INSTRUKCJA OBSŁUGI MULTIMETR CYFROWY

INSTRUKCJA OBSŁUGI MULTIMETR CYFROWY MS8261 MS8264 #03964 #03965 wersja 1.5

Wstęp Instrukcja obsługi dostarcza informacji dotyczących bezpieczeństwa i sposobu uŝytkowania, parametrów technicznych oraz konserwacji multimetru cyfrowego MS8261 / MS8264. Multimetr ten moŝe być stosowany do następujących pomiarów: - napięcia stałego (DC) i przemiennego (AC); - prądu stałego (DC) i przemiennego (AC); - rezystancji; - kontroli ciągłości obwodu (z sygnalizacją dźwiękową); - pojemności; - diod półprzewodnikowych; - tranzystorów; - częstotliwości (MS8264); - temperatury (MS8264). Bezpieczeństwo uŝytkowania Prezentowany przyrząd pomiarowy został zaprojektowany w trosce o bezpieczeństwo uŝytkownika i zapewnia poprawną pracę pod warunkiem przestrzegania zaleceń niniejszej instrukcji. Przyrząd spełnia wymagania dyrektyw LVD 73/23/EEC i EMC 89/336/EEC oraz posiada deklarację zgodności CE producenta. Przed przystąpieniem do wykonywania pomiarów naleŝy zapoznać się z instrukcją obsługi, ze wszystkimi symbolami znajdującymi się na przyrządzie oraz z ich znaczeniem. W celu zapewnienia podstawowych wymogów bezpieczeństwa obsługi przyrządu naleŝy zastosować się do poniŝszych zasad: Przyrząd naleŝy zabezpieczyć przed dostępem dzieci i osób niepowołanych. JeŜeli przyrząd zostanie przeniesiony z miejsca o niŝszej temperaturze do miejsca o wyŝszej temperaturze, wówczas wewnątrz przyrządu moŝe się skroplić para wodna uniemoŝliwiając jego prawidłowe funkcjonowanie i dlatego naleŝy odczekać, aŝ wilgoć odparuje. Przed przystąpieniem do konserwacji przyrządu i montaŝu elementów wymienialnych przyrządu ich jak: baterie, bezpieczniki i inne, naleŝy bezwzględnie odłączyć od przyrządu wszystkie przewody łączące z innymi urządzeniami. Nie naleŝy przekraczać dopuszczalnych wartości pomiarowych mierzonej wielkości nie tylko ze względu na błędy pomiaru i moŝliwość uszkodzenia przetworników pomiarowych, ale przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa uŝytkownika. Zabrania się uŝywania przyrządu w obszarach duŝej wilgotności, zasolenia, działania oparów toksycznych, łatwopalnych lub Ŝrących. Nie uŝywać przyrządu przy widocznych uszkodzeniach lub gdy przewody są uszkodzone lub zuŝyte. Przewody pomiarowe naleŝy wymienić na nowe o ich samych parametrach przekroju i izolacji, a przyrząd naleŝy oddać do autoryzowanego serwisu. Przy pomiarach elektrycznych nie dotykać nie wykorzystanych gniazd i końcówek przyrządu. Jeśli wartość pomiaru jest nieznana, pomiar naleŝy rozpocząć od największego zakresu pomiarowego. W celu zmiany wielkości mierzonej, przed przełączeniem przełącznika naleŝy odłączyć końcówki pomiarowe. Nie mierzyć rezystancji obwodów znajdujących się pod napięciem. W przypadku pomiaru długich linii lub pojemności pomiar moŝe być wykonany dopiero po całkowitym rozładowaniu ładunku elektrostatycznego. Symbole i oznaczenia związane z bezpieczeństwem uŝytkowania znajdujące się na obudowie miernika: OSTRZEśENIE: Przed uruchomieniem przyrządu lub wykonaniem pomiaru naleŝy zapoznać się dokładnie z instrukcją obsługi. Nie zastosowanie się do tego polecenia moŝe spowodować uszkodzenie lub zniszczenie multimetru. Oznaczenie końcówek i wejść, na których moŝe występować napięcie o niebezpiecznej wartości. Podwójna izolacja (II klasa bezpieczeństwa). 2 CE Zgodność z dyrektywą Unii Europejskiej.

1. Zawartość opakowania - multimetr MS8261 / MS8264, - przewody pomiarowe, - adaptor wielofunkcyjny do badania tranzystorów, - sonda temperaturowa typu K (dla modelu MS8264) - angielska wersja instrukcji obsługi, - niniejsza wersja instrukcji obsługi. Podczas dostawy naleŝy upewnić się, Ŝe opakowanie nie jest uszkodzone. W przypadku stwierdzonych uszkodzeń naleŝy niezwłocznie skontować się z dostawcą. Prosimy równieŝ o sprawdzenie zgodności zawartości opakowania z powyŝej zamieszczoną listą. 2. Zawartość instrukcji Instrukcja ta zawiera opis urządzenia z procedurą instalacji, konfiguracji i uŝytkowania. Przed przystąpieniem do instalacji urządzenia naleŝy dokładnie przeczytać całość tej instrukcji a w szczególności punkty poświęcone bezpieczeństwu. Nie zastosowanie się do tego zalecenia jak i do innych uwag zawartych w niniejszej instrukcji moŝe spowodować uszkodzenie lub zniszczenie przyrządu. 3. Charakterystyka ogólna 1) 1000V (DC) lub 750V (AC) wartość skuteczna przebiegu sinusoidalnego; 2) Typ baterii: 9V, NEDA 1604 lub 6F22; 3) Wyświetlacz: LCD 3 i ½ cyfry, 3 zmiany stanu / sek.; 4) Wskazanie przekroczenia zakresu pomiarowego: wyświetlany symbol 1 ; 5) Wskazanie polaryzacji: symbol "-" wyświetlany automatycznie; 6) Zakresy temperatur: pracy: 0 C... 40 C, przecho wywania : -10 C... 60 C; 7) Zakresy wilgotności powietrza: pracy: < 75%; przechowywania: < 80%; 8) Ochrona przed przeciąŝeniem: gniazdo wejściowe ma chronione bezpiecznikiem automatycznym 200mA/250V, gniazdo wejściowe A nie chronione bezpiecznikiem. 9) Wskaźnik stanu baterii: wyświetlany symbol ; ; 10) Automatyczne wyłączenie zasilania: po 10min. bezczynności. 4. Budowa urządzenia 3

1) Wyświetlacz LCD MS8261: MS8264: 2) Blok klawiszy funkcyjnych. Przycisk HOLD - pamięć pomiaru Przycisk HOLD realizuje praktyczną funkcję zapamiętania wyniku pomiaru. Naciskając przycisk HOLD dokonujemy zatrzymania i wyświetlenia na wyświetlaczu wartości mierzonej wielkości. Przycisk ON/OFF - włącznik/wyłącznik miernika. Przycisk LIGHT - realizuje praktyczną funkcję podświetlenia wyświetlacza. Naciskając przycisk dokonujemy podświetlenia wyświetlacza (po czasie 5 sekund podświetlenie samo się wyłączy). 3) Obrotowy przełącznik wielkości mierzonych. 4) Gniazda pomiarowe. 5. Wykonywanie pomiarów 5.1. Pomiar napięcia przemiennego (AC) i stałego (DC) 1) Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do wejścia " VΩ ". 2) Przełącznik funkcji multimetru przełączyć na odpowiednią pozycję V (napięcie stałe lub zmienne). 3) Podłączyć przewody pomiarowe do źródła mierzonego napięcia. 4) Odczytać wskazanie przyrządu. Dodatkowo przy pomiarze napięcia stałego wyświetlana jest biegunowość. Przed dokonaniem pomiaru napięcia na zakresie DC 200mV oraz AC 2V naleŝy zewrzeć na krótko końcówki przewodów pomiarowych w celu wyzerowania wskazań wyświetlacza LCD. Nigdy nie naleŝy przekraczać dopuszczalnych wartości dla kaŝdego z zakresów mierzonej wielkości. JeŜeli wartość wielkości mierzonej jest nieznana, pomiar naleŝy rozpocząć od największego zakresu. 5.2. Pomiar prądu przemiennego (AC) i stałego (DC) 1) Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia COM, przewód czerwony do wejścia ma dla prądów w zakresie do 200mA. Przy zakresach prądów do 10A przewód czerwony przyłączyć do gniazda 10A. 2) Przełącznik funkcji multimetru przełączyć na odpowiednią pozycję A (prąd stały lub zmienny). 3)Następnie przyłączyć przewody pomiarowe szeregowo do obwodu, w którym mierzony jest prąd. 4)Odczytać wskazanie przyrządu. Dodatkowo przy pomiarze prądu stałego wyświetlana jest biegunowość. 5)Odczytać wynik pomiaru na wyświetlaczu. JeŜeli na wyświetlaczu pojawi się cyfra 1, informująca o przekroczeniu zakresu pomiarowego, przełącznik funkcji naleŝy ustawić na wyŝszy zakres. Przed przystąpieniem do pomiaru prądu naleŝy upewnić się, czy wszystkie źródła napięcia są odłączone od badanego obwodu oraz czy wszystkie pojemności występujące w obwodzie są całkowicie rozładowane. 5.3. Pomiar rezystancji 1) Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do gniazda "COM", a przewód czerwony do gniazda " VΩ ". 2) Przełącznik funkcji multimetru przełączyć na odpowiednią pozycję Ω. 3) Podłączyć przewody pomiarowe równolegle do badanej rezystancji. 4) Dokonać pomiaru i odczytać wskazanie na wyświetlaczu. 5) JeŜeli wartość mierzonej rezystancji przekracza maksymalną wartość zakresu pomiarowego lub gdy obwód pomiarowy rezystancji nie jest zamknięty (przerwa w obwodzie), wyświetlony zostanie symbol "1". 4

6) JeŜeli wartość badanej rezystancji jest większa, niŝ 1MΩ, multimetr potrzebuje kilku sekund na ustabilizowanie się odczytu. Jest to zjawisko normalne przy pomiarach rezystancji o duŝych wartościach. Przed przystąpieniem do pomiaru rezystancji naleŝy upewnić się, czy wszystkie źródła napięcia są odłączone od badanego obwodu oraz czy wszystkie pojemności występujące w obwodzie są całkowicie rozładowane. 5.4. Pomiar pojemności 1) Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do gniazda "COM", a przewód czerwony do gniazda "ma- hfe" (do pomiaru pojemności kondensatorów moŝna uŝyć Ŝe adaptera wielofunkcyjnego dołączonego do miernika). 2) Przełącznik funkcji multimetru przełączyć na odpowiednią pozycję "- -". 3) Podłączyć przewody pomiarowe równolegle do zacisków badanej pojemności. NaleŜy upewnić się, czy zachowana jest zgodność biegunowości przewodów pomiarowych z biegunowością końcówek kondensatora. 4) Dokonać pomiaru i odczytać wskazanie na wyświetlaczu. JeŜeli wartość badanej pojemności jest większa niŝ 2µF, multimetr potrzebuje kilku sekund na ustabilizowanie się odczytu. Jest to zjawisko normalne przy pomiarach pojemności o duŝych wartościach. Przed przystąpieniem do pomiaru pojemności naleŝy upewnić się, czy wszystkie źródła napięcia są odłączone od badanego obwodu oraz czy wszystkie pojemności występujące w obwodzie są całkowicie rozładowane. 5.5. Pomiar częstotliwości (MS8264) 1) Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do gniazda "COM", a przewód czerwony do gniazda " VΩHz ". 2) Przełącznik funkcji multimetru ustawić w połoŝeniu Hz. 3) Podłączyć przewody pomiarowe do źródła badanej częstotliwości, przewód czerwony posiada dodatnią polaryzację (+). 4) Odczytać wskazanie na wyświetlaczu. Amplituda badanego sygnału musi być większa od czułości przyrządu, czyli powyŝej 1V AC rms. Górne ograniczenie amplitudy badanego sygnału wynosi 250V DC/AC rms. 5.6. Test diod półprzewodnikowych 1) Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do gniazda "COM", a przewód czerwony do gniazda " VΩ ". 2) Przełącznik funkcji multimetru przełączyć na pozycję. 3) PrzyłoŜyć czerwony przewód pomiarowy do anody, a czarny do katody badanej diody. 4) Typowy spadek napięcia na diodzie krzemowej wynosi 0.6V a na diodzie germanowej 0.3V. JeŜeli polaryzacja jest odwrotna lub występuje przerwa w obwodzie pomiarowym, na wyświetlaczu pojawi się symbol 1. Przed przystąpieniem do testu diod naleŝy upewnić się, czy wszystkie źródła napięcia są odłączone od badanego obwodu oraz czy wszystkie pojemności występujące w obwodzie są całkowicie rozładowane. 5.7. Test ciągłości obwodu 1) Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do gniazda "COM", a przewód czerwony do gniazda "VΩHz". 2) Przełącznik funkcji multimetru przełączyć na pozycję Ω ))). 3) Przyłączyć przewody pomiarowe do punktów badanego obwodu. 5

4) JeŜeli obwód będzie miał ciągłość (przejście), to na wyświetlaczu pojawi się wartość rezystancji badanego obwodu. Dodatkowo gdy rezystancja obwodu będzie mniejsza od 30Ω, przyrząd wygeneruje sygnał dźwiękowy. Przed przystąpieniem do testu ciągłości obwodu naleŝy upewnić się, czy wszystkie źródła napięcia są odłączone od badanego obwodu oraz czy wszystkie pojemności występujące w obwodzie są całkowicie rozładowane 5.8. Badanie tranzystorów 1) Przełącznik funkcji multimetru ustawić w połoŝeniu "hfe". 2) NaleŜy podłączyć przystawkę wielofunkcyjną do testowania tranzystorów COM i + do wejść miernika COM i "ma- -hfe". 3) Określić typ tranzystora (PNP lub NPN) i umieścić końcówki EMITERA i KOLEKTORA w odpowiednich otworach przystawki. 4) Wyświetlona zostanie przybliŝona wartość hfe, przy prądzie bazy 10ΩA i VCE=2.8V. 5.9 Badanie temperatury (MS8264) 1) Przełącznik funkcji multimetru przełączyć na pozycję C. Na wyświetlaczu zostanie wyświetlona temperatura otoczenia. 2) NaleŜy podłączyć przystawkę wielofunkcyjną COM i + do wejść miernika COM i "ma- -hfe" po czym włoŝyć do niej zaciski sondy typu K. 3) Końcem sondy dotknąć obiektu, którego temperaturę pragnie się poznać. Wartość odczytać z wyświetlacza. Nie naleŝy przykładać do zacisków przystawki wielofunkcyjnej COM i + napięcia o wartości większej niŝ 60V DC lub 24V AC rms), gdyŝ moŝe to doprowadzić do uszkodzenia wewnętrznych obwodów przyrządu. Nie naleŝy mierzyć temperatury w mikrofalówkach w trakcie ich pracy. 6. Dokładności pomiarów DOKŁADNOŚĆ: ± (X1 % wartości wskazanej + X2 cyfr, działek elementarnych), dla zakresu temperatur 23 C ± 5 C i wilgotno ści powietrza mniejszej od 75%. 6.1. Pomiar napięcia stałego (DC) 200mV 0.1mV 2V 1mV 20V 10mV ± (0.5% w.w. + 1C) 200V 100mV 1000V 1V ± (0.8% w.w. + 2C) Impedancja wejściowa: 10MΩ. Ochrona przed przeciąŝeniem: 250V DC lub rms AC dla zakresu pomiarowego 200mV oraz 1000V DC lub 750 rms AC dla pozostałych zakresów. 6.2. Pomiar napięcia przemiennego (AC) 2V 1mV 20V 10mV ± (0.8% w.w. + 3C) 200V 100mV 1000V 1V ± (1.2% w.w. + 3C) Impedancja wejściowa: 10MΩ. Ochrona przed przeciąŝeniem: 250V DC lub rms AC dla zakresu pomiarowego 200mV oraz 1000V DC lub 750 rms AC dla pozostałych zakresów. Zakres częstotliwości mierzonych napięć: 6

40 ~ 200Hz dla zakresu 750V. 40 ~ 400Hz dla pozostałych zakresów. Zmierzone napięcie wyskalowane w wartościach skutecznych przebiegu sinusoidalnego. 6.3. Pomiar prądu przemiennego (AC) 2mA 1µA ± (1.0% w.w. + 3C) 200mA 0.1mA ± (1.8% w.w. + 3C) 10A 10mA ± (3.0% w.w. + 7C) Zabezpieczenie przeciąŝeniowe: Zakres ma: bezpiecznik automatyczny 200mA/250V, zakres 10A: nie zabezpieczony bezpiecznikiem. Maksymalna wartość mierzonego prądu: gniazdo wejściowe ma: 200mA gniazdo wejściowe 10A: 10A (przy pomiarze prądów o wartości większej niŝ 5A maksymalny czas pomiaru wynosi 4 minuty, po których urządzenie naleŝy wyłączyć na 10 minut w celu ostygnięcia elementów wewnętrznych miernika, przed przystąpieniem do kolejnych pomiarów). Zmierzony prąd wyskalowany w wartościach skutecznych przebiegu sinusoidalnego. Zakres częstotliwości mierzonych prądów: 40Hz ~ 400Hz. 6.4. Pomiar natęŝenia prądu stałego (DC) MS8264: MS8261: 20mA 10µA ± (1,5% w.w. +1C) 200mA 0,1mA 10A 10mA ± (2,0% w.w. +5C) 2mA 1µA ± (0,8% w.w. +1C) 20mA 10µA 200mA 0,1mA ± (1,5% w.w. +1C) 10A 10mA ± (2,0% w.w. +5C) Zabezpieczenie przeciąŝeniowe: Zakres ma: bezpiecznik automatyczny 200mA/250V, zakres 10A: nie zabezpieczony bezpiecznikiem. Maksymalna wartość mierzonego prądu: gniazdo wejściowe ma:200ma gniazdo wejściowe 10A: 10A (przy pomiarze prądów o wartości większej niŝ 5A maksymalny czas pomiaru wynosi 4 minuty, po których urządzenie naleŝy wyłączyć na 10 minut w celu ostygnięcia elementów wewnętrznych miernika, przed przystąpieniem do kolejnych pomiarów). 6.5. Pomiar rezystancji 200Ω 0.1Ω ± (0.8% w.w. + 3C) 2kΩ 1Ω 20kΩ 10Ω 200kΩ 100Ω ± (0.8% w.w. + 1C) 2MΩ 1kΩ 20MΩ 10kΩ ± (1.0% w.w. + 2C) 200MΩ 100kΩ ± [5.0% (w.w. - 10C)+10C] Zabezpieczenie przed przeciąŝeniem: 380V DC lub rms AC dla wszystkich zakresów. Maksymalna wartość napięcia obwodu otwartego: 700mV. 7

6.6. Pomiar częstotliwości (MS8264) Zabezpieczenie przed przeciąŝeniem: 380V DC lub rms AC dla wszystkich zakresów. Zakres napięcia wejściowego: 200mVV ~ 10V AC rms. 6.7. Pomiar temperatury (MS8264) Zabezpieczenie przed przeciąŝeniem: bezpiecznik automatyczny 200mA/250V. Dokładność pomiaru temperatury podana w powyŝszej tabeli nie uwzględnia błędów wprowadzanych do obwodu pomiarowego przez sondę temperatury. 6.8. Pomiar pojemności Zabezpieczenie przed przeciąŝeniem: bezpiecznik automatyczny 200mA/250V. 6.9. Test diod 20Hz 10Hz ± (1.5% w.w. + 5C) -20 ºC ~ 0 ºC ± (5.0% w.w. + 4C) 1 ºC ~ 400 ºC 1 ºC ± (1.0% w.w. + 3C) 401 ºC ~ 1000 ºC ± 2.0% w.w. 2nF 1pF 20nF 10pF 200µF 0.1nF ± (4.0% w.w. + 3C) 2µF 1nF 20µF 10nF WYBRANA FUNKCJA ROZDZIELCZOŚĆ WSKAZANIE 1mV Na wyświetlaczu pojawi się uśredniona wartość spadku napięcia na diodzie Spadek napięcia w kierunku zaporowym: ~2,8V; Maksymalna wartość prądu DC w kierunku przewodzenia: 1mA Zabezpieczenie przeciąŝeniowe: 380V napięcia stałego lub wartości skutecznej napięcia przemiennego. 6.10. Test ciągłości obwodu WYBRANA FUNKCJA ))) DZIAŁANIE JeŜeli rezystancja będzie mniejsza od 30Ω, wówczas wbudowany buzzer wygeneruje słyszalny dźwięk. Zabezpieczenie przeciąŝeniowe: 380V napięcia stałego lub wartości skutecznej napięcia przemiennego Maksymalna wartość napięcia obwodu otwartego: 700mV. 7. Wymiana baterii Wyczerpanie się baterii sygnalizowane jest symbolem na wyświetlaczu multimetru. W celu wymiany baterii naleŝy odkręcić śruby, znajdujące się w spodniej części obudowy miernika, wyjąć zuŝytą baterie i zastąpić ją nową - 9V, NEDA 1604 lub 6F22; (zwracając szczególną uwagę na polaryzację). 8

Pokrywka baterii Bateria 9V Uwaga: Wymiana baterii moŝe być wykonana tylko po odłączeniu przewodów pomiarowych i wyłączeniu miernika. Proszę zwrócić szczególna uwagę na biegunowość baterii przy jej wymianie, odwrotne podłączenie baterii moŝe skutkować trwałym uszkodzeniem miernika oraz utratą gwarancji! 8. Informacja dla uŝytkowników o pozbywaniu się urządzeń elektrycznych i elektronicznych (dotyczy gospodarstw domowych) Przedstawiony symbol umieszczony na produktach lub dołączonej do nich dokumentacji informuje, Ŝe niesprawnych urządzeń elektrycznych lub elektronicznych nie moŝna wyrzucać razem z odpadami gospodarczymi. Prawidłowe postępowanie w razie konieczności utylizacji, powtórnego uŝycia lub odzysku podzespołów polega na przekazaniu urządzenia do wyspecjalizowanego punktu zbiórki, gdzie będzie przyjęte bezpłatnie. W niektórych krajach produkt moŝna oddać lokalnemu dystrybutorowi podczas zakupu innego urządzenia. Prawidłowa utylizacja urządzenia umoŝliwia zachowanie cennych zasobów i uniknięcie negatywnego wpływu na zdrowie i środowisko, które moŝe być zagroŝone przez nieodpowiednie postępowanie z odpadami. Szczegółowe informacje o najbliŝszym punkcie zbiórki moŝna uzyskać u władz lokalnych. Nieprawidłowa utylizacja odpadów zagroŝona jest karami przewidzianymi w odpowiednich przepisach lokalnych. W razie konieczności pozbycia się urządzeń elektrycznych lub elektronicznych, prosimy skontować się z najbliŝszym punktem sprzedaŝy lub dostawcą, którzy udzielą dodatkowych informacji. 9

9. Specyfikacja techniczna Multimetr cyfrowy MS8261 MS8264 Numer Atel #03964 #03965 Max. wskazanie LCD 1999 Wybór zakresu Klasa izolacji ręczny CAT III 600V, CAT II 1000V Zakres napięciowy DC 200m/2/20/200 V ± 0,5%, 1000V ± 0,8% Zakres napięciowy AC 2/20/200 V ± 0,8%, 750 V ± 1,2% Zakres prądowy DC 2 m ± 0,8%, 20 ma/200 ma ± 1,5%, 10 A ± 2.0% 20 m/200 ma ± 0,8%, 10 A ± 2.0% Zakres prądowy AC Pomiar rezystancji 2mA ± 1,0%, 200 ma ± 1,8%, 10 A ± 3,0% 200/2k/20k/200k/2 MΩ ± 0,8%, 20 MΩ ± 1,0%, 200 MΩ ± 5,0% Pomiar pojemności 2n/20n/200n/2u/20u ± 4,0% Pomiar częstotliwości - 20 KHz ± 1,5% Pomiar temperatury - -20 C 1000 C Test diody Test hfe Sygnalizacja akustyczna Pamięć odczytu Automatyczne wyłączenie Podświetlany LCD Zasilanie Wymiary Waga Producent bateria 9V 6F22 195x92x55 mm 380 g Mastech 10 Pomimo dołoŝenia wszelkich starań nie gwarantujemy, Ŝe publikowane w niniejszej instrukcji informacje są wolne od błędów. W celu weryfikacji danych i uzyskania szczegółowych informacji dotyczących niniejszego urządzenia prosimy o odwiedzenie strony www.atel.com.pl. Atel Electronics www.atel.com.pl dr/rb/21.09.2007