PRZEWODNIK PO AUSTRALII ŚLADAMI TOMKA WILMOWSKIEGO Autor: Julia Wójcik kl. VI b, styczeń 2015
Położenie i wielkość Australii, klimat. Australia jest państwem-kontynentem położonym na południowej półkuli. Oprócz głównego lądu, w skład Australii wchodzi Tasmania oraz inne, mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Spokojnym. Australia nie sąsiaduje z żadnym państwem droga lądową, jest wyspą. Terytorium Australii podzielone jest na 6 stanów i 2 terytoria: Wiktoria, Nowa Południowa Walia, Queensland, Zachodnia Australia, Południowa Australia, Tasmania, Terytorium Północne i Australijskie Terytorium Stołeczne. Centralne terytorium Australii zajmują pustynie, dlatego większe miasta powstały głównie wzdłuż linii brzegowej. Australia jest monarchią konstytucyjną, głową państwa jest Królowa Australii - obecnie Królowa Elżbieta II. Niegdyś w Australii znajdowały się kolonie karne, gdzie zwożono więźniów z Europy, aby odizolować ich od reszty świata, dziś kraj słynie z dobrej pogody, ładnych plaż oraz oryginalnej roślinności i z gatunków zwierząt, które gdziekolwiek indziej na świecie można spotkać jedynie w zoo. 14 Australia zajmuje bardzo duży obszar, jest bardzo zróżnicowana zarówno pod względem ukształtowania krajobrazu, jak i pod względem klimatycznym. Wyróżnia się tu 4 pory roku: lato (grudzień- luty), jesień (marzec- maj), zima (czerwiec- sierpień), wiosna (wrzesień- listopad). Pory roku jednak różnią się znacznie pomiędzy poszczególnymi częściami kraju.
Północ, Północny Wschód oraz Zachód Australii należą do najcieplejszych regionów. Tu lato trwa prawie cały rok, temperatury są wysokie, a opady występują sporadycznie. Najcieplejszym regionem jest pustynna środkowa Australia. Tu temperatury są bardzo wysokie, Powietrze jest bardzo suche. Opady występują sporadycznie. Południe, Południowy Wschód i Zachód charakteryzują się bardzo zmienną pogodą. Jednego dnia może być piękne słońce, następnego wielka ulewa i nagły spadek temperatury. Tu można wyróżnić poszczególne pory roku, w szczególności chłodną, deszczową zimę, oraz upalne lato. Zima temperatura spada do ok. 12 stopni, opady oraz wilgotność powietrza są wysokie. Latem temperatury sięgają nawet 40 stopni. Występują wtedy gwałtowne burze. Informacje o stanie Queensland. Naszą wycieczkę zaczynamy od zwiedzenia północno-wschodniej części Australii stanu Queensland. Od północnego zachodu oblewają go wody Zatoki Karpentaria ), zaś od wschodu Morza Koralowego, które jest częścią Oceanu Spokojnego. Queensland posiada 5 rezerwatów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa min. Wielką Rafę Koralową i Rezerwat Lasów Deszczowych. Północna część stanu znajduje się w tropikalnej strefie klimatycznej. Gdziekolwiek w Queensland byśmy się nie udali, zawsze trafimy na piękne plaże, miejsca sprzyjające odpoczynkowi, oraz fantastyczne warunki dla surferów. Melbourne - stolica Wiktorii, leży na południowym wschodzie kontynentu. Miasto zostało założone w 1835 roku jako stowarzyszenie farmerów. Początkowo była to spokojna osada, aż do czasów Wiktoriańskiej Gorączki Złota (lata 50-te XIX wieku), kiedy to Melbourne stało się jednym z największych i najbardziej znaczących miast w Australii. Od 1901 roku było stolicą kraju. W 1927 roku stolicę przeniesiono do Canberry. Dziś Melbourne stanowi ogromną aglomerację, gdzie przeplatają się stare, historyczne budynki, oraz nowoczesne wieżowce. Najbardziej rozpoznawalnym budynkiem jest najwyższy wieżowiec w Melbourne, Eureka Tower. Można wjechać windą na 88 piętro, skąd można podziwiać widok na całe Melbourne. Dodatkową atrakcją jest Edge, czyli szklana platforma wysuwająca się z budynku, gdzie można poczuć się jakby zawieszonym w powietrzu. W mieście nie można się nudzić, jest tam bardzo dużo muzeów, galerii, kawiarni, obiektów sportowych, a odpocząć można również na plaży miejskiej. Farma Clarka /roślinność, zwierzęta/. Stan Wiktoria sąsiaduje ze stanem Queensland, w którym znajdowały się farma Clarka oraz farma Sally - miejsca, które odwiedził Tomek Wilmowski. Farma Clarka położona była na rozległych, porośniętych trawą stepach. Roślinność dookoła była dość uboga. Gdzieniegdzie rosły skąpo ulistnione, pokryte żółtym
kwieciem drzewa akacjowe i eukaliptusy. Ten obszar zamieszkały jest przez liczne gatunki kangurów. Można spotkać kangura rudego, olbrzymiego, kangoszczura, kangura skalnego, mieszkające w Australii dzikie psy dingo, emu. Przemierzając drogę z farmy Clarca na farmę Sally, obserwujemy zmieniającą się przyrodę. Kierując się w stronę buszu, roślinność jest ciekawsza i bujniejsza. Są tam duże drzewa gumowe, drzewa butelkowe. Wokół farmy Sally rośnie scrub gąszcz porośnięty przez skarlałe akacje i eukaliptusy. Przylega on do buszu, w którym panuje absolutna cisza przerywana jedynie krzykiem papug lub szelestem pełzających gadów. Papug w Australii żyje niezliczona ilość i różnorodność. Są tam papużki faliste, lory o zielono czerwonych piórkach oraz liliowoniebieskich główkach, kakadu z charakterystycznym czubem na głowie. W pobliżu farmy można spotkać kangury szare, skalne, niedźwiadki koala, lisy workowate, kolczatki, jadowite węże tygrysy, oraz jaszczurki molochy. Góra Kościuszki. Najwyższy szczyt w Australii (2228 m n.p.m.), jest położona w Górach Śnieżnych w paśmie Alp Australijskich. Została zdobyta 12 marca 1840 roku przez polskiego podróżnika i odkrywcę Pawła Edmunda Strzeleckiego i nazwana przez niego dla uczczenia pamięci gen. Tadeusza Kościuszki. Położona jest w Nowej Południowej Walii, w Parku Narodowym Kościuszki. Dziobaki i kolczatki.
Dziobak to prowadzący częściowo wodny tryb życia gatunek ssaka z grupy stekowców, jedynych członków tej gromady składających jaja. Jest ostatnim istniejącym do dziś przedstawicielem swego rodzaju i rodziny. Ma wiele nietypowych jak na ssaka cech: składa jaja, wydziela jad i ma dziób. Ujrzawszy go po raz pierwszy, europejscy przyrodnicy byli bardzo zdezorientowani, niektórzy sądzili nawet, że mają do czynienia z dobrze spreparowanym oszustwem. Należy do kilku jadowitych ssaków. Samiec posiada na tylnych łapach ostrogi wydzielające jad zdolny wywołać silny ból u człowieka. Unikatowe cechy dziobaka czynią go ważnym obiektem badań biologii ewolucyjnej i czynią zeń ikonę Australii. Wybierano go jako maskotkę imprez narodowych, przedstawia go też rewers australijskiej dwudziestocentówki. Stanowi także zwierzęcy symbol Nowej Południowej Walii. Do początku XX wieku polowano na niego dla futra, obecnie podlega ochronie w całym zasięgu swego występowania. Pożywienie stanowią głównie owady (mrówki, termity) i ślimaki, chwytane lepkim językiem. Wierzch ciała owłosiony, pokryty kolcami. W biegu potrafi poruszać się na dwóch tylnych kończynach. Ma doskonały węch, wzrok słaby. Pływa doskonale. W razie zagrożenia zwija się w kulę, wkopuje się pionowo w ziemię, po czym wczepia się w zagłębienie mocno pazurami. Samica składa 1 jajo w keratynowej osłonie, które nosi przez 7 10 dni w torbie skórnej na brzuchu. Młode pozostaje w torbie matki przez okres 6 8 tygodni, osiąga dojrzałość płciową w wieku 12 miesięcy, żyje ok. 50 lat. Kolczatka australijska to ssak z rodziny kolczatkowatych zamieszkujący Australię i Nową Gwineę. Żyje samotnie na terenach leśnych i otwartych, w górach dochodzi do wysokości 2500 m n.p.m. Długość ciała do ok. 50 cm, ogona 10 cm, ciężar ciała do 6 kg. Kształtem przypomina jeża, sylwetka ociężała, krępa. Pysk wydłużony, pozbawiony zębów. Język długi, robakowaty, częściowo pokryty rogowymi kolcami służącymi do rozcierania pokarmu.
Wygląd i obyczaje Aborygenów Aborygeni to rdzenni mieszkańcy Australii prowadzili oni koczowniczy tryb życia. Byli myśliwymi, przemierzali ogromne obszary zakładając tymczasowe obozy w pobliżu zbiorników wodnych. Kiedy tylko skończyły się zapasy jedzenia, wyruszali w dalszą drogę. Handlowali z innymi plemionami, wymieniając z nimi różne towary, np. włócznie. Aborygeni polowali na zwierzęta, głównie na kangury w tym celu używali włóczni z kamiennymi ostrzami, a także drewnianych bumerangów. Bardzo ciekawy jest instrument, na którym grają olbrzymia tuba o nazwie didgeridoo. Tradycyjny sposób jego wytwarzania nie zmienił się od tysięcy lat powstaje on z wyjedzonych przez termity gałęzi drzew (np.eukaliptusa), w których drąży się odpowiedni otwór. Aborygeni grali na nim i nadal grają podczas uroczystości plemiennych. Aborygeni przekazywali z pokolenia na pokolenie legendy, pieśni i tradycje. Obecnie żyją głównie w rezerwatach, choć wielu z nich włączyło się w życie australijskiego społeczeństwa i pracują jako rolnicy albo hodowcy.r swoich przodków. Australia to bardzo ciekawy i egzotyczny kraj, gdzie można spędzić rozmaicie czas wolny. Najbardziej charakterystyczna budowlą jest budynek opery w Sydney. Można wybrać się na wycieczkę w góry, zobaczyć min. Górę Kościuszki, zwiedzić wiele parków narodowych, wybrać się na Safari i z bliska zobaczyć kangury.
Sięgając do rdzennych mieszkańców kraju należy zobaczyć ogromną, czerwoną, świętą górę Aborygenów Uluru. Miłośnicy sportów wodnych na pewno mogą spróbować swoich sił w ujarzmianiu ogromnych fal, pokazy surferów robią ogromne wrażenie, a ci którzy pragną poznać podwodne skarby będą zachwyceni z nurkowania na Wielkiej Rafie Koralowej.. Wszystkiemu sprzyja wspaniały klimat, szkoda tylko, że Australia jest tak bardzo daleko...