzywojennego w skali ogólnopolskiej. W naszych badaniach skupiliśmy się na tzw. pielgrzymce bliskiej, której miarę wyznacza odległość 30 km przy założeniu, że dystans ten da się pokonać pieszo w ciągu jednego dnia. Podlegać nim będą również uczestnicy pielgrzymki kolejowej. Co za tym idzie pielgrzymka tego typu to w naszych ustaleniach również pielgrzymka bliska. Główną przesłanką uzasadniającą taką decyzję jest fakt, że Jasna Góra znajduje się w centrum diecezji, a zaledwie ponad 14% pielgrzymujących miejscowości leży poza promieniem wyznaczonego 30 kilometrowego obszaru. Przedmiotem naszych obserwacji są jedynie pielgrzymki grupowe, ukazujące masowość zjawiska i pozostawiające po sobie mniej lub bardziej dokładny zapis w materiale źródłowym. Pomijamy natomiast pielgrzymki indywidualne oraz pątników przybywających na Jasną Górę w grupach rodzinnych, z wyjątkiem obserwacji dotyczących ich osobistych motywów oraz praktyk wotywnych. Ramy chronologiczne badań mieszczą się w latach II Rzeczypospolitej. Ze względu na fakt, iż zapisy pielgrzymek z diecezji częstochowskiej pojawiają się dopiero w roku 1926, jesteśmy zobligowani do uwzględnienia tych racji. Tym samym materiał źródłowy, obejmujący dane 1

dotyczące napływu pielgrzymów na Jasna Górę w aspekcie całościowym i umożliwiającym porównanie obejmuje czasoprzestrzeń 1926 1939. W naszym opracowaniu podejmujemy jednak starania, aby przedstawić pełniejszy obraz prezentowanej problematyki. Praktycznie jest to, więc analiza kompletnego, zachowanego materiału źródłowego. Podstawową informację o pielgrzymkach grupowych dostarczają materiały przechowywane w Archiwum Klasztoru Paulinów na Jasnej Górze. Kwerendą obejmujemy kilkadziesiąt tomów archiwaliów oraz prasę diecezjalną i popularną, która w wielu przypadkach tyle, że już nie jako źródło podstawowe, posłużyła jako dopełnienie danych statystycznych. Nieocenionym źródłem informacji okazały się rozmowy i wywiady z pątnikami, którzy nawiedzali Jasną Górę przed II wojną światową uczestnicząc w pielgrzymkach parafialnych. Odbyliśmy wiele spotkań, których owocem jest 81 wywiadów z mieszkańcami terenów dzisiejszej archidiecezji. W rozdziale pierwszym rozprawy przedstawiamy dzieje sanktuarium jasnogórskiego oraz problematykę społeczno gospodarczą i stosunki kościelne na terenie nowopowstałej diecezji. Próbujemy również ukazać jak funkcjonowała Jasna Góra jako nowoczesny ośrodek duszpasterskiej posługi i przybliżyć w szerokim dziejowym kontekście jasnogórskich pątników. Wśród pielgrzymów nie zabrakło reprezentantów każdej warstwy społecznej czy grupy zawodowej, tłumnie przybywali członkowie stowarzyszeń i organizacji około kościelnych. Przybywali Polacy z zagranicy i obcokrajowcy ze wszystkich kontynentów, zwykli ludzie i państwowi urzędnicy. Swoją obecność na Jasnej Górze zaznaczyli praktycznie wszyscy członkowie Episkopatu Polski, przywódcy wspólnot religijnych i dostojnicy Kościoła katolickiego. Obecni byli nuncjusze apostolscy późniejsi papieże Pius XI i niedawno kanonizowany Jan XXIII, a w jubileuszu 550 lecia Jasnej Góry i Synodzie Plenarnym Polskiego Kościoła osobiście uczestniczył papieski legat. Pielgrzymowali prezydenci Rzeczypospolitej, 2

ministrowie, ambasadorowie, weterani wojen i kombatanci, żołnierze i najwyżsi rangą oficerowie. W rozdziale drugim dokonujemy pogłębionej charakterystyki natężenia diecezjalnego ruchu pielgrzymkowego uwzględniając jego kontekst topograficzny dopełniony obrazem rytmów chronologicznych i strukturą społeczną. Obserwując to zjawisko w całym interesującym nas okresie stwierdzamy, że natężenie pątnictwa nie uległo większym zmianom. Niewielki jego wzrost przypadał na schyłek lat trzydziestych, a wyjątkowo, ze względu na znaczne nasilenie, można traktować jedynie lata 1927 i 1939. Jak ukazujemy, na fluktuację natężenia nie miały wpływu zarówno obchody 550 rocznicy sprowadzenia Obrazu Matki Bożej na Jasną Górę, jak i Jubileusz Odkupienia w Roku Świętym 1933. Szczególnie liczne grupy pielgrzymów nawiedzały duchową stolicę Polski w miesiącach letnich, przy czym najwięcej wiernych gromadziło się w maryjne święta przypadające na 26 sierpnia (Matki Bożej Częstochowskiej), 8 września (Narodzenie NMP) i 15 sierpnia (Wniebowzięcie NMP). Co również godne podkreślenia, po roku w którym sanktuarium nawiedza duża ilość pielgrzymek przychodzi rok w którym ich liczba jest zdecydowanie niższa. W przypadku diecezji częstochowskiej wraz ze wzrostem ilości grup pielgrzymkowych ilość pątników się zmniejsza, jak ustaliliśmy, wpływ na to zjawisko bez wątpienia miały pielgrzymki szkolne. Dopełnieniem obrazu pielgrzymowania jest uchwycona jego stałość w rytmach czasowych, charakterystycznych dla roku kalendarzowego i liturgicznego. Diecezjalny sezon pielgrzymkowy trwał praktycznie cały rok. Jego nasilenie obserwujemy w maju by poprzez obniżenie w lipcu swoje apogeum osiągnąć w sierpniu i obniżyć się we wrześniu. Najwięcej grup pątniczych nawiedzało Jasną Górę w ósmym miesiącu roku kalendarzowego, a zwieńczenie ich peregrynacji przypadało na schyłek tygodnia, dokładnie na sobotę. Wiodący udział w kierowaniu pielgrzymkami miało duchowieństwo parafialne chociaż zdarzały się i pielgrzymki 3

prowadzone przez zakonników, siostry zakonne oraz przewodników świeckich, uprawnioną wydaje się też teza, że większość ich uczestników to kobiety. W rozdziale ostatnim ukazujemy jak pielgrzymi zarówno w czasie drogi do sanktuarium jak i pobytu w nim, doświadczając kontaktu z sacrum, umacniają się w wierze i wzbogacają w wielu aspektach własną duchowość odsuwając niejako na dalszy plan sprawy doczesne. Przedstawiamy również pątniczą ofiarność uczestników pielgrzymek zbiorowych, która zresztą w wielu przypadkach dopełniała ofiarę drogi. To właśnie w latach 1918 1939 coraz powszechniejsze stawały się praktyki wotywne, wiązały się one tak z rozwojem religijności Polaków, w tym i mieszkańców diecezji częstochowskiej, jak i postępującą świadomością narodową. Ofiarodawcami wot byli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych, a postrzeganie Jasnej Góry i Matki Bożej Jasnogórskiej jako Patronki konsolidującego się państwa i jego obywateli sprzyjało dość powszechnym w tym okresie manifestacją wiary. Niejako elementem uzupełniającym naszą rozprawę jest próba przybliżenia profanum i pobocznych zjawisk społecznych, towarzyszących pielgrzymowaniu. Pielgrzymka bliska to pielgrzymka szczególna, odbywana z terenów położonych w strefie bezpośredniego oddziaływania sanktuarium jak żadna inna nie tylko potwierdza uniwersalność maryjnego kultu, ale i równocześnie wskazuje na specyfikę jasnogórskiego ośrodka. Jak wykazaliśmy ludność zamieszkująca diecezję częstochowską nawiedzała sanktuarium spontanicznie. Reprezentanci prawie wszystkich wspólnot parafialnych odnotowali swą obecność u stóp Królowej Polski, bez względu na to jaka dzieliła ich odległość od klasztoru. Zresztą w tym konkretnym przypadku nie była ona tak znaczna, a niejako równomierne rozłożenie miejscowości wokół Częstochowy i sprzyjające warunki naturalne ułatwiały rozwój ruchu pątniczego. 4

Wydaje się, że wyeksponowanie pielgrzymki bliskiej jako elementu wielkiego jasnogórskiego pielgrzymowania w odradzającej się niepodległej Rzeczypospolitej będzie również asumptem do dalszych dociekań pozwalających przybliżyć zarówno historię częstochowskiej wspólnoty diecezjalnej jak i Kościoła w Polsce. 5