STĘSZEWSKIE SANKTUARIUM Pismo Parafii p. w. św. Trójcy

STĘSZEWSKIE SANKTUARIUM Pismo Parafii p. w. św. Trójcy Nr 3 (48) rok 10 czerwiec 2018 Parafialna Pielgrzymka do Ziemi Świętej Cezarea Nadmorska Hajfa Nazaret Góra Tabor Jezioro Galilejskie Kafarnaum Tyberiada Jerycho Jordan Betlejem Ain Karem Jerozolima

Informator Parafii p.w. Świętej Trójcy Kościół Farny p.w. Św. Trójcy 62-060 Stęszew, ul. Kościelna 3 tel./fax. 61 813 40 82 Kościół filialny: Sanktuarium Niepokalanego Poczęcia NMP 62-060 Stęszew, ul. Kościańska 39 Dom Sióstr Elżbietanek 62-060 Stęszew, ul. Kościańska 39 tel. 61 813 41 81 SPOWIEDŹ ŚWIĘTA Pół godziny przed Mszą św. przed I piątkiem- po południu godziny podane w komunikatach (środa, czwartek, piątek) Odwiedziny chorych: w I sobotę godz.: 8:00 w razie potrzeby po osobistym zgłoszeniu u kapłanów MSZE ŚWIĘTE W niedzielę we Farze godz.: 7:30, 10:00, 11:15, 15,00, 18:00 w Sanktuarium godz. 9,00 W dni powszednie we Farze godz.: 7.30, 18.00 W sobotę w Sanktuarium o 7.30 Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy środa godz. 18:00 Przed Mszą świętą ranną odmawiany jest różaniec. Przed Mszą świętą wieczorną odmawiany jest różaniec. W sobotę przed mszą świętą ranną śpiewane są Godzinki o g.6.45 BIURO PARAFIALNE godz.: 9:00-10:00 poniedziałek, czwartek po wieczornej Mszy św. środa, piątek CMENTARZ PARAFIALNY Zakład Pogrzebowy LAMENTO Sylwia Kubicka 62-070 Dopiewo ul. Poznańska 21B/4 tel. 603 130 010 Godziny urzędowania biura: Stęszew, ul. Kościelna 1 Poniedziałek- Piątek: 8.00-16.00 Tel: +48 603 130 010 (całą dobę) Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania nadesłanych materiałów Niezamówionych materiałów redakcja nie zwraca Redaguje Kolegium e-mail: steszewskiesanktuarium@wp.pl Zdjęcia Archiwum 2

PARAFIALNA PIELGRZYMKA DO ZIEMI ŚWIĘTEJ 29.04.- 5.05.2018 r. Z wielką radością wyruszyliśmy do Ziemi innej niż wszystkie. W podróż do regionu, który miał wiele nazw, takich jak Kanaan (Ziemia Obiecana), Palestyna, a obecnie Izrael (Ziemia Święta). W czasach biblijnych region ten uważany był za centrum świata i dla trzech monoteistycznych religiijudaizmu, chrześcijaństwa i islamu - stał się centralnym punktem istotnych wierzeń religijnych. Aspekty tradycji judeo- chrześcijańskich pomimo znaczących różnic teologicznych przeniknęły się wzajemnie. Historia zbawienia wyraża się w Starym Testamencie oczekiwaniem na Mesjasza, który jako król poprowadzi Naród Żydowski. Żydzi nadal czekają na Mesjasza. Dla Chrześcijan Nowy Testament jest spełnieniem obietnic Starego Testamentu, a Mesjasz, o którym mowa w Starym Testamencie stał się prawdziwym człowiekiem w osobie Jezusa Chrystusa. Islam został założony ok. 600 r. n.e. przez proroka Mahometa i odgrywa ważną rolę w tym rejonie świata. Żydzi uważają, że ziemia została im przeznaczona dawno temu przez Boga, który uczynił ich "narodem wybranym" poprzez Abrahama i jego potomków. Dla chrześcijan ziemia ta jest kolebką chrześcijaństwa, gdzie narodził się Jezus Chrystus, on właśnie jest Mesjaszem i Panem, a poprzez Jego śmierć i zmartwychwstanie ludzkość osiągnie zbawienie. Dla Muzułmanów Jeruzalem jest ( po Mekce i Medinie) trzecim z najświętszych miast, gdyż właśnie tutaj Prorok Mahomet odbył "nocną podróż" do nieba ze świętej skały otoczonej Złotą Kopułą Jerozolimską. Nasza pielgrzymka do Ziemi Świętej stała się pomostem między codziennością, a życiem pełnym Boga. Miejsce to jest czymś więcej niż punktem na mapie świata. Jest warte refleksji, ponieważ tutaj objawiła się Boska potęga. Podczas pielgrzymki przemierzaliśmy drogę autokarem, wędrując, modląc się, szukając śladów Boga, przebywając w miejscach, gdzie bywał Pan Jezus, Maryja, św. Józef, Apostołowie i gdzie mogliśmy duchowo odczuwać i przeżywać historyczne chwile opisane w Piśmie Świętym 2000 lat temu. Dziękowaliśmy Bogu, że poprzez pielgrzymkę umocnił w nas wdzięczność za swoje korzenie i dziedzictwo. Ziemia Święta jest regionem położonym na środkowym wschodzie, na południowo- wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, gdzie stykają się trzy kontynenty- Azja, Afryka i Europa. Długość kraju wynosi 450 km od Metuli na północy kraju do Ejlatu na południu, a szerokość 130 km. Powierzchnia kraju wynosi 26000 km 2. W Palestynie przecinały się międzynarodowe szlaki handlowe. Budowano miasta warowne i porty. Ziemia Święta była pod panowaniem Rzymian, potem pod rządami Heroda Wielkiego 37 r. p.n.e. Herod Wielki odbudował Świątynię Jerozolimską, teatr w Cezarei i fortece takie jak: Masada, Kypros, Herodium. Po śmierci Heroda Galileą rządził jego syn Herod Antypas, a Samaria i Judea były pod panowaniem rzymskim. Kiedy narodził się Pan Jezus w Palestynie panował Cezar August, a jego następca cesarz rzymski Tyberiusz Cezar (14-37 r. n.e.) rządził w czasach młodości Pana Jezusa. Poncjusz Piłat, namiestnik rzymski, był tym, który przewodził procesowi Chrystusa. Jezus po swoim chrzcie i pobycie na pustkowiu rozpoczął swoje udokumentowane w Nowym Testamencie duszpasterstwo. 3

Ewangelia nie podaje kompletnej relacji ani dokładnej chronologii, odzwierciedla jednak słowa i poglądy Jezusa, Jego działalność oraz odzew Jego uczniów i zwolenników. Nowy Testament zawiera przykłady 26 cudów uzdrowienia, 9 cudów związanych z przyrodą oraz przytacza ponad 32 przypowieści. Nam było dane być, w niektórych tych miejscach związanych z życiem Pana Jezusa. Po przylocie do Tel Awiwu rozpoczęliśmy pielgrzymkę po Ziemi Świętej od przejazdu do Galilei. Jadąc wzdłuż wybrzeża zwiedziliśmy Cezareę Nadmorską- rzymską stolicę Palestyny z Nowego Testamentu, którą zbudował Herod Wielki (22 r. p.n.e.). Zobaczyliśmy tam pozostałości amfiteatru, akweduktu, hipodromu, portu, świątyń, agorę. Prace ukończono w 10 r. p.n.e. Po śmierci Heroda Wielkiego Cezarea stała się stolicą Judei, gdzie panował Poncjusz Piłat. Stąd też wyruszał na swoje wyprawy św. Paweł. Cezarea nadmorska: u góry Amfiteatr, u dołu hipodrom Obecnie na terenie Cezarei prowadzone są prace wykopaliskowe. Jadąc dalej wzdłuż wybrzeża podziwialiśmy ruiny rzymskiego akweduktu, który zaopatrywał w wodę Cezareę. Cezarea nadmorska: Ruiny pałacu Heroda Akwedukt Następnie dotarliśmy do Hajfy nadbrzeżnego miasta- portu. Hajfa po hebrajsku znaczy piękny brzeg. Jest trzecim co do wielkości miastem w Izraelu. Okazały i wielki port zbudowany został przez Brytyjczyków w 1933 r. Z Hajfy pojechaliśmy na Górę Karmel, gdzie uczestniczyliśmy we mszy świętej 4

w Kościele Najświętszej Maryi Pani Karmelu. Kościół Stella Maris zbudowano w 1836 r. na ruinach klasztoru krzyżowców. Tutaj też znajduje się grota schronienia Eliasza. Góra Karmel: Kościół Stella Maris i grota Eliasza Pod wieczór dotarliśmy do Nazaretu, w którym mieszkaliśmy 3 dni w Hotelu Sant Gabryel. Nazaret nocą - widok na bazylikę zwiastowania NMP Następnego dnia o godz. 8.00. po smacznym śniadaniu i odpoczynku po podróży rozpoczęliśmy zwiedzanie Nazaretu. O godz. 10.00. ks. Kanonik odprawił mszę św. w Bazylice Zwiastowania NMP. Bazylika Zwiastowania NMP jest widoczna z każdej części miasta. Została poświęcona w 1969 r. i jest pod opieką Franciszkanów. W Bazylice znajduje się Grota Zwiastowania, w której ukazał się Archanioł Gabryel Matce Bożej. Bazylika Zwiastowania NMP 5

Bazylika Zwiastowania NMP Część górna Bazyliki ozdobiona jest pięknymi witrażami i mozaikami z wizerunkiem Matki Bożej pochodzących z różnych państw. Jest to wspaniałe świadectwo czci i oddania oraz szacunku, jaki katolicy mają do Matki Bożej. Wśród mozaik można zobaczyć mozaikę polską ufundowaną przez polską polonię. Jedna z mozaik przedstawia Maryję, która ma ręce otwarte na cały świat Bazylika Zwiastowania NMP Zwiedziliśmy także Kościół św. Józefa, gdzie w podziemiach można zobaczyć małą kaplicę, w której był jego dom i warsztat. Kościół św. Józefa 6

Następnie wyruszyliśmy do Kany Galilejskiej. Zobaczyliśmy Kościół, a w jego piwnicach znajdowały się amfory do wina, przypominające o pierwszym cudzie Jezusa na weselu w Kanie Galilejskiej, kiedy Jezus przemienił wodę w wino. Kana Galilejska W tym miejscu pielgrzymkowe małżeństwa odnowiły przyrzeczenia małżeńskie, otrzymaliśmy pamiątkowe certyfikaty oraz piliśmy wino z Kany Galilejskiej. Po krótkim spacerze po mieście i napiciu się soku z granatów i pomarańczy pojechaliśmy do starożytnego miasta Seforis, w którym mieszkała rodzina Matki Bożej i tam też podobno pracował św. Józef. Seforis była stolicą Galilei w okresie dzieciństwa Pana Jezusa. Oglądaliśmy piękne, starożytne mozaiki, doskonale zachowane, pozostałości domów i trakty ulic z kamienia, różne kolumny i inne znaleziska. Wokół rozciągały się piękne krajobrazy i panowała upalna i sucha pogoda. Ruiny miasta Seforis Po pobycie w Seforis pojechaliśmy autobusem w okolice Góry Tabor. Na górę dostaliśmy się małymi autobusami, jadąc krętymi serpentynami na sam szczyt. Na szczycie Góry Tabor rozciągały się przepiękne widoki krajobrazów Ziemi Świętej. Spacerowaliśmy wśród bujnej roślinności opuncji, aloesów, kaktusów, oleandrów, fikusów i wysokich starych drzew. 7

Góra Tabor Ogrody Na Górze Tabor zbudowano Bazylikę Przemienienia Pańskiego na ruinach fortecy Krzyżowców z 1099 r. Góra Tabor - Bazylika Przemienienia Pańskiego Góra Tabor znajduje się w dolinie Galilei i jest starożytną górą znaną od 1250 r. p.n.e. Nazywana jest najpiękniejszą górą, ma ona 1 km wysokości, 243 m szerokości u podstawy. Bazylika Przemienienia Pańskiego na Górze Tabor jest pod opieką Kustodii Franciszkanów. Po sześciu dniach Jezus wziął ze sobą Piotra, Jakuba i Jana i zaprowadził ich samych osobno na górę wysoką. Tam przemienił się w obecności ich. Jego odzienie stało się lśniąco białe, tak jak żaden na ziemi folusznik wybielić nie zdoła. (Mk9,2-3). Góra Tabor - Bazylika Przemienienia Pańskiego Czekając na powrót do hotelu zakupiliśmy pamiątki i pełni wrażeń wróciliśmy na obiadokolację i odpoczynek. Następnego dnia wyruszyliśmy nad jezioro Galilejskie, gdzie czekał na nas statek Queen of Sheba, którym odbyliśmy rejs. Bardzo serdecznie powitano nas na pokładzie. Zaśpiewaliśmy polski hymn, wciągnęliśmy polską flagę na maszt, zaśpiewaliśmy Barkę, a potem tańczyliśmy przy 8

dźwiękach muzyki żydowskiej. Każdy z nas z indywidualnymi przeżyciami odbył rejs, mogąc sobie wyobrazić wydarzenia, jakie kiedyś się tutaj działy. Były to dla każdego z nas bardzo wzruszające chwile. Jezioro Galilejskie ma 11 km szerokości i 15 km długości. Jego hebrajska nazwa to Kinneret, z ewangelii to J. Genezaret albo J. Tyberiadzkie. Nad J. Galilejskim Pan Jezus dokonał wielu cudów. Niedawno odnaleziono starożytne łodzie rybackie z I w. p.n.e., które są przykładem techniki konstrukcyjnej za czasów Jezusa. Można je oglądać w pobliskim muzeum. Okolice były tłem dla wydarzeń z działalności Jezusa: uzdrawiania, nauczania i dokonywania cudów. Nad J. Galilejskim Pan Jezus uciszył burzę i chodził po jego wodzie, uzdrowił teściową św. Piotra, uzdrowił opętanego, dokonał cudu obfitego połowu ryb, nakarmił 5 tys. ludzi rozmnażając 5 chlebów i 2 ryby. Po wizycie nad jeziorem pojechaliśmy do miejscowości Tabga, gdzie zwiedzaliśmy Kościół Rozmnożenia Chleba i Ryb. Kościół został odrestaurowany, stare mozaiki zostały zachowane i stały się częścią nowych posadzek. Odkryto mozaiki przedstawiające błotne ptaki oraz mozaiki z koszem zawierającym 5 chlebów i 2 ryby. Kaplica mieszcząca się w kościele pochodzi z 5 w. n.e. Tabga - Kościół Rozmnożenia Chleba i Ryb Niedaleko od brzegu J. Galilejskiego znajduje się drugi Kościół do którego budowy użyto czarnego bazaltu noszący nazwę Kościoła Prymatu św. Piotra, który upamiętnia dyskusje zmartwychwstałego Chrystusa ze św. Szymonem Piotrem. Kościół Prymatu św. Piotra W J. Galilejskim żyje ok. 22 gatunków ryb. Jedną z nich jest ryba św. Piotra, którą mogliśmy spożywać na smacznym obiedzie w restauracji nad J. Galilejskim. Następnie pojechaliśmy do Kafarnaum zwanego 9

Miastem Jezusa - małej miejscowości nad J. Galilejskim, w której Pan Jezus powołał pierwszych swoich uczniów i często tam przebywał, mieszkając w domu św. Piotra i jego rodziny. Oglądaliśmy ruiny domu św. Piotra i synagogi z 4 w. n.e., w której nauczał Jezus. Na murach odkrytych domostw odkryto napisy z imionami Jezusa i Piotra. W Kafarnaum Pan Jezus dokonał 8 cudów. Nad miejscem domu św. Piotra, po uzdrowieniu teściowej Piotra, wybudowany został nowy kościół. Dominującym elementem Kafarnaum jest biała synagoga, w której znaleziono elementy uważane za Arkę Przymierza i siedmioramienny świecznikmenorę. Góra od lewej pozostałości domu św. Piotra, biała synagoga, u dołu ruiny Kafarnaum Po wizycie w Kafarnaum pojechaliśmy na Górę Błogosławieństw, z której roztacza się widok na J. Galilejskie. Na Górze Błogosławieństw Franciszkanie zbudowali ośmiokątny kościół zakończony kopułą, przypominający pielgrzymom o miejscu, gdzie Jezus wygłosił Osiem Błogosławieństw w Kazaniu na Górze. Góra Błogosławieństw - sanktuarium 10

Zbudowany w 1930 r. kościół położony jest w jednej z najpiękniejszych okolic w Izraelu. Wewnątrz kościoła znajduje się wspaniały ołtarz, a osiem witraży z opalizującego szkła zawiera słowa ewangelicznych Błogosławieństw. Długie poziome okna i portyk dają widok na okoliczne wzgórza i piękną roślinność. Wnętrze sanktuarium. Od góry ołtarz, poniżej kopuła i witraże O godzinie 16.00 uczestniczyliśmy we mszy św. na Górze Błogosławieństw. Po mszy św. pojechaliśmy do Tyberiady- miasta zbudowanego przez Heroda Antypasa ku czci Cezara Tyberiusza. Odwiedziliśmy twierdzę krzyżowców i najstarszy w Izraelu kościół św. Piotra z 1100 r. Kościół św. Piotra Wczesnym rankiem czwartego dnia pielgrzymki pożegnaliśmy Nazaret i jadąc wzdłuż jordańskiej granicy zatrzymaliśmy się w Jerycho najstarszym mieście świata. Jego powstanie datuje się na 7000 r. p.n.e. (okres neolitu). To tu właśnie zwierzchnik celników Zacheusz skruszony po spotkaniu z Jezusem rozdał połowę swojego majątku ubogim. Tutaj też Jezus uzdrowił niewidomego Bartymeusza. 11

W Jerycho oglądaliśmy drzewo sykomorę Zacheusza: Pobiegł więc naprzód (Zacheusz) i wspiął się na sykomorę, aby Go ujrzeć (Łk.19,1-10). Najstarsza część Jerycha obejmuje 4 ha i odzwierciedla elementy 20 cywilizacji. Po lewej Góra Kuszenia, po prawej drzewo sykomora Z punktu widokowego mogliśmy zobaczyć klasztor grecki na Górze Kuszenia. Monaster na zboczu góry został odbudowany w 1900 r. Dzisiaj jest tam kaplica przypominająca o poście Pana Jezusa i odmowie przemienienia kamieni w chleb. Kiedy to pełen Ducha Świętego, powrócił znad Jordanu i czterdzieści dni przebywał na pustyni, gdzie był kuszony przez diabła. (Łk.4, 1-13). Po wizycie w Jerycho pojechaliśmy nad Rzekę Jordan, która bierze swój początek w czterech strumieniach spływających z góry Hermon, na skutek topnienia śniegów na pobliskich szczytach. Rzeka ma 160 km długości wpływa do jeziora Galilejskiego i dalej płynąc wpada do Morza Martwego. Rzeka odgrywa znaczną rolę w biblijnych opowiadaniach o przeprawie Jozuego i Izraelitów przez rzekę, o uzdrowieniu Naamana od trądu przez obmycie się w wodach Jordanu i chrzcie Jezusa w Jordanie (Mt.3,13-17). We wszystkich czterech ewangeliach publiczna działalność Jezusa poprzedzona jest jego chrztem udzielonym przez św. Jana Chrzciciela w rzece Jordan w pobliżu Jerycho (Mt.3, Mk.1, Łk.3, J.1). Wielu pielgrzymów przechodzi chrzest w Rzece Jordan. My też odnowiliśmy przyrzeczenia chrzcielne, a ks. Kanonik polał nam głowy wodą z Jordanu. Dalej jadąc wzdłuż granicy jordańskiej, oglądając plantacje palm daktylowych, bananowców, gajów oliwnych i innych dotarliśmy nad Morze Martwe, które jest najniżej położonym terenem na ziemi. Plantacje daktyli 12

Morze Martwe leży w depresji 365 m. p.p.m. (północny kraniec morza) i 375 m. p.p.m. (południowy kraniec morza). Długość morza wynosi 111 km, a szerokość 20 km, zlokalizowane jest pomiędzy Jordanią, a judejskimi górskimi stokami Izraela. Na północy wpada do niego Rzeka Jordan. Woda w Morzu Martwym ma 7 razy większą wyporność niż woda morska w oceanie i w 25% składa się ze soli. Osady mają lecznicze właściwości dla skóry, dlatego produkowane są z nich kosmetyki na bazie minerałów w nich zawartych. Nasza wizyta nad morzem przebiegała w ok 41 stopniowym upale, kąpiel trwała indywidualnie. Musieliśmy zachować bezpieczeństwo przebywania w tak zasolonej wodzie i na tak dużym nasłonecznieniu. Jednak wrażenia i przeżycia są nie do opisania. Następnym punktem podróży było Betlejem. W Betlejem zamieszkaliśmy w Hotelu Paradise i przebywaliśmy tam następne trzy dni. Wczesnym rankiem rozpoczęliśmy zwiedzanie miejsc związanych z narodzeniem Pana Jezusa. Betlejem rozpoznawane jest na całym świecie ze względu na swoje biblijne znaczenie, po hebrajsku znaczy dom chleba. Tysiące ludzi przyjeżdżają tutaj każdego roku celebrować Narodzenie Pańskie. W Betlejem nawiedziliśmy Bazylikę Narodzenia Pańskiego, która zbudowana jest nad grotą, w której narodził się Pan Jezus. W miejscu narodzenia w 1717 r. Franciszkanie umieścili gwiazdę, która oświetlona jest 15 srebrnymi lampami wraz z napisem łacińskim w tłumaczeniu: Tu z Maryi Dziewicy narodził się Jezus Chrystus. Grota zawiera dwa pomieszczenia, jedno w którym znajduje się gwiazda, a drugie mieszczące żłóbek i miejsce spoczynku Świętej Rodziny. Bazylika Narodzenia Pańskiego 13

Drugim Kościołem w Betlejem jest Kościół św. Katarzyny, poświęcony jej męczeństwu. Pod sanktuarium mieszczą się trzy groty, dwie z nich zawierają kaplice św. Hieronima, w której pracował nad przekładem Pisma Świętego na łacinę. Przekład ten został nazwany Wulgatą. Przylegająca do groty Kaplica Niewinnych nawiązuje do tyranii Heroda Wielkiego i zarządzonej przez niego rzezi młodzianków betlejemskich. Kościół św. Katarzyny Niedaleko od Bazyliki Narodzenia znajduje się mała, ale bogato zdobiona kaplica Groty Mlecznej poświęcona karmieniu Dzieciątka Jezusowego przez Maryję. Rzeźba Świętej Rodziny uciekającej do Egiptu przypomina pielgrzymom o ucieczce przed tyranią Heroda. Kiedy Maryja karmiła Dzieciątko Jezus, kilka kropel mleka spadło na skałę, która stała się mlecznobiała. To tu przychodzą młode matki modlić się, aby nie zabrakło im mleka do karmienia niemowląt. Grota mleczna Kolejnym miejscem pielgrzymki była wizyta przy grobie Racheli, żony Jakuba i matki Beniamina. W tym miejscu młode matki modlą się o potomstwo i szczęśliwy poród. Grób Racheli Na krańcach Betlejem rozciągają się pola pełne pasących się kóz i owiec, stanowiących naturalną faunę tego regionu. Trzy miejsca hołdu upamiętniają zwiastowanie przez Anioły narodzin Jezusa. Pole Pasterzy to kaplica w kształcie beduińskiego namiotu z łukiem symbolizującym jaśniejącą gwiazdę, jaką ujrzeli pasterze, gdy ukazali im się aniołowie. W Grocie Pasterzy uczestniczyliśmy we mszy św. odprawionej przez ks. Kanonika. 14

Groty Pasterzy Po mszy świętej przejechaliśmy do Ain Karem. Wg. Ewangelii św. Łukasza, po zwiastowaniu w Nazarecie, Maryja udała się do górskiej wioski w Judei i spędziła tam trzy miesiące z Elżbietą. W miejscu tym znajduje się Kościół Nawiedzenia, który jest zbudowany nad grotą położoną niedaleko od miejsca spotkania się Maryi z Elżbietą. Obie niewiasty były w stanie odmiennym, a dzieciątko poruszyło się w łonie Elżbiety, kiedy Maria weszła do jej domu (Łk.44). Na wewnętrznej ścianie dziedzińca Kościoła Nawiedzenia św. Elżbiety można zobaczyć 45 mozaikowych tabliczek z tekstem hymnu Magnificat uwielbiającego Boga w różnych językach i dialektach. Zewnętrzna ściana Kościoła Nawiedzenia św. Elżbiety W Ain Karem znajduje się także Sanktuarium Narodzenia Jana Chrzciciela, którego rodzicami byli Elżbieta, krewna Maryi i kapłan Zachariasz. Tu znajduje się Grota Narodzenia św. Jana Chrzciciela. Sanktuarium Narodzenia Jana Chrzciciela Następnie jadąc autokarem przez Jerozolimę oglądaliśmy z zewnątrz Knesset - budynek współczesnego parlamentu izraelskiego oraz siedmioramienny świecznik Menora ufundowany przez Parlament Brytyjski, oraz złożyliśmy wizytę w Yad Vashem. Tutaj znajduje się muzeum historii narodu żydowskiego, sala ofiar Zagłady, Aleja Sprawiedliwych, na której zasadzono drzewka nazwane imieniem tych, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej. W głównej sali, tzw. Sali Pamięci, znajdują się wszystkie nazwy miejsc związanych z martyrologią Żydów. Specjalną uwagę zwraca memoriał poświęcony dzieciom. Przed jego wejściem znajduje 15

się pomnik dr Janusza Korczaka. Po wizycie w Yad Vashem zobaczyliśmy współczesną synagogę i udaliśmy się na obiadokolację i odpoczynek do hotelu. Dwa następne dni pielgrzymki poświęcone były na zwiedzanie miejsc w Jerozolimie, w których Pan Jezus cierpiał, został ukrzyżowany i złożony do grobu. Obok swojej długiej historii podbojów i burzliwych losów Jerozolima była także świadkiem zakończenia uzdrawiającej i nauczającej działalności Pana Jezusa. Przybył on do Betanii w sobotę przed ukrzyżowaniem i pozostał tam przez tydzień Paschy. Stąd też posłał dwóch uczniów po osiołka, na którym wjechał do Jerozolimy, a tłum witał Go zrywając liście z palm krzycząc: Hosanna! Pochód ten odtwarzany jest co roku na początku Wielkiego Tygodnia. Na szczycie Góry Oliwnej znajduje się Bethpage - mała wioska, z której wyjechał Pan Jezus na osiołku do Jerozolimy w Niedzielę Palmową. Na szczycie góry znajduje się mała grecka kapliczka zawierająca kamień, na którym Jezus miał oprzeć stopę wsiadając na osiołka. Została ona wzniesiona w 1883 r. i stąd rozpoczynają się tradycyjne, współczesne procesje w Niedzielę Palmową. Bethpage Na Górze Oliwnej znajduje się wiele kościołów upamiętniających i nawiązujących do duszpasterskiej działalności Jezusa. Góra Oliwna wznosi się 100 m nad Jerozolimą i była miejscem istotnych wydarzeń z życia Jezusa. Jeden z tych kościołów to kościół Ojcze nasz. Upamiętnia on nauki Jezusa o modlitwie. Piwnica pod ołtarzem upamiętnia Wniebowstąpienie Pana Jezusa. kościół "Ojcze nasz". Tu też znajduje się Meczet Wniebowstąpienia, a w nim kamień wniebowstąpienia z odciskiem stopy Pana Jezusa. Na zboczach Doliny Cedronu znajduje się kościół Dominus Flavit - Pan zapłakał upamiętniający płaczącego Jezusa nad Jerozolimą przed jej upadkiem. Meczet Wniebowstąpienia 16

Na zboczu Góry Oliwnej znajduje się najstarszy czynny cmentarz żydowski, na którym znajdują się groby sprzed 4000 tys. lat i te najnowsze z ubiegłych lat. Wielu badaczy Biblii uważa, że teren ten to słynna Dolina Jozafata czyli miejsce sądu ostatecznego. Cmentarz żydowski Idąc dalej z Góry Oliwnej u samych jej stóp w pobliżu Getsemani znajduje się tradycyjny Grób Marii Panny w Kościele Wniebowzięcia, który wznosił się tam już ok. 6 w. n.e., a schody do niego prowadzące pochodzą z wcześniejszego kościoła z 560 r. n.e. Grób Marii Panny w Kościele Wniebowzięcia O godz.15.00 uczestniczyliśmy we mszy św. w Bazylice Konania zwanej także Kościołem wszystkich narodów. Bazylika wzniesiona w 1924 r. zawiera dzieła sztuki pełne dramatycznej ekspresji odtwarzające zdradę Judasza i agonię Chrystusa przed uwięzieniem. Mozaika nad ołtarzem ukazuje modlącego się Jezusa. Przed ołtarzem leży skała, na której konał Pan Jezus. Kościół wszystkich narodów Ogród Getsemani na Górze Oliwnej zawiera najstarsze drzewa oliwne na Ziemi Świętej, pamiętające czasy Chrystusa. 17

Ogród oliwny Następnym miejscem związanym z cierpieniem Jezusa jest kościół św. Piotra in Gallicantu wzniesiony nad ruinami pałacowej konstrukcji, uważanej za dom Kajfasza. Ewangelia opisuje, że po uwięzieniu, Jezusa zabrano do Annasza, a następnie do najwyższego kapłana Józefa Kajfasza. Piotr i Jan poszli za Jezusem do rezydencji kapłana, gdzie Piotr wyparł się Jezusa trzy razy. Pod kościołem odkryto cele więzienne, w których jednej z nich mógł być więziony Jezus. Niedawne prace archeologiczne doprowadziły do otwarcia kościoła upamiętniającego wyparcie się Jezusa przez apostoła Piotra i następnie jego rehabilitację. Kościół św. Piotra "in Gallicantu" Następie odwiedziliśmy Górę Syjon i Opactwo Zaśnięcia. Na górze Syjon znajduje się Kościół Bizantyjski, a w jego sąsiedztwie Wieczernik, czyli inaczej Sala Ostatniej Wieczerzy. W górnej sali znajdującej się nad Grobem Dawida na Górze Syjon Pan Jezus spożywał Paschę, a także miało miejsce Zesłanie Ducha Świętego, traktowane jako oficjalny początek kościoła chrześcijańskiego. Opactwo zaśnięcia zostało zbudowane przez benedyktynów w 1900 r. W jednej z kaplic znajduje się figura Matki Bożej z drewna hebanowego, a ręce i twarz Maryi wykonane są z marmuru. Opactwo Zaśnięcia na górze Syjon. Po prawej wieczernik (Sala Ostatniej Wieczerzy) 18

W ostatnim dniu pielgrzymki nawiedziliśmy kościół św. Anny, który zbudowali krzyżowcy w 1140 r. dla uczczenia narodzin Maryi. kościół św. Anny Następnie uczestniczyliśmy w Drodze Krzyżowej ulicami Starej Jerozolimy, Najświętszej drogi (Via Dolorosa) dla całego świata chrześcijańskiego, biegnącej od sali sądowej Piłata do wzgórza Kalwarii (Golgota). Trasa wiodąca przez wąskie uliczki Starego Miasta w Jerozolimie upamiętnia mękę torturowanego Jezusa niosącego krzyż. Wzdłuż trasy znajduje się 14 stacji Drogi Krzyżowej- 9 stacji znajduje się na ulicach miasta, a 5 w Bazylice Grobu Pańskiego. Stacje są oznaczone przez kaplice, kościoły, klasztory, a także kamienie i filary. Po przejściu Drogą Krzyżową o godz. 12.00 uczestniczyliśmy we mszy w Bazylice Grobu Pańskiego. Droga Krzyżowa Po mszy św. nasza pielgrzymka ustawiła się by nawiedzić Grób Pański, który mieści się na środku Bazyliki. Każdy z nas zobaczył Golgotę, Kamień Namaszczenia, na którym złożono Jezusa zdjętego z krzyża i przygotowywanego do złożenia w grobie. Po długim oczekiwaniu do wejścia do Grobu Pańskiego (ok. 2h) każdy pielgrzym mógł osobiście adorować miejsce spoczynku zmarłego Jezusa. Miejsca Męki Chrystusa w Ziemi Świętej wpisane są na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Po wizycie na Starym Mieście w Jerozolimie każdy z nas zakupił pamiątki i na koniec przeszliśmy do najświętszego miejsca dla wyznawców judaizmu Ściany Płaczu. Jest to jedyna pozostałość po Świątyni Salomona, która została zburzona w 70 r. n. e. przez Rzymian. Obecnie mur nazywany jest Murem Synagogi. Po wizycie w Jerozolimie udaliśmy się na lotnisko w Tel Awiwie, gdzie mieliśmy odprawę przed wylotem do Berlina i dalej autokarem do Polski. 19

Serdecznie dziękujemy Opatrzności za szczęśliwie przeżytą pielgrzymkę do Ziemi Pana Jezusa. ks. Kanonikowi Zdzisławowi dziękujemy za opiekę duchową, odprawiane msze święte w miejscach świętych, za codzienną modlitwę, humor i uśmiech, organizatorom za wszystkie sprawne załatwiane sprawy związane z pobytem w Ziemi Świętej, przewodnikom Racheli i Toniemu dziękujemy za opiekę w czasie pielgrzymowania i przekazanie nam historycznych faktów związanych z historią Ziemi Świętej i życiem Jezusa. Sympatycznym kierowcom dziękujemy za bezpieczną jazdę po drogach Izraela oraz za zimne napoje w autokarze, bez których byłoby nam ciężko w tak upalną pogodę. BÓG ZAPŁAĆ ZA WSZYSTKO DOBRO! Zakończę moje podziękowania i wspomnienia z pielgrzymki przysłowiem żydowskim: "Dziesięć części piękna zstąpiło na świat, Jerozolima i Ziemia Święta otrzymała dziewięć, a jedną otrzymała reszta świata". Niech 2000 rocznica urodzin Jezusa Chrystusa niesie ze sobą przesłanie pokoju na świecie i przeniknie serca i dusze wszystkich ludzi dobrej woli, którzy odwiedzą tę Ziemię. Opracowanie i tekst: Beata Wałkowska Fotografie: Sebastian Konieczny, Damian Stankowski Skład i edycja: Sebastian Konieczny W opracowaniu artykułu pomogły książki o Ziemi Świętej, wykonane fotografie, Pismo Święte Nowego Testamentu oraz dziennik prowadzony przez pielgrzyma Panią Irenę Zielińską. Dziękujemy! 20