INFORMATOR BUDśETOWY SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY? Jednym z najwaŝniejszych czynników wpływających na efektywną działalnść samrządu są finanse gminy. Wielkść finansów kreśla budŝet gminy uchwalany na kaŝdy rk budŝetwy w frmie uchwały budŝetwej. UCHWAŁA BUDśETOWA Prjekt uchwały pracwany jest w parciu wniski składane przez wydziały Urzędu, pdległe gminie jednstki budŝetwe i zakłady budŝetwe. Rady słeckie i rady siedlwe równieŝ mgą składać wniski finanswanie zadań z budŝetu gminy bezpśredni d skarbnika gminy w terminie d 15 września. Jest t frma bezpśrednieg udziału mieszkańców w planwaniu budŝetu i ujęcie w nim zadań, które zstały zgłszne d realizacji. Wniski te dtyczą wydatków budŝetwych i złŝne p terminie nie są uwzględnine w prjekcie budŝetu. Na pdstawie trzymanych wnisków i skalkulwaniu dchdów własnych, dtacji celwych i subwencji z budŝetu państwa skarbnik gminy przygtwuje zbircze zestawienie dchdów i wydatków, a następnie na jeg pdstawie pracwuje prjekt budŝetu. Prjekt uchwały budŝetwej jest przygtwany wraz z bjaśnieniami d dnia 15 listpada rku pprzedzająceg rk budŝetwy. Zstaje przedstawiny Reginalnej Izbie Obrachunkwej d zapiniwania i naszemu rganwi stanwiącemu, którym jest Rada Miasta Trzebinia. D czasu uchwalenia uchwały budŝetwej, czyli nie później niŝ d 31 marca rku budŝetweg prjekt uchwały jest pdstawą gspdarki finanswej w gminie. Zgdnie z ustawą samrządzie gminnym gspdarka finanswa gminy jest jawna znacza t, Ŝe uchwała budŝetwa i sprawzdanie z jej wyknania jest głszne w trybie przewidzianym dla aktów prawa miejscweg, a mieszkańcy są infrmwani załŝeniach prjektu budŝetu, kierunkach plityki spłecznej i gspdarczej raz wykrzystywaniu śrdków budŝetwych. Uchwałę budŝetwą uchwala Rada Miasta, a wszelkie zmiany we wcześniej wspmnianym prjekcie nie mgą być dknane bez jej zgdy. Gdyby zdarzył się, Ŝe uchwała budŝetwa nie zstanie uchwalna w terminie, tj. 31 marca, wówczas Reginalna Izba Obrachunkwa w terminie d dnia 3 kwietnia rku budŝetweg ustala budŝet gminy w zakresie bwiązkwych zadań własnych raz zadań zlecnych. Uchwała budŝetwa kreśla głównie dchdy i wydatki budŝetu gminy w pdziale na klasyfikację budŝetwą, zgdnie z bwiązującymi przepisami. Samdzielnść finanswa gminy i realizacja planwanych wydatków jest uzaleŝnina w duŝym stpniu d wyskści siąganych dchdów. DOCHODY GMINY Dchdy mŝna generalnie pdzielić na zwyczajne i nadzwyczajne. Zasadnicze znaczenie dla budŝetu mają dchdy zwyczajne, ze względu na ich stały charakter. D dchdów zwyczajnych zaliczamy: pdatki lkalne płaty udziały w pdatkach państwwych dchdy z majątku gminy subwencje gólne z budŝetu państwa 1
Jeśli chdzi pdatki lkalne naleŝy tu wymienić: pdatek rlny pdatek d śrdków transprtu pdatek d psiadania psów pdatek leśny pdatek d spadków i darwizn pdatek płacany w frmie karty pdatkwej d działalnści gspdarczej sób fizycznych. D płat pbieranych przez gminę mŝna zaliczyć: płatę targwą płatę miejscwą płatę skarbwą płaty kncesyjne płaty administracyjne Dchdami gminy są takŝe udziały w pdatkach stanwiących dchód budŝetu państwa. Gmina trzymuje prcentwy udział we wpływach z pdatku dchdweg d sób fizycznych i pdatku dchdweg d sób prawnych. Innym źródłem dchdów jest subwencja. Gmina trzymuje subwencje gólną z budŝetu państwa, na którą składa się: subwencja światwa i część równwaŝąca subwencji gólnej dla gminy. W rku 26 subwencja ta stanwi 17,72% całści dchdów. Dchdy nadzwyczajne mają uzupełniające znaczenie dla budŝetu. MŜemy d nich zaliczyć: nadwyŝki budŝetwe z lat ubiegłych dtacje celwe trzymane z budŝetu państwa dtyczące dfinanswania zadań własnych dsetki d śrdków finanswych gminy grmadznych na rachunkach bankwych śrdki przekazywane gminie z państwwych funduszy celwych. Wykres Dchdów Gminy Trzebinia w latach - 7 6 5 4 3 2 1 54712568 58726396 63569733 Dchdy Gminy Trzebinia wynisły: w r.: 54 712 568, zł w r.: 58 726 396, zł w r : 63 569 733, zł 2
WYDATKI GMINY Wydatki, które pnsi gmina są ujęte w budŝecie w rzbiciu na wydatki bieŝące i majątkwe. Wydatki bieŝące słuŝą bieŝącej, cdziennej działalnści jaką jest np. zakup energii, remnty, utrzymanie dróg, świata, chrna zdrwia, pieka spłeczna i chrna śrdwiska. Wydatki majątkwe słuŝą pwiększeniu majątku gminy. Dzięki nim pwstają nwe drgi, budynki, dknywane jest uzbrjenie terenów w urządzenia kmunalne, energetyczne i gazwe itp. Dzięki nim mŝliwy jest pstęp spłeczn-gspdarczy gminy. Gmina najwięcej pieniędzy przeznacza na światę, czyli utrzymanie szkół, przedszkli i gimnazjów raz remnty z tym związane. Następne w klejnści są wydatki na Gspdarkę Kmunalną i chrnę śrdwiska, c wiąŝe się z wydatkami na czyszczanie, utrzymanie zieleni, świetleniem ulic, placów i dróg, itp. Wykres Wydatki Gminy Trzebinia w latach - 7 6 5 4 3 2 534375 6265644 67227759 1 Wydatki Gminy Trzebinia wynisły: w r.: 53 43 75, zł w r.: 62 656 44, zł w r.: 67 227 759, zł BUDśET GMINY BudŜet bejmuje dwie strny: dchdwą i wydatkwą, które pwinny się równwaŝyć. BudŜet Gminy Trzebinia na rk 26 ustaln w następujących wielkściach: Dchdy budŝetu Gminy Trzebinia - 67 896 98 Wydatki budŝetu Gminy Trzebinia - 78 56 98 Jak widać wydatki są większe d dchdów, dlateg pwstaje deficyt. Ptrzeby, które gmina ma d zaspkjenia wymagają większych nakładów, aniŝeli jest na w stanie zapewnić p strnie dchdów. Źródłem pkrycia deficytu w naszej gminie jest kredyt, który stanwi przychód budŝetu. Planwane dchdy budŝetu Gminy Trzebinia na 26 rk: Leśnictw 5 zł wpływy ze sprzedaŝy drzewa z wycinki i wiatrłmów. Transprt i łącznść - 18 zł są t śrdki na zadania przejęte przez gminę d Starstwa Pwiatweg Chrzanów na utrzymanie letnie i zimwe dróg pwiatwych na terenie Trzebini. Gspdarka mieszkaniwa 86 zł bejmuje wpływy za zarząd i uŝytkwanie wieczyste, dchdy z dzierŝaw i najmu składników mienia kmunalneg gminy, wpływy ze sprzedaŝy mieszkań i działek. Działalnść usługwa - 56 zł bejmuje wpływy z cmentarnictwa za miejsce na pchówek. 3
Administracja publiczna 189 735 zł są t głównie dtacje celwe, wpływy za realizację dwdów sbistych, tj. 5% d zebranych wpływów, i inne. Urzędy naczelnych rganów władzy państwwej, kntrli i chrny prawa raz sądwnictwa - 5 7 są tu dtacje celwe na zadania zlecne gminie z tytułu prwadzenia i aktualizacji stałeg rejestru wybrców Obrna nardwa 3 zł t wyłącznie dtacja na zadania brny nardwej Bezpieczeństw publiczne i chrna przeciwpŝarwa - 41 zł t wyłącznie dtacje na zadania brny cywilnej. Dchdy d sób prawnych, s. fizycznych i innych jednstek nie psiadających sbwści prawnej raz wydatki związane z ich pbrem 47 92 21 zł bejmuje wszystkie pdatki wcześniej wspmniane, a takŝe udziały w pdatkach, wpływy z płaty targwej i eksplatacyjnej, a takŝe dsetki d nieterminwych wpłat z tytułu pdatków. RóŜne rzliczenia - 12 133 15 zł są tu głównie wpływy z subwencji światwej i subwencji równwaŝącej, a takŝe dsetki d zgrmadznych na rachunkach bankwych śrdków. Oświata i wychwanie - 75 zł bejmuje dchdy z wynajmu lkali światwych i wpływy z usług. Pmc spłeczna 6 669 52 zł t głównie dtacje celwe na zadania zlecne i pwierzne, a takŝe dchdy własne i związane z realizacją własnych zadań bieŝących. Planwane wydatki budŝetu Gminy Trzebinia na 26r. Rlnictw i łwiectw - 3 94 zł są t wydatki na rzecz Izb Rlniczych w wyskści 2 % naliczneg pdatku rlneg. Leśnictw - 15 zł wydatki m. in. na prwadzenie nadzru w lasach gminnych na k. 4he, zakupy tablic infrmacyjnych, budek lęgwych i zabiegi agrtechniczne. Transprt i łącznść - 6 91 32 zł wydatki m.in. na lkalny transprt zbirwy, remnty dróg i ich utrzymanie. Turystyka - 3 zł wydatki na zadania w zakresie upwszechnienia turystyki. Gspdarka mieszkaniwa 4 429 zł wydatki związane m.in. z wypłatą dszkdwań, wykupem nieruchmści, działek, ksztami administrwania zasbem kmunalnym, remntem puststanów i pzstałą działalnścią. Działalnść usługwa - 595 zł wydatki na pracwanie planów zagspdarwania przestrzenneg, pracwania gedezyjne i kartgraficzne, wydatki w zakresie cmentarnictwa. Administracja publiczna - 1 742 211 zł wydatki związane z utrzymaniem Urzędu, wynagrdzenia, ryczałty przewdniczących Rady, radnych, przewdniczących rad siedlwych i słeckich raz prmcję Gminy. Urzędy naczelnych rganów władzy państwwej, kntrli i chrny prawa raz sądwnictwa - 5 7 zł wydatki na aktualizację rejestru wybrców. Obrna nardwa 3 zł wydatki na rganizacje szkleń brnnych Bezpieczeństw publiczne i chrna przeciwpŝarwa 1 7 41 zł wydatki na bieŝące utrzymanie 9 OSP na terenie gminy, dtacje przeznaczne na utrzymanie 12 etatów dzielnicwych, wydatki z zakresu brny cywilnej i mnitring Dchdy d sób prawnych, s. Fizycznych i innych jednstek nie psiadających sbwści prawnej raz wydatki związane z ich pbrem 262 zł wydatki na prwizje inkasentów, kszty kmrnicze i sądwe. Obsługa długu publiczneg - 255 zł wydatki na zapłatę dsetek d zaciągnięteg kredytu. RóŜne rzliczenia 1 371 851 zł wydatki na rezerwy gólne i celwe. Oświata i wychwanie 23 277 937 zł wydatki na utrzymanie szkół, przedszkli, gimnazjów, remnty, wynagrdzenia dla nauczycieli, pmce naukwe, dwŝenie uczniów itp. Ochrna zdrwia 1 162 zł wydatki m.in. na przeciwdziałanie alkhlizmwi, wydatki inwestycyjne i remntwe Ośrdków Zdrwia, pracwanie prgramów prfilaktycznych. Pmc spłeczna 12 37 484 zł wydatki m.in. na utrzymanie placówek piekuńcz wychwawczych, dmu pmcy spłecznej, 4
wypłatę świadczeń rdzinnych, zasiłków i ddatków mieszkaniwych, współfinanswanie Nclegwni i dtwanie psiłków dla sób ptrzebujących. Edukacyjna pieka wychwawcza 246 8 zł wydatki m.in. na utrzymanie świetlic szklnych, datacje d klni i bzów, a takŝe pmc materialna dla uczniów. Gspdarka kmunalna i chrny śrdwiska - 7 233 14 zł wydatki m.in. na czyszczenie miast i wsi, zieleń, świetlenie ulic, wyknanie kanalizacji, punkty świetlne i Wyrbisk w Górce. Kultura i chrna dziedzictwa nardweg 6 732 887 zł wydatki m.in. na dfinanswanie działalnści instytucji kultury, wydatki inwestycyjne bejmujące: Dm Kultury Skół, Dm Kultury w Lgcie, Dm Kultury w Karniwicach raz Dm Kultury NOT. Kultura fizyczna i sprt 1 28 zł Wydatki m.in. na utrzymanie biektów sprtwych będących mieniem kmunalnym, rganizacje imprez sprtwych i dtacje dla stwarzyszeń. Na wydatki inwestycyjne Gmina Trzebinia przeznaczy w rku 26, 14 423 573 tj. 19% wszystkich wydatków. Wydatki inwestycyjne wpływają na rzwój gminy, pwiększają jej majątek lub zwiększają wartść juŝ psiadaneg majątku. Inwestujemy głównie w drgi, budwę chdników, świetlenie uliczne. Mdernizwane są budynki szkół i przedszkli, a takŝe śrdków zdrwia i śrdków kultury. Średni dchód przypadający na 1 mieszkańca w rku 26 wyniesie: 1 98,31 zł W statnich trzech latach, tj. r. kształtwał się n następując: 2 15 1 5 159,76 1712,84 1854,1 W statnich trzech latach, tj. r. wydatki w przeliczeniu na 1 mieszkańca gminy kształtwały się następując: 2 15 1 5 1542,24 1827,46 196,79 5