Wrocław,02.01.2014 r.

Prof. dr hab. Barbra Iwankiewicz Rak, prof. UE Katedra Podstaw Marketingu Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu ul. Komandorska 118/120 53 340 Wrocław Wrocław,02.01.2014 r. Ocena pracy habilitacyjnej, dorobku naukowo badawczego, dydaktycznego i organizacyjnego dr Grzegorza Barana w związku z postępowaniem habilitacyjnym z zakresu: nauki humanistyczne w dyscyplinie nauki o zarządzaniu Wprowadzenie Podstawą przygotowania oceny dorobku dr Grzegorza Barana jest pismo dr hab. Jacka Ostaszewskiego, prof. UJ Dziekana Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 16.10.2013 r. przesłane wraz z dokumentacją tj.: autoreferat, życiorys zawodowy, wykaz publikacji i udziałów w konferencjach, książka pt. Marketing współtworzenia wartości z klientem, wydana w 2013 r., wskazana jako monografia habilitacyjna, dwa oryginały publikacji : G. Prawelska-Skrzypek, G. Baran: Management of transition from university to profesional life in the context of key doctoral students competences. Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Kraków 2010 oraz G. Baran: Kształtowanie relacji powiatowych urzędów pracy z pracodawcami. Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2007, kopie 19 wybranych publikacji. 1. Krótka informacja o Habilitancie dr Grzegorzu Baranie Na podstawie przedłożonej dokumentacji stwierdzam, że dr Grzegorz Baran ukończył w 2000 roku studia na kierunku Zarządzanie i Marketing na Wydziale Zarządzania Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i uzyskał tytuł magistra inżyniera, a następnie w roku 2002 ukończył Wydział Filozoficzny na Uniwersytecie Jagiellońskim z tytułem magistra socjolo- 1

gii. W 2006 roku, Habilitant uzyskał stopień doktora w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o zarządzaniu na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Zarządzanie upowszechnianiem społecznej odpowiedzialności biznesu w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, obronionej na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, przygotowanej pod kierunkiem naukowym prof. dr hab. Grażyny Prawelskiej-Skrzypek. Po ukończeniu studiów tj. od 2000 roku Habilitant pracował jako nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Zarządzania i Bankowości w Krakowie (lata 2000 2011 ), WSB-NLU w Tarnowie (lata 2009 2012), WSE im. Ks. Tischnera w Krakowie (lata 2009 2011) oraz od 2006 roku tj. po uzyskaniu stopnia doktora pracuje w Uniwersytecie Jagiellońskim, w Instytucie Spraw Publicznych, początkowo jako asystent, a od 2007 roku i nadal na stanowisku adiunkta. 1. Opinia o pracy habilitacyjnej dr Grzegorza Barana pt. "Marketing współtworzenia wartości z klientem. Społecznotwórcza rola marketingu w procesie strukturacji interakcyjnego środowiska doświadczeń. Książka dr Grzegorza Barana pt. "Marketing współtworzenia wartości z klientem. Społecznotwórcza rola marketingu w procesie strukturacji interakcyjnego środowiska doświadczeń, wskazana jako praca habilitacyjna, została wydana przez Instytut Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w 2013 roku, w serii: Monografie i Studia Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Recenzentami wydawniczymi byli prof. UO dr hab. Sabina Kauf i prof. UJ dr hab. Piotr Jedynak. W książce tej przedmiotem rozważań Autora jest problem współtworzenia wartości z klientem w świetle koncepcji marketingu. Na początku Autor przyjął tezę, że zachowania i doświadczenia klientów lub organizacji, związane z procesami współtworzenia wartości są na tyle odmienne ( ) w stosunku do koncepcji i modeli tradycyjnego marketingu, iż można mówić o nowo powstającej koncepcji marketingu. Na tym tle, jako główny cele poznawczym pracy Autor przyjął identyfikację i wyjaśnienie roli współczesnego marketingu w procesach zaangażowania klientów we współtworzenie wartości. Natomiast jako teoretyczne, zostały wskazane trzy cele ( s.9): 1. Rozpoznanie kluczowych koncepcji identyfikujących i wyjaśniających zjawisko zaangażowania klientów we współtworzenie wartości ( ), 2. Zbudowanie konceptualno - teoretycznego modelu marketingu współtworzenia wartości z klientem ( ) 2

3. Wykazanie przydatności zaproponowanego modelu jako podstawy do: identyfikacji, analizy, wyjaśniania zjawisk i relacji rynkowych; diagnozowania niewykorzystanego ( ) potencjału zaangażowania klientów we współtworzenie wartości; Formułowania normatywnych wskazań dla zarządzających ( ). Konsekwencją przyjęcia przez Autora wskazanych założeń i celów pracy był wybór metod badawczych. Tak jak Autor stwierdza praca ma charakter teoriopoznawczy, z zastosowaniem metodyki badań konceptualno - teoretycznych uzupełnionej o badania empiryczne. Z tej deklaracji Autora wyraźnie wynika, że główny nacisk położył na studia literaturowe. Lektura książki dostarcza potwierdzenia tego. Autor przeprowadził dogłębną i skrupulatną analizę zawartości publikacji z zakresu marketingu, marketingu doświadczeń, współtworzenia wartości dla klienta, przytaczając wypowiedzi Autorów w tej sprawie zawarte w naukowych publikacjach polskich i zagranicznych. Zgromadzony materiał dowodowy publikacyjny liczony wg wykazu bibliograficznego obejmuje 316 pozycji nie licząc źródeł internetowych. Jest to ogromny zasób wiedzy, który dał Autorowi szanse na dociekliwe badania i wnioskowanie oraz postawienie hipotezy ex post, gdyż za taką uważam skonstruowany przez Autora ramowy model marketingu współtworzenia wartości z klientem jako proces strukturacji interakcyjnego środowiska doświadczeń ( s.145). Także analiza struktury tego modelu dokonana przez Autora ze wsparciem doniesień z publikacji polskich i zagranicznych wskazuje, że ma on mocne podstawy teoretyczne, a jego konstrukcja jest zgodna z kierunkiem rozwoju współczesnego marketingu, technologii informacyjnych i praktyki gospodarczej. Co prawda Autor podał we wstępie książki i w rozdziale 7, że na potrzeby oceny konstrukcji tego modelu, a szczególnie zbudowania typologii doświadczeń współtworzenia wartości poddał analizie ponad 50 przypadków, ale Autor nie przedstawił kryteriów analizy czy oceny tych przypadków. Nie jest wiadome, dlaczego niektóre z nich przyjął dla ilustracji i na poparcie swoich twierdzeń, a inne odrzucił. Autor nie ujawnił jaka była sekwencja realizowanych zadań badawczych. Stwierdził tylko że na podstawie wyników analizy dobranych w sposób celowy przypadków empirycznych (..) można wyróżnić (..), a następnie jako uzasadnienie zostały arbitralnie zaprezentowane ( bez uzasadnienia eliminacji innych) wybrane nazwy portali internetowych i opisy ich oferty. Taki sposób prezentacji własnych wyników badań naukowych ( empirycznych) nie daje szansy recenzentowi na ocenę warsztatu badawczego Habilitanta. Podobny problem z jednoznaczną oceną merytoryczna treści książki mam w przypadku rozdziału 8., w którym Autor podjął eksplikację zastosowania modelu marketingu współtworzenia wartości z klientem na podstawie wyników badań kształcenia 3

doktorantów. Po pierwsze Autor podjął próbę wykorzystania wyników badań bezpośrednich powadzonych wśród doktorantów dla innych celów niż weryfikacja zaproponowanego przez Autora modelu marketingu. Po drugie, badania te były wykonane we współautorstwie prof. G. Prawelskiej - Skrzypek i Habilitanta oraz opublikowane, a w dokumentach przewodu habilitacyjnego nie ma oświadczenia o zakresie udziału dr G. Barana w tych badaniach i publikacji. Po trzecie, Habilitant sam stwierdza kilkakrotnie, że uzyskane wyniki badań ( doktorantów) nie dają możliwości zidentyfikowania obecnie obowiązujących reguł interakcyjnego środowiska doświadczeń ( s. 208). Dalej Habilitant napisał, że zbadanie tego kontekstu kształcenia doktorantów z ich aktywnym udziałem byłoby niezwykle cennym uzupełnieniem wniosków z przywoływanych wcześniej badań (przyp. współautorskich badań doktorantów). Pozwoliłyby one na sformułowanie ważnych wskazań dla zarządzających ( ) I dalej habilitant stwierdził: dowodzi to praktycznej użyteczności proponowanego modelu marketingu w wymiarze analitycznym oraz normatywnym. W przytoczonym akapicie występuje zarówno podważenie uzyskanych wyników badań doktorantów jako odpowiednich do wykorzystania w ocenie autorskiego modelu marketingu, jak też twierdzenia postulatywne, a na koniec jednoznacznie pozytywny wniosek o praktycznej użyteczności proponowanego własnego modelu marketingu. W tym świetle o ile bardzo wysoko oceniam te części książki, które opracowane zostały w wyniku studiów literaturowych, gdzie Autor wykazał nie tylko znajomość współczesnej wiedzy humanistycznej w tym z zakresu nauk o zarządzaniu, ale potwierdził umiejętność porządkowania tej wiedzy i wyrażania na jej postawie syntetycznych wniosków, czemu dał wyraz w przedstawionym modelu marketingu współtworzenia wartości z klientem jako procesu strukturacji interakcyjnego środowiska doświadczeń. Zaproponowany model wraz z jego rozwinięciem w kolejnych częściach książki traktuję za ważne osiągniecie naukowe Habilitanta. To wstrzymuję się od szczegółowej oceny osiągnięć naukowych Autora przedstawionych w treści dwóch ostatnich rozdziałów książki, gdzie Autor podjął próbę prezentacji własnych empirycznych wyników badań. Brak przedstawienia w sposób poprawny procedury badawczej dotyczącej przeprowadzenia analizy przypadków i uzyskanych wyników badań ( brakuje odwołania choćby do raportu z tych badań) oraz wykorzystanie publikowanych ( obcych) wyników badań empirycznych ( doktorantów), które miały małą wartość diagnostyczną z uwagi na cel badań ( dot. kariery zawodowej doktorantów), rozbieżny z celem dla którego model współtworzenia wartości został skonstruowany. 4

Opiniowana książka jest z pewnością dziełem naukowym. Zaproponowany w niej przez Autora model marketingu ze wskazaniem możliwości jego adaptacji w ocenie zjawisk rynkowych jest nowym ujęciem tego problemu i stanowi wkład Autora do rozwoju nauk humanistycznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu. Zawiera bowiem znaczący przekaz uporządkowanej wiedzy, ujętej w syntetyczne ramy ukierunkowania na zjawiska rynkowe współtworzenia wartości dla klienta. Uznaję, inspiracyjną wartość tej książki, gdyż wskazuje kierunki badań i może stanowić dobry punkt wyjścia do formułowania hipotez i ich weryfikacji w kolejnych badaniach naukowych. 2.Opinia w zakresie osiągnięć naukowo - badawczych wyrażonych udziałem w projektach badawczych, publikacjami naukowymi i uczestnictwem w konferencjach naukowych Habilitant, przed uzyskaniem stopnia doktora, tj. przed 2006 rokiem koncentrował się na dwóch obszarach badawczych: zarządzania wiedzą oraz społecznej odpowiedzialności biznesu. Dał temu wyraz w przygotowanej i obronionej pracy doktorskiej pt. Zarządzanie upowszechnianiem społecznej odpowiedzialności biznesu w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw i w 9 publikacjach. Wśród nich: 3 artykuły i 6 udziałów ( rozdziałów) w monografiach ( w tym 5 we współautorstwie), które zostały opublikowane przez wydawnictwa uczelniane. Po uzyskaniu stopnia doktora, dorobek publikacyjny Habilitanta był ściśle związany z jego udziałem w realizowanych projektach badawczych i badawczo-rozwojowych tj.: (1) projekt naukowo-badawczy Zmiany organizacyjne w instytucjach rynku pracy (2006), (2) projekt naukowo-badawczy Szkoły Jagiellońskie (2007-2008), realizowany w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich) (3) projekt naukowo-badawczy Transition from University to Labour Market The PhD s Case Study (2009-2010), realizowany w ramach międzynarodowego projektu badawczego Regions for Lifelong Learning (Regio LLL) przez organizacje działające w sieci FREREF (Fundacji Regionów Europejskich na rzecz Badań nad Edukacją i Kształceniem Zawodowym) i finansowany z funduszy programu Leonardo da Vinci 5

(4) międzynarodowy projekt badawczo-rozwojowy Responsible Enterpreneurship a way of increasing SMEs competitiveness during economic crisis (2010-2011) realizowany w ramach programu South Baltic i współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. W projekcie tym Habilitant był członkiem międzynarodowego zespołu badawczego jako ekspert ds. społecznej odpowiedzialności biznesu oraz współautor raportu z badań. Obszary badawcze tych projektów wyznaczyły nowe pola zainteresowań naukowych Habilitanta, co znalazło wyraz w dorobku publikacyjnym tego okresu na który złożyły się: 3 monografie (w tym dwie to opublikowane raporty z badań i jedna książka przedstawiona jako rozprawa habilitacyjna), 10 artykułów w recenzowanych i punktowanych czasopismach naukowych o zasięgu ogólnopolskim ( w tym 5 pozycji współautorskich), 8 rozdziałów w recenzowanych monografiach w tym dwa wydane w j. obcym w kooperacji międzynarodowej. (Autor w wykazie podał 10 rozdziałów, lecz dwa z nich, to tłumaczenia i nie stanowią dodatkowego osiągnięcia Autora) Ponadto Habilitant w swoim dorobku ( po uzyskaniu stopnia doktora) ma także 5 opublikowanych na stronach Internetu opracowań naukowych oraz trzy niepublikowane (obszerne) raporty z badań. Habilitant wyniki prowadzonych badań przedstawił także w formie referatów na 20 konferencjach ogólnopolskich i międzynarodowych ( w tym 7 naukowych), pozostałe to seminaria, warsztaty, konferencje Kola Naukowego, konferencje dla praktyków, debaty). Dodam, że brak dokładnego wskazania przez Habilitanta organizatorów tych konferencji utrudnia sporządzenie opinii o tej formie aktywności Habilitanta. W dorobku naukowo - badawczym i publikacyjnym dr Grzegorza Barana widoczna jest koncentracja zainteresowań Habilitanta na łączeniu problemów zarządczych ( marketingowych) ze społecznymi, co ma miejsce: w procesach budowania relacji między przedsiębiorstwem i klientem; w kształtowaniu wartości wynikających ze społecznej odpowiedzialności biznesu; we współtworzeniu wartości społecznej z klientami i pracownikami. Problemy te zostały wyeksponowane w dorobku publikacyjnym Habilitanta i mają główne miejsce w książce, która została przedstawiona jako praca habilitacyjna. Książka ta stanowi uwieńczenie dorobku naukowego Autora po 2006 roku, zawiera bowiem ważne uogólnienia wraz z modelem marketingu współtworzenia wartości z klientem. Czym Habilitant udowodnił, że wykazał wkład do rozwoju współczesnej wiedzy humanistycznej w tym z zakresu nauk o zarządzaniu. 6

Oceniając ogólnie wskazany dorobek naukowo - badawczy mogę stwierdzić, że spełnia on wymagania dotyczące postępowania o nadanie stopnia doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o zarządzaniu. Choć uważam, że aktywność publikacyjna Habilitanta nie jest Jego mocną stroną. Wskazuję tutaj na niewykorzystane przez Habilitanta możliwości publikowania za granicą artykułów czy uczestnictwa w konferencjach zagranicznych wynikające choćby z Jego udziału w międzynarodowym projekcie badawczym, co przyczyniłoby się do większej intensywności publikacyjnej, również w j. angielskim i udziału w konferencjach krajowych i zagranicznych. Ponadto z wykazu publikacji wynika, że wiele wskazanych pozycji publikacyjnych jest współautorskich, a brak wykazania wkładu autorskiego uniemożliwia poddanie ich ocenie. Reasumując mogę jednak napisać, że dr Grzegorz Baran legitymuje się spójnym merytorycznie dorobkiem naukowym, a oceniana książka habilitacyjna jest oryginalną, samodzielna pracą, prezentującą własne wyniki badań. Spełnia zatem wymagania stawiane rozprawom habilitacyjnym. 4. Ocena osiągnięć dydaktycznych i organizacyjnych. Na podkreślenie zasługuje także szczególna aktywność dydaktyczna Habilitanta, i Jego zaangażowanie w proces dydaktyczny w wielu uczelniach wyższych. Dr Grzegorz Baran od ukończenia studiów do chwili obecnej prowadzi wszystkie rodzaje zajęć dydaktycznych: ćwiczenia, wykłady i seminaria dla studentów studiów licencjackich, magisterskich i podyplomowych z zakresu socjologii i nauk o zarzadzania ( m.in.: marketing, zarządzanie i planowanie marketingowe, badania marketingowe, marketing terytorialny, zarządzanie strategiczne, koncepcje zarządzania, metody i techniki zarządzania w sektorze publicznym, zarządzanie projektami, zarządzanie procesami, doskonalenie organizacji, efektywność realizacji zadań publicznych, socjologię, socjologię organizacji oraz socjologię biznesu). Był promotorem ponad 70 prac dyplomowych, a recenzentem ponad 300 prac licencjackich, magisterskich i podyplomowych na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, w Wyższej Szkole Zarządzania i Bankowości w Krakowie oraz Wyższej Szkole Europejskiej im. Ks. Józefa Tischnera w Krakowie. W okresie od 1 stycznia 2008 roku do 31 marca 2009 roku pełnił na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ funkcję kierownika studiów podyplomowych Zarządzanie projektami i funduszami UE. Ponadto Habilitant był współzałożycielem i pierwszym prezesem Koła Naukowego Meritum dla studentów i doktorantów. Od 2006 roku jest jego opiekunem naukowym, przyczyniając się do rozwoju tego Koła. 7

W obszarze aktywności organizacyjnej warto podkreślić, że Habilitant w latach 2007-2008 kierował zespołem ds. wdrożeń w projekcie Szkoły Jagiellońskie realizowanym na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ przez Centrum Edukacji Służb Publicznych i Administracji oraz Wszechnicę Uniwersytetu Jagiellońskiego. Projekt ten był realizowany w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006, Działanie 2.1 Zwiększanie dostępu do edukacji promocja kształcenia przez całe życie). Dr Grzegorz Baran prowadzi także działalność szkoleniową i popularyzatorską tj.: związaną z pozyskiwaniem funduszy na działalność społeczną, szkolenie na temat coachingu, Power Point, Karaoke, badania terenowe w Galerii Plakatu, Muzeum Manggha, Muzeum Archeologicznym i Muzeum Lotnictwa. Współpracuje z organizacjami społecznymi jak:, m.in.: Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Liga Odpowiedzialnego Biznesu, Centrum Wolontariatu, Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Agencja Rozwoju Pomorza, Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Izba Rzemieślnicza oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Katowicach, Partnerstwo Inicjatyw Nowohuckich, Comarch, Zakłady Azotowe w Tarnowie, IKEA, Capgemini Kraków. W latach 2009/2010 oraz 2012/2013 pełnił funkcje Sekretarza Komisji Rekrutacyjnej, a w roku akademickim 2010/2011 był koordynatorem Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej. Ponadto dr Grzegorz Baran od roku akademickiego 2012/2013 został członkiem Rady Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, jako przedstawiciel niesamodzielnych pracowników naukowych. Habilitant za swoje osiągnięcia naukowo - badawcze był dwukrotnie nagradzany: - w 2007 roku wyróżnieniem w konkursie im. prof. Witolda Kuli przez Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych za rozprawę doktorską, - 2011 roku, Zespołową Nagrodą II st. Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego za osiągnięcia naukowo-badawcze. Zarówno przedstawiona dokumentacja dotycząca dorobku publikacyjnego jak i dydaktycznego oraz organizacyjnego, potwierdzają predyspozycje dr Grzegorza Barana jako pracownika naukowo - dydaktycznego w szkole wyższej, który wykazuje samodzielność w podejmowaniu wyzwań naukowych, badawczych, dydaktycznych i organizacyjnych. Na podstawie przedstawionej dokumentacji stwierdzam, że ocena działalności dydaktycznej i organizacyjnej dr Grzegorza Barana jest jednoznacznie pozytywna. 8

5. Wniosek końcowy Podsumowując przedstawioną opinię stwierdzam, że postępowanie Rady Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie dotyczące wszczęcia przewodu habilitacyjnego dla dr Grzegorza Barana było w pełni uzasadnione. Uznaję dorobek naukowo badawczy Habilitanta jako spełniający niezbędny wymóg oryginalności i nowości naukowej. Za znaczący i twórczy wkład Autora opiniowanej rozprawy habilitacyjnej w rozwój nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o zarządzaniu uważam: 1. Rozpoznanie kluczowych koncepcji identyfikujących i wyjaśniających zjawisko zaangażowania klientów we współtworzenie wartości, 2. Zidentyfikowanie na gruncie teoretycznym problemów zarządzania relacjami organizacji z podmiotami otoczenia, a szczególnie, dyskurs naukowy w zakresie umiejscowienia procesu współtworzenia wartości z klientem w decyzjach marketingowych, 3. Oryginalne ujęcie procesu współtworzenia wartości z klientem z uwzględnieniem wartości dla klienta i wartości dla organizacji, 4. Przedstawienie autorskiej propozycji konceptualno - teoretycznego modelu marketingu współtworzenia wartości z klientem, która jest wypracowanym przez Habilitanta Jego własnym stanowiskiem we współczesnej dyskusji naukowej dotyczącej zmieniającej się roli klienta na współczesnym rynku, a szczególnie w zakresie czynników satysfakcji i wyborów konsumenckich, 5. Zainicjowanie i wskazanie kierunków badań nad społecznotwórczą rolą marketingu, a szczególnie nad strukturą i zmiennością procesu współtworzenia wartości dla klientów jako wyniku aktywizacji ich zaangażowania w procesy współtworzenia dostępu do zasobów, współtworzenia doświadczeń oraz współtworzenia rozwiązań. Przedstawiona ocena dorobku naukowego Habilitanta pozwala na sformułowanie jednoznacznego wniosku o przyjęcie monografii autorstwa dr Grzegorza Barana pt. Marketing współtworzenia wartości z klientem, Monografie i Studia Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, jako rozprawy habilitacyjnej zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawowymi ( ustawa z dnia 14 marca 2003 roku o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki Dz.U. 2003 nr 65 poz. 595) i dopuszczenie dr Grzegorza Barana do dalszych etapów postępowania kwalifikacyjnego w przewodzie habilitacyjnym z zakresu nauki humanistyczne w dyscyplinie nauki o zarządzaniu. 9