Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu na certyfikat umożliwiający usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych

Transkrypt

1 Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu na certyfikat umożliwiający usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych I. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie: prowadzenia, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, okresowego ustalania lub sprawdzania drogą inwentaryzacji rzeczowego stanu aktywów i pasywów, wyceny aktywów i pasywów, sporządzania sprawozdań finansowych, gromadzenia i przechowywania dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą. Przedsiębiorcy, wykonujący działalność w powyższym zakresie, są również uprawnieni do: prowadzenia, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie, sporządzania, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie. Działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych oraz ksiąg podatkowych mogą wykonywać: przedsiębiorcy, będący osobami fizycznymi, jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem, że czynności z tego zakresu będą wykonywane przez osoby uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są osoby posiadające certyfikat księgowy oraz osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych. II. Certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych mogą uzyskać osoby, które spełniają jeden z poniższych warunków: posiadają trzyletnią praktykę w księgowości oraz posiadają wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na kierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub innej, dla której plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych, posiadają trzyletnią praktykę w księgowości, posiadają wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne na kierunku innym niż rachunkowość oraz ukończyły studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych, posiadają dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie oraz złożą z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy. 1 Dostępne na stronie MF:

2 XVIII Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu... III. Warunki przystąpienia do egzaminu na certyfikat księgowy Osoba ubiegająca się o zakwalifikowanie do egzaminu składa do ministra właściwego do spraw finansów publicznych wniosek, który powinien zawierać następujące dane: numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość), imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania oraz adres do korespondencji. Podanie winno być podpisane i opatrzone datą. Do wniosku należy załączyć: oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystaniu z pełni praw publicznych, oświadczenie o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości. Oświadczenia winny być podpisane przez Wnioskodawców i opatrzone datą wystawienia. Wymóg każdorazowego złożenia wniosku wraz z oświadczeniem dotyczy również osób, które przystępowały do poprzednich edycji egzaminu. Do egzaminu może zostać zakwalifikowana osoba, która: ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, a także nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości, uiściła opłatę egzaminacyjną na rachunek organizatora egzaminu. IV. Przebieg egzaminu 1) Egzamin przeprowadza się dla 60 do 90 osób. 2) Przed wejściem na salę egzaminacyjną osoba przystępująca do egzaminu obowiązana jest okazać dowód osobisty lub inny dokument tożsamości zawierający numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość) i własnoręcznym podpisem potwierdzić udział w egzaminie. 3) Wyniki egzaminu zamieszczane są, z wykorzystaniem numeru ewidencyjnego, nadanego w momencie złożenia wniosku o zakwalifikowanie do egzaminu na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Osoba przystępująca do egzaminu otrzymuje od organizatora egzaminu pisemną informację o wyniku egzaminu. 4) Egzamin trwa 4 godziny. 5) W trakcie egzaminu zdający może opuścić salę po uzyskaniu zgody przewodniczącego, członka lub sekretarza Komisji i przekazaniu mu pracy egzaminacyjnej wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem tożsamości. Czas nieobecności jest zaznaczany na pracy egzaminacyjnej. 6) W czasie egzaminu uczestnik może korzystać z przepisów prawa opublikowanych w dziennikach urzędowych lub zawartych w zbiorach przepisów bez komentarzy oraz z urządzeń ułatwiających liczenie (kalkulatorów), z wyjątkiem urządzeń posiadających funkcje gromadzenia, przetwarzania i przenoszenia danych, 7) Egzamin obejmuje trzy bloki tematyczne, za które można uzyskać następujące maksymalne liczby punktów: rachunkowość 130 punktów, prawo podatkowe 60 punktów, ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego 40 punktów. 8) W skład każdego z bloków wchodzi następująca liczba pytań testowych i zadań sytuacyjnych: rachunkowość 30 pytań testowych i od 3 do 6 zadań sytuacyjnych, prawo podatkowe 10 pytań testowych i od 2 do 4 zadań sytuacyjnych, ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego 10 pytań testowych i od 1 do 3 zadań sytuacyjnych.

3 Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu... XIX 9) Każde pytanie testowe oceniane jest w następujący sposób: odpowiedź prawidłowa dwa punkty, odpowiedź nieprawidłowa minus jeden punkt, brak odpowiedzi zero punktów, 10) Każde zadanie sytuacyjne jest oceniane w ramach skali podanej w tym zadaniu. Ocena zadania sytuacyjnego uwzględnia w szczególności spójność odpowiedzi, stopień rozwiązania zadania oraz znajomość przepisów prawa. 11) Wynik bloku tematycznego stanowi suma punktów dodatnich, uzyskanych za odpowiedzi prawidłowe udzielone na pytania testowe i uzyskanych za rozwiązanie zadań sytuacyjnych, pomniejszona o punkty ujemne za odpowiedzi nieprawidłowe z pytań testowych. 12) Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 60% maksymalnej liczby punktów z każdego bloku tematycznego. V. Zakres zagadnień objętych egzaminem I. Rachunkowość 1. Przedmiot, zakres i zasady rachunkowości: 1) teoretyczne podstawy rachunkowości; 2) podstawowe pojęcia rachunkowości; 3) podstawowe cechy jakościowe rachunkowości; 4) nadrzędne zasady rachunkowości; 5) zasady pomiaru i klasyfikacji informacji w rachunkowości; 6) organizacja rachunkowości jednostki. 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych: 1) zakres podmiotowy jednostek zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych; 2) dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości; 3) dowody księgowe; 4) dziennik; 5) konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych; 6) zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald ksiąg pomocniczych; 7) otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych; 8) poprawianie błędów stwierdzonych w dowodach i zapisach księgowych; 9) ochrona i zasady przechowywania dokumentacji (dowodów, ksiąg rachunkowych, sprawozdań finansowych); 10) stosowanie techniki komputerowej przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych; 11) miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych. 3. Inwentaryzacja składników aktywów i pasywów: 1) metody i terminy przeprowadzania inwentaryzacji; 2) ujęcie w księgach rachunkowych stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych. 4. Wycena bieżąca, bilansowa i podatkowa poszczególnych składników aktywów i pasywów oraz ujęcie w księgach rachunkowych różnic z tej wyceny. 5. Zasady ewidencji zdarzeń, w tym operacji gospodarczych, dotyczących: 1) rzeczowych i finansowych aktywów trwałych; 2) rzeczowych i finansowych aktywów obrotowych; 3) aktualizacji wartości aktywów; 4) kapitałów (funduszy) własnych w jednostkach różnego typu (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia i inne); 5) zobowiązań, rezerw na zobowiązania i zobowiązań warunkowych; 6) rozliczeń międzyokresowych przychodów i kosztów; 7) przychodów i kosztów z działalności operacyjnej; 8) przychodów i kosztów finansowych; 9) zysków i strat nadzwyczajnych;

4 XX Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu... 10) obowiązkowych zmniejszeń zysku (zwiększeń straty). 6. Ujęcie w księgach rachunkowych zdarzeń powstałych (ujawnionych) po dniu bilansowym. 7. Rachunkowość jednostek w szczególnych sytuacjach: rozpoczęcie działalności, przekształcenie, postępowanie naprawcze, likwidacja, upadłość. 8. Zasady ustalania wyniku finansowego oraz dochodu (straty) na potrzeby podatkowe. 9. Podział i rozliczenie wyniku finansowego. 10. Sprawozdania finansowe: 1) ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych; 2) zakres informacyjny rocznego sprawozdania finansowego w tym: a) bilansu, b) rachunku zysków i strat, c) rachunku przepływów pieniężnych, d) informacji dodatkowej, e) zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym; 3) obowiązek sporządzania i zakres informacyjny sprawozdania z działalności jednostki; 4) tryb i terminy sporządzania, badania, zatwierdzania i ogłaszania sprawozdań finansowych. 11. Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie, badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych. 12. Rachunek kosztów i elementy rachunkowości zarządczej: 1) porównanie rachunkowości finansowej i zarządczej; 2) pojęcie kosztów i kryteria ich klasyfikacji; 3) koszty wytworzenia produktów; 4) metody kalkulacji kosztu jednostkowego; 5) koszty produkcji niezakończonej; 6) koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych; 7) modele rachunku kosztów (rachunek kosztów pełnych i zmiennych). 13. Podstawowe zasady zawodowej etyki w rachunkowości. II. Prawo podatkowe 1. Pojęcie podatku. 2. System podatków w Polsce. 3. Organizacja organów podatkowych oraz elementy procedury postępowania podatkowego, kontroli podatkowej i czynności sprawdzających. 4. Podatki pośrednie: 1) podatek od towarów i usług (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, miejsce świadczenia, podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia, odliczanie i zwrot podatku, odliczanie częściowe, rejestracja, deklaracje i informacje podsumowujące, zapłata podatku, dokumentacja, procedury szczególne); 2) podatek akcyzowy (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia, deklaracje podatkowe). 5. Podatki bezpośrednie: 1) podatek dochodowy od osób prawnych (podmiot i przedmiot opodatkowania, przychody, koszty uzyskania przychodów, zwolnienia, podstawa opodatkowania i wysokość podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobór podatku, deklaracje podatkowe); 2) podatek dochodowy od osób fizycznych (podmiot i przedmiot opodatkowania, źródła przychodów, zwolnienia przedmiotowe, koszty uzyskania przychodów, szczególne zasady ustalania dochodu, podstawa obliczenia i wysokość podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobór podatku, zaliczki na podatek, w tym pobierane przez płatnika, zeznania i inne deklaracje podatkowe, formy i zasady opodatkowania dochodów (przychodów) z działalności gospodarczej i rodzaje prowadzonej ewidencji podatkowej). 6. Podatki i opłaty stanowiące dochód jednostek samorządu terytorialnego:

5 Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu... XXI 1) podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportowych, podatek od czynności cywilnoprawnych oraz podatek od spadków i darowizn (podmiot i przedmiot opodatkowania, podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia i ulgi); 2) opłaty lokalne: targowa, miejscowa, uzdrowiskowa oraz od posiadania psów (podmiot, przedmiot i stawki); 3) opłata skarbowa (podmiot, przedmiot, stawki i zwolnienia); 4) zakres władztwa podatkowego gmin. III. Ubezpieczenia społeczne 1. System ubezpieczeń społecznych: 1) zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym; 2) zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru; 3) zasady, tryb i terminy: a) zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych, b) prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek, c) rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, d) opłacania składek na ubezpieczenia społeczne; 4) zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek; 5) zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. 2. Zasady naliczania składek z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego. IV. Podstawy prawa cywilnego i gospodarczego 1. Podstawy prawa pracy: stosunek pracy i związane z nim obowiązki pracodawcy i pracownika. 2. Podstawy prawa cywilnego: 1) przepisy ogólne prawa cywilnego: a) formy wymagane dla ważności czynności prawnych, b) terminy, c) przedawnienie roszczeń; 2) własność i inne prawa rzeczowe; 3) zobowiązania. 3. Podstawy prawa handlowego i działalności gospodarczej: 1) podstawowe pojęcia; 2) powstawanie, funkcjonowanie i likwidacja (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia i inne). 4. Podstawowe formy współpracy między przedsiębiorcą a instytucjami finansowymi (banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, instrumenty rynku kapitałowego).

6 Rozdział I. Testy z organów ochrony prawa i prawa administracyjnego

7 1. Test z ustawy z r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) 1. Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym: a) całego Narodu, b) wszystkich obywateli, c) całego społeczeństwa. 2. Rzeczpospolita Polska jest: a) demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, b) państwem zapewniającym realizację praw obywateli, urzeczywistniającym zasady społecznej gospodarki rynkowej, c) państwem demokratycznym, urzeczywistniającym zasady demokracji bezpośredniej. 3. Rzeczpospolita Polska jest państwem: a) niejednolitym, b) federacyjnym, c) jednolitym. 4. Władza zwierzchnia w RP należy do: a) społeczeństwa, b) Narodu, c) przedstawicieli Narodu. 5. Naród sprawuje władzę: a) przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio, b) przez swoich przedstawicieli, c) bezpośrednio. 6. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą: a) solidarności społecznej, b) sprawiedliwości społecznej, c) zrównoważonego rozwoju. 7. Organy władzy publicznej w RP działają: a) zgodnie z prawem, b) według prawa, c) na podstawie i w granicach prawa. 8. Konstytucja RP jest: a) najważniejszym prawem RP, b) najwyższym prawem RP, c) pierwszym prawem RP. 9. Przepisy Konstytucji RP stosuje się: a) zawsze bezpośrednio, b) pośrednio, chyba że Konstytucja RP stanowi inaczej, c) bezpośrednio, chyba że Konstytucja RP stanowi inaczej. b art. 1 a art. 2 c art. 3 b art. 4 ust. 1 a art. 4 ust. 2 c art. 5 c art. 7 b art. 8 ust. 1 c art. 8 ust. 2

8 Rozdział I. Testy z organów ochrony prawa i prawa administracyjnego 10. Ustrój RP opiera się na: a) władzy ustawodawczej, która realizuje swoje uprawnienia za pomocą władzy wykonawczej i władzy sądowniczej, b) władzy wykonawczej, która realizuje swoje uprawnienia za pomocą władzy ustawodawczej i sądowniczej, c) podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. 11. Władzę wykonawczą sprawuje w Polsce: a) Prezydent RP i Rada Ministrów, b) Prezydent RP i Prezes RM przy pomocy Rady Ministrów, c) Prezydent RP oraz Prezes RM i Rada Ministrów za pomocą administracji zespolonej. 12. Władzę sądowniczą sprawują w Polsce: a) niezawisłe sądy, b) sądy wojskowe i cywilne oraz SN, c) sądy i trybunały. 13. Partie polityczne zrzeszają się na zasadach: a) dobrowolności i równości obywateli polskich, b) dobrowolności i równości wszystkich osób posiadających pełnię praw publicznych, c) dobrowolności i równej odpowiedzialności wobec prawa obywateli polskich. 14. Partie polityczne zrzeszają się w celu: a) zdobycia władzy, b) wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa, c) przejęcia władzy w celu kształtowania polityki państwa. 15. Finansowanie partii politycznych jest: a) jawne, b) tajne, c) jawne w części dotyczącej przychodów. 16. Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania: a) nazizmu, faszyzmu i komunizmu, b) faszyzmu i komunizmu, c) nazizmu i faszyzmu. 17. Zgodnie z zapisem art. 13 Konstytucji RP, zakazane jest między innymi istnienie partii: a) których statut lub dokumenty programowe zakładają lub dopuszczają nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewidują utajnienie struktur lub członkostwa, b) które w oficjalnych wystąpieniach ich przedstawicieli zakładają lub dopuszczają nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewidują utajnienie struktur lub członkostwa, c) których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa. 18. Możliwość publikacji w prasie oraz innych środkach społecznego przekazu jest: a) wolnością zagwarantowaną konstytucyjnie, b) prawem zagwarantowanym konstytucyjnie, c) prawem przedmiotowym zagwarantowanym ustawowo. 19. Ustrój terytorialny RP zapewnia: a) centralizację władzy publicznej, b) decentralizację władzy publicznej, c) transparentność władzy publicznej. c art. 10 ust. 1 a art. 10 ust. 2 c art. 10 ust. 2 a art. 11 ust. 1 b art. 11 ust. 1 a art. 11 ust. 2 a art. 13 c art. 13 a art. 14 b art. 15 ust. 1

9 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 20. Zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniający jednostkom terytorialnym zdolność wykonywania zadań publicznych określa: a) ustawa, b) Konstytucja RP, c) rozporządzenie. 21. Wspólnotę samorządową stanowi z mocy prawa: a) ogół mieszkańców każdej gminy, b) ogół mieszkańców gminy, powiatu albo województwa, c) ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego. 22. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd terytorialny wykonuje: a) jako zadanie zlecone, b) we własnym imieniu. Odpowiedzialność za działania podjęte przez samorząd ponosi Skarb Państwa, c) w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. 23. Samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony mogą być tworzone w drodze: a) ustawy, b) rozporządzenia, c) aktów prawa miejscowego. 24. Inne rodzaje samorządu (które nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej) można tworzyć w drodze: a) aktów prawa miejscowego, b) ustawy, c) rozporządzenia. 25. Małżeństwo to związek: a) dwóch osób przeciwnej płci, b) dwóch osób, c) kobiety i mężczyzny. 26. Rzeczpospolita Polska specjalną opieką otacza weteranów walk o niepodległość, zwłaszcza: a) inwalidów wojennych, b) weteranów II wojny światowej, c) weteranów walk prowadzonych w czasie II wojny światowej. 27. Podstawę ustroju gospodarczego RP stanowi: a) prospołeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych, b) społeczna gospodarka rynkowa oparta na swobodzie działalności gospodarczej, ochronie własności prywatnej oraz dialogu partnerów społecznych i prywatnych, c) społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych. 28. Wywłaszczenie w prawie polskim jest: a) niedopuszczalne, b) dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem, c) dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na ważne cele publiczne i za odpowiednim odszkodowaniem. 29. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest w prawie polskim: a) niedopuszczalne, b) dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny, c) dopuszczalne tylko ze względu na ważny interes publiczny, podmiotom zaś, które poniosły z tego tytułu straty, przysługuje słuszne odszkodowanie. a art. 15 ust. 2 c art. 16 ust. 1 c art. 16 ust. 2 a art. 17 ust. 1 b art. 17 ust. 2 c art. 18 a art. 19 c art. 20 b art. 21 ust. 2 b art. 22

10 Rozdział I. Testy z organów ochrony prawa i prawa administracyjnego 30. Podstawą ustroju rolnego państwa polskiego jest: a) gospodarstwo rodzinne, b) własność prywatna, c) prywatne gospodarstwo rolne. 31. Nadzór nad warunkami wykonywania pracy sprawuje: a) państwo, b) Rada Ministrów poprzez swoich przedstawicieli, c) Prezes RM poprzez swoich przedstawicieli. 32. Kościoły i inne związki wyznaniowe są: a) równe, b) równouprawnione, c) równoważne. 33. Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach: a) poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego, b) uszanowania ich niezależności oraz wzajemnej odrębności i każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego, c) uszanowania ich niezależności oraz wzajemnej odrębności i każdego w swoim zakresie, jak również współpracy dla dobra człowieka i dobra wspólnego. 34. Stosunki między RP a Kościołem katolickim określają: a) Konstytucja RP, umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy oraz zwyczaje, b) umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy, c) umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i stosowne rozporządzenia. 35. Stosunki między RP a innymi niż Kościół katolicki kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają: a) Konstytucja RP, umowy międzynarodowe i ustawy, b) umowy międzynarodowe, c) ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami. 36. Siły Zbrojne RP służą ochronie: a) niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic, b) niezależności państwa i stałości jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa jego granic, c) niezależności państwa i niezmienności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa jego granic. 37. Siły Zbrojne RP w kwestiach politycznych zachowują: a) obiektywizm, b) niezależność, c) neutralność. 38. Siły Zbrojne RP podlegają kontroli: a) cywilnej i parlamentarnej, b) cywilnej i demokratycznej, c) cywilnej i rządowej. 39. Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej podlegają ochronie: a) prawnej, b) prawnokarnej, c) cywilnoprawnej. 40. Szczegóły dotyczące godła, barw i hymnu określa: a) rozporządzenie, b) ustawa, c) Konstytucja RP. a art. 23 a art. 24 b art. 25 ust. 1 a art. 25 ust. 3 b art. 25 ust. 4 c art. 25 ust. 5 a art. 26 ust. 1 c art. 26 ust. 2 b art. 26 ust. 2 a art. 28 ust. 4 b art. 28 ust. 5

11 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 41. Stolicą RP jest: a) Warszawa, b) m.st. Warszawa, c) miasto Warszawa. 42. Źródłem wolności i praw człowieka i obywatela jest: a) przyrodzona i niezbywalna wolność człowieka, b) przyrodzona i niezbywalna godność człowieka, c) przyrodzona i niezbywalna godność oraz wolność człowieka. 43. Poszanowanie i ochrona godności człowieka jest obowiązkiem: a) władz publicznych, b) rządu, c) rządu i parlamentu. 44. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane: a) tylko w czasie stanu wyjątkowego lub wojennego. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw, b) tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw, c) tylko w czasie stanu wyjątkowego lub wojennego. 45. Prawa kobiety i mężczyzny w RP różnią się w zakresie prawa: a) rodzinnego, b) rodzinnego i społecznego, c) kobieta i mężczyzna mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. 46. Obywatelstwo polskie nabywa się poprzez: a) urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi. Inne przypadki nabycia obywatelstwa polskiego określa ustawa, b) urodzenie z matki będącej obywatelką polską. Inne przypadki nabycia obywatelstwa polskiego określa ustawa, c) przyjęcie obywatelstwa polskiego. 47. Obywatel polski: a) może utracić polskie obywatelstwo, b) w żadnym wypadku nie może utracić polskiego obywatelstwa, c) nie może utracić obywatelstwa polskiego, chyba że sam się go zrzeknie. 48. Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych: a) wolność zachowania i rozwoju własnego języka, b) wolność zachowania języka i prawo do jego rozwoju, c) prawo zachowania własnego języka i wolność jego rozwoju. 49. Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych: a) prawo zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury, b) wolność zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury, c) prawo zachowania obyczajów i tradycji oraz wolność rozwoju własnej kultury. 50. Możliwość tworzenia przez mniejszości narodowe i etniczne własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej jest: a) prawem zagwarantowanym konstytucyjnie, b) wolnością zagwarantowaną konstytucyjnie, c) wolnością zagwarantowaną ustawowo. a art. 29 b art. 30 a art. 30 b art. 31 ust. 3 c art. 33 ust. 1 a art. 34 ust. 1 c art. 34 ust. 2 a art. 35 ust. 1 b art. 35 ust. 1 a art. 35 ust. 2

12 Rozdział I. Testy z organów ochrony prawa i prawa administracyjnego 51. Podczas pobytu za granicą obywatel polski ma prawo do opieki ze strony: a) stosownych służb RP, b) służby konsularnej RP, c) Rzeczypospolitej Polskiej. c art Kto znajduje się pod władzą RP, korzysta z wolności i praw zapewnionych w: a) ustawach i Konstytucji RP, b) Konstytucji RP, c) Konstytucji RP, z wyjątkami odnoszącymi się do cudzoziemców opisanymi w ustawach. c art. 37 ust. 1 i Rzeczpospolita Polska zapewnia prawną ochronę życia: a) obywatelom polskim, b) każdemu człowiekowi, c) każdemu człowiekowi od chwili poczęcia. 54. Poddanie człowieka eksperymentom naukowym, w tym medycznym, jest: a) zabronione pod groźbą kary, b) możliwe tylko po wyrażeniu zgody przez daną osobę, c) możliwe tylko po dobrowolnym wyrażeniu zgody przez daną osobę. 55. Kary cielesne lub poniżające traktowanie i karanie są: a) dozwolone tylko w sytuacjach prawem określonych, w szczególności w stanach wyższej konieczności, b) dozwolone tylko w sytuacjach prawem określonych, w szczególności w stosunkach wewnętrznych panujących w armii, c) bezwzględnie zakazane. 56. Pozbawienie lub ograniczenie wolności osobistej: a) jest zakazane, b) może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonym w ustawie, c) może nastąpić tylko w sytuacjach wyjątkowych. 57. Każdy pozbawiony wolności nie na podstawie wyroku sądowego ma prawo odwołania się do sądu w celu: a) niezwłocznego zwolnienia, b) niezwłocznego przedstawienia stawianych zarzutów, c) niezwłocznego ustalenia legalności tego pozbawienia. 58. Poinformowanie zatrzymanego o przyczynach zatrzymania powinno: a) nastąpić niezwłocznie i mieć formę zrozumiałą dla zatrzymanego, b) nastąpić nie później niż w ciągu 24 godzin od zatrzymania i mieć formę pisemną, c) nastąpić nie później niż w ciągu 12 godzin od zatrzymania i mieć formę pisemną. 59. Przekazanie zatrzymanego do dyspozycji sądu powinno nastąpić w ciągu: a) 24 godzin od chwili zatrzymania, b) doby od chwili zatrzymania, c) 48 godzin od chwili zatrzymania. 60. Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli nie zostanie mu doręczone postanowienie sądu o tymczasowym aresztowaniu wraz z przedstawionymi zarzutami. Doręczenie powinno nastąpić w ciągu: a) 24 godzin od przekazania do dyspozycji sądu, b) 24 godzin od chwili zatrzymania, c) 48 godzin od przekazania do dyspozycji sądu. 61. Prawo do odszkodowania przysługuje osobie, która została pozbawiona wolności: a) bez zachowania określonych ustawą terminów, b) bezprawnie, c) na okres powyżej 48 godzin. b art. 38 c art. 39 c art. 40 b art. 41 ust. 1 c art. 41 ust. 2 a art. 41 ust. 3 c art. 41 ust. 3 a art. 41 ust. 3 b art. 41 ust. 5

13 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 62. Jeżeli czyn, który w czasie jego popełnienia stanowił przestępstwo w myśl prawa międzynarodowego, nie był spenalizowany na gruncie prawa polskiego, osoba, która się go dopuściła: a) nie podlega odpowiedzialności karnej, b) może podlegać odpowiedzialności karnej, c) podlega odpowiedzialności karnej tylko w przypadku, gdy popełniła przestępstwo umyślne. 63. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary: a) przez ustawę lub akty wykonawcze przed jego popełnieniem, b) przez ustawę przed jego popełnieniem, c) przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. 64. Prawo do obrony przysługuje: a) każdemu, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, we wszystkich stadiach postępowania, b) każdemu, przeciw komu prowadzone jest prawomocne postępowanie karne, we wszystkich stadiach postępowania, c) każdemu, przeciw komu prowadzone jest prawomocne postępowanie karne, od momentu przedstawienia formalnych zarzutów. 65. Każdego uważa się za niewinnego dopóty, dopóki: a) jego wina nie zostanie udowodniona, b) w sposób wykluczający omyłkę zostanie stwierdzone popełnienie przez niego czynu przestępnego, c) jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu. 66. Przedawnieniu nie ulegają: a) zbrodnie ludobójstwa i przeciwko pokojowi, b) zbrodnie ludobójstwa i zbrodnie przeciwko ludzkości, c) zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości. 67. Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw, nieściganych z przyczyn politycznych, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, ulega zawieszeniu do czasu: a) wszczęcia postępowania w sprawie, b) ustania tych przyczyn, c) zaistnienia warunków, które pozwolą na przeprowadzenia obiektywnego postępowania. 68. Każdy ma prawo do: a) sprawiedliwego i jawnego rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, b) sprawiedliwego i jawnego rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, c) sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. 69. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na: a) bezpieczeństwo państwa i ochronę publicznej moralności, b) moralność, bezpieczeństwo i integralność państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron, c) moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. 70. Wyrok ogłaszany jest: a) zawsze publicznie, b) może nie być ogłoszony publicznie, c) z ważnych względów podlegających ocenie sądu może nie być ogłoszony publicznie. 71. Przepadek rzeczy jest możliwy: a) jest niemożliwy, b) tylko w przypadkach określonych w ustawie, c) tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. b art. 42 ust. 1 c art. 42 ust. 1 a art. 42 ust. 2 c art. 42 ust. 3 c art. 43 b art. 44 c art. 45 ust. 1 c art. 45 ust. 2 a art. 45 ust. 2 c art. 46