GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ UNIVERSITÄT HANNOVER Semestr zimowy 2012/2013 Nr albumu: 46325, Adres e-mail: baspop@wp.pl Kierunek w SGH: Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne, Kierunek na LUH: Business and administration (Second cycle), Liczba zakończonych semestrów studiów w SGH do momentu wyjazdu: 8 (wyjazd na III semestrze studiów magisterskich). 1. Nazwa uczelni zagranicznej oraz termin przebywania na wymianie Gottfried Wilhelm Leibniz Universität Hannover (LUH), Niemcy, Semestr zimowy 2012/2013, 7.09.2012r.-28.02.2013r. 2. Miejsce pobytu - dojazd z Polski, opis miasta, usytuowanie Uniwersytetu Z Warszawy do Hannoveru można dostać się samolotem, pociągiem lub autokarem. Ze względu na liczbę bagaży przewożonych do/z Niemiec we wrześniu i w lutym wybrałam podróż autokarem z firmą Ecolines (ok. 13-godzinna podróż), natomiast na Święta Bożego Narodzenia przyleciałam do Polski samolotem (ok. 1,5-godzinny lot). Niestety, od lutego 2013r. LOT zamyka bezpośrednie połączenia Hannover- Warszawa. Połączenie kolejowe między Warszawą a Hannoverem oferuje Deutsche Bahn. Hannover jest stolicą Niedersachsen, mieszka w nim około 520 tysięcy ludzi. Miasto jest bardzo zielone, zadbane i sympatyczne. Hannover jest znany jako Messe-Stadt ze względu na liczbę targów, jakie się tam odbywają (dla studentów zagranicznych udział w targach jest także dobrą okazją na zarobienie kilku euro). Główny budynek LUH (Welfenschloss) jest XIX-wiecznym zamkiem i znajduje się około 5-7 minut tramwajem od centrum miasta. W zamku odbywają się tylko zajęcia językowe, wszystkie wykłady odbywają się natomiast na Wydziale Ekonomii, który znajduje się na tzw. Conti-Campusie (jeden przystanek tramwajowy bliżej w stronę centrum miasta). Nazwa Conti-Campus pochodzi od firmy Continental, do której kiedyś należały budynki Wydziału. W ciągu 10 dni od przyjazdu do Hannoveru należy zameldować się w Bürgeramt (przed powrotem do Polski należy pamiętać o wymeldowaniu się). 3. Uniwersytet - państwowy czy prywatny, ilość studentów, studenci zagraniczni Na LUH znajduje się 9 wydziałów, a sam uniwersytet profilem przypomina bardziej polskie politechniki. Studia w Niedersachsen są płatne, Erasmusi są jednak zwolnieni z czesnego (jedyną opłatą jest opłata za Semesterticket). W każdym semestrze do Hannoveru przyjeżdża spora liczba Erasmusów. W tym semestrze na samym Wydziale Ekonomii było nas około 50 osób. 4. Kursy - opis kursów, w których brałeś udział: forma prowadzenia zajęć, sposób zaliczenia - egzamin czy zaliczenie? Jaka była możliwość konsultacji, jak radziłeś sobie z językiem?
Przedmioty związane z ekonomią: Erasmusi wybierają zajęcia spośród przedmiotów należących do grupy "Bachelor Vertiefungsfächer". Za każdy z tych przedmiotów otrzymuje się 5 punktów ECTS. Będąc na studiach magisterskich, można także wybrać przedmioty należące do tego toku studiów. W przypadku przedmiotów magisterskich liczba punktów ECTS zależy od konkretnego przedmiotu. Wszystkie slajdy z wykładów zamieszczane są przez wykładowców na platformie Stud.IP lub rozdawane na pierwszych zajęciach. Egzamin z każdego przedmiotu trwa 60 minut, co przy sporej liczbie pytań oznacza konieczność pisania z prędkością światła. Na LUH zrealizowałam 4 przedmioty należące do "Bachelor Vertiefungsfächer": 1) Internationale Finanzmarktstabilität, Lukas Menkhoff, 5 ECTS: Wykład prowadzony był w języku niemieckim. Jak przystało na Erasmusa nie zajrzałam do slajdów przed końcem semestru, co w praktyce oznaczało, że przez pierwsze kilka miesięcy wykład wydawał mi się dość chaotyczny. Po przejrzeniu slajdów na kilka zajęć przed końcem semestru nagle wszystko stało się jasne, a sam wykład okazał się być niezwykle klarowny i przejrzysty. Dość naiwnie to zabrzmi, ale polecam w miarę systematyczne czytanie slajdów. Na egzaminie pytania wyłącznie z rozdanych na zajęciach materiałów. 2) Leadership, Antje Willoh, 5 ECTS: To były zdecydowanie moje najlepsze zajęcia. Wykład prowadzony w języku niemieckim przez energiczną, super sympatyczną i bardzo pomysłową panią Willoh, często urozmaicany fragmentami różnych filmów (m.in. "Pulp Fiction") oraz case study. Zdecydowanie daję tej pani mocną niemiecką jedynkę. Egzamin w całości ze slajdów, ale spora ilość materiału. 3) Airline- und Airport-Management, Raoul Hille, 5 ECTS: Wykład prowadzony w języku niemieckim przez CEO Lotniska w Hannoverze. Same zajęcia może nie były szczególnie porywające, ale można było dowiedzieć się sporo ciekawych rzeczy o działaniu transportu lotniczego. W ramach zajęć zorganizowana została wycieczka na lotnisko, gdzie można było zobaczyć jego działanie "od kuchni". Egzamin w całości ze slajdów, dosyć łatwy, chociaż liczba slajdów oscyluje w granicy 600. 4) Globale Umweltökonomik, Ulrike Grote, Anja Fasse, 5 ECTS: Jedyne moje zajęcia prowadzone w języku angielskim. Mimo, że obydwie panie prowadzące były bardzo sympatyczne i starały się zainteresować wszystkich tematyką wykładu, niezaśnięcie na tych zajęciach graniczyło z cudem. Polecam jednak z trzech powodów: stosunkowo mało materiału w porównaniu do innych przedmiotów, egzamin dosyć łatwy (ale presja czasu duża) oraz pro-studenckie podejście obu pań prowadzących zajęcia. Lektoraty: Wszyscy lektorzy są sympatyczni i bardzo przyjaźnie nastawieni do zagranicznych studentów. Nawet przy minimalnym wysiłku nie ma problemów z ich zaliczeniem. Niestety jednak poziom niemieckiego na kursach nie jest zbyt wysoki, a lektoraty na poziomie C2 nie istnieją, co w praktyce oznaczało, że pod względem językowym nie wyniosłam z tych zajęć zbyt dużo.
Wybrałam 4 kursy językowe: 1) Deutsch der Wirtschaftswissenschaften: Allgemeine Wirtschaftspolitik (C1), Monika Schelm, 3 ECTS: Zajęcia dość ciekawe i bezstresowe, na poziomie C1 i B2 przerabiany jest dokładnie ten sam materiał. Zaliczenie kursu bardzo łatwe: należy przygotować prezentację na wybrany przez siebie temat związany z ekonomią. Także polecam. 2) Mündliche Kommunikation: Sprechen und Vortragen (C1), Stöver-Blahak, 3 ECTS: Zajęcia składają się z dwóch części: ćwiczeń mających na celu poprawę wymowy (w szczególności niemieckie "e" oraz "r") oraz prezentacji wierszy. Przez cały semestr każdy student przygotowuje jeden niemiecki wiersz, który pod koniec semestru należy zaprezentować na oficjalnym spotkaniu. W tym semestrze spotkanie to organizowaliśmy razem z dwoma innymi kursami: Methoden des Theaters: Präsentieren und Handeln (B2) oraz Mündliche Kommunikation: Sprachrhythmus (B2), a każdy z nas oprócz wiersza w języku niemieckim musiał także zaprezentować wiersz w języku ojczystym. Na oficjalne spotkanie każdy musiał zaprosić 5 osób, co przy łącznej liczbie około 40 uczestników wszystkich trzech kursów oznaczało... sporą liczbę osób na widowni. Łatwe 3 punkty ECTS, ale polecam w szczególności osobom, których nie stresują publiczne wystąpienia. 3) Mündliche Kommunikation und Landeskunde: Leben und Studieren in einem fremden Land (B2), Dagmar Schimmel, 4 ECTS: Na zaliczenie należy przygotować prezentację o swoim kraju. Prezentacje poszczególnych państw tak się przeciągały, że zajmowały w sumie około 80% czasu. Z jednej strony można dowiedzieć się sporo ciekawych rzeczy o państwach takich jak Dominikana, Korea Południowa czy Chiny, z drugiej strony wartość dodana z samej nauki niemieckiego jest raczej minimalna. Kolejne łatwe 4 punkty ECTS, więc polecam. 4) Spanisch I (A1), Seutter, 4 ECTS: Zajęcia prowadzone przez bardzo sympatyczną, zawsze uśmiechniętą, pochodzącą z Wenezueli panią Seutter. Bezstresowa nauka hiszpańskiego od podstaw, ze sporą dawką humoru. Zajęcia prowadzone w typowo hiszpańskim stylu: zaczynały się zazwyczaj z kilkuminutowym opóźnieniem, a kończyły około 10-15 minut wcześniej. Naprawdę warto. Zaliczenie na podstawie dwóch kolokwiów (bardzo łatwych), prezentacji o wybranym państwie hiszpańskojęzycznym (po niemiecku) oraz jednej większej pracy domowej. Jedynym minusem jest dość duża liczebność grupy... 5. Warunki studiowania - dostęp do biblioteki, komputera, ksero Biblioteka Wydziału Ekonomii znajduje się na Conti Campusie, jest dość dobrze wyposażona, ale w trakcie sesji są w niej tłumy studentów. Ksera znajdują się w bibliotece oraz w budynku głównym LUH. Niedaleko Conti Campus znajduje się RRZN, w którym każdy student może wydrukować 200 stron za darmo.
6. Warunki mieszkaniowe - opis campusu, co trzeba ze sobą przywieźć z Polski? LUH pomaga znaleźć akademik/mieszkanie wszystkim studentom, należy tylko wystarczająco wcześnie się z nimi skontaktować (ja zrobiłam to już w maju). Polecam nieprzegapienie tego terminu, ponieważ szukanie mieszkania w Hannoverze na własną rękę jest dość problematyczne. Miałam przyjemność mieszkać w akademiku przy Dorotheenstraße (10-15 minut tramwajem od kampusu LUH). Jest to kompleks składający się z trzech akademików, pomiędzy którymi znajduje się czwarty budynek (nazywany "Silo"), w którym często odbywają się imprezy. Pokoje są jednoosobowe; należy zabrać własną pościel oraz poduszki. Opłata wynosi ok. 200 EUR/mies. W pobliżu akademików znajdują się dwa supermarkety, piekarnia, bank, apteka oraz poczta. Akademiki przy Dorotheenstraße są nielicznymi, w których oprócz zagranicznych studentów mieszkają także Niemcy. Blisko uczelni znajdują się także akademiki przy Spinnereistraße oraz przy Otto- Brenner-Straße - drugi z nich jednak odradzam ze względu na niższy standard pokoi i łazienek oraz ciągłe problemy z Internetem. Spora część Erasmusów mieszka także w akademikach przy Heidjerhof (podczas semestru zimowego 2012/2013 uważany za "polski akademik" ze względu na dużą liczbę mieszkających tam Polaków) oraz przy Nobelring - ich minusem jest jednak duża odległość od uniwersytetu oraz od centrum miasta. 7. Recepcja - jak zostałeś przyjęty, kto się tobą opiekował, kontakt z International Student Office Erasmusami w Hannoverze zajmuje się International Office LUH, a ponadto każdy wydział posiada odrębnych koordynatorów programu. Wszyscy pracownicy International Office są bardzo pomocni i sympatyczni, z jednym wyjątkiem samego koordynatora wymian z LUH, z którym kontakty każdy Erasmus starał się ograniczyć do minimum. Jeśli chodzi o koordynatorów studentów zagranicznych na Wydziale Ekonomii LUH, Martina i Aylin, oboje byli zawsze uśmiechnięci i skłonni do pomocy. Przed rozpoczęciem semestru International Office organizuje "Orientation Days", podczas których wyjaśniane są wszystkie procedury związane ze studiowaniem w Niemczech. Dla osób, które brały udział we wrześniowym kursie języka niemieckiego, jest to w zdecydowanej większości powtórzenie tego, czego można było dowiedzieć się podczas samego kursu. Dodatkowo spotkanie informacyjne dla Erasmusów z ekonomii organizują także Aylin i Martin. Na LUH można także "dostać" własnego Studdy-Buddy, ale jak wszędzie można różnie trafić. Ja mojej Studdy-Buddy nie widziałam przez pół roku na oczy, a jej zaangażowanie w poznanie mnie ograniczyło się do kilku sms-ów w stylu "co słychać?", ale niektórzy Erasmusi mieli kontakt ze swoimi Studdy-Buddy przez cały semestr. 8. Koszty utrzymania - Podaj szczegóły, które Twoim zdaniem mogłyby się przydać innym, np. najtańsza linia lotnicza, ubezpieczenie, jak uzyskać pozwolenie na pracę, jakie są środki komunikacji lokalnej, dokumenty, które mogą się przydać (np. tłumaczenie metryki), codzienne wydatki w porównaniu z Warszawą. W przypadku, jeśli otrzymywałeś dofinansowanie, w jakim stopniu otrzymane stypendium zapewniało pokrycie kosztów utrzymania za granicą, relacje cen, gdzie robić zakupy?
Życie w Niemczech jest oczywiście droższe niż w Polsce, ale nie jest to jakaś kolosalna różnica. Oczywiście samo stypendium Erasmusa nie wystarcza, po pokryciu kosztów akademika zostaje niewiele, więc inne źródło utrzymania jest niezbędne. Jeśli chodzi o jedzenie, wszyscy studenci jedzą w Mensach uniwersyteckich, w których porządny obiad można zjeść za 3-4 euro. 9. Życie studenckie - rozrywki, sport Oj działo się, działo. Do najpopularniejszych klubów w Hannoverze należą Bei Chéz Heinz, Faust, Glocksee, Dax, Havana, Zaza, Sansibar oraz Phoenix. W każdy poniedziałek wszyscy Erasmusi chodzą najczęściej na karaoke do pubu Dublin Inn, we wtorek do Glocksee, w środę do Daxu, a w pozostałe dni do pozostałych klubów. Spora cześć imprez odbywa się także w Silo oraz w pozostałych akademikach. Do atrakcji Hannoveru należą m.in. Herrenhäuser Gärten (bardzo polecam!), Neues Rathaus, Maschsee oraz Zoo. Oktoberfest w Hannoverze jest drugim największym (po Monachium) świętem piwa w Niemczech, a na mecze drużyny Hannover 96 na stadionie AWD Arena studenci mogą kupić bilety już za około 20 euro. W grudniu i styczniu organizowany jest w centrum Weihnachtsmarkt (który po prostu trzeba zobaczyć), a przez całą zimę w każdy czwartek można wybrać się na łyżwy (Discolauf) na stadion Indian (także bardzo polecam, świetna zabawa). Ponadto, w każdy piątek wstęp do wszystkich muzeów w Hannoverze jest darmowy. Zentrum für Hochschulsport oferuje za darmo lub za niewielką opłatą około 70 różnych dyscyplin sportowych. Bardzo polecam, chociaż minusem jest duża liczba studentów na każdych zajęciach. 10. Sugestie - O czym dowiedziałeś się podczas pobytu, a co wolałbyś wiedzieć wcześniej? Twoje sugestie dotyczące usprawnienia zarządzania systemem grantów wewnątrz Uczelni przez Narodową Agencję (Fundację) oraz przez Komisję Europejską w przypadku studentów otrzymujących dofinansowanie. Miesięczny kurs języka niemieckiego we wrześniu: Zdecydowanie polecam! Jak pozostałe kursy językowe na LUH nie stoi on na wysokim poziomie i pozostawia sporo do życzenia, ale nie o naukę niemieckiego tutaj chodzi. W kursie bierze udział około 100 Erasmusów i to wokół tej grupy przez następne pół roku kręci się całe erasmusowe życie towarzyskie w Hannoverze. Osobom, które nie brały udziału w kursie, było w październiku zdecydowanie trudniej dołączyć do setki już dobrze zintegrowanych Erasmusów. Egzaminy: W Niemczech nie istnieją egzaminy zerowe, a sesja trwa 2 tygodnie. W pierwszym tygodniu egzaminy odbywały się we wtorek i czwartek, w drugim - w poniedziałek, środę oraz piątek. Ponieważ egzaminy odbywają się dokładnie w dni tygodnia oraz w godzinach, w których w czasie semestru odbywały się zajęcia z danego przedmiotu, rozkład sesji należy wziąć pod uwagę już przy układaniu planu na początku semestru w celu uniknięcia 4 egzaminów jednego dnia. Egzaminy nie są trudne, ale duży zakres materiału (zdecydowanie większy niż na egzaminy w SGH) oraz olbrzymia presja czasu (odpowiedzenie na wszystkie pytania w 60 minut jest sporym problemem nawet dla niemieckich studentów) sprawiają, że lepiej zacząć naukę kilka dni wcześniej.
Semesterticket: Przed przyjazdem do Hannoveru należy opłacić Semesterticket (247 euro), który pełni rolę legitymacji oraz semestralnego biletu na komunikację miejską w Hannoverze oraz na pociągi w całym Niedersachsen, a także na pociągi do Bremen oraz Hamburga. Podróże: W granicach Niedersachsen oraz do Bremy i Hamburga studenci LUH podróżują pociągami za darmo w ramach Semestreticket. Semestreticket nie obowiązuje jednak na wszystkie połączenia (np. wykluczone są pociągi IC, ICE) - listę połączeń można znaleźć na początku każdego semestru na stronie ASTA Hannover. W ramach Semesterticket polecam w szczególności wybranie się do: Braunschweig, Osnabrück, Wolfsburga, Cuxhaven, Göttingen, do zamków w Marienburg i w Herzberg oraz do Bremen i Hamburga. W Niedersachsen znajduje się także jeden z największych parków rozrywki w Niemczech - Heide Park, którego odwiedzenie też bardzo polecam (przy grupie 22 osób koszt całodniowego biletu wstępu wyniósł 20 euro od osoby). Podczas podróży w Niemczech (poza granice Niedersachsen) i w Europie warto korzystać ze zniżek i promocji, jakie oferuje Deutsche Bahn (Quer-durchs-Land- Ticket, Länder-Ticket, Gruppe&Spar czy Europa-Spezial), a także z połączeń Ryanair z Bremen. W każdym semestrze ESN Hannover organizuje wyjazd Erasmusów na kilka dni do jednego z miast w Niemczech (w tym semestrze był to Frankfurt am Main), warto się z nimi wybrać. 11. Adaptacja kulturowa - wrażenia z przystosowywania się do nowego kraju, kultury; czy przeżyłeś szok kulturowy? czy w kontaktach z mieszkańcami było coś czego się nie spodziewałeś? co może zrobić osoba jadąca na stypendium żeby łatwiej przystosować się do nowego miejsca? W przypadku Niemiec nie może być mowy o żadnym szoku kulturowym. Wszyscy są bardzo pomocni, co dodatkowo ułatwia dostosowanie się do życia w Hannoverze. 12. Ocena: Jako ostatni punkt raportu prosimy o ocenę Uniwersytetu w skali od 1 do 5 pod względem ogólnym i merytorycznym (akademickim) Pod względem merytorycznym: 4.5/5, Pod względem ogólnym: 5!/5.