U S T A W A. z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym AR) DZIAŁ I Przepisy ogólne

Transkrypt

1 18b Załącznik d bwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypsplitej Plskiej z dnia 7 marca 2003 r. (pz. 515) A) U S T A W A z dnia 20 czerwca 1997 r. Praw ruchu drgwym AR) DZIAŁ I Przepisy gólne Art Ustawa reguluje zasady ruchu na drgach publicznych raz w strefach zamieszkania, warunki dpuszczenia pjazdów d teg ruchu, wymagania w stsunku d sób kierujących pjazdami i innych uczestników ruchu raz zasady kntrli ruchu drgweg. 2. Przepisy ustawy stsuje się również d ruchu dbywająceg się pza drgami publicznymi, jeżeli jest t knieczne dla uniknięcia zagrżenia bezpieczeństwa uczestników teg ruchu. Art. 2. Użyte w ustawie kreślenia znaczają: 1) drga wydzielny pas terenu składający się z jezdni, pbcza, chdnika, drgi dla pieszych 1) lub drgi dla rwerów 2), łącznie z trwiskiem pjazdów szynwych znajdującym się w brębie teg pasa, przeznaczny d ruchu lub pstju pjazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt; 2) 3) drga twarda drgę z jezdnią nawierzchni bitumicznej, betnwej, kstkwej, klinkierwej lub brukwcwej raz z płyt betnwych lub kamienn-betnwych, jeżeli długść nawierzchni przekracza 20 m; inne drgi są drgami gruntwymi; 3) autstrada drgę dwujezdniwą, znaczną dpwiednimi znakami drgwymi, na której nie dpuszcza się ruchu pprzeczneg, przeznaczną tylk d ruchu pjazdów samchdwych, które na równej, pzimej jezdni mgą rzwinąć prędkść c najmniej 40 km/h, w tym również w razie ciągnięcia przyczep; 4) drga ekspreswa drgę dwu- lub jednjezdniwą, znaczną dpwiednimi znakami drgwymi, na której skrzyżwania występują wyjątkw, przeznaczną tylk d ruchu pjazdów samchdwych;

2 19 5) 4) drga dla rwerów drgę lub jej część przeznaczną d ruchu rwerów jednśladwych, znaczną dpwiednimi znakami drgwymi; 6) 5) jezdnia część drgi przeznaczną d ruchu pjazdów; kreślenie t nie dtyczy trwisk wydzielnych z jezdni; 7) pas ruchu każdy z pdłużnych pasów jezdni wystarczający d ruchu jedneg rzędu pjazdów wielśladwych, znaczny lub nieznaczny znakami drgwymi; 8) pbcze część drgi przyległą d jezdni, która mże być przeznaczna d ruchu pieszych lub niektórych pjazdów, pstju pjazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt; 9) chdnik część drgi przeznaczną d ruchu pieszych; 10) skrzyżwanie przecięcie się w jednym pzimie dróg mających jezdnię, ich płączenie lub rzwidlenie, łącznie z pwierzchniami utwrznymi przez takie przecięcia, płączenia lub rzwidlenia; kreślenie t nie dtyczy przecięcia, płączenia lub rzwidlenia drgi twardej z drgą gruntwą lub stanwiącą djazd d biektu znajdująceg się przy drdze; 11) 6) przejście dla pieszych pwierzchnię jezdni, drgi dla rwerów lub trwiska przeznaczną d przechdzenia przez pieszych, znaczną dpwiednimi znakami drgwymi; 12) przejazd dla rwerzystów pwierzchnię jezdni lub trwiska przeznaczną d przejeżdżania przez rwerzystów, znaczną dpwiednimi znakami drgwymi; 13) przystanek miejsce zatrzymywania się pjazdów transprtu publiczneg, znaczne dpwiednimi znakami drgwymi; 14) tunel budwlę na drdze, znaczną dpwiednimi znakami drgwymi; 15) bszar zabudwany bszar znaczny dpwiednimi znakami drgwymi; 16) strefa zamieszkania bszar bejmujący drgi publiczne lub inne drgi, na którym bwiązują szczególne zasady ruchu drgweg, a wjazdy i wyjazdy znaczne są dpwiednimi znakami drgwymi; 17) uczestnik ruchu pieszeg, kierująceg, a także inne sby przebywające w pjeździe lub na pjeździe znajdującym się na drdze;

3 20 18) pieszy sbę znajdującą się pza pjazdem na drdze i niewyknującą na niej rbót lub czynnści przewidzianych drębnymi przepisami; za pieszeg uważa się również sbę prwadzącą, ciągnącą lub pchającą rwer, mtrwer, mtcykl, wózek dziecięcy, pdręczny lub inwalidzki, sbę pruszającą się w wózku inwalidzkim, a także sbę w wieku d 10 lat kierującą rwerem pd pieką sby drsłej; 19) klumna pieszych zrganizwaną grupę pieszych prwadzną przez kierwnika lub dwódcę; 20) kierujący sbę, która kieruje pjazdem lub zespłem pjazdów, a także sbę, która prwadzi klumnę pieszych, jedzie wierzchem alb pędzi zwierzęta pjedyncz lub w stadzie; 21) kierwca sbę uprawniną d kierwania pjazdem silnikwym; 22) szczególna strżnść strżnść plegającą na zwiększeniu uwagi i dstswaniu zachwania uczestnika ruchu d warunków i sytuacji zmieniających się na drdze, w stpniu umżliwiającym dpwiedni szybkie reagwanie; 23) 7) ustąpienie pierwszeństwa pwstrzymanie się d ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić inneg kierująceg d zmiany kierunku lub pasa ruchu alb isttnej zmiany prędkści, a pieszeg d zatrzymania się, zwlnienia lub przyspieszenia krku; 24) ruch kierwany ruch twierany i zamykany za pmcą sygnalizacji świetlnej alb przez uprawniną sbę; 25) niedstateczna widcznść widcznść występującą d zmierzchu d świtu, a także w warunkach zmniejsznej przejrzystści pwietrza d świtu d zmierzchu; 26) wymijanie przejeżdżanie (przechdzenie) bk pjazdu lub uczestnika ruchu pruszająceg się w przeciwnym kierunku; 27) mijanie przejeżdżanie (przechdzenie) bk niepruszająceg się pjazdu, uczestnika ruchu lub przeszkdy; 28) wyprzedzanie przejeżdżanie (przechdzenie) bk pjazdu lub uczestnika ruchu pruszająceg się w tym samym kierunku; 29) zatrzymanie pjazdu unieruchmienie pjazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drgweg, trwające nie dłużej niż 1 minutę, raz każde unieruchmienie pjazdu wynikające z tych warunków lub przepisów;

4 21 30) pstój pjazdu unieruchmienie pjazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drgweg, trwające dłużej niż 1 minutę; 31) pjazd śrdek transprtu przeznaczny d pruszania się p drdze raz maszynę lub urządzenie d teg przystswane; 32) pjazd silnikwy pjazd wypsażny w silnik, z wyjątkiem mtrweru i pjazdu szynweg; 33) pjazd samchdwy pjazd silnikwy, któreg knstrukcja umżliwia jazdę z prędkścią przekraczającą 25 km/h; kreślenie t nie bejmuje ciągnika rlniczeg; 34) pjazd wlnbieżny pjazd silnikwy, któreg knstrukcja granicza prędkść jazdy d 25 km/h, z wyłączeniem ciągnika rlniczeg; 35) pjazd człnwy zespół pjazdów składający się z pjazdu silnikweg złączneg z naczepą; 36) AP) pjazd specjalny pjazd samchdwy lub przyczepę przeznaczne d wyknywania specjalnej funkcji, która pwduje kniecznść dstswania nadwzia lub psiadania specjalneg wypsażenia; w pjeździe tym mgą być przewżne sby i rzeczy związane z wyknywaniem tej funkcji; 37) 8) pjazd używany d celów specjalnych pjazd samchdwy przystswany w spsób szczególny d przewzu sób lub ładunków, używany przez Siły Zbrjne Rzeczypsplitej Plskiej J), Plicję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrzneg, Agencję Wywiadu, Straż Graniczną, kntrlę skarbwą, Służbę Celną, jednstki chrny przeciwpżarwej, Inspekcję Transprtu Drgweg i Służbę Więzienną; 38) pjazd uprzywilejwany pjazd wysyłający sygnały świetlne w pstaci niebieskich świateł błyskwych i jedncześnie sygnały dźwiękwe zmiennym tnie, jadący z włącznymi światłami mijania lub drgwymi; kreślenie t bejmuje również pjazdy jadące w klumnie, na której pczątku i na kńcu znajdują się pjazdy uprzywilejwane wysyłające ddatkw sygnały świetlne w pstaci czerwneg światła błyskweg; 39) AL) pjazd zabytkwy pjazd, który na pdstawie drębnych przepisów zstał wpisany d rejestru zabytków lub znajduje się w wjewódzkiej ewidencji zabytków; 40) samchód sbwy pjazd samchdwy przeznaczny knstrukcyjnie d przewzu nie więcej niż 9 sób łącznie z kierwcą raz ich bagażu;

5 22 41) autbus pjazd samchdwy przeznaczny knstrukcyjnie d przewzu więcej niż 9 sób łącznie z kierwcą; 41a) 9) autbus szklny autbus przeznaczny d przewzu dzieci d szkły, barwy pmarańczwej, znaczny z przdu i z tyłu prstkątnymi tablicami barwy białej, z napisem barwy czarnej autbus szklny ; 42) samchód ciężarwy pjazd samchdwy przeznaczny knstrukcyjnie d przewzu ładunków; kreślenie t bejmuje również samchód ciężarw-sbwy przeznaczny knstrukcyjnie d przewzu ładunków i sób w liczbie d 4 d 9 łącznie z kierwcą; 42a) AS) ciągnik samchdwy pjazd samchdwy przeznaczny knstrukcyjnie wyłącznie d ciągnięcia przyczepy; kreślenie t bejmuje ciągnik sidłwy i ciągnik balastwy; 43) taksówka pjazd samchdwy dpwiedni wypsażny i znaczny, przeznaczny d przewzu za ustalną na pdstawie taksmetru płatą: a) sób w liczbie nie większej niż 9 łącznie z kierwcą raz ich bagażu pdręczneg (taksówka sbwa), b) ładunków masie nieprzekraczającej 2,5 t (taksówka bagażwa); 44) ciągnik rlniczy pjazd silnikwy sknstruwany d używania łącznie ze sprzętem d prac rlnych, leśnych lub grdniczych; ciągnik taki mże być również przystswany d ciągnięcia przyczep raz d prac ziemnych; 45) mtcykl pjazd samchdwy jednśladwy lub z bcznym wózkiem wielśladwy; 46) mtrwer pjazd jednśladwy lub dwuśladwy zapatrzny w silnik spalinwy pjemnści skkwej nieprzekraczającej 50 cm 3, któreg knstrukcja granicza prędkść jazdy d 45 km/h; 47) rwer pjazd jednśladwy lub wielśladwy pruszany siłą mięśni sby jadącej tym pjazdem; 48) wózek inwalidzki pjazd knstrukcyjnie przeznaczny d pruszania się sby niepełnsprawnej, napędzany siłą mięśni lub za pmcą silnika, któreg knstrukcja granicza prędkść jazdy d prędkści pieszeg; 49) zespół pjazdów pjazdy złączne ze sbą w celu pruszania się p drdze jak całść; nie dtyczy t pjazdów złącznych w celu hlwania;

6 50) przyczepa pjazd bez silnika, przystswany d łączenia g z innym pjazdem; 51) przyczepa lekka przyczepę, której dpuszczalna masa całkwita nie przekracza 750 kg; 52) naczepa przyczepę, której część spczywa na pjeździe silnikwym i bciąża ten pjazd; 53) masa własna masę pjazdu z jeg nrmalnym wypsażeniem, paliwem, lejami, smarami i cieczami w ilściach nminalnych, bez kierująceg; 54) 10) dpuszczalna masa całkwita największą kreślną właściwymi warunkami technicznymi masę pjazdu bciążneg sbami i ładunkiem, dpuszczneg d pruszania się p drdze; 55) rzeczywista masa całkwita masę pjazdu łącznie z masą znajdujących się na nim rzeczy i sób; 56) 11) dpuszczalna ładwnść największą masę ładunku i sób, jaką mże przewzić pjazd, która stanwi różnicę dpuszczalnej masy całkwitej i masy własnej pjazdu; 57) nacisk si sumę nacisków, jaką na drgę wywierają kła znajdujące się na jednej si; 58) AS) VIN numer identyfikacyjny pjazdu nadany i umieszczny przez prducenta. DZIAŁ II Ruch drgwy Rzdział 1 Zasady gólne 23 Art Uczestnik ruchu i inna sba znajdująca się na drdze są bwiązani zachwać strżnść alb gdy ustawa teg wymaga szczególną strżnść, unikać wszelkieg działania, które mgłby spwdwać zagrżenie bezpieczeństwa lub prządku ruchu drgweg, ruch ten utrudnić alb w związku z ruchem zakłócić spkój lub prządek publiczny raz narazić kgklwiek na szkdę. Przez działanie rzumie się również zaniechanie. 2. Przepis ust. 1 stsuje się dpwiedni d sby znajdującej się w pbliżu drgi, jeżeli jej zachwanie mgłby pciągnąć za sbą skutki, których mwa w tym przepisie. 3. Jeżeli uczestnik ruchu lub inna sba spwdwała jednak zagrżenie bezpieczeństwa ruchu drgweg, jest bwiązana przedsięwziąć niezbędne śrdki w celu niezwłczneg usunięcia zagrżenia,

7 24 a gdyby nie mgła teg uczynić, pwinna zagrżeniu uprzedzić innych uczestników ruchu. Art. 4. Uczestnik ruchu i inna sba znajdująca się na drdze mają praw liczyć, że inni uczestnicy teg ruchu przestrzegają przepisów ruchu drgweg, chyba że klicznści wskazują na mżliwść dmienneg ich zachwania. Art Uczestnik ruchu i inna sba znajdująca się na drdze są bwiązani stswać się d pleceń i sygnałów dawanych przez sby kierujące ruchem lub uprawnine d jeg kntrli, sygnałów świetlnych raz znaków drgwych, nawet wówczas, gdy z przepisów ustawy wynika inny spsób zachwania niż nakazany przez te sby, sygnały świetlne lub znaki drgwe. 2. Plecenia i sygnały dawane przez sby kierujące ruchem lub uprawnine d jeg kntrli mają pierwszeństw przed sygnałami świetlnymi i znakami drgwymi. 3. Sygnały świetlne mają pierwszeństw przed znakami drgwymi regulującymi pierwszeństw przejazdu. Art Plecenia lub sygnały mże dawać uczestnikwi ruchu lub innej sbie znajdującej się na drdze: 1) plicjant; 2) 12) żłnierz Żandarmerii Wjskwej lub wjskweg rganu prządkweg, zabezpieczający przemarsz lub przejazd klumny wjskwej alb w razie akcji związanej z ratwaniem życia lub mienia; 3) 13) CD) funkcjnariusz Straży Granicznej; 3a) 14) inspektr Inspekcji Transprtu Drgweg; 3b) 15) umundurwany inspektr kntrli skarbwej lub funkcjnariusz celny; 3c) H) strażnik gminny (miejski); 4) pracwnik klejwy na przejeździe klejwym; 5) pracwnik zarządu drgi lub inna sba wyknująca rbty na drdze na zlecenie lub za zgdą zarządu drgi; 6) sba nadzrująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznacznym miejscu; 7) 16) kierujący autbusem szklnym w miejscach pstju związanych z wsiadaniem lub wysiadaniem dzieci. 2. Osby, których mwa w ust. 1 i ust. 4 pkt 2, pwinny być łatw rzpznawalne i widczne z dstatecznej dległści, zarówn w dzień, jak i w ncy ) Przepis ust. 2 w zakresie łatwej rzpznawalnści: 1) dtyczy sby wymieninej w ust. 1 pkt 1 tylk pza bszarem zabudwanym;

8 25 2) nie dtyczy kierująceg autbusem szklnym, jeżeli sygnał d zatrzymania innych pjazdów dawany jest przez tę sbę bez wychdzenia z dpwiedni znaczneg pjazdu ) Minister właściwy d spraw wewnętrznych w przumieniu z ministrem właściwym d spraw transprtu, uwzględniając ptrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i prządku w trakcie kierwania ruchem drgwym raz sprawneg wyknywania czynnści w tym zakresie: 1) kreśli, w drdze rzprządzenia, rganizację i spsób kierwania ruchem drgwym; 2) mże upważnić, w drdze rzprządzenia, inne sby d wyknywania czynnści, których mwa w ust. 1, raz kreślić klicznści, szczegółwe warunki i spsób wyknywania tych czynnści. Art Znaki i sygnały drgwe wyrażają strzeżenia, zakazy, nakazy lub infrmacje ) Minister właściwy d spraw transprtu i minister właściwy d spraw wewnętrznych, w przumieniu z Ministrem Obrny Nardwej, uwzględniając w szczególnści kniecznść dstswania sygnałów drgwych d pstanwień umów międzynardwych, kreśli, w drdze rzprządzenia, znaki i sygnały bwiązujące w ruchu drgwym, ich znaczenie i zakres bwiązywania ) Minister właściwy d spraw transprtu w przumieniu z ministrem właściwym d spraw wewnętrznych, uwzględniając kniecznść zapewnienia czytelnści i zrzumiałści znaków i sygnałów drgwych dla uczestników ruchu drgweg, kreśli, w drdze rzprządzenia, szczegółwe warunki techniczne dla znaków i sygnałów drgwych raz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drgweg, a także warunki ich umieszczania na drgach. Art ) 1. 20) Osba niepełnsprawna bniżnej sprawnści ruchwej, kierująca pjazdem samchdwym znacznym kartą parkingwą mże nie stswać się d niektórych znaków drgwych dtyczących zakazu ruchu lub pstju, w zakresie kreślnym przepisami, których mwa w art. 7 ust ) Przepis ust. 1 stsuje się również d: 1) kierująceg pjazdem przewżąceg sbę bniżnej sprawnści ruchwej; 2) pracwników placówek zajmujących się pieką, rehabilitacją lub edukacją sób niepełnsprawnych pzstających pd pieką tych placówek.

9 26 3. Karta parkingwa pwinna być umieszczna za przednią szybą pjazdu samchdweg w spsób umżliwiający jej dczytanie. 4. Kartę parkingwą wydaje sbie niepełnsprawnej starsta. Za wydanie karty parkingwej pbiera się płatę w wyskści ustalnej przez ministra właściweg d spraw transprtu ) Kartę parkingwą sbie, której mwa w ust. 1, wydaje się na pdstawie, wydaneg przez zespół d spraw rzekania niepełnsprawnści, rzeczenia zaliczeniu d znaczneg, umiarkwaneg, lub lekkieg stpnia niepełnsprawnści przyczynie niepełnsprawnści z kdu R lub N lub na pdstawie rzeczenia wydaneg przez rgany rentwe równważneg na mcy przepisów szczególnych z rzeczeniami niepełnsprawnści. 5a. 22) W przypadku sób niepełnsprawnych psiadających rzeczenia zaliczające d stpnia lekkieg kartę parkingwą wydaje się na pdstawie rzeczenia, wraz ze wskazaniem, którym mwa w art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. rehabilitacji zawdwej i spłecznej raz zatrudnianiu sób niepełnsprawnych (Dz. U. Nr 123, pz. 776, z późn. zm. 23) ). W przypadku rzeczeń wydanych przez rgany rentwe równważnych z rzeczeniami stpniu lekkim, w których nie kreśln przyczyny niepełnsprawnści, kartę parkingwą wydaje się na pdstawie rzeczenia, wraz z zaświadczeniem lekarskim ptwierdzającym graniczenie sprawnści ruchwej. 5b. 22) Kartę parkingwą placówkm zajmującym się pieką, rehabilitacją lub edukacją sób niepełnsprawnych wydaje starsta. 6. Przepis ust. 1 stsuje się dpwiedni w stsunku d kierujących pjazdami zapatrznymi w kartę parkingwą wydaną za granicą. 7. Minister właściwy d spraw transprtu kreśli, w drdze rzprządzenia: 1) wzór karty parkingwej, uwzględniając w szczególnści kniecznść ujednlicenia wzru karty parkingwej z rzwiązaniami przyjętymi w krajach eurpejskich, w celu umżliwienia krzystania sbm niepełnsprawnym z ulg i przywilejów w ruchu drgwym, kreślnych w przepisach prawa krajweg; 1a) 24) wzór raz tryb wydania karty parkingwej dla placówek, których mwa w ust. 2 pkt 2; 2) wyskść płat za wydanie karty parkingwej, uwzględniając kszty związane z jej wydaniem i dystrybucją ) Minister właściwy d spraw transprtu w przumieniu z ministrem właściwym d spraw zabezpieczenia spłeczneg i ministrem

10 27 właściwym d spraw zdrwia kreśli, w drdze rzprządzenia, rdzaj placówek zajmujących się pieką, rehabilitacją lub edukacją sób niepełnsprawnych uprawninych d uzyskania karty parkingwej raz tryb wydawania tym placówkm karty parkingwej, mając na względzie zapewnienie wydawania karty właściwym placówkm. Art. 8a. (skreślny). 26) Art. 9. Uczestnik ruchu i inna sba znajdująca się na drdze są bwiązani ułatwić przejazd pjazdu uprzywilejwaneg, w szczególnści przez niezwłczne usunięcie się z jeg drgi, a w razie ptrzeby zatrzymanie się. Art ) 1. Minister właściwy d spraw transprtu sprawuje nadzór nad zarządzaniem ruchem na drgach krajwych. 2. Wjewda sprawuje nadzór nad zarządzaniem ruchem na drgach wjewódzkich, pwiatwych i gminnych raz na drgach publicznych płżnych w miastach na prawach pwiatu i w mieście stłecznym Warszawie. 3. Generalny Dyrektr Dróg Krajwych i Autstrad 28) zarządza ruchem na drgach krajwych, z zastrzeżeniem ust Marszałek wjewództwa zarządza ruchem na drgach wjewódzkich, z zastrzeżeniem ust Starsta zarządza ruchem na drgach pwiatwych i gminnych, z zastrzeżeniem ust ) Prezydent miasta zarządza ruchem na drgach publicznych płżnych w miastach na prawach pwiatu, z wyjątkiem autstrad i dróg ekspreswych. 7. Zarządzanie ruchem na drgach w strefie zamieszkania, z wyjątkiem dróg publicznych, należy d pdmitów zarządzających tymi drgami. 8. Generalny Dyrektr Dróg Krajwych i Autstrad 28) mże pwierzyć zadania w zakresie zarządzania ruchem na drgach krajwych marszałkwi wjewództwa. 9. Drgami krajwymi, wjewódzkimi, pwiatwymi i gminnymi są drgi publiczne kreślne zgdnie z przepisami drgach publicznych. 10. Organy sprawujące nadzór nad zarządzaniem ruchem na drgach mgą nakazać zmianę rganizacji ruchu ze względu na ważny interes gólnspłeczny lub kniecznść zapewnienia ruchu tranzytweg ) Minister właściwy d spraw transprtu, mając na uwadze kniecznść chrny dróg przed zniszczeniem raz zapewnienie bez-

11 28 pieczeństwa ruchu w kresie zwiększneg natężenia ruchu pjazdów sbwych, mże wprwadzić, w drdze rzprządzenia, kreswe graniczenia ruchu pjazdów na drgach lub zakaz ruchu niektórych rdzajów pjazdów ) Minister właściwy d spraw transprtu, w przumieniu z ministrem właściwym d spraw wewnętrznych i Ministrem Obrny Nardwej, uwzględniając w szczególnści: 1) kniecznść zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikm ruchu drgweg, 2) ptrzebę efektywneg wykrzystania dróg publicznych, 3) ptrzeby spłecznści lkalnej, kreśli, w drdze rzprządzenia, szczegółwe warunki zarządzania ruchem na drgach raz wyknywania nadzru nad tym zarządzaniem. Rzdział 2 Ruch pieszych Art ) Pieszy jest bwiązany krzystać z chdnika lub drgi dla pieszych, a w razie ich braku z pbcza. Jeżeli nie ma pbcza lub czasw nie mżna z nieg krzystać, pieszy mże krzystać z jezdni, pd warunkiem zajmwania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępwania miejsca nadjeżdżającemu pjazdwi. 2. Pieszy idący p pbczu lub jezdni jest bwiązany iść lewą strną drgi. 3. Piesi idący jezdnią są bwiązani iść jeden za drugim. Na drdze małym ruchu, w warunkach dbrej widcznści, dwóch pieszych mże iść bk siebie ) Krzystanie przez pieszeg z drgi dla rwerów jest dzwlne tylk w razie braku chdnika lub pbcza alb niemżnści krzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem sby niepełnsprawnej, krzystając z tej drgi, jest bwiązany ustąpić miejsca rwerwi. 5. Przepisów ust. 1-4 nie stsuje się w strefie zamieszkania. W strefie tej pieszy krzysta z całej szerkści drgi i ma pierwszeństw przed pjazdem. Art Klumna pieszych, z wyjątkiem pieszych w wieku d 10 lat, mże się pruszać tylk prawą strną jezdni. 2. D klumny pieszych w wieku d 10 lat stsuje się dpwiedni przepisy art. 11 ust. 1 i 2.

12 29 3. Liczba pieszych idących jezdnią w klumnie bk siebie nie mże przekraczać 4, a w klumnie wjskwej 6, pd warunkiem że klumna nie zajmuje więcej niż płwy szerkści jezdni. 4. Piesi w wieku d 10 lat mgą iść w klumnie tylk dwójkami pd nadzrem c najmniej jednej sby pełnletniej. 5. Długść klumny pieszych nie mże przekraczać 50 m. Odległść między klumnami nie mże być mniejsza niż 100 m. 6. Jeżeli przemarsz klumny pieszych dbywa się w warunkach niedstatecznej widcznści: 1) pierwszy i statni z idących z lewej strny są bwiązani nieść latarki: a) pierwszy ze światłem białym, skierwanym d przdu, b) statni ze światłem czerwnym, skierwanym d tyłu; 2) w klumnie długści przekraczającej 20 m idący p lewej strnie z przdu i z tyłu są bwiązani używać elementów dblaskwych dpwiadających właściwym warunkm technicznym, a pnadt idący p lewej strnie są bwiązani nieść ddatkwe latarki ze światłem białym, rzmieszczne w taki spsób, aby dległść między nimi nie przekraczała 10 m; 3) światł latarek pwinn być widczne z dległści c najmniej 150 m. 7. Zabrania się: 1) ruchu p jezdni klumny pieszych w czasie mgły; zakaz ten nie dtyczy klumny wjskwej lub plicyjnej; 2) ruchu p jezdni klumny pieszych w wieku d 10 lat w warunkach niedstatecznej widcznści; 3) prwadzenia p jezdni klumny pieszych przez sbę w wieku pniżej 18 lat. Art Pieszy, przechdząc przez jezdnię lub trwisk, jest bwiązany zachwać szczególną strżnść raz, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, krzystać z przejścia dla pieszych. Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństw przed pjazdem. 2. Przechdzenie przez jezdnię pza przejściem dla pieszych jest dzwlne, gdy dległść d przejścia przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżwanie znajduje się w dległści mniejszej niż 100 m d wyznaczneg przejścia, przechdzenie jest dzwlne również na tym skrzyżwaniu. 3. Przechdzenie przez jezdnię pza przejściem dla pieszych, którym mwa w ust. 2, jest dzwlne tylk pd warunkiem, że nie spwduje zagrżenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnienia ruchu

13 30 pjazdów. Pieszy jest bwiązany ustąpić pierwszeństwa pjazdm i d przeciwległej krawędzi jezdni iść drgą najkrótszą, prstpadle d si jezdni. 4. Jeżeli na drdze znajduje się przejście nadziemne lub pdziemne dla pieszych, pieszy jest bwiązany krzystać z nieg, z zastrzeżeniem ust. 2 i Na bszarze zabudwanym, na drdze dwujezdniwej lub p której kursują tramwaje p trwisku wydrębninym z jezdni, pieszy przechdząc przez jezdnię lub trwisk jest bwiązany krzystać tylk z przejścia dla pieszych. 6. Przechdzenie przez trwisk wydrębnine z jezdni jest dzwlne tylk w miejscu d teg przeznacznym. 7. Jeżeli wysepka dla pasażerów na przystanku kmunikacji publicznej łączy się z przejściem dla pieszych, przechdzenie d i z przystanku jest dzwlne tylk p tym przejściu. 8. Jeżeli przejście dla pieszych wyznaczne jest na drdze dwujezdniwej, przejście na każdej jezdni uważa się za przejście drębne. Przepis ten stsuje się dpwiedni d przejścia dla pieszych w miejscu, w którym ruch pjazdów jest rzdzielny wysepką lub za pmcą innych urządzeń na jezdni. Art. 14. Zabrania się: 1) wchdzenia na jezdnię: a) bezpśredni przed jadący pjazd, w tym również na przejściu dla pieszych, b) spza pjazdu lub innej przeszkdy graniczającej widcznść drgi; 2) przechdzenia przez jezdnię w miejscu granicznej widcznści drgi; 3) zwalniania krku lub zatrzymywania się bez uzasadninej ptrzeby pdczas przechdzenia przez jezdnię lub trwisk; 4) przebiegania przez jezdnię; 5) chdzenia p trwisku; 6) wchdzenia na trwisk, gdy zapry lub półzapry są puszczne lub puszczanie ich rzpczęt; 7) przechdzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub przeszkda ddzielają drgę dla pieszych 1) alb chdnik d jezdni, bez względu na t, p której strnie jezdni ne się znajdują. Art. 15. Przepisów art nie stsuje się w razie zamknięcia ruchu pjazdów na drdze.

14 31 Rzdział 3 Ruch pjazdów Oddział 1 Zasady gólne Art Kierująceg pjazdem bwiązuje ruch prawstrnny. 2. Kierujący pjazdem, krzystając z drgi dwujezdniwej, jest bwiązany jechać p prawej jezdni; d jezdni tych nie wlicza się jezdni przeznacznej d djazdu d nieruchmści płżnej przy drdze. 3. Kierujący pjazdem, krzystając z jezdni dwukierunkwej c najmniej czterech pasach ruchu, jest bwiązany zajmwać pas ruchu znajdujący się na prawej płwie jezdni. 4. Kierujący pjazdem jest bwiązany jechać mżliwie blisk prawej krawędzi jezdni. Jeżeli pasy ruchu na jezdni są wyznaczne, nie mże zajmwać więcej niż jedneg pasa ) Kierujący pjazdem zaprzęgwym, rwerem, mtrwerem, wózkiem ręcznym raz sba prwadząca pjazd napędzany silnikiem są bwiązani pruszać się p pbczu, chyba że nie nadaje się n d jazdy lub ruch pjazdu utrudniałby ruch pieszych ) Kierujący pjazdem znajdującym się na części jezdni, p której jeżdżą pjazdy szynwe, jest bwiązany ustąpić miejsca nadjeżdżającemu pjazdwi szynwemu. Oddział 2 Włączanie się d ruchu Art Włączanie się d ruchu następuje przy rzpczynaniu jazdy p pstju lub zatrzymaniu się niewynikającym z warunków lub przepisów ruchu drgweg raz przy wjeżdżaniu: 1) na drgę z nieruchmści, z biektu przydrżneg lub djazdu d takieg biektu, z drgi niebędącej drgą publiczną raz ze strefy zamieszkania; 2) na drgę z pla lub na drgę twardą z drgi gruntwej; 3) 34) na jezdnię z pbcza, z chdnika lub z pasa ruchu dla pjazdów pwlnych; 3a) 35) na jezdnię lub pbcze z drgi dla rwerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rwerzystów; 4) pjazdem szynwym na drgę z zajezdni lub na jezdnię z pętli.

15 32 2. Kierujący pjazdem, włączając się d ruchu, jest bwiązany zachwać szczególną strżnść raz ustąpić pierwszeństwa innemu pjazdwi lub uczestnikwi ruchu. Art Kierujący pjazdem, zbliżając się d znaczneg przystanku autbusweg (trlejbusweg) na bszarze zabudwanym, jest bwiązany zmniejszyć prędkść, a w razie ptrzeby zatrzymać się, aby umżliwić kierującemu autbusem (trlejbusem) włączenie się d ruchu, jeżeli kierujący takim pjazdem sygnalizuje kierunkwskazem zamiar zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatki na jezdnię. 2. Kierujący autbusem (trlejbusem), którym mwa w ust. 1, mże wjechać na sąsiedni pas ruchu lub na jezdnię dpier p upewnieniu się, że nie spwduje t zagrżenia bezpieczeństwa ruchu drgweg. Art. 18a. 36) 1. Kierujący pjazdem, zbliżając się d miejsca pstju autbusu szklneg, jest bwiązany: 1) zatrzymać się, ile kierujący tym autbusem pdał sygnał zatrzymania; 2) zmniejszyć prędkść, a w razie ptrzeby zatrzymać się, aby umżliwić kierującemu tym autbusem wjazd na jezdnię lub sąsiedni pas ruchu, ile sygnalizuje n zamiar wyknania takieg manewru. 2. Kierujący autbusem szklnym w sytuacji, której mwa w ust. 1, mże wjechać na sąsiedni pas ruchu lub jezdnię dpier p upewnieniu się, że nie spwduje t zagrżenia bezpieczeństwa ruchu drgweg. Oddział 3 Prędkść i hamwanie Art Kierujący pjazdem jest bwiązany jechać z prędkścią zapewniającą panwanie nad pjazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się dbywa, a w szczególnści: rzeźby terenu, stanu i widcznści drgi, stanu i ładunku pjazdu, warunków atmsferycznych i natężenia ruchu. 2. Kierujący pjazdem jest bwiązany: 1) jechać z prędkścią nieutrudniającą jazdy innym kierującym; 2) hamwać w spsób niepwdujący zagrżenia bezpieczeństwa ruchu lub jeg utrudnienia; 3) utrzymywać dstęp niezbędny d uniknięcia zderzenia w razie hamwania lub zatrzymania się pprzedzająceg pjazdu.

16 33 3. Pza bszarem zabudwanym, na jezdniach dwukierunkwych dwóch pasach ruchu, kierujący pjazdem bjętym indywidualnym graniczeniem prędkści alb pjazdem lub zespłem pjazdów długści przekraczającej 7 m jest bwiązany utrzymywać taki dstęp d pjazdu silnikweg znajdująceg się przed nim, aby inne wyprzedzające pjazdy mgły bezpiecznie wjechać w lukę utrzymywaną między tymi pjazdami. Przepisu teg nie stsuje się, jeżeli kierujący pjazdem przystępuje d wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest zabrnine. Art AP) Prędkść dpuszczalna pjazdu lub zespłu pjazdów na bszarze zabudwanym w gdzinach wynsi 50 km/h, z zastrzeżeniem ust. 2. 1a. AT) Prędkść dpuszczalna pjazdu lub zespłu pjazdów na bszarze zabudwanym w gdzinach wynsi 60 km/h, z zastrzeżeniem ust Prędkść dpuszczalna pjazdu lub zespłu pjazdów w strefie zamieszkania wynsi 20 km/h. 3. Prędkść dpuszczalna pza bszarem zabudwanym, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, wynsi w przypadku: 1) samchdu sbweg, mtcykla lub samchdu ciężarweg dpuszczalnej masie całkwitej nieprzekraczającej 3,5 t: a) na autstradzie 130 km/h, b) na drdze ekspreswej dwujezdniwej 110 km/h, c) na drdze ekspreswej jednjezdniwej raz na drdze dwujezdniwej c najmniej dwóch pasach przeznacznych dla każdeg kierunku ruchu 100 km/h, d) na pzstałych drgach 90 km/h; 2) zespłu pjazdów lub pjazdu niewymienineg w pkt 1: a) na autstradzie, drdze ekspreswej lub drdze dwujezdniwej c najmniej dwóch pasach przeznacznych dla każdeg kierunku ruchu 80 km/h, b) na pzstałych drgach 70 km/h. 4. Dpuszczalna prędkść autbusu spełniająceg ddatkwe warunki techniczne kreślne w przepisach, których mwa w art. 66 ust. 5, na autstradzie i drdze ekspreswej wynsi 100 km/h. 5. (skreślny). 38) 6. Prędkść dpuszczalna niektórych pjazdów, z zastrzeżeniem ust. 2, wynsi: 1) ciągnika rlniczeg (również z przyczepą) 30 km/h; 2) pjazdu z urządzeniem wystającym d przdu więcej niż 1,5 m d siedzenia dla kierująceg 30 km/h na bszarze zabudwanym i 60 km/h pza bszarem zabudwanym;

17 34 3) mtcykla (również z przyczepą) i mtrweru, którymi przewzi się dzieck w wieku d 7 lat 40 km/h. Art Organ zarządzający ruchem na drgach mże zmniejszyć lub zwiększyć, za pmcą znaków drgwych, prędkść dpuszczalną pjazdów bwiązującą na bszarze zabudwanym. 2. Prędkść dpuszczalna, której mwa w ust. 1, mże być: 1) zmniejszna jeżeli warunki bezpieczeństwa ruchu na drdze lub jej dcinku za tym przemawiają; 2) zwiększna jeżeli warunki ruchu na drdze lub jej dcinku zapewniają zachwanie bezpieczeństwa ruchu. 3. Organ zarządzający ruchem na drgach mże zmniejszyć, za pmcą znaków drgwych, prędkść dpuszczalną pjazdów bwiązującą pza bszarem zabudwanym, jeżeli warunki bezpieczeństwa ruchu na drdze lub jej dcinku za tym przemawiają. 4. Organ rejestrujący pjazd mże ustalić dla indywidualneg pjazdu dpuszczalną prędkść niższą niż kreślna w art. 20, jeżeli jest t uzasadnine knstrukcją lub stanem technicznym pjazdu. Ograniczenie prędkści należy uwidcznić na znaku umieszcznym z tyłu pjazdu. Oddział 4 Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu Art Kierujący pjazdem mże zmienić kierunek jazdy lub zajmwany pas ruchu tylk z zachwaniem szczególnej strżnści. 2. Kierujący pjazdem jest bwiązany zbliżyć się: 1) d prawej krawędzi jezdni jeżeli zamierza skręcić w praw; 2) d śrdka jezdni lub na jezdni ruchu jednkierunkwym d lewej jej krawędzi jeżeli zamierza skręcić w lew. 3. Przepisu ust. 2 nie stsuje się, jeżeli wymiary pjazdu uniemżliwiają skręcenie zgdnie z zasadą kreślną w tym przepisie lub dpuszczalna jest jazda wyłącznie w jednym kierunku ) Kierujący pjazdem, zmieniając zajmwany pas ruchu, jest bwiązany ustąpić pierwszeństwa pjazdwi jadącemu p pasie ruchu, na który zamierza wjechać, raz pjazdwi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strny. 5. Kierujący pjazdem jest bwiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizwać zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu raz zaprzestać sygnalizwania niezwłcznie p wyknaniu manewru. 6. Zabrania się zawracania: 1) w tunelu, na mście, wiadukcie lub drdze jednkierunkwej;

18 2) na autstradzie; 3) na drdze ekspreswej, z wyjątkiem skrzyżwania lub miejsca d teg przeznaczneg; 4) w warunkach, w których mgłby t zagrzić bezpieczeństwu ruchu na drdze lub ruch ten utrudnić. Oddział 5 Wymijanie, mijanie i cfanie Art Kierujący pjazdem jest bwiązany: 1) przy wymijaniu zachwać bezpieczny dstęp d wymijaneg pjazdu lub uczestnika ruchu, a w razie ptrzeby zjechać na praw i zmniejszyć prędkść lub zatrzymać się; 2) przy mijaniu zachwać bezpieczny dstęp d mijaneg pjazdu, uczestnika ruchu lub przeszkdy, a w razie ptrzeby zmniejszyć prędkść; mijanie pjazdu sygnalizująceg zamiar skręcenia w lew mże dbywać się tylk z jeg prawej strny; 3) przy cfaniu ustąpić pierwszeństwa innemu pjazdwi lub uczestnikwi ruchu i zachwać szczególną strżnść, a w szczególnści: a) sprawdzić, czy wyknywany manewr nie spwduje zagrżenia bezpieczeństwa ruchu lub jeg utrudnienia, b) upewnić się, czy za pjazdem nie znajduje się przeszkda; w razie trudnści w sbistym upewnieniu się kierujący jest bwiązany zapewnić sbie pmc innej sby. 2. Zabrania się cfania pjazdem w tunelu, na mście, wiadukcie, autstradzie lub drdze ekspreswej. Oddział 6 Wyprzedzanie 35 Art Kierujący pjazdem jest bwiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególnści, czy: 1) ma dpwiednią widcznść i dstateczne miejsce d wyprzedzania bez utrudnienia kmuklwiek ruchu; 2) kierujący, jadący za nim, nie rzpczął wyprzedzania; 3) kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizwał zamiaru wyprzedzania inneg pjazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.

19 36 2. Kierujący pjazdem jest bwiązany przy wyprzedzaniu zachwać szczególną strżnść, a zwłaszcza bezpieczny dstęp d wyprzedzaneg pjazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania pjazdu jednśladweg lub klumny pieszych dstęp ten nie mże być mniejszy niż 1 m. 3. Kierujący pjazdem jest bwiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strny wyprzedzaneg pjazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5 i Pjazd szynwy mże być wyprzedzany tylk z prawej strny, chyba że płżenie trów uniemżliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie dbywa się na jezdni jednkierunkwej. 5. Wyprzedzanie pjazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skręcenia w lew, mże dbywać się tylk z jeg prawej strny. 6. Kierującemu pjazdem wyprzedzanym zabrania się w czasie wyprzedzania i bezpśredni p nim zwiększania prędkści. Kierujący pjazdem wlnbieżnym, ciągnikiem rlniczym lub pjazdem bez silnika jest bwiązany zjechać jak najbardziej na praw i w razie ptrzeby zatrzymać się w celu ułatwienia wyprzedzania. 7. Zabrania się wyprzedzania pjazdu silnikweg jadąceg p jezdni: 1) przy djeżdżaniu d wierzchłka wzniesienia; 2) na zakręcie znacznym znakami strzegawczymi; 3) na skrzyżwaniu, z wyjątkiem skrzyżwania ruchu krężnym lub na którym ruch jest kierwany. 8. Dpuszcza się wyprzedzanie w miejscach, których mwa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni: 1) jednkierunkwej; 2) dwukierunkwej na dcinku z wyznacznymi pasami ruchu, pd warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczną d ruchu w kierunku przeciwnym w miejscu, gdzie jest t zabrnine znakami na jezdni. 9. Dpuszcza się wyprzedzanie w miejscu, którym mwa w ust. 7 pkt 3, pjazdu sygnalizująceg zamiar skręcenia, pd warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczną d ruchu w kierunku przeciwnym. 10. Dpuszcza się wyprzedzanie z prawej strny na dcinku drgi z wyznacznymi pasami ruchu, przy zachwaniu warunków kreślnych w ust. 1 i 7: 1) na jezdni jednkierunkwej;

20 2) na jezdni dwukierunkwej, jeżeli c najmniej dwa pasy ruchu na bszarze zabudwanym lub trzy pasy ruchu pza bszarem zabudwanym przeznaczne są d jazdy w tym samym kierunku. 11. Zabrania się wyprzedzania pjazdu uprzywilejwaneg na bszarze zabudwanym. Oddział 7 Przecinanie się kierunków ruchu 37 Art Kierujący pjazdem, zbliżając się d skrzyżwania, jest bwiązany zachwać szczególną strżnść i ustąpić pierwszeństwa pjazdwi nadjeżdżającemu z prawej strny, a jeżeli skręca w lew także jadącemu z kierunku przeciwneg na wprst lub skręcającemu w praw. 2. Przepisu ust. 1 nie stsuje się d pjazdu szynweg, który ma pierwszeństw w stsunku d innych pjazdów, bez względu na t, z której strny nadjeżdża. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stsuje się również w razie przecinania się kierunków ruchu pza skrzyżwaniem. 4. Kierującemu pjazdem zabrania się: 1) wjeżdżania na skrzyżwanie, jeżeli na skrzyżwaniu lub za nim nie ma miejsca d kntynuwania jazdy; 2) rzdzielania klumny pieszych. Art Kierujący pjazdem, zbliżając się d przejścia dla pieszych, jest bwiązany zachwać szczególną strżnść i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu. 2. Kierujący pjazdem, który skręca w drgę pprzeczną, jest bwiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu przechdzącemu na skrzyżwaniu przez jezdnię drgi, na którą wjeżdża. 3. Kierującemu pjazdem zabrania się: 1) wyprzedzania pjazdu na przejściu dla pieszych i bezpśredni przed nim, z wyjątkiem przejścia, na którym ruch jest kierwany; 2) mijania pjazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu; 3) jazdy wzdłuż p chdniku lub przejściu dla pieszych. 4. Kierujący pjazdem, przejeżdżając przez chdnik lub drgę dla pieszych 1), jest bwiązany jechać pwli i ustąpić pierwszeństwa pieszemu.

21 38 5. Przepis ust. 4 stsuje się dpwiedni pdczas jazdy p placu, na którym ze względu na brak wydrębnienia jezdni i chdników ruch pieszych i pjazdów dbywa się p tej samej pwierzchni. 6. Kierujący pjazdem jest bwiązany zachwać szczególną strżnść przy przejeżdżaniu bk znaczneg przystanku tramwajweg nieznajdująceg się przy chdniku. Jeżeli przystanek nie jest wypsażny w wysepkę dla pasażerów, a na przystanek wjeżdża tramwaj lub sti na nim, kierujący jest bwiązany zatrzymać pjazd w takim miejscu i na taki czas, aby zapewnić pieszemu swbdne djście d tramwaju lub na chdnik. Przepisy te stsuje się dpwiedni przy ruchu innych pjazdów kmunikacji publicznej. 7. W razie przechdzenia przez jezdnię sby niepełnsprawnej, używającej specjalneg znaku, lub sby widcznej granicznej sprawnści ruchwej, kierujący jest bwiązany zatrzymać pjazd w celu umżliwienia jej przejścia. Art ) Kierujący pjazdem, zbliżając się d przejazdu dla rwerzystów, jest bwiązany zachwać szczególną strżnść i ustąpić pierwszeństwa rwerwi znajdującemu się na przejeździe. 2. (skreślny). 41) 3. Kierujący pjazdem, przejeżdżając przez drgę dla rwerów 2) pza jezdnią, jest bwiązany ustąpić pierwszeństwa rwerwi. 4. Kierującemu pjazdem zabrania się wyprzedzania pjazdu na przejeździe dla rwerzystów i bezpśredni przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierwany. Art Kierujący pjazdem, zbliżając się d przejazdu klejweg raz przejeżdżając przez przejazd, jest bwiązany zachwać szczególną strżnść. Przed wjechaniem na try jest n bwiązany upewnić się, czy nie zbliża się pjazd szynwy, raz przedsięwziąć dpwiednie śrdki strżnści, zwłaszcza jeżeli wskutek mgły lub z innych pwdów przejrzystść pwietrza jest zmniejszna. 2. Kierujący jest bwiązany prwadzić pjazd z taką prędkścią, aby mógł g zatrzymać w bezpiecznym miejscu, gdy nadjeżdża pjazd szynwy lub gdy urządzenie zabezpieczające alb dawany sygnał zabrania wjazdu na przejazd. 3. Kierującemu pjazdem zabrania się: 1) bjeżdżania puszcznych zapór lub półzapór raz wjeżdżania na przejazd, jeżeli puszczanie ich zstał rzpczęte lub pdnszenie nie zstał zakńczne; 2) wjeżdżania na przejazd, jeżeli p drugiej strnie przejazdu nie ma miejsca d kntynuwania jazdy;

22 3) wyprzedzania pjazdu na przejeździe klejwym i bezpśredni przed nim; 4) mijania pjazdu czekująceg na twarcie ruchu przez przejazd, jeżeli wymagałby t wjechania na część jezdni przeznaczną dla przeciwneg kierunku ruchu. 4. W razie unieruchmienia pjazdu na przejeździe klejwym, kierujący jest bwiązany niezwłcznie usunąć g z przejazdu, a jeżeli nie jest t mżliwe, strzec kierująceg pjazdem szynwym niebezpieczeństwie. 5. Kierujący pjazdem lub zespłem pjazdów długści przekraczającej 10 m, który nie mże rzwinąć prędkści większej niż 6 km/h, przed wjazdem na przejazd klejwy jest bwiązany upewnić się, czy w czasie ptrzebnym na przejechanie przez ten przejazd nie nadjedzie pjazd szynwy, lub uzgdnić czas teg przejazdu z dróżnikiem klejwym. 6. Przepisy ust. 1-4 stsuje się dpwiedni przy przejeżdżaniu przez try tramwajwe; przepis ust. 3 pkt 3 nie dtyczy skrzyżwania lub przejazdu tramwajweg, na którym ruch jest kierwany. Oddział 8 Ostrzeganie raz jazda w warunkach zmniejsznej przejrzystści pwietrza 39 Art Kierujący pjazdem mże używać sygnału dźwiękweg lub świetlneg, w razie gdy zachdzi kniecznść strzeżenia niebezpieczeństwie. 2. Zabrania się: 1) nadużywania sygnału dźwiękweg lub świetlneg; 2) używania sygnału dźwiękweg na bszarze zabudwanym, chyba że jest t knieczne w związku z bezpśrednim niebezpieczeństwem; 3) strzegania światłami drgwymi w warunkach, w których mże t spwdwać ślepienie innych kierujących. Art Kierujący pjazdem jest bwiązany zachwać szczególną strżnść w czasie jazdy w warunkach zmniejsznej przejrzystści pwietrza, spwdwanej mgłą, padami atmsferycznymi lub innymi przyczynami, a pnadt: 1) kierujący pjazdem silnikwym jest bwiązany: a) włączyć światła mijania lub przeciwmgłwe przednie alb ba te światła jedncześnie,

23 40 b) pza bszarem zabudwanym pdczas mgły dawać krótktrwałe sygnały dźwiękwe w czasie wyprzedzania lub mijania; 2) kierujący innym pjazdem niż pjazd, którym mwa w pkt 1, jest bwiązany: a) włączyć światła, w które pjazd jest wypsażny, b) krzystać z pbcza drgi, a jeżeli nie jest t mżliwe, jechać jak najbliżej krawędzi jezdni i nie wyprzedzać inneg pjazdu. 2. Obwiązek używania świateł, którym mwa w ust. 1, dtyczy kierująceg pjazdem także pdczas zatrzymania wynikająceg z warunków lub przepisów ruchu drgweg. 3. Kierujący pjazdem mże używać tylnych świateł przeciwmgłwych, jeżeli zmniejszna przejrzystść pwietrza granicza widcznść na dległść mniejszą niż 50 m. W razie pprawy widcznści kierujący pjazdem jest bwiązany niezwłcznie wyłączyć te światła. Oddział 9 Hlwanie Art Kierujący mże hlwać pjazd silnikwy tylk pd warunkiem, że: 1) prędkść pjazdu hlująceg nie przekracza 30 km/h na bszarze zabudwanym i 60 km/h pza tym bszarem; 2) pjazd hlujący ma włączne światła mijania również w kresie dstatecznej widcznści; 3) w pjeździe hlwanym znajduje się kierujący mający uprawnienie d kierwania tym pjazdem, chyba że pjazd jest hlwany w spsób wykluczający ptrzebę kierwania nim; 4) pjazd hlwany jest płączny z pjazdem hlującym w spsób wykluczający dczepienie się w czasie jazdy; nie dtyczy t hlwania mtcykla, który pwinien być płączny z pjazdem hlującym płączeniem giętkim w spsób umżliwiający łatwe dczepienie; 5) pjazd hlwany, z wyjątkiem mtcykla, jest znaczny z tyłu p lewej strnie strzegawczym trójkątem dblaskwym, a w kresie niedstatecznej widcznści ma pnadt włączne światła pzycyjne; zamiast znaczenia trójkątem dblaskwym pjazd hlwany mże wysyłać żółte sygna-

24 ły błyskwe w spsób widczny dla innych uczestników ruchu; 6) w pjeździe hlwanym na płączeniu sztywnym jest sprawny c najmniej jeden układ hamulców, a w pjeździe hlwanym na płączeniu giętkim dwa układy; 7) 42) dległść między pjazdami wynsi nie więcej niż 3 m przy płączeniu sztywnym, a d 4 d 6 m przy płączeniu giętkim, przy czym płączenie jest znakwane na przemian pasami białymi i czerwnymi alb zapatrzne w chrągiewkę barwy żółtej lub czerwnej; przepisu teg nie stsuje się w razie hlwania pjazdów jednstek wjskwych pdprządkwanych Ministrwi Obrny Nardwej. 2. Zabrania się hlwania: 1) pjazdu niesprawnym układzie kierwniczym lub niesprawnych hamulcach, chyba że spsób hlwania wyklucza ptrzebę ich użycia; 2) pjazdu za pmcą płączenia giętkieg, jeżeli w pjeździe tym działanie układu hamulcweg uzależnine jest d pracy silnika, a silnik jest unieruchminy; 3) więcej niż jedneg pjazdu, z wyjątkiem pjazdu człnweg; 4) pjazdem z przyczepą (naczepą); 5) na autstradzie, z wyjątkiem hlwania przez pjazdy przeznaczne d hlwania d najbliższeg wyjazdu lub miejsca bsługi pdróżnych. 3. W razie hlwania pjazdu w spsób wykluczający ptrzebę kierwania nim lub użycia hamulców, rzeczywista masa całkwita pjazdu hlwaneg nie mże przekraczać rzeczywistej masy całkwitej pjazdu hlująceg. Oddział 10 Ruch pjazdów w klumnie 41 Art Liczba pjazdów jadących w zrganizwanej klumnie nie mże przekraczać: 1) samchdów sbwych, mtrwerów lub mtcykli 10; 2) rwerów jednśladwych 15; 3) pzstałych pjazdów Odległść między jadącymi klumnami nie mże być mniejsza niż 500 m dla klumn pjazdów samchdwych raz 200 m dla klumn pzstałych pjazdów.

25 42 3. (skreślny). 43) 4. Jazda w klumnie nie zwalnia kierująceg pjazdem d przestrzegania bwiązujących przepisów ruchu drgweg ) Przepisów ust. 1 i 2 nie stsuje się d pjazdów uprzywilejwanych raz d pjazdów jednstek pdprządkwanych Ministrwi Obrny Nardwej. 6. Zabrania się wjeżdżania między jadące w klumnie rwery jednśladwe raz pjazdy, których mwa w ust ) Minister właściwy d spraw wewnętrznych raz Minister Obrny Nardwej, w przumieniu z ministrem właściwym d spraw transprtu, kierując się kniecznścią zapewnienia prządku raz zasadą bezpieczeństwa ruchu drgweg, kreślą, w drdze rzprządzenia, spsób rganizacji i znakwania klumn pjazdów jednstek pdprządkwanych Ministrwi Obrny Nardwej. Oddział 11 Przepisy ddatkwe ruchu rwerów, mtrwerów raz pjazdów zaprzęgwych Art ) Kierujący rwerem jednśladwym jest bwiązany krzystać z drgi dla rwerów lub z drgi dla rwerów i pieszych. Kierujący rwerem, krzystając z drgi dla rwerów i pieszych, jest bwiązany zachwać szczególną strżnść i ustępwać miejsca pieszym. 1a. 46) W razie braku drgi dla rwerów lub drgi dla rwerów i pieszych kierujący rwerem jednśladwym jest bwiązany krzystać z pbcza, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 5, a jeżeli nie jest t mżliwe z jezdni. 2. Dzieck w wieku d 7 lat mże być przewżne na rwerze, pd warunkiem że jest n umieszczne na ddatkwym sidełku zapewniającym bezpieczną jazdę. 3. Kierującemu rwerem lub mtrwerem zabrania się: 1) jazdy p jezdni bk inneg uczestnika ruchu; 2) jazdy bez trzymania c najmniej jednej ręki na kierwnicy raz nóg na pedałach lub pdnóżkach; 3) czepiania się pjazdów. 4. Na przejeździe dla rwerzystów, kierującemu rwerem zabrania się: 1) wjeżdżania bezpśredni przed jadący pjazd; 2) zwalniania lub zatrzymywania się bez uzasadninej przyczyny.

26 5. 47) Krzystanie z chdnika lub drgi dla pieszych przez kierująceg rwerem jednśladwym jest dzwlne wyjątkw, gdy: 1) piekuje się n sbą w wieku d lat 10 kierującą rwerem lub 2) AP) szerkść chdnika wzdłuż drgi, p której ruch pjazdów jest dzwlny z prędkścią większą niż 50 km/h, wynsi c najmniej 2 m i brakuje wydzielnej drgi dla rwerów ) Kierujący rwerem, krzystając z chdnika lub drgi dla pieszych, jest bwiązany jechać pwli, zachwać szczególną strżnść i ustępwać miejsca pieszym ) Kierujący rwerem mże jechać lewą strną jezdni na zasadach kreślnych dla ruchu pieszych w przepisach art. 11 ust. 1-3, jeżeli piekuje się n sbą kierującą rwerem w wieku d lat 10. Art D zaprzęgu mże być używane tylk zwierzę niepłchliwe, dpwiedni sprawne fizycznie i dające sbą kierwać. 2. Kierujący pjazdem zaprzęgwym jest bwiązany utrzymywać pjazd i zaprzęg w takim stanie, aby mógł nad nimi panwać. 3. Bezpśredni jeden za drugim mże jechać nie więcej niż 5 pjazdów zaprzęgwych. Odległść między piątym pjazdem a następnym nie mże być mniejsza niż 200 m. 4. Kierujący pjazdem zaprzęgwym przy wjeżdżaniu na drgę twardą w miejscu, gdzie nie ma dstatecznej widcznści drgi, jest bwiązany prwadzić zwierzę za uzdę. 5. Kierującemu pjazdem zaprzęgwym zabrania się: 1) przeciążania zwierzęcia; 2) jazdy bk inneg uczestnika ruchu na jezdni; 3) pzstawiania pjazdu niezabezpieczneg przed ruszeniem; 4) jazdy pjazdem na płzach bez dzwnków lub grzechtek. 43 Rzdział 4 Ruch zwierząt Art Jazda wierzchem i pędzenie zwierząt pwinny się dbywać p drdze przeznacznej d pędzenia zwierząt. W razie braku takiej drgi jazda wierzchem i pędzenie zwierząt mgą dbywać się p pbczu, a jeżeli brak jest pbcza p jezdni. 2. D jazdy wierzchem i pędzenia zwierząt stsuje się dpwiedni przepisy art. 34 ust. 1 i 2 raz przepisy ruchu pjazdów.

27 44 Art Zabrania się jazdy wierzchem: 1) bez uzdy; 2) bk inneg uczestnika ruchu na jezdni; 3) p drdze znacznej znakami z numerem drgi międzynardwej raz p drdze, na której bwiązuje zakaz ruchu pjazdów zaprzęgwych; 4) p drdze twardej w kresie niedstatecznej widcznści; 5) p drdze twardej sbie w wieku pniżej 17 lat. 2. Jeździec mże prwadzić luzem tylk jedn zwierzę p swjej prawej strnie. Art Zwierzęta w stadzie mgą być pędzne p drdze tylk pd dpwiednim nadzrem. Zwierzę pjedyncze mże być prwadzne tylk na uwięzi. 2. Pganiacz zwierząt jest bwiązany: 1) iść p lewej strnie pędznych zwierząt; 2) w kresie niedstatecznej widcznści nieść latarkę z widcznym z dległści c najmniej 150 m światłem białym. 3. Zwierzęta mgą być prwadzne luzem przy pjeździe zaprzęgwym z jeg prawej strny, w liczbie nie większej niż 2 sztuki. 4. Zabrania się: 1) pędzenia zwierząt p drdze znacznej znakami z numerem drgi międzynardwej, a p innej drdze twardej w kresie d zmierzchu d świtu; 2) pędzenia zwierząt p drdze twardej sbie w wieku pniżej 13 lat; 3) pędzenia zwierząt w pprzek drgi w miejscu niewidcznym na dstateczną dległść; 4) zatrzymywania zwierząt na jezdni; 5) zajmwania przez zwierzęta więcej niż prawej płwy jezdni alb drgi dla pieszych 1) lub rwerów. 5. Rada pwiatu 49) mże wprwadzić zakaz pędzenia zwierząt na kreślnych drgach lub bszarach raz w kreślnym czasie.

28 45 Rzdział 5 Prządek i bezpieczeństw ruchu na drgach Oddział 1 Przepisy prządkwe Art. 38. Kierujący pjazdem jest bwiązany mieć przy sbie i kazywać na żądanie uprawnineg rganu wymagane dla daneg rdzaju pjazdu lub kierująceg: 1) dkument stwierdzający uprawnienie d kierwania pjazdem; 2) dkument stwierdzający dpuszczenie pjazdu d ruchu; 3) dkument stwierdzający zawarcie umwy bwiązkweg ubezpieczenia dpwiedzialnści cywilnej psiadacza pjazdu lub stwierdzający płacenie składki teg ubezpieczenia; 4) I) zaświadczenie, którym mwa w art. 95a ust. 1 pkt 2; 5) inne dkumenty, jeżeli bwiązek taki wynika z drębnej ustawy. Art Kierujący pjazdem samchdwym raz sba przewżna takim pjazdem wypsażnym w pasy bezpieczeństwa są bwiązani krzystać z tych pasów pdczas jazdy, z zastrzeżeniem ust Obwiązek krzystania z pasów bezpieczeństwa nie dtyczy: 1) 50) sby mającej rzeczenie lekarskie przeciwwskazaniu d używania pasów; 2) kbiety widcznej ciąży; 3) kierująceg taksówką sbwą pdczas przewżenia pasażera; 4) instruktra lub egzaminatra pdczas szklenia lub egzaminwania; 5) 51) plicjanta, funkcjnariusza Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrzneg, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, inspektra kntrli skarbwej, funkcjnariusza celneg i Służby Więziennej, żłnierza Sił Zbrjnych Rzeczypsplitej Plskiej J) pdczas przewżenia sby (sób) zatrzymanej; 6) funkcjnariusza Biura Ochrny Rządu pdczas wyknywania czynnści służbwych; 7) zespłu medyczneg w czasie udzielania pmcy medycznej; 8) knwjenta pdczas przewżenia wartści pieniężnych;