Raport opisowy 2017/2018 1. Nazwa uczelni zagranicznej, program oraz termin przebywania na wymianie (proszę wpisać semestr (zimowy/letni) oraz daty pobytu), Universita Bocconi (CEMS), semestr zimowy rozpoczął się 06 września, zakończył 22 grudnia (dla osób z wymiany) 2. Miejsce pobytu dojazd z Polski, opis miasta, usytuowanie Uniwersytetu. Do Mediolanu najłatwiej dostać się samolotem (lotnisko Bergamo lub Malpensa) - zarówno Wizzair jak i Ryanair oferują tanie loty z każdego zakątka Polski (leciałam z Krakowa i do Katowic) do Bergamo, które oddalone jest około godzinę podróży autobusem od Milano Centrale, czyli głównego dworca. Mediolan to bardzo dynamiczne miasto, będące centrum biznesowo-finansowym Włoch - najważniejsze firmy usytuowane są właśnie tam, a nie w Rzymie. Nie należy do dużych miast - osobiście poruszałam się głównie pieszo, zwłaszcza, że organizacja komunikacji miejskiej jest bardzo nieefektywna. Estetycznie miasto nie jest typowo,,włoskie", jakie można zobaczyć na południu kraju, a bardziej industrialne, nowoczesne. Z racji swojej pozycji w świecie biznesu i dzięki temu wysokości zarobków, Mediolan jest także najdroższym włoskim miastem - wychodzenie wieczorami do restauracji, czy barów jest więc kosztowne, na poziomie zachodnich stolic europejskich. Uniwersytet usytuowany jest w południowej części miasta, 15 minut pieszo od głównego rynku (Duomo), a także 10 minut od Porta Ticinese i Navigli, które są najważniejszymi punktami na wieczornej mapie Mediolanu. 3. Uniwersytet państwowy czy prywatny, liczba studentów, studenci zagraniczni Bocconi to prywatny i prawdopodobnie najbardziej prestiżowy (i najdroższy) uniwersytet we Włoszech i jeden z wiodących w Europie. Będąc bardziej szkołą biznesową niż uniwersytetem, oferuje kierunki głównie z zakresu biznesu i prawa dla około trzynastu tysięcy studentów na każdym poziomie studiów, łącznie z kursami MBA. Duża część pełnowymiarowych studentów pochodzi zza granicy, dzięki szerokiej ofercie kursów po angielsku. Ponadto co semestr Bocconi przyjmuje w swoje progi kilkaset studentów w ramach wymian i programów - na moim semestrze liczba ta została zwiększona do ponad tysiąca. 4. Kursy opis kursów, w których brałeś udział: forma prowadzenia zajęć, sposób zaliczenia egzamin czy zaliczenie? Jaka była możliwość konsultacji, jak radziłeś sobie z językiem? Wszystkie kursy, w których brałam udział odbywały się w języku angielskim, co dla włoskich profesorów czasem stanowiło problem (nie tyle język sam w sobie, co wymowa). Studenci CEMS mają dosyć ograniczony wybór przedmiotów. Warto wiedzieć, że większość profesorów ocenia według krzywej, co często sprawia, że atmosfera między studentami jest bardzo konkurencyjna. 1. Global Strategic Management - prof. Venzin Zaliczenie: 40% Strategy App, 60% egzamin Jest to przedmiot obowiązkowy w ramach programu CEMS. O ile sam prowadzący to profesor najwyższej klasy z dużym doświadczeniem i bardzo praktycznym podejściem
do zajęć, o tyle organizacja całego kursu była nieprzemyślana, zwłaszcza z perspektywy integracji studentów CEMSa. Przez perwsze dwa tygodnie semestru mieliśmy za zadanie przejść przez tzw. Strategy App, czyli stworzoną przez profesora specjalnie na potrzeby przedmiotu i CEMSu platforma e-learningowa, która szczegółowo przeprowadza przez wszystkie etapy tworzenia strategii - od inicjowania procesu po implementację, w sumie 9 rozdziałów. Każdy rozdział składał się z filmów instruktażowych z profesorem w roli głównej, kilkudziesięcio stronicowych paperów do przeczytania, quizów oraz bardzo szerokich pytań otwartych, które podlegały ocenie końcowej. Teoretycznie miało nam to zająć około 20-stu godzin - nie sądzę jednak, by komukolwiek udało się zakończyć w tak krótkim czasie. Obecność na zajęciach nie była obowiązkowa, ponieważ na egzamin obowiązywała tylko i wyłącznie książka. Pomijając fakt, że zajęcia nie były przydatne w sensie egzaminacyjnym, dawały dosyć szerokie spojrzenie na zagadnienia strategiczne, przeplatane case studies i doświadczeniami profesora. Warto mieć podstawy wiedzy w zakresie zarządzania strategicznego, ponieważ zajęcia profesor prowadził zajęcia dosyć chaotycznie i odwoływał się do wielu różnych obszarów i zagadnień na raz. Jak już wspomniałam, egzamin bazował wyłącznie na książce i składał się z 3 esejowych pytań otwartych (60 minut). Poziom oceniam na wysoki. 2. Fashion and Luxury Management - prof. Prandelli Zaliczenie: 40% group project, 60% egzamin Kurs zarezerwowany wyłącznie dla studentów CEMS. Zajęcia składały się zazwyczaj z dwóch części - pierwsza poświęcona na zagadnienia teoretyczne omawiane przez profesor, druga na zagadnienia praktyczne z zaproszonymi przez nią gości z branży modowej z firm takich jak Dior, Marni, Loro Piana, Ambrosetti, Richemont etc. W ramach projektu grupowego (4-5 osób) mieliśmy za zadanie stworzyć (ulepszyć) strategię digitalową dla nowych perfum Guerlain (Mon Guerlain) we Włoszech. Warto dodać, że był to realny case z jakim marka się ówcześnie zmagała - na finalną prezentację naszych pomysłów został zaproszony marketing manager Guerlain na Włochy. Egzamin oparty był na wiedzy oraz dyskusjach podczas zajęć oraz udostępnionych slajdach. Kurs był bardzo interesujący i dawał ogólne pojęcie na temat zarządzania marką luksusową. Profesor prowadziła zajęcia w interaktywny sposób, starając się dogodzić zarówno tym, którzy nie mieli pojęcia na temat mody, jak i tym bardziej zaineresowanym. Osoby mocniej zainteresowane tematyką mogły uznać przedmiot za zbyt podstawowy. 3. Management of Design - prod. Catalani Zaliczenie: 40% projekt grupowy I, 60% projekt grupowy II Przedmiot i profesor na pewną należą do nietuzinkowych. Prowadzący ma niesamowitą wiedzę i doświadczenie, jednak bywa bardzo zero-jedynkowy w podejściu, uznając tylko swoje zdanie za prawdziwe. Pierwsze 3 tygodnie przeznaczone były na pierwszy projekt grupowy. Każda grupa (4-5 osobowa) miała za zadanie przygotować prezentację na temat wybranego okresu w historii i rozwoju designu - ponieważ prezentacje były chronologiczne, dały one obszerną bazę wiedzy na temat rozwoju estetetyki i designu na świecie. Druga, ważniejsza część, była poświęcona na dopracowywanie drugiego projektu grupowego. Zadanie polegało na wymyśleniu produktu, który chciałoby się wprowadzić
na rynek, stworzeniu product brief i przekazaniu go innej grupie, która z kolei miała go zaprojektować zgodnie z naszymi wytycznymi. Z drugiej strony my dostaliśmy produkt od innej,,grupy-firmy", który mieliśmy wizualnie stworzyć. Projekt miał być symulacją procesu tworzenia nowego produktu w firmie i ukazać jakie interakcje zachodzą między zarządzającymi a designerami, z profesorem odgrywającym rolę mentorską. Był to zdecydowanie jeden z moich ulubionych przedmiotów. Nie polecam osobom lubiącym precyzję matematycznych rozwiązań - kurs jest zdecydowanie dla osób kreatywnych. 4. Digital Business Transformation - prof. Prosepio Zaliczenie: 80% projekt grupowy, 20% egzamin Bardzo ciekawy kurs, dający podstawy wiedzy w zakresie zarządzania transformacją digitalową w tradycyjnych firmach. Oprócz profesora głównego, część zajęć prowadzona była przez specjalistę w zakresie rozwiązań Artificial Intelligence i IoT, który w prosty sposób starał się wytłumaczyć w jaki sposób firma może wykorzystać nowe technologie w prowadzeniu biznesu. Projekt zaliczeniowy, który stanowił aż 80% oceny przygotowywało się w grupach 6-7 osobowych przez cały semestr, w ramach postępowania z materiałem na zajęciach. Na sam koniec semestru mieliśmy dostarczyć 25-stronicowy dokument, szczegółowo opisujący transformację digitalową wybranej przez nas tradycyjnej firmy. Egzamin składał się z jednego esejowego pytania otwartego, bazującego na tematach omówionych na zajęciach (i dostępnych slajdach). Prowadzący szybko odpisywał na maile i był dostępny na konsultacjach (przychodzenie na konsultacje było bardzo cenione). 5. Value Chains and Business Models in Fashion & Luxury - prof. Corbellini i Saviolo Zaliczenie: 30% projekt grupowy, 70% egzamin Bardzo ciekawy kurs prowadzony w formie wykładów dwa razy w tygodniu, szczegółowo omawiający modele biznesowe w branży modowej. Wskazana obecność na zajęciach. Jedynym mankamentem był język angielski obu prowadzących, który czasem bywał niezrozumiały. W trakcie semestru zostaliśmy podzieleni losowo na grupy 5-cio osobowe, w których mieliśmy do wykonania nieduży projekt na temat jedne z branż w przemyśle modowym. Egzamin składał się z kilkunastu pytań zamkniętych i krótkich otwartych, bazujący na kwestiach omówionych na zajęciach i slajdach. Prowadzące bardzo szybko odpisywały na maile i były bardzo pomocne. 5. Warunki studiowania dostęp do biblioteki, komputera, ksero Biblioteka znajduje się obok budynku głównego, owtarta do późnych godzin wieczornych. Ma jednak bardzo istotną wadę - jest zbyt mała na potrzeby studentów. Znalezienie miejsca do nauki w okresie egzaminacyjnym graniczy z niemożliwością (chyba że ktoś przyjdzie przed otwarciem i stanie w kolejce). Co więcej, większość przedmiotów wymaga pojektu grupowego w ramach zaliczenia - pokoje do prac grupowych są więc niemalże zawsze pozajmowane, nie tylko w bibliotece, ale także w budynkach,,edukacyjnych". Każdy budynek jest wyposażony w sale komputerowe. Na terenie kampusu można znaleźć wiele drukarek, które połączone są z systemem MyPrint - wystarczy załadować swój plik na platformę by móc go wydrukować używając którejkolwiek z nich.
6. Warunki mieszkaniowe opis kampusu, co trzeba ze sobą przywieźć z Polski? Bocconi dysponuje kilkoma akademikami i oferuje możliwość wynajęcia pokoju dla studentów z wymiany - tym niemniej działa to na zasadzie "kto pierwszy ten lepszy", a więc nie ma gwarancji, że dostanie się miejsce. Przydział do konkretnych akademików jest dosyć losowa - można więc, chcąc nie chcąc, wylądować w położonym daleko od głównego kampusu (ok. 25 minut dojazdu tramwajem). Warto dodać, że jest to dość drogie rozwiązanie, ponieważ można znaleźć tańsze pokoje w mieście. Tu jednak rodzi się inny problem - popyt na pokoje w mieście zdecydowanie przewyższa podaż, zwłaszcza jeżeli bierzemy pod uwagę lokalizację i cenę. Polecam wszelkie grupy wynajmu na Facebooku, osobiście znalazłam właśnie tam. Wiele osób korzysta z usług agencji mieszkaniowych, które pomagają w znalezieniu odpowiedniego lokum (koszt to około 200 ). Z Polski nic przywozić nie trzeba, wszystko można znaleźć na miejscu. 7. Recepcja jak zostałeś przyjęty, kto się tobą opiekował, kontakt z International Student Office Jako studentka CEMS podlegałam bezpośrednio pod biuro CEMS, które działało sprawnie z racji niewielkiej liczby studentów. Odpisywanie na maile nie należy jednak do mocnych stron włoskiej administracji - często trzeba długo czekać na odpowiedź. Specyfiką CEMS jest mała grupa studentów, dlatego większość integracyjnych wydarzeń była inicjowana ze strony CEMS Club Milan, a nie administracji. International Student Desk było także bardzo aktywne w pierwszych tygodniach semestru, organizując wiele eventów dla studentów z wymiany. 8. Koszty utrzymania podaj szczegóły, które Twoim zdaniem mogłyby się przydać innym, np. najtańsza linia lotnicza, ubezpieczenie, jak uzyskać pozwolenie na pracę, jakie są środki komunikacji lokalnej, dokumenty, które mogą się przydać ( np. tłumaczenie metryki), codzienne wydatki w porównaniu z Warszawą. W przypadku, jeśli otrzymywałeś dofinansowanie, w jakim stopniu otrzymane stypendium zapewniało pokrycie kosztów utrzymania za granicą, relacje cen, gdzie robić zakupy? Stypendium ERASMUS w wysokości 500 pokrywało koszty wynajmu pokoju (nie licząc rachunków, około 40 miesięcznie), ale wato dodać, że miałam dużo szczęścia, ponieważ średni koszt wynajmu mieści się w granicach 600-750. Koszty utrzymania są znacznie wyższe niż w Warszawie, zwłaszcza, że Mediolan jest wyjątkowo drogim włoskim miastem. Produkty spożywcze są 2-3 razy droższe, wieczorne wyjście do restauracji kosztuje zwykle 15-20, apertivo 10-15. Zakupy najlepiej robić w Esselundze, Pam Panorama, Simply Market, czy Auchan. Bilet miesięczny (metro, autobusy, tramwaje): 22 (+10 za wyrobienie karty), jednorazowy 1,5. 9. Życie studenckie rozrywki, sport Warto wiedzieć, że korzystanie z siłowni wymaga zaświadczenia lekarskiego - można je wyrobić na miejscu, ale jest to dość kosztowne, lepiej więc pomyśleć o tym już w Polsce. Osobiście nie wykupiłam karnetu, ale słyszałam, że te tańsze siłownie są bardzo słabo wyposażone. Mankamentem dla biegaczy jest mała ilość parków miejskich, zwłaszcza dla tych lubiących dłuższe dystanse. Życie studenckie, zwłaszcza w ciepłych miesiącach, toczy się wieczorami na Navigli. Miasto jest bardzo dynamiczne, każdy może więc znaleźć coś dla siebie - rozpoczynając od wydarzeń kulturalnych i modowych, po kulinarne i sportowe. Nie wspominając o bardzo bogatej ofercie muzealnej Mediolanu.
Na Bocconi istnieje także mnóstwo różnego rodzaju organizacji studenckich - od ściśle branżowych i biznesowych po bardziej niszowe, np. wine/food, czy philosophy society, które mają wiele wewnętrznych wydarzeń i integracji. Większość z nich przeprowadza proces rekrutacyjny nowych członków; często jednak nie chcą przyjmować studentów z wymian z racji krótkiego pobytu. Można także próbować swoich sił w uniwersyteckich klubach sportowych. 10. Sugestie o czym dowiedziałeś się podczas pobytu, a co wolałbyś wiedzieć wcześniej? Twoje sugestie dotyczące usprawnienia zarządzania systemem grantów wewnątrz Uczelni przez Narodową Agencję (Fundację) oraz przez Komisję Europejską w przypadku studentów otrzymujących dofinansowanie. Warto także wiedzieć, że na zajęciach stosuje się krzywą Gausa, co sprawia, że studenci są bardzo konkurencyjni między sobą, a często wręcz niepomocni. Co więcej, podejście do ocen jest bardzo ambitne - system jest 30-punktowy, a otrzymanie 27 punktów już uważane jest za średnie/niskie osiągnięcie (co także przekłada się na słaby przelicznik ocen na SGH - 29 punktów to 4,5, a 27 to już 4). 11. Adaptacja kulturowa wrażenia z przystosowywania się do nowego kraju, kultury; czy przeżyłeś szok kulturowy? Czy w kontaktach z mieszkańcami było coś czego się nie spodziewałeś? Co może zrobić osoba jadąca na stypendium żeby łatwiej przystosować się do nowego miejsca? Włosi są bardzo otwartym narodem, nie powinno się więc mieć problemy z adaptacją. Słabo mówią po angielsku, warto więc nauczyć się chociaż postawowych słówek i wyrażeń po włosku (nie tylko, żeby się dogadać - Włosi są dużo milej nastawieni do osób, które uczą się ich języka). Do czego musiałam się przyzwyczaić to na pewno do spóźniania - Włosi nigdy nie pojawiają się na czas. Pozytywnym zaskoczeniem była ich pracowitość - choć to podobno tylko cecha tych żyjących w Mediolanie. Warto także wiedzieć, że między 14 a 18 większość restauracji jest zamkniętych - jedzenie i godziny posiłków to dla Włochów rzecz święta. 12. Prosimy o krótką ocenę programu (max. kilka zdań, która mogłaby zachęcić innych studentów do wzięcia w nim udziału. Jeśli wyrazisz zgodę, użyjemy jej do celów promocyjnych programu.) Wyjazd na wymianę studencką to przeżycie nie do opisania - nie tylko pozwalające zgłębić inne kultury, języki i zawiązać długoletnie międzynarodowe przyjaźnie, ale także umożliwiające poznanie samego siebie i swoje granice w niespotykanych dotąd warunkach. Czym innym jest wyjazd za granicę jako turysta, a czym innym zostanie mieszkańcem innego kraju i spędzanie czasu w międzynarodowym środowisku - dzięki takiej wymianie kulturowej poszerza się swoje horyzonty do niewyobrażalnych rozmiarów i nabiera dystansu do kultury narodowej. Czy wyrażasz zgodę na opublikowanie tej oceny w innym miejscu niż ten raport (np. Gazeta SGH, strony CPM, ulotki i inne materiały promujące programy wymiany)? TAK NIE Jeżeli masz ciekawe zdjęcia, którymi chcesz się podzielić [np. w formie albumu] prosimy również o podanie linku, bądź przesłanie zdjęć w formacie.jpg]. 13. Ocena: Jako ostatni punkt raportu prosimy o ocenę Uniwersytetu w skali od 1 do 5 pod względem ogólnym i merytorycznym (akademickim). Ocena ogólna: 5 Ocena merytoryczna: 5
Raport należy napisać na 3-5 stron formatu A4 i przekazać do CPM TYLKO w wersji elektronicznej plik PDF przesłany na adres osoby kontaktowej twojego programu: p. Agata Kowalik (Erasmus+ KA103, PO WER, CEMS ze stypendium Erasmus+) p. Nadiya Skyba (Erasmus+ KA107, PIM, umowy bilateralne, freemover) p. Galina Wandel (Polsko-Niemieckie Forum Akademickie Dziękujemy!