BARANEK BOŻY. Nazajutrz zobaczył podchodzącego ku niemu Jezusa i rzekł: «Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata» (J 1,29).

Transkrypt

1 Wykład 18 BARANEK BOŻY Nazajutrz zobaczył podchodzącego ku niemu Jezusa i rzekł: «Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata» (J 1,29). Ks. Michał Bednarz Baranek Boży (J 1,29-36) Tak Go nazywamy w czasie każdej Mszy Świętej. To określenie pochodzi od Jana Chrzciciela, który znajdował się nad Jordanem. Gdy zobaczył podchodzącego ku niemu Jezusa, powiedział: Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata (J 1,29). Dlaczego tak Go nazwał? Należy przypomnieć, że czwarty Ewangelista umie posługiwać się słowami o wielorakim znaczeniu. Najpierw trzeba zwrócić uwagę na to, że baranek uchodził zawsze za zwierzę pełne łagodności. W ten sposób Jan Chrzciciel chciał uświadomić jedną z głównych cech Jezusa, a mianowicie Jego łagodność. Ale Poprzednik Chrystusa nawiązał także do pewnych zwyczajów związanych z kultem religijnym Starego Testamentu. Baranki składane rano i wieczorem w świątyni jerozolimskiej (Wj 29,38-42). Składano je, gdyż wierzono, iż w ten sposób można przebłagać Boga, którego się obraziło. Jan Chrzciciel przypomina, że niepotrzebne są już dotychczasowe ofiary, gdyż Chrystus jest nową, doskonałą ofiarą. Dzięki Niemu nastąpiło pojednanie ludzkości z Bogiem. Oprócz tego Poprzednik Chrystusa, nazywając Jezusa barankiem, przypomina jeszcze ofiarę związaną ze świętem Paschy. Od 10 dnia miesiąca nisan każda rodzina izraelska wybierała baranka jednorocznego i bez jakichkolwiek braków fizycznych. Główne ceremonie odbywały się 14 nisan po południu. Baranka oddawano ofiarnikom przy wejściu na dziedziniec kapłanów. Kapłan wylewał krew ofiary przed ołtarzem. Ten ryt nazywał się przygotowaniem Paschy. Wnętrzności i tłuszcz spalano a ofiarodawca zabierał baranka na rytualny posiłek, który odbywał się w domu. Upieczone mięso spożywali wszyscy uczestnicy wieczerzy paschalnej. Byli przekonani, że ta ofiara łączy ich z Bogiem. Krew baranka ocaliła kiedyś przodków Izraelitów od śmierci. Każdego roku wspominano to wydarzenie, gdy celebrowano Paschę. Ale nie tylko wspominano. Uważano, że wtedy dokonuje się odkupienie każdego Izraelity. Jezus umierał na krzyżu wtedy, gdy w świątyni kapłani zabijali baranki paschalne. Nie przez przypadek autor czwartej Ewangelii wspomina, że Żydzi nie chcieli wejść do pretorium Piłata (J 19,36), gdyż o zachodzie słońca pragnęli spożyć wieczerzę paschalną. A w takim razie św. Jan zaznacza, że Jezus jest nowym Barankiem paschalnym. Jego krew gładzi grzechy ludzi a jego spożycie łączy ich z Bogiem. Dlatego św. Paweł napisze do Koryntian: Chrystus bowiem został złożony w ofierze jako nasza Pascha (1 Kor 5,7; por 1 P 1,19). 1

2 Wreszcie Jan Chrzciciel, nazywając Jezusa barankiem, nawiązał do Pieśni o cierpiącym Słudze Pańskim z Księgi Izajasza (Iz 52,13-53,12; por. Dz 3,16.26; 4,30). Prorok przedstawia cierpienia i uwielbienie Wysłańca Bożego. Znosząc te cierpienia, Sługa Pański jest podobny do spokojnego i milczącego baranka, który wobec strzygących go nie otworzył ust swoich (Iz 53,7; por. Dz 8,32). W ten sposób autor natchniony przedstawił łagodność przyszłego Zbawiciela. Czy mogli to zrozumieć ludzie otaczający Jana Chrzciciela? Znali łagodność baranka. Uczestniczyli w codziennej ofierze, gdy składano to właśnie zwierzę. Rozumieli znaczenie ofiary baranka paschalnego. Wiedzieli wreszcie, że Izajasz porównywał Sługę Pańskiego do baranka prowadzonego na rzeź, cichego, kiedy go strzygą, a który przyjmie na siebie ciężar grzechów i win ludzkich. Dzięki Jego cierpieniu wszyscy będą zbawieni. Według Jana Chrzciciela Jezus jako baranek gładzi grzech świata. Dla czwartego Ewangelisty grzechem fundamentalnym jest odrzucenie Boga, Jego światłości, czyli chodzi o niewiarę. Uwidoczniło się to w przypadku pierwszych ludzi, którzy nie zawierzyli Stwórcy i wybrali własną drogę, a ta sprowadziła na nich i na potomków nieszczęścia; zapanowała nieprawość. Stara tradycja żydowska utrzymywała, że grzech będzie się jednak szerzył tylko do czasu. Kiedyś lud stanie się święty a wierność względem Boga będzie czymś powszechnym (Ez 36,25-28; 37,23-28). Izraelici spodziewali się, że dzięki interwencji Boga naród zostanie oczyszczony od winy. Prorok Izajasz zapowiadał, że gdy przybędzie Bóg, nieprawość, czyli grzech, zostanie odpokutowana (Iz 40,2). Człowiek zawsze grzeszy, gdyż brak mu wiary w Boga albo jego wiara jest bardzo słaba. Dlatego św. Jan napisał w Pierwszym Liście: Ktokolwiek trwa w Nim (tj. w Jezusie), nie grzeszy, żaden zaś z tych, którzy grzeszą, nie widział Go ani Go nie poznał... Ktokolwiek narodził się z Boga, nie grzeszy,... tak nie może grzeszyć, bo się narodził z Boga (1 J 3,6.9). Ks. Mirosław Łanoszka Sługa Pana jako baranek ofiarny, który dźwiga grzechy wielu (Iz 53,7.12) Na kartach Ewangelii Janowej zostało przekazane świadectwo Jana Chrzciciela o Jezusie (J 1,19-36). Wielki prorok znad Jordanu wskazując na Chrystusa jako Mesjasza nazywa Go Barankiem Bożym (J 1,29.36). Świadectwo Jana Chrzciciela o Jezusie jest bardzo ważne, ponieważ jest ono skierowane do każdego czytelnika czwartej Ewangelii, który w ten sposób może znaleźć odpowiedź na pytanie: Kim jest Jezus? Kiedy Chrzciciel widzi przychodzącego do niego Jezusa-Mesjasza ogłasza przyjście Zbawiciela mówiąc: Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata (J 1,29). Ewangelista Jan, przytaczając słowa Chrzciciela, pragnie przekazać orędzie o Jezusie-Baranku, przez którego Bóg gładzi grzech świata. A jest to grzech niewiary i nieposłuszeństwa Bogu, który jest przyczyną wszystkich innych grzechów. We właściwym odczytaniu teologicznego wymiaru jednego z najoryginalniejszych określeń Jezusa- Mesjasza, jakim jest tytuł Baranek Boży pomoże nam Stary Testament. Wypowiedź Jana Chrzciciela o Jezusie jako Baranku Bożym nawiązuje do czwartej pieśni o Słudze Pana (Jahwe) z Księgi Izajasza (Iz 53) oraz do rytu baranka paschalnego (Wj 12). 2

3 O najważniejszym wydarzeniu zbawczym w dziejach starożytnego Izraela, jakim było wybawienie narodu wybranego z niewoli egipskiej opowiada Księga Wyjścia (Wj 12,1-15,21). Z zamieszczonego tam opisu nocy paschalnej dowiadujemy się, że poprzedzająca Exodus dziesiąta plaga, która przyniosła śmierć wszystkim pierworodnym synom imperium faraona, ominęła Izraelitów. Stało się to dzięki krwi baranka, którą były pomazane futryny drzwi izraelskich domów (Wj 12, ). Od tej pory to historyczne wydarzenie, jakim było wyzwolenie narodu wybranego z Egiptu, było przeżywane na nowo przez kolejne pokolenia Izraelitów podczas święta Paschy. Ta niezwykła interwencja Boga, która zapoczątkowała istnienie społeczności ludu wybranego jako narodu w historii świata, była uroczyście świętowana w Izraelu na wiosnę. Starotestamentowa tradycja precyzuje, że noc paschalna powinna być przeżywana w czasie wiosennej pełni księżyca, jaka przypada pierwszego miesiąca, będącego początkiem roku, liczonym w systemie wiosennym. Księga Wyjścia podaje dokładnie, że: Dziesiątego dnia tego miesiąca niech każdy z was weźmie baranka dla swojej rodziny ( ) Wasz baranek ma być jednorocznym samcem, bez skazy ( ) Będziecie go strzegli do czternastego dnia tego miesiąca, a pod wieczór zabije go cała społeczność Izraela. Jego krwią naznaczą futrynę drzwi każdego domu, gdzie będą go jeść. Upieczone mięso zjedzą tej nocy. Spożyją je z przaśnym chlebem i gorzkimi ziołami (Wj 12, ). Bóg poprzez krew baranka paschalnego, złożonego w ofierze przez każdą hebrajską rodzinę, wybawił swój naród z niewoli egipskiej. Ofiara baranka paschalnego stała się zapowiedzią doskonałej ofiary Jezusa, nowego Baranka paschalnego, który za cenę własnej krwi dokonuje odkupienia ludzi (Hbr 9,12-15). Tajemnica nocy paschalnej, w czasie której baranek stał się symbolem zbawczej interwencji Boga względem narodu wybranego, zostaje wzbogacona obrazem cierpiącego Sługi Pana, który wobec ogromu cierpień i gwałtownej śmierci zachowuje się jak baranek prowadzony na zabicie i jak owca, która milczy, gdy ją strzygą (Iz 53,7). Przytoczone słowa proroka Izajasza pochodzą z czwartej pieśni o niezwykłym Słudze Pana (Iz 52,13-53,12). Ten liryczny utwór stanowi punkt kulminacyjny dramatycznej historii Sługi, która kończy się śmiercią i uwielbieniem tego Bożego Wybrańca. Czwarta pieśń opisuje niczym niezasłużone cierpienia Sługi, który w postawie całkowitego posłuszeństwa Bogu składa w ofierze swoje życie, wynagradzając w ten sposób za grzechy innych: Lecz on był zraniony za nasze grzechy, zmiażdżony za nasze winy (Iz 53,5), sam dźwigał grzechy wielu i wstawiał się za przestępcami (Iz 53,12). Prorok Izajasz mówi wyraźnie o cierpieniu zastępczym, które podejmuje Sługa Pana dla ludzi, dla każdego z nas. Dobrowolność złożonej przez Sługę ofiary za ludzkie grzechy sprawia, że spadające na Niego okrutne cierpienia mają głęboki zbawczy sens. Czwarta pieśń o cierpiącym Słudze Pana ukazuje Jego postawę wobec doświadczanego bólu i przeżywanej męki, które prowadzą do gwałtownej śmierci. Izajasz opisuje zachowanie się Sługi w tej dramatycznej sytuacji w następujących słowach: jak baranek prowadzony na zabicie i jak owca, która milczy, gdy ją strzygą (Iz 53,7). Przy pomocy tych dwóch porównań prorok wyraził myśl na temat dobrowolności ofiary, którą Sługa Pana przyjął w sposób milczący i łagodny. Słowa te stanowią zapowiedź świadomego i dobrowolnego przyjęcia przez Jezusa-Baranka Bożego ofiary męki i śmierci krzyżowej. Przedstawiona przez Izajasza w sposób obrazowy postawa Sługi Pana wobec cierpienia i bliskiej śmierci staje się widoczna w zachowaniu Jezusa, który milczy przed Wysoką Radą żydowską w czasie przesłuchania (Mt 26,63), a także nie odpowiada na pytania Piłata podczas procesu, który zakończył się wydaniem na Niego wyroku śmierci (J 19,9). 3

4 Ukazana pokrótce symbolika baranka zastosowana w odniesieniu do człowieka pozwala scharakteryzować taką osobę jako pokorną, czystą, łagodną i niewinną, a nawiązując do opisu baranka paschalnego z Księgi Wyjścia, można dopowiedzieć jako osobę bez skazy. Jan Chrzciciel nazywając Jezusa Barankiem dookreślił ten tytuł słowem Boży. Dzięki temu wskazał od kogo pochodzi postać Baranka, a także w ten sposób podkreślił, że ta Osoba jest niewinna w stopniu najwyższym. Kiedy wzbogacimy obraz Baranka o postać dobrowolnie cierpiącego Sługi Pana, który realizuje Boże dzieło zbawienia ludzi, to w osobie Jezusa- Baranka Bożego widzimy Kogoś, Kto sam będąc bez grzechu i winy staje pośród bezradnego tłumu grzeszników. Ten bezgrzeszny Sługa Pański przyszedł właśnie dla wszystkich, którzy chcą wyrwać się ze sfery ciemności. Jezus jako Baranek Boży wziął na siebie grzechy ludzi oraz ich skutki, a więc śmierć i cierpienie. Chrystus-Baranek Boży gładzi grzech świata, którym jest ludzka niewiara w zbawcze działanie Boga oraz nieposłuszeństwo Stwórcy, ponieważ to z nich wypływają wszystkie inne grzechy. W ten sposób Jezus usuwa przepaść między światem a Bogiem. Ludzie wszystkich czasów potrzebują Jezusa Baranka Bożego, który gładzi grzech świata będący rzeczywistym zagrożeniem dla całego stworzenia. Tylko Jezus może ocalić świat i każdego z nas od niebezpieczeństwa grzechu, który uniemożliwia bycie z Bogiem, Źródłem i Dawcą życia wiecznego. Ks. Piotr Łabuda Chrystus prawdziwą Ofiarą i Arcykapłanem (Hbr 4,14-5,10) List do Hebrajczyków pod wieloma względami jest zagadką Nowego Testamentu. Pomimo licznych komentarzy i opracowań, wciąż trudno powiedzieć, kto był autorem tego pisma, gdzie i kiedy został napisany, do kogo był adresowany. W kanonie Muratoriego (ok. 170 r.) księgi tej nie ma. Wielcy uczeni aleksandryjscy: Klemens i Orygenes, znali ten List i kochali, ale nie byli przekonani o potrzebie umieszczenia go wśród ksiąg świętych. Z wielkich ojców afrykańskich, Cyprian nigdy o nim nie wspominał, a Tertulian wiedział o jego kwestionowanej pozycji. Euzebiusz, wielki historyk Kościoła, powiada, że księga ta należy do ksiąg dyskusyjnych. Dopiero gdzieś w czasach Atanazego, List do Hebrajczyków został uznany za księgę Nowego Testamentu 1. Jest to jednak księga święta natchniona. Mówiąc o Jezusie prawdziwym Baranku Bożym warto otworzyć List do Hebrajczyków. List ten bowiem w sposób szczególny pokazuje, że potrzebny był doskonały kapłan i doskonała ofiara. Ktoś, kto mógłby złożyć Bogu taką ofiarę, która by raz na zawsze umożliwiła człowiekowi swobodny dostęp do Niego. Tego właśnie dokonał Chrystus, pisze autor Listu do Hebrajczyków. Jest On doskonałym kapłanem, ponieważ jest doskonałym człowiekiem, a jednocześnie doskonałym Bogiem. W swoim człowieczeństwie może On przyprowadzić człowieka do Boga, a w swojej boskości może On przybliżyć Boga do człowieka. Jest On osobą bezgrzeszną. Jego doskonałą ofiarą jest ofiarowanie samego siebie, ta doskonała ofiara nie musi być powtarzana. Każdemu Żydowi autor Listu do Hebrajczyków powiada: Całe swoje życie poszukiwa- 1 Szerzej na ten temat zob. T. Jelonek, List do Hebrajczyków. Problem autorstwa, Kraków 2006; R. Bogacz, List do Hebrajczyków. Misja Chrystusa w świetle hapax legomenów, Kraków 2006, szczególnie rozdział IV Jezus Arcykapłan współczujący. 4

5 łeś doskonałego kapłana, który mógłby złożyć doskonałą ofiarę i udostępnić ci zbliżenie się do Boga. Jezus Chrystus jest takim kapłanem. Do Greka autor Listu do Hebrajczyków mówi: Szukasz drogi z cieni do rzeczywistości, możesz ją znaleźć w Jezusie Chrystusie. Do Żyda autor Listu pisze: Rozglądasz się za doskonałą ofiarą, która otworzy ci drogę do Boga, zamkniętą przez twoje grzechy; taką doskonałą ofiarę znajdziesz w Jezusie Chrystusie. Jezus był tą osobą, która umożliwiała zbliżenie się do rzeczywistości i zbliżenie się do Boga. Jest to podstawowa myśl tego Listu. W przesłaniu do Hebrajczyków czytamy: Chrystus nie sam siebie okrył sławą przez to, iż stał się arcykapłanem, ale uczynił to Ten, który powiedział do Niego: Ty jesteś moim Synem, Jam Cię dziś zrodził. Z głośnym wołaniem i płaczem za dni ciała swego zanosił On gorące prośby i błagania do Tego, który mógł Go wybawić od śmierci, i został wysłuchany dzięki swej uległości. A chociaż był Synem, nauczył się posłuszeństwa przez to, co wycierpiał. A gdy wszystko wykonał, stał się sprawcą zbawienia wiecznego dla wszystkich, którzy Go słuchają, nazwany przez Boga kapłanem na wzór Melchizedeka (Hbr 5,5.7-10). Można powiedzieć, że podstawowym tematem Listu do Hebrajczyków jest myśl, że Jezus jest doskonałym arcykapłanem. Jego zadaniem jest przybliżenie głosu Bożego człowiekowi i przyprowadzenie ludzi przed oblicze Boże. Arcykapłan musi doskonale znać zarówno człowieka jak i Boga. Taką znajomość, według Listu do Hebrajczyków, posiada tylko Jezus. Powyższy fragment można zatytułować: W jedności z człowiekiem i Bogiem. Początek piątego rozdziału przedstawia bowiem naukę o arcykapłaństwie Jezusa Chrystusa. Tekst ten uwzględnia trzy podstawowe kwalifikacje kapłana: 1. Każdy kapłan, występując w imieniu ludzi ma do czynienia z Bogiem. Jest on niezwykłym łącznikiem między Bogiem i człowiekiem. W Izraelu szczególną funkcją kapłana było składanie ofiar za grzechy ludu. Grzech niszczy łączność między Bogiem i człowiekiem, odgradza go od Boga. Celem ofiary było przywrócenie tej łączności. Zadaniem kapłana było otworzenie grzesznikowi drogi powrotu do Boga o ile tylko ten chciał powrócić. 2. Kapłan musiał być w jedności z ludźmi. Musiał on przeżywać to, co wszyscy ludzie by móc im współczuć. Autor Listu do Hebrajczyków podkreśla później będzie on w ten sam sposób dowodził, że Jezus Chrystus jest większy od jakiegokolwiek ziemskiego kapłana. Ziemski bowiem kapłan jest człowiekiem, zatem najpierw on złożyć ofiarę za swoje grzechy, a następnie za grzechy ludzi. Kapłan musi być związany z ludźmi więzami życia. W związku z tym występuje tu wspaniałe słowo metriopathein. W naszym tekście zostało ono przetłumaczone jako współczucie, ale w rzeczywistości jest to słowo bardzo trudne do przetłumaczenia. W kulturze greckiej cnotę określano, jako rzeczywistość pośrednią między dwiema skrajnościami. Najważniejszą sprawą było kroczeniem właściwą drogą, która przebiegała środkiem. Stąd też określano metropatheia (formę rzeczownikową tego słowa) jako stan pośredni między nadmiernym smutkiem i krańcową obojętnością. Taką postawę wobec innych ludzi uważano za właściwą. Plutarch zwykł twierdzić, że cierpliwość jest potomstwem metriopatheia. Według niego metriopatheia współczucie, to uczucie, które pozwalało człowiekowi powstać i okazać pomoc, usłyszeć kogoś i wyjść mu na spotkanie. Oznacza ono umiejętność znoszenia innych bez cienia irytacji, jest to umiejętność zachowania równowagi ducha wobec ludzi głupich, któ- 5

6 rzy nie potrafiąc się czegoś nauczyć, stale popełniają jeden i ten sam błąd. Współczucie metriopatheia określa postawę wobec innych, która nie wyraża się w gniewie z powodu ich uchybień, ale która przebacza te uchybienia. Jest łagodnym współczuciem, które w połączeniu z cierpliwością nakierowuje człowieka na właściwą drogę. Nikt nie jest w stanie właściwie współżyć ze swoimi bliźnimi, dopóki nie posiądzie silnej i cierpliwej, boskiej metriopateia współczucia drugiemu i z drugim. 3. Trzecią wyróżniającą cechą kapłana jest jego powołanie. Nikt nie powołuje siebie do kapłaństwa, czyni to Bóg. Kapłaństwo nie jest urzędem, który człowiek przyjmuje. Jest to przywilej i chwała, do której jest on powołany. Służba Boża wśród ludzi nie jest zawodem ani karierą, lecz powołaniem. Kapłan nie może, patrząc wstecz, powiedzieć: Sam wybrałem sobie to zajęcie, ale z pokorą musi powiedzieć Bóg wybrał mnie i powierzył mi to zadanie. Autor Listu do Hebrajczyków wykazuje, w jaki sposób Jezus Chrystus spełnia te warunki łączące się z kapłaństwem. 1. Stwierdza, że Jezus nie wybierał sobie tego zadania, ale to sam Bóg Go do tego powołał. W czasie chrztu Jezusa głos z nieba powiedział: Ten jest Syn mój umiłowany, w którym mam upodobanie (Mt 3,17, zob. Mk 1,11; Łk 3,22; por. J 1,19-34). 2. Dalej, autor natchniony stwierdza, iż Jezus przeszedł przez najbardziej poniżające przeżycia ludzkie i dobrze rozumie wszystkie zalety i słabości ludzkiej natury. Autor Listu formułuje tu cztery wielkie myśli na ten temat. Przede wszystkim nawiązuje do wydarzeń w Getsemani. Na uwadze ma modlitwę i błagania Jezusa, Jego łzy i wielkie wołanie. Na oznaczenie tego wołania (krauge) autor używa bardzo ciekawego słowa. Wołania tego człowiek nie formułuje sam, wydziera się ono z jego piersi jako wyraz niezwykle wysokiego napięcia i rozdzierającego bólu. Inaczej mówiąc autor Listu twierdzi, że nie ma takiego bólu ludzkiego ducha, przez jaki by Jezus nie przeszedł. Jest takie powiedzenie rabiniczne: Istnieją trzy rodzaje modlitwy, a każda z nich jest wyższa od poprzedniej: modlitwa, wołanie i łzy. Modlitwa dokonuje się w ciszy, wołanie przy nasilającym się głosie, lecz łzy przewyższają wszystko. Zatem można powiedzieć, że nawet rozpaczliwa modlitwa łez nie była Jezusowi obca. Autor podkreśla także, że Jezus dzięki temu czego doświadczył, co przeżył, nauczył się wielu rzeczy. Greckie wyrażenie: Nauczył się z tego co wycierpiał jest rymującym się zwrotem językowym emathen af hon epathen. Myśl ta często powtarza się u greckich myślicieli. Słowo mathein zawsze łączą oni z uczeniem się, zaś pathein z cierpieniem. Ajschylos, jeden z wielkich dramaturgów greckich, zwykł mawiać, że uczenie się przychodzi z cierpienia (pathein mathos). W jego opinii, cierpienie jest jakby łaską pochodzącą od bogów. Herodot oświadcza, że cierpienia są niemiłym sposobem uczenia się. Bóg przemawia do ludzi przez różne doświadczenia życia, a szczególnie przez te, które sprawiają ból sercu i duszy. Głos ten słyszymy jednak tylko wtedy, gdy ze czcią i pokorą akceptujemy i przyjmujemy te przeżycia. Złość potrafi uczynić człowieka głuchym na głos Boży. Przechodząc przez cierpienia Jezus osiągnął pełnię doskonałości (teleio). Grecki termin teleio to czasownik pochodzący od przymiotnika teleios. Teleios dosyć poprawnie można przetłumaczyć jako doskonały, o ile pamiętamy, czym była doskonałość w pojęciu greckim. Pewna rzecz 6

7 była teleios, jeżeli dokładnie spełniała cel, do jakiego została przeznaczona. Słowa tego nie używano na oznaczenie abstrakcyjnej czy metafizycznej doskonałości, chodziło raczej o funkcjonalność. Autor Listu powiada, że wszystkie doświadczenia, przez które Jezus przeszedł, doskonale przystosowały Go do bycia Zbawicielem świata. Udostępnione przez Jezusa zbawienie jest zbawieniem wiecznym. Gwarantuje ono człowiekowi bezpieczeństwo w doczesności i w wieczności. Z Chrystusem człowiek zawsze jest bezpieczny. Nie ma takiej sytuacji, która mogłaby go wyrwać z ręki Chrystusa. Dlatego też, mając na uwadze pełną doskonałość Jezusa, czy też jak inni tłumaczą, jako że Jezus był wydoskonalony pod każdym względem, jest on sprawcą zbawienia wiecznego dla wszystkich, którzy Go słuchają. Jest On prawdziwym barankiem ofiarnym i prawdziwym i najwyższym arcykapłanem. Pytanie: Sługa Pana w Czwartej pieśni wobec ogromu cierpień i gwałtownej śmierci zachowuje się jak baranek prowadzony na zabicie i jak owca, która milczy, gdy ją strzygą (Iz 53,7). Jaka myśl została wyrażona w tych słowach? 7