Szlakiem powstania kościuszkowskiego w Warszawie
|
|
- Edyta Murawska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 LXXII Liceum Ogólnokształcące im. gen. Jakuba Jasińskiego w Warszawie Szlakiem powstania kościuszkowskiego w Warszawie - projekt,, O samowładność narodu Projekt edukacyjny dofinansowany przez Biuro Edukacji Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy w ramach programu Warszawskich Inicjatyw Edukacyjnych Warszawa 2014
2 Spis treści Przebieg powstania kościuszkowskiego w Warszawie.s. 3 Wojsko... s.10 Fortyfikacje.... s.11 Bohaterowie powstania w Warszawie... s.14 Bibliografia.... s.17 1
3 Insurekcja kościuszkowska była pierwszym w naszej historii zrywem narodowym,,dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności. 1 Racławice, Maciejowice, rzeź Pragi to wydarzenia, które trwale wpisały się w świadomość historyczną Polaków utrwalaną nie tylko na lekcjach historii, ale także w literaturze i sztuce. Szczególnie tragicznym wydarzeniem była rzeź mieszkańców Pragi dokonana przez wojska rosyjskie pod dowództwem gen. Aleksandra Suworowa. W związku z przypadającą w tym roku 220 rocznicą wybuchu insurekcji chcemy przypomnieć tamte wydarzenia zapraszając do udziału w grze miejskiej,, Szlakiem powstania kościuszkowskiego w Warszawie. Mamy nadzieję, że udział w tym przedsięwzięciu pozwoli na poznanie historii stolicy i przybliżenie społeczności lokalnej jej obrońców, ponieważ,,warszawa w powstaniu kościuszkowskim odegrała zasadniczą rolę. W ogniu walki tu właśnie dojrzewały najciekawsze, najbardziej postępowe programy polityczne, tu rozegrały się główne walki decydujące o dziejach powstania i kraju. Zasoby miasta stanowiły najważniejszą szansę walczącej Polski. Właśnie w okresie powstania kościuszkowskiego Warszawa dojrzewała do roli ideowej stolicy Rzeczypospolitej. 2 Uczniowie LXXII LO im. gen. J. Jasińskiego wraz z opiekunami 1 Tadeusz Kościuszko, Przysięga na Rynku w Krakowie, 24 marca A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa 1985, s
4 Przebieg powstania kościuszkowskiego w Warszawie Insurekcja warszawska kwiecień 1794 Warszawa stała się teatrem walk już 17 kwietnia. Wybuch insurekcji przyspieszyła wiadomość o planach pacyfikacji stolicy przez Rosjan w Wielką Sobotę. Sygnałem do rozpoczęcia walk był wystrzał armatni z okolic Arsenału i bicie dzwonów w wielu kościołach o piątej rano. Ok. 3:30 na dziedzińcu koszar Gwardii Pieszej Koronnej na Żoliborzu oficerowie sprzysiężeni zaczęli szykować swój regiment do wymarszu. Gwardia wymaszerowała do koszar artylerii i poderwała do walki mieszkańców stolicy. 3 O 4:00 pułk Gwardii Konnej zaatakował wojska nieprzyjacielskie przy Żelaznej Bramie oraz posterunek rosyjski na ul. Chłodnej 4. Ok. 5:30-6:00 toczyły się walki na Nalewkach, Bonifraterskiej, Lesznie. Wojskami rosyjskimi dowodził gen. Iwan Nowickij. 5 Ok. 6:30 7:00 walki na ul. Miodowej. Tutaj głównym celem ataku stała się siedziba ambasadora rosyjskiego Osipa Igelströma. Budynek ostrzeliwano z Pałacu Krasińskich (w 1794 r. siedzibę miała tu Komisja Skarbu) zwanego też Pałacem Rzeczypospolitej oraz z okolic Kolumny Zygmunta. ul. Miodowa 10 Pałac Morsztynów, w 1794 r. siedziba ambasadora rosyjskiego Osipa Igelströma, Atak ludu wsparła Gwardia Piesza Koronna zmuszając przeciwnika do wycofania się w kierunku Kościoła Kapucynów. Ambasada została zdobyta następnego dnia. Igelström wycofał się w kierunku Powązek. Z ambasady uwolniono polskich więźniów i zdobyto ukryte w piwnicach archiwum ambasady wraz z listami płatnych zdrajców. Jan Piotr Norblin, Walki powstańcze na Krakowskim Przedmieściu 3 Tamże, s A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa 1985, s Tamże, s. 86 3
5 Ok. 8:00 toczyły się walki na Krakowskim Przedmieściu w okolicach kościoła Św. Krzyża: X Regiment Piechoty Działyńskiego z 3 kompaniami Rosjan pod dowództwem gen. Wasyla Miłaszewicza. 18 kwietnia - dowództwo nad powstaniem objął gen. mjr Stanisław Mokronowski. Sprowadzono więcej armat i rozpoczęto ostrzał pozycji rosyjskich w kilku budynkach na ulicy Miodowej. Pozorując obronę Igelström w rzeczywistości rozpoczął odwrót w kierunku pozycji pruskich na Powązkach. Manewr ten przypłacił wykrwawieniem swojego oddziału, który dostał się w polski ogień krzyżowy w rejonie Nowego Miasta. Po połączeniu z Prusakami wycofał się do Zakroczymia. 19 kwietnia - zlikwidowano A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, jeszcze sporadyczne punkty Warszawa 1985, s. 91 oporu wojsk rosyjskich. Według relacji posła austriackiego w Warszawie Benedykta de Caché, w insurekcji wzięło udział uzbrojonego ludu, w tym wielu Żydów. 6 W tym dniu lud zmasakrował kolumnę 83 jeńców rosyjskich, którzy próbowali się uwolnić. Utworzenie Rady Zastępczej Tymczasowej. Szwedzki ambasador Johan Christopher Toll pisał do księcia Södermanlandu:,, Wybuchła tutaj rewolucja, której porównania nie znajdzie się w książkach zajmujących się historią. Garnizon polski, liczący około 2 tysiące żołnierzy i pospólstwo miejskie wczesnym rankiem rozpoczęły walkę z garnizonem rosyjskim w sile 5 tysięcy żołnierzy, Arsenał, składały broni i amunicji zostały otwarte. Widziano nawet uzbrojonych Żydów broniących udział w walce kwietnia uruchomienie ludwisarni warszawskiej 24 kwietnia powstanie klubu jakobinów polskich 6 A. Storozynski, Kościuszko. Książę chłopów, Warszawa 2011, s Tamże, s
6 Wieszanie zdrajców 9 maja sąd kryminalny wydał wyroki śmierci na czterech targowiczan: hetmanów Piotra Ożarowskiego i Józefa Zabiełłę, przewodniczącego Rady Nieustającej Józefa Ankwicza i biskupa Józefa Kossakowskiego 28 czerwca lud Warszawy wdarł się do więzień i bez sądu powiesił kilku targowiczan Antoniego Czetwertyńskiego, biskupa Ignacego Massalskiego, szambelana Grabowskiego. Po ulicach i rynkach śpiewano znamienną piosenkę:,, My krakowiacy nosim guz u pasa, powiesim sobie króla i prymasa Jan Piotr Norblin, Wieszanie portretów targowiczan na szubienicach Jan Piotr Norblin, Wieszanie zdrajców w 1794 roku na rynku starego miasta Przygotowanie do obrony stolicy 14 czerwca generał Józef Orłowski komendantem Warszawy i Księstwa Mazowieckiego 26 czerwca początek ofensywy rosyjsko-pruskiej na Warszawę Cała Warszawa była w ogromnym ruchu. Tysiące mieszczan, służących, wyrobników, żołnierzy, księży, zakonników, kobiet prostych i dam eleganckich szło gromadami wielkiemi ze śpiewami i chorągwiami na okopy za miasto do sypania wałów. 8 - Michał Starzeński, ochotnik w armii Kościuszki 8 Tamże, s
7 7-10 lipca bitwa na przedpolu Warszawy 13 lipca zaczęło się oblężenie stolicy przez Prusaków i Rosjan. Od zachodu nadciągnął król Prus Fryderyk Wilhelm II z 25 tys. armią od wschodu rosyjski gen. Iwan Fersen z armią 41 tys. 9 Polacy mieli 16 tys. regularnego wojska, ok. 18 tys. chłopów z kosami i pikami, a ponadto 15 tys. uzbrojonych mieszczan gotowych bronić swojego miasta 19 lipca Zarządzenie Wydziału Żywności dotyczące zasad powstańczej polityki aprowizacyjnej 24 lipca ogłoszenie pierwszego wyroku na oskarżonych za wydarzenia 28 czerwca 27 lipca Prusacy zajęli bronioną przez Zajączka Wolę i Szwedzkie Góry Obrona stolicy lipiec wrzesień 1794 S.Herbst, Z dziejów wojskowych powstania (Bemowo) kościuszkowskiego 1794 roku, Warszawa 1983, s sierpnia kontratak Jana Henryka Dąbrowskiego w kierunku Wilanowa. Król Fryderyk Wilhelm II domagał się od króla Stanisława Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszki poddania się Warszawy. Naczelnik odpisał:,,miasto Warszawa nie jest w przypadku potrzeby poddania się 10 6 sierpnia opanowanie Szwedzkich Gór przez księcia Józefa Poniatowskiego sierpnia utworzenie przez Kościuszkę Sądu Kryminalnego Wojskowego i powierzenie go jakobinom 26 sierpnia wojska pruskie zajęły bronione przez księcia Józefa Poniatowskiego Góry Szwedzkie i Wawrzyszew 28 sierpnia wojsko pruskie przeprowadziło szturm w kierunku Powązek, jednak fortyfikacje bronione przez wojska Jana Henryka Dąbrowskiego oraz Tadeusza Kościuszkę nie zostały zdobyte 29 sierpnia zgoda Rady Najwyższej Narodowej na otwarcie teatru. Otwarcie szkół pijarskich. 9 Tamże, s Tamże, s
8 31 sierpnia generalny atak gen. Rymkiewicza na Wawrzyszew 1 września atak polski na pozycje pruskie na Woli. Odezwa Berka Joselewicza o tworzeniu pułku żydowskiego 6 września wobec wybuchu powstania w Wielkopolsce wojsko pruskie odstąpiło od oblężenia podobnie uczyniło wojsko rosyjskie, które wycofało się za Pilicę Jan Piotr Norblin, Obóz Kościuszki na Mokotowie 13 września odezwa Wydziału Instrukcji nawołująca do otwierania szkół 4 października przekroczenie Wisły przez rosyjskiego generała Fersena 28 października skierowanie delegatów Rady Najwyższej Narodowej do cyrkułów Warszawy w celu kontroli i reorganizacji milicji Rzeź Pragi 4 listopada 1794 Aleksander Orłowski, Rzeź Pragi, Muzeum Narodowe w Krakowie. 3 listopada rozpoczął się ostrzał artyleryjski ze strony Rosjan. Miał on na celu odwrócenie uwagi Polaków, którzy byli przekonani, że Suworow przystąpi do długiego i regularnego oblężenia Warszawy 4 listopada o godzinie 3:00 wojska rosyjskie pod dowództwem Aleksandra Suworowa sprawnie i w największej ciszy zajęło wyznaczone miejsca. 11 5:00 sygnalna rakieta rozbłysła na niebie i na ten znak cztery pierwsze kolumny wojsk rosyjskich ruszyły do szturmu. Dowództwo polskie wprowadzone w błąd poprzedniego dnia, oczekiwało jakichś dłuższych prac oblężniczych ze strony rosyjskiej, a nie gwałtownego ataku. Nie doceniano Suworowa i szybkości jego posunięć. 12 Naczelnym dowódcą obrony Pragi został gen. Józef Zajączek, który dowodził centralnym odcinkiem obrony. Na jego lewym 11 A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa 1985, s Tamże, s
9 skrzydle obroną dowodził gen. Jakub Jasiński, a prawym, czyli południowym, płk Władysław Jabłonowski. 13 I kolumna rosyjska uderzyła na północny odcinek szańca w miejscu około 1500 metrów oddalonym od Wisły, obok niej szła II kolumna, III atakowała fortyfikacje koło Pieskowej Skały, a IV runęła na samą Pieskową Skałę. Zmagania na odcinku atakowanym przez I kolumnę trwały godzinę. Polacy bronili się dzielnie, ale już o godzinie 6:30 Rosjanie przekroczyli stary wał i uchwycili przyczółek mostowy. 14 I i II kolumna rosyjska opanowały szaniec północny, III i IV walczyły na szczycie umocnień praskich. Tego odcinka fortyfikacji bronił gen. Jakub Jasiński. Ciężkie straty poniosła szczególnie IV kolumna rosyjska. 15 Najdłużej stawiał opór gen. Jasiński, który poległ na polu bitwy. Szturm Pragi w godzinach Walka o szaniec wschodni, gdzie dowodził gen. Zajączek była najkrótsza. Kolumny rosyjskie V i VI opanowały szaniec w godzinę, bez trudu przekroczyły stary wał i dostały się na ulice Pragi. 16 Załamała się też obrona Saskiej Kępy, Jabłonowski poddał się widząc beznadziejność sytuacji. 17 Walka o Pragę trwała cztery godziny. Szturm Pragi w godzinach ,, Straszny był przelew krwi, place zasłane były trupami, ostatnia i najstraszniejsza rzeź dokonała się na brzegu Wisły w oczach ludu warszawskiego. Na ten straszny widok zadrżeli Polacy ( ) Na Pradze ulice i place zasłane były ciałami zabitych, krew lała się strumieniami, zaczerwienione wody Wisły niosły ciała tych, którzy szukając ratunku utonęli w jej nurtach. Widząc swą straszną hańbę zadrżała wiarołomna stolica L. Królikowski, Warszawa-Dzieje fortyfikacji, Warszawa 2011, s A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa1985, s Tamże, s Tamże, s Tamże, s Z raportu gen. Suworowa, dowódcy wojsk rosyjskich, złożonego carycy Katarzynie 19 Szturm i rzeź Pragi 1794 r. Analogia tekstów historycznych i literackich. Opracowanie M. M. Drozdowski, Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie, Warszawa 1994, s
10 Ok. 20:00 delegacja magistratu warszawskiego w składzie: Franciszek Makarowicz, Dominik Borakowski i Stanisław Strzałkowski udała się na Pragę w celu omówienia warunków kapitulacji Do obozu rosyjskiego dotarła około godziny 22:00, a po drodze została obrabowana przez kozaków z zegarków, pierścieni i dewizek. Suworow nie przyjął delegatów natychmiast, ale kazał zaopiekować się nimi generałowi dyżurnemu, Isleniewowi. Ten zapewnił Polaków, że posłuchanie odbędzie się w dniu następnym, od siebie zaś dodał, że Suworow jako dowódca znany z humanitaryzmu na pewno łaskawie przyjmie kapitulację listopada kapitulacja wojsk broniących Warszawy 8 listopada miasto opuścił naczelnik Tomasz Wawrzecki 9 listopada Warszawę zajęli Rosjanie Aleksander Orłowski, Wzięcie Pragi, 1797, Muzeum Narodowe w Krakowie. Zbiory Czartoryskich,, W przeciągu jednej nocy wymordowano dziewięć tysięcy bezbronnych mieszkańców, których jedynym schronieniem, a zarazem grobem były obracane w perzynę domostwa!. Z zamku królewskiego, położonego nad Wisłą, której szerokość jedynie dzieliła nas od przedmieścia Pragi, słyszeliśmy wyraźnie jęki ofiar i wrzaski katów. Można było nawet rozróżnić krzyk i płacz kobiet i dzieci wycie i złorzeczenie ojców i mężów, ginących w obronie tego, co najdroższe sercu człowieka Grozę potęgowały jeszcze głębokie ciemności wspomnienia hrabiny Anny Potockiej 20 A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa1985, s A. Storozynski, Kościuszko. Książę chłopów, Warszawa 2011, s
11 Wojsko W obronie stolicy najbardziej zasłużyły się następujące jednostki: Pułk Gwardii Konnej Koronnej w Koszarach Mirowskich liczył 364 kawalerzystów, 104 konie. Szeregowcy byli silnie związani z miastem. Pułkiem dowodził płk Dionizy Poniatowski. 22 Budynek dawnych koszar Gwardii Konnej Koronnej naprzeciwko Hal Mirowskich. Obecnie siedziba Jednostki Ratowniczo- Gaśniczej nr 4 Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie (fot. P. Murawski) Regiment Gwardii Pieszej Koronnej stacjonował w koszarach na Żoliborzu przy ul. Bitnej. Szefostwo tego regimentu sprawował hetman Piotr Ożarowski, dowodził nim zaś pułkownik August Hiż. Regiment liczył około 950 bagnetów. 23 Po przegranym powstaniu listopadowym na tym terenie zbudowana została Cytadela. Pierwsze koszary wybudowane zostały w latach przez podskarbiego litewskiego, Stanisława Poniatowskiego. X Regiment Piechoty Działyńskiego stacjonował w koszarach ujazdowskich. Jego żołnierze pochodzili przeważnie z Warszawy i okolic. Regiment liczył około 600 bagnetów. Dowodził nimi pułkownik Hauman. 24 W 1784 roku król przekazał pałac na koszary Gwardii Pieszej Litewskiej. Zygmunt Vogel, Widok Koszar Ujazdowskich od wschodu, 1789, zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie 22 Tamże, s A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa 1985, s Tamże, s
12 Artylerzyści mieli swe koszary przy ul. Dzikiej. Było ich 261, a dowodził pułkownik Godfryd Deybel. 25 Zygmunt Vogel, Ulica Dzika. Koszary Artylerii Koronnej widok od północy, , Muzeum Narodowe Fortyfikacje,, Siła twierdzy zależy nie od siły dział i fortów, lecz od ducha załogi i wartości komendanta twierdzy 26. Te słowa rosyjskiego fortyfikatora Konstantego Wieliczki sprawdziły się latem 1794 r., kiedy Warszawa musiała odpierać atak wojsk rosyjskich i pruskich. Zdobycie stolicy było wówczas głównym celem wojsk nieprzyjacielskich. Dlatego też najpilniejszą sprawą z punktu widzenia wojskowego stanowiło należyte ufortyfikowanie Warszawy. Stolica była miastem otwartym, a jedyne zabezpieczenie dawały okopy Lubomirskiego wzniesione w 1770 r. Królikarnia siedziba sztabu Tadeusza Kościuszki (fot. P. Murawski) Przystąpiono więc do jego naprawy, w celu zaś zorganizowania obrony bocznej usypano co 300 metrów bastiony. 27 Obrona Warszawy latem 1794 r. należy do najpiękniejszych kart polskiej wojskowości. Oparta została na rozbudowanym i wówczas bardzo nowoczesnym systemie fortyfikacji kwietnia 1794 roku komendant Korpusu Inżynierów płk Karol Sierakowski otrzymał 25 Tamże, s L. Królikowski, Warszawa-Dzieje fortyfikacji, Warszawa 2011, s A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa 1985, s L. Królikowski, Warszawa-Dzieje fortyfikacji, Warszawa 2011, s
13 od Kościuszki rozkaz ufortyfikowania Warszawy. Plan przedstawiony przez Sierakowskiego przewidywał wzmocnienie sześcioma ziemnymi bastionami odcinka wału od Wisły do skarpy oraz od skarpy do placu Zawiszy, a także licznymi innymi działami odcinka zachodniego i północnego. W wyniku działań Sierakowskiego, Orłowskiego, Kościuszki i innych oficerów, wokół Warszawy zbudowano system fortyfikacji, który jak się później okazało- skutecznie wytrzymywał prusko-rosyjskie oblężenie. 11 lipca Kościuszko dokonał przeglądu umocnień Warszawy. Zdaniem Stanisława Herbsta przyczyniły się one w dużej mierze do sukcesu polskiej obrony. Mogły tu zaważyć doświadczenia amerykańskie Kościuszki i samodzielne studia Sierakowskiego nad fortyfikacją staropolską, które były nie tylko samodzielnym, twórczym rozwiązaniem konkretnego zadania, i zgodnym z rozwojem sztuki fortyfikacji owych czasów, ale i wyprzedzającym obce rozwiązania. Po raz pierwszy wtedy pod Warszawą stworzono tak rozległy zespół umocnień wyzwolony od schematu narysów tradycyjnych, a doskonale zespolony z morfologią terenu. Było to możliwe jedynie wokół wielkiego, rewolucyjnego miasta, skupiska mas ludowych broniących wolności nie tylko karabinem czy piką, ale i łopatą. 29 Duży wkład przy budowie fortyfikacji miała ludność stolicy ochotnicy. Najczęściej były to jednak kontyngenty robotników wymuszane na władzach miejskich przez dowódców wojskowych. W znacznym stopniu do prac tych wykorzystywano jeńców wojennych. Latem 1794 roku było ich w stolicy około 2000, w tym 200 oficerów, którzy wyłączeni zostali z obowiązku pracy. Do prac fortyfikacyjnych zatrudniono około jeńców. 30 Prochownia przy ul. Boleść. Fot. P. Murawski Arsenał. Obecnie mieście się tu Państwowe Muzeum Archeologiczne (fot. P. Murawski) Nie można pominąć dwóch podstawowych zbrojowni stolicy: arsenału i prochowni. Arsenał warszawski był najważniejszą zbrojownią Rzeczypospolitej i znajdował się przy ul. Długiej nr 563. Odegrał on w powstaniu ogromną rolę, gdyż zgromadzone w nim zasoby stały się główną bazą uzbrojenia całej armii powstańczej. 31 Prócz arsenału Warszawa miała prochownię, gdzie magazynowano proch. Do tego celu służyła stara baszta mostowa nad Wisłą. Dopiero w 1767 r. przeniesiono prochownię poza wał okalający miasto w pobliżu Woli do specjalnie w tym celu zbudowanych dwóch magazynów S. Herbst, Z dziejów wojskowych powstania kościuszkowskiego 1794 roku, Warszawa 1983, s L. Królikowski, Warszawa-Dzieje fortyfikacji, Warszawa 2011, s A. Zahorski, Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa 1985, s Tamże, s
14 Fortyfikacje Pragi Przedmiotem szczególnej troski Kościuszki była Praga. 18 lipca nakazał skierować do robót fortyfikacyjnych na Pradze część jeńców. 33 Bardziej energicznie umocnienia praskie zaczęto budować po 12 października. Tego dnia prezydent Warszawy otrzymał rozkaz dostarczenia następnego dnia na Pragę 1300 ludzi z łopatami, 500 z siekierami oraz 200 z motykami, co jednak wykonane było w niewielkim stopniu. W tej sytuacji postanowiono płacić robotnikom, co niewiele poprawiło sytuację, ponieważ płacono pieniędzmi papierowymi, który tracił na wartości. 34 Komendantem wojskowym Pragi został wyznaczony gen. Franciszek Łaziński, a kierownikiem prac fortyfikacyjnych płk Jan Bakałowicz. Fortyfikacje praskie tworzyły trójkąt, którego podstawą była Wisła. Wierzchołkiem trójkąta była Pieskowa Góra, jedna z wydm, których kulminacja znajdowała się w rejonie cmentarza żydowskiego na Bródnie. Sąsiednia wydma porośnięta laskiem nosiła nazwę Zwierzyńca. Obecnie wydmy te uległy niwelacji i jedynym po nich śladem jest wzniesienie obok cmentarza na Bródnie, objęte ulicami Rogowską, Odrowąża i Św. Wincentego. 35 Od Pieskowej Góry do Wisły w rejonie Golędzinowa ciągnął się pas fortyfikacji o długości około 2 km Drugi bok trójkąta fortyfikacji o długości około 3 km ciągnął się od Pieskowej Góry na południe, do błotnistego dopływu Wisły w miejscu, gdzie obecnie ulica Międzynarodowa przecina aleję Waszyngtona. Między błotami owego dopływu wiślanego a Wisłą usypano wał z ziemi, który miał bronić dostępu do Saskiej Kępy. Na rzeczce tej znajdowały się most i grobla, łączące Saską Kępę z Pragą. Dalej na południe, czyli od dzisiejszego skrzyżowania alei Waszyngtona z ulicą Międzynarodową do brzegu Wisły, nie było fortyfikacji. 36 Fortyfikacje te nie zostały ukończone przed atakiem Rosjan. Ponadto były wykonane w bardzo niesprzyjającym terenie. Michał Stachowicz, Plan oblężenia Warszawy w 1794 r. 33 S. Herbst, Z dziejów wojskowych powstania kościuszkowskiego 1794 roku, Warszawa 1983, s L. Królikowski, Warszawa-Dzieje fortyfikacji, Warszawa 2011, s Tamże, s Tamże, s
15 Bohaterowie powstania Gen. Jakub Jasiński ( ) zorganizował i dowodził insurekcją wileńską. Podczas obrony Pragi 4 listopada 1794 r. był dowódcą frontu północnego od Wisły do Targówka. Nie chcąc wycofać się z pola walki zginął w obronie bastionu Zwierzyńca, ostatniego punktu oporu na Pradze. Jan Kiliński ( ) w dniach wybuchu insurekcji warszawskiej (17-18 kwietnia 1794 r. ) dowodził ludnością Warszawy. Był członkiem Rady Najwyższej Narodowej. 2 lipca 1794 został mianowany przez Kościuszkę pułkownikiem milicji mazowieckiej. Bronił Warszawy przed oddziałami pruskimi. W październiku 1794 r. wysłany do Poznania, został aresztowany przez Prusaków i wydany Rosjanom. Berek Joselewicz ( ) zorganizował w Warszawie Pułk Lekkokonny Starozakonny (żydowski). Oddział ten brał udział w obronie warszawskiej Pragi, podczas której został rozbity. Joselewicz dostał się wtedy do niewoli rosyjskiej. 14
16 Gen. Jan Henryk Dąbrowski ( ) brał udział w obronie Warszawy (szczególne zasługi 28 VIII pod Powązkami). Stał na czele wyprawy do Wielkopolski. 18 listopada 1794 pod Radoszycami dostał się do niewoli rosyjskiej. Gen. Karol Józef Sierakowski ( ) dowodził w zwycięskich bitwach pod Słonimem i Krupczycami i przegranej pod Terespolem. W bitwie pod Maciejowicami został ranny i dostał się do niewoli. Ignacy Wyssogota Zakrzewski ( ) był członkiem sprzysiężenia, przygotowującego wybuch powstania kościuszkowskiego, w kwietniu 1794 po wypędzeniu Rosjan ze stolicy został prezydentem miasta. Stał na czele Rady Zastępczej Tymczasowej i był członkiem Rady Najwyższej Narodowej. Po upadku powstania został uwięziony w Petersburgu. 15
17 Gen. Stanisław Mokronowski ( ) w insurekcji 1794 był komendantem miasta Warszawy i Siły Zbrojnej Księstwa Mazowieckiego. Odegrał znaczną rolę w obronie Warszawy przed wojskami pruskimi. Książę Józef Poniatowski ( ) generał, walczył w obronie Warszawy przed Prusakami i prowadził skuteczne akcje ofensywne w okolicach Gór Szwedzkich (obecne Bemowo). Ranny podczas obrony Powązek. Walcząc na linii Bzury osłaniał odwrót wojsk gen. J. H. Dąbrowskiego. Gen. Józef Zajączek ( ) walczył w bitwach pod Racławicami, pod Chełmem i pod Gołkowem. Był członkiem Rady Najwyższej Narodowej, Sądu Kryminalnego Wojskowego i komendantem obrony Warszawy. Jego działalność na tym ostatnim stanowisku jest krytycznie oceniana. Gen. Tadeusz Korsak ( ) - jeden z przywódców insurekcji na Litwie. Dowodził pospolitym ruszeniem ziemi wileńskiej. Zginął podczas rzezi Pragi. 16
18 Bibliografia 1. Drozdowski M. M., Historia Warszawy, Warszawa Herbst S., Z dziejów powstania kościuszkowskiego 1794 roku, Warszawa Królikowski L., Warszawa- Dzieje fortyfikacji, Warszawa Storozynski A., Kościuszko. Książę chłopów, Warszawa Szturm i rzeź Pragi 1794 r. Analogia tekstów historycznych i literackich. Opracowanie M. M. Drozdowski, Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie, Warszawa Zahorski A., Warszawa w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa
Upadek polskiej państwowości
Upadek polskiej państwowości 1. Polska po II rozbiorze Zorientowano się, że Prusy i Rosja dążą do pożarcia Polski Polsce zostało Podlasie, Wołyń, Litwa, cz. Mazowsza i Małopolski, (większe) miasta Warszawa,
Bardziej szczegółowo11 listopada 1918 roku
11 listopada 1918 roku 92 lat temu Polska odzyskała niepodległość Europa w II połowie XVII wieku Dlaczego Polska zniknęła z mapy Europy? Władza szlachty demokracja szlachecka Wolna elekcja Wojny Rzeczpospolitej
Bardziej szczegółowoPOWSTANIE WARSZAWSKIE
POWSTANIE WARSZAWSKIE Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną w okupowanej przez Niemców Europie, zorganizowaną przez Armię Krajową w ramach akcji BURZA. Planowane na kilka dni, trwało ponad
Bardziej szczegółowoPamięć.pl - portal edukacyjny IPN
Pamięć.pl - portal edukacyjny IPN Źródło: http://pamiec.pl/pa/kalendarium-1/12809,7-wrzesnia-1939-roku-skapitulowala-zaloga-westerplatte-mimo-przygniatajacej-pr ze.html Wygenerowano: Piątek, 20 stycznia
Bardziej szczegółowoSZLAKIEM INSUREKCJI WARSZAWSKIEJ 17.04.2014 r.
SZLAKIEM INSUREKCJI WARSZAWSKIEJ 17.04.2014 r. W dniu 17 kwietnia 2014 r. odbył się historyczny spacer ulicami Warszawy, na których 220 lat temu toczyły się walki ze stacjonującymi w stolicy wojskami rosyjskimi.
Bardziej szczegółowoPolskie Państwo podziemne Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A
Polskie Państwo podziemne 1939-1945 Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A FLAGA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO Polskie Państwo Podziemne (w skrócie PPP) to tajne struktury Państwa Polskiego istniejące
Bardziej szczegółowoŻył w latach: Był jednym z pułkowników powstania kościuszkowskiego, uczestnikiem spisków powstańczych, należał do Rady Warszawy od roku
Żył w latach: 1760-1819 Był jednym z pułkowników powstania kościuszkowskiego, uczestnikiem spisków powstańczych, należał do Rady Warszawy od roku 1791. Z zawodu był szewcem Człowiek ten należy do panteonu
Bardziej szczegółowoOd początku okupacji przygotowywano się do wybuchu powstania Zdawano sobie sprawę z planów Stalina dotyczących Polski 27 października 1943 r. gen.
Od początku okupacji przygotowywano się do wybuchu powstania Zdawano sobie sprawę z planów Stalina dotyczących Polski 27 października 1943 r. gen. Sosnkowski wydaje rozkaz o rozpoczęciu przygotowań do
Bardziej szczegółowoAutor: Zuzanna Czubek VIB
Autor: Zuzanna Czubek VIB 1795r.- III rozbiór Polski (dokonany przez Prusy, Austrię i Rosję), Polska na 123 lata zniknęła z mapy Europy i świata. Prusy w wyniku trzech rozbiorów zagarnęli: Pomorze, Wielkopolskie,
Bardziej szczegółowo200. ROCZNICA ŚMIERCI TADEUSZA KOŚCIUSZKI
200. ROCZNICA ŚMIERCI TADEUSZA KOŚCIUSZKI 1746-1817 TADEUSZ KOŚCIUSZKO (1746-1817) Urodził się 4 lutego 1746 r. w Mereczowszczyźnie koło Kossowa na Polesiu. W wieku 9 lat rozpoczął naukę w Kolegium Pijarów
Bardziej szczegółowoTadeusz Kościuszko. Weronika Strzelec klasa 2b
Tadeusz Kościuszko Weronika Strzelec klasa 2b Tadeusz Kościuszko Kim był? Pochodzenie, rodzina Dokonania w Polsce i USA Odznaczenia i wyróżnienia Śmierć Upamiętnienie Kościuszki Kim był? Andrzej Tadeusz
Bardziej szczegółowoREMBERTÓW W CZASIE BITWY WARSZAWSKIEJ W ŚWIETLE DOKUMENTÓW CAW
Grzegorz Socik REMBERTÓW W CZASIE BITWY WARSZAWSKIEJ W ŚWIETLE DOKUMENTÓW CAW Odradzające się Wojsko Polskie już od pierwszych chwil swego istnienia musiało toczyć walki w obronie państwa, które dopiero
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXI/261/2016 RADY MIEJSKIEJ KALISZA z dnia 31 marca 2016 r.
UCHWAŁA NR XXI/261/2016 RADY MIEJSKIEJ KALISZA z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie nadania nazwy drogom na terenie miasta Kalisza Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
Bardziej szczegółowoMonte Cassino to szczyt wysokości 516m położony w skalistych masywach górskich środkowych Włoch, panujący nad doliną Liri i drogą Neapol-Rzym, na
MONTE CASSINO 1944 Monte Cassino to szczyt wysokości 516m położony w skalistych masywach górskich środkowych Włoch, panujący nad doliną Liri i drogą Neapol-Rzym, na którym wznosi się stare Opactwo Benedyktynów.
Bardziej szczegółowoObrona lotniska. CAW, kol. 60/14
Janusz Gzyl KOLEKCJA FOTOGRAFII PRZEWRÓT MAJOWY 1926 R. Jedną z kolekcji wyodrębnionych z zasobu ikonograficznego Pracowni Zbiorów Specjalnych Centralnego Archiwum Wojskowego, jest kolekcja Nr 60 Przewrót
Bardziej szczegółowoChciałbym przedstawić zagadnienia związane z utratą i ponownym odzyskiwaniem niepodległości przez państwo Polskie. Opiszę w tej prezentacji powstania
Chciałbym przedstawić zagadnienia związane z utratą i ponownym odzyskiwaniem niepodległości przez państwo Polskie. Opiszę w tej prezentacji powstania przeciwko zaborcom Polski. W roku 1795 Rosja, Austria
Bardziej szczegółowoPowiększanie garnizonu z do wzrost jego utrzymania (spora jego część rozlokowana po domach wszystkich mieszkańców miasta) Klasztory,
Powiększanie garnizonu z 8.000 do 24.000 wzrost jego utrzymania (spora jego część rozlokowana po domach wszystkich mieszkańców miasta) Klasztory, szkoły (w tym Gimnazjum Akademickie, Szkoła Mariacka!)
Bardziej szczegółowoKłuszyn Armią dowodził hetman polny koronny Stanisław Żółkiewski.
1 4 lipca 1610 r. wojska polskie pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego pokonały wielokrotnie silniejsze oddziały moskiewsko-szwedzkie. Miejscem victorii była wieś Kłuszyn, położona ok. 150 km na zachód
Bardziej szczegółowoGimnazjum w Pleśnej im. Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem DLACZEGO BOHATERÓW BITWY POD ŁOWCZÓWKIEM?
DLACZEGO BOHATERÓW BITWY POD ŁOWCZÓWKIEM? LATA 2001 2004 DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE PRZED NADANIEM IMIENIA SZKOLE SPOTKANIA POKOLEŃ CZY OCALIMY NASZ PATRIOTYZM? PROGRAMY ARTYSTYCZNE NA UROCZYSTOŚCI ŚRODOWISKOWE
Bardziej szczegółowo220 ROCZNICA INSUREKCJI KOŚCIUSZKOWSKIEJ
220 ROCZNICA INSUREKCJI KOŚCIUSZKOWSKIEJ Polskie powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom w 1794 roku. Po klęsce wojny polsko-rosyjskiej w 1794 roku, terytorium Rzeczypospolitej było okupowane przez wojska
Bardziej szczegółowo26 Pułk Artylerii Lekkiej im. Króla Władysława IV
26 Pułk Artylerii Lekkiej im. Króla Władysława IV Początki 26. pułku artylerii lekkiej sięgają utworzenia tego pułku, jako 26. pułku artylerii polowej w którego składzie były trzy baterie artyleryjskie
Bardziej szczegółowoX wieku Cladzco XIII wieku zamek Ernesta Bawarskiego Lorenza Krischke
Twierdza Kłodzko Twierdza Kłodzko to jeden z najlepiej zachowanych obiektów tego typu nie tylko w Polsce ale i w Europie, której losy są ściśle powiązane z miastem, na którego historię miało wpływ położenie
Bardziej szczegółowoTEST HISTORYCZNY 7 DYWIZJA PIECHOTY. 1. W skład której armii wchodziła 7 Dywizja Piechoty we wrześniu 1939 roku? (0-1 pkt)
TEST HISTORYCZNY 7 DYWIZJA PIECHOTY 1. W skład której armii wchodziła 7 Dywizja Piechoty we wrześniu 1939 roku? (0-1 pkt) a) Armii Łódź b) Armii Kraków c) Armii Karpaty d) Armii Prusy 2. Kto dowodził 7
Bardziej szczegółowoRegulamin nadawania odznak Młody Przyjaciel Warszawy
Regulamin nadawania odznak Młody Przyjaciel Warszawy 1. Odznaki Młody Przyjaciel Warszawy są nadawane w pięciu stopniach: - żółta stopień 1; - czerwona stopień 2; - brązowa stopień 3; - srebrna stopień
Bardziej szczegółowoMIASTO GARNIZONÓW
1920 1939 MIASTO GARNIZONÓW 18. PUŁK UŁANÓW POMORSKICH 64 i 65 PUŁK PIECHOTY 16 PUŁK ARTYLERII LEKKIEJ, Do 1927 r. WYŻSZA SZKOŁA LOTNICZA (PRZENIESIONA POTEM DO DĘBLINA ] Od 1928 r. - LOTNICZA SZKOŁA STRZELANIA
Bardziej szczegółowoDziennik bojowy 14. Pułku Strzeleckiego 72. Dywizji Strzeleckiej
UWAGA! Zachowano oryginalną stylistykę z dziennika bojowego. Źródło: Pamięć Narodu. Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej. Tłumaczenie: Maciej Krzysik Nysa 1945-2015. Dziennik bojowy 14. Pułku Strzeleckiego
Bardziej szczegółowoKOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ?
KOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ? ROZBIORY POLSKI PRZYCZYNĄ UTRATY NIEPODLEGŁOŚCI NASTĄPIŁY W II POŁOWIE XVIII W. NA DRODZE CESJI TERYTORIUM I RZECZYPOSPOLITEJ DOKONANEJ PRZEZ
Bardziej szczegółowoPOLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE
POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE "PRZED 75 LATY, 27 WRZEŚNIA 1939 R., ROZPOCZĘTO TWORZENIE STRUKTUR POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO. BYŁO ONO FENOMENEM NA SKALĘ ŚWIATOWĄ. TAJNE STRUKTURY PAŃSTWA POLSKIEGO, PODLEGŁE
Bardziej szczegółowoPlan współpracy 2. Mazowieckiego Pułku Saperów z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi na rok 2019
2 PUŁK SAPERÓW Z A T W I E R D Z A M DOWÓDCA 2psap... płk Robert KAMIŃSKI WYCIĄG Plan współpracy 2. Mazowieckiego Pułku Saperów z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi na rok 2019
Bardziej szczegółowoBohm 5x? Stanisław Wyspiański
strona 1 Bohm 5x? Stanisław Wyspiański 2010-04-21 Bohm 5x? Stanisław Wyspiański Opis przedmiotu: Stanisław Wyspiański 1869-1907 Wielki malarz, genialny poeta i dramaturg, tworzy dzieła poświęcone idei
Bardziej szczegółowoKoncepcja merytoryczna i wstęp Witold Rawski. Rysunki Roman Gajewski. Redakcja techniczna i skład Bożena Tomaszczuk
ODSIECZ LWOWA W 1918 roku WOJSKOWE CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ 2014 Koncepcja merytoryczna i wstęp Witold Rawski Rysunki Roman Gajewski Redakcja techniczna i skład Bożena Tomaszczuk Copyright by Wojskowe
Bardziej szczegółowoPłk L. Okulicki z Bronisławą Wysłouchową na tarasie budynku Dowództwa Armii Polskiej w ZSRR (wrzesień 1941 r.)
Rozkaz gen. W. Andersa do wstępowania w szeregi Armii Polskiej Wyżsi oficerowie Armii Polskiej w ZSRR. W pierwszym rzędzie siedzą gen.m. Tokarzewski-Karaszewicz (pierwszy z lewej), gen. W. Anders, gen.m.
Bardziej szczegółowoDowódcy Kawaleryjscy
Zbigniew Dymitr Dunin-Wąsowicz ur. 14 października 1882 w Brzeżanach, poległ 13 czerwca 1915 prowadząc szarżę pod Rokitną) polski dowódca wojskowy, rotmistrz Legionów Polskich. Po ukończeniu korpusu kadetów
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 2015 ROKU
HARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 05 ROKU STYCZEŃ 70 rocznica wyzwolenia hitlerowskiego obozu w Płaszowie 5.0 teren byłego obozu w Płaszowie Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów
Bardziej szczegółowo1. Nazwij wydarzenie przedstawione na ilustracji. 2. Napisz, komu złożono przysięgę. 3. Napisz, co przysięgał Tadeusz Kościuszko narodowi polskiemu.
Zadanie 1. (0 4 pkt) Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia. 1. Nazwij wydarzenie przedstawione na ilustracji... 2. Napisz, komu złożono przysięgę... 3. Napisz, co przysięgał Tadeusz Kościuszko
Bardziej szczegółowoPowstanie Warszawskie. Anna Strus 6a
Powstanie Warszawskie Anna Strus 6a Powstanie Warszawskie rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH
PROGRAM BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH w formie tzw. rozszerzonego nadzoru, polegającego na zarejestrowaniu i zadokumentowaniu reliktów architektonicznych, oraz ruchomych zabytków archeologicznych opracowany dla
Bardziej szczegółowoKLUCZ ODPOWIEDZI. K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny
KLUCZ ODPOWIEDZI K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny Zadanie 1. max. 7 p. Wiosna Ludów na ziemiach polskich Zaznacz w tabeli (wpisując w odpowiednią rubrykę literę ), czy poniższe
Bardziej szczegółowoKarpacki Oddział Straży Granicznej
Karpacki Oddział Straży Granicznej Źródło: http://www.karpacki.strazgraniczna.pl/ko/komenda/izba-tradycji/17648,izba-tradycji.html Wygenerowano: Czwartek, 19 października 2017, 23:53 Izba Tradycji Autor:
Bardziej szczegółowoKlucz odpowiedzi do pierwszego etapu VII edycji konkursu Tadeusz Kościuszko inżynier i żołnierz. Poprawne odpowiedzi zostały pogrubione.
Klucz odpowiedzi do pierwszego etapu VII edycji konkursu Tadeusz Kościuszko inżynier i żołnierz Poprawne odpowiedzi zostały pogrubione. 1. W którym roku urodził się Tadeusz Kościuszko? a) 1740 b) 1744
Bardziej szczegółowoA. Kto wypowiedział powyższe słowa? Napisz imię i nazwisko. Podaj przyczynę i skutek przedstawionego wydarzenia wpisując odpowiednią literę:
Zadanie 1. (0 3 pkt) Na podstawie tekstu źródłowego i ilustracji odpowiedz na pytania:... przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję,
Bardziej szczegółowoTemat: Ojczyzna zawsze bliska memu sercu tworzenie kompozycji graficznych.
SCENARIUSZ LEKCJI INFORMATYKI W KLASIE V Temat: Ojczyzna zawsze bliska memu sercu tworzenie kompozycji graficznych. Nauczyciel: Zofia Lewandowska Cele lekcji: przekształcanie fragmentów rysunku, kopiowanie
Bardziej szczegółowoObchody 73. rocznicy Powstania Warszawskiego.
Obchody 73. rocznicy Powstania Warszawskiego. W dniach 29 lipca 5 sierpnia 2017 r. odbędą się w stolicy uroczystości związane z obchodami 73. rocznicy Powstania Warszawskiego. Uroczystości na Ursynowie.
Bardziej szczegółowoSYMBOLE NARODOWE FLAGA, GODŁO, HYMN
SYMBOLE NARODOWE FLAGA, GODŁO, HYMN FLAGA POLSKI Barwy flagi złożone z dwóch poziomych pasów: białego oraz czerwonego są odwzorowaniem kolorystyki godła państwowego, który stanowi orzeł biały na czerwonym
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Zapoznaj się z treścią współczesnego hymnu polskiego, a następnie wykonaj polecenie. Mazurek Dąbrowskiego Jeszcze Polska nie zginęła,
Karta pracy 16. Temat: Polacy w epoce napoleońskiej. Oś czasu: 1797 utworzenie Legionów Polskich we Włoszech 1807 powstanie Księstwa Warszawskiego 1812 początek wojny z Rosją 1815 - kongres wiedeński i
Bardziej szczegółowoKRONIKI POWSTANIA WARSZAWSKIEGO
KRONIKI POWSTANIA WARSZAWSKIEGO 4 W wyniku Powstania Warszawskiego stolica Polski została zniszczona. Spod stosu gruzów Warszawy udało nam się wydobyć najcenniejszy skarb, jakim jest pamięć o bohaterach
Bardziej szczegółowo2014 rok Rok Pamięci Narodowej
2014 rok Rok Pamięci Narodowej I. 100 rocznica wybuchu I wojny światowej I wojna światowa konflikt zbrojny trwający od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą, tj. Wielką Brytania, Francją,
Bardziej szczegółowoRegulamin Regionalnej Odznaki Krajoznawczej Twierdza Kołobrzeg
Regulamin Regionalnej Odznaki Krajoznawczej Twierdza Kołobrzeg 1. W celu zapoznania turystów z pozostałościami obiektów fortyfikacyjnych twierdzy Kołobrzeg, ich historii i teraźniejszości, Oddział Wojskowy
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH Zarys organizacyjno-prawny
Kazimierz Bar MATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH 1918 1939 1. Zarys organizacyjno-prawny W związku z dekretem Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 12 października
Bardziej szczegółowoPOPRAWIONE SPRAWOZDANIE
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 19 grudnia 2008 r. Druk nr 345 P POPRAWIONE SPRAWOZDANIE KOMISJI USTAWODAWCZEJ (wraz z zestawieniem wszystkich wniosków) o projekcie uchwały
Bardziej szczegółowowszystko co nas łączy"
Generał broni Władysław Anders "Odrzućmy wszystko co nas dzieli i bierzmy wszystko co nas łączy" Generał broni Władysław Anders bohater spod Monte Casino. Władysław Anders pełnił najważniejsze funkcje
Bardziej szczegółowoMiejsca walk powstańczych tablicami pamięci znaczone
Miejsca walk powstańczych tablicami pamięci znaczone * ul. Belwederska róg Promenady w dniach od 15 sierpnia do 22 września 1944 r. walczyła tutaj kompania O2 Pułku AK Baszta broniąca dostępu do Dolnego
Bardziej szczegółowoInstytut Pamięci Narodowej
Napaść na Polskę - wrzesień 1939 roku Strony 1/28 Galeria zdjęć Spalony polski samolot, efekt niemieckiego bombardowania. Żołnierze niemieccy obalają słup graniczny na granicy polsko-niemieckiej. Strony
Bardziej szczegółowoZWIĄZEK WETERANÓW I REZERWISTÓW WOJSKA POLSKIEGO DOLNOŚLĄSKI ODDZIAŁ WOJEWÓDZKI imienia 2 Armii Wojska Polskiego DRUGA ARMIA WOJSKA POLSKIEGO
ZWIĄZEK WETERANÓW I REZERWISTÓW WOJSKA POLSKIEGO DOLNOŚLĄSKI ODDZIAŁ WOJEWÓDZKI imienia 2 Armii Wojska Polskiego DRUGA ARMIA WOJSKA POLSKIEGO WROCŁAW, 2016 KAROL ŚWIERCZEWSKI Karol Świerczewski urodził
Bardziej szczegółowoJeszcze Polska nie zginęła. czyli Polacy walczą u boku Napoleona
Jeszcze Polska nie zginęła czyli Polacy walczą u boku Napoleona Legiony Dąbrowskiego W 1795 r 3 sąsiednie mocarstwa Rosja, Prusy i Austria podzieliły RP na 3 części. Zagrozili wojną każdemu Państwu, które
Bardziej szczegółowoApel do mieszkańców stolicy
Apel do mieszkańców stolicy 1 sierpnia, o godz. 17.00 w stolicy rozlegną się syreny zatrzymajmy się wtedy na chwilę i skierujmy myśli ku tym, którzy 71 lat temu walczyli za nasze miasto, za wolność. Uczcijmy
Bardziej szczegółowo2014-08-03 Harcerze ze Świnoujskiego ZHR na Zlocie Jutro Powstanie (31 lipca 3 sierpnia 2014 r.)
2014-08-03 Harcerze ze Świnoujskiego ZHR na Zlocie Jutro Powstanie (31 lipca 3 sierpnia 2014 r.) W dniach 31 lipca - 3 sierpnia ponad 2000 harcerek i harcerzy zrzeszonych w Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoBrzeg Praski; 1909; fot. Józef B. Ćwikiel; źródło Warszawa w Starej Fotografii, wyd. Bosz, str. 12. Narrator:
FORSZPAN Brzeg Praski; 1909; fot. Józef B. Ćwikiel; źródło Warszawa w Starej Fotografii, wyd. Bosz, str. 12 Narrator: Jaka to wioska? Co to za dziecko na tej wiejskiej ścieżce? Kim są trzej mężczyźni w
Bardziej szczegółowo90. ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI
"Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku teraźniejszości, ani nie ma prawa do przyszłości". Józef Piłsudski Po 123 latach zaborów Polacy doczekali się odzyskania niepodległości.
Bardziej szczegółowoŻołnierze 1. Armii Wojska Polskiego spuszczają łodzie na wodę (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego spuszczają łodzie na wodę (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) Powstanie. 1. Armia Wojska Polskiego utworzona 29 lipca 1944 roku z przemianowania 1. Armii Polskiej w ZSRR
Bardziej szczegółowoDni Twierdzy Poznań - Fort VI Obiekt został zbudowany zaledwie w 4 lata i oddany do użytku pruskiej armii w roku Jest jednym z 9 fortów typu głó
Dni Twierdzy Poznań - Fort VI Obiekt został zbudowany zaledwie w 4 lata i oddany do użytku pruskiej armii w roku 1883. Jest jednym z 9 fortów typu głównego. Od nazwiska pruskiego generała otrzymał nazwę
Bardziej szczegółowo98. rocznica bitwy pod Zadwórzem uroczystości ku czci bohaterów 18 sierpnia 2018
Moja Niepodległa https://mojaniepodlegla.pl/mn/aktualnosci/6370,98-rocznica-bitwy-pod-zadworzem-uroczystosci-ku-czci-bohater ow-18-sierpnia-2018.html 2019-05-15, 20:41 Zadwórzem uroczystości ku czci bohaterów
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2016 r.
STOWARZYSZENIE POLSKICH ARTYLERZYSTÓW PLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2016 r. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bardziej szczegółowoK O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny
... pieczątka nagłówkowa szkoły... kod pracy ucznia K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny Dzieje XIX w. na ziemiach polskich, w Europie i na świecie (przemiany polityczne, społeczno-gospodarcze,
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2014 r.
STOWARZYSZENIE POLSKICH ARTYLERZYSTÓW PLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2014 r. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2015 r.
STOWARZYSZENIE POLSKICH ARTYLERZYSTÓW PLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2015 r. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bardziej szczegółowoSprawdzian nr 2. Rozdział II. Za wolną Polskę. 1. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i zaznacz poprawne zakończenia zdań A C.
Rozdział II. Za wolną Polskę GRUPA A 0 1. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i zaznacz poprawne zakończenia zdań A C. Wykrzyknąłem z uniesieniem [ ]: Niech żyje Polska wolna, cała i niepodległa!, co w ogóle
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 2016 ROKU
HARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 06 ROKU STYCZEŃ 7 rocznica wyzwolenia hitlerowskiego obozu w Płaszowie 5.0.06 r. teren byłego obozu w Płaszowie Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Po lekcjach do szkoły. Innowacyjne formy zajęć
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Po lekcjach do szkoły. Innowacyjne formy zajęć pozalekcyjnych Gmina Miasto Płock/ Gimnazjum nr 5 im. Zygmunta
Bardziej szczegółowoklasa VI. szkoły podstawowej CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 45 minut Realizowane treści podstawy programowej: Formy walki o niepodległość.
BO WARTO pamiętać SCENARIUSZ LEKCJI HISTORII przygotowany na Konkurs na scenariusze lekcji w ramach I. części projektu Bo warto pamiętać III miejsce spośród placówek z Mazowsza autor: Monika Krawczyk,
Bardziej szczegółowo4.Ziemie polskie w I połowie XIX wieku
4.Ziemie polskie w I połowie XIX wieku Pytanie 1/37 Po kongresie wiedeńskim z ziem polskich powstały: A. Królestwo Polskie B. Wielkie Księstwo Poznańskie C. Rzeczpospolita Krakowska Pytanie 2/37 Królestwo
Bardziej szczegółowoKalendarz ścienny Z myślą o Niepodległej na rok 2019
Moja Niepodległa https://mojaniepodlegla.pl/mn/publikacje/11641,kalendarz-scienny-z-mysla-o-niepodleglej-na-rok-2019.html 2019-08-02, 22:53 Kalendarz ścienny Z myślą o Niepodległej na rok 2019 19 listopada
Bardziej szczegółowoWalki o wzgórze Jabłoniec 1914 piknik i inscenizacja. Część II. Wpisał Administrator Niedziela, 25. Maj :57
Kulminacyjnym punktem niedzielnego spotkani była inscenizacja historyczna pt. Wzgórze Jabłoniec 1914. Zatrzymać rosyjski walec parowy. Scenariusz widowiska przygotowany przez Roberta Kowalskiego, nawiązywał
Bardziej szczegółowoNOWE Muzeum Powstania Wielkopolskiego
NOWE Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 Poznań, 12.06.2018 Mamy obecnie 340 m2 Obecne Muzeum, a inne Muzea Historyczne w Polsce Muzeum Polin 4000m2 Muzeum Śląskie 9264m2 Centrum Historii Zajezdnia
Bardziej szczegółowoPierwszy dzień wolności w Łowiczu. 11 listopada 1918 roku
Pierwszy dzień wolności w Łowiczu. 11 listopada 1918 roku Na początku I wojny światowej Łowicz liczył ok. 16 tys. mieszkańców. W wyniku działań wojennych pod koniec grudnia 1914 r. miasto stało się zapleczem
Bardziej szczegółowo2. Czas wielkich zmian
2. Czas wielkich zmian Pytanie 1/47 Bostońskie picie herbaty odbyło się w: A. 1771 roku B. 1773 roku C. 1783 roku D. 1777 roku Pytanie 2/47 Północ kolonii brytyjskiej charakteryzowała się: A. rozwojem
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2017 r.
STOWARZYSZENIE POLSKICH ARTYLERZYSTÓW PLAN DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA POLSKICH ARTYLERZYSTÓW NA 2017 r. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bardziej szczegółowoSzlak Żołnierzy Niepodległości
Szlak Żołnierzy Niepodległości Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości. Józef Piłsudski Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie- tablica
Bardziej szczegółowoKościuszkę Bóg pozwolił. Wprowadzenie. Film. Wprowadzenie Film Interaktywne ćwiczenia mul medialne Podsumowanie Słowniczek Dla nauczyciela
Kościuszkę Bóg pozwolił Wprowadzenie Film Interaktywne ćwiczenia mul medialne Podsumowanie Słowniczek Dla nauczyciela Wprowadzenie Rządy targowiczan oraz zwierzchnictwo ambasadorów rosyjskich w okrojonej
Bardziej szczegółowoKurs dla przewodników po Forcie IV plan spotkań
Kurs dla przewodników po Forcie IV plan spotkań 20. 12. 2009 (niedziela) g.10.00 16.00: Fortyfikacje Torunia od średniowiecza do końca XVIII wieku Era fortec w XIX w Zwiedzanie Fortu IV: standardowa trasa
Bardziej szczegółowodr Sławomir Kościelak (1815)
dr Sławomir Kościelak 1807 1814 (1815) Po klęsce Austrii i Rosji w wojnie 1805 roku (III koalicja antyfrancuska) Napoleon zlikwidował Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego i utworzył w północnych
Bardziej szczegółowoMałopolski Konkurs Tematyczny:
Małopolski Konkurs Tematyczny: Na Polu Chwały... - Damy i Kawalerowie Virtuti Militari i Krzyża Walecznych w walce o niepodległość i granice II Rzeczypospolitej dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i
Bardziej szczegółowoMałopolski Konkurs Tematyczny:
Małopolski Konkurs Tematyczny: Umarli, abyśmy mogli żyć wolni. Miejsce Lwowa i jego obrońców w walce o niepodległość Polski - dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych
Bardziej szczegółowoPowstanie Kościuszkowskie r. Tadeusz Kościuszko. Obraz Juliusza Kossaka. Źródło: Wikimedia Commons. Kalendarium powstania.
Powstanie Kościuszkowskie 1794 r. Tadeusz Kościuszko. Obraz Juliusza Kossaka. Źródło: Wikimedia Commons Kalendarium powstania. Powstanie kościuszkowskie, popularnie nazywane także insurekcją kościuszkowską,
Bardziej szczegółowoWystawa plenerowa Powstała, by żyć w 100. rocznicę odzyskania niepodległości Warszawa, 29 maja 20 czerwca 2018
Moja Niepodległa https://mojaniepodlegla.pl/mn/aktualnosci/4234,wystawa-plenerowa-powstala-by-zyc-w-100-rocznice-odzyskania -niepodleglosci-warsz.html 2019-07-19, 23:16 żyć w 100. rocznicę odzyskania niepodległości
Bardziej szczegółowoBARCZEWO BUDUJE - NOWE CZYLI LEPSZE
NR7 (248) lipiec-sierpień 2014 BARCZEWSKIE WYDARZENIA OPINIE INFORMACJE WYWIADY BARCZEWO BUDUJE - NOWE CZYLI LEPSZE We wtorek, 5 sierpnia oddano do użytku nowe mieszkania socjalne oraz oficjalnie przekazano
Bardziej szczegółowo70 rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego.
70 rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Urząd Dzielnicy Ursynów informujemy mieszkańców Dzielnicy Ursynów, że dla upamiętnienia 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w dniu 1 sierpnia 2014
Bardziej szczegółowoAgresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą.
Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą. Element działań wojennych kampanii wrześniowej pierwszej kampanii
Bardziej szczegółowoJerzy Lubomirski. hetman polny koronny. marszałek nadworny koronny. wicemarszałek Trybunału Głównego Koronnego. marszałek wielki koronny
Jerzy Lubomirski wicemarszałek Trybunału Głównego Koronnego wielokrotny starosta hetman polny koronny marszałek nadworny koronny marszałek wielki koronny Urodził się on 20 stycznia 1616 w Wiśniczu, kształcił
Bardziej szczegółowoNadbużański Oddział Straży Granicznej
Nadbużański Oddział Straży Granicznej http://www.nadbuzanski.strazgraniczna.pl/nos/aktualnosci/30113,nadanie-imienia-placowce-strazy-granicznej-w- Bialej-Podlaskiej.html 2019-04-18, 09:36 Dariusz Sienicki
Bardziej szczegółowoPLAN WSPÓŁPRACY PUŁKU OCHRONY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI I INNYMI PARTNERAMI SPOŁECZNYMI W ROKU 2014
PUŁK OCHRONY im. gen. dyw. Bolesława Wieniawy Długoszowskiego PLAN WSPÓŁPRACY PUŁKU OCHRONY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI I INNYMI PARTNERAMI SPOŁECZNYMI W ROKU 2014 W A R S Z A W A 201 3 1 Lp. Nazwa przedsięwzięcia
Bardziej szczegółowoWarszawa 2012. A jednak wielu ludzi
Warszawa 2012 A jednak wielu ludzi Nazywam się Tadeusz Wasilewski, urodziłem się 15 sierpnia 1925 roku w Warszawie. W 1934 roku wstąpiłem do 175 drużyny ZHP, której dowódcą był harcmistrz Wrzesiński. W
Bardziej szczegółowo4 września 1939 (poniedziałe k)
Wojna obronna 1939 https://1wrzesnia39.pl/39p/kalendarium-1/8872,4-wrzesnia-1939-poniedzialek.html 2019-09-26, 13:11 4 września 1939 (poniedziałe k) Wydarzenia Mordy na ludności cywilnej Częstochowy i
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 3/2016 Prezydenta Miasta Starachowice z dnia 4 I 2016 r. w sprawie organizowania obchodów rocznic, uroczystości i świąt państwowych.
Zarządzenie nr 3/2016 Prezydenta Miasta Starachowice z dnia 4 I 2016 r. w sprawie organizowania obchodów rocznic, uroczystości i świąt państwowych. Na podstawie art. 33 ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym
Bardziej szczegółowoLista mieszkańców Gminy Rzgów poległych, pomordowanych, walczących, więzionych, represjonowanych, zaginionych w latach II wojny światowej
Lista mieszkańców Gminy Rzgów poległych, pomordowanych, walczących, więzionych, represjonowanych, zaginionych w latach II wojny światowej L.p. Nazwisko i imię Miejsce zamieszkania Data i miejsce śmierci
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Jerzy Ciesielski OPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ 1919 1920 W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Centralne Archiwum Wojskowe gromadzi i przechowuje w zasadzie tylko akta wytworzone przez
Bardziej szczegółowoIV. CO TY WIESZ O SWOIM DZIEDZICTWIE? ZESTAWIENIE FOLDERÓW I PLIKÓW
IV. CO TY WIESZ O SWOIM DZIEDZICTWIE? ZESTAWIENIE FOLDERÓW I PLIKÓW 1. Bitwa warszawska 1920 r. 1.1. Początek ofensywy Armii Czerwonej 1.2. Ofensywa na Ukrainie i Białorusi 1.3. Marsz na Warszawę 1.4.
Bardziej szczegółowoWALKI O SIBIN. Fot.1. Kościół i cmentarz w Sibinie, początek XX wieku (archiwum Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej)
WALKI O SIBIN Piątego marca 1945 roku zaczęła pękać cienka linia niemieckiej obrony ciągnąca się około 5 kilometrów na wschód od rzeki Dziwny wzdłuż jej biegu. 7 marca 1945 około godziny 7.00 trzecia kompania
Bardziej szczegółowoW sobotę 26 kwietnia byliśmy w Krakowie, w siedzibie Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy ul. Starowiślnej 29-31 na otwarciu kolejnej wystawy
W sobotę 26 kwietnia byliśmy w Krakowie, w siedzibie Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy ul. Starowiślnej 29-31 na otwarciu kolejnej wystawy realizowanej w ramach projektu 100 lat Flotylli Wiślanej i
Bardziej szczegółowo