PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KALETNIK SYMBOL CYFROWY 744[01] I. OPIS ZAWODU 1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: 1) rozróżniać materiały podstawowe, pomocnicze i dodatki kaletnicze; 2) oceniać i dobierać materiały kaletnicze do wykonywanych zadań; 3) stosować zasady składowania i magazynowania materiałów i wyrobów kaletniczych; 4) dobierać i posługiwać się narzędziami kaletniczymi; 5) użytkować maszyny i urządzenia kaletnicze; 6) posługiwać się przyrządami i urządzeniami pomiarowymi oraz interpretować wyniki pomiarów parametrów technologicznych; 7) wykonywać rysunki techniczne i odręczne; 8) projektować i modelować wyroby kaletnicze; 9) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną związaną z produkcją kaletniczą; 10) stosować metody i techniki rozkroju materiałów podstawowych i pomocniczych; 11) klasyfikować i wykorzystywać odpady technologiczne z produkcji kaletniczej; 12) dobierać materiały pomocnicze i dodatki do produkcji wyrobów kaletniczych; 13) wykonywać czynności przygotowawcze do montażu wyrobów kaletniczych; 14) dobierać oraz stosować metody i techniki montażu wyrobów kaletniczych; 15) montować okucia i elementy zdobnicze; 16) dobierać oraz stosować środki, metody i techniki wykończania wyrobów kaletniczych; 17) rozpoznawać i eliminować wady materiałowe oraz błędy produkcyjne; 18) oceniać jakość, klasyfikować, cechować i pakować wyroby kaletnicze zgodnie z obowiązującymi normami; 19) wykonywać usługi w zakresie naprawy i renowacji wyrobów kaletniczych oraz realizacji indywidualnych zamówień; 20) dokonywać rozliczania materiałów, kosztów produkcji i usług; 21) wykonywać konserwację narzędzi, maszyn i urządzeń; 22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
23) organizować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; 24) komunikować się z uczestnikami procesu pracy; 25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy; 26) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych; 27) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych; 28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy; 29) prowadzić działalność gospodarczą. Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości". 2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie kaletnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania operacji technologicznych w procesie produkcji wyrobów kaletniczych; 2) oceniania stanu technicznego maszyn i urządzeń oraz wykonywania regulacji i konserwacji; 3) wytwarzania wyrobów kaletniczych zgodnie z dokumentacją; 4) oceniania jakości wyrobów kaletniczych; 5) prowadzenia dokumentacji produkcyjnej, ewidencyjnej i rozliczeniowej; 6) prowadzenia usług w zakresie napraw, renowacji i konserwacji wyrobów kaletniczych. II. BLOKI PROGRAMOWE Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe: 1) podstawy produkcji kaletniczej; 2) procesy wytwórcze; 3) podstawy działalności zawodowej. 1. Cele kształcenia: BLOK: PODSTAWY PRODUKCJI KALETNICZEJ Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć: 1) charakteryzować budowę i strukturę materiałów kaletniczych; 2) dokonywać podziału topograficznego skór i określać ich właściwości;
3) rozróżniać i charakteryzować skóry wyprawione różnymi metodami; 4) rozpoznawać wady i uszkodzenia skór surowych i wyprawionych; 5) posługiwać się normami w zakresie klasyfikacji jakościowej i cechowania skór wyprawionych; 6) charakteryzować rodzaje skór wyprawionych oraz określać ich przeznaczenie w produkcji asortymentowej wyrobów kaletniczych; 7) konserwować i magazynować skóry gotowe; 8) rozróżniać rodzaje tworzyw skóropodobnych, oceniać ich właściwości i przydatność w produkcji kaletniczej; 9) rozróżniać materiały włókiennicze, tkaniny naturalne i syntetyczne; 10) określać zastosowanie materiałów w produkcji wyrobów kaletniczych; 11) rozpoznawać materiały papiernicze, określać ich właściwości i dobierać zgodnie z konstrukcją wyrobu kaletniczego; 12) rozpoznawać dodatki kaletnicze, określać ich właściwości i zastosowanie; 13) rozpoznawać wady materiałów nieskórzanych oraz określać ich wpływ na jakość i trwałość wyrobów kaletniczych; 14) konserwować i magazynować materiały nieskórzane; 15) rozpoznawać i klasyfikować narzędzia, maszyny i urządzenia; 16) dobierać i posługiwać się narzędziami w zależności od rodzaju obróbki; 17) dobierać parametry pracy maszyn i urządzeń kaletniczych oraz dokonywać regulacji, konserwacji i drobnych napraw; 18) posługiwać się przyrządami i urządzeniami pomiarowymi; 19) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń; 20) oceniać stan techniczny narzędzi, maszyn i urządzeń kaletniczych; 21) wykonywać szkice wyrobów kaletniczych i ich części składowych z zachowaniem proporcji; 22) wykonywać proste rysunki techniczne i odręczne; 23) odczytywać rysunki techniczne; 24) dobierać elementy zdobnicze do wyrobów kaletniczych; 25) projektować i wykonywać modele wyrobów kaletniczych; 26) określać i stosować zasady konstrukcji wyrobów kaletniczych; 27) wykonywać szablony elementów składowych;
28) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 2. Treści kształcenia (działy programowe) Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: 1) materiały kaletnicze; 2) budowa histologiczna i układ topograficzny skóry; 3) rodzaje skór; 4) metody wyprawy i wykończania skór; 5) wady i uszkodzenia skór wyprawionych; 6) cechowanie i magazynowanie; 7) tworzywa skóropodobne; 8) rodzaje właściwości i zastosowanie tworzyw skóropodobnych; 9) materiały włókiennicze; 10) materiały papiernicze; 11) dodatki kaletnicze; 12) wady materiałów nieskórzanych; 13) magazynowanie i konserwacja materiałów stosowanych w kaletnictwie; 14) maszyny i urządzenia kaletnicze; 15) urządzenia i przyrządy pomiarowe; 16) konserwacja maszyn, urządzeń i narzędzi kaletniczych; 17) szkice wyrobów kaletniczych; 18) podstawy rysunku technicznego; 19) projektowanie i modelowanie wyrobów kaletniczych; 20) zasady konstrukcji wyrobów kaletniczych; 21) szablony elementów składowych wyrobu kaletniczego; 22) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 1. Cele kształcenia BLOK: PROCESY WYTWÓRCZE
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć: 1) określać i interpretować przebieg procesu technologicznego; 2) ustalać kolejność wykonywanych operacji; 3) odczytywać i wypełniać dokumentację procesu produkcyjnego; 4) określać zasady i techniki rozkroju materiałów w zależności od ich rodzaju i przeznaczenia; 5) przygotowywać materiały do rozkroju; 6) wykrawać ręcznie i maszynowo części składowe wyrobu zgodnie z obowiązującymi zasadami i metodami rozkroju; 7) klasyfikować i oceniać przydatność odpadów na wyroby kaletnicze; 8) dobierać technologię przetwarzania odpadów na pełnowartościowe wyroby kaletnicze; 9) dobierać materiały pomocnicze i dodatki w zależności od typu wyrobu i zastosowanego materiału; 10) wykonywać czynności związane z przygotowaniem elementów do montażu; 11) wzmacniać, usztywniać i znakować części składowe wyrobu kaletniczego; 12) dobierać i stosować różne techniki wykończania brzegów; 13) dobierać sposoby montażu wyrobów w zależności od materiałów i konstrukcji wyrobów kaletniczych; 14) dobierać i wykonywać połączenia elementów i inne czynności związane z montażem; 15) rozróżniać ściegi i szwy stosowane przy szyciu ręcznym i maszynowym; 16) dobierać rodzaje oraz numerację igieł i nici; 17) ustalać parametry szycia; 18) wykonywać operacje łączenia elementów przez szycie ręczne i maszynowe; 19) łączyć materiały techniką zgrzewania; 20) dobierać kleje w zależności od rodzaju materiału; 21) stosować odpowiednią technikę klejenia i suszenia; 22) określać rodzaje, znaczenie i funkcje okuć w wyrobach kaletniczych; 23) dobierać okucia i elementy zdobnicze w zależności od rodzaju materiału, konstrukcji wyrobu i przeznaczenia; 24) stosować techniki montażu okuć i elementów zdobniczych, oceniać jakość montażu; 25) rozróżniać metody i techniki wykończania wyrobów kaletniczych; 26) wykonywać wyroby kaletnicze z pełnowartościowych materiałów i odpadów technologicznych;
27) dobierać materiały, wzór i technikę wykonywania usługi; 28) rozpoznawać wady materiałów, określać przyczyny błędów produkcyjnych; 29) usuwać wady materiałowe i błędy produkcyjne; 30) interpretować i stosować normy dotyczące jakości wyrobów kaletniczych; 31) pakować wyroby kaletnicze w opakowania jednostkowe i zbiorcze; 32) rozpatrywać reklamacje zgodnie z przepisami; 33) wykonywać naprawy, renowacje i modyfikacje wyrobów kaletniczych; 34) oceniać jakość usług; 35) sporządzać kosztorysy; 36) określać zasady normowania materiałów i czasu pracy; 37) obliczać zapotrzebowanie na materiały podstawowe, pomocnicze i dodatki do produkcji określonych wyrobów kaletniczych; 38) sporządzać kalkulację kosztów materiałowych i kosztów pracy; 39) stosować sposoby i metody ograniczające ilość odpadów technologicznych; 40) wykorzystywać odpady w produkcji ubocznej lub je utylizować; 41) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 2. Treści kształcenia (działy programowe) Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: 1) proces technologiczny; 2) dokumentacja techniczna; 3) rozkrój materiałów podstawowych i pomocniczych; 4) wykrawanie ręczne i maszynowe; 5) klasyfikacja odpadów i ich wykorzystanie; 6) materiały pomocnicze i dodatki; 7) łączenie części składowych wyrobu kaletniczego; 8) ściegi i szwy; 9) igły i nici; 10) zgrzewanie elementów wyrobów kaletniczych;
11) techniki klejenia; 12) rodzaje i funkcje okuć; 13) techniki wykończania wyrobów kaletniczych; 14) techniki montowania okuć, łączników i elementów zdobniczych; 15) eliminowanie wad i uszkodzeń materiałowych; 16) kontrola jakości wyrobów gotowych; 17) pakowanie i magazynowanie; 18) rozpatrywanie reklamacji; 19) naprawa i renowacja wyrobów kaletniczych; 20) podstawy normowania materiałów podstawowych i pomocniczych; 21) normowanie czasu pracy; 22) kalkulacja kosztów materiałowych; 23) koszty pracy; 24) zasady zagospodarowania odpadów; 25) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 1. Cele kształcenia BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć: 1) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska; 2) określać źródła i zapobiegać zanieczyszczeniom środowiska; 3) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy; 4) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; 5) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej; 6) rozróżniać rodzaje kosztów i sporządzać kalkulację ceny wyrobu kaletniczego; 7) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy; 8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
9) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej; 10) komunikować się i współpracować z zespołem; 11) rozwiązywać problemy; 12) podejmować decyzje; 13) doskonalić umiejętności zawodowe; 14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy; 15) przestrzegać zasad etyki. 2. Treści kształcenia (działy programowe) Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: 1) bezpieczeństwo i higiena pracy; 2) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska; 3) elementy ergonomii; 4) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej; 5) kalkulacja kosztów usług kaletniczych; 6) metody poszukiwania pracy; 7) wybrane przepisy prawa pracy; 8) dokumenty związane z zatrudnieniem i prowadzeniem działalności gospodarczej; 9) zasady i metody komunikowania się; 10) elementy socjologii i psychologii pracy; 11) formy doskonalenia zawodowego; 12) zasady udzielania pierwszej pomocy; 13) etyka. III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia w %* Podstawy produkcji kaletniczej 20 Procesy wytwórcze 50 Podstawy działalności zawodowej 10 Razem 80**
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne: 1) pracownia rysunku technicznego; 2) pracownia materiałoznawstwa; 3) pracownia technologii; 4) warsztaty szkolne. Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w: 1) stanowiska kreślarskie (jedno stanowisko dla jednego ucznia); 2) zestawy barw; 3) modele i przekroje brył geometrycznych, części maszyn, wyrobów kaletniczych; 4) schematy maszyn, urządzeń, części składowych wyrobów kaletniczych; 5) ilustracje różnych rodzajów wyrobów kaletniczych; 6) żurnale i katalogi wyrobów kaletniczych; 7) PN-ISO, ISO. Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w: 1) stanowiska pracy (jedno stanowisko dla jednego ucznia); 2) tablice przedstawiające układ topograficzny i budowę skóry; 3) schematy produkcji materiałów stosowanych w kaletnictwie; 4) zestawy próbek podstawowych i pomocniczych materiałów kaletniczych; 5) okucia, łączniki, akcesoria, elementy zdobnicze; 6) urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe; 7) urządzenia do badania właściwości materiałów; 8) PN-ISO, ISO z zakresu materiałoznawstwa. Pracownia technologii powinna być wyposażona w: 1) zestaw wzorników do rozkroju wyrobów kaletniczych; 2) elementy składowe wyrobów kaletniczych; 3) schematy maszyn, urządzeń, narzędzi;
4) modele i przekroje wyrobów kaletniczych; 5) wzory wyrobów kaletniczych; 6) przykłady elementów zdobniczych; 7) wzorce sposobów łączenia części składowych; 8) podstawowe maszyny, części maszyn; 9) urządzenia i przyrządy pomiarowe; 10) PN-ISO, ISO; 11) dokumentacje techniczne; 12) dokumentacje technologiczne; 13) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w: 1) podstawowe i pomocnicze materiały do produkcji wyrobów kaletniczych; 2) instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urządzeń; 3) dokumentacje techniczne wyrobów kaletniczych; 4) prospekty maszyn i urządzeń; 5) schematy działania maszyn i urządzeń; 6) żurnale i katalogi; 7) wzory typowych wyrobów kaletniczych. Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu. Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach i warsztatach szkolnych, zakładach rzemieślniczych, przedsiębiorstwach usługowo-produkcyjnych w zakresie kaletnictwa. * Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej). ** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.