1. Identyfikacja mieszaniny, Identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1 Identyfikator produktu: Nazwa handlowa: Nazw grupy: BPS 1.2 Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane Zastosowanie zidentyfikowane: Preparat czyszczący Zastosowania odradzane: Numer katalogowy artykułu: nie określono 7624 1.3 Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki Producent: Trion Tensid AB Adres: Swederusgatan 1-3 Kod pocztowy, miasto: SE-754 50 Uppsala Telefon: +46 18 15 61 90 Fax: +46 18 69 66 27 Adres e-mail osoby odpowiedzialnej za Kartę charakterystyki info@trion.se Dostawca w Polsce: P.H.U. Masters Service S.C. Adres: Harbutowice, ul. Wiślańska 156 Kod pocztowy, miasto: 43-430 Skoczów Telefon: +48 33 816 80 80 Fax: +48 33 816 80 80 wew. 9 Adres osoby odpowiedzialnej za Kartę charakterystyki: mwozniak@ags.info.pl 1.4. Numer telefonu alarmowego 112 (ogólny telefon alarmowy), 998 (straż pożarna), 999 (pogotowie medyczne) 2. Identyfikacja zagrożeń 2.1 Klasyfikacja substancji lub mieszaniny Klasyfikacja według (WE) 1272/2008, zalacznik VI Klasa niebezpieczeństwa: Toksyczność ostra (droga pokarmowa), kategoria zagrożenia 4 Działanie żrące/drażniące na skórę, kategoria zagrożenia 2 Poważne uszkodzenie oczu/działanie drażniące na oczy, kategoria zagrożenia 2 Działa szkodliwie w następstwie wdychania. Zwroty wskazujące zagrożenie: H302, H315, H319, H332 2.2 Elementy oznakowania: Oznakowanie według (WE) 1272/2008, zalacznik VI Oznakowanie: Uwaga Aktualizowano: 01/06/15 Strona 1 z 11
Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (H): H302 Działa szkodliwie po połknięciu. H315 Działa drażniąco na skórę. H319 Działa drażniąco na oczy. H332 Działa szkodliwie w następstwie wdychania. Zwroty wskazujące środki ostrożności (P): P270 Nie jeść, nie pić i nie palić podczas używania produktu. P271 Stosować wyłącznie na zewnątrz lub w dobrze wentylowanym pomieszczeniu P280 Stosować rękawice ochronne/odzież ochronną/ochronę oczu/ochronę twarzy. P301 + P312 W PRZYPADKU POŁKNIĘCIA:W przypadku złego samopoczucia skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ lub z lekarzem. P302 + P352 W PRZYPADKU KONTAKTU ZE SKÓRĄ: Umyć dużą ilością wody z mydłem. P304 + P340 W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO DRÓG ODDECHOWYCH: wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić warunki do odpoczynku w pozycji umożliwiającej swobodne oddychanie. P305 + P351 + P338 W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO OCZU: Ostrożnie płukać wodą przez kilka minut. Wyjąć soczewki kontaktowe, jeżeli są i można je łatwo usunąć. Nadal płukać. P312 W przypadku złego samopoczucia skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ lub z lekarzem. P330 Wypłukać usta. P332 + P313 W przypadku wystąpienia podrażnienia skóry: Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza. P337 + P313 W przypadku utrzymywania się działania drażniącego na oczy: Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza. P362 Zanieczyszczoną odzież zdjąć i wyprać przed ponownym użyciem. 2.3 Inne zagrożenia Aktualizowano: 01/06/15 Strona 2 z 11
3.1 Substancje 3. Skład/ informacja o składnikach 3.2 Mieszaniny Nazwa niebezpiecznej substancji Numer CAS Numer WE Numer rejestracji właściwej Fenylometanol 100-51-6 202-859-9 02-2119621943- 38- Glutaran dimetylu 1119-40-0 214-277-2 01-2119900156- 49-2-Butoksyetanol 111-76-2 203-905-0 01-2119475108- 36- Adypinian dimetylu Bursztynian dimetylu gammabutyrolakton 627-93-0 211-020-6 01-2119911093- 50-106-65-0 203-419-9 01-2119486681- 29-96-48-0 202-509-5 01-2119471839- 21- Trietanoloamina 102-71-6 203-049-8 01-2119486482- 31- Zakres stężeń 10-30% <30% Brak 10-20% <20% Brak Klasyfikacja CLP Acute Tox. 4 - oral, Acute Tox. 4 - inhalation H302, H332 Skin Irrit. 2, Eye Irrit. 2, Acute Tox. 4 - oral, Acute Tox. 4 - dermal, Acute Tox. 4 inhalation H302, H312, H315, H319, H332 <20% Eye Irrit. 2 H319 <20% Eye Irrit. 2, Acute Tox. 4 oral H302, H319 <5% Brak kwas metoksyoctowy 625-45-6 210-894-6 01-2119488884- 17- <0,05% Skin Corr. 1B, Repr. 1B, Acute Tox. 4 oral H302, H314, H360FD Pełna zawartość wszystkich zwrotów: patrz sekcja 16 Karty Charakterystyki. 4. Środki pierwszej pomocy 4.1 Opis środków pierwszej pomocy Kontakt przez drogi oddechowe: Zapewnić poszkodowanemu dostęp do świeżego powietrza i odpoczynek. W przypadku połknięcia: Natychmiast podać kilka szklanek wody do picia pod warunkiem, że poszkodowany jest w pełni przytomny. NIE WYWOŁYWAĆ WYMIOTÓW! Natychmiast skontaktować się z lekarzem. Aktualizowano: 01/06/15 Strona 3 z 11
Kontakt ze skórą: Niezwłocznie przemyć skażone miejsce na skórze wodą z mydłem lub łagodnym detergentem. Natychmiast usunąć zmoczoną odzież i kontynuować płukanie. Jeżeli dolegliwości utrzymują się skontaktować się z lekarzem. Kontakt z oczami: Ostrożnie płukać oczy letnią wodą przez kilka minut. Wyjąć szkła kontaktowe, jeśli nie sprawia to trudności i są założone. Trzymać powieki szeroko otwarte. Kontynuować płukanie. Jeśli podrażnienie się utrzymuje skontaktować się z lekarzem. 4.2 Najważniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki narażenia: Kontakt przez wdychanie: Może powodować nudności i wymioty. Wdychanie w dużym stężeniu może powodować ból, kaszel, bóle i zawroty głowy, nudności i zmęczenie. Kontakt z oczami: Może powodować przejściowe dolegliwości oczu jak np. zapalenie uczuleniowe, ból i zaczerwienienie. W przypadku połknięcia: Wdychanie do płuc podczas wymiotów lub spożycie może być przyczyną chemicznego zapalenia płuc. Spożycie może spowodować nudności, wymioty, biegunkę i trudności w oddychaniu. Kontakt ze skórą: Długotrwały lub powtarzający się kontakt ze skórą może powodować uczulenie u osób szczególnie podatnych. 4.3 Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym: Zapewnić stanowiska do płukania oczu w pobliżu miejsca pracy. 5. Postępowanie w przypadku pożaru 5.1 Środki gaśnicze Odpowiednie środki gaśnicze: Dwutlenek węgla, proszek gaśniczy lub rozproszony strumień wody. Chłodzić rozproszonym strumieniem wody, przykryć suchym piaskiem. Niewłaściwe środki gaśnicze: Nie jest palny, ale może podtrzymywać spalanie. Podgrzany do temperatury zapłonu i wyższej może się zapalić. 5.2 Szczególne zagrożenia związane z substancją lub mieszaniną Nie jest palny ale może podtrzymywać spalanie. Podgrzany do temperatury zapłonu lub wyższej może się zapalić 5.3 Informacje dla straży pożarnej Strażacy muszą być wyposażeni w aparat oddechowy w obiegu zamkniętym oraz pełne kombinezony ochronne. Inne: Pojemniki z mieszaniną niezwłocznie usunąć z miejsca zagrożonego ogniem lub chłodzić wodą. Aktualizowano: 01/06/15 Strona 4 z 11
6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska 6.1 Indywidualne środki ostrożności, wyposażenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych Dla osób nie należących do personelu udzielającego pomocy: Dopilnować, aby w obszarze usuwania awarii nie znalazły się osoby postronne. Dla osób udzielających pomocy: Unikać bezpośredniego kontaktu, szczególnie ze skórą i oczami. Stosować środki ochrony indywidualnej Patrz punkt 8 karty. 6.2 Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska: Zapobiegać uwalnianiu większych ilości do ścieków. Zabezpieczyć teren i zebrać w odpowiednie pojemniki przeznaczone specjalnie do tego celu. W przypadku większego wycieku do wody, skontaktować się ze stacją uzdatniania wody lub oczyszczalnią ścieków. 6.3 Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skażenia i służące do usuwania skażenia Zebrać przy pomocy obojętnego absorbentu (wermikulit, suchy piach lub ziemia) i usunąć. Spłukać obficie wodą, do czysta. Możliwość poślizgnięcia się. Tylko duże wycieki mogą stanowić zagrożenie. 6.4 Odniesienie do innych sekcji Sposób postępowania z odpadami produktu patrz sekcja 13 karty Środki ochrony indywidualnej patrz sekcja 8 karty 7. Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie 7.1 Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania Stosować odpowiednie ubranie ochronne, aby zapobiec bezpośredniemu kontaktowi z oczami i skórą, zgodnie z zasadami BHP. Nie wdychać oparów. W miejscu pracy zapewnić dobrą wentylację. Przechowywać z dala od źródeł zapłonu. Myć ręce każdorazowo po kontakcie z mieszaniną. W trakcie pracy z mieszaniną nie jeść, nie pić ani nie palić tytoniu. 7.2 Warunki bezpiecznego magazynowania, łącznie z informacjami dotyczącymi wszelkich wzajemnych niezgodności Przechowywać w szczelnie zamkniętych oryginalnych opakowaniach w suchym, chłodnym i dobrze wentylowanym miejscu. Trzymać z dala od bezpośredniego światła słonecznego. Produkt może uszkadzać niektóre tworzywa sztuczne, gumę oraz powłoki malarskie i lakiernicze. 7.3 Szczególne zastosowania końcowe Preparat czyszczący. Aktualizowano: 01/06/15 Strona 5 z 11
8. Kontrola narażenia/ środki ochrony indywidualnej 8.1 Parametry dotyczące kontroli Wartość NDS Nazwa substancji NDS mg/m 3 NDSCh mg/m 3 NDSP mg/m 3 Fenylometanol, 100-51-6 240 Nie określono Nie określono Glutaran dimetylu, 1119-40-0 Nie określono Nie określono Nie określono 2-Butoksyetanol, 111-76-2 98 200 Adypinian dimetylu, 627-93-0 Nie określono Nie określono Nie określono Bursztynian dimetylu, 106-65-0 Nie określono Nie określono Nie określono gamma-butyrolakton, 96-48-0 Nie określono Nie określono Nie określono Ekstrakt ropa naftowa ze średniego Nie określono Nie określono Nie określono destylatu Trietanoloamina, 102-71-6 Nie określono Nie określono Nie określono kwas metoksyoctowy, 625-45-6 Nie określono Nie określono Nie określono (Dz. U. Nr 217, poz. 1833, 2002; zm.: Dz. U. z 2005 r. Nr 212 i pozn. zmiany ) 8.2 Kontrola narażenia: Przestrzegać ogólnych zasad BHP, aby unikać bezpośredniego kontaktu. Zapewnić dobrą wentylację w miejscu pracy. Może być konieczne zastosowanie wentylacji mechanicznej lub wyciągu punktowego. Zapewnić stanowiska do płukania oczu. Po kontakcie z mieszaniną dokładnie umyć ręce. Uwzględniając dyrektywę Rady 89/686/EWG (Dz.U. L 399 z 30.12.1989 wraz z późn. zmianami): Ochrona oczu lub twarzy: Jeśli zachodzi ryzyko kontaktu z oczami stosować okulary ochronne z osłoną boczną, zgodne z normą EN166. Ochrona rąk i skóry: W razie długotrwałego lub powtarzającego się kontaktu stosować rękawice ochronne odporne na działanie środków chemicznych, ze znakiem CE. Rękawice muszą spełniać wymagania normy EN 374 i być wykonane z gumy butylowej, nitrylowej lub naturalnej. Stosować ubranie ochronne. Zanieczyszczoną odzież zdjąć i wyprać przed ponownym użyciem. Ochrona dróg oddechowych: Stosować maskę ochronną z pochłaniaczem typu A w przypadku niedostatecznej wentylacji w miejscu pracy. Kontrola narażenia środowiska: Unikać przedostawania się mieszaniny do kanalizacji i cieków wodnych. 9. Właściwości fizyczne i chemiczne 9.1 Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych Stan skupienia: Lekko lepka ciecz Barwa: Jasno żółta Zapach: Słaby zapach rozpuszczalnika Próg zapachu: Wartość ph koncentratu: Wartość ph w roztworze: ~8 Temperatura topnienia/krzepnięcia: Początkowa temperatura wrzenia: Temperatura zapłonu: ~90 o C Aktualizowano: 01/06/15 Strona 6 z 11
Szybkość parowania: Palność (ciała stałego/gazu): Dolna/górna granica wybuchowości: Prężność par: Gęstość par: Gęstość: 970 kg/m 3 Rozpuszczalność: może być mieszany z rozpuszczalnikami organicznymi Rozpuszczalność w wodzie: ~50% Współczynnik podziału: n-ktanol/woda: Temperatura samozapłonu: Temperatura rozkładu: Lepkość: Właściwości wybuchowe: Właściwości utleniające: Lotne związki organiczne: 9.2 Inne informacje Brak dodatkowych informacji. 10. Stabilność i reaktywność 10.1 Reaktywność 10.2 Stabilność Produkt stabilny przy zachowaniu zalecanych warunkach stosowania i przechowywania. 10.3 Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji Może reagować z silnymi substancjami utleniającymi oraz z mocnymi kasami lub zasadami. 10.4 Warunki, których należy unikać Trzymać z dala od źródeł zapłonu i gorąca. 10.5 Materiały niezgodne 10.6 Niebezpieczne produkty rozkładu Niekompletne spalanie powoduje powstawanie dymu, dwutlenku węgla i szkodliwych gazów, np. tlenku węgla. 11. Informacje toksykologiczne 11.1 Informacje dotyczące skutków toksykologicznych Toksyczność mieszaniny: Informacje dotyczące ostrych i/lub opóźnionych skutków narażenia zostały określone na podstawie informacji o klasyfikacji produktu oraz/lub badań toksykologicznych oraz wiedzy i doświadczeń producenta. Ostra toksyczność Wdychanie może powodować nudności i wymioty. Wdychanie w wysokim stężeniu może powodować ból, kaszel, ból i zawroty głowy, nudności oraz zmęczenie. Aktualizowano: 01/06/15 Strona 7 z 11
Działanie drażniące Działanie żrące Działanie uczulające Wdychanie podczas wymiotów lub połknięcie może być przyczyną chemicznego zapalenia płuc. Spożycie może spowodować nudności, wymioty, biegunkę oraz trudności w oddychaniu. Długotrwały lub powtarzający się kontakt ze skórą może powodować uczulenie u osób szczególnie podatnych. Kontakt z oczami może powodować przejściowe problemy z oczami jak uczuleniowe zapalenie, ból i zaczerwienienie. Długotrwały lub powtarzający się kontakt ze skórą może powodować uczulenie u osób szczególnie podatnych. Toksyczność dla dawki powtarzalnej Rakotwórczość Mutagenność Szkodliwe działanie na rozrodczość LD50 Droga pokarmowa LD50 Droga skórna LC50 Drogi oddechowe 2-Butoksyetanol (szczur): 470-3000 mg/kg. Fenylometanol (szczur): 1230 mg/kg gamma-butyrolakton (szczur): 1580 mg/kg. Adypinian dimetylu (szczur): 1920 mg/kg. Glutaran dimetylu (szczur): 8191 mg/kg. Bursztynian dimetylu (szczur): > 5000 mg/kg. Trietanoloamina (szczur): > 5000 mg/kg. 2-Butoksyetanol (świnka morska): > 2000 mg/kg. Fenylometanol (królik): 2 mg/kg. Bursztynian dimetylu (królik): > 5000 mg/kg. 2-Butoksyetanol (szczur): (7h) 700 ppm. Glutaran dimetylu (szczur): (4h) > 5,6 mg/l. gamma-butyrolakton (szczur): (4h) >5,1 mg/l. Aktualizowano: 01/06/15 Strona 8 z 11
12. Informacje ekologiczne 12.1 TOKSYCZNOŚĆ Woda Gleba Ostra toksyczność dla ryb Ostra toksyczność dla alg Ostra toksyczność dla skorupiaków Niska toksyczność dla organizmów wodnych. 2-Butoksyetanol ( LC50) 1900 mg/l (Typ: Pimephales promelas), (LC50) 820 mg/l (Typ:Leopomis macrochirus), (LC50) 1600 mg/l (Typ: Leucicus idus), (LC50) 1700 mg/l (Typ: Carassius auratus). Fenylometanol (LC50) 96h 1000 ug/l. gamma-butyrolakton (LC50) 96h 220-460mg/l (Typ: Leuciscus idus). 2-Butoksyetanol (EC50) 911 mg/l. gamma-butyrolakton (IC50) 72h 79 mg/l (Typ: Scenedesmus subspicatus). Trietanoloamina (IC50): (72h) 216 mg/l. Fenylometanol (EC50): (24h) 55000 ug/l. gamma-butyrolakton (EC50): (48) >500 mg/l (Typ: Daphnia Magna). Trietanoloamina (EC50): (48h) > 2500 mg/l. 12.2 Trwałość i zdolność do rozkładu Powinien łatwo ulegać biodegradacji. 12.3 Zdolność do bioakumulacji Nie ulega bioakumulacji. 12.4 Mobilność w glebie Ograniczona mobilność. 12.5 Wyniki oceny właściwość PBT i vpvb 12.6 Inne szkodliwe skutki działania INNE INFORMACJE: Ocena oparta na właściwościach poszczególnych składników. 13. Postępowanie z odpadami 13.1 Metody unieszkodliwiania odpadów Zalecenia dotyczące mieszaniny: Przy obchodzeniu z odpadami przestrzegać przepisów lokalnych i krajowych obowiązujących w UE. Po rozcieńczeniu z wodą niewielkie ilości mogą być odprowadzane do ścieków. Resztki produktu należy traktować jako niebezpieczne odpady. Zalecenie dotyczące zużytych opakowań: Opakowania nie napełniać ponownie ani nie czyścić. Opróżnione i wyczyszczone opakowanie powinno zosta poddane recyklingowi lub spalone. Za odpowiednią klasyfikację odpadów odpowiada użytkownik. Puste opakowania powinny być utylizowane w sposób właściwy z ekologicznego punktu widzenia, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zarządzeniami lokalnymi i ogólnokrajowymi. Aktualizowano: 01/06/15 Strona 9 z 11
Inne: Europejski kod odpadu (EWC): 20 01 13* Rozpuszczalnik. Dodatkowa informacja o odpadach: Kod odpadu (EWC) jest tylko rekomendacją. W przypadku niestandardowego użytkowania użytkownik końcowy samodzielnie odpowiada za klasyfikację odpadu. 14. Informacje dotyczące transportu 14.1 Numer UN 14.2 Prawidłowa nazwa przewozowa UN 14.3 Klasa (-y) zagrożenia w transporcie 14.4 Grupa pakowania 14.5 Zagrożenia dla środowiska 14.6 Szczególne środki ostrożności dla użytkowników 14.7 Transport luzem zgodnie z załącznikiem II do MARPOL 73/78 i kodem IBC 15. Informacje dotyczące przepisów prawnych 15.1 Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i środowiska specyficzne dla substancji lub mieszaniny Ustawa o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84 wraz z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie MZ z dnia 08 lutego 2010 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz.U Nr 27, poz. 140). Rozporządzenie MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217 poz. 1833 wraz z Poźn. zmianami) Oświadczenie Rządowe z dnia 16 stycznia 2009 r. w sprawie wejścia w życie zmian do załączników A i B Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. (Dz.U. nr 27, poz. 162). Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o odpadach (Dz. U. nr 28 poz. 145). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. Nr 259, poz. 2173 z 2005). 453/2010/WE Rozporządzenie Komisji z dnia 20 maja 2010 r. zmieniające rozporządzenie nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH). Rozporzadzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (WE) nr 1272/2008, CLP. 15.2 Ocena bezpieczeństwa chemicznego Brak danych na temat dokonania oceny bezpieczeństwa chemicznego dla substancji zawartej w mieszaninie. Aktualizowano: 01/06/15 Strona 10 z 11
16. Inne informacje Uwagi dostawcy: Informacje zawarte w niniejszym projekcie powinny być udostępnione wszystkim osobom, które mają do czynienia z produktem. Informacje zawarte w niniejszej karcie opierają się na aktualnym stanie wiedzy, opisując produkt pod względem wymogów zdrowotnych i bezpieczeństwa. Informacje opierają się na aktualnym stanie wiedzy i doświadczeń i nie stanowią przyrzeczenia własności produktu. Karta została sporządzona w oparciu o informacje dostarczone przez producenta produktu. Wersja: 4 Zastępuje wydanie: 23.04.2013 Data aktualizacji: 01.06.2015 Zmiany w sekcjach: 2, 3, 15, 16 Lista zwrotów użytych w Karcie Charakterystyki H302 Działa szkodliwie po połknięciu. H312 Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą. H314 Powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu. H315 Działa drażniąco na skórę. H319 Działa drażniąco na oczy. H332 Działa szkodliwie w następstwie wdychania. H360FD - FD Może działać szkodliwie na płodność. Może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki. Acute Tox. 4 oral Toksyczność ostra (droga pokarmowa), kategoria zagrożenia 4 Acute Tox. 4 dermal Toksyczność ostra (po naniesieniu na skórę), kategoria zagrożenia 4 Skin Corr. 1B Działanie żrące/drażniące na skórę, kategoria zagrożeń 1B Skin Irrit. 2 Działanie żrące/drażniące na skórę, kategoria zagrożenia 2 Eye Irrit. 2 Poważne uszkodzenie oczu/działanie drażniące na oczy, kategoria zagrożenia 2 Acute Tox. 4 inhalation Toksyczność ostra (przy wdychaniu), kategoria zagrożenia 4 Repr. 1B Działanie szkodliwe na rozrodczość, kategoria zagrożeń 1B Aktualizowano: 01/06/15 Strona 11 z 11