Poziom Językowy Poziom Strukturalny Poziom merytoryczny P R Z E D M I O T O W Y S Y S T E M O C E N I A N I A Z J Ę Z Y K A P O L S K I E G O o b o w i ą z u j ą c y w L i c e u m O g ó l n o k s z t a ł c ą c y m w B i e c z u 1. Wypracowania klasowe i domowe (dłuższa wypowiedź pisemna) Ocena Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący literackiego właściwy, ale ubogi komentarz, częściowo zgodny z tematem - sądy stereotypowe z odwołaniem do tekstów literackich - poprawne ujecie tematu - dopuszczanie drobne błędy rzeczowe - dopuszczanie błędy kompozycyjne (np. brak wstępu lub zakończenia, brak proporcji między elementami pracy, brak logicznej spójności tekstu) - właściwy dobór materiału literackiego, - właściwy komentarz (sądy, wnioskowanie, wartościowanie), - dopuszczanie Uproszczenia - odwoływanie się do tekstów przy formułowaniu Sądów - poprawne ujęcie - dopuszczalne drobne błędy rzeczowe - dopuszczalna niespójność pewnych fragmentów pracy przy zachowaniu myśli przewodniej - prawidłowy wybór materiału literackiego - właściwy komentarz - samodzielność wnioskowania - odwołanie się do tekstów przy formułowaniu sądów - poprawne ujęcie merytoryczna - przemyślana kompozycja, - spójność logiczna, - właściwe proporcje między częściami pracy - umiejętne wplatanie cytatów - pogłębiona interpretacja prawidłowo wybranych utworów - samodzielność sądów, dojrzałość interpretacji i spostrzeżeń, - wykazanie się znajomością kontekstów literackich, kulturowych i filozoficznych - trafne ujęcie merytoryczna - przemyślana kompozycja, - spójność logiczna, - przejrzystość, - właściwe proporcje między częściami pracy Wymagania jak na ocenę bardzo dobry oraz spełnienie jednego z poniższych warunków: wykraczającego poza kanon szkolny - styl o walorach literackich lub eseistycznych - twórczy stosunek do formy i problemu - komunikatywny język, - dopuszczanie błędy składniowe, frazeologiczne, fleksyjne oraz interpunkcyjne i ortograficzne - praca czytelna, estetyka uwidoczniona w akapitach, pismo czytelne - styl poprawny, - styl poprawny, - styl jasny swobodny, dopuszczanie nieliczne - sprawność językowa, funkcjonalny, barwny, usterki, - właściwa składnia z wysoka sprawność - dopuszczanie błędy zastosowaniem językowa, trafne składniowe, - poprawnej stosowanie terminów, interpunkcyjne, interpunkcji, bogactwo słownictwa, ortograficzne - poprawna ortograficzna urozmaicona składnia, gramatyczna, interpunkcyjna, ortograficzna W przypadku wystąpienia wyraźnych różnic pomiędzy poziomami dopuszcza się stosowanie ocen ze znakiem + (+2, +3 i +4 o wartości odpowiednio 2,5, 3,5 i 4,5) ; wskaźnikiem dla oceny są proporcje: poziom merytoryczny 40%, językowy 40% i strukturalny 20%. 1
2. Wypracowania klasowe (arkusz maturalny) Wypracowania z kluczem oceniane są wg kryteriów opisanych w Informatorze maturalnym po roku 2008: KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów) Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu. podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, 5 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części, 3 wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna. 1 STYL (maksymalnie 5 punktów) jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 5 zgodny z zastosowana formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, 3 na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. 1 JĘZYK (maksymalnie 12 punktów) język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeologia, fleksja, 12 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 9 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia, 6 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych (słownictwo i frazeologia), fleksyjnych, 3 język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, leksykalnych. 1 V. ZAPIS (maksymalnie 3 punkty) bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 3 poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia); na ogół poprawna interpunkcja, 2 poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia); interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo różnych błędów). 1 Punkty przeliczane są na ocenę wg schematu: od 15 pkt: dopuszczający 20 24 pkt: +dopuszczający 25 29 pkt: dostateczny 30 34 pkt: +dostateczny 35 39 pkt: dobry 40 44 pkt: +dobry 45 49 pkt: bardzo dobry 50 pkt: celujący W przypadku wypracowań z kluczem jak na egzaminie maturalnym obowiązuje kryterium ilościowe: w wypracowaniu krótszym niż 250 słów będzie oceniane tylko rozwinięcie natomiast styl, kompozycja, zapis i język pracy nie będą oceniane. 1 1 Informator maturalny po roku 2008 2
3. Testy Testy wielokrotnego wyboru : od 30%: dopuszczający 50% 74%: dostateczny 75% 89%: dobry 90% 94%: bardzo dobry 95% 100%: celujący Testy jednokrotnego wyboru: od 50%: dopuszczający 65% 79%: dostateczny 80% 94%: dobry 95% 97%: bardzo dobry 98% 100%: celujący 4. Odpowiedzi ustne Przy ocenie odpowiedzi ustnej należy podobnie jak przy pisemnej pracy domowej brać pod uwagę zarówno poziom merytoryczny oraz językowy. Ocenę niedostateczną wystawiamy jednak wyłącznie z przyczyn merytorycznych, to jest w wypadku, kiedy od ucznia nie można w ogóle uzyskać żadnej odpowiedzi, odpowiedź wykazuje rażącą niezgodność z treściami programowymi lub całkowicie rozmija się (mimo prób naprowadzenia przez nauczyciela) z zadanym tematem. Chaotyczność, niespójność odpowiedzi, drobne błędy gramatyczne, ubóstwo słownictwa przy zachowaniu komunikatywności języka w wypadku odpowiedzi spłyconej, z drugorzędnymi usterkami rzeczowymi, zasługują na ocenę dopuszczającą. Ocenę dostateczną stawiamy za odpowiedź prawidłową i poprawną językowo, lecz niepogłębioną. Na ocenę dobrą wymagana jest odpowiedź merytorycznie właściwa, choć pozbawiona indywidualności ( bezbłędnie odtwórcza ), spójna i poprawna językowo mimo dopuszczalnych drobnych usterek w formułowaniu wypowiedzi. Odpowiedź bardzo dobra ma głównie przewagę formalną nad odpowiedzią dobrą (w obu oczekiwana jest merytoryczna bezbłędność i dogłębne zrozumienie materiału bez prób samodzielnego formułowania sądów krytycznych). Uczeń winien wykazać się umiejętnością porządkowania wypowiedzi, eksponowania myśli głównej, trafnością argumentacji i wysoką sprawnością językową. Podstawą oceny celującej jest bardzo dobra znajomość treści programowych, poszerzona o pozaszkolną, wartościową wiedzę ucznia, która merytorycznie wzbogaca jego wypowiedź. Związane z tym są: samodzielność myśli, dojrzałość argumentacji, krytycyzm sądów. Przedstawione wnioskowanie musi być logicznie spójne, a styl wypowiedzi swobodny i adekwatny do treści. 2 5. Prace roczne Przykłady grupowych prac rocznych: plakat lub mapa mentalna, hasło słownikowe, prezentacja multimedialna [PowerPoint], zadanie interaktywne [Hot Potatoes, EclipseCrossword], e-lekcja [WBTExpress], mini-wikipedia [Moodle]. 2 Latoń D., Milewska B., Milewska I., Język polski. Przewodnik dla nauczyciela, Rumia 2002, Operon 3
6. Aktywność Pełną ocenę za aktywność można wystawić uczniowi, który na lekcji poświęconej nowemu tematowi potrafi wskazać trafne nawiązania merytoryczne, wzbogacić treść lekcji o informacje uzupełniające (lecz wiążące się z istotą zagadnienia), wskazać kierunek interpretacyjny właściwy dla danego utworu, wreszcie wziąć udział w dyskusji, prezentując przemyślane, uzasadnione stanowisko, uwzględniające cudze opinie. [...] W wypadku stwierdzenia całkowitego braku uczestnictwa w lekcji zagadnięty uczeń nie wie, o czym jest mowa na lekcji, nie wykonuje poleceń itp., możliwe jest wystawienie oceny niedostatecznej. 3 7. Notatki Ocenie podlegają notatki prowadzone samodzielnie. Nauczyciel winien uwzględniać ich systematyczność (wszystkie tematy są odnotowane) i rzetelność (zawierają informacje podane na lekcji lub w zalecanym fragmencie podręcznika bądź opracowania). Niewywiązanie się z tych dwóch obowiązków skutkuje oceną niedostateczną. Umiejętność prowadzenia notatek własnych w formie celnego konspektu, eksponowania treści najważniejszych, selekcjonowania poznawanego materiału, konkretność i jasność zapisu powodują wystawienie oceny wysokiej. 4 8. Ocena semestralna i końcoworoczna Ocena końcowa nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych; podstawę jej ustalenia stanowi średnia ważona, obliczana wg wzoru: suma iloczynu wag i ocen suma wag Powyższym rodzajom aktywności ucznia przypisane są wartości punktowe wagi: I semestr 10 pkt wypracowanie klasowe 5 pkt sprawdzian (test lub opisowy) 4 pkt odpowiedź ustna, tzw. kartkówka 3 pkt aktywność, projekty grupowe, zadania domowe, prowadzenie zeszytu 1 pkt W przedmiotowym systemie oceniania funkcjonuje tradycyjna skala sześciostopniowa, jednakże w przypadku uchylania się od wykonania pracy klasowej lub braku solidnego usprawiedliwienia jej niewykonania uczeń otrzymuje wpis 0, wliczany w ocenę semestralną. W br. szkolnym obowiązują następujące progi uzyskiwania kolejnych stopni: 1,7 lub wyżej dopuszczający 2,6 lub wyżej dostateczny 3,5 lub wyżej dobry 4,5 lub wyżej bardzo dobry powyżej 5,0 celujący 9. Uwagi końcowe W trakcie semestru uczniowi przysługuje prawo do zgłoszenia jednego nieprzygotowania, tj. niepowtórzenia materiału z ostatnich lekcji, nieprzyniesienia zeszytu, podręcznika czy też innej pomocy dydaktycznej, wskazanej przez nauczyciela. Fakt ten należy zgłosić na początku lekcji. Nieprzygotowanie nie może dotyczyć zapowiedzianych 3 jw. 4 jw. 4
sprawdzianów i klasówek. Powinno wynikać z dłuższej nieobecności w szkole spowodowanej chorobą, gdyż można je wykorzystać tylko raz. Oprócz wskazanych w wykazie podręczników do nauczania języka polskiego uczeń powinien korzystać z pomocy przygotowanych przez nauczyciela. W celu ograniczenia kosztów materiałów pomocniczych typu ćwiczenia, antologie czy CD-romy, na stronie adamniziolek.cba.pl udostępniane są m.in. e-booki, karty pracy i ćwiczeń oraz zadania interaktywne. Dostęp do nich warunkowany jest rejestracją i wymaga logowania. Uczeń ma prawo do poprawy oceny niedostatecznej z I semestru na zasadach i w terminie ustalonych przez nauczyciela. W przypadku uzyskania oceny dopuszczającej, zostanie ona wliczona jako dziesięciopunktowa do średniej ważonej w semestrze II zamiast oceny niedostatecznej. Brak poprawy skutkuje utrzymaniem tej pierwszej. Zgodnie z 55 Statutu Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Wyspiańskiego w Bieczu uczeń wykonuje w okresie klasyfikacyjnym minimum trzy prace klasowe. Szkolny Zespół Humanistyczny we wrześniu 2010/2011 ustalił, że co najmniej dwie z nich będą miały formę wypracowań, w klasie pierwszej niekoniecznie w postaci prac arkuszowych. Powyższy zapis obliguje nauczyciela do organizacji minimum czterech wypracowań w klasie w ciągu roku. Ze względu na szczególną rolę tych prac oraz ich wagę, a także trudności w przeprowadzeniu popraw i drugiego terminu w postaci zbliżonej do pierwszego, nieobecność na klasówce może mieć charakter absolutnie wyjątkowy i solidnie uzasadniony. W każdym innym przypadku uczeń otrzyma wpis 0 (zob. 51 Statutu Szkoły). Umiejętność planowania i pisania wypracowań klasowych, w związku ze strukturą egzaminu maturalnego, uznać należy za kluczową. W związku z tym otrzymanie oceny dopuszczającej (i wyższej) śródrocznej lub końcoworocznej warunkowane jest uzyskaniem przynajmniej jednej oceny pozytywnej za pracę pisaną w klasie. Ponadto ocena śródroczna lub końcoworoczna może być maksymalnie o stopień wyższa (w zależności od wyników innych form aktywności ucznia) od średniej arytmetycznej ocen pisemnych prac klasowych. Zapisy te są nadrzędne wobec wyniku tzw. średniej ważonej. Ze względu na powyższe ograniczenia poprawa oceny przewidywanej w ramach zajęć lekcyjnych nie zawsze jest możliwa, co potwierdza dobrą zasadę, że na ocenę końcową uczeń p r a c u j e c a ł y r o k. Ocena przewidywana nie przekłada się automatycznie na semestralną, która może być od niej wyższa i niższa; przewidywana ocena dopuszczająca nie blokuje możliwości wystawienia oceny niedostatecznej. Oprac. Adam Niziołek 5