Obowiązkowe ćwiczenia żołnierzy rezerwy

Obowiązkowe ćwiczenia żołnierzy rezerwy Obowiązek służby wojskowej żołnierzy rezerwy polega na odbywaniu ćwiczeń wojskowych. Do odbycia ćwiczeń wojskowych nie powołuje się żołnierzy rezerwy, którzy: prowadzą własną kampanię wyborczą - w czasie jej trwania, zostali wybrani do Sejmu, Senatu lub organów samorządu terytorialnego - w czasie trwania kadencji, odbyli służbę zastępczą. Niezależnie od ćwiczeń wojskowych, żołnierzy rezerwy można powołać do okresowej służby wojskowej w przypadkach uzasadnionych potrzebami obrony państwa lub potrzebami Sił Zbrojnych, albo potrzebami zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków. Wojskowy komendant uzupełnień na wniosek żołnierza rezerwy udziela mu informacji o przewidywanym powołaniu go w danym roku kalendarzowym do odbycia ćwiczeń wojskowych. Przepisu tego nie stosuje się do żołnierzy rezerwy powoływanych na ćwiczenia wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa. Żołnierze rezerwy odbywają ćwiczenia wojskowe w jednostkach wojskowych i związkach organizacyjnych. Żołnierze rezerwy mogą odbywać ćwiczenia wojskowe również w innych jednostkach organizacyjnych podporządkowanych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych, wykonujących zadania w zakresie spraw mobilizacyjnych oraz szkolenia żołnierzy rezerwy, jeżeli jednostkami tymi kierują lub w celu wykonywania tych zadań w jednostkach tych pełnią czynną służbę wojskową żołnierze zawodowi. Łączny czas trwania ćwiczeń wojskowych przez cały okres pozostawania żołnierza w rezerwie nie może przekraczać: dla szeregowych, którzy odbyli zasadniczą służbę wojskową - dwunastu miesięcy, dla szeregowych, którzy nie odbyli zasadniczej służby wojskowej - piętnastu miesięcy, dla podoficerów - osiemnastu miesięcy, dla oficerów - dwudziestu jeden miesięcy. Ćwiczenia wojskowe odbyte w stopniu szeregowego lub w stopniu podoficerskim zalicza się do łącznego czasu ćwiczeń wojskowych ustalonego dla chorążych i oficerów. Czas trwania ćwiczeń wojskowych nie może przekraczać łącznie dziewięćdziesięciu dni w ciągu roku. Żołnierz rezerwy może odbywać ćwiczenia wojskowe trwające do dwudziestu czterech godzin nie więcej niż trzy razy w roku, a pozostałe ćwiczenia raz w roku. Niezależnie od tych ćwiczeń żołnierz rezerwy może odbywać nie więcej Strona 1

niż jeden raz w roku ćwiczenia wojskowe prowadzone w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych. W przypadkach, gdy wymaga tego konieczność zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa, Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może przedłużyć czas trwania ćwiczeń wojskowych o okres nieprzekraczający łącznie sześciu miesięcy w ciągu roku. Przepisu podanego powyżej nie stosuje się do ćwiczeń wojskowych związanych z udziałem w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjami poszukiwawczymi oraz ratowania życia ludzkiego, a także ćwiczeń, na które powołanie nastąpiło w wyniku ochotniczego zgłoszenia się żołnierza rezerwy. Powołaniu do odbycia ćwiczeń wojskowych podlegają żołnierze rezerwy uznani za zdolnych do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju. Do odbycia ćwiczeń wojskowych żołnierzy rezerwy powołuje się w trybie: natychmiastowego stawiennictwa, zwykłym, ochotniczym, na jego wniosek. Powołania żołnierza rezerwy do odbycia ćwiczeń wojskowych dokonuje wojskowy komendant uzupełnień za pomocą karty powołania. Karta powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych powinna być doręczona żołnierzowi rezerwy nie później niż na 14 dni przed dniem stawienia się do czynnej służby wojskowej określonym w tej karcie. Terminu 14- dniowego nie stosuje się, jeżeli: ćwiczenie wojskowe jest przeprowadzane w trybie natychmiastowego stawiennictwa, żołnierz rezerwy nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny na wezwanie wojskowego komendanta uzupełnień w celu powołania do odbycia ćwiczenia wojskowego, powołanie następuje w trybie ochotniczym, na wniosek żołnierza rezerwy. Żołnierz rezerwy może wnieść odwołanie od decyzji o powołaniu do odbycia ćwiczeń wojskowych w terminie 14 dni licząc od dnia doręczenia karty powołania do Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego za pośrednictwem Wojskowego Komendanta Uzupełnień. Odwołanie może również wnieść za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej. Żołnierz rezerwy powołany do odbycia ćwiczeń wojskowych w trybie natychmiastowego stawiennictwa udaje się do wskazanego miejsca w ciągu 4 godzin od chwili doręczenia karty powołania, jeżeli w tej karcie termin stawiennictwa został określony jako "NATYCHMIAST", natomiast w pozostałych przypadkach - w terminie określonym w karcie powołania. Strona 2

W przypadku gdy żołnierz rezerwy, któremu doręczono kartę powołania, nie może stawić się do odbycia ćwiczeń wojskowych w terminie określonym w tej karcie z powodu obłożnej choroby albo z innych przyczyn, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie wojskowego komendanta uzupełnień osobiście lub przez inne osoby. Po ustaniu przyczyny niestawienia się żołnierz rezerwy zgłasza się niezwłocznie do wojskowego komendanta uzupełnień, przedstawiając w tej sprawie odpowiednie dokumenty. Powołaniu do odbycia ćwiczeń wojskowych nie podlegają, żołnierze rezerwy, jeżeli: są tymczasowo aresztowani lub odbywają karę aresztu, karę pozbawienia wolności, w tym również zastępczą karę pozbawienia wolności, albo orzeczono wobec nich pozbawienie praw publicznych, są reklamowani od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, są przeznaczeni do służby w jednostkach zmilitaryzowanych lub do służby w obronie cywilnej, pobierają naukę w systemie dziennym w szkole ponadpodstawowej, wyższej zawodowej lub wyższej, pełnią służbę w charakterze funkcjonariusza lub kandydata na funkcjonariusza w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Biurze Ochrony Rządu, Straży Ochrony Kolei lub Służbie Więziennej, są kobietami sprawującymi opiekę nad osobą, która ukończyła 75 lat życia, jeżeli osoba ta wspólnie z nimi zamieszkuje i opieki tej nie można powierzyć innym osobom, są mężczyznami samotnie sprawującymi bezpośrednią opiekę nad członkiem rodziny wspólnie z nimi zamieszkałym, który nie ukończył 16 lat życia lub został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji albo ukończył 75 lat życia lub jest obłożnie chory, jeżeli nie ma innego pełnoletniego członka rodziny bliższego lub równego stopniem pokrewieństwa obowiązanego do sprawowania tej opieki, stale zamieszkują za granicą. Powołanie do odbycia ćwiczeń wojskowych, przeprowadzanych w trybie natychmiastowego stawiennictwa, może nastąpić w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych oraz udziału jednostek wojskowych w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków. W czasie odbywania ćwiczeń wojskowych żołnierze rezerwy uczestniczą w szkoleniu teoretycznym i praktycznym: na stanowiskach służbowych wynikających z nadanych przydziałów mobilizacyjnych albo na które przewiduje się ich nadanie w przyszłości, na kursach przeszkolenia. Strona 3

Szkolenie praktyczne żołnierzy rezerwy w czasie odbywania ćwiczeń wojskowych może polegać również na: udziale w sprawdzaniu gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych, sprawowaniu funkcji dowódczych lub instruktorskich na stanowiskach służbowych, udziale, w ramach jednostek wojskowych, w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, w akcjach poszukiwawczych oraz ratowania życia ludzkiego, a także w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu, wykonywaniu zadań w jednostkach wojskowych uczestniczących w przedsięwzięciach poza granicami kraju. Ćwiczenia wojskowe odbywa się jako: jednodniowe - trwające do 24 godzin, krótkotrwałe - trwające od 2 do 30 dni kalendarzowych, długotrwałe - trwające od 31 do 90 dni kalendarzowych. Żołnierze rezerwy niewyszkoleni odbywają ćwiczenia wojskowe krótkotrwałe lub długotrwałe. Żołnierze rezerwy wyszkoleni oraz żołnierze rezerwy - kobiety odbywają ćwiczenia jednodniowe lub krótkotrwałe. Żołnierze rezerwy, którym wydano karty mobilizacyjne, mogą odbywać każde ćwiczenia wojskowe. Żołnierze rezerwy mogą odbyć: szeregowi wyszkoleni w wieku do 40 lat - ćwiczenia wojskowe łącznie 12 miesięcy, podoficerowie w wieku do 40 lat - ćwiczenia wojskowe łącznie 15 miesięcy, oficerowie w wieku do 50 lat - ćwiczenia wojskowe łącznie 18 miesięcy, oficerowie w wieku do 50 lat - ćwiczenia wojskowe łącznie do 15 miesięcy. Żołnierze rezerwy, którzy przekroczyli granicę wieku określoną powyżej, a nie ukończyli wieku ustalonego w art. 58 ust. 1 ustawy, mogą odbywać ćwiczenia wojskowe nie dłużej niż przez czas stanowiący różnicę pomiędzy łącznym czasem, o którym mowa w art. 103 ustawy, a czasem, o którym mowa powyżej. Ograniczenia, o których mowa powyżej, nie dotyczą żołnierzy rezerwy powoływanych na ćwiczenia wojskowe, o których mowa w art. 60 ust. 8 ustawy, a także ćwiczeń wojskowych, na które powołanie nastąpiło w wyniku ochotniczego zgłoszenia się żołnierza rezerwy. Łączny czas trwania ćwiczeń wojskowych przez cały okres pozostawania żołnierzy w rezerwie, którzy: Strona 4

zostali zwolnieni z zasadniczej służby wojskowej przed upływem czasu trwania tej służby, jednak nie wcześniej niż po upływie 8 miesięcy jej odbywania, odbyli przeszkolenie wojskowe lub zajęcia wojskowe albo zostali z nich zwolnieni i uzyskali kwalifikacje niezbędne do objęcia stanowisk służbowych oficerów lub podoficerów, jeżeli nie zostali mianowani na stopień wojskowy oficera lub podoficera, pełnili zawodową służbę wojskową lub służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego (służbę kandydacką) w stopniach wojskowych szeregowych lub podoficerów, jeżeli zostali zwolnieni po odbyciu nie mniej niż 8 miesięcy tej służby - nie może przekraczać 12 miesięcy. Łączny czas trwania ćwiczeń wojskowych przez cały okres pozostawania żołnierzy w rezerwie w stopniach wojskowych szeregowych i podoficerów, nie może przekroczyć 15 miesięcy. Ograniczeń tych nie stosuje się do ćwiczeń wojskowych związanych z udziałem w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjami poszukiwawczymi oraz ratowaniu życia ludzkiego, a także ćwiczeń, na które powołanie nastąpiło w wyniku ochotniczego zgłoszenia się żołnierza rezerwy. Żołnierzy rezerwy zwalnia się z ćwiczeń wojskowych po upływie czasu ich trwania określonego w karcie powołania. Żołnierzy rezerwy powołanych na ćwiczenia wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa zwalnia się po upływie czasu niezbędnego do sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostki wojskowej, albo po ustaniu przyczyny ich powołania. Żołnierza rezerwy zwalnia się z ćwiczeń wojskowych przed ich odbyciem w razie: uznania go ze względu na stan zdrowia: za trwale i całkowicie niezdolnego do czynnej służby wojskowej, za niezdolnego do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju, za czasowo niezdolnego do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju, wystąpienia jednej z okoliczności, o których mowa w art. 58 ust. 3 i art. 100 ust. 2 ustawy lub 9 ust. 2. śmierci lub obłożnej choroby najbliższego członka rodziny żołnierza, jeżeli udzielenie urlopu okolicznościowego w tym przypadku jest niewystarczające lub niecelowe, zaistnienia innych szczególnie uzasadnionych okoliczności. Żołnierza rezerwy, który podczas odbywania ćwiczeń wojskowych przebywa na leczeniu w zakładzie opieki zdrowotnej, zwalnia się z tych ćwiczeń w ostatnim dniu, w którym upływa czas ich trwania. Żołnierza rezerwy zwalnia z ćwiczeń wojskowych, zarówno przed, jak i po ich odbyciu, dowódca jednostki wojskowej. Strona 5

ŚWIADCZENIA REKOMPENSUJĄCE Jeżeli w związku z powołaniem żołnierza rezerwy na ćwiczenia wojskowe utracił on dochody w zakładzie pracy, a wysokość żołdu otrzymanego za ćwiczenia wojskowe nie pokrywa tych strat, żołnierzowi rezerwy przysługują świadczenia rekompensujące. Świadczenie rekompensujące wypłaca się żołnierzowi za okres odbytych ćwiczeń wojskowych. Do uznania faktu odbycia przez żołnierza ćwiczeń wojskowych jest niezbędne jego stawienie się do odbycia tych ćwiczeń, ogłoszenie tego faktu w rozkazie dowódcy jednostki wojskowej, przyjęcie go do stanu ewidencyjnego jednostki wojskowej oraz faktyczne odbycie tych ćwiczeń. Okres, za który przysługuje rekompensata stanowi sumę dni odbytych ćwiczeń wojskowych liczoną, od dnia faktycznego stawienia się żołnierza do odbycia ćwiczeń wojskowych do dnia jego zwolnienia z tych ćwiczeń. Do okresu odbytych ćwiczeń wojskowych, za które przysługuje świadczenie rekompensujące, nie wlicza się dni, w których żołnierz: samowolnie opuścił jednostkę lub wyznaczone miejsce przebywania albo samowolnie poza nimi pozostawał, powodu spożycia alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających był niezdolny do wykonywania obowiązków służbowych, z powodu samookaleczenia lub samouszkodzenia ciała był niezdolny do wykonywania obowiązków służbowych, odmówił uczestnictwa w szkoleniu lub wykonywania obowiązków służbowych, nie odbywał ćwiczeń wojskowych z powodu niestawienia się na nie w terminie lub nie usprawiedliwionego spóźnienia z przepustki, urlopu albo podróży służbowej. Świadczenie rekompensujące stanowią odpowiednio: kwota wynagrodzenia otrzymanego przez żołnierza ze stosunku pracy lub stosunku służbowego za ostatnie 3 miesiące pełnego miesięcznego wymiaru czasu pracy poprzedzające okres odbytych ćwiczeń wojskowych, podzielona przez 90 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych, kwota dochodu uzyskanego przez żołnierza z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej za ostatni rok podatkowy poprzedzający okres odbytych ćwiczeń wojskowych, podzielona przez 360 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych, kwota najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w okresie odbywania ćwiczeń, w przypadku gdy żołnierz utrzymuje się wyłącznie z działalności rolnej, podzielona przez 30 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych. W skład kwot wynagrodzenia albo dochodu, nie wchodzą: obowiązkowe składki lub zaliczki pobierane lub należne i odprowadzane do właściwych organów na podstawie odrębnych przepisów z tytułu ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotnego i zobowiązań podatkowych, Strona 6

premie, nagrody i inne świadczenia lub dodatki finansowe albo wartość świadczeń otrzymywanych w naturze, przysługujących żołnierzowi na podstawie odrębnych przepisów lub umów, a także wyroków sądowych lub decyzji administracyjnych. Do podstawy wymiaru świadczenia rekompensującego wlicza się kwoty ponoszonych przez żołnierza świadczeń alimentacyjnych lub odszkodowawczych nałożonych prawomocnym wyrokiem sądowym lub decyzją administracyjną. Od podstawy wymiaru świadczenia rekompensującego odlicza się kwotę przyznanego na podstawie odrębnych przepisów uposażenia, które żołnierz otrzymał z tytułu odbywania ćwiczeń wojskowych. W przypadku zbiegu uprawnień do kwot, żołnierzowi przysługuje tylko jeden, bardziej korzystny rodzaj świadczenia rekompensującego. Wysokość kwoty rekompensacyjnej w przeliczeniu na jeden dzień ćwiczeń wojskowych, na wniosek żołnierza, stwierdza niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku: naczelnik urzędu skarbowego - w stosunku do żołnierzy prowadzących działalność gospodarczą, pracodawca - w stosunku do żołnierzy będących pracownikami lub pozostających w stosunku służby, wójt, burmistrz lub prezydent miasta - w stosunku do żołnierzy utrzymujących się wyłącznie z działalności rolnej. Postępowanie w sprawie wypłaty świadczenia rekompensującego: Dowódca jednostki wojskowej, w dniu zwolnienia żołnierza z ćwiczeń wojskowych albo po dniu jego zwolnienia wydaje temu żołnierzowi zaświadczenie. W zaświadczeniu podaje się stopień wojskowy, imię i nazwisko, imię ojca oraz numer PESEL żołnierza, datę rozpoczęcia i zakończenia ćwiczeń wojskowych, sumę dni uznanych za odbyte w ćwiczeniach wojskowych oraz kwotę uposażenia wypłaconego z tytułu odbywania tych ćwiczeń wojskowych. Wniosek o ustalenie i wypłatę należnego świadczenia rekompensującego żołnierz składa do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Do wniosku dołącza się zaświadczenia wydane przez dowódcę jednostki. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od otrzymania wniosku, wypłaca żołnierzowi świadczenie rekompensujące. Strona 7