Grubość. kołnierza obie płaszczyzny jedna płaszczyobrobione. powyżej 20 do ,5 +2, Materiały głównych elementów zasuw - materiałowych.

Transkrypt

1 UKD ,2 ARMATURA -Jo... ;-.. 1' ~- N O RMA BRANŻ O WA BN-78 Armatura przemysłowa Zasuwy stalowe i staliwne na ciśnienie nominalne Zamiast _.,/... \\ a \ - j~ (.,.- ~ do lo MPa (100 kg/cm 2 ) t\jq) -q2qi-) \). l j BN-70/ ' Wymagania i badania Grupa katalogowa IV 18 l " <>:'\ l (_;'''.. \ \J~. J. ' \..'!J:'!;;r, LU\)C 'L WSTĘP 1.1. Prz~dmiot normy. Przedmiotem nmmy są wyrnagarnia i badania dotyczące zasuw stalowych i staliwnych na ciśnienie nominal111e do l O MPa (100 kg/cm 2 ) stosowanych w instalacjach ru'rociągowych Zakres stosowania normy. Normę stosuje się do określanna wymagań, badań technicznych i dosta!wy zasuw. Zaleca się stosowa111ie normy do zasuw specjalnych w zai!cr'esie ogól111ych wymagań Nazwy i określenia - wg PN-64/M WYMAGANIA 2.1. Wy miary i stan powierzchni części składowych zasuw stalowych i staliwnych powililny być zgodne z ustalonymi w nomlach,przedmiotowych i dokumentacji technicznej. Tolerancje i pasowan ia powierzchni obrobionych, powiernchn~ kojarzonych i niektórych powierzchni niekojarzonych ważniej szyc h elementów zasuw - wg BN-76/ Wymiary nietolerowane powierzchni obrobionych nie współpracujących z powierzchniami innych elementów powinny być wykonane w klasie dokładności IT14 wg PN-66/M Dopuszczalne odchyłki dla średnic podziałowych otworów pod ŚT'Uiby w kołnierzach oraz odchyłki przesunięoia środka koła podziałow ego otwoil'ów względem środka średnic y oi/woru nominalnego podano w mm w tabl. l. Sr ed!ni(:a nominal'ila Dnom Tablica l Odchyłki pcr:.zesu- Odchyłki dla ś red - nięcia środka koła nic podziałowych podziałowego otworów ~ględem otworórw pod śruby w kołnie:nzach ś11odka Ś['edn:icy otworu nomina.lnego ±1,4 +1,4 powyrżej 1125 ±.2,1 +2, Dopuszczalne odchyłk i grubości koł l)ierzy podano w mm tabl. 2. Tablica 2 Grubość Dopu szcza~lne odchyłki kołnierza obie płaszczyzny jedna płaszczyobrobione zna obrobiona do 20 +1, ,5-1,0 powyżej 20 do ,5 +2,0-0,5-1,2 powyżej 30 do 50 +2,0 +2,5-0,5-1,5 powyżej 50 +2,0 + 3,0-1,0-2, Materiały głównych elementów zasuw - według norm przedmiotowych. Na materiały kadłuba, pokrywy, trzpienia i klina vvytwórea powii!ilien mieć świadectwo badań materiałowych Wykonanie Odlewy staliwne zasuw wg BN-70/ Odkuwki stalowe zasuw - wg PN-71/ H i PN-70/H Stan powierzchni obrobionych - wg BN-76/ i dolrumentacji technicznej Kołnierze przyłączeniowe zasuw powinny mieć otwory pod śruby zgodnie z PN-72/ H Powierzchnie uszczelniające kołnierzy a) zasuw na ciśnielllie nominalne do 4 MPa powinny ibyć!wj'lkonane z rowikatmd wg PN-68/ H Dopuszcza się wykonanie kołnierzy z przylgą zgrubną wg PN:65/H b) zasuw na ciśnienie nominalne 6,4 i 10 MPa powinny być wykonane z wpustami wg PN-64/ H Dopuswza się wykonanie poiwierzchni uszczelniających z rowkami wg PN-64/H Zgłoszona pr zez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Arma t u ry Przemysłow ej w Kielcach Ustanowiona przez Dyrektora Zjednoczenia Przemy słu Budowy Ur7ądzeń Chemicznych CHEMAK dnia 15 k wietnia 1978 r. jako norma obowiązująca od dnia l stycznia 1979 r. (Dz. Norm. i Miar nr 12/1978 poz. 56) WYDAWNICTW 1\. NORMA LIZACYJNE. D ruk. Wyd. Norm. W wa, Ark. wyd Na kl. 2 00~ 22 Za m. 2130)8 0 Cena zł 5,40

2 2 BN-78/ Przyłącz a zasuw do przypawania powinny być przygotowane zgodnie z normami przedmli\>towymi lub dokumentacją techndc:zmą Elementy uszc zelniające zamknięcie przepływu poiwiinny być wykonane z materiałów nierdzewnych Powierzchnie uszczelniające tylnego zamknięci a. Chropowatość powierzchni uszczelniających tych elementów Ra powinna wynosić nie wi ęcej niż 5 ~-tm wg PN-73/M Gwinty Gwinty metryczne do połączeń spoczynkowych pawiinny odpowiadać klas[e średniodokładnej wg PN-70/M Chropowatość powierzchni R anie większa niż 5!!fi - wg PN-73/ M Gwinty rurowe walcowe - wg PN-73/ M Chrapowartość powierzchni Ra nie większa n i ż 5!lm- wg PN-73/M-04Z Gwinty trapezowe symetryczne powinny być wykonane w klasie średniodokładnej wg P N-74/M Chropowatość powierzchni gwint;u Ra nie większa niż 5!!fi - wg PN-73/ M Elementy zasuw tego samego typu i wielkości powinny być wzajemnie zamienne z wyjątkiem elementów indywidualnie pasowanych Kier unek obrotu kółka ręcznego. Zamykanie zasuw powinno odbywać się przy obracaniu kółka ręcznego lub innego pokrętła w prawo Osadzenie dławika. D ociągnię cie dławika powinno zapewnić szczelność na powierzchni przylegallria szczeliwa. Przy ostatecznym wype ł nieniu dławnicy szczeliwem, dławik powinien wej ść do dławnicy na głębokość co najmmej 2 mm, jednak nie wi ęc ej niż 30~/o swej czynnej wysokości Armat ura odciążająca powinna być przystosowana do tych samych warunków pracy co zasuwa, a średnica nominalna armatury odciążającej powinna mieć wielkość nie mniej szą niż 10~/o wielkości średnicy zasuwy odciążanej Zamykanie i otwieranie zasuw. Elementy ruchowe zmontowanej zastiiwy powinny poruszać się w sposób płynny, bez zahamowań, zatarć i miejscowych QpOrów. J eżeli zasuwa ma oprócz kółka ręcznego inne r odzaje napędów, to włączenie do pracy napędu ręcmego powinno uniemożliwić równoczesną pracę poz.ostałych napędów. Wszelkiego rodzaju przekładnie muszą b yć osłonięte Szc zel ność ka dłuba i pokrywy. Zasuwa w czasie próby wodą pod ciśnientiem próbnym nie powirma wykazywać nieszczelnośc i, tj. na powierzchni kadłuba i pokrj'lwy nie pawinny wystąpić krople wody lub plamy na skutek zawilgocenia Szczelność zamknięcia Szczelność zamknięcia zasuw o średnicy nominalnej do 400 mm. Zamknięcie zasuwy w czasie próby wodą pod ciśnieniem próbnym nie powinno wykazywać nieszczelności, tj. na powierzchniach uszczelnia j ących lub w ich pobliżu nie powinna przeciekać woda. W ystąpienie n ieściekających kroph jest dopuszczalne Szczelność zamkn ięcia zasuw o średnicy nominalnej powyżej 400 mm. Zamkn ięcie zasuw w czasie próby wodą pod ciśnieniem próbnym może wykazywać nieszcze1ności nie przekraczające wartości- wg tabl. 3. Ciśnienie Tablica 3 nomi nalne 0,25 i 0,6 1,0 i 1,6 2,5 i 4,0 6,5 MPa i\ 10,0 Dopu nieściek a - szczalne jące krople przecieki,w cm 3 /min 2.9. Wymagania inne lub dodatkowe. W przypadkach technicznie i ekonomicznie uzasadnionych dopuszczalne są wymagania Lnne lub dodatkowe, lecz muszą być one u:z.godnione z wytwórcą Ochrona przed korozją - wg PN-75/ Znakowanie - wg PN-74/M i dokumentacji t echnicmej Pozostałe wymagania - wg P N-74/ M PAKOWANIE, P RZECHOWYWANIE I TRANSPORT Pakowanie, przechowywanie i tran~port - wg PN-74/M Zasuwy z narpędami zmechanizowanymi pakować, przec howywać i transpo rtować wedl.ug warurnków wyt;wórcy. 4. BADANIA 4.1. Program ba dań -wg tabl. 4. Badania pełne powdnny być wykonane na prototypach oraz wytl'obach, w których przeprowadzono zmiany mat_eria łowe i lronstrokcyjne, ponadto raz do r-oku,z bieżącej seryjnej p:-odukcji Przygotowanie do ba dań. Zasuwy przeznaczone do badań powinny być zmontowane, le"z nie pok ryte powłoką ochronną. Dopuszcza się spraiwdzenie:

3 , BN -78/ T ablica 4 Lp. Rodzaje badań badania l badania Opis ba d ań pełne niepełne l Oględ~ny zewnętrzne ( ; i 2.10) wg 2 SpnllWCłzenie wymiarów (2.1; ) 3 Sprawdzenie materiałów (2.5) Sprawdzenie szczelności kadłu ba i pokrywy (2.7) 5 SpraiWdrz:enie szczelnośc i za m kin ięcia (~.8) 6 Spmwdzenie dzd.ałania ( ; ) 7 Bróba patrą 4.6 l - 8 Sprawdzeni e masy 4.10 na ż ądan ie zamawia~ącego a) zas'uw powleczonych miesean ką antyko rozyjną, b) zasu!w w st anie malowanym, pobranych ze składu lub wymontowcłnych z rurociągu. polega na stwierdzeniu zgodności numer~ wytopów z numerami wytopów podanymi w ateście dootamry malteria łów, b) sprawdzenie materiałów a1testowanych na inne elementy nie wymienione w a) polega na stwierdzeniu Zlgodności użytego malteriabu z podanym:i. w ateście przy wydamu materiału do obróbki {spr81wdzenie tnie obowiązu j e pr.zy odbiorze p rzez zatnaiw!iającego) Sprawdzenie szczelności kadłuba i pokrywy przeprowadza się wodą o temperatua-ze nie wyż szej niż 40 C. Badane zasuwy powimly być dokladnie odpowlietrzone, a ich powierzchnie zewnętr:z.ne wysuswne. Prób ę przeprowadza się przy pełnym otwarciu zasuwy. W pitz.ypadku badania zasujwy z odciąż eniem pomocniczym, pawlill1- no być otwar.te równje ż odciążenie. Wielkość ciśnienia próbnego powillna być przyj ęta wg PN-62/ H W przyjpaid!ku wykonywania zasumt na określone ciśnienie robocze, ciśni enie próbne ustala się wg wzoru w którym: P 1 - określone ciśnienie robocze, MPa, a - współczynnik wg tabl. 5. Czas ll.mva!nia próby powmien wynosić dla zasuw o średni<;ach nominalnych: Tablica 5 Materiał Temperatura robooza f'>c 20L () HM L20HM loh2m ' HMF L21HMF a 1,00 1,06 1,11 1,19 L,25 1,33 1,~ ~ ,51 1,60 1,68 1,78 1,88 2,0 ~. 13 2,25 ~ Partia zasuw. Partię zasuw sta~oiw.ią zasuwy tej samej wielkości, typu i odmiany pr-zedst awione jedn:oraizowo do badań Opis badań Oględziny zewnętrzne nal eży przeprowad rz;ić gołym Okiem, sprawdzając zgodność zasuw z wymaganiami podanymi w , 2.10, a po 'NYk Oil'la'l'llilu pozostałych badań, sprawdza j ąc równi eż zgodność z Sprawdzenie wymiarów polega na ~awdzeniu za pomocą uniwersalnych naxzędzi pomiarowych. głównych wymia~ów zrsuw, szczególnie dłu gości bud()wy i wymia~ów przyłączeniowych Sprawdzenie materiałów elementów zasuw a) sprnwdzenie materiałów kadłubów i pokryw a) do 100 mm - 2 min, b) powyżej l mm - 3 m.i!il, c) pmvyżej 300 mm- 5 mm. Badarne zasuwy uważa się za szczelne, jeżeli w czasie próby wstały sp ełl'llione wymagania Sprawdzenie szczelno ści zamknięcia przeprowadza się wodą o temperat~e nie wyższej niż 40 C. Badane zasuwy powlirmy być dolkładnie odpowietrzone. Zamocowanie zasu!wy na ~ no.wisku próbnym n!i.e powinno powodować od ~tałceń powierzchni uszczelniaj ących. W przypadku badania zasuwy z odciążeil!iem pornoaniczym powinno być zamknięte rówtnrież odciążenie. Z amknięcie zasuwy pawinno odbywać si ę przez przyłożen i e siły bez!poś'i'ednro do kółka ręcznego. Jeżeli zasuwa ma głowicę napędową, napęd elelk-

4 BN-78/ tryczny lub inny, to szczelność zamknięcia należy uzyskać pnzy wy'korzysta!niu tych urządzeń. Wartość siły lub momej.'lltu zamlmięcia nie powinna być wdększa od 1,2 wartości obldczonej :na dane oiśnli.enie. Wielkość ciśnienia próbnego po-,. winna być ;równa ciśnienilu nommalnemru. w przypadku za\siuw wykonanych na określone ciśnlienie robocze, ciśnienie próbne powmno być równe ciśnieniu robolczemu. Czas brlwanja próby przyjąć wg Sprawdzenie szczelności zamknięcia wykonuje się przez obserwację: a) manornebru wskazującego ciśnienie próbne, b) powierzchni uszczelniających, c) innych mierników szczellności. SpraJW'dzerńe szazelnośoi IPI"Zez obser!wację wskazań manometru stosuje się do zasuw o średnicach nominalnych do 150 mm oraz w przy1padkach, kiiedy obserwacja powier.zchni uszczelniających ze względu na konstruikcję jest niemożlijwa. Szczelność za1il1!knięcia zasuw ocenianych na podstawie obser.wacji wskazań manometru należy uznać za wystarczającą, jeżeli w czasii.e próby ciśnienie ńrl.e :mnniejszyło się więcej Illiż 10fo ciśnienia próbnego. Sprawdzenie szc zelności pr,zez obserwację powier.zchni usziczenających zamknięcia stosuje Sii.ę do zasujw o średnicach nomill1alnych powyżej 150 mm. Zasuwy oceniane na tej podstawie mają szczelne zam!knięcie, jeżeli zostały spełnione wymagallllia Sprawdzenie działania polega na kilkakrotnym otwaroilu i zamknięciu zastl!wy. Próba mechaniomęgo działan ia powinna być przepro ~dzona w tetlliperatume otoczenia bez udziału czynndka próbnego Badania inne lub dodatkowe od podanych w i oraz warunki tych badań (czynnik, temperaltura, ciśnienie/ próbne, czas trwania próby, k:iryteria oceny) m:ożma pnzeprowadzić po uzgodmeniu mię<hy zamawiającym i wytwórcą Próba parą. Zasuwy do pary powinny być podqane pr()bie parowej. W czasie próby sprawdza się S7JCZelność kadłru!ba i pdk;ry:wy, szczelność zamknięcia oraz prawi~łowość działania ur;ządze-. nia zamykającego. Do próby parowej dopuszcza się zasuwy, Jmóre przeszły próbę wodną z wynikiem pozytywnym. Ciśnienie próbne i temperafturę przyjrtluje się wg ' PN-62/H Czas trwania próby pow'irrien wynosić nie mniej niż 5 min. Do.czasu próby nie wlricza się okresu nagrz.ewbiilia zasmvy. Li'C?lbę szrtru!k zasuw do prób parowych ustalają instrukcje tecłmologiczne wytwórcy. Przy spraiwidzeniu szczelności kadłuba, pokirywy i,połączeń nie dopuszcza się wycieku pairy na zewnątr.z. Przy sprawdzenjiu szczelności zamknięcia (4.4.5) i prajwidrowości działania (4.4.6) nie dopuszcza się przecielkania pary o charakterze sbrumieni~m przez pow.ierzclmię zamlmięcia. Nieznac.ZJile swobodne,parowanie jest dopuszcmlne Pozostałe badania - wg PN-74/M Ocena wyników badań Zasuwa dobra. Badalną zasuwę należy uznać za dobrą, j eżeli przejdzie wszystkie badania Wig 4.1 z wynilkiem dodatnim Zasuwa niedobra. Badaną zasu!wę należy UJzmać za niedobrą, jeżeli Illie pnzejdźie z wynikiem dodajtnrim chociaż jednego z badań wg Odbiór przez zamawiającego Przeprowadzenie odbioru. Jeżeli zamawiający zas1jrzegł w zamówdeniu odbiór, to przeprowadza go kontrola jakości W)l!twórcy wg 4.1 w obeonośoi prizedstaw:iciela zamawiającego, w t erminie określonym przez wytwórcę. Hr:zedstawdciel za\rlllaiwiiającego może UZIIlaĆ badania prowadzone przez lroillt:irolę jakiości wylbwórcy, odstępując od badań w SW'Ojej obecności Pobieranie próbek i ocena partii. Przedstawtidel zamaiwiającego może wybrać maksymalme do 5 /o ilości zasuw z pa1i1titi p:l"zedstawiooej do od!bioi'u, nie mniej jednak niż 2 zasuwy. J eżeli badane zasuwy spełnliają wymagania wg rozdz. 2, pal1'tię zasujw UJZlilaje się za dobrą Zaświadczenie jakości. Na każdą sztukę lub parnę zasuw, um81ilą za zgodną z wymaganiami niniejszej normy i umową, wymwórca powill'liien wystawić zaświadczen1ie zawierające co najmniej: a) dart;ę wystawienia zaświadczenia, b) nazjwę i adres wytwórcy, c) o:zlnaazenii:e zasuwy (nazjwę, typ, wielłrość - - ciśinienie n~lne, średnicę nominallną, maksymalną temjperaltutę), d) numer z.amó'wlienda, e) nrumer parm:li zasuw, f) liczbę szrtluk, g) rnart;erliały głównych elementów zasuw, h) stiwierdzenie ZJgodnośoi z wymaganiami no:rm.y, i) wynilki badań doda1jlrowych i specjalnych, jeżeli 1tatlcie lbyły prowadzone, j) piec:zątkę kontroli jakości, k) podpis kiierowmka kontroli jakości.

5 BN-78/ POSTĘPOW ANIE Z ZASUWAMI UZNANYMI ZA NIEZGODNE Z WYMAGANIAMI NORMY Partia 'zasuw, uznana w wynilk:u badań za nie z wymaganiami niniejszej normy, może zgodną być przez wytwórcę poprawio.na przez wymianę lub naprawę części wad.lilwych. Naprawę. części wadliwych dopuszcza się -tylko wtedy, gdy nie wpłymie ona ujemnie na bezpieczeństwo pracy i niezawodność dzdałania zasuwy. KONIEC INFORMACJE DODATKOWE l. Instytucja opracowuj ąca normę - Ośrodek Ba dawczo-rozwojowy Armatury ip~rżemys łowej w Kielcach. 2. Istotne zmiany w stosunku do BN-70/5223-'02 a) wyeliminowano treść pun k!tów, które były po.wtórzeniem PN-74/M-740<H, b) wyeliminowano tablicę materiałów, c) rozszerzono rzakres stosowania ~normy, d) wprowa~ono zalecenie paklowa111ia zasuw z napę d amii :mnechanizowa111ymi według warunków wytwórcy, e) rozsoorzono zakres badań, f) zmieniono sposób okreś len ia ciśnie111ia próbnego dla zasuw wytwarzanych 111a określone ciśnienie robocze, g) określono,wall'ltość siły lub momentu zamknięcia.d la zasuw wylronywanych na określ<me ciśnienie rob~e. h) zaostrzono warunki oceny paii'tili zasuw. 3. Normy związane PN-62/H Rurociągi i armatura. Ciśnienia nominalne, robocze i próbne PN-72/H Rurociągi czenio we koł!nierzy. 400 kg/.cm2 P N-65/H Rurociągi Wymia'Ty armatura. Wymiary przyłą Ciśnienie nominalne d o armatura. P.r.zylgi kołnierzy. PN-64/H Rurociągi i aamatura. Występy i ro wki w kołnierzac-h. Wymiary PN-64/H Ru.rociągJi i armatura. Wypusty i wpusty w kołnierzach. Wymiary P N-68/H Rurociągi i aocimatura. Rowki trójkątne na.powierzchniach uszcz.elnd.ający ch kołnierzy. W y rniai"y PN-71łH Stal konstrukcyjna węglowa <i stopowa. Odkuwki swobodnie Jrulte PN-70/H Odkuwki i pręty k ute s-talowe przeznaczone na u.rządzenia energetyczne. Wymagania i badania P N-64JM-!H600 Armatura pr:z.emysł9wa. Nazwy i określenia PN-73/M Gwinty rurowe wal<:owe. Wymiary i tol&ancje PN-70/M Gwinty metryczne O średnicach l do 600 mm. Tolerancje PN-74/M Gwinty trapezowe symekyc.zne. Tolerancje PN-66łM Odchyłki warszitatowe wymiarów ~wobodnych PN-73/M S trukltura geometryczna po!wdenzcbni. Chropowa:tość powierzchni. Określen ia podstawowe i pa rametry PN-74/M Mmllltura przemysłowa. Wy.magama i badania PN-74/M Armatu'l'a przemysłowa. Znakowanie i rozpoznawcze ma.lowaiu.e BN-75/ Armatura prrzemysłowa. Ochrona pnr.ed korozją. Wymagania ogó1111e i ocena wykonanda BN-76/ A=atura przemysłowa. Tolerancje, pasowanie i chropowatoś<:i powierzchni. Wytyczne BN-70/ Armatura przemysłowa. Odlewy :z.e stamwa węglowego i stopowego. Wymagania i badania 4. Zalecenia międzynarodowe i normy zagranieme RWPG PC ApMatypa npomhlmneaaah. 06~ae texaaąecxae Ipe60B&HHH RFN DIN 3230 Techinisc he Lieferbedingungen fur Annaturen. B~tt l -:- 5 ZSRR roct ApMaTypa TpyCionpOBO~B&$1 o6~e ro aa aaaąe&a.ll', 3aABHlKKH aa ycnob&oe ~abnebhe P 11 -<, 200 xrjcm 2 Te xau'łecxae Ipe60B&HHH 5. Symbol wg SWW Autor projektu norm~ inż. Konrad Jany&t.