Przedmowa....................................... Wykaz skrótów.................................... XVII XXI Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. (Dz.U. Nr 98, poz. 1070)........... 1 Dział I. Sądy powszechne............................ 2 Rozdział 1. Przepisy ogólne....................... 2 Art. 1. Rodzaje sądów; zadania...................... 2 Art. 2. Zadania sędziów, referendarzy i asesorów sądowych. 5 Art. 3. Samorząd sędziowski....................... 7 Art. 4. Ławnicy................................. 8 Art. 5. Język urzędowy........................... 9 Art. 6. Związki rodzinne.......................... 10 Art. 7. Nadzór jurysdykcyjny....................... 11 Art. 8. Działalność administracyjna................... 13 Art. 9. Nadzór administracyjny...................... 13 Art. 9a. Wewnętrzny i zewnętrzny nadzór administracyjny.. 14 Art. 9aa. Powierzenie uprawnień..................... 15 Art. 9b. Ograniczenie nadzoru administracyjnego........ 16 Rozdział 2. Organizacja sądów..................... 16 Art. 10. Sądy rejonowe, okręgowe i apelacyjne.......... 16 Art. 11. Wydziały; przewodniczący................... 19 Art. 12. Wydziały sądu rejonowego.................. 21 Art. 13. (uchylony).............................. 25 Art. 14. (uchylony).............................. 25 Art. 15. (uchylony).............................. 25 Art. 16. Wydziały sądu okręgowego.................. 26 Art. 16a. Koordynator do spraw mediacji.............. 29 Art. 16b. Koordynator do spraw współpracy międzynarodowej i praw człowieka w sprawach cywilnych............. 30 Art. 16c. Punkty kontaktowe....................... 33 Art. 16d. Koordynator do spraw współpracy międzynarodowej i praw człowieka w sprawach karnych............... 34 Art. 17. (uchylony).............................. 36 Art. 18. Wydziały sądu apelacyjnego................. 36 Art. 18a. Inne wydziały........................... 37 Art. 18b. Wydziały i ośrodki zamiejscowe.............. 38 V
VI Art. 19. Tworzenie i znoszenie wydziałów oraz ośrodków.. 38 Art. 20. Upoważnienie............................ 40 Art. 20a. Przydzielanie nowych stanowisk sędziowskich i asesorskich..................................... 42 Rozdział 3. Organy sądów........................ 46 Art. 21. Wyliczenie.............................. 46 Art. 21a. Powołanie dyrektora sądu................... 47 Art. 22. Kompetencje prezesa....................... 48 Art. 22a. Podział spraw, przydział czynności............ 51 Art. 22b. Ustalanie liczby wiceprezesów............... 53 Art. 23. Powołanie prezesa sądu apelacyjnego........... 55 Art. 24. Powołanie prezesa sądu okręgowego............ 57 Art. 25. Powołanie prezesa sądu rejonowego............ 58 Art. 25a. (utracił moc)........................... 59 Art. 26. Kadencja prezesa......................... 59 Art. 27. Odwołanie prezesa albo wiceprezesa sądu....... 60 Art. 28. Kolegium sądu apelacyjnego, kadencja, uchwały... 63 Art. 29. Zadania kolegium......................... 65 Art. 30. Skład kolegium sądu okręgowego............. 67 Art. 31. Zadania kolegium......................... 68 Art. 31a. Dyrektor sądu, zadania.................... 69 Art. 32. Dyrektor sądu apelacyjnego.................. 71 Art. 32a. Obsadzanie stanowisk dyrektorów i kierownika finansowego.................................. 73 Art. 32b. (uchylony)............................. 74 Art. 32c. Wynagrodzenie zasadnicze, dodatki........... 75 Art. 32d. Wymóg bezpartyjności i niepełnienia funkcji publicznych.................................... 76 Rozdział 4. Samorząd sędziowski................... 77 Art. 33. Zgromadzenie ogólne sędziów apelacji.......... 77 Art. 34. Zadania................................ 82 Art. 35. Zgromadzenie ogólne sędziów okręgu.......... 84 Art. 36. Zadania................................ 86 Art. 36a. Zebranie sędziów danego sądu............... 87 Rozdział 5. Wewnętrzny i zewnętrzny nadzór administracyjny nad działalnością administracyjną sądów w zakresie zapewnienia właściwego toku wewnętrznego urzędowania sądu związanego bezpośrednio ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości oraz wykonywaniem innych zadań z zakresu ochrony prawnej................ 89 Wprowadzenie.................................. 89 Art. 37. Powierzenie czynności nadzoru; sędzia wizytator, inspektor.................................... 90
Art. 37a. Uprawnienia nadzorcze prezesa sądu.......... 94 Art. 37b. Czynności nadzorcze...................... 94 Art. 37c. Wizytacje wydziałów...................... 97 Art. 37d. Sędzia wizytator, powołanie................. 99 Art. 37e. Zalecenia pokontrolne..................... 101 Art. 37f. Zewnętrzny nadzór administracyjny............ 103 Art. 37g. Uprawnienia Ministra Sprawiedliwości......... 104 Art. 37ga. Uwagi na piśmie........................ 107 Art. 37h. Informacja roczna o działalności sądów........ 108 Art. 37i. Delegacja dla ministra..................... 113 Art. 38. (uchylony).............................. 113 Art. 39. (uchylony).............................. 114 Art. 40. Wytknięcie uchybienia...................... 114 Art. 41. Upoważnienie............................ 117 Rozdział 5a. Tryb rozpatrywania skarg i wniosków..... 121 Art. 41a. Rozpatrywanie bez zbędnej zwłoki............ 121 Art. 41b. Organ właściwy do rozpatrzenia skargi lub wniosku 123 Art. 41c. Przekazanie skargi właściwym organom........ 125 Art. 41d. Przekazanie skargi rzecznikowi dyscyplinarnemu. 126 Art. 41e. Delegacja dla ministra..................... 127 Rozdział 6. Ogólne przepisy o czynnościach sądów..... 128 Art. 42. Wyroki; jawność postępowania............... 128 Art. 43. Czynności poza siedzibą.................... 129 Art. 44. Pomoc sądowa........................... 131 Art. 45. Zastąpienie sędziego....................... 132 Art. 46. Skład sędziowski.......................... 133 Art. 47. Dodatkowy sędzia lub asesor sądowy na rozprawie. 134 Art. 47a. Losowy przydział spraw.................... 135 Art. 47b. Zmiana składu sądu....................... 139 Art. 47c. Sprawdzenie tożsamości.................... 140 Art. 48. Upomnienie; wydalenie z sali rozpraw.......... 141 Art. 49. Kara porządkowa......................... 142 Art. 50. Zażalenie............................... 144 Art. 51. Wyłączenie środków porządkowych............ 145 Art. 51a. Właściwe prawo obce..................... 147 Art. 51b. Informacja............................. 148 Art. 52. Skład jednoosobowy....................... 148 Art. 53. Akta spraw.............................. 149 Art. 53a. Moc dokumentu w systemie teleinformatycznym.. 150 Art. 53b. Weryfikacja podmiotów w systemie teleinformatycznym........................................ 152 Art. 53c. Akta spraw............................. 152 VII
Art. 54. Środki bezpieczeństwa...................... 155 Dział II. Sędziowie i asesorzy sądowi................... 157 Rozdział 1. Powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim................................. 157 Art. 55. Powoływanie sędziów...................... 157 Art. 56. (uchylony).............................. 160 Art. 57. Zgłoszenie kandydatury..................... 160 Art. 57a. Ocena kwalifikacji kandydata na wolne stanowisko 165 Art. 57aa. Dokumenty............................ 169 Art. 57ab. Zgłaszanie kandydatury................... 172 Art. 57ac. Pozostawienie zgłoszenia bez rozpatrzenia, zastrzeżenie....................................... 172 Art. 57ad. Oświadczenie o cofnięciu zgłoszenia......... 173 Art. 57ae. Dostęp do zgromadzonych w systemie dokumentów 174 Art. 57af. Okres przechowywania dokumentów.......... 175 Art. 57ag. Delegacja ustawowa...................... 175 Art. 57ah. Ocena kwalifikacji kandydatów............. 176 Art. 57b. Kryteria oceny kwalifikacji kandydata......... 177 Art. 57c. (uchylony)............................. 180 Art. 57d. (uchylony)............................. 180 Art. 57e. Prokurator, ocena kwalifikacji............... 181 Art. 57f. Adwokat, radca, notariusz, ocena kwalifikacji.... 182 Art. 57g. Profesor, doktor habilitowany, ocena kwalifikacji.. 185 Art. 57h. Prezes Prokuratorii Generalnej, ocena kwalifikacji 185 Art. 57i. Kandydat na wolne stanowisko sędziowskie, ocena kwalifikacji.................................. 186 Art. 58. Ocena kandydatów........................ 188 Art. 59. (uchylony).............................. 190 Art. 60. Rozpatrzenie kandydatur.................... 190 Art. 61. Kryteria powołania sędziego................. 191 Art. 62. Podstawy szczególne....................... 206 Art. 63. Sędziowie sądów okręgowych................ 207 Art. 63a. (uchylony)............................. 208 Art. 64. Sędziowie sądów apelacyjnych................ 209 Art. 64a. (uchylony)............................. 211 Rozdział 1a. Status sędziego....................... 212 Art. 65. Powstanie stosunku służbowego............... 212 Art. 65a. (uchylony)............................. 213 Art. 65b. (uchylony)............................. 213 Art. 66. Ślubowanie.............................. 213 Art. 67. Wykaz służbowy.......................... 214 VIII
Art. 68. Ustanie stosunku służbowego................. 215 Art. 69. Przejście w stan spoczynku.................. 217 Art. 70. Przeniesienie w stan spoczynku............... 228 Art. 71. Przeniesienie w stan spoczynku............... 230 Art. 72. Zawiadomienie Ministra.................... 231 Art. 73. Decyzje Krajowej Rady Sądownictwa........... 231 Art. 74. Prawo powrotu........................... 234 Art. 75. Przeniesienie sędziego...................... 235 Art. 75a. Prawo do urlopu, ekwiwalent w przypadku przeniesienia lub awansu.............................. 238 Art. 75b. Obwieszczenie o wolnym stanowisku sędziowskim, wniosek o przeniesienie......................... 239 Art. 76. Zwrot kosztów przeniesienia................. 242 Art. 77. Delegowanie sędziego...................... 243 Art. 77a. Należności dla sędziego delegowanego......... 254 Art. 78. Delegowanie do Ministerstwa................. 255 Art. 78a. Wynagrodzenie sędziego delegowanego........ 258 Art. 79. Podległość poleceniom..................... 260 Art. 80. Immunitet............................... 261 Art. 80a. (utracił moc)........................... 268 Art. 80b. (utracił moc)........................... 268 Art. 80c. (utracił moc)........................... 269 Art. 80d. (utracił moc)........................... 269 Art. 81. Odpowiedzialność za wykroczenia............. 269 Rozdział 2. Prawa i obowiązki sędziów............... 272 Art. 82. Obowiązki.............................. 272 Art. 82a. Szkolenia, podnoszenie kwalifikacji........... 273 Art. 82b. Patronat nad przebiegiem praktyk i staży....... 275 Art. 82c. Zakres obowiązków....................... 275 Art. 83. Czas pracy.............................. 276 Art. 83a. Prawo do urlopu wychowawczego............. 278 Art. 84. Strój urzędowy; legitymacja.................. 280 Art. 85. Tajemnica służbowa........................ 281 Art. 86. Dodatkowe zatrudnienie..................... 282 Art. 87. Oświadczenie o stanie majątkowym............ 287 Art. 88. Formularz oświadczenia.................... 299 Art. 89. Droga służbowa.......................... 300 Art. 90. Zawiadomienie o własnej sprawie............. 301 Art. 91. Wynagrodzenie zasadnicze; dodatki............ 302 Art. 91a. Stawki wynagrodzenia sędziów obejmujących stanowisko..................................... 309 Art. 92. Urlop dodatkowy; gratyfikacja jubileuszowa...... 311 IX
X Art. 93. Urlop dla poratowania zdrowia................ 313 Art. 94. Nieobecność w pracy...................... 315 Art. 94a. Jednorazowe odszkodowanie................. 322 Art. 94b. Orzeczenie oceniające uszczerbek na zdrowiu.... 324 Art. 94c. Postępowanie kontrolne ZUS w sprawie zwolnień lekarskich................................... 326 Art. 94d. Skierowanie na badanie.................... 328 Art. 94e. Lista lekarzy orzeczników.................. 329 Art. 94f. Urlop rehabilitacyjny, wynagrodzenie.......... 330 Art. 94g. Niepoddanie się badaniu................... 330 Art. 95. Zamieszkanie............................ 330 Art. 96. Pomoc finansowa na mieszkanie.............. 333 Art. 97. Służba wojskowa.......................... 334 Art. 98. Funkcje publiczne......................... 335 Art. 99. Tytuł.................................. 337 Art. 100. Uposażenie............................. 337 Art. 101. Świadczenia pośmiertne.................... 340 Art. 102. Uposażenie rodzinne...................... 341 Art. 103. Upoważnienie........................... 342 Art. 104. Stan spoczynku.......................... 343 Art. 105. Sędzia w stanie spoczynku, powierzenie funkcji.. 345 Art. 106. Utrata uprawnień......................... 347 Rozdział 2a. (uchylony).......................... 347 Art. 106a 106g. (uchylone)........................ 349 Rozdział 2b. Asesorzy sądowi...................... 349 Art. 106h. Warunki mianowania..................... 349 Art. 106i. Kadencja, ślubowanie..................... 351 Art. 106j. Zasada niezawisłości..................... 360 Art. 106k. Wygaśnięcie lub rozwiązanie stosunku służbowego 361 Art. 106l. Przeniesienie........................... 363 Art. 106m. Zwrot kosztów przeniesienia, prawo do urlopu.. 365 Art. 106n. (uchylony)............................ 367 Art. 106o. (uchylony)............................ 367 Art. 106p. (uchylony)............................ 367 Art. 106q. (uchylony)............................ 368 Art. 106r. (uchylony)............................. 368 Art. 106s. (uchylony)............................ 369 Art. 106t. (uchylony)............................. 369 Art. 106u. (uchylony)............................ 370 Art. 106v. (uchylony)............................ 370 Art. 106w. (uchylony)............................ 370 Art. 106x. (uchylony)............................ 371
Art. 106xa. Wniosek o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego.................................. 371 Art. 106y. Wynagrodzenie, dodatki funkcyjne........... 373 Art. 106z. Urlop dla poratowania zdrowia.............. 375 Art. 106za. Strój urzędowy......................... 375 Art. 106zb. (uchylony)........................... 376 Art. 106zc. Uchylenie się od wykonania polecenia........ 376 Art. 106zd. Postępowanie dyscyplinarne............... 377 Art. 106ze. Odpowiedzialność za wykroczenia.......... 380 Art. 106zf. Szkolenie i doskonalenie zawodowe.......... 381 Art. 106zg. Odesłanie............................ 381 Rozdział 3. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów i asesorów sądowych.............................. 383 Wprowadzenie.................................. 383 Art. 107. Przewinienia dyscyplinarne................. 383 Art. 107a. Zakres odpowiedzialności asesora............ 384 Art. 108. Przedawnienie dyscyplinarne................ 385 Art. 109. Kary.................................. 389 Art. 109a. Prawomocny wyrok sądu dyscyplinarnego...... 394 Art. 109b. Obwieszczenie.......................... 395 Art. 110. Sądy dyscyplinarne....................... 396 Art. 110a. Kadencja sędziego sądu dyscyplinarnego...... 399 Art. 110b. Prezes sądu dyscyplinarnego............... 399 Art. 110c. Delegacja ustawowa...................... 400 Art. 111. Skład................................. 401 Art. 112. Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych....................................... 401 Art. 112a. Przejęcie sprawy........................ 405 Art. 112b. Rzecznik Dyscyplinarny Ministra Sprawiedliwości 406 Art. 112c. Wgląd w czynności sądu dyscyplinarnego...... 407 Art. 112d. Doprecyzowanie pojęcia................... 407 Art. 113. Obrońca............................... 408 Art. 113a. Bieg postępowania....................... 410 Art. 113b. Wyłączenie zastosowania przepisu........... 411 Art. 114. Wszczęcie postępowania................... 412 Art. 115. Wyznaczenie rozprawy.................... 417 Art. 115a. Przebieg postępowania.................... 419 Art. 115b. Wyrok nakazowy........................ 419 Art. 115c. Dowody.............................. 420 Art. 116. Jawność............................... 422 Art. 117. Rozszerzenie oskarżenia................... 423 Art. 118. Ustanie stosunku służbowego................ 423 XI
Art. 119. Przestępstwo............................ 424 Art. 120. Postępowanie karne....................... 425 Art. 121. Odwołanie............................. 426 Art. 122. Wyłączenie kasacji....................... 429 Art. 123. Wykonanie wyroku....................... 432 Art. 124. Rozwinięcie; zatarcie skazania............... 434 Art. 125. Wznowienie postępowania.................. 435 Art. 126. Rozwinięcie............................ 436 Art. 127. Uzasadnienie i doręczenie orzeczeń........... 437 Art. 128. Odesłanie.............................. 438 Art. 129. Zawieszenie w czynnościach służbowych, odpowiedzialność dyscyplinarna......................... 440 Art. 130. Przerwa w czynnościach służbowych.......... 441 Art. 131. Zażalenie.............................. 443 Art. 132. Ustanie zawieszenia....................... 445 Art. 132a. Zawieszenie w czynnościach służbowych uprawnienia pracownicze............................. 445 Art. 133. Koszty................................ 446 Art. 133a. Orzekanie kary łącznej.................... 446 Dział III. (uchylony)............................... 448 Art. 134 146a. (uchylone)......................... 448 Dział IV. Referendarze sądowi, kuratorzy sądowi, pracownicy sądów, stali mediatorzy, ławnicy oraz organy pomocnicze sądów......................................... 449 Rozdział 1. Przepisy ogólne....................... 449 Art. 147. Struktura............................... 449 Art. 148. Upoważnienie........................... 452 Rozdział 2. Referendarze sądowi................... 455 Art. 149. Kwalifikacje............................ 455 Art. 149a. Nabór w drodze konkursu................. 457 Art. 150. Mianowanie; ślubowanie; starszy referendarz.... 460 Art. 151. Niezależność zawodowa.................... 462 Art. 151a. Przeniesienia na inne miejsce służbowe; rozwiązanie stosunku pracy............................. 465 Art. 151b. Wynagrodzenie zasadnicze................. 473 Art. 151c. (uchylony)............................ 481 Art. 152. Odpowiedzialność dyscyplinarna............. 481 Art. 153. (uchylony)............................. 485 Art. 153a. (uchylony)............................ 485 Art. 153b. Przydzielanie sądom nowych stanowisk referendarza sądowego................................. 486 XII
Rozdział 3. Kuratorzy sądowi...................... 487 Art. 154. Kuratorzy sądowi........................ 487 Rozdział 4. Asystenci sędziów...................... 490 Art. 155. Asystenci.............................. 490 Art. 155a. Konkurs na stanowisko asystenta sędziego..... 496 Art. 155b. (uchylony)............................ 499 Art. 155c. (uchylony)............................ 499 Art. 155ca. Staż asystencki......................... 499 Art. 155cb. Czas trwania stażu...................... 501 Art. 155d. Przydzielenie sądom nowych stanowisk asystenta sędziego.................................... 503 Art. 155e. Delegowanie asystenta sędziego do pełnienia czynności w innym sądzie........................... 505 Rozdział 5. Urzędnicy i inni pracownicy sądowi........ 508 Art. 156. Inne regulacje........................... 508 Rozdział 6. Biegli............................... 511 Art. 157. Ustanawianie biegłych..................... 511 Rozdział 6a. Stali mediatorzy...................... 514 Art. 157a. Kwalifikacje........................... 514 Art. 157b. Wniosek o wpis na listę stałych mediatorów.... 515 Art. 157c. Skreślenie z listy mediatorów............... 516 Art. 157d. Lista stałych mediatorów.................. 518 Art. 157e. Aktualna lista stałych mediatorów............ 519 Art. 157f. Delegacja dla ministra.................... 519 Rozdział 7. Ławnicy............................. 520 Art. 158. Kwalifikacje............................ 520 Art. 159. Wyłączenia............................. 523 Art. 160. Wybory............................... 524 Art. 161. Liczba ławników......................... 525 Art. 162. Zgłaszanie kandydatów.................... 526 Art. 163. Termin wyborów......................... 531 Art. 164. Lista; ślubowanie; legitymacja............... 532 Art. 165. Kadencja............................... 533 Art. 166. Wygaśnięcie mandatu..................... 534 Art. 167. Wyłączenie od pełnienia obowiązków.......... 537 Art. 168. Wybory uzupełniające..................... 539 Art. 169. Niezawisłość............................ 540 Art. 170. Udział w rozprawach...................... 541 Art. 171. Ławnicy dodatkowi....................... 543 Art. 172. Zwolnienie od pracy; rekompensata........... 544 Art. 173. Zwrot wydatków......................... 545 Art. 174. Organ przyznający należności............... 546 XIII
Art. 175. Rada ławnicza........................... 546 Dział IVa. Przetwarzanie danych osobowych, telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych oraz informatyzacja sądów powszechnych............................. 548 Art. 175a. Zakres uprawnień Ministra Sprawiedliwości.... 548 Art. 175b. Coroczna informacja na temat przetwarzania danych....................................... 551 Art. 175c. Przetwarzanie danych osobowych uzyskanych z systemu teleinformatycznego........................ 552 Art. 175d. Zadania Ministra........................ 553 Art. 175e. Koordynator ds. informatyzacji sądownictwa powszechnego.................................. 554 Art. 175f. Przyznanie uprawnień..................... 555 Art. 175g. Ekwiwalent............................ 558 Dział V. Finansowanie działalności sądów powszechnych.... 560 Rozdział 1. Budżet sądownictwa.................... 560 Art. 176. Pozycja w budżecie państwa................ 560 Art. 177. Dysponenci............................. 561 Art. 177a. (uchylony)............................ 562 Art. 178. Plany finansowe......................... 562 Rozdział 2. Gospodarka finansowa sądów............ 564 Art. 179. Gospodarka finansowa sądów................ 564 Art. 179a. Uprawnienia ministra w zakresie powierzania zadań 567 Dział VI. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe............................ 568 Wprowadzenie..................................... 568 Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących...... 568 Art. 180 195. (pominięte)......................... 568 Rozdział 2. Przepisy przejściowe i końcowe........... 568 Art. 196. Istniejące sądy........................... 568 Art. 197. Ośrodki i wydziały zamiejscowe............. 568 Art. 198. Wynagrodzenie sędziów................... 569 Art. 199. Uposażenie sędziów SN.................... 570 Art. 200. Stan spoczynku.......................... 570 Art. 201. Kadencje; aplikacja; asesura................. 571 Art. 202. Sędziowie sądu rejonowego................. 572 Art. 203. Dyrektorzy sądów........................ 573 Art. 204. Sprawy dyscyplinarne..................... 573 Art. 205. Wynagrodzenie referendarzy................ 574 Art. 205a. Mianowanie na stanowisko referendarza sądowego 575 Art. 206. Wynagrodzenie i uposażenie prokuratorów...... 575 XIV
Art. 207. Przejście w stan spoczynku................. 576 Art. 208 210. (pominięte)......................... 577 Art. 211. Derogacja.............................. 577 Art. 212. Wejście w życie......................... 577 Załącznik........................................ 578 Indeks rzeczowy................................... 579 XV