Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Kielcach STAN SANITARNY województwa świętokrzyskiego 2007 B i b l i o t e k a m o n i t o r i n g u s a n i t a r n e g o K i e l c e 2 0 0 7
XI. PROMOCJA ZDROWIA I OŚWIATA ZDROWOTNA Ewa Ziemkiewicz Działalność w zakresie promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej realizowana była zgodnie z celami Narodowego Programu Zdrowia. Podejmowano również działania wynikające z potrzeb środowiskowych i aktualnej sytuacji epidemiologicznej. Realizowano ogólnopolskie programy edukacyjne, prowadzono kampanie informacyjne. W 2007 roku realizowano następujące zagadnienia problemowe: 1. Ogólnopolskie programy edukacyjne 1.1. Program edukacyjny: Trzymaj formę Głównym celem programu jest zwiększenie świadomości dotyczącej wpływu żywienia i aktywności fizycznej na zdrowie. Skierowany jest do uczniów szkół gimnazjalnych (I-III), szkół podstawowych (V-VI) i ich rodziców. Program realizowany jest metodą projektu, dzięki czemu wykracza poza podstawę programową i programy nauczania szkoły. Projekty winny służyć promocji aktywności fizycznej, uczyć prawidłowego, czyli zróżnicowanego i zbilansowanego sposobu odżywiania się dzieci i młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności indywidualnej za zdrowie i zasady wolnego wyboru. W programie uczestniczyło 22515 uczniów ze 120 placówek. 1.2. Program Ograniczania Zdrowot- nych Następstw Palenia Tytoniu Realizacja działań w zakresie programu polega m.in. na organizowaniu kampanii z okazji Światowego Dnia bez Tytoniu - 31 maja oraz Światowego Dnia Rzucania Palenia - trzeci czwartek listopada. Obchody Światowego Dnia bez Tyto- niu 31 maja 2007 - barwny korowód dzieci przedszkolnych oraz uczniów szkoły podstawowej Mamo, Tato nie pal!, który przeszedł ulicami Sienkiewicza i Staszica do Parku Miejskiego. Korowodowi przewodniczyli funkcjonariusze na motocyklach z Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. Bardzo pomocni byli studenci Akademii Świętokrzyskiej, którzy utworzyli szpaler zabezpieczający dzieci. Ponadto harcerze z Komendy Kieleckiej Chorągwi ZHP rozdawali mieszkańcom miasta ulotki o tematyce antytytoniowej, - festyn prozdrowotny Żyjmy w świecie wolnym od dymu tytoniowego w Parku Miejskim w Kielcach. Obchody Światowego Dnia Rzucania Palenia 13 listopada 2007 - barwny korowód oraz forum antytytoniowe dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych oraz studentów Akademii Świętokrzyskiej. 89
Przewodnim akcentem korowodu były hasła antytytoniowe, młodzież zachęcała przechodniów do rzucania palenia rozdając uśmiechy oraz ulotki tematyczne. W czasie forum młodzieżowego trwała burzliwa dyskusja, podczas której uczniowie prezentowali swoje poglądy na temat palenia. W programie wzięło udział 15248 osób, 44 placówki szkolne. 90 1.3. Program edukacyjny: Wolność Oddechu, Zapobiegaj Astmie Celem programu Wolność Oddechu Zapobiegaj Astmie jest poszerzanie wiedzy na temat astmy oskrzelowej oraz wczesne wyłonienie dzieci zagrożonych zachorowaniem, a co za tym idzie zapobieganie konsekwencjom zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym tej choroby. Działania edukacyjne w ramach programu obejmują uczniów klas I III oraz ich rodziców, nauczycieli i pielęgniarki środowiska szkolnego. Realizacja opiera się na oryginalnej metodologii, opracowanej specjalnie dla jego potrzeb. W ramach programu odbywają się spotkania, podczas których pielęgniarki i szkolni koordynatorzy działań programowych przekazują rodzicom informacje oraz materiały edukacyjne na temat zapobiegania chorobom alergicznym i astmie. W programie uczestniczyło 2589 uczniów z 20 szkół podstawowych. 1.4. Program edukacyjny Radosny Uśmiech - Radosna Przyszłość Program edukacyjny dot. profilaktyki próchnicy i higieny jamy ustnej. Poprzez program włączamy się w proces nauczania właściwych nawyków zdrowotnych i higienicznych dot. jamy ustnej i zębów u dzieci. Adresatami programu są uczniowie II klas szkół podstawowych. W programie wzięło udział 13844 uczniów z 578 placówek. 1.5. Program Pierwotnej Profilaktyki Wrodzonych Wad Cewy Nerwowej Program adresowany jest do młodzieży w grupie wiekowej 16 24 lata oraz kobiet w wieku rozrodczym. Celem programu jest upowszechnienie przyjmowania kwasu foliowego przez młode kobiety. W programie wzięło udział 13330 uczniów z 89 szkół ponadgimnazjalnych, 1 Szkoła Wyższa. 1.6. Krajowy Program Zwalczania HIV i Zapobiegania AIDS W ramach Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV, w tym multimedialnej kampanii s połecznej W życiu jak w tańcu, każdy krok ma znaczenie, przeprowadzono szereg działań edukacyjnych dla młodzieży szkolnej oraz społeczności lokalnej, m.in.: - seminarium naukowo-edukacyjne Wiemy coraz więcej, ale wciąż za mało Nie daj szansy AIDS, podsumowujące kampanię multimedialną pod hasłem: W życiu jak w tańcu każdy krok ma znaczenie. Młodzież mogła wysłuchać ciekawych wykładów przygotowanych przez organizatorów. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się druga część spotkania, w czasie której młodzież mogła porozmawiać z osobami zakażonymi
HIV oraz uzyskać odpowiedzi na nurtujące ją pytania. W programie uczestniczyło 6028 uczniów ze 113 placówek szkolnych. 1.7. Program profilaktyki chorób nowo- tworowych Różowa Wstążeczka Celem programu jest uwrażliwienie młodzieży na możliwość zachorowania na raka piersi oraz wprowadzenie jak najwcześniej nawyku samokontroli piersi. Adresatami programu są uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, wyższych uczelni, nauczyciele, personel szkół, matki uczniów. W programie wzięło udział 2401 uczniów, 23 szkoły ponadgimnazjalne. 2. Interwencje nieprogramowe 2.1. Akcja Letnia W ramach akcji letniej prowadzona była szeroko pojęta profilaktyka zdrowotna skierowana do dzieci i młodzieży korzystającej z wypoczynku letniego. Pracownicy OPZiOZ WSSE opracowali broszurę Przeżyj zdrowo i bezpiecznie swoje wakacje. Koszty druku poniósł Świętokrzyski Urząd Wojewódzki w Kielcach. Dystrybucją broszury (w nakładzie 16000 szt.) na terenie woj. świętokrzyskiego zajęły się obie instytucje. Działaniami objęto 73 placówki, 6 bibliotek, 13 zakładów opieki zdrowotnej, 2 schroniska młodzieżowe. 2.2. Konkurs plastyczny Pomaluj życie na NOVO Celem konkursu było upowszechnienie przesłania, że cukrzyca nie przekreśla możliwości pełnego i twórczego życia człowieka. Grupę docelową stanowiły osoby chore na cukrzycę oraz związane z cukrzycą. W konkursie wzięło udział 71 uczestników z terenu woj. świętokrzyskiego 2.3. V Świętokrzyskie Dni Profilaktyki: Rodzina wielopokoleniowa: dziadkowie - rodzice - dzieci Celem Świętokrzyskich Dni Profilaktyki było pielęgnowanie więzi rodzinnych oraz poprawa komunikacji międzypokoleniowej. Dzięki temu dokonuje się przekaz istotnych wartości dla najmłodszego pokolenia, stopniowo wchodzącego w trudne, ale jakże ciekawe i bogate życie. Realizacja działań w tym zakresie była możliwa dzięki współpracy wielu instytucji i stowarzyszeń zajmujących się profilaktyką. 2.4. Ogólnopolska Kampania Społeczna STOP Meningokokom Celem Kampanii było dostarczenie społeczeństwu wiedzy w zakresie dróg szerzenia i zapobiegania zakażeniom meningokokowym. W ramach kampanii organizowano m.in. konferencje, szkolenia dla lekarzy i pielęgniarek, dyrektorów szkół, przedszkoli oraz nauczycieli i pedagogów. Rozdystrybuowano 36000 ulotek, 3200 plakatów, 2625 składanek merytorycznych. 2.5. Pierwszy Światowy Tydzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Celem Tygodnia było: 1. Zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat zagrożeń występujących w ruchu drogowym, szczególnie w odniesieniu do dzieci i młodzieży. 91
2. Dostarczenie uczniom wiedzy na temat zasad udzielania pierwszej pomocy. Działaniami objęto 33 szkoły - 4230 uczniów, 25 przedszkolaków. 2.6. Konkurs na prezentację multimedialną: Gimnazjalisto! Wybierz zdro- we życie bez nałogów Celem konkursu było zwiększenie aktywności młodzieży w dziedzinie zapobiegania uzależnieniom, wzbogacenie metod i środków oddziaływania na młodzież w zakresie profilaktyki uzależnień poprzez zastosowanie nowoczesnych i ciekawych form prezentacje multimedialne. Zakres tematyczny prac obejmował tematykę uzależnień, w tym profilaktykę antynikotynową, antyalkoholową, narkomanię, profilaktykę zakażeń HIV. W konkursie udział wzięło 273 uczniów z 87 szkół, nadesłano 168 prezentacji multimedialnych 2.7. V Festiwal Zdrowia w Busku-Zdroju W ramach Festiwalu odbyły się następujące działania: - konferencja poświęcona choro- bom XXI wieku. Wykłady poruszały różnorodną tematykę dotyczącą przede wszystkim chorób nowotworowych, grypy i jej powikłań, astmy i wad postawy. Konferencja skierowana była głównie do lekarzy, pielęgniarek oraz pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej. - kiermasz ziół towarzyszący konferencji zorganizowany przez firmę Mięta Pol, - V Konferencja Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego poświęcona Strefie Zdrowia. W konferencji tej uczestniczył także Główny Inspektor Sanitarny, który wygłosił referat pt. Rola zdrowia publicznego w systemie ochrony zdrowia. W festiwalu wzięły udział 174 osoby. 92 2.8. Dni Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego Międzynarodowa Konferencja Naukowa Celem była szeroko pojęta profilaktyka zdrowotna. Podjęto następujące działania: - festyn Ruch to zdrowie w Parku Miejskim w Kielcach, w czasie którego WSSE w Kielcach zorganizowała stoiska edukacyjno-informacyjne prezentujące profilaktykę HIV/AIDS, profilaktykę nowotworową oraz antytytoniową, a także pokazy pierwszej pomocy przedmedycznej, - międzynarodowa konferencja Środowisko człowieka a jego zdrowie, gdzie przedstawiona była tematyka dotycząca m.in.: żywienia człowieka, czynników środowiskowych w odniesieniu do zdrowia, profilaktyki chorób nowotworowych, uzależnień, problemów geriatrycznych, zdrowego stylu życia, problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży, wpływu zmian cywilizacyjnych na zdrowie, stanu zdrowia społeczeństwa. 2.9. Szkolna Giełda Turystyczna Przygoda Podczas Giełdy promowano szkoły z woj. świętokrzyskiego. W czasie trwania imprezy odbyły się: - pomiary stężenia tlenku węgla w wydychanym powietrzu, - porady i konsultacje dla osób chcących rzucić palenie, - stoiska tematyczne dotyczące profilaktyki antytytoniowej, antynowotworowej oraz propagujące zasady zdrowego żywienia połączone z prezentacją potraw regionalnych,
- występy artystyczne. W giełdzie wzięło udział ok. 400 osób. 2.10. Impreza prozdrowotna Warzywa, owoce i ruch a będziesz zdrów w ramach programu edukacyjnego Trzymaj formę Celem imprezy było propagowanie programu Trzymaj formę. Zorganizowano następujące działania: - festyn Warzywa, owoce i ruch a będziesz zdrów na placu Artystów w Kielcach. W ramach festynu odbyły się: kiermasz warzyw i owoców przygotowany przez gospodarstwa ekologiczne z terenu województwa świętokrzyskiego, występy zespołów artystycznych, konkursy na temat zdrowego żywienia dla dzieci przedszkolnych, pomiary ciśnienia tętniczego krwi, badania poziomu glukozy we krwi, pomiaru wskaźnika masy ciała (BMI), porady dot. zdrowego żywienia udzielane przez dietetyka, pomiary stężenia tlenku węgla w płucach palaczy, porady dotyczące profilaktyki raka piersi udzielane przez przedstawicielki Świętokrzyskiego Klubu Amazonki. - bieg przełajowy pod hasłem: Ruch to zdrowie - każdy to powie dla dzieci ze szkół podstawowych i gimnazjów, zorganizowany na Stadionie Leśnym w Kielcach. Uczniowie szkół podstawowych oraz gimnazjalnych propagując hasło biegu pokonali trasę 1,5 km pięknych leśnych terenów pod przewodnictwem przedstawiciela Oddziału Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej WSSE w Kielcach oraz Świętokrzyskiego Centrum Onkologii. Na mecie młodzież otrzymała soczki oraz drobne upominki od organizatorów. W imprezach udział wzięło 160 dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym, społeczność lokalna, 1 placówka przedszkolna, 10 placówek szkolnych. 2.11. Interwencje nieprogramowe wynikające z sytuacji epidemiologicznej W ramach interwencji wynikających z sytuacji epidemiologicznej podjęto działania dot. profilaktyki chorób pasożytniczych. W związku z wystąpieniem glistnicy, a także wszawicy zorganizowano przeprowadzenie pogadanek przez pielęgniarki środowiska szkolnego dla dzieci przedszkolnych, spotkania dla rodziców z lekarzem pediatrą w placówkach przedszkolnych i szkolnych. 93