KARTA CHARAKTERYSTYKI

Nr 217 Data wydania : 16.01.2004 Data aktualizacji : 12.03.2009 NAZWA MIESZANINY XYL Ref. 70 530 biomérieux śeromskiego 17, 01-882 Tel. 022 569 85 00 / Fax 022 569 85 54

Strona/stron 1/8 1. IDENTYFIKACJA MIESZANINY I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA Nazwa handlowa: XYL Kod produktu: 70 530 Rodzaj opakowania: Ampułki (2 x 5 ml). Zakres stosowania: W diagnostyce medycznej in vitro. Producent: BioMérieux sa, Chemin de l Orme 69280 Marcy l Etoile, Francja Tel.: 04 78 87 20 00 fax: 04 78 87 20 72 Dystrybutor: BioMérieux 01-882, ul. śeromskiego 17 tel.: 022 569 85 00 fax: 022 569 85 54 Telefon alarmowy: tel: (22) 569 85 00, czynny w godz. 9:00 16:00 2. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Mieszanina została sklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z przepisami prawa. ZagroŜenie poŝarowe: ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: Xn Preparat łatwopalny. R10 Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŝsze do powietrza - gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą. R20/21 Działa draŝniąco na skórę. R38 Pomijalne przy prawidłowym uŝytkowaniu. 3. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Charakter chemiczny: Ksylen mieszanina orto-, meta- i para- izomerów Substancja stwarzająca zagroŝenie: Nazwa chemiczna ksylen (mieszanina izomerów) % Symbol Zwroty wag. Nr CAS Nr WE ostrzegawczy zagroŝenia (R)* 100 1330-20-7 215-535-7 Xn 10-20/21-38 Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T = toksyczny, C = Ŝrący, Xn = szkodliwy, Xi = draŝniący, E = wybuchowy, O = utleniający, F + = skrajnie łatwo palny, F = wysoce łatwo palny, N = niebezpieczny dla środowiska *Pełne znaczenie zwrotów zagroŝenia R ujęto w punkcie 16 Zwroty R odnoszą się do substancji 100 %, a nie do jej udziału w produkcie 4. PIERWSZA POMOC

Strona/stron 2/8 Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze zanieczyszczonego ksylenem środowiska. UłoŜyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Następstwa wdychania: W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Podawać środki pobudzające ośrodek oddechowy. Nie stosować przy tym preparatów adrenalinowych. Zapewnić pomoc lekarską. Następstwa połknięcia: W razie zatrucia doustnego, przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Natychmiast przepłukać Ŝołądek wodą. Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leŝenie i ciepło. Kontakt z oczami: Przemyć zanieczyszczone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach. Zapewnić pomoc okulisty. Kontakt ze skórą: Zdjąć zanieczyszczone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę, przemyć duŝą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem. W przypadku, gdy podraŝnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Szczególne zagroŝenia: Preparat łatwopalny. Pary z powietrzem tworzą mieszany wybuchowe. Zbiorniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Środki gaśnicze: gaśnice pianowe, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC lub ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice CO 2, Środki gaśnicze, Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącego się których nie naleŝy preparatu. stosować: Gaszenie poŝaru: Uwaga dodatkowa: Mały poŝar gasić gaśnicą śniegową (CO 2 ) lub proszkową (ABC lub BC), duŝy poŝar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Opakowania naraŝone na działania lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę moŝliwości usunąć z zagroŝonego obszaru. Produktami spalania są tlenki węgla i para wodna. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Środki ochrony indywidualnej: Metody oczyszczania: Fartuchy laboratoryjne robocze ze zwartej tkaniny, rękawice z odpowiedniego tworzywa (p. sekcja 8). Wyeliminować wszelkie źródła zapłonu. W warunkach laboratoryjnych rozlany preparat powinien zostać dokładnie zebrany przy uŝyciu nie palnego materiału absorbującego (zalecany suchy

Strona/stron 3/8 Zabezpieczenie środowiska: Metody utylizacji w warunkach laboratoryjnych: piasek). W warunkach stosowania laboratoryjnego zagroŝenie środowiska praktycznie nie istnieje. W zbiorczych magazynach powinny być odpowiednio zabezpieczone podłoŝe i studzienki ściekowe. Zebraną mieszaninę absorbenta i ksylenu naleŝy umieścić w oddzielnym pojemniku. Na drodze spalania nasączonych absorbentów (piasek, wermikulit, diatomit) w wyznaczonych miejscach. 7. POSTĘPOWANIE Z MIESZANINĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Postępowanie mieszaniną: Zapobieganie poŝarom / wybuchom: Magazynowanie: z Przestrzegać wskazówek ujętych na etykiecie opakowania. Podczas stosowania preparatem: nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z ksylenem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony indywidualnej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu, przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci. Wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie uŝywać narzędzi iskrzących i odzieŝy z tkanin podatnych na elektryzację, chronić zbiorniki przed nagrzaniem, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie cieczy palnych, szkodliwych wyposaŝonych w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciw-wybuchowym, na twardym odpornym na działanie węglowodorów podłoŝu, w moŝliwie niskiej temperaturze. Opakowania napełniać do 90% ich objętości. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spoŝywania posiłków, otwartego ognia i narzędzi iskrzących. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Wartości graniczne naraŝenia: Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Nr CAS Składnik NDS (mg/m 3 ) NDSCh (mg/m 3 ) NDSP 1330-20-7 ksylen 100 350 - (mieszanina izomerów) Obowiązujące w UE najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: CAS Nazwa czynnika 1330-20-7 ksylen (mieszanina izomerów) Kontrola naraŝenia: Wartości dopuszczalne 8 godzin Krótkoterminowe mg/m 3 mg/m 3 221 442 Adnotacje skóra

Strona/stron 4/8 Kontrola naraŝenia w miejscu pracy: Ochrona rąk: Ochrona oczu: Ochrona dróg oddechowych: Ochrona skóry: Ogólne środki ochrony i higieny: Ochrony zbiorowe: Kontrola naraŝenia środowiska brak danych. Stosować rękawice z tworzywa neoprenowego, poliwinylowego, do łokcia. Zapoznać się z instrukcją uŝycia rękawic, czasokresu ich stosowania, itp. W przypadku zagroŝenia - okulary ochronne w szczelnej obudowie z bocznymi ochronami. Nie wymagane. Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Stosować zasady dobrej praktyki laboratoryjnej dotyczącej postępowania z preparatami medycznymi. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Przed przerwami w pracy wymyć ręce i twarz. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zaŝywać leków podczas pracy. Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Myjki do oczu w pobliŝu stanowisk pracy. Wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą, w przypadku moŝliwości pojawienia się niebezpiecznych stęŝeń par/pyłów. 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE INFORMACJE OGÓLNE Postać fizyczna: W temperaturze pokojowej jest to ciało ciekłe Barwa: Bezbarwna. Zapach: Zapach węglowodorów aromatycznych, przypominającym zapach benzenu. WAśNE INFORMACJE DOTYCZĄCE ZDROWIA, BEZPIECZEŃSTWA I ŚRODOWISKA Temperatura topnienia: <-50 o C Temperatura wrzenia: ok. 140 o C Gęstość: 0,87 g/cm 3 (20 o C) Gęstość par względem powietrza: 3,66 PręŜność par w 20 o C: 8 mbar Temperatura zapłonu: 24 o C Temperatura samozapalenia: 465 o C Zakres tworzenia z powietrzem 1,7 7,6% obj. mieszanin wybuchowych: Koncentracja par w stanie 35 g/m 3 nasycenia (20 o C): Lepkość w 20 o C: 0,58 mpas Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Ksylen bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie, dobrze w rozpuszczalnikach węglowodorowych. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Reaktywność i stabilność: W warunkach właściwego przechowywania ksylen (produkt XYL) jest

Strona/stron 5/8 Właściwości korozyjne: substancją chemicznie bierną. Unikać wysokiej temperatury i kontaktów z silnymi utleniaczami (np.nadtlenkiem wodoru, nadchloranami, nadoctanami, nadmanganianami). Ksylen wchodzi w reakcje z niektórymi tworzywami sztucznymi. Ksylen nie wykazuje Ŝadnego działania korodującego. 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Informacja ogólna: Dane o toksyczności: Drogi naraŝenia: Działanie miejscowe: Drogi oddechowe: Drogi pokarmowe: Kontakt ze skórą: Kontakt z oczami: Zatrucia ostre: Następstwa opóźnione i chroniczne: Działanie uczulające: Działanie rakotwórcze: Działanie mutagenne: Działanie szkodliwe na rozrodczość: Działanie narkotyczne: Ksyleny na organizm ludzki działają szkodliwie. LD50 (doustnie, szczur) = 4300 mg/kg, LDL0 (doustnie, człowiek) = 50 mg/kg. Drogi oddechowe, drogi pokarmowe, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. W niskich stęŝeniach pojawia się kaszel, pobolewanie, kichanie i umiarkowane skrócenie oddechu. Przy wyŝszych stęŝeniach szybko pojawia się ból w piersiach, męczący kaszel, krwioplucie, wymioty. W powaŝniejszych przypadkach, po 24 godzinach pojawia się zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc. Wystąpią objawy silnego podraŝnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, nudności, wymioty, biegunka. Po wchłonięciu przez ustrój wystąpią bóle głowy, uczucie zmęczenia, senność, zakłócenia w pracy serca, ośrodkowego układu nerwowego, zakłócenie pracy wątroby i nerek. MoŜe wystąpić podraŝnienie i zaczerwienienie. W groźniejszych przypadkach powstają pęcherze. MoŜe wystąpić podraŝnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie. Następstwami działania ksylenem są: podraŝnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znuŝenie, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia równowagi, nudności, wymioty, mrowienie, sinica, zaczerwienienie powiek, lokalne rumienienie skóry i błon śluzowych, zwęŝenie źrenic, zniesienie reakcji na światło, oszołomienie - następnie przechodzące w znieczulenie. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Ekotoksyczność: Toksyczność ostra: Preparat nie jest szkodliwy dla środowiska wodnego Dimetylobenzen mieszanina izomerów, dane toksykologiczne: LC50(Oncorhynchus mykiss) = 3,3 mg/l/96 godz. LC50(Oncorhynchus mykiss) = 8,2 mg/l/96 godz. LC50(Lepomis macrochirus) = 8,6 mg/l/96 godz. LC50(Lepomis macrochirus) = 12 mg/l/96 godz. LC50(Lepomis macrochirus) = 13,3 mg/l/96 godz.

Strona/stron 6/8 Mobilność: AOX: Stopień zagroŝenia wód: LC50(Pimephales promelas) = 13,4 mg/l/96 godz. Wskaźnik oceny ostrej toksyczności: wobec ssaków 3,0 wobec ryb 4,1 wobec bakterii Częściowo rozpuszcza się w wodzie. Nie zawiera chlorowcowęglowodorów. MoŜe powodować niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) z późniejszymi zmianami oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206), Zawartość opakowania wg: rodzaju 07 01 99 Inne, nie wymienione odpady. Opakowania wg: rodzaju 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych. rodzaju 15 01 05 Opakowania wielomateriałowe. rodzaju 15 01 07 Opakowania ze szkła. Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN : 1307 KSYLENY Klasa RID/ADR/IMO: 3 Kod klasyfikacyjny: F1 Ilości ograniczone: LQ7 Grupa pakowania: III Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 30 Nalepka ostrzegawcza Nr 3 Wg. RID/ADR: 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Mieszanina została zaklasyfikowana jako niebezpieczna i oznakowana zgodnie z przepisami prawa. Informacje na etykietach dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska: Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: Xn SZKODLIWY.

Strona/stron 7/8 R 10 R 20/21 R 38 S 25 Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Produkt łatwopalny. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą. Działa draŝniąco na skórę. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Unikać zanieczyszczenia oczu. Substancja stwarzająca zagroŝenie: Nazwa chemiczna Nr CAS Nr WE ksylen (mieszanina 1330-20-7 215-535-7 izomerów) Kartę wykonano zgodnie z: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (Reach), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające Dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające Rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak równieŝ Dyrektywę Rady 76/769/EWG i Dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE. Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008 z dnia 16.12.2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006, Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Ustawą o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 9.01.2009 r. ( Dz.U. nr 20 poz. 106), Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13.11.2007r. w sprawie karty charakterystyki (Dz.U. Nr 215, poz. 1588); Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych; ze zmianą z dnia 4.09.2007r (Dz. U. Nr 174, poz. 1222); Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769) i zmianą z dnia 30.09.2007 (Dz.U 161 poz.1142); DYREKTYWY KOMISJI: 2000/39/WE z dnia 8.06.2000r. i 2006/15/WE z dnia 7.02.2006r. ustanawiające pierwszy i drugi wykaz wskaźnikowych wartości dopuszczalnych ryzyka zawodowego. Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach, (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawa z dnia 11.05.2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638; z późniejszymi zmianami). Klasyfikacja towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11 poz. 86) z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej. (Dz. U. Nr 259 poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE

Strona/stron 8/8 Znaczenie zwrotów zagroŝenia R z punktu 2, 3 i 15: Xn Produkt szkodliwy. R 10 Produkt łatwopalny. R 20/21 Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą. R 38 Działa draŝniąco na skórę. Porady szkoleniowe: Przed uŝyciem zapoznać się z kartą charakterystyki. Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; PN-EN 20344:2005(U) Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. PN-EN 166:2005 Ochrona indywidualna oczu. Wymagania.; Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Terminologia i wymagania Wyznaczanie odporności na przesiąkanie. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; PN-EN 374-1:2005 PN-EN 374-2:2005 PN-EN 374-3:2005 PN-EN 14605:2005(U) OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy: PN-EN 1540:2004 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Inne informacje: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być bez pisemnej zgody nie moŝe być uŝywany w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty-charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37-46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl. na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych Informacje zawarte w niniejszej karcie-charakterystyce są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie-charakterystyce nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. Wersja 3. * * * * *