Parlament Europejski Jak działa? Pytania, które chcielibyście zadać, ale nie wiecie kogo zapytać...
2 PARLAMENT EUROPEJSKI PYTANIA, KTÓRE CHCIELIBYŚCIE ZADAĆ Spis treści 1. Parlament Europejski jako instytucja... 3 Co robi PE?... 3 Rzecznik Praw Obywatelskich... 4 Jak PE uczestniczy w tworzeniu prawa?... 4 Iloma językami mówi PE?... 4 Kto może brać udział w wyborach do PE?... 5 Gdzie znajduje się siedziba PE?... 5 Kiedy i w jakich okolicznościach powstał PE?... 6 2. Posłowie do Parlamentu Europejskiego... 7 Czym zajmują się posłowie?... 7 Kto stoi na czele PE?... 8 Czym są grupy polityczne?... 8 Ile miejsc w PE przypada na poszczególne kraje?... 8 3. Kariera w Parlamencie Europejskim... 9 Jakie możliwości zatrudnienia daje PE?... 9 Jak dostać się na staż w PE?... 9 www.europarl.eu Biuro Informacyjne Parlamentu Europejskiego w Polsce ul. Jasna 14/16a, 00-041 Warszawa tel. +48 22 595 24 70, faks +48 22 595 24 80 epwarszawa@ep.europa.eu www.europarl.pl Parlament Europejski - Biuro Informacyjne w Polsce @PE_Polska Biuro Informacyjne Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu ul. Widok 10, 50-052 Wrocław tel. +48 71 337 63 63, faks +48 71 347 23 40 epwroclaw@ep.europa.eu www.europarl.pl/wroclaw Parlament Europejski - Biuro Informacyjne we Wrocławiu @PE_Wroclaw www.europarl.pl Wydawca: Biuro Informacyjne Parlamentu Europejskiego w Polsce Copyright 2014 by BIPE Zdjęcia: EUROPEAN COMMUNITY 2009
1. Parlament Europejski jako instytucja 3 1.1. Co robi PE? Parlament Europejski współtworzy prawo Unii Europejskiej i zapewnia demokratyczną kontrolę innych unijnych instytucji. Posłowie do PE mają wpływ na to, jak są wydawane unijne pieniądze - razem z Radą UE Parlament uchwala wieloletnie plany budżetowe i coroczne budżety Unii. To Parlament wybiera przewodniczącego Komisji Europejskiej, przesłuchuje kandydatów na komisarzy i zatwierdza skład całej Komisji. Może także uchwalić wobec niej wotum nieufności i doprowadzić do jej odwołania. Choć wotum nieufności jest uważane za ostateczność i jeszcze nigdy nie zostało przegłosowane, to wcale nie jest pustym zapisem. W 1999 roku perspektywa głosowania parlamentarnego nad wotum nieufności wobec Komisji Jacques a Santera doprowadziła do podania się jej do dymisji.
4 PARLAMENT EUROPEJSKI PYTANIA, KTÓRE CHCIELIBYŚCIE ZADAĆ 1.2. Rzecznik Praw Obywatelskich Posłowie do PE powołują także Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, do którego trafiają skargi na złe praktyki administracyjne w instytucjach UE. 1.3. Jak PE uczestniczy w tworzeniu prawa? Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony zdecydowana większość aktów prawnych - od funduszy strukturalnych, przez politykę rolną, azylową, imigracyjną, reguły jednolitego rynku, po transport i współpracę sądową i policyjną - przyjmowana jest wspólną decyzją PE i Rady UE. W tak zwanej zwykłej procedurze prawodawczej obie te instytucje mogą zgłaszać poprawki do aktu przygotowanego przez Komisję Europejską i prowadzić negocjacje w sprawie jego ostatecznego kształtu. Dzięki temu posłowie mogą uwzględniać uwagi i postulaty Zeskanuj i dowiedz się jak działa Parlament Europejski. zgłaszane przez swoich wyborców. To właśnie sprzeciw obywateli UE wpłynął na ostateczną decyzję PE w sprawie umowy o zwalczaniu obrotu towarami podrabianymi ACTA. Parlament Europejski nie wyraził zgody na jej zawarcie przez Unię Europejską. To pierwszy przypadek, kiedy Parlament Europejski wykorzystał swoje uprawnienia zapisane w Traktacie z Lizbony do odrzucenia międzynarodowej umowy handlowej. 1.4. Iloma językami mówi PE? W Parlamencie Europejskim używa się 24 języków oficjalnych UE, w tym polskiego. W czasie sesji plenarnych posłowie mówią zazwyczaj w języku ojczystym, a ich wypowiedzi są symultanicznie tłumaczone na pozostałe języki oficjalne. Tłumaczeniu podlegają także wszystkie dokumenty oficjalne tworzone przez PE. Ta wielojęzyczność jest niezbędna, żeby wszyscy obywatele Unii Europejskiej mogli zapoznać się z dotyczącymi ich prawami w języku ojczystym. Gwarantuje także równe prawa wszystkich kandydatów na posłów, także tych nieznających obcych języków, a więc gwarantuje prawo wyborców do wolnego wyboru swojego kandydata.
5 1.5. Kto może brać udział w wyborach do PE? Każde państwo członkowskie stosuje własną ordynację wyborczą. W skali europejskiej określony jest tylko czas (tydzień, w czasie którego odbywają się wybory), zasada proporcjonalności oraz maksymalna wysokość progu wyborczego (5%). W Polsce w głosowaniu może wziąć udział każdy pełnoletni obywatel Polski lub mieszkający na stałe w Polsce obywatel Unii Europejskiej, który nie jest pozbawiony praw publicznych lub ubezwłasnowolniony. By ubiegać się o mandat posła do PE, trzeba mieć przynajmniej 21 lat i od co najmniej pięciu lat mieszkać w kraju UE. 1.6. Gdzie znajduje się siedziba PE? Oficjalną siedzibą PE jest Strasburg, gdzie raz w miesiącu odbywa się zwyczajna sesja plenarna, jednak komisje parlamentarne pracują głównie w Brukseli, a Sekretariat Generalny Parlamentu Europejskiego znajduje się w Luksemburgu. Te zasady zostały wpisane do traktatów przez państwa członkowskie Unii Europejskiej i tylko one mogą je zmienić. Dodatkowe sesje plenarne, na mocy rezolucji z 1989 roku, mogą odbywać się w Brukseli. Uczestnicy Europejskich Spotkań Młodzieży przed siedzibą Parlamentu Europejskiego w Strasburgu
6 PARLAMENT EUROPEJSKI PYTANIA, KTÓRE CHCIELIBYŚCIE ZADAĆ Inauguracyjna sesja pierwszego Parlamentu Europejskiego wybranego w wyborach bezpośrednich. Przewodniczącą zostaje Simone Veil. 1.7. Kiedy i w jakich okolicznościach powstał PE? Już w 1952 roku, gdy powstawały fundamenty dzisiejszej Unii Europejskiej, czyli Europejska Wspólnota Węgla i Stali, powołano Zgromadzenie Parlamentarne EWWiS. W 1958 roku, po powołaniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, Zgromadzenie stało się organem wszystkich trzech Wspólnot. Początkowo posłowie tylko doradzali innym organom europejskich władz, jednak kolejne traktaty - Jednolity Akt Europejski (1986 r.), Traktat z Maastricht (1992 r.), Traktat z Amsterdamu (1997 r.), Traktat z Nicei (2001 r.) i Traktat z Lizbony (2007 r.) nadawały im coraz większe uprawnienia. Dziś bez zgody PE nie da się między innymi przyjąć budżetu Unii czy rozszerzyć jej o nowe państwa członkowskie. Wsiądź do wehikułu czasu
2. Posłowie do Parlamentu Europejskiego 7 2.1. Czym zajmują się posłowie? Posłowie do PE tworzą unijne prawo przyjmując bądź odrzucając projekty dyrektyw i rozporządzeń proponowane przez Komisję Europejską i nanosząc swoje poprawki. Nadzorują pracę innych instytucji unijnych poprzez np. zgłaszanie pytań do komisarzy. Mogą też inicjować tworzenie nowych praw, przygotowując tzw. raporty z własnej inicjatywy. Każdy poseł do PE dzieli czas pracy między Brukselę, Strasburg i swój okręg wyborczy. W Brukseli posłowie uczestniczą w pracach komisji parlamentarnych, grup politycznych, dodatkowych posiedzeniach plenarnych, a w Strasburgu biorą udział w dwunastu sesjach plenarnych w roku. Poseł do PE pracuje też w swoim okręgu, spotykając się z wyborcami. Za swoją pracę posłowie otrzymują wynagrodzenie odpowiadające 38,5% poborów podstawowych sędziego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Wynagrodzenie jest wypłacane z budżetu Parlamentu i po odliczeniu podatku wspólnotowego i składki na ubezpieczenie od wypadków wynosiło w 2014 roku 6.250,37 euro. Informacje o posłach do PE
8 PARLAMENT EUROPEJSKI PYTANIA, KTÓRE CHCIELIBYŚCIE ZADAĆ 2.2. Kto stoi na czele PE? Na czele PE stoi przewodniczący, wybierany na 2,5 roku, czyli na połowę kadencji PE. Przewodniczący kieruje całością prac PE i jego głównych organów: Prezydium i Konferencji Przewodniczących Grup Politycznych. Reprezentuje on PE na zewnątrz i w stosunkach z innymi instytucjami unijnymi. 2.3. Czym są grupy polityczne? Grupy polityczne są odpowiednikami klubów poselskich w parlamentach narodowych. W grupach tych gromadzą się posłowie reprezentujący podobne poglądy polityczne. Do utworzenia grupy potrzeba 25 posłów wybranych z przynajmniej jednej czwartej (dziś siedmiu) państw UE. Każdy poseł może należeć tylko do jednej grupy. W Parlamencie Europejskim działa obecnie 7 grup politycznych. Niewielka liczba posłów pozostaje niezrzeszona. 2.4. Ile miejsc w PE przypada na poszczególne kraje? Liczba mandatów do Parlamentu Europejskiego zależy od liczby mieszkańców danego kraju. Państwa małe otrzymują relatywnie więcej, a duże mniej miejsc, niż wynikałoby to z prostej proporcji. Najmniej mandatów (po 6) przypada Cyprowi, Estonii, Malcie i Luksemburgowi, zaś najwięcej (96) Niemcom. Z Polski zostało wybranych 51 posłów. EPL Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) S&D Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim EKR Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy ALDE Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy GUE/NGL Zjednoczona Lewica Europejska / Nordycka Zielona Lewica Zieloni/WSE Zieloni / Wolny Sojusz Europejski EFDD Grupy Europa Wolności i Demokracji Bezpośredniej NI Niezrzeszeni posłowie nienależący do żadnej grupy politycznej Stan na 28/10/2014 221 191 50 67 220 71 48 52
3. Kariera w Parlamencie Europejskim 9 3.1. Jakie możliwości zatrudnienia daje PE? Wśród zatrudnionych w Parlamencie Europejskim dwie główne grupy stanowią urzędnicy służby cywilnej Praca w instytucjach UE (administratorzy, asystenci i asystenci-sekretarki) oraz asystenci posłów do PE. Rekrutacją urzędników służby cywilnej instytucji UE zajmuje się Europejski Urząd Doboru Kadr (EPSO). Więcej informacji można znaleźć pod adresem www.epso.eu. Dwa podstawowe rodzaje to staże szkoleniowe dla osób z wykształceniem średnim i staże dla absolwentów szkół wyższych. Wszystkie staże w Parlamencie Europejskim są płatne oraz odbywają się zarówno w Brukseli, jak i w Luksemburgu oraz w Biurach Informacyjnych PE w 28 państwach członkowskich UE. Parlament Europejski organizuje też staże dla osób niepełnosprawnych. 3.2. Jak dostać się na staż w PE? Parlament Europejski oferuje kilka rodzajów staży, dzięki którym młodzi ludzie mają okazję zdobycia doświadczenia, Jak dostać się na staż w PE? podwyższenia kwalifikacji oraz poznania zasad funkcjonowania instytucji unijnych, a zwłaszcza Parlamentu Europejskiego.
OKRĘG NR 1 POMORSKIE OKRĘG NR 2 KUJAWSKO - POMORSKIE Anna FOTYGA Janusz LEWANDOWSKI Jarosław WAŁĘSA Janusz ZEMKE S&D SLD-UP Kosma ZŁOTOWSKI Ta OKRĘG NR 7 WIELKOPOLSKIE OKRĘG NR 6 ŁÓDZKIE OKRĘ Ryszard Czarnecki Andrzej GRZYB EPL PSL Jacek SARYUSZ-WOLSKI Janusz WOJCIECHOWSKI Jarosław KALINOWSKI EPL PSL Zb OKRĘG NR 8 LUBELSKIE Agnieszka KOZŁOWSKA-RAJEWICZ Krystyna ŁYBACKA S&D SLD-UP Adam SZEJNFELD Krzysztof HETMAN EPL PSL Mirosław PIOTROWSKI Elżb OKRĘG NR 11 ŚLĄSKIE Jerzy BUZEK Adam GIEREK S&D SLD-UP Janusz KORWIN-MIKKE NI NP Jan OLBRYCHT Bolesław PIECHA OKRĘG NR 12 DOLNOŚLĄSK Marek PLURA Jadwiga WIŚNIEWSKA Pod zdjęciami podano przynależność do grupy politycznej w Parlamencie Europejskim oraz nazwę listy, z której poseł został wybrany. Lidia GERINGER DE OEDENBERG S&D SLD-UP EPL EKR S&D EFDD NI Robert IWASZKIEWICZ EFDD NP Dawid JACKIEWICZ - Grupa Europejskiej Partii Ludowej - Grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów - Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów - Europa Wolności i Demokracji Bezpośredniej - Niezrzeszeni Dan PiS PO PS SL UP NP
POMORSKIE OKRĘG NR 3 PODLASKIE I WARMIŃSKO-MAZURSKIE OKRĘG NR 4 WARSZAWA ORAZ 8 POWIATÓW KI Tadeusz ZWIEFKA Karol KARSKI Barbara KUDRYCKA Michał BONI Danuta HÜBNER OKRĘG NR 5 MAZOWIECKIE SKI Zbigniew KUŹMIUK Julia PITERA Marek JUREK Zdzisław KRASNODĘBSKI Michał MARUSIK NI NP OKRĘG NR 9 PODKARPACKIE OKRĘG NR 10 MAŁOPOLSKIE I ŚWIĘTOKRZYSKIE SKI Elżbieta ŁUKACIJEWSKA Stanisław OŻÓG Tomasz PORĘBA Andrzej DUDA Beata GOSIEWSKA RÓŻA THUN Bogdan WENTA Stanisław ŻÓŁTEK NI NP Czesław SIEKIERSKI EPL PSL Ryszard LEGUTKO OLNOŚLĄSKIE I OPOLSKIE OKRĘG NR 13 LUBUSKIE I ZACHODNIOPOMORSKIE Z Danuta JAZŁOWIECKA Kazimierz Michał UJAZDOWSKI Bogdan ZDROJEWSKI Marek GRÓBARCZYK Bogusław LIBERADZKI S&D SLD-UP iej PiS PO PSL SLD UP NP - Prawo i Sprawiedliwość - Platforma Obywatelska - Polskie Stronnictwo Ludowe - Sojusz Lewicy Demokratycznej - Unia Pracy - Nowa Prawica Janusza Korwin-Mikke Dariusz ROSATI