Studia Politicae Universitatis Silesiensis Tom 19 Pamięci Profesora Andrzeja Chodubskiego
Studia Politicae Universitatis Silesiensis Tom 19 pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2017
Recenzenci / Reviewers Andrzej Antoszewski, Zbigniew Kadłubek, Wojciech Kaute, Paulina Matera, Jerzy Mizgalski, Adam Zamojski Kolegium Redakcyjne / Editorial Board Jan Iwanek (przewodniczący / Editor in-chief), Marek Barański, Marian Gierula, Mariusz Kolczyński, Mieczysław Stolarczyk, Sylwester Wróbel (członkowie Kolegium / Members of Editorial Board) Paweł Grzywna (sekretarz / Editorial Assistant), Robert Radek (sekretarz / Editorial Assistant) Redaktorzy tematyczni / Editorial Body Tomasz Kubin międzynarodowe stosunki polityczne / International Political Relations; Małgorzata Domagała systemy polityczne / Political Systems; Tomasz Iwanek bezpieczeństwo międzynarodowe i narodowe / National and International Security; Zbigniew Kantyka teoria polityki, myśl polityczna / Theory of Politics, Political Thought Sebastian Kubas partie i systemy partyjne / Political Parties and Party Systems; Magdalena Ślawska język w mediach i w komunikacji / Language in Media and Communication; Mirosława Wielopolska-Szymura komunikowanie masowe, media i systemy medialne / Mass Media; Communication and Media Systems; Natalia Stępień-Lampa polityka społeczna / Social Policy; Matylda Sęk-Iwanek nauki o kulturze, komunikowanie międzykulturowe / Cultural Studies, Intercultural Communication Rada Programowa Studia Politicae Universitatis Silesiensis / Scientific Advisory Board of Studia Politicae Universitatis Silesiensis Luis Aguiar de Luque (University Carlos III, Madrid, Spain); Andrzej Antoszewski (Uniwersytet Wrocławski); Roman Bäcker (Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu); Ladislav Cabada (Metropolitan University Prague, Czech Republic); Roman Chytilek (Masaryk University in Brno, Czech Republic); Bogusława Dobek-Ostrowska (Uniwersytet Wrocławski); Guillermo Escobar Roca (University Alcalá, Spain); Ján Koper (Matej Bel University in Banská Bystrica, Slovakia); Aleksandr Koroczenskij (Belgorod State University, Russia); Branislav Kováčik (Matej Bel University in Banská Bystrica, Slovakia); Barbara Krauz-Mozer (Uniwersytet Jagielloński); Fulco Lanchester (University La Sapienza, Rome, Italy); Maria Marczewska-Rytko (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie); Tomasz Mielczarek (Uniwersytet w Kielcach); Andrzej Podraza (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II); Viktor Sidorov (Saint Petersburg State University, School of Journalism and Mass Communication, Russia); Ildefonso Soriano López (University Complutense de Madrid, Spain); Stanisław Sulowski (Uniwersytet Warszawski); Alicja Stępień-Kuczyńska (Uniwersytet Łódzki); Jaroslav Ušiak (Matej Bel University in Banská Bystrica, Slovakia); Milan Vošta (University of Economics Prague, Czech Republic); Tadeusz Wallas (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu); Klaus Ziemer (Fachbereich III, Politikwissenschaft, Universität Trier, Germany); Ryszard Zięba (Uniwersytet Warszawski) Adres redakcji / Address for Correspondence Studia Politicae Universitatis Silesiensis, Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, ul. Bankowa 11, 40-007 Katowice, e-mail: studiapoliticae@us.edu.pl; Internet: www.studiapoliticae.us.edu.pl Dla Autorów / For Authors Każdy tekst nadesłany de redakcji powinien spełniać wymogi formalne określone na stronie www. studiapoliticae.us.edu.pl. Teksty należy wysyłać na adres e-mail: studiapoliticae@us.edu.pl w formacie (.doc,.docx,.rtf,.odt). / Each text sent to the Editorial Office should be in accordance with current technical requirements available on webpage: www.studiapoliticae.us.edu.pl. Papers should be sent to studiapoliticae@us.edu.pl by e-mail attachment in the following format (.doc,.docx,.rtf,.odt). Publikacja jest dostępna także w wersji internetowej / The publication is also available in the Internet version: Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com University of Silesia Press Open Journal System www.journals.us.edu.pl
Spis treści Wspomnienie o Profesorze Andrzeju Chodubskim (Jan Iwanek) 9 Teoria polityki i myśl polityczna Zbigniew Kantyka: Między teorią a praktyką podejście fronetyczne we współczesnej politologii Tomasz Słupik: Narodziny demokracji w Grecji klasycznej w czasach reform Klejstenesa i Peryklesa Agnieszka Turoń Kowalska: Człowiek w postnowożytnym świecie. Koncepcja humanizmu w myśli Tomasza Manna Agata Kałabunowska: Niemiecki ruch identytarystów próba klasyfikacji ideologicznej 15 35 69 99 Systemy polityczne Jan Iwanek: Spanish government as lawmaker Adrianna Siostrzonek Sergiel: Wolność religii a wymóg obywatelstwa polskiego członków wyznaniowej gminy żydowskiej Dawid Słupik: Ustawy zasadnicze Wenezueli, Boliwii i Ekwadoru jako element rewolucji boliwariańskiej w Ameryce Łacińskiej 121 137 149 Stosunki międzynarodowe Katarzyna Czornik: Bahrain as area of Saudi Iranian rivalry in the second decade of XXI century 177
6 Spis treści Polityka społeczna Natalia Stępień Lampa: The main changes in the school system in the years 1998 2016 and their political context 207 Komunikowanie społeczne i polityczne Dariusz Krawczyk: Oczekiwania pracodawców wobec dziennikarzy na podstawie analizy ofert rekrutacyjnych Rafał Klepka: Rywalizacja o fotel prezydencki: obraz głównych kandydatów w kampanii wyborczej 2015 roku w Wiadomościach TVP1 Matylda Sęk Iwanek: Obrazy wojny w powieści graficznej 225 243 265
Table of Contents Memory of Professor Andrzej Chodubski (Jan Iwanek) 9 Theory of Politics and Political Thought Zbigniew Kantyka: Between theory and practice the phronetic approach in contemporary political science Tomasz Słupik: The birth of democracy in classical Greece in the days of the reforms of Klejstenes and Pericles Agnieszka Turoń Kowalska: A»human being«in the postmodern world. The concept of humanism in the thought of Thomas Mann Agata Kałabunowska: The Identitarians in Germany an attempt at an ideological classification 15 35 69 99 Political Systems Jan Iwanek: Spanish government as lawmaker Adrianna Siostrzonek Sergiel: Freedom of religion and the requirement of Polish citizenship to members of the Jewish community Dawid Słupik: The fundamental laws of Venezuela, Bolivia and Ecuador as an element of Bolivarian Revolution in Latin America 121 137 149 International Relations Katarzyna Czornik: Bahrain as area of Saudi Iranian rivalry in the second decade of XXI century 177
8 Table of Contents Social Politics Natalia Stępień Lampa: The main changes in the school system in the years 1998 2016 and their political context 207 Social and Political Communication Dariusz Krawczyk: Employers expectations towards journalists based on the analysis of recruitment offers Rafał Klepka: The game of presidency: the image of the main candidates in the election campaign 2015 in Wiadomości TVP1 Matylda Sęk Iwanek: War pictures in novel 225 243 265
Profesor zw. dr hab. Andrzej Chodubski 1952 2017 Profesor Andrzej Chodubski
Studia Politicae Universitatis Silesiensis 2017, T. 19, s. 11 12 ISSN 1895 3492 (wersja drukowana) ISSN 2353 9747 (wersja elektroniczna) www.studiapoliticae.us.edu.pl Profesor zw. dr hab. Andrzej Chodubski 1952 2017 W lipcu 2017 roku pożegnaliśmy Człowieka wielkiego serca, przyjaciela, wybitnego uczonego śp. Profesora Andrzej Chodubskiego. Zmarł w pełni sił twórczych i choć chorował od kilku lat, Jego aktywność jako nauczyciela akademickiego i uczonego w niczym nie była mniejsza. Nie tylko powszechnie znany, obecny na prawie wszystkich konferencjach naukowych, ale przede wszystkim lubiany. Lubiany i ceniony, gdyż miał w sobie dar dzielenia się z każdym swoją niespożytą energią i nieograniczoną życzliwością. Wobec siebie stawiał wymagania najwyższe, wobec innych okazywał serdeczną pomoc. Zawsze witał się i żegnał się uśmiechem, uściskami i dobrym słowem. Trudno zliczyć tych, którzy tak wiele Mu zawdzięczają. Andrzej Chodubski ukończył studia historyczne w Uniwersytecie Gdańskim, a wkrótce potem studia podyplomowe w dziedzinie nauk politycznych. W latach 1979 1981 przebywał na studiach doktoranckich w Uniwersytecie Azerbejdżańskim, w Baku, i tam też obronił rozprawę doktorską poświęconą przemianom kulturowym w Azerbejdżanie (1981 r.). Po pięciu latach uzyskał stopnień doktora habilitowanego na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Gdańskiego na podstawie pracy poświęconej aktywności kulturalnej Polaków w Azerbejdżanie, w XIX i na początku XX wieku. Tytuł profesora uzyskał w 1996 roku. Cały okres swojej pracy zawodowej związał z Instytutem Politologii Uniwersytetu Gdańskiego. Jego zainteresowania badawcze były wszechstronne: metodologia nauk o polityce, teoria polityki, badania polonijne, osadnictwo Ormian na ziemiach polskich, historia ludności polskiej na Pomorzu, stosunki polsko białoruskie, polsko ukraińskie i polsko niemieckie, by wymienić tylko najważniejsze obszary. Był badaczem niezwykle płodnym. Opublikował prawie 1300 prac naukowych, w tym monografii książkowych, redakcji prac zbiorowych, artykułów i studiów. W naszym czasopiśmie, w numerze 17 z 2016 roku znajdujemy Jego niezwykle aktualny w dobie obecnej tekst Autorytaryzm w przestrzeni współczesnego życia politycznego. Zrecenzował kilkaset książek. Prowadził seminaria doktoranckie i dyplomowe. Wypromował kilkudziesięciu doktorów, a także był autorem wielu recenzji profesorskich, habilitacyjnych i doktorskich.
12 Profesor zw. dr hab. Andrzej Chodubski 1952 2017 Profesor Andrzej Chodubski był członkiem redakcji 16 czasopism naukowych. Pełnił funkcje m.in. redaktora naczelnego czasopism Cywilizacja i Polityka oraz Tożsamość Kulturowa, a także funkcję zastępcy redaktora naczelnego czasopisma Kognitywistyka i Media w Edukacji, jak również przewodniczącego Rady Naukowej Meandry Współczesnej Polityki. Działał w różnych organizacjach i instytucjach naukowych, m.in. jako wiceprzewodniczący Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk oraz ekspert Państwowej Komisji Akredytacyjnej, Państwowej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych, Państwowej Komisji Matur w Warszawie, a także przewodniczący licznych edycji Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym. Był członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, a także wielu innych. Za swoją działalność naukową i społeczną otrzymał rozliczne nagrody i wyróżnienia, m.in.: Nagrodę Naukowa im. Ireny i Franciszka Skowyrów (KUL 2007 r.), Nagrodę Naukową im. Franciszka Ryszki (Uniwersytet Warszawski 2009 r.), medal za rozsławianie imienia Polski Serce dla Serc. Przyznano Mu także wyróżnienie za redakcję opracowań naukowych: Tożsamość kulturowa w Konkursie Wydawnictw Literatury Pomorskiej Costerina 2010, medal Ambasady Republiki Azerbejdżanu (2012 r.), wyróżnienie dedykacja książkowa (Tbilisi 2013 r.). Jego dorobek był doceniany również w Uniwersytecie Jagiellońskim (2013 r.), a w 2013 r. został uhonorowany medalem Za Zasługi w Umacnianiu Stosunków Azerbejdżańsko Polskich. To krótkie wspomnienie nawet w niewielkim stopniu nie oddaje tego, co Profesor Andrzej Chodubski uczynił i czego dokonał w bardzo intensywnym i bogatym życiu akademickim. Bez Niego polska politologia znaczyłaby o wiele mniej. Wszyscy jesteśmy Jego dłużnikami. Po swym aktywnym, bogatym życiu odpoczywaj w pokoju, Drogi Przyjacielu. Jan Iwanek
Redaktor językowy / Text Editor Barbara Konopka Redaktor anglojęzyczny / Text Editor in English Krystian Wojcieszuk Redaktor statystyczny / Statistical Editor Przemysław Grzonka Korektor / Proofreader Zbigniew Kantyka Projektant okładki i stron działowych / Cover and Partition Pages Designer Beata Klyta Redaktor techniczny / Technical Editor Małgorzata Pleśniar Łamanie / Typeset Bogusław Chruściński Wersją pierwotną czasopisma jest wersja drukowana / The hard copy is an original version of journal Copyright 2017 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone / All rights reserved ISSN 1895-3492 (wersja drukowana) / (printed version) ISSN 2353-9747 (wersja elektroniczna) / (electronic version) Wydawca / Publishing Office Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail:wydawus@us.edu.pl Wydanie I / First edition. Nakład / Circulation: 70 + 35 egz. Ark. druk. / Printing sheet 17,75. Ark. wyd. / Publishing Sheet. 21,0. Papier offset. kl. III, 90 g. Cena/ Price 22 zł (+ VAT) Druk i oprawa / Printed and bound by: TOTEM.COM.PL Sp. z o.o. Sp. K. ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław