T. Jędrzejczyk Ogródek zielarza OGRÓD ROŚLIN ZDATNYCH DO ZAŻYCIA LEKARSKIEGO INDEX SEMINUM 2017
OGRÓD ROŚLIN ZDATNYCH DO ZAŻYCIA LEKARSKIEGO MUZEUM ROLNICTWA IM. KS. KRZYSZTOFA KLUKA ul. Pałacowa 5 18-230 Ciechanowiec POLAND Phone: +48 86 277 13 28 Fax: +48 86 277 38 57 Email: info@ muzeumrolnictwa.pl www.muzeumrolnictwa.pl
INFORMACJE O OGRODZIE / GARDEN INFORMATION: Rok założenia / Year of fundation: 1984 Powierzchnia ogrodu / Area: 0,08 ha Położenie / Location: Ciechanowiec Szerokość geograficzna / Latitude: 52 37 N Długość geograficzna / Longitude: 22 38 E Wysokość n. p. m. / Altitude: 121,5 m Ciechanowiec WARUNKI KLIMATYCZNE / METEOROLOGICAL CONDITIONS: Średnie temperatury miesięczne ( C) i rozkład opadów (mm) w latach 1984 2003 wg O.D.R. Szepietowo ( 25 km od Ciechanowca) Average Monthly Temperatures ( C) & Rainfall (mm) in 1984 2003 according to Agricultural Advice Center in Szepietowo (25 km from Ciechanowiec) Month Jan Feb Mar Apr May June July Aug Sep Oct Nov Dec T ( 0 C) -2,9-3,1 1,2 7,8 13,2 15,8 17,8 17,2 12,3 7,6 1,6-2,1 Rainfall (mm) 23.9 20,0 28,5 34,6 51,4 58,4 67,6 50,8 54,9 31,3 33,5 28,3
O NAS Ogród roślin zdatnych do zażycia lekarskiego został założony przy Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu w roku 1984. Doboru występujących w nim gatunków, zasadzonych na powierzchni około 800 m 2 dokonano na podstawie XVIII-wiecznego rejestru roślin leczniczych, zawartego w Dykcyonarzu roślinnym autorstwa ks. Krzysztofa Kluka patrona muzeum. Ks. Kluk jako pierwszy Polak stosował system klasyfikacji roślin Linneusza. Oryginalne XVIII-wieczne nazewnictwo zarówno łacińskie, jak i polskie, zachowane w naszym ogrodzie, decyduje o jego dodatkowych historycznych walorach. W 2012 roku na terenie Muzeum powstała kolekcja roślin miododajnych o nazwie Kwiatowy plaster. W tym przyjaznym owadom ogrodzie przybliżamy zwiedzającym tajniki życia pszczół oraz zwracamy uwagę na potrzebę ochrony owadów zapylających, bez których wiele gatunków roślin byłoby skazanych na wyginięcie. W indeksie udostępniamy Państwu nasiona gatunków z naszych kolekcji roślin leczniczych i miododajnych, a także nasiona roślin użytkowych i ozdobnych uprawianych w wiejskich ogródkach przy chatach w skansenie. ABOUT US Garden of Plants Suitable for Medicinal Use was founded in 1984 in the grounds of the Rev. K. Kluk Museum of Agriculture in Ciechanowiec. Plants grow on the area of 800 square meters, according to a register of herbs found in Dictionary of Plants (published in 1786) by Rev. K. Kluk, museum s patron. Rev. Kluk was the first Polish naturalist, who used the Linnean system of classification. The original 18 th century plants names, both Latin and Polish, were preserved in our garden and determine its additional historical values. The collection of melliferous plants called Flower patch was established in our museum in 2012. In the garden visitors can explore secrets of life of bees and note the need to protect pollinators, without which many species would be doomed to extinction. In the index we provide you with seeds of the species of our collection of medicinal and melliferous plants, as well as seeds of crops and ornamentals plants cultivated in gardens in the museum.
GATUNKI Z HISTORYCZNEJ KOLEKCJI WG KS. KLUKA SPECIES FROM HISTORICAL COLLECTION ACCORDING TO REV. KLUK (Nasiona zebrane w latach 2015-2017 / Seeds collected in 2015-2017) AMARYLLIDACEAE 1. Allium cepa L. (2016) APIACEAE 2. Anethum graveolens L. (2017) 3. Angelica archangelica L. (2017) 4. Daucus carota L. (2015) 5. Foeniculum vulgare Mill. (2017) 6. Heracleum sphondylium L. (2016) 7. Petroselinum crispum (Mill.)A.Hill (2017) 8. Pimpinella saxifraga L. (2015) ASTERACEAE 9. Anthemis cotula L. (2016) 10. Anthemis nobilis L. (2016) 11. Arctium lappa L. (2017) 12. Arnica montana L. (2017) 13. Calendula officinalis L. (2017) 14. Cichorium intybus L. (2017) 15. Inula helenium L. (2017) 16. Onopordum acanthium L. (2017) 17. Pulicaria dysenterica (L.)Bernh. (2016) 18. Tanacetum parthenium (L.)Schultz-Bip. (2015) 19. Tussilago farfara L. (2015) 20. Xanthium strumarium L. (2016) BRASSICACEAE 21. Brassica rapa L. (2015) 22. Camelina sativa (L.)Crantz (2016) 23. Cheiranthus cheiri L. (2015) 24. Lepidium sativum L. (2015) CARYOPHYLLACEAE 25. Agrostemma githago L. (2017) CLUSIACEAE 26. Hypericum perforatum L. (2016) FABACEAE 27. Genista tinctoria L. (2017) 28. Trigonella caerulea (L.)Ser. (2015) LAMIACEAE 29. Betonica officinalis L. (2017)
30. Hyssopus officinalis L. (2017) 31. Lavandula angustifolia Mill. (2016) 32. Leonurus cardiaca L. (2016) 33. Marrubium vulgare L. (2016) 34. Melissa officinalis L. (2015) 35. Melittis melissophyllum L. (2015) 36. Nepeta cataria L. (2017) 37. Origanum vulgare L. (2016) 38. Prunella vulgaris L. (2015) LINACEAE 39. Linum usitatissimum L. (2017) LYTHRACEAE 40. Lythrum salicaria L. (2015) MALVACEAE 41. Alcea rosea L. (2017) 42. Malva pusilla Sm. (2016) PAPAVERACEAE 43. Papaver rhoeas L. (2017) 44. Papaver somniferum L. (2017) PLANTAGINACEAE 45. Plantago psyllium L. (2015) POACEAE 46. Hordreum vulgare L. (2016) 47. Lolium temulentum L. (2015) 48. Panicum miliaceum L. (2016) PRIMULACEAE 49. Primula veris L. (2017) RANUNCULACEAE 50. Nigella sativa L. (2016) ROSACEAE 51. Cydonia oblonga Mill. (2016) 52. Geum rivale L. (2016) 53. Geum urbanum L. (2017) 54. Sanguisorba minor Scop. (2017) RUTACEAE 55. Ruta graveolens L. (2017) SCROPHULARIACEAE 56. Verbascum thapsus L. (2017) SOLANACEAE 57. Atropa belladonna L. (2015) 58. Datura stramonium L. (2016)
59. Hyoscyamus niger L. (2016) VERBENACEAE 60. Verbena officinalis L. (2015) GATUNKI Z KOLEKCJI ROŚLIN MIODODAJNYCH SPECIES FROM MELLIFEROUS PLANTS COLLECTION (Nasiona zebrane w latach 2015-2017 / Seeds collected in 2015-2017) AMARYLLIDACEAE 61. Allium schoenoprasum L. (2015) APIACEAE 62. Coriandrum sativum L. (2015) 63. Eryngium maritimum L. (2017) 64. Eryngium planum L. (2016) 65. Heracleum sosnowskyi Manden. (2016) 66. Levisticum officinale Koch (2016) ASPARAGACEAE 67. Anthericum ramosum L. (2017) ASTERACEAE 68. Aster amellus L. (2017) 69. Centaurea cyanus L. (2015) 70. Centaurea macrocephala Muss.Puschk. ex Willd. (2016) 71. Cirsium oleraceum (L.)Scop. (2017) 72. Cosmos bipinnatus Cav. (2017) 73. Gaillardia x hybrida (2015) 74. Echinacea purpurea (L.) Moench. (2016) 75. Eupatorium cannabinum L. (2017) 76. Helenium autumnale L. (2017) 77. Liatris spicata (L.)Willd. (2016) 78. Ligularia dentata (A.Gray)Hara (2017) 79. Rudbeckia laciniata L. (2016) BORAGINACEAE 80. Cynoglossum amabile Stapf & J.R.Drumm. (2015) BRASSICACEAE 81. Isatis tinctoria L. (2017) CAMPANULACEAE 82. Campanula carpatica Jacq. (2017) 83. Campanula medium L. (2017)
84. Campanula persicifolia L. (2017) 85. Campanula trachelium L. (2017) CAPRIFOLIACEAE 86. Kolkwitzia amabilis Graebn. (2016) CARYOPHYLLACEAE 87. Viscaria vulgaris Röhl. (2017) DIPSACACEAE 88. Cephalaria gigantea (Ledeb.)Bobrov (2016) FABACEAE 89. Caragana arborescens Lam. (2017) 90. Galega officinalis L. (2017) 91. Trifolium aureum Pollich. (2017) IRIDACEAE 92. Iris sibirica L. (2015) LAMIACEAE 93. Elsholtzia ciliata (Thunb.)Hyl. (2016) 94. Leonurus sibiricus L. (2016) 95. Nepeta cataria L. var. citriodora (2016) 96. Perilla frutescens (L.)Britton (2017) 97. Phlomis tuberosa L. (2017) 98. Salvia pratensis L. (2016) 99. Salvia sclarea L. (2017) 100. Salvia verticillata L. (2016) 101. Scutellaria baicalensis Georgi (2016) 102. Stachys byzantina K.Koch (2017) 103. Teucrium scorodonia L. (2017) MAGNOLIACEAE 104. Liriodendron tulipifera L. (2016) MALVACEAE 105. Althaea officinalis L. (2017) 106. Kitaibela vitifolia Willd. (2017) 107. Lavatera thuringiaca L. (2017) 108. Malva alcea L. (2015) 109. Sida hermaphrodita (L.)Rusby (2017) ONAGRACEAE 110. Oenothera biennis L. (2017) POLEMONIACEAE 111. Polemonium caeruleum L. (2017) POLYGONACEAE 112. Fagopyrum esculentum Moench (2016)
RESEDACEAE 113. Reseda odorata L. (2017) ROSACEAE 114. Chaenomeles japonica (Thunb.)Lindl. ex Spach. (2017) RUTACEAE 115. Dictamnus albus L. (2017) 116. Ptelea trifoliata L. (2017) 117. Ruta graveolens L. (2017) 118. Zanthoxylum piperitum (L.)DC (2016) SCROPHULARIACEAE 119. Scrophularia nodosa L. (2015) BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY: 1. Badania terenowe 1984 2003, P. O. D. R. w Szepietowie 2. Rutkowski L., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008 3. Ożarowski A., Rumuńska A.: Leksykon roślin leczniczych, PWRiL Warszawa 1990 4. Lipiński M., Pożytki pszczele. Zapylanie i miododajność roślin, wydanie IV, PWRiL, Warszawa 2010 5. Kołtowski Z., Wielki atlas roślin miododajnych, Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita, Warszawa 2006
DESIDERATA 2017 WASZ ADRES / YOUR ADRESS: Prosimy o odpowiedź do 31 maja 2018 na adres: Please send back your request before 31 May 2018 to: Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka ul. Pałacowa 5 18 230 Ciechanowiec Poland e-mail: ogrod-kluka@wp.pl
COLLECTORS: A. Marczuk, T. Jankowska, D. Gnatowska, P. Kiersnowski, R. Szerszenowicz TEXT EDITOR: D. Gnatowska TEXT TRANSLATION: G. Jakubik Photo: A. Warchala