KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI KOŚCIÓŁ PrawosŁawny KOŚCIÓŁ EWANGELICKO-AUGSBURSKI KOŚCIÓŁ polskokatolicki
KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI Lublin i Lubelszczyzna 1918-2018 Biskupi i arcybiskupi lubelscy (od 1918 r.): bp Marian Fulman (1918 1945) bp Stefan Wyszyński (1946 1948) bp Piotr Kałwa (1949 1974) abp Bolesław Pylak (1975 1997) abp Józef Życiński (1997 2011) abp Stanisław Budzik (od 2011) Odbudowa katedry po II wojnie światowej (ok. 1946-1948), Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie Kazanie Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego podczas uroczystej sumy w czasie obchodów Millenium Chrztu Polski (5 czerwca 1966), Archiwum Archidiecezjalne LubelskieKUL Pierwsza inauguracja roku akademickiego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w budynku Wyższego Seminarium Duchownego (8 grudnia 1918), Archiwum KUL Wizytator apostolski abp Achilles Ratti (przyszły papież Pius XI, 1922-1939) w Chełmie Lubelskim (17 września 1918), Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie Po okresie zaborów na terenie diecezji lubelskiej, utworzonej w 1805 r., zreorganizowano sieć parafii i powołano do życia szereg instytucji przykościelnych: placówki charytatywne, szkoły. W 1918 r. powstał Katolicki Uniwersytet Lubelski przez wiele lat jedyna wszechnica katolicka od Łaby po Władywostok. W 1954r. jej profesorem został bp Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. Podczas II wojny światowej zniszczono wiele kościołów i kaplic, zamordowano tysiące wiernych i dziesiątki duchownych; śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen zmarł lubelski biskup pomocniczy bł. Władysław Goral. Trud podźwignięcia diecezji ze zniszczeń wojennych podjął bp Stefan Wyszyński późniejszy Prymas Polski. Intensywny okres rozwoju diecezji przypadł na lata 70., 80. i 90., kiedy powstało ponad 140 nowych parafii i kościołów. 25 marca 1992 r. Jan Paweł II podniósł diecezję lubelską do rangi archidiecezji i ustanowił w Lublinie metropolię, w skład której weszły diecezje sandomierska i siedlecka. Obecnie archidiecezja lubelska liczy około 1 mln. wiernych, 271 parafii w 28 dekanatach, 925 księży (niektórzy na misjach); na jej terenie pracuje także 215 księży zakonnych. W Lublinie znajduje się 41 parafii i około 300 tys. wiernych. Spotkanie biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego z przedstawicielami cechów lubelskich (1948), Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie Naczelnik Państwa Józef Piłsudski i biskup lubelski Marian Fulman przed kościołem katedralnym po uroczystym nabożeństwie (11 stycznia 1920), Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie Bł. Władysław Goral, biskup pomocniczy lubelski (fot. po konsekracji biskupiej 9 października 1938 r.); zm. w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen (prawdopodobnie w lutym 1945), Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie Biskup lubelski Stefan Wyszyński podczas wizytacji przejeżdża przez lasy Dąbrowa k. Tomaszowa Lubelskiego (12-13 maja 1948), Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie
Kard. Stefan Wyszyński i kard. Karol Wojtyła w KUL (1968), Archiwum KUL Absolwenci KUL (dziedziniec uniwersytetu, 15 czerwca 2016 r.), Archiwum KUL Kard. Karol Wojtyła profesor KUL (21 września 1971, Kongres Teologów Polskich), Archiwum KUL Jan Paweł II w Lublinie; Msza św. na Czubach przy budowanym kościele pw. Świętej Rodziny (9 czerwca 1987), Archiwum Parafii pw. Świętej Rodziny Wyjście pieszej pielgrzymki do Częstochowy (3 sierpnia 2017), Justyna Jarosińska / Gość Niedzielny Droga Krzyżowa na Majdanku (11 kwietnia 2014), Justyna Jarosińska / Gość Niedzielny Kardynał Joseph Ratzinger (z Rektorem KUL bpem Janem Śrutwą) podczas uroczystości nadania doktoratu honoris causa KUL (16 października 1988 r.), Archiwum KUL Światowe Dni Młodzieży na Arenie: adoracja Najświętszego Sakramentu (23 lipca 2016), Justyna Jarosińska / Gość Niedzielny
KOŚCIÓŁ prawosławny Biskupi i arcybiskupi lubelscy bp Aleksander (Inoziemcew) bp Antoni (Marcenko) bp Sawa (Sowietow) bp Tymoteusz (Szretter) bp Nikanor (Niesłuchowski) bp Aleksy (Jaroszuk) bp Szymon (Romańczuk) bp Adam (Dubec) abp Abel (Popławski) (od 1918 r.): 1922 1922-1930 1932-1937 1938-1946 1965-1966 1970-1971 1979-1981 1983 od 1989 Wierni lubelskiej cerkwi wraz z proboszczem podczas święta Lubelskiej Ikony Matki Bożej, pocz. XX wieku, fot. Ludwik Hartwig, Archiwum Parafii Prawosławnej Przemienienia Pańskiego w Lublinie Lubelska Ikona Matki Bożej, 2005 rok, fot. Sławomir Wyspiański Jego Ekscelencja Arcybiskup Abel, Ordynariusz Prawosławny Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, 2012 rok, fot. Archiwum Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej Katedra Prawosławna Przemienienia Pańskiego w Lublinie, 2010 rok, fot. Stanisław Chomicki Katedra Prawosławna Przemienienia Pańskiego w Lublinie, 2017 rok, fot. Kamil Cywoniuk Materiał fotograficzny prezentuje postacie, wydarzenia oraz świątynie związane z działalnością Kościoła prawosławnego w Lublinie. Wyeksponowane osoby to biskupi tytularni tego miasta: bp Sawa (Sowietow) w latach 1932-1937 oraz arcybiskup Abel (Popławski), który swój urząd pełni od 1989 roku. Lublin jest miejscem ważnych wizyt zwierzchników Kościołów prawosławnych m. in.: Patriarchy Jerozolimy i całej Palestyny Teofila III (2010 r.), Patriarchy Ekumenicznego Bartłomieja I (2010 r.), metropolity Ziem Czeskich i Słowacji Krzysztofa (2012 r.). Miasto to też ważna przestrzeń relacji ekumenicznych, które są wieńczone ważnymi wydarzeniami tj. nadanie Doktoratu Honoris Causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego dla prawosławnego patriarchy czy odznaczenie Orderem św. Marii Magdaleny metropolity rzymskokatolickiego. Krajobraz architektoniczny miasta upiększają zabytkowe świątynie i nekropolia: Katedra Prawosławna Przemienienia Pańskiego (1633 r.), cerkiew Niewiast Niosących Wonności i Proroka Eliasza (1903 r.) na terenie cmentarza prawosławnego (1840 r.). Na planie budynków użyteczności publicznej nie sposób ominąć Prawosławnego Domu Pomocy Społecznej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej oraz funkcjonującej przy nim cerkwi Podwyższenia Krzyża Pańskiego. Ważną świętością jest Lubelska Ikona Matki Bożej mieszcząca się w katedrze, przy której działa jakże ważny w przestrzeni kulturowej miasta Chór Katedry Prawosławnej Przemienienia Pańskiego. Strukturę Kościoła prawosławnego w Lublinie w skali regionu odzwierciedla wydawnictwo Mapa Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej 1989-2014. Mapa Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej 1989-2014, red. ks. A. Konachowicz, S. Mielnik, Lublin 2014 Wizyta metropolity Ziem Czeskich i Słowacji Krzysztofa, katedra w Lublinie, 2012 rok, fot. Dymitr Pochyluk Biskup lubelski Sawa (Sowietow) podczas uroczystości 300-lecia cerkwi Przemienienia Pańskiego w Lublinie, 1935 rok, fot. Ludwik Hartwig, Narodowe Archiwum Cyfrowe Wierni lubelskiej cerkwi wraz z proboszczem, 1940 rok, fot. Archiwum Parafii Prawosławnej Przemienienia Pańskiego w Lublinie
Hierarchowie Kościoła Prawosławnego w czasie ingresu biskupa lubelskiego i chełmskiego Abla do lubelskiej katedry prawosławnej,17 maja 1989 rok, fot. Archiwum Arcybiskupa Abla Cmentarz prawosławny przy ul. Lipowej w Lublinie, 2017 rok, fot. Piotr Maciuk Cerkiew Niewiast Niosących Wonności i Proroka Eliasza na terenie cmentarza prawosławnego w Lublinie, 2017 rok, fot. Piotr Maciuk Odznaczenie Orderem św. Marii Magdaleny arcybiskupa Józefa Życińskiego rzymskokatolickiego metropolity lubelskiego, katedra w Lublinie, 2009 rok, fot. Archiwum Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej Cerkiew Niewiast Niosących Wonności i Proroka Eliasza na terenie cmentarza prawosławnego w Lublinie, 2017 rok, fot. Piotr Maciuk Cerkiew Niewiast Niosących Wonności na terenie cmentarza prawosławnego w Lublinie, 2017 rok, fot. Piotr Maciuk Procesja święta Lubelskiej Ikony Matki Bożej, katedra w Lublinie, 2016 rok, fot. Adrian Kazimieruk Wizyta Jego Świątobliwości Patriarchy Jerozolimy i całej Palestyny Teofila III, katedra w Lublinie, 2010 rok, fot. Archiwum Prawosławnej Diecezji LubelskoChełmskiej Położenie kamienia węgielnego pod Prawosławny Dom Pomocy Społecznej Diecezji LubelskoChełmskiej w Lublinie, 1994 rok, fot. Archiwum Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej Uroczystości nadania Doktoratu Honoris Causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego dla Jego Świątobliwości Bartłomieja I, Patriarchy Ekumenicznego, 2010 rok, fot. Roman Czyrko Jego Ekscelencja Arcybiskup Abel, Ordynariusz Prawosławny Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, 2013 rok, fot. Piotr Michalski Prawosławny Dom Pomocy Społecznej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej w Lublinie, 2004 rok, fot. Archiwum Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej Jubileusz 60-lecia Jego Ekscelencji Arcybiskupa Abla, Ordynariusza Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, katedra w Lublinie, 2018 rok, fot. Dymitr Pochyluk fot. Andrzej Konachowicz Wizyta metropolity Ziem Czeskich i Słowacji Krzysztofa, złożenie wieńca na Majdanku, 2012 rok, fot. Dymitr Pochyluk Cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Lublinie, 2004 rok, fot. Archiwum Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej Chór Katedry Prawosławnej Przemienienia Pańskiego w Lublinie, 2018 rok, fot. Adrian Kazimieruk
KOŚCIÓŁ EWANGELICKO-AUGSBURSKI Ks. Aleksander Schoeneich (1861-1939) proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Lublinie przez ponad 50 lat (od 1888 do śmierci), Superintendent Diecezji Warszawskiej (1903 1937) i Diecezji Północno-Wschodniej (1921-1937) oraz senior Diecezji Lubelskiej (1937-1939) i senior Diecezji Wołyńskiej (czasowo) Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego w Polsce, nauczyciel w lubelskich szkołach, społecznik, redaktor Zwiastuna Ewangelicznego, Archiwum parafii ewangelickiej Ks. Aleksander Schoeneich przy ołtarzu w kościele ewangelickim (lata 30. XX wieku), Archiwum parafii ewangelickiej Ks. Aleksander Schoeneich w drodze z kościoła Św. Trójcy na plebanię, Archiwum parafii ewangelickiej Wnętrze kościoła ewangelicko-augsburskiego Św. Trójcy w Lublinie (2016), fot. A. Duda Missionfest w Juliopolu (pow. parczewski, woj. lubelskie) w 1937 r.; na zdjęciu orkiestry dęte kolonistów niemieckich z okolicznych wsi oraz pastorzy. W drugim rzędzie, po środku, od lewej: ks. A. Rutkowski (pierwszy proboszcz administrator powstałej w 1924 r. parafii ewangelickiej w Cycowie), ks. A. Schoeneich, ks. S. Froehlich (www.cholmerland.de) Ks. biskup Juliusz Bursche (1862 1942) zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP w latach 1905 1939, Archiwum parafii ewangelickiej Tablica pamiątkowa umieszczona w kościele ewangelicko-augsburskim Św. Trójcy w Lublinie Historia ewangelicyzmu w Lublinie sięga XVI w. Uwarunkowania społecznopolityczne spowodowały, że parafia zaczęła powstawać dopiero w latach 1785 1788, tzn. w okresie budowy kościoła. W szczytowym momencie swojego rozwoju, ludność wyznania ewangelicko-augsburskiego i ewangelicko-reformowanego stanowiła 2,3% mieszkańców Lublina i skupiała w swych rękach około 68% kapitału miejskiego. Dążenie Polaków do odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą stało się równocześnie impulsem do ponownego rozwoju życia parafialnego. Było to zasługą ówczesnego proboszcza, ks. dr. Aleksandra Schoeneicha, który objął ten urząd w 1888 r. i piastował go aż do wiosny 1939 r. Zbór lubelski podlegał konsystorzowi Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie, początkowo jako siedziba Superintendentury Północno-Wschodniej, a od roku 1936 jako samodzielna Diecezja Lubelska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W momencie wybuchu drugiej wojny światowej społeczność ewangelicka Lublina liczyła około 5500 osób. Po śmierci ks. Schoeneicha w maju 1939 r. przez kilka miesięcy parafia pozostawała bez proboszcza. Funkcję tę we wrześniu 1939 r. objął Biskup Kościoła ks. dr Juliusz Bursche, który przerwał podróż pociągiem pełnym przedwojennych dygnitarzy udających się na emigrację i wysiadł na stacji w Lublinie, decydując się pozostać w kraju mimo grożącej mu śmierci (był na hitlerowskiej liście osób do aresztowania). Wkrótce, po wkroczeniu wojsk niemieckich do Lublina, został zatrzymany i uwięziony na Zamku Lubelskim, a następnie przewieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen-Oranienburg. Zginął śmiercią męczeńską w berlińskim Gestapo. Budynek kościoła w Lublinie przejął Wehrmacht. Po wojnie ze zborem identyfikowało się zaledwie kilka osób. Większość parafian opuściła Lublin, część została zamordowana, niektórzy z pozostałych ze względu na represje bali się przyznawać do wyznania ewangelickiego. Konsystorz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego brał pod uwagę przekształcenie parafii w filiał należący do Radomia, czego jednak ze względu na intensywnie odradzające się życie parafialne (do zboru sukcesywnie zaczęły dołączać osoby zainteresowane wyznaniem ewangelicko-augsburskim) nie zrobiono. Obecnie zbór liczy 218 osób, a głębokie zaangażowanie parafian w życie społeczne miasta jest kontynuacją chlubnych ewangelickich tradycji. Przed wejściem do ewangelickiego kościoła w Łucku (Wołyń) 1938 r., w pierwszym rzędzie, czwarty od lewej ks. Aleksander Schoeneich - superintendent Diecezji Lubelskiej, Archiwum parafii ewangelickiej Budynek plebanii przy kościele ewangelickim w Lublinie (stan po drugiej wojnie światowej), Archiwum parafii ewangelickiej Budynek kościoła ewangelickiego w latach 30. XX wieku (fragment fotografii), Archiwum parafii ewangelickiej Po nabożeństwie, przed kościołem w Lublinie (lata 50. XX wieku). Po środku Zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce w latach (1951 1959) ks. bp Karol Kotula, Archiwum parafii ewangelickiej
Krzyż z Gwoździ. W lipcu 2011 roku parafia ewangelicko-augsburska Św. Trójcy w Lublinie stała się członkiem międzynarodowej Wspólnoty Krzyża z Gwoździ (CCN, ang. Community of The Cross of Nails) Prospekt organowy. Na ścianie, pod emporą chóru dawne tablice natrumienne (2018), fot. Agata Nicińska-Cichowlas Prospekt organowy (2018), fot. Agata Nicińska-Cichowlas Koncert pamięci Jechał pociąg do Sobiboru w kościele ewangelickim z udziałem Julesa Schelvisa - ocalałego z Holokaustu holenderskiego Żyda oraz Holenderskiej Symfonicznej Orkiestry Kameralnej (2014), fot. M. Ner Ponad 100-letnie organy firmy Walckler & Co (2018) Ewangelickie Dni Kościoła, Teatr w Cieszynie. Młodzież parafii lubelskiej wraz z proboszczem - księdzem Grzegorzem Brudnym ( pierwszy od prawej) 16.06.2017 Ewangelickie Dni Kościoła, Góra Równica, Ustroń 15.06.2017 Występ połączonych chórów Diecezji Warszawskiej podczas Zjazdu Chórów w kościele ewangelicko-augsburskim w Lublinie (2012), fot. M. Ner Nabożeństwo ekumeniczne w ramach Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan (2011), fot. M. Ner Zabytkowy cmentarz przy kościele ewangelicko-augsburskim Św. Trójcy (2018), fot. Agata Nicińska-Cichowlas Proboszczowie parafii ewangelicko-augsburskiej w Lublinie. Od lewej: ks. Grzegorz Brudny (od 2013 r.), ks. dr Roman Pracki (od 1996 do 2004) oraz ks. dr Dariusz Chwastek (od 2004 do 2013). Uroczystość konfirmacji (2014), fot. M. Ner Ekumeniczny Zjazd Chórów (2017).Występ chóru parafii ewangelickiej z Zespołem Instrumentów Dawnych Senza Batuta (Centrum Spotkania Kultur), fot. A. Dutkowska/Gość Niedzielny Uroczyste nabożeństwo plenerowe w Kuzawce nad Bugiem (filiale parafii ewangelickoaugsburskiej w Lublinie) z okazji obchodów upamiętniających Cztery i pół wieku gmin ewangelickich na Lubelszczyźnie (2014), fot. A. Ner Zjazd Chórów Diecezji Warszawskiej w Lublinie, spotkanie w ogrodzie parafialnym przy plebanii (2017), fot. J. Błaszkowski Uroczystość konfirmacji, aktu osobistego potwierdzenia sakramentu chrztu świętego oraz złożenia ślubowania wierności Kościołowi. Podczas Konfirmacji młodzi luteranie po raz pierwszy przystępują do sakramentu komunii świętej, nabywają też pełni praw wynikających z bycia członkiem Kościoła (2014), fot. T. Pieńkowski Uroczystość chrztu świętego, jednego z dwóch sakramentów w Kościele EwangelickoAugsburskim (2016), fot. A. Duda Uroczyste nabożeństwo z okazji obchodów 500-lecia Reformacji wieńczące Międzynarodowy Kongres Ekumeniczny Lublin miasto zgody religijnej, Kościół ewangelicko-augsburski Św. Trójcy w Lublinie (31.10.2017), fot. T. Pieńkowski
KOŚCIÓŁ POLSKOKATOLICKI PARAFIA pw. WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY w LUBLINIE (1937-2018) Grób Pański w Kościele. Kościół Polskokatolicki w Lublinie, 2018r. Prezbiterium przed zmianami Parafia Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Lublinie powstała w 1937 roku. Trudu jej organizacji podjął się jej pierwszy Proboszcz Ks. Aleksander Zakrzewski. Pierwszym miejscem modlitwy była kaplica w kamienicy przy ul. Buczka (obecna Zamojska). Od 1951r. Kościół przyjął nazwę Kościół Polskokatolicki. Drugą lokalizacją kaplicy była sala na parterze w obecnym budynku plebanijnym przy ul. Kunickiego 9. Dzisiejsza siedziba parafii jest trzecią w ponad 80 letniej historii. Jeszcze w latach 40. ubiegłego wieku w miejscu, gdzie wznosi się nowa świątynia (przy ul. Kunickiego 9) była Żydowska Bożnica (w kościele znajduje się tablica, która informuje o tej przeszłości. Tablica została odsłonięta przez nieżyjącego już Symchę Weissa). Od 1937 roku posługę w Parafii pełniło 15 proboszczów. W 1987 roku rozpoczęła się budowa nowej świątyni. Poświęcenie nowo wybudowanego kościoła miało miejsce w czerwcu 1991r. Msze św. i nabożeństwa okresowe są odprawiane w każdą niedzielę o godzinie 8.30 i 11.00 oraz we środy o godzinie 17.00. Proboszcz lubelskiej polskokatolickiej Parafii sprawuje posługę duszpasterską w filialnej kaplicy pw. Św. Jakuba Apostoła w Rozkopaczewie (jest tam parafialny cmentarz). Święto patronalne przypada 15 sierpnia. Parafia jest diasporą wierni mieszkają w Lublinie, Świdniku, Łęcznej, Kraśniku czy innych mniejszych miejscowościach. Liczba wiernych wynosi ok. 270 osób wielu wyznawców pochodzi z naszych Parafii z Lubelszczyzny. Tablica pamięci. Kościół Polskokatolicki w Lublinie, 2000r. Kościół Polskokatolicki w Lublinie, 2018r. Wnętrze kościoła - lata 80-te XX wieku. Wnętrze kościoła - 2018 rok. Kościół Polskokatolicki w Lublinie, 2000r.
Wizyta biskupia, instalacja proboszcza, 26.03.2000 r., fot. Roman Krawczyński Ks Bp M. Cisło Kosciół Rzymskokatolicki - pierwszy raz w naszej świątyni Poświęcenie organów przez Zwierzchnika Kościoła Polskokatolickiego Ks. biskupa W. Wysoczańskiego, Gość J.E. Abp Abel, 29.04.2007, fot. Roman Krawczyński Ks Bp W. Wysoczański z duchowienstwem udzieli bierzmowania. Młodzież przyjmie sakrament bierzmowania.