PROGRAM REALIZACJI KRAJOZNAWSTWA I TURYSTYKI W SAMORZĄDOWEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 WE WRZEŚNI I Program został opracowany na podstawie przepisów prawnych: a) Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. b) Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania. c) Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne. d) Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki przy uwzględnieniu specyfiki szkoły oraz doświadczeń z lat poprzednich w prowadzeniu krajoznawstwa i turystyki szkolnej. e) Rozporządzenia MENiS z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach f) Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży (Dz.U. z 2016 r., poz. 452). II Cele programu: a) określenie form, sposobu organizacji i realizacji krajoznawstwa i turystyki w szkole, b) określenie kwalifikacji i obowiązków kierowników i opiekunów wycieczek i imprez krajoznawczo turystycznych, c) podanie ramowego planu realizacji krajoznawstwa i turystyki dla I i II etapu edukacyjnego z wytyczeniem celów tej działalności.
III Ilekroć w dalszej części jest mowa o szkole, należy przez to rozumieć SSP Nr 1 we Wrześni. 1. Przy organizacji krajoznawstwa i turystyki szkoła współpracuje z podmiotami, których w/w jest przedmiotem działalności, tj. biurami podróży, przewoźnikami jak również z organizacjami takimi jak: PTTK, PTSM itp. 2. Formy realizacji krajoznawstwa i turystyki w szkole: a) wycieczki przedmiotowe realizowane przez nauczyciela dla większości lub wszystkich uczniów danej klasy w celu uzupełnienia lub poszerzenia obowiązkowego programu nauczania w ramach danego lub pokrewnego przedmiotu (kilkugodzinne lub jednodniowe), b) wycieczki krajoznawczo turystyczne realizowane przez wychowawcę klasy, zwane wycieczkami klasowymi, dla większości lub wszystkich uczniów danej klasy, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i specjalistycznych umiejętności (jedno - lub kilkudniowe), c) imprezy turystyki kwalifikowanej realizowane przez nauczyciela dla grupy uczniów. Udział w tych imprezach wymaga od uczestników odpowiedniej kondycji i wcześniejszego przygotowania. Są to rajdy piesze i rowerowe (jedno- i kilkudniowe) oraz biwaki i obozy (kilkudniowe), d) zielone szkoły - realizowane przez wychowawcę klasy i innych nauczycieli imprezy wyjazdowe dla całej klasy, związane z realizacją programu nauczania (kilkudniowe do 7 dni). Odbywają się w ośrodkach do tych celów wyznaczonych. 3. Organizację wycieczek i imprez należy dostosować do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów oraz ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznych, jak również należy uwzględnić możliwości materialne rodziców finansujących wyjazd swoich dzieci. Przy planowaniu wycieczek klasowych wychowawca stosuje się do zasady poznawania najpierw najbliższej okolicy, później coraz dalszych regionów kraju, i tak: a) w klasach I III - wycieczki klasowe i przedmiotowe powinny być
organizowane na terenie najbliższej okolicy, macierzystego województwa czy regionu geograficznego, b) w klasach IV VIII - wycieczki klasowe i przedmiotowe powinny być organizowane na terenie macierzystego województwa, regionu, czy kraju. 4. Dokumentowanie wycieczek i imprez krajoznawczo turystycznych w szkole: a) wycieczki przedmiotowe odbywające się w bliskim otoczeniu szkoły jedno - lub dwugodzinne nauczyciel odnotowuje w zeszycie wyjść poza szkołę, znajdującym się w pokoju nauczycielskim, oraz w dzienniku lekcyjnym; b) wszystkie inne wycieczki przedmiotowe, krajoznawczo turystyczne i imprezy zgłaszane są Dyrekcji Szkoły najpóźniej na trzy dni przed planowanym wyjazdem razem z prawidłowo wypełnioną kartą wycieczki i listą uczestników; c) wyjazd klasy na wycieczkę odnotowywany jest również w dzienniku lekcyjnym; d) kierownicy wyjazdów na zielone szkoły oraz biwaków zobowiązani są dodatkowo dostarczyć scenariusze zajęć przewidzianych do realizacji w trakcie imprez; e) dokumentacja obozu organizowanego przez nauczycieli naszej szkoły dla uczniów w trakcie ferii zimowych powinna zawierać następujące dokumenty: program obozu, regulamin i harmonogram zajęć, listę uczestników z podstawowymi danymi, imię i nazwisko kierownika oraz liczbę opiekunów i sposób kontaktu. Zgodę na zorganizowanie obozu wyraża Dyrektor Szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Ponadto kierownik obozu powinien powiadomić o planowanym obozie kuratorium, na którego terenie stacjonować będzie obóz. 5. Karta wycieczki lub imprezy zawiera m.in.: cel wycieczki, program, imię i nazwisko kierownika i opiekunów wycieczki, listę uczestników. Kartę wycieczki wypełnia jej kierownik, a zatwierdza Dyrektor Szkoły. Nauczyciel - wychowawca i kierownik wycieczki szkolnej ma obowiązek zapoznać się z kartami zdrowia uczniów jadących na wycieczkę.
Uczestnicy wycieczki powinni dostarczyć zgodę rodziców na udział dziecka w wyjeździe z jednoczesnym potwierdzeniem braku przeciwskazań lekarskich do udziału dziecka w wyjeździe. Dopuszcza się, aby uczeń z problemami zdrowotnymi brał udział w wycieczce pod opieką rodzica. Kierownik wycieczki powinien posiadać w dokumentacji wyjazdu oprócz karty wycieczki (której kopię zostawia w szkole), listę jego uczestników z nr PESEL, nr ubezpieczenia szkolnego oraz telefonem do rodziców. Przynajmniej jeden z opiekunów wycieczki winien posiadać aktywny telefon komórkowy. Należy uczulić uczniów biorących udział w wycieczce, aby uwagi na temat złego samopoczucie natychmiast zgłaszali opiekunom wyjazdu. 6. Szkoła może organizować wycieczki zagraniczne (jedną w ciągu roku dla chętnych uczniów z różnych klas).kierownik składa dokumenty takie, jak kierownik obozu, a dodatkowo podaje numery paszportów uczestników. Zgodę na zorganizowanie takiej wycieczki wyraża Dyrektor Szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Zawiadomienie to powinno zawierać: nazwę kraju, czas pobytu, program pobytu, imię i nazwisko kierownika oraz opiekunów, listę uczestników wyjazdu z określeniem ich wieku. Kierownik lub opiekun wycieczki zagranicznej powinien znać język obcy w stopniu, umożliwiającym porozumiewanie się w kraju docelowym, jak również w krajach znajdujących się na trasie planowanej wycieczki. 7. Krajoznawstwo i turystyka może być realizowana w trakcie zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych i pozaszkolnych z zastrzeżeniem: a) wyjścia do kina na filmy nie związane z treściami nauczania w danej klasie należy zaplanować po zajęciach lekcyjnych, b) powrót z wycieczek dwu- i trzydniowych należy w miarę możliwości zaplanować tak, aby uczestnicy wycieczki mieli do ponownego rozpoczęcia zajęć lekcyjnych przynajmniej jeden dzień odpoczynku, c) liczba dni przeznaczonych na wycieczki krajoznawczo turystyczne ( wycieczki klasowe ) nie powinna w sumie przekroczyć czterech dni zajęć
lekcyjnych w danej klasie, d) nie należy planować przejazdu dzieci nocą. 8. Kierownikiem wycieczki lub imprezy może być nauczyciel, który ukończył kurs kierowników wycieczek szkolnych (lista w załączeniu) lub osoba spełniająca wymagania określone w ust.2. 11. Rozporządzenia MENiS z dnia 8.11.2001r., zatwierdzona przez Dyrektora Szkoły. 9. Kierownikiem obozu może być osoba, która ukończyła kurs kierowników obozów i placówek wypoczynku dzieci i młodzieży. 10. Do obowiązków kierownika wycieczki lub imprezy należy w szczególności: a) opracowanie programu i harmonogramu oraz zapoznanie z nimi uczestników wycieczki lub imprezy, b) opracowanie i zapoznanie uczestników z regulaminem wycieczki lub imprezy, c) przygotowanie dokumentacji wycieczki lub imprezy dla szkoły, d) zapewnienie warunków do realizacji programu i regulaminu oraz sprawowania nadzoru w tym zakresie, e) zapoznanie uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnienia warunków do ich przestrzegania, f) określenie zadań opiekuna wycieczki lub imprezy, g) nadzorowanie zaopatrzenia uczestników w sprawny sprzęt i ekwipunek oraz apteczkę pierwszej pomocy, h) organizowanie transportu, wyżywienia i noclegów dla uczestników, i) przydzielenie zadań uczestnikom, j) dysponowanie środkami finansowymi, przeznaczonymi na organizację wycieczki lub imprezy, k) dokonanie podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki lub imprezy po jej zakończeniu. 11. Opiekunem wycieczki lub imprezy może być nauczyciel albo, po uzyskaniu zgody Dyrektora Szkoły, inna osoba pełnoletnia, która potwierdzi pisemnie, że znane jej
są obowiązki opiekuna. Są one następujące: a) sprawowanie opieki nad powierzonymi uczniami, b) współdziałanie z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki lub imprezy, c) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem regulaminu przez uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, d) nadzorowanie wykonywania zadań przydzielonych uczniom, e) wykonywanie innych zadań zleconych przez kierownika. 12. Udział uczniów w wycieczkach i imprezach wymaga pisemnej zgody rodziców, którą należy dołączyć do dokumentacji, będącej w posiadaniu kierownika wycieczki. 13. Kierownik wycieczki sprawdza, czy polisa ubezpieczeniowa uczniów (od ubezpieczenia zawieranego w szkole) obejmuje ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, a w przypadku wycieczki zagranicznej również od kosztów leczenia ; w przypadku wyjazdów poza granicę województwa włącza do swojej dokumentacji wycieczki numer polisy ubezpieczeniowej szkoły. 14. Obowiązujące przepisy dotyczące bezpieczeństwa w szkołach stanowią, że: a) przy wyjściu z uczniami poza teren szkolny w obrębie tej samej miejscowości powinien być zapewniony co najmniej jeden opiekun dla grupy 30 uczniów, b) przy korzystaniu z miejskich środków lokomocji oraz przy wyjeździe poza miejscowość powinien być zapewniony jeden opiekun dla grupy 15 uczniów, c) na wycieczce turystyki kwalifikowanej (rajdy, wycieczki rowerowe, wycieczki górskie powyżej 600m n.p.m.) powinien być zapewniony jeden opiekun dla grupy 7 uczniów, d) na kąpielisku zorganizowanym kąpiel dzieci odbywa się pod nadzorem opiekunów i ratownika (wtedy jeden opiekun dla grupy 15 uczniów); kąpiących należy zapoznać z regulaminem kąpieli, e) grupa pływająca na pływalni krytej nie może liczyć więcej niż 15 uczestników na jedną osobę prowadzącą zajęcia; kąpiących należy zapoznać
z regulaminem pływalni, f) wycieczki piesze w górach (powyżej 600m) na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz w górach powyżej 1000m mogą prowadzić tylko przewodnicy turystyczni, g) zabrania się prowadzenia wycieczek z dziećmi i młodzieżą podczas burzy, śnieżycy i gołoledzi, h) opiekun jest zobowiązany sprawdzić stan liczebny uczniów przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do miejsca docelowego, i) w wycieczkach krajoznawczo turystycznych nie mogą brać udziału uczniowie, w stosunku do których istnieją przeciwwskazania lekarskie, j) przy wyjeździe na wycieczkę dwoma autokarami, w jednym przebywa kierownik wycieczki, a w drugim opiekun pełniący funkcję kierownika drugiego autokaru, k) przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły lub placówki liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala się uwzględniając wiek, stopień rozwoju psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki, w jakich będą one się odbywać (jednak nie mniej opiekunów niż to zostało określone w powyższych punktach), l) osoby pozostające pod opieką szkoły mogą pływać oraz kąpać się tylko w obrębie kąpielisk i pływalni pod nadzorem ratownika i opiekuna, m) ze sprzętu pływającego korzystają jedynie osoby przeszkolone w zakresie jego obsługi oraz posługiwania się wyposażeniem ratunkowym (kajaki i łodzie musza być wyposażone w sprzęt ratunkowy), n) niedopuszczalne jest używanie łodzi i kajaków podczas silnych wiatrów, o) niedopuszczalne jest urządzanie ślizgawek i lodowisk na rzekach, stawach, jeziorach i innych zbiornikach wodnych, p) przed przystąpieniem do strzelania z broni sportowej, uczniów zaznajamia się z zasadami korzystania ze strzelnicy i bezpiecznego obchodzenia się z bronią, q) w innych nierozstrzygniętych przypadkach należy odwołać się do
obowiązujących przepisów. 15. Program organizacji krajoznawstwa i turystyki w SSP Nr 1 we Wrześni z uwzględnieniem celów edukacyjnych i wychowawczych. Ogólne cele działalności krajoznawczo turystycznej: poznawanie najbliższej okolicy, województwa, regionu, kraju środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków, kultury i historii, uzupełnianie i poszerzanie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego, wspomaganie rodziny i szkoły w procesie wychowania, nauka umiejętnego korzystania z zasobów przyrody i uwrażliwienie na konieczność jej ochrony, dbanie o kondycję zdrowotną i sprawność fizyczną, propagowanie form aktywnego wypoczynku, przeciwdziałanie patologii społecznej, dostarczanie wrażeń estetycznych, nauka odbioru różnych form kultury, wdrażanie do odpowiedniego zachowania się i stosownego do miejsca i sytuacji stroju, integracja zespołu dzieci i młodzieży.
Najbliższe otoczenie szkoły, gmina i powiat wrzesiński, województwo wielkopolskie Zasięg terytorialny turystyki i krajoznawstwa Forma wycieczki lub imprezy I ETAP EDUKACYJNY Sposób realizacji Przykładowe propozycje Główne cele wychowawcze i edukacyjne Wycieczki przedmiotowe uzupełniające lub poszerzające obowiązkowy program nauczania, łączące się z adnotacją zajęć w zeszycie lekcyjnym; przez wychowawcę: g) jedno-, dwugodzinne w otoczeniu szkoły (odnotowane w zeszycie wyjść i dzienniku lekcyjnym); h) jednodniowe we Wrześni i wyjazdowe poza Wrześnię (kierownik wycieczki wypełnia w kartę i zapisuje w dzienniku lekcyjnym); d) Muzeum Regionalne we Wrześni; e) wycieczki do parku i nad Zalew Wrzesiński; f) przedstawienia w WOK; g) wyjścia do kina na film związany z programem nauczania; h) wyjazdy do teatru w Gnieźnie i Poznaniu; i) ścieżki przyrodniczo leśne (Jezierce); 16. Koszuty lekcja historii w muzeum; e) poszerzanie wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie kształcenia zintegrowanego; Wycieczki krajoznawczo turystyczne, tzw. wycieczki klasowe; przez wychowawcę dla wszystkich uczniów w klasie, trwające na tym etapie edukacyjnym jeden dzień ((kierownik wycieczki wypełnia kartę 17. Szlak Piastowski Dziekanowice, Ostrów Lednicki; 18. Gniezno; 19. Poznań - zwiedzanie stolicy województwa; 20. Kalisz Gołuchów; c) poznanie walorów krajoznawczo turystycznych Wielkopolski (środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków,
Wycieczki i imprezy turystyki kwalifikowanej wymagające od uczestników przygotowania kondycyjnego; i zapisuje w dzienniku lekcyjnym); przez wychowawcę dla grupy bądź wszystkich uczniów w klasie (w przypadku rajdu kierownik wypełnia kartę zgłoszenia, w przypadku biwaku kartę wycieczki z programem zajęć); 21. Biskupin festyn archeologiczny; 22. gospodarstwa agroturystyczne; 23. wycieczki do ZOO, Palmiarni i Ogrodu Botanicznego w Poznaniu; f) Uzarzewo Muzeum Myśliwstwa i Łowiectwa; g) Puszczykowo, Kórnik, Rogalin; h) zajęcia ruchowe w centrach sportu i rekreacji; i) Rajd Patrona (pieszy); e) biwaki; kultury i historii); d) korzystanie z różnych form rekreacji i wypoczynku; l) poznawanie historii Wrześni i patrona szkoły; m) propagowanie form zorganizowanego i aktywnego wypoczynku;
Imprezy wyjazdowe związane z realizacją programu nauczania w czystych ekologicznie zakątkach regionu, w ośrodkach do tego celu przeznaczonych; przez wychowawcę dla wszystkich uczniów w klasie (kierownik wypełnia kartę wycieczki wraz z scenariuszem zajęć); f) zielone szkoły; r) poszerzanie wiedzy i umiejętności w zakresie kształcenia zintegrowanego w kontakcie ze środowiskiem przyrodniczym; s) podnoszenie kondycji zdrowotnej dzieci; Zasięg terytorialny turystyki i krajoznawstwa Forma wycieczki lub imprezy Wycieczki przedmiotowe uzupełniające lub poszerzające obowiązkowy program nauczania, łączące się z adnotacją zajęć w zeszycie lekcyjnym; II ETAP EDUKACYJNY Sposób realizacji przez wychowawcę: i) jedno-, dwugodzinne w otoczeniu szkoły (odnotowane w zeszycie wyjść i dzienniku lekcyjnym); j) jednodniowe we Wrześni i wyjazdowe poza Wrześnię (kierownik wycieczki wypełnia kartę Przykładowe propozycje j) Muzeum Regionalne we Wrześni; k) przedstawienia w WOK; l) wyjścia do kina na film związany z programem nauczania; m) wyjazdy do teatru w Gnieźnie i w Poznaniu; n) ścieżki przyrodniczoleśne (Jezierce); o) Wielkopolski Park Główne cele wychowawcze i edukacyjne 24. poszerzanie wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie kształcenia blokowego;
i zapisuje w dzienniku lekcyjnym); Narodowy, Nadwraciański i Żerkowsko- Czeszewski Park Krajobrazowy; p) wycieczki do oczyszcalni ścieków; q) gospodarstwa agroturystyczne; r) przedmiotowe lekcje tematyczne, np. Koszuty, Szreniawa, Muzeum Literackie H.Sienkiewicza, Rogalowe Muzeum Poznania;
Województwo wielkopolskie, Wielkopolska jako region, kraj Wycieczki krajoznawczo turystyczne, tzw. wycieczki klasowe; przez wychowawcę dla wszystkich uczniów w klasie, trwające na tym etapie edukacyjnym do czterech dni, z tym, że najdłuższe i najdalsze wycieczki planowane są w klasie ósmej (kierownik wycieczki wypełnia kartę i zapisuje w dzienniku lekcyjnym); f) Gniezno Muzeum Początków Państwa Polskiego, Katedra g) Poznań zwiedzanie stolicy województwa, wyjazdy do ZOO, Ogrodu Botanicznego, Palmiarni; h) Warszawa zwiedzanie stolicy; i) Toruń i Ciechocinek; j) Biskupin festyny archeologiczne; k) Uzarzewo Muzeum Myślistwa i Łowiectwa; l) wyjazdy do centrów sportu i rekreacji w Poznaniu; m) Kłodawa; n) Bydgoszcz; o) Gniew i Malbork; p) Trójmiasto; q) Wrocław Panorama; e) Poznanie walorów krajoznawczo turystycznych wybranych regionów Polski (środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków, kultury i historii) f) Propagowanie ciekawych form rekreacji i wypoczynku;
Wycieczki i imprezy turystyki kwalifikowanej wymagające od uczestników przygotowania kondycyjnego; Imprezy wyjazdowe związane z realizacją programu nauczania w czystych ekologicznie zakątkach regionu w ośrodkach do tego celu przeznaczonych; przez wychowawcę dla grupy bądź wszystkich uczniów w klasie (w przypadku rajdu kierownik wypełnia kartę zgłoszenia, w przypadku biwaku kartę wycieczki z programem i harmonogramem zajęć); przez wychowawcę dla wszystkich uczniów w klasie (kierownik wypełnia kartę wycieczki wraz z scenariuszem zajęć); j) rajdy piesze i rowerowe (wymagana karta rowerowa): Rajd Patrona Szkoły, Nietypowy Rajd Jesienny, Rajd Na Powitanie Wiosny, Rajd Reymontowski, Kwitnąca Sosna, itp.; f) biwaki; g) wyjazdy lub wyjścia na pływalnię; n) poznawanie historii Wrześni i patrona szkoły; o) propagowanie form zorganizowanego i aktywnego wypoczynku; p) doskonalenie sprawności fizycznej; g) zielone szkoły; t) poszerzanie wiedzy i umiejętności w zakresie kształcenia blokowego w kontakcie ze środowiskiem przyrodniczym; u) podnoszenie kondycji zdrowotnej dzieci;