Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 14 (lipiec wrzesień) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230 Rok VI Warszawa Opole 2013

Teksty publikowane w Pracach Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych poddawane są procedurze recenzyjnej dr Dorota Anders dr inż. Tomasz Ciesielczuk dr hab. inż. Jan Deja dr hab. inż. Bolesław Dobrowolski dr hab. inż. Jerzy Duda dr hab. inż. Marek Gawlicki dr hab. inż. Zbigniew Giergiczny dr hab. inż. Michał A. Glinicki prof. dr hab. Stefania Grzeszczyk dr Elżbieta Janowska-Renkas prof. dr hab. inż. Zdzisław Kabza dr inż. Wojciech Kalinowski dr inż. Alicja Kolasa-Więcek dr inż. Anna Król dr inż. Tomasz Ligus prof. dr hab. inż. Andrzej Olszyna dr inż. Alicja Pawełek dr inż. Jacek Podwórny prof. dr hab. inż. Janusz Pospolita dr inż. Krystyna Rajczyk prof. dr hab. inż. Wiesław Rybak dr inż. Grzegorz Siemiątkowski dr inż. Franciszek Sładeczek prof. dr hab. inż. Małgorzata Sopicka-Lizer dr hab. inż. Jacek Szczerba dr hab. inż. Adam Witek dr inż. Małgorzata Wzorek dr inż. prof. AGH Janusz Zborowski Na okładce zdjęcie z artykułu Małgorzaty Niziurskiej Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych ukazują siê w wersji papierowej i elektronicznej (http://icimb.pl/opole/wydawnictwa). Wersją pierwotną jest wersja papierowa Opracowanie redakcyjne: Maria Szwed, Janina Drozdowska Wydawnictwo Instytut Œląski Sp. z o.o., Opole, ul. Piastowska 17, tel. 77 4540 123 e-mail: wydawnictwo@is.opole.pl Nakład: 130 egz. Objêtoœć: 4,80 ark. wyd., 5,75 ark. druk.

(Conferences and seminars) W dniach 1 2 października 2013 r. w Hotelu Mikulski w Gliwicach odbyło się piąte seminarium naukowo-badawcze Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych pt. Potrzeby przemysłu możliwości nauki. Organizatorem spotkania był Oddział Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach, który gościł w swojej siedzibie 110 uczestników przedstawicieli przemysłu i pracowników naukowo-badawczych Instytutu. Seminarium poświęcone było współpracy Instytutu z przemysłem, pozyskiwaniu środków finansowych na badania z Unii Europejskiej i w ramach projektów z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), ocenie parametrycznej jednostek przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych (KEJN) w 2013 r. Celem spotkania była również dalsza integracja pracowników naukowych wszystkich oddziałów, co ma duży wpływ na współpracę i prowadzenie wspólnych projektów i badań. Uczestnicy spotkania zwiedzili siedzibę Oddziału Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach. Seminarium otworzyli: zastępca dyrektora ds. naukowo-badawczych sekretarz naukowy prof. dr hab. Krzysztof Szamałek i dyrektor Oddziału Materiałów Ogniotrwałych prof. ICiMB dr hab. inż. Mirosław Cholewa. Dyrektor Krzysztof Szamałek przedstawił wyniki oceny jakości naukowej i badawczo-rozwojowej jednostek naukowych, dokonanej przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych. Omówił wszystkie elementy punktowane przez zespół ewaluacyjny oraz wpływ spadku Instytutu z kategorii A do B na jego funkcjonowanie

76 DZIAŁALNOŚĆ ICIMB i rozwój. Wiele rozmów koncentrowało się wokół tego tematu i wszyscy byli zgodni, że należy dokonać wszelkich starań, aby po następnej ocenie parametrycznej wrócić do grupy A. Następnie dr Dariusz Drewniak, zastępca dyrektora Departamentu Strategii w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawił możliwości wsparcia badań naukowych w perspektywie finansowej UE na lata 2014 2020. Zaprezentował program Horyzont 2020 oraz Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR) na lata 2014 2020, Horyzont 2020 stanowi pierwszą inicjatywę skupiającą w jednym programie wszystkie unijne środki finansowania badań naukowych i innowacji. Dotyczy on przede wszystkim przekształcania odkryć naukowych w innowacyjne produkty i usługi, które otworzą nowe możliwości dla przedsiębiorstw i poprawią jakość życia. Natomiast program PO IR będzie wspierał zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki, wyrażające się głównie wzrostem nakładów prywatnych na B+R. Cel ten zostanie osiągnięty przez koncentrację działań programu na: wzmocnieniu powiązań między przedsiębiorstwami i nauką, wsparciu i rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw, wzmocnieniu jakości badań oraz pozycji krajowych jednostek naukowych w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Uczestnicy seminarium bardzo żywo zareagowali na przedstawione informacje i wywiązała się ciekawa dyskusja na temat możliwości finansowania badań naukowych. Sesję pierwszą zakończył dyrektor Krzysztof Szamałek, poruszając problem pozyskiwania środków finansowych na działalność badawczo-wdrożeniową przez pracowników badawczo-rozwojowych Instytutu. Podniesiono kwestię systemu recenzowania projektów w NCBiR, m.in. liczby recenzentów, jak i kryteriów oceny. Dyrektor przedstawił zawiły system punktacji oraz pozycji ICiMB w kontekście konkursów w ramach Programu Badań Stosowanych.

DZIAŁALNOŚĆ ICIMB 77 Sesja druga poświęcona była współpracy przemysłu i nauki. Zaproszeni przedstawiciele przemysłu budowlanego, szklarskiego i płytek ceramicznych przedstawili stan aktualny oraz perspektywy rozwoju reprezentowanych przez siebie branż. Sformułowali konkretne zadania i rozwiązania technologiczne, których oczekuje przemysł, oraz możliwe obszary współpracy z Instytutem. W ramach sesji swoje referaty wygłosili: Ryszard Kowalski, prezes Związku Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa Rynek materiałów budowlanych uwarunkowania i perspektywy, Piotr Kardaś, sekretarz generalny Związku Pracodawców Polskie Szkło Szkło materiałem przyszłości, dr Lucyna Badura, dr Ferdynand Gacki, Ceramika Paradyż Sp. z o.o. Perspektywy rozwoju oraz potrzeby przemysłu płytek ceramicznych. Pierwszy dzień seminarium zakończył się panelem dyskusyjnym dotyczącym wszystkich poruszonych na obu sesjach tematów i problemów. Drugiego dnia seminarium pracownicy naukowi poszczególnych oddziałów prezentowali swoje osiągnięcia i dzielili się doświadczeniami.

78 DZIAŁALNOŚĆ ICIMB Zebrani mieli możliwość wysłuchać następujących wystąpień: dr Bronisław Psiuk, OMO Gliwice Procesy spalania z wykorzystaniem stałych nośników tlenu, dr inż. Artur Oziębło, Instytut Warszawa Doświadczenia i wnioski z pobytu na stypendium naukowym w USA, dr Grzegorz Adamski, OSiMB Kraków Stan realizacji projektów, dr inż. Ewa Głodek, dr inż. Franciszek Sładeczek, OIPMB Opole Badania obiegu metali lotnych (Hg, Tl, Cd) w piecach cementowych. Każdy z poruszonych tematów wywołał żywe reakcje słuchaczy, którzy chętnie zadawali pytania. Po krótkim podsumowaniu aktualnej sytuacji, szans oraz zagrożeń dla oddziałów i całego Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych, uczestnicy udali się do siedziby Oddziału Materiałów Ogniotrwałych. Goście zostali przyjęci przez Dyrekcję i pracowników Oddziału. Podzieleni na grupy zwiedzili pracownie naukowe, laboratorium, zapoznali się z zakresem prac wykonywanych na posiadanej aparaturze naukowo-badawczej. Instytutowe seminaria naukowe stały się już tradycją i weszły na stałe do kalendarza imprez, a ich nowa formuła organizowania przez poszczególne oddziały w swoich siedzibach w połączeniu ze zwiedzaniem placówki wydaje się bardzo trafna. Opracowała Maria Nasek

DZIAŁALNOŚĆ ICIMB 79 W dniach 22 24 maja 2013 r. w Wiśle-Jaworniku w Hotelu Stok odbyła się: XV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Materiały ogniotrwałe: wytwarzanie, metody badań, stosowanie. Konferencję zorganizował Oddział Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych wraz z Kołem Zakładowym SITPH przy Oddziale Materiałów Ogniotrwałych, Stowarzyszeniem Producentów Materiałów Ogniotrwałych oraz Polskim Towarzystwem Ceramicznym. Sponsorami konferencji byli: Górka-Cement Sp. z o.o., Kerneos Polska Sp. z o.o., Ferrocarbo Sp. z o.o., Zakłady Magnezowe Ropczyce S.A., Zschimmer & Schwarz. W czasie konferencji zaprezentowano najnowsze osiągnięcia w zakresie nauki o materiałach, technologii wytwarzania, stosowania i metodyki badań materiałów ogniotrwałych wykorzystywanych do różnych procesów wysokotemperaturowych w hutnictwie żelaza i metali nieżelaznych, odlewnictwie, koksownictwie i przemyśle cementowym. Przedstawiono również aktualny stan i perspektywy kierunków badań i rozwoju przemysłu materiałów ogniotrwałych oraz sytuację przemysłu stalowego będącego największym użytkownikiem materiałów ogniotrwałych. W konferencji uczestniczyło 140 osób z 63 instytucji, w tym 12 zagranicznych (m.in. z: Belgii, Czech, Hiszpanii, Litwy, Niemiec, Rosji i Słowacji). Byli to przedstawiciele: uczelni i jednostek badawczo-rozwojowych oraz producentów i użytkowników materiałów ogniotrwałych. Wygłoszono 34 referaty (w tym 7 zagranicznych) w następujących grupach tematycznych: Stan i prognozy przemysłu, nauka, rozwój 4 referaty, Materiały formowane 4 referaty, Stosowanie 5 referatów, Badania 5 referatów, Surowce 5 referatów, Materiały nieformowane 6 referatów, Filtry ceramiczne i inne 5 referatów. Tematyka każdej sesji była zróżnicowana, co zwiększyło ich atrakcyjność. Układ sesji i referatów pozwolił po każdym wystąpieniu na dyskusję i wymianę poglądów wśród uczestników.

80 DZIAŁALNOŚĆ ICIMB Referaty wygłoszone na konferencji zostaną opublikowane w wydawnictwie Materiały Ceramiczne. Konferencja stanowiła doskonałe forum promocji nowych rozwiązań i możliwości badawczych oraz stworzyła możliwość skonfrontowania zamierzeń i oczekiwań producentów i użytkowników, przedstawicieli ośrodków badawczych i wytwórców. Była również miejscem do nawiązania nowych kontaktów. Uczestnicy podkreślali dobrą organizację konferencji i wysoki poziom merytoryczny referatów. Duże zainteresowanie konferencją oraz wygłoszonymi referatami utwierdziło organizatorów w celowości organizacji za dwa lata kolejnej, szesnastej już Międzynarodowej Konferencji Naukowej.

DZIAŁALNOŚĆ ICIMB 81 W dniach 10 12 września 2013 r. w Warszawie odbyła się pierwsza edycja Międzynarodowych Targów Sprzętu i Materiałów Budowlanych WARSAW BUILD 2013. Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych był patronem merytorycznym tych targów. Podczas trzech dni zaprezentowane zostały najnowsze trendy, technologie, produkty i usługi z dziedziny budownictwa. Bogatą ofertę wystawienniczą uzupełniały panele dyskusyjne i pokazy. Na stoisku ICiMB odwiedzający mogli zapoznać się z aktualną ofertą produktową i usługową Instytutu, a także uzyskać porady specjalistów. Podczas sesji panelowych goście targów mieli również okazję wysłuchać referatów wygłaszanych przez naukowców z Instytutu: Sposób nanoszenia nanostrukturalnych, refleksyjnych, barwnych i/lub neutralnych powłok na szkło użytkowe i urządzenie dla realizacji sposobu dr inż. Elżbieta Żelazowska, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie; Cement romański jako materiał konserwatorski dr inż. Henryk Szeląg, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie; Stan wdrożenia dyrektywy EPBD w krajach Unii Europejskiej mgr inż. Marta Skorniewska, Centrum Badań Betonów CEBET, dr inż. Katarzyna Łaskawiec, Centrum Badań Betonów CEBET, mgr inż. Lech Misiewicz, Solbet S.A.; Autoklawizowany beton komórkowy materiał budowlany do realizacji obiektów energooszczędnych prof. ICiMB dr inż. Genowefa Zapotoczna- -Sytek, Centrala w Warszawie; Metody badań i klasyfikacja wyrobów w zakresie reakcji na ogień mgr inż. Małgorzata Niziurska, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie, mgr inż. Michał Wieczorek, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie; Beton przyjazny środowisku produkcja betonu samozagęszczalnego mgr inż. Piotr Romanowski, Centrum Badań Betonów CEBET, mgr inż. Małgorzata Piotrowicz, Centrum Badań Betonów CEBET, dr inż. Piotr Woyciechowski, Politechnika Warszawska. Targi WARSAW BUILD 2013 były doskonałą okazją do zapoznania się z nowościami i tendencjami na rynku oraz najświeższymi osiągnięciami technicznymi w dziedzinie budownictwa. Największa w stolicy impreza branży budowlanej odbyła się w Centrum Wystawienniczym EXPO XXI.

82 DZIAŁALNOŚĆ ICIMB W dniach 19 22 września 2013 r. w Zakopanem odbyła się IX Konferencja Polskiego Towarzystwa Ceramicznego. Jej przedmiotem była nauka i technologia materiałów ceramicznych (ceramika tradycyjna i zaawansowana, materiały ogniotrwałe, mineralne materiały wiążące, ceramika budowlana, ceramika techniczna, materiały dla elektroniki, kompozyty zawierające ceramikę, surowce ceramiczne, materiały ceramiczne w ochronie środowiska, szkło, emalie, technologie otrzymywania proszków ceramicznych i spieków, recycling materiałów ceramicznych). W ramach konferencji odbyły się sesje referatowe i posterowe. Pracownicy Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych wygłosili następujące referaty: mgr inż. Małgorzata Niziurska Wpływ warunków badania na przyczepność cementowych zapraw klejących ; dr hab. inż. Adam Witek, prof. ICiMB Otrzymywanie ceramiki granatu itrowo-glinowego (YAG) domieszkowanego erbem z wykorzystaniem techniki izostatycznego prasowania na gorąco (HIP) ; prof. dr hab. Krzysztof Szamałek Ceramic propants.