Strona 1 z 6 (wg. Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 18 grudnia 2006 ws. REACH) 1. Identyfikacja preparatu. Identyfikacja producenta 1.1. Identyfikacja substancji/preparatu Nazwa handlowa: Płyn do chłodnic -35 C Inne nazwy: brak Wzór chemiczny: mieszanina 1.2. Zastosowanie Płyn do układów chłodzących 1.3. Identyfikacja producenta. Nazwa i adres firmy: Hart Sp. z o.o. Numer REGON: 532402005 Numer telefonu: 77 45 66 316 Numer faxu: 77 45 40 592 1.4. Telefon alarmowy: 988 z telefonów stacjonarnych, 112 lub najbliższa terenowa jednostka PSP. Informacja toksykologiczna w Polsce 042 631 47 24 2. Identyfikacja zagrożeń. Produkt został sklasyfikowany jako niebezpieczny w myśl obowiązujących przepisów Zagrożenia zdrowia: Własności niebezpieczne: Zagrożenia dla środowiska: Szkodliwy dla zdrowia w przypadku spożycia. nie jest zaklasyfikowana jako niebezpieczna ze względu na właściwości palne. Produkt nie jest zaklasyfikowany jako niebezpieczny dla środowiska. 3. Skład i informacja o składnikach. Mieszanina glikolu etylenowego z dodatkami uszlachetniającymi (jak: inhibitory korozji, stabilizatory, skażalnik, barwnik). Nazwa składnika CAS Oznaczenia Zawartość % w preparacie Glikol etylenowy CAS: 203-473-3 WE: 603-027-00-1 Xn, R22 ok.40% Sól potasowa kwasu 2-etyloheksanowego CAS: 3164-85-0 WE: 221-625-7 Xn, R63 Poniżej 1% 4. Pierwsza pomoc. Zalecenia ogólne Osobie nieprzytomnej nie podawać niczego doustnie i nie prowokować wymiotów. Personelowi medycznemu udzielającemu pomocy pokazać kartę charakterystyki, etykietę lub opakowanie. Wdychanie: Kontakt ze skórą: Kontakt z oczami: Przy spożyciu: Poszkodowanego usunąć ze skażonego środowiska na świeże powietrze, co w większości przypadków powinno być wystarczające. W przypadku zaburzeń w oddychaniu podawać tlen. W przypadku utrzymujących się dolegliwości ze strony układu oddechowego zapewnić pomoc lekarską. Zdjąć zanieczyszczoną odzież; zanieczyszczoną skażoną skórę zmyć dokładnie wodą. Zanieczyszczone oczy płukać, przy szeroko rozwartych powiekach, ciągłym strumieniem wody przez ok. 15 minut, w przypadku utrzymujących się dolegliwości skonsultować się z lekarzem okulistą. Natychmiast po połknięciu sprowokować wymioty; podać do wypicia ok.100 ml wódki (40%) lub innego podobnego napoju alkoholowego. W przypadku utraty przytomności ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej; kontrolować i utrzymywać drożność dróg oddechowych. W przypadku zaburzeń oddychania podawać tlen, w przypadku zatrzymania oddechu stosować sztuczne oddychanie. Natychmiast zapewnić pomoc lekarską. Płyn do chłodnic -35 C 1
Strona 2 z 6 5. Postępowanie w przypadku pożaru. Zalecenia ogólne Zawiadomić otoczenie o awarii; usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii, w razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze, Straż Pożarną i Policję Państwową. Szczególne zagrożenia: Środki gaśnicze: Niebezpieczne produkty spalania: Środki ochrony indywidualnej dla strażaków: brak Właściwe: dwutlenek węgla, proszki gaśnicze, piany odporne na alkohol, woda. Niewłaściwe: brak. Nie dopuścić do przedostania się ścieków po gaszeniu pożaru do kanalizacji i wód. W środowisku pożaru powstają tlenki węgla. Unikać wdychania produktów spalania, mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia. Aparaty izolujące drogi oddechowe szczególnie podczas gaszenia pożarów w zamkniętych pomieszczeniach. 6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska. Zalecenia ogólne Zawiadomić otoczenie o awarii; usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii, w razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze, Straż Pożarną i Policję Państwową. Indywidualne środki ostrożności Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się cieczą. Nie wdychać par. Stosować odzież i sprzęt ochronny. Usunąć źródła zapłonu - ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia. Środki ostrożności dotyczące środowiska Nie dopuścić do przedostania się produktu do studzienek ściekowych, wód lub gleby. W przypadku uwolnienia dużych ilości produktu powiadomić odpowiednie władze. Metody oczyszczania/usuwania Jeżeli to możliwe i bezpieczne, zlikwidować lub ograniczyć wyciek (uszczelnić, zamknąć dopływ cieczy, uszkodzone opakowanie umieścić w opakowaniu awaryjnym). Ograniczyć rozprzestrzenianie się wycieku przez obwałowanie terenu. Duże ilości zebranej cieczy odpompować. Małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym (np. ziemia, piasek, wermikulit), zebrać do pojemnika na odpady. Unieszkodliwiać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zanieczyszczoną powierzchnię spłukać dokładnie wodą. 7. Postępowanie z preparatem i jego magazynowanie. 7.1 Postępowanie z substancją lub preparatem Zapobieganie zatruciom: unikać kontaktu z cieczą: unikać zanieczyszczenia oczu; nie połykać; nie wdychać par. Pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochronny. Zapobieganie pożarom i wybuchom: usunąć źródła zapłonu, nie palić tytoniu. 7.2 Magazynowanie: Magazynować w szczelnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, w wentylowanym miejscu, w temperaturze nie niższej niż - 15 C i nie wyższej niż 40 C. Płyn GLITOL można składować w zbiornikach magazynowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami. 8. Kontrola narażeń i środki ochrony indywidualnej. 8.1 Technologiczne sposoby zmniejszenia narażenia Płyn do chłodnic -35 C 2
Strona 3 z 6 Zastosować odpowiednią wentylację ogólną w pomieszczeniu i miejscową przy stanowisku pracy. Wskazane jest podejmowanie środków ostrożności, aby podczas pracy z produktem unikać kontaktu ze skórą i oczami. Nie wdychać par. Nie jeść, nie pić i nie palić w czasie użytkowania. Zapewnić prysznic i stanowisko do płukania oczu. 8.2 Wartości dopuszczalnych stężeń Związek NDS mg/m 3 NDSCh mg/m 3 NDSP mg/m 3 Glikol etylenowy 15 50 8.3 Środki ochrony indywidualnej Dróg oddechowych: Rąk: Oczu: Skóry i ciała: w normalnych warunkach nie są wymagane; przy narażeniu na wysokie stężenia par maska przeciwgazowa z pochłaniaczem typu A. rękawice ochronne powlekane, przy dłuższym narażeniu. w normalnych warunkach nie są wymagane; przy zagrożeniu pryśnięcia cieczy do oka stosować okulary ochronne w szczelnej obudowie. fartuch lub ubranie ochronne powlekane, przy dłuższym narażeniu Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy Stosowane środki ochrony osobistej powinny spełniać wymogi Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. Nr 259, poz. 2173). Zalecenia dotyczące procedury monitoringu zawartości składników niebezpiecznych w powietrzu metodyka pomiarów: -Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz.645) -PN-89/Z-01001/06. Ochrona czystości powietrza. Nazwy, określenia i jednostki. Terminologia dotycząca badań jakości powietrza na stanowiskach pracy. -PN Z-04008-7:2002. Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacja wyników. -PN-EN-689: 2002. Powietrze na stanowiskach pracy wytyczne oceny narażenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Zalecane badania wstępne i okresowe pracowników należy przeprowadzać zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz.U. Nr 69/1996r. poz. 332, ze zmianami Dz.U. Nr 37/2001r. poz. 451). PN-88/Z-04203.02; Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 1997, z.17 9. Właściwości fizyczne i chemiczne. 9.1 Informacje ogólne Postać Ciecz jednorodna, przezroczysta bez osadów ph 7,5-9,0 Temperatura krzepnięcia ( C) -35 Temperatura wrzenia ( C), min. 107,5 Gęstość, min. 1,040-1,080 g/cm3 (w 20 C) Rozpuszczalność w wodzie całkowita Inne rozpuszczalniki alkohole alifatyczne, aldehydy, ketony, kwas octowy, Prężność par (glikol) 0,1 kpa Temperatura zapłonu ( C) (glikol) 115 (tygiel otwarty) Granice wybuchowości (glikol) Dolna 3,2% Górna 53% Temperatura samozapłonu ( C) (glikol) > 400 Temperatura rozkładu ( C) (glikol) Ok. 500-600 9.2 Ważne informacje dla bezpieczeństwa zdrowia i środowiska 10. Stabilność i reaktywność. Stabilność: Produkt jest stabilny w zalecanych warunkach stosowania i magazynowania. Płyn do chłodnic -35 C 3
Strona 4 z 6 Warunki i materiały których należy unikać: Niebezpieczne produkty rozkładu: Silne utleniacze. Kontakt z otwartym ogniem i źródłami zapłonu. W temperaturze rozkładu termicznego może powstawać aldehyd octowy oraz tlenek węgla 11. Informacje toksykologiczne. Działanie: słabo drażniące, ogólnotoksyczne, słabo depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy. Drogi wnikania do organizmu: skóra, przewód pokarmowy. Skutki narażenia ostrego Wdychanie: Połknięcie: Kontakt ze skórą: Kontakt z oczami: Skutki narażenia przewlekłego ze względu na niską prężność par produkt charakteryzuje się niską toksycznością inhalacyjną. Długotrwałe narażenie lub wysokie stężenia par lub mgły mogą powodować słabe podrażnienie dróg oddechowych oraz bóle głowy i zawroty głowy, nudności, wymioty, senność, zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego, mimowolny ruch oczu, śpiączka. powoduje podrażnienie przewodu pokarmowego, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, uszkodzenie nerek i wątroby. W pierwszym okresie zatrucia występują objawy podobne do stanu upojenia alkoholowego: stan pobudzenia, zaburzenia mowy, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów, bóle i zawroty głowy, senność itp.; następnie występują nudności i wymioty, biegunka; mogą wystąpić zaburzenia oddychania; w przypadku ciężkich zatruć zaburzenia krążenia, przyspieszenie akcji serca, spadek ciśnienia krwi, śpiączka, utrata przytomności z drgawkami, zapaść; możliwa śmierć z powodu zatrzymania oddychania. Dawka śmiertelna dla człowieka wynosi ok. 100 ml (glikolu etylenowego). powoduje słabe podrażnienie skóry. powoduje umiarkowane podrażnienie oczu, przy przedłużającym się kontakcie. Może powodować nasilenie występujących dolegliwości skórnych, oczu, dróg oddechowych. Może powodować zaburzenia i uszkodzenie nerek i wątroby; możliwe uszkodzenie mózgu. Specyficzne skutki dla zdrowia człowieka Produkt nie zawiera składników zaklasyfikowanych jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość. Toksyczność ostra Poniższe dane odnoszą się do glikolu etylenowego LD 50 doustne, szczura 4700 mg/kg LD 50 doustne, mysz 5500 mg/kg LD 50 przez skórę, królik 9530 mg/kg LC 50 inhalacyjne, szczur 10876 mg/m 3 Działanie drażniące Test Draize'a Oczy, królik 500 mg/24 h słabo drażniący 1440 mg/6 h umiarkowanie drażniący Skóra, królik 555 mg słabo drażniący 12. Informacje ekologiczne. Produkt nie jest zaklasyfikowany jako niebezpieczny dla środowiska. W wodzie rozpuszcza się bez ograniczeń. Jest mało szkodliwy organizmów wodnych. Glikol etylenowy, główny składnik produktu, łatwo ulega biodegradacji w wodzie i glebie. Nie ulega znaczącemu odparowaniu. Uwolniony do gruntu może przenikać do wód gruntowych. Nie ulega znaczącej bioakumulacji. W powietrzu ulega degradacji w reakcji z tworzonymi fotochemicznie rodnikami hydroksylowymi. Ekotoksyczność Poniższe dane odnoszą się do glikolu etylenowego Graniczne stężenie toksyczne dla: - rozwielitek Daphnia magna (EC 0/24h) 83 mg/l - bakterii Pseudomonas putida >10000 mg/l - glonów Scenedesmus quadricauda > 10000 mg/l Microcystis aeruginosa 2000 mg/l - pierwotniaków Colpoda 250 mg/l Toksyczność ostra dla: - ryb Salmo gairdneri LC 50/96h 18500 mg/l Oncorhynchus mykiss LC 50/96h 41000 mg/l Lepomis macrochirus LC 50/96h 27500-4100 mg/l - rozwielitek Daphnia EC 50/48h 46300 mg/l Płyn do chłodnic -35 C 4
Strona 5 z 6 - bakterii Phytobacterium phosphoreum EC 50/30 min 620 mg/l Dopuszczalne zanieczyszczenie środowiska Przestrzegać normatywów dotyczących dopuszczalnego zanieczyszczenia środowiska określonych w obowiązujących przepisach (patrz p.15). 13. Postępowanie z odpadami. Przestrzegać przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628) z pózniejszymi zmianami. Przestrzegać przepisów ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63, poz. 638) z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2001 Nr 112, poz. 1206) Sposób usuwania nadwyżki lub odpadu: Nie usuwać produktu razem z odpadami komunalnymi, nie dopuszczać do przedostania się do wód gruntowych, powierzchniowych oraz kanalizacji. Kod odpadów: 16 01 14* - Płyny zapobiegające zamarzaniu zawierające niebezpieczne substancje Odpady produktu zebrać do zagospodarowania (recyklingu) lub spalać w odpowiednich Instalacjach. 14. Informacje o transporcie. Produkt nie podlega przepisom dotyczącym przewozu towarów niebezpiecznych RID, ADR, IMDG, ICAO/IATA. 15. Informacje dotyczące przepisów prawnych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz.U. Nr 201, poz.1674). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 stycznia 2005 r. w sprawie sposobu dokonywania oceny ryzyka dla zdrowia człowieka i dla środowiska stwarzanego przez substancje nowe (Dz.U. Nr 16, poz. 138). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 lipca 2004r. w sprawie ograniczeń, zakazów lub warunków produkcji, obrotu lub stosowania substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz zawierających je produktów (Dz.U.2004, Nr 168, poz.1762) z późniejszymi zmianami. Ustawa z dnia 13 września 2002r. o produktach biobójczych (Dz.U. 2002 Nr 175, poz.1433) z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 w sprawie detergentów. Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 ws. REACH. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 5 marca 2009 r. Poz.439 w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych. Oznakowanie opakowania użytkowego Symbole na opakowaniu Klasyfikacja produktu Produkt zaklasyfikowany jako szkodliwy Xn, R22. Oznakowanie opakowań Znak ostrzegawczy (Xn) PRODUKT SZKODLIWY Zawiera: Glikol etylenowy Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (R): R22 Szkodliwy po połknięciu. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania (S): S2 Chronić przed dziećmi. S24/25 Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu. Płyn do chłodnic -35 C 5
Strona 6 z 6 S46 W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaż opakowanie lub etykietę. Wykaz zwrotów R wymienionych w punkcie 2 Xn R22 R63 substancja szkodliwa; Działa szkodliwie po połknięciu. Możliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki. 16. Inne informacje. Powyższe informacje są opracowane w oparciu o bieżący stan wiedzy i dotyczą produktu w postaci, w jakiej jest stosowany. Dane dotyczące tego produktu przedstawiono w celu uwzględnienia wymogów bezpieczeństwa, a nie zagwarantowania jego szczególnych właściwości. W przypadku, gdy warunki stosowania produktu nie znajdują się pod kontrolą producenta, odpowiedzialność za bezpieczne stosowanie produktu spada na użytkownika. Pracodawca jest zobowiązany do poinformowania wszystkich pracowników, którzy mają kontakt z produktem, o zagrożeniach i środkach ochrony osobistej wyszczególnionych w tej karcie charakterystyki. Niniejsza karta charakterystyki opracowana została na podstawie karty charakterystyki dostarczonej przez dostawcę surowców i/lub internetowych baz danych oraz obowiązujących przepisów dotyczących niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby zawarte informacje były dokładne i użyteczne. Nie ponosimy odpowiedzialności za ich stosowanie lub błędną interpretację. Informacje zawarte w niniejszej karcie oparte są na obecnej wiedzy i mają za zadanie opisać produkt pod względem wymagań zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska. Dlatego nie powinny być traktowane jako gwarancja specyficznych własności produktu. Zmiany w stosunku do wersji poprzedniej: brak Płyn do chłodnic -35 C 6