REGIONALNA IZBA OBRACHUNKOWA W OPOLU 45 052 OPOLE ul. Oleska 19a Tel. centr. 453-86 - 36, 37 Tel/Fax 453-73 - 68 E-mail: rio@rio.opole.pl Opole, dnia 10 kwietnia 2007 r. NKO-401-31/06 Pan Wojciech Jagiełłowicz Wójt Gminy Lubsza W y s t ą p i e n i e p o k o n t r o l n e Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu, działając na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. nr 55, poz. 577 z późn. zm.) przeprowadziła w dniach od 2 listopada 2006 r. do 31 stycznia 2007 r. w tamtejszym Urzędzie kontrolę kompleksową gospodarki finansowej gminy za 2005 r. i I półrocze 2006 r. oraz wybranych zagadnień gospodarki finansowej za rok 2004. Kontrolę przeprowadzono metodą reprezentatywną, obejmując nią wybrane losowo operacje finansowo-gospodarcze, dowody źródłowe oraz ewidencję księgową. W oparciu o dokumentację udostępnioną inspektorom kontroli stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości w działalności gminy będące konsekwencją nieprzestrzegania przepisów prawa. Kontrola wykazała ponowne wystąpienie nieprawidłowości stwierdzonych podczas poprzedniej kontroli kompleksowej gospodarki finansowej gminy polegających na niewysyłaniu i nieterminowym wysyłaniu tytułów wykonawczych, co w świetle informacji o wykonaniu wniosków pokontrolnych z dnia 9 października 2002 r. nie powinno mieć miejsca.
2 Na uwagę zasługuje fakt, że niektóre nieprawidłowości stwierdzone przez kontrolujących zostały w trakcie kontroli usunięte, a dotyczyło to między innymi: rozliczenia nieprawidłowo ustalonego i wypłaconego dodatku specjalnego podinspektora ds. księgowości budżetowej oraz częściowego rozliczenia zaniżonego wynagrodzenia podinspektora bhp (bez kwoty 78,12 zł za 2003 r.), zwrotu przez pracowników nadpłaconego ryczałtu pieniężnego za używanie prywatnego samochodu do celów służbowych. Ustalenia kontroli opisano w protokole kontroli doręczonym Panu 8 lutego 2007 r. I. Ustalenia kontroli W trakcie kontroli stwierdzono m. in. następujące nieprawidłowości: Urząd Gminy 1. Nieprzestrzeganie przepisów w zakresie rachunkowości polegające na: nieprowadzeniu właściwej ewidencji szczegółowej do kont oznaczonych symbolami: 139, 240-11, 240-11 01, 901 i 902 (protokół kontroli str. 26, 31, 52, 108), niedostosowaniu zapisów w zakładowym planie kont do obowiązujących przepisów prawa w zakresie prowadzenia ewidencji analitycznej według podziałek klasyfikacji budżetowej do kont 901 - Dochody budżetu i 902 Wydatki budżetu (protokół kontroli str. 52, 108). Odpowiedzialność ponosi inspektor ds. księgowości budżetowej, Skarbnik oraz Wójt Gminy. 2. Naliczenie odsetek z tytułu ratalnej sprzedaży nieruchomości i przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w wysokości zaniżonej o łączną kwotę 59,69 zł, (protokół kontroli str. 24-25). Odpowiedzialność ponosi podinspektor ds. księgowości budżetowej oraz z tytułu nadzoru Skarbnik Gminy. 3. Naruszenie zasad zwrotu wykonawcom pobranego zabezpieczenia należytego wykonania umowy poprzez:
3 dokonywanie nieterminowego zwrotu kwot stanowiących zabezpieczenie, tj. z naruszeniem terminów wynikających z zawartych umów, co mogło skutkować narażeniem jednostki na zapłatę odsetek za zwłokę (protokół kontroli str. 26-27). Odpowiedzialność ponoszą: inspektor ds. budownictwa i dróg, inspektor ds. inwestycji i zamówień publicznych, inspektor ds. gospodarki komunalnej oraz inspektor ds. księgowości budżetowej. dokonywanie zwrotu zabezpieczenia bez należnych odsetek (protokół kontroli str. 27-28). Odpowiedzialność za powyższe ponosi inspektor ds. księgowości budżetowej oraz Skarbnik i Wójt Gminy. 4. Nieprzestrzeganie przepisów w zakresie sprawozdawczości budżetowej polegające na: niesporządzeniu kwartalnych sprawozdań jednostkowych Rb-Z dla jednostki samorządu terytorialnego jako jednostki budżetowej i jako organu (protokół kontroli str. 43), Odpowiedzialność ponosi Skarbnik i Wójt Gminy. niewykazaniu w sprawozdaniach Rb-Z za 2004 i 2005 r. zobowiązań wymagalnych wynoszących 5.094.40 zł. na dzień 31.12.2004 r. oraz 5.062,40 zł. na dzień 31.12.2005 r. pomimo faktu, iż terminy ich płatności upłynęły przed datą sporządzenia wymienionych sprawozdań (protokół kontroli str. 29), Odpowiedzialność ponosi Skarbnik. 5. Wydawanie decyzji dotyczących ulg i zwolnień podatkowych z naruszeniem przepisów ustawy Ordynacja podatkowa, polegającym na: stosowaniu nagminnej praktyki wydawania ww. decyzji bez zawarcia w nich uzasadnienia prawnego (protokół kontroli str. 65-66, 71), Odpowiedzialność ponosi referent i podinspektor ds. wymiaru i księgowości podatkowej oraz Wójt, braku udokumentowania prowadzonych przez organ podatkowy działań mających na w celu dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego w postępowaniu podatkowym dotyczącym udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (protokół kontroli str. 71-72), Odpowiedzialność ponosi Wójt,
4 6. Niezgodne z przepisami postępowanie w zakresie windykacji należności podatkowych polegające na niewystawianiu tytułów wykonawczych oraz nieprawidłowe prowadzenie ewidencji upomnień, (protokół kontroli str. 75-76). Odpowiedzialność ponoszą inspektorzy ds. wymiaru i księgowości podatkowej oraz Skarbnik. Nieprawidłowości w zakresie windykacji należności podatkowych powtórzyły się pomimo stwierdzenia Wójta Gminy Lubsza w piśmie nr Fn-0911/1/2002 z dn. 09.10.2002 r., iż poinstruowano pracowników aby upomnienia i tytuły wykonawcze wystawiali z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, co świadczy o braku skuteczności podjętych przez Wójta działań. 7. Nieprzestrzeganie przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi polegające na: przyjmowaniu i rozpatrywaniu wniosków, których treść nie zawierała wymaganej informacji o przedmiocie działalności przedsiębiorcy (protokół kontroli str. 78); niewydaniu decyzji wygaszającej zezwolenie w przypadku przewidzianym w ustawie tj. gdy przedsiębiorca nie złożył oświadczenia o wartości sprzedanych w poprzednim roku napojów alkoholowych i nie dokonał wpłaty I raty opłaty za 2006 r. (protokół kontroli str. 79-80); wydaniu nowych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę ważnych zezwoleń na ten sam okres i rodzaj alkoholu (protokół kontroli str. 79-80); wydawaniu zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia poza miejscem sprzedaży na okres krótszy niż 2 lata (protokół kontroli str. 81); Odpowiedzialność za powyższe nieprawidłowości ponosi Z-ca Kierownika USC oraz Wójt. 8. Niepodawanie w prasie lokalnej ogłoszeń o wywieszeniu wykazów nieruchomości przeznaczonych do dzierżawy, (protokół kontroli str. 103). Odpowiedzialność ponosi inspektor ds. gospodarki komunalnej, inspektor ds. gospodarki nieruchomościami oraz Wójt.
5 9. Bezpodstawne wypłacenie dodatku socjalnego w ramach wynagrodzenia za pracę radcy prawnemu łączna kwota nadpłaconego wynagrodzenia za okres od 01.01.2000 r. do 31.01.2006 r. wyniosła 28.180,10 zł. Zaniżenie w okresie od dnia 01.01.2003 r. do dnia 28.10.2005 r. wynagrodzenia podinspektora ds. bhp o łączną kwotę 627,29 zł. Do rozliczenia pozostaje kwota 78,12 zł., bowiem 549,17 zł już pracownikowi wypłacono, (protokół kontroli str. 112-117). Odpowiedzialność za powyższe ponoszą: Wójt Gminy, inspektor ds. płac, inspektor ds. kadrowo-organizacyjnych (do dnia 19.12.2002 r.), inspektor ds. gospodarki mieszkaniowej i kadr (od dnia 20.12.2002 r.). 10. Dokonanie bezpodstawnych wydatków z budżetu gminy na cele niezwiązane z zadaniami własnymi gminy, a mianowicie: zapłacenie za usługi gastronomiczne, związane ze Zjazdem Gminnym OSP w kwocie 1.000 zł. tytułem faktury nr 724/06/F z dnia 10.06.2006 r. oraz w kwocie 2.000 zł. tytułem faktury nr A00114/2006 z dnia 13.06.2006 r. (protokół kontroli str. 121), opłacenie składek grupowego ubezpieczenia na życie sołtysów za okres od 01.11.2004 r. do 31.10.2006 r. (protokół kontroli str. 122), Odpowiedzialność ponosi Skarbnik i Wójt Gminy. Gminny Ośrodek Kultury w Lubszy 1. Nieprzestrzeganie przepisów w zakresie rachunkowości polegające na: nieokreśleniu w przyjętych zasadach rachunkowości okresów sprawozdawczych wchodzących w skład roku obrotowego, metod wyceny aktywów i pasywów (w zakresie rzeczowych składników aktywów obrotowych) oraz ustalania wyniku finansowego, opisu systemu przetwarzania danych, opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto nie określono bieżącej wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji (protokół kontroli str. 164-165); Odpowiedzialność ponosi Dyrektor Ośrodka;
6 niewłaściwym księgowaniu operacji związanych z udzielaniem i rozliczaniem zaliczek, bez ujmowania poszczególnych etapów rozrachunków na koncie 234 (protokół kontroli str. 166). Odpowiedzialność ponosi Dyrektor i Główna księgowa Ośrodka. 2. Wykazanie w sprawozdaniu Rb-Z za okres od początku roku do dnia 31.12.2005 r. zobowiązania wymagalnego, które nie podlegało wykazaniu w tym sprawozdaniu, (protokół kontroli str. 167). Odpowiedzialność ponosi Dyrektor i Główna księgowa. 3. Naruszenie zasad gospodarki środkami pieniężnymi polegające na: dokumentowaniu przychodu i rozchodu gotówki dowodami niezatwierdzonymi do stosowania bądź niespełniającymi wymogów prawidłowego dowodu księgowego (protokół kontroli str. 168), niewłaściwym kwitowaniu odbioru gotówki z kasy oraz dwukrotnie stwierdzonym braku pokwitowania (protokół kontroli str. 168), Odpowiedzialność ponosi kasjerka i Główna księgowa. 4. Niedostosowanie zapisów w Regulaminach wynagradzania pracowników Gminnego Ośrodka Kultury do wymogów obowiązujących przepisów prawa, m. in. w zakresie: tabel zaszeregowania stanowisk pracy i dodatku funkcyjnego, minimalnej stawki miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego w pierwszej kategorii zaszeregowania, zasad nabywania uprawnień do jednorazowej odprawy i nagrody jubileuszowej oraz wysokości tej nagrody, (protokół kontroli str. 174-175). Odpowiedzialność ponosi Dyrektor Ośrodka. 5. Przyznanie przez Wójta Gminy Dyrektorowi Gminnego Ośrodka Kultury nagrody rocznej, z naruszeniem obowiązujących procedur w tym zakresie, tj. bez sporządzenia wymaganego wniosku oraz bez określenia w formie zarządzenia Wójta szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagrody rocznej oraz wzoru wniosku o przyznanie nagrody (protokół kontroli str. 177). Odpowiedzialność ponosi Wójt Gminy.
7 I I. W n i o s k i p o k o n t r o l n e W celu usunięcia stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości oraz usprawnienia prowadzenia zagadnień objętych kontrolą, Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu działając na podstawie art. 9 ust. 2 powołanej na wstępie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, wnosi o pełne wykorzystanie ustaleń zawartych w protokole kontroli oraz o podjęcie skutecznych działań w celu wyeliminowania powstałych nieprawidłowości, a w szczególności o realizację następujących wniosków: Urząd Gminy 1. Wyeliminować nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ewidencji księgowej. Przestrzegać w tym zakresie z przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. nr 142, poz. 1020). Zaprowadzić brakującą ewidencję analityczną oraz dostosować zapisy zakładowego planu kont do obowiązujących przepisów w zakresie funkcjonowania kont 901 i 902. 2. Dokonać rozliczenia nieprawidłowo naliczonych odsetek z tytułu ratalnej sprzedaży nieruchomości i przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, stosownie do postanowień zawartych aktów notarialnych i wydanych decyzji. 3. Na bieżąco przestrzegać zasad zwrotu zabezpieczenia należytego wykonania umowy określonych w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. nr 164, poz. 1163 z późn. zm. ), w szczególności dokonywać zwrotu pobranego zabezpieczenia: w terminach wynikających z przepisu art. 151 cyt. ustawy oraz zawartych umów, w prawidłowej wysokości, tj. wraz z odsetkami wynikającymi z oprocentowania rachunku bankowego, pomniejszonymi o koszty prowadzenia tego rachunku oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wykonawcy, stosownie do przepisów art. 148 ust. 5 cyt. ustawy.
8 Dokonać prawidłowego rozliczenia z wykonawcami zabezpieczeń, które zostały zwrócone bez należnych odsetek. Wdrożyć rozwiązania, które wyeliminują nieterminowe przekazywanie do referatu finansowego informacji o kwocie i dacie zwrotu zabezpieczeń. 4. Przestrzegać obowiązku sporządzania kwartalnych sprawozdań jednostkowych Rb-Z dla jednostki samorządu terytorialnego jako jednostki budżetowej i jako organu, stosownie do przepisów 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. nr 115, poz. 781 z późn. zm.). Skorygować błędnie sporządzone sprawozdania Rb-Z za 2004 i 2005 r. 5. Wdrożyć rozwiązania organizacyjne, które wyeliminują praktykę udzielania ulg podatkowych na podstawie decyzji nie zawierających uzasadnienia prawnego. Stosować w tym zakresie przepisy art. 210 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Przestrzegać zasady podejmowania decyzji w sprawach o udzielenie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia czy zachodzą przesłanki do zastosowania wymienionych ulg. Dokumentować przeprowadzone postępowanie wyjaśniające zgodnie z art. 126 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa. 6. Podjąć zdecydowane i skuteczne działania celem wyeliminowania nieprawidłowości polegających na niewystawianiu tytułów wykonawczych. Czynności windykacyjne podejmować w terminach i na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. nr 137, poz. 1541 z późn. zm.). 7. Zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych wydawać zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. nr 147, poz. 1231 z późn. zm.). W przypadku niedotrzymania terminu złożenia oświadczenia o wartości sprzedaży w poprzednim roku lub terminu dokonania opłaty wydawać decyzje o wygaszeniu zezwolenia stosownie do przepisu art. 18 ust. 12 cyt. ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 8. Każdorazowo informacje o wywieszeniu wykazu nieruchomości przeznaczonych do wydzierżawienia podawać do prasy lokalnej zgodnie z dyspozycją art. 35 ustawy z dnia
9 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 z późn. zm.). 9. Podjąć działania celem wyegzekwowania od radcy prawnego nadpłaconego wynagrodzenia oraz wypłacić podinspektorowi ds. bhp kwotę 78,12 zł z tytułu zaniżonego wynagrodzenia. 10. Zaprzestać wydatkowania ze środków budżetowych gminy kwot tytułem opłacania usług gastronomicznych dla OSP i składek grupowego ubezpieczenia na życie sołtysów, które nie są zadaniami własnymi gminy, a tym samym wykraczają poza granice prawne wydatków. Gminny Ośrodek Kultury w Lubszy 1. Uzupełnić braki w dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości stosownie do przepisów wynikających z art. 10 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.). Ewidencję konta 234 doprowadzić do zgodności z przepisami art. 20 ust. 1 i art. 24 ust. 2 cyt. ustawy o rachunkowości. 2. Ściśle przestrzegać zasad sporządzania sprawozdań Rb-Z, określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. nr 113, poz. 770). Skorygować błędnie sporządzone sprawozdanie Rb-Z za 2005 r. 3. Wzmocnić nadzór i kontrolę nad gospodarką środkami pieniężnymi, w szczególności w zakresie prawidłowości dowodów dokumentujących przychody i rozchody gotówki z kasy. Do dokumentowania operacji kasowych dopuszczać jedynie dowody spełniające wymogi art. 21 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.) oraz instrukcji kasowej obowiązującej w Ośrodku. 4. Dostosować Regulamin wynagradzania pracowników Ośrodka do wymogów przepisów rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 23 kwietnia 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. nr 45, poz. 446 z późn. zm.). 5. Nagrodę roczną dla Dyrektora Ośrodka Kultury przyznawać zgodnie z przepisami art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi
10 podmiotami prawnymi (Dz. U. nr 26, poz. 306 z późn. zm.) tj. na podstawie umotywowanego wniosku, którego wzór oraz szczegółowe zasady i tryb przyznawania nagrody rocznej zostaną określone w formie zarządzenia Wójta Gminy, zgodnie z dyspozycją art. 10 ust 8 cyt. ustawy. Stosownie do postanowień art. 9 ust. 3 cyt. ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, oczekuję w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego pisemnej informacji o wykonaniu wniosków pokontrolnych w nim zawartych lub przyczynach ich niewykonania. Poinformowanie Izby niezgodnie z prawdą o wykonaniu wniosków pokontrolnych w myśl art. 27 ww. ustawy zagrożone jest karą grzywny. Zgodnie z art. 9 ust. 3 i 4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym przysługuje prawo wniesienia zastrzeżeń do Kolegium Izby w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego. Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Do wiadomości: Rada Gminy Prezes Janusz Gałkiewicz /--/