КНІГАДРУК У ПОЛАЦКУ ( )

Transkrypt

1 КНІГАДРУК У ПОЛАЦКУ ( )

2 КНІГАДРУК У ПОЛАЦКУ ( ) Бібліяграфічнае выданне Полацк Грэка-каталіцкая парафія Святапакутніка Язафата 2015 pawet.net

3 УДК ББК К 53 Укладальнік Міхась Баўтовіч К 53 Кнігадрук у Полацку ( ) : Бібліяграфічнае выданне / укладальнік М. Баўтовiч. Полацк: Грэкакаталіцкая парафія Святапакутніка Язафата, с. ISBN Кніга змяшчае апісанне выданняў, што выйшлі з-пад варштату полацкае друкарні. Вопіс храналагічна падзелены на дзве часткі. У першай частцы апісаныя кнігі, што выдалі сябры Таварыства Ісуса ( ), у другой выданні манахаў закону Божай Маці школаў пабожных ( ). Прызначана ня толькі даследчыкам, але і шырокаму колу аматараў гісторыіі Беларусі. УДК ББК ISBN Грэка-каталіцкая парафія Святапакутніка Язафата

4 Прадмова Прапанаваная праца, не зважаючы на падабенства, не з яўляецца бібліяграфічным даведнікам з розных, як нам падаецца, паважных прычынаў. Паўстанне яе вынікала з жадання даць аматарам гісторыі магчымасць азнаѐміцца з выданнямі полацкае друкарні, а даследчыкаў падштурхнуць да комплекснага вывучэння адукацыйнага працэсу полацкіх езуітаў з прыцягненнем звестак аб прадукцыі, што выйшла з- пад варштату мясцовае друкарні. Інфармацыя, збіраная з розных крыніцаў, была даволі фрагментарнай, што не дазволіла для значнае часткі выданняў скласці поўнага бібліяграфічнага апісання. З 496 апісаных у кнізе выданняў (472 езуіцкіх і 24 піярскіх) апісаныя з прагляду ня больш за 60 друкаў. Пераважная ж большасць запісаў угрунтаваныя на старых бібліяграфічных згадках. Назвы некаторых полацкіх выданняў адноўленыя шляхам рэканструкцыі. Апрача таго ў часе працы былі прагледжаныя каля 40 выданняў, выдадзеных у гарадах розных еўрапейскіх краінаў (Рыме, Венецыі, Парыжы, Ліѐне, Генце, Кѐльне, Лейпцыгу, Аўсбургу, Рэгенсбургу, Інсбруку, Празе), а таксама былое Рэчы Паспалітае (Кракаве, Варшаве, Вільні, Гданьску, Калішы), якія паслужылі ўзорамі для полацкіх друкароў. Сабраныя звесткі дазволілі ўзбагаціць і ўдакладніць інфармацыю, што да полацкіх друкаў. Спіс друкаў полацкае друкарні ўкладзены паводле храналогіі. У межах аднаго году назвы выданняў размешчаныя паводле альфабэту, бо аўтарства вялікай колькасці твораў засталося нявысветленым. Недатаваныя езуіцкія выданні змешчаныя ў спісе пасля 1820 году. Прозвішчы меркаваных аўтараў (укладальнікаў) пададзеныя ў квадратных дужках. Дзе-нідзе з азначаных вышэй прычынаў не стае звестак пра памер, аб ѐм, год выдання. Пасля ўласна апісання канкрэтнае кнігі пазначанае выданне, адкуль паходзіць 3 pawet.net

5 бібліяграфічны запіс. Хаця трэба прызнаць, што гэтае цверджанне вымагае тлумачэння. Колькасць згадак, сабраных у працэсе пошуку, для аднога запісу вагалася ад адной да адзінаццаці (у сярэднім 3-4). Змясціць усе згадкі пасля кожнага апісання не ўяўлялася магчымым, бо гэта надзвычай пашырыла б аб ѐм кнігі. Таму крыніцы, дзе згадвалася канкрэтнае полацкае выданне абіраліся паводле прыярытэту. Для нашае працы прыярытэтам між бібліяграфічных крыніцаў валодае "Польская бібліяграфія" Караля Эстрэйхера, якая налічвае каля 60 тамоў. Калі ў ѐй выданне ня згадвалася пошук працягваўся ў наступнай паводле значнасці крыніцы, кнізе Ірэны Кадульскай "Полацкая Акадэмія..." і г. д. Але напісанае не азначае, што канкрэтныя бібліяграфічныя звесткі (назва, аб ѐм, год выдання) маюцца ў пазначанай крыніцы ва ўсѐй паўнаце, бо наш запіс фармаваўся шляхам аналізу і адбору з усіх крыніцаў, дзе выданне згадвалася. У працэсе пошукаў між аўтараў полацкіх выданняў апрача прозвішчаў шырока вядомых тэалогаў, педагогаў, літаратараў такіх, як Тамаш Кемпійскі, Пѐтр Скарга, Дамінік дэ Калонья, Адам Нарушэвіч, маюцца імѐны менш вядомыя: Нікаля Фурго, Рэнэ Аюі, Тадэвуш Кучынскі. Урэшце ўдалося адшукаць і вярнуць імѐны асобаў, якія зусім невядомыя даследчыкам гісторыі Полацкае акадэміі: Ёган Шэга, Максымільян Хэль, Жазэф Шэвасу. Амаль кожны запіс суправаджае заўвага, дзе насамперш змешчаныя спасылкі на полацкія выданні, якія ідэнтычныя або тэматычна блізкія да апісанага. Апрача таго пры наяўнасці інфармацыі падаецца арыгінальная назва твора, які быў скарыстаны дзеля перакладу або друкарскага ўзнаўлення. Прыкладам для перакладу "Набажэнства да найсалодшага сэрца Ісуса" Станіслаў Шантыр скарыстаў кнігу Караля Борга "Навэна дзеля падрыхтоўкі да свята Найсалодшага Сэрца Ісусавага", што ўпершыню выйшла з друку ў Фэрары ў 1786 годзе (гл. 109). Дадаткова прыводзяцца сціслыя звесткі пра аўтараў або перакладчыкаў (гл. 37, 52 або 268), пра мясціны або асобаў, што згаданыя ў творы (гл. 44, 46 або 73). Часам тлумачыцца з якой нагоды паўстаў той або іншы твор (гл. 85, 122, 306, 329). Зрэдку для зборнікаў падаюцца назвы твораў, якія ў ім змешчаныя, або імѐны аўтараў (гл. 94, 120, 210, 211). Зразумела, што ня ўсе полацкія выданні патрапілі да змешчанага тут спісу. Гэтак між выданняў, апісаных у кнізе, маюцца некалькі 4

6 тамоў часопіса "Miesięcznik Połocki", кожны з якіх складаўся з чатырох нумароў часопіса. Асобныя ж нумары штомесячніка, якіх было ня менш за 16, да спісу ня трапілі. Колькасць календароў, выдадзеных друкарняй, можа павялічыцца яшчэ прыблізна на 12, бо выходзіў ѐн пэўна штогод. Да спісу не патрапілі асобна друкаваныя каталогі кніг полацкай друкарні Таварыства Ісуса, хаця маюцца звесткі, што яны выходзілі. Верагодным ѐсць друк: другога тому твораў Мусніцкага "Drobnieysze poetyckie zabawki" (гл. 217); прамоваў у гонар імператара Аляксандра І, напісаных Сцяпанам Красоўскім і Антонам Кіркорам і выдадзеных асобна, як тое было з прамовамі Даната Жаброўскага і Язэпа Скрудзеўскага (гл. 372, 373). Ня выключана, што "Słownik polsko-łaciński" Бенэдыкта Вараноўскага выходзіў у некалькіх тамах (гл. 419). Вышэй напісанае дае спадзеў, што спіс выданняў полацкае друкарні будзе папаўняцца, а іх агульная колькасць можа дасягнуць 600. Укладальнік 5

7 Аб выданнях полацкае тэматыкі XVI XVIII стст. Перш чым падыйсці да агляду друкарскае справы полацкіх езуітаў, а пасля іх і піяраў, варта высветліць, ці былі ў манахаў Таварыства Ісуса папярэднікі ў гэтай справе ў Полацку. Пасля згартання інавацыйнага друкарскага праекту Францішка Скарыны і канчатковага расстання ў 1530 годзе першадрукара з Айчынай, на абсягу Вялікага Княства Літоўскага ніводнай дзейнай друкарні не засталося. Толькі з другой паловы XVI ст. пад патранатам заможных асобаў пачалі паўставаць друкарні ў Берасці, Нясвіжы, Заблудаве, але ня ў Полацку. Ля паўночных межаў здаўна было неспакойна. Распачатыя Масковіяй у 1558 годзе вайсковыя дзеянні ў Ліфляндыі спакою не дадалі. У 1563 годзе паўночная частка Полацкага ваяводства разам з ваяводскім цэнтрам трапіла пад маскоўскую акупацыю, якая доўжылася больш за 16 гадоў. Пасля вызвалення Полацк уяўляў суцэльнае папялішча і патрэбна было не адно дзесяцігоддзе, каб аднавіць звыклы лад жыцця. Таму ня дзіва, што звестак пра полацкі друк з XVI ст. ня маем. Першае друкаванае выданне XVIІ ст., тэматычна павязаннае з Полацкам, мае назву "Kazanie O świątobliwym Zywoćie y chwalebney śmierći Przewielebnego w Bodze Oyca Iosaphata Kuncewicza, Arcybiskupa Połockiego, Witebskiego y Msćisławskiego W cerkwi Cathedralney Połockiey przy depozyciey ciała iego Odprawowane od Oyca Leona Kreuży Nominata na Episkopstwo Smolenskie. Za wolą y roskazaniem starszych z Ruskiego Ięzyka na polski przełożone y w druk podane." Яно ўбачыла святло ў 1625 годзе ў Вільні, хаця, як вынікае з назвы, Лявон Крэўза прамовіў яго ў полацкай царкве Св. Сафіі. Гэта дае падставу для дапушчэння, што друкарская справа ў Полацку наладжаная не была. У гадах чарговая вайна з Расеяй, цягам якой Полацк 6

8 знаходзіўся ў зоне расейскае акупацыі. Яшчэ перад прыходам расейскіх войскаў базыльяны вывозяць з горада мошчы Язафата Кунцэвіча, бо існавала рэальная пагроза іх знішчэння. Пасля сканчэння вайны ў часе вяртання ў 1667 годзе мошчаў полацкі базыльянін і будучы Кіеўскі мітрапаліт Кіпрыян Жахоўскі гэтаксама ў Вільні выдае твор "Relacya Czternastoletniego Wygnania z Kathedry Połockiey B. Męczennika Iozaphata Przy Szczęsliwym Powrocie Onego Do Teyze Kathedry Czyniona". Тое ж назіраем і між полацкіх езуітаў. Твор прафэсара рыторыкі Полацкае калегіі Андрэя Младзяноўскага "Auguria spei publicae Illustrissimo Domino Casimiro Joanni Sapieha palatino polocensi, capitaneo Volpensi, Onixtensi etc. dum palatinatus sui fasces capesseret exhibita et oblata a Batoreano regio Polocensi S. J. collegio", прысвечаны полацкаму ваяводу Казіміру Яну Сапегу, выходзіць у Вільні. Трохі пазней рэктар Полацкае калегіі ў гадах палачанін Міхал Буйноўскі свае творы полацкага перыяду "Ranny obiad na posiłek duszy" (1686), "Droga do domu wieczności" (1688), "Ratio status eligendi" (1688) гэтаксама выдае ў Вільні. Толькі пры самым канцы XVIІ ст. з яўляюцца звесткі пра друк у Полацку. Расейскі бібліѐграф Чарткоў у працы "Всеобщая библиотека России..." ў розных месцах і пад рознымі нумарамі падае выданне "О Сакраментахъ", якое, як адзначае аўтар, іншым бібліѐграфам невядомае. Да першага запісу бібліѐграф дадае, што аўтарам твору ѐсць Лявон Кішка, а дазвол на друк падпісаў М. Белазор у Полацку. Другі запіс суправаджае кароткая згадка, што кніга надрукаваная ў Полацку 1. Пазней гэта дазволіла К. Эстрэйхеру зрабіць выснову, што выданне выйшла ў Полацку ў дзвюх частках 2. Аднак ѐсць падставы для сумневу ў тым, што месцам друку быў Полацк. Варта адзначыць, што Лявон Кішка ў 1697 годзе быў архімандрытам Віленскага базыльянскага манастыру Св. Тройцы і падпарадкоўваўся базыльянскаму протаархімандрыту Сымону Агурцэвічу, але не Марцыяну Белазору, які ад 29 верасня 1696 году ачольваў Полацкую епархію. Таму подпіс Полацкага архібіскупа, як У выданні А. Д. Чарткова "Всеобщая библиотека России, или Каталог книг для изучения нашего отечества во всех отношениях и подробностях" на стар. 444 і 620 пададзеныя адпаведна наступныя запісы: 47. О Сакраментахъ: выдалъ Леонъ Кишка; позволеніе подписалъ М. Біалозоръ въ Полотске, року двойн. стр. въ О Сакраментахъ. Полоцкъ дв. стр. въ Гл. Estreicher VIII, XVIII і Estreicher XIX,

9 аўтарытэтнай духоўнай асобы, ѐсць толькі пацверджаннем таго, што праца Кішкі згодная з навукай Царквы, аднак не дае падставаў уважаць Полацк за месца друку. Зважаючы на тое, што ўжо Кіеўскі мітрапаліт Кіпрыян Жахоўскі, а пазней і ягоны спадкаемца на мітрапалічым пасадзе Лявон Кішка, значныя намаганні прыкладалі ў справе развою Супрасльскае друкарні, дзе ў 1722 годзе была надрукаваная праца самога Кішкі пад назвай "Собрание припадковъ краткое, и духовнымъ особомъ потребное", і як пададзена на тытуле: "Имущее в себе Науку о Сакраментахъ, о десяти Божиихъ Приказаняхъ, о Приказаняхъ Церковныхъ, и о Науце Христианской, съ выкладомъ Символа или Исповедания Веры Православныя Кафолическия, съ выкладомъ Молитвы: Отче нашъ: и Богородице Дево: Такожде Науку, како подобаетъ наставляти малыхъ или невежовъ в Веры Православной, содержащее". Лагічна разглядаць кнігу "О Сакраментахъ" адной з частак гэтага катэхізіса, якая раней асобна з явілася гэтаксама ў Супраслі. Надыход XVIІІ ст. ніяк не паўплываў на лад друку выданняў полацкае тэматыкі. Гэтак творы, якія полацкія езуіты прысвячалі полацкім ваяводам Станіславу Дангофу "Campus electoralis sub ducali campestris gradivi clava, ad militiam apertus foederatam in vota Illustrissimi ac Excellentissimi Domini, Sacri Rom. Imp. Comitis, D. Stanislai Donhoff Palatini Polocensis, Campiducis M. D. L. Neocorcinensi, Kosciericensis, Lucinensis, Kaluszynensis &c. Capitanei, atque eidem, per vivae vocis oracula, pacifice et secundissime electo, sub auspicatu, in palatinatum ingressum encomiastico consignatus stylo, a collegio Bathoreano polocensi Societatis Jesu" (1721), "Konwokacya planet na Sarmackim firmamencie sławą honoru, imienia y cnoty iaśnieiących pod elektoralnem polskiem niebem, na iasnoświetną Senatorskiego ingressu do Woiewodzińskiego Kasztelu apparencya, JWżnego Jmci Pana Stanisława Donhoffa Woiewody Połockiego, hetmana polnego W. X. L., Nowokorcińskiego, Kościerzyckiego, Lucyńskiego, Kałuszyńskiego, itd. Starosty ogłoszona, przy wypogodzoney prezencyi dziedzicznych luminarzów, JWżney Jmci Pani Zofii z Sieniawskich Donhoffowey woiewodziny połockiey, hetmanowey W. X. L. podczas tryumfalnych oyczystego świata applauzów polskim rytmem opisana od Kołlegium Bathorowego Połockiego Soc. Jesu" (1725) і Аляксандру Сапегу "Viae ad honores rationesq: amplissimi de animis liberorum patriae civium perpetuique triumphi Illustrissimae Sapieharum familiae communes, igrediente 8

10 palatinam Polociae urbem Illustrissimo Excellentissimo Domino Domino Alexandro Sapieha... equite Aquilae albae liberis nuper civium suffragiis electro palatino Polocensi, a Collegio Polocensi et universa provincia Litvana Soc. Jesu, immortaliter illustrissiae suae familiae addicta, populo ad trimphum congregato propositae anno MDCCLV. concongregato propositae" (1755) убачылі святло, як і раней, у віленскай акадэмічнай друкарні. Кнігадрук у Полацку ад 1774 г. да 1829 г. Апошняя чвэрць XVIІІ ст. кардынальна змяніла жыццѐ ня толькі полацкіх езуітаў, але і ўсяго Таварыства Ісуса. Але шлях, які прывѐў да зменаў, распачаўся значна раней. Свецкія ўлады шэрагу каталіцкіх краінаў (Партугалія 1758, Францыя 1762, Гішпанія, Аўстрыя і Сіцылія 1767) пачалі выдаляць езуітаў, ускладаючы на іх віну за ўнутраную нестабільнасць. У Рэчы Паспалітай змены наспявалі гэтаксама. Ужо ў лютым-красавіку 1767 года, у часе ўводу дзеля падтрымкі слуцкіх канфедэратаў дваццацітысячнага расейскага вайсковага кантынгента пад началам генэрала Нумарса, на Падзвінні пачалі шырыцца чуткі пра магчымы падзел дзяржавы. У верасні 1767 году храніст Полацкага Сафійскага манастыра занатаваў: "Афіцэр-матэматык з Масквы апісваў маѐмасць, землі, яры, рэкі, азѐры, млыны, фабрыкі, двары, гарады, мястэчкі, вѐскі, уладальнікаў. Адкуль пайшла пагалоска, што хочуць адабраць па Дзьвіну. Напужаныя ваяводскія ўстановы пачалі за Дзвіну пераводзіцца." 3 12 сакавіка 1772 году на загад расейскай імператрыцы Кацярыны ІІ пяцідзесяцітысячнае войска пад началам генэрал-маѐра Кахоўскага заняло тэрыторыю па Дзвіну ды Дняпро і ўжо не сыйшло. Пецярбурская Канвенцыя ад 5 жніўня 1772 году і рашэнне Сойму Рэчы Паспалітай ад 30 верасня 1773 году ўзаконілі анэксію Расеяй паўночна-ўсходняй часткі дзяржавы. На той час на землях, што адыйшлі да Расеі, функцыянавалі езуіцкія калегіі ў Віцебску, Оршы, Полацку ды рэзідэнцыі ў Магілеве і Мсціславе, якія належалі да Мазавецкай правінцыі Таварыства Ісуса. Апрача таго, працавала калегія ў Дынабургу, прыналежная да Літоўскай правінцыі Таварыства Дневникъ Полоцкаго Софійскаго монастыря, начатый въ 1746 г. // Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо- Западной Руси. Т. 10. Вильна : 1874, с

11 На забраных Расеяй землях знаходзіўся 201 сябар Таварыства Ісуса, у тым ліку 97 святароў. З агульнай колькасці езуітаў 97 працавала ў Полацкай калегіі, між іх 27 святароў. Адсюль зразумела, чаму пазней Полацк быў абраны за цэнтр Беларускай правінцыі. Расейскі ўрад адразу засяродзіў дзейнасць сваіх інстытутаў на ізаляцыі каталіцкіх структураў у Расеі ад астатняга каталіцкага свету. З гэтай мэтаю ўжо 25 снежня 1772 году было ўтворанае беларускае біскупства і прынятыя захады па недапушчэнні кантактаў з духоўнымі асобамі іншых краінаў. Але гэткі стан трываў нядоўга. 21 ліпеня 1773 году папа Клімент XIV пад ціскам каралеўскіх двароў згаданых вышэй краінаў сваім брэвэ "Dominus ac Redemptor" ліквідуе Таварыства Ісуса ва ўсім свеце, а 18 жніўня кангрэгацыя кардыналаў выдае інструкцыю, як мусіць адбывацца ліквідацыйны працэс. Мазавецкі правінцыял Казімір Сабалеўскі, маючы весткі аб надыходзячым няшчасці, 25 кастрычніка яшчэ да афіцыйнага абвяшчэння ліквідацыі Таварыства Ісуса ў Рэчы Паспалітай, якое адбылося 9 лістапада 1773 году, прызначыў рэктара Полацкае калегіі Станіслава Чарневіча сваім памочнікам (віцэ-правінцыялам) і даў яму ўладу над усімі езуіцкімі асяродкамі, што меліся на далучаных да Расейскай імперыі тэрыторыях. Гэты акт стаўся пачаткам аўтаномнага існавання беларускіх езуітаў. Імперскія ўлады палічылі для сябе непрыймальным выконваць папскую пастанову, бо яе выкананне дыскрэдытавала інстытут самаўладдзя. Віцэ-правінцыял Чарневіч намагаўся развязаць паўсталую калізію і атрымаць ад імператрыцы дазвол на роспуск Таварыства Ісуса ў Расейскай імперыі. Аднак атрымаў катэгарычную адмову і загад больш не вяртацца да гэтага пытання. У сакавіку 1774 году віцэ-правінцыял, як духоўны кіраўнік, учыніў візітацыю ўсіх калегіяў, рэзідэнцыяў, місіяў, што дазволіла кансалідаваць сяброў таварыства і наладзіць духоўнае жыццѐ. Частка езуітаў палічыла сваім абавязкам выканаць брэвэ "Госпад і Адкупіцель" і пакінула Таварыства. З гэтае прычыны пачала адчувацца нястача асобаў святарскага стану. Станіслаў Чарневіч вырашыў прыймаць да складу Таварыства асобаў, што раней належалі да былых Мазавецкай і Літоўскай правінцыяў Societatis Jesu, з частак якіх утварылася Беларуская правінцыя. Першыя 20 маладых езуітаў былі высвячаныя на святароў 16 лістапада 1776 году. Біскуп Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч, які апекаваўся ўсімі рыма-каталікамі на далучанных тэрыторыях, 30 ліпеня 1779 году 10

12 дазволіў адчыніць у Полацку навіцыят дзеля падрыхтоўкі кандыдатаў на езуітаў. Згаданая ўстанова распачала працу 2 лютага 1780 году. З дазволу імператрыцы і біскупа Сестранцэвіча была скліканая кангрэгацыя (з езд прадстаўнікоў). Яна працавала ў Полацку з 11 па 18 кастрычніка 1782 году і абрала сваім кіраўніком (генэральным вікарыем) Станіслава Чарневіча. Апрача таго, былі развязаныя арганізацыйныя праблемы і падтрыманая кандыдатура заступніка Сестранцэвіча біскупа Яна Беніслаўскага на пасланца да Апостальскага пасаду ў справе легалізацыі Таварыства Ісуса ў Расеі. Вынікам візыту біскупа Беніслаўскага было тое, што наступнік Клімента XIV папа Пій VI дазволіў Таварыству Ісуса існаваць у межах Расейскае імперыі. Далейшае развязанне праблемаў, што да лѐсу Каталіцкае царквы ў Расеі, а між імі і Таварыства Ісуса, настала ў часе знаходжання ў гг. у Санкт-Пецярбургу папскага легата Джавані Архэці. Адсюль пачынаецца паступовы развой Таварыства Ісуса ў межах Расейскае імперыі. З розных краінаў Еўропы пачалі прыязджаць адукаваныя асобы, што хацелі звязаць свой лѐс з Таварыствам. Першымі з прыбылых былі Луіджы Руснаці, Луіджы Паніцоні, браты Каэтан, Франчэска, Луіджы ды Джузэпэ Анджаліні, Калюмбан Пфайфер, Антон Люстыг, Алоіз Ляндэ, Антон Шэдлер, Аўгустын Маньяні, намаганнямі якіх быў закладзены падмурак адукацыйнае сістэмы Полацкае калегіі. Большасць даследчыкаў за пачатак друкарскае справы ў Полацку ўважаюць 1787 год, калі імператрыцай Кацярынай ІІ быў выдадзены прывілей на друкарню пры Полацкай калегіі Таварыства Ісуса. Гэтая версія мае некалькі пацверджанняў. Папершае, у верасні 1787 году варшаўскае выданне "Dziennik Handlowy" паведамляла пра выраб на фабрыцы Пятра Завадскага літараў для Полацкае друкарні. 4 Па-другое, да 1787 году выданні "Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu" выходзілі з магілеўскай друкарні архібіскупа Станіслава Богуша- Сестранцэвіча. Па-трэцяе, творы тэматычна павязаныя з Полацкам і пісаныя былымі езуітамі, такія як К. Беніслаўскага "Pienia całodzienne i całonocne, na przybycie do kraiów swych Biało- Rossyiskich Nayiaśniejszej Katarzyny II, Cesarzowey, Stworzycielki, Prawodawezyni, i Matki całey Rossyi, od poddaństwa prowincyi "Dziennik Handlowy. Zawieraiący w sobie wszystkie okoliczności, Pisma, Uwagi i Myśli Patryotyczne do Handlu ściagaiące się". Warszawa : 1787, T. III, Cz. IX (wrzesień). 11

13 Песня радасці з аздараўлення Кацярыны ІІ (Вільня, 1781). 12

14 Dźwińskiey, przez X. Konstantego Benisławskiego, iednego z naypoddańszych poddanych, wierszem Królewskim złożone" (1780) і М. Карыцкага "Carmen Cum augustissima Jmperatrix Totius Rossiae Catharina II Aegra uteretur valetudine, dicatum Honoribus Celsissimi S. R. J. Principis Gregorii Potemkin Campi-Ducis Exercituum Rossiae, Senatoris, Vice-praesidis Collegii Bellici, Jmperatoriae Majestatis In Guberniis Astrachanensi, Neo-Rossiaci, Azoviensi & Saratoviensi vicarii, Omnium Rossiacorum Nec non Variorum Ordinum Equitis a Collegio Polocensi Societatis Jesu Infinitis Jpsi nominibus Obstricto" ўбачылі святло ў віленскай акадэмічнай друкарні. Урэшце будынак, дзе месцілася друкарня, паўстаў толькі ў 1778 годзе. Аднак прыняўшы ўсѐ вышэйпісанае, варта звярнуць увагу і на тое, што розныя бібліяграфічныя выданні змяшчаюць звесткі пра больш раннія за 1787 год полацкія друкі (гл. 1 7). Цяжка ўважаць гэтыя звесткі за суцэльныя памылкі ўкладальнікаў. Тут у якасці тлумачэння можам дапусціць, што нейкі друкарскі варштат меўся ў Полацку яшчэ да атрымання імператарскага прывілею. На пачатку сваѐй дзейнасці полацкая друкарня мела шчыльныя сувязі з віленскай акадэмічнай друкарняй, дзе ў гг. прэфектам быў экс-езуіт і будучы біскуп Давід Пільхоўскі. Справамі друкарні ў Вільні апекаваліся напачатку Рафал Літвінскі, а з 1799 году Мікалай Тамашэўскі. З гэтае прычыны некаторыя полацкія выданні паводле аздаблення маюць падабенства з віленскімі. Варта параўнаць выданні "Augustissimo ac potentissimo Paulo I" (1797, 85) і "Grammatyka francuzka krótko zebrana" (1798, 92) з віленскімі "Carmen Cum augustissima Jmperatrix Totius Rossiae Catharina II" (1781) і "Grammatyka francuzka krótko zebrana" (1796) адпаведна. Выданне ж полацкага календара можна ўважаць за працяг традыцыяў календара віленскага, укладанне і друк якога ў Віленскай акадэмічнай друкарні цягам чвэрці стагоддзя здзяйсняў выхаванец Полацкае калегіі Францішак Папроцкі. Арганізатарамі працы полацкае друкарні былі сябры Таварыства. Гэтак пасаду прэфекта ў розныя гады займалі Мацей Ракеты ( ), Тадэвуш Бжазоўскі ( ), Алоіз Лянкевіч ( ), Геранім Гарабурда ( i ), Ян Заранак ( ), Ігнат Хадыніцкі ( ), Вінцэнт Жолудзь ( ). Друкарамі былі пераважна таксама езуіты: Базыль Шыркевіч ( ), Алоіз Лянкевіч ( ), Ян Корсак ( ), Антон Сакалоўскі ( ), Адам Міхалоўскі ( ), Ян Ляшчынскі ( ), Ян Брукнер (

15 Граматыка францускае мовы (Вільня, 1796). 14

16 1820), Мацей Дрыкшаў ( ). Апрача таго на працы ў друкарні былі занятыя яшчэ каля дзесятка асобаў. 5 Дзеля забеспячэння навучальнага працэсу Полацкая друкарня перадрукоўвала ня толькі творы, што раней друкаваліся ў Рэчы Паспалітай, але і працы найлепшых езуіцкіх тэолагаў і казальнікаў іншых еўрапейскіх краінаў. Частку друкаў складаюць працы выкладчыкаў полацкае калегіі, а пазней акадэміі. Дзеля вызначэння аб ѐму прадукцыі, выдаванай друкарняй, неабходна валодаць звесткамі аб фармаце, колькасці старонак, накладзе кожнага з выданняў. На жаль выходныя звесткі аб друках полацкае друкарні носяць спарадычны характар, і абагульніць іх не ўяўляецца магчымым. Аднак з пэўнасцю можна казаць, што пры канцы XVIII ст. друкарня па колькасці выданняў стала лідарам на землях сучаснае Беларусі. 6 Такі самы стан захаваўся на пачатку XIX ст. У гг. полацкая друкарня выдала сама меней 79 кніг і паводле колькасці саступала адно толькі віленскай акадэмічнай друкарні (115 кніг). Пададзеная ніжэй гістаграма дазваляе прасачыць дзейнасць друкарні цягам гадоў. Не зважаючы на пэўныя спады, выразна праглядаецца ўзыходзячы трэнд. Некаторыя з тых спадаў можна патлумачыць непаўнатой звестак, іншыя прычынамі зразумелымі. Гэтак вядома, што пасля заняцця 26 ліпеня 1812 году Полацка францускім войскам друкарня прыпыніла працу і аднавіла яе толькі ў наступным годзе. Зачыненая ж полацкая друкарня была адразу пасля атрымання загаду імператара Аляксандра І, падпісанага 25 сакавіка 1820 году. Таму для 1812 і 1820 гг. ѐсць магчымасць прыблізна вылічыць колькасць выданняў, што маглі выйсці цягам поўнага году. Да пабудобы гістаграмы з паважных прычынаў не былі скарыстаныя звесткі з укладзенага Шторхам і Адэлунгам сістэматычнага агляду (гл. Бібліяграфічны спіс). Па-першае, звесткі аб часе выхаду выданняў полацкае друкарні не адпавядаюць інфармацыі, атрыманай з іншых крыніцаў. Насуперак пададзенаму часу друку ( гг.) на самой справе ў аглядзе апісаныя кнігі, што друкаваліся ў гг. Падругое, пераважная частка полацкіх выданняў у аглядзе датаваная гг. так, што колькасць выданняў у 1802 годзе сягае 42, што больш чым удвая перывышае колькасць, пададзеную ў астатніх крыніцах. Верагодна ўкладальнікі ня мелі дакладных звестак пра час Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, Opr. L. Grzebień. 6. А. Мальдзіс у працы "На скрыжаванні славянскіх традыцый" (с. 242) падае лічбы друкаў XVIII ст.: у Горадні 97, Полацку 82. Паводле нашых падлікаў, з полацкай друкарні выйшлі 122 кнігі, што дазваляе ѐй заняць першае месца. 15

17 Выданне кніг полацкай друкарняй у гадах. 16

18 выхаду выданняў з друку і год пазначалі адвольна. Аднак да аналізу моваў выданняў полацкае друкарні звесткі сістэматычнага агляду скарыстаныя, таму тут маем паўнейшую карціну. Гэткім чынам спіс моваў полацкіх друкаў мае наступны выгляд: 1) польская 243,2; 2) лацінская 157,4; 3) француская 22,7; 4) нямецкая 20,5; 5) латгальская 18,7; 6) расейская 4,5; 7) італьянская 4,2; 8) беларуская 1,0; 9) літоўская 0,2; 10) грэцкая 0,15. Прыведзеныя лічбы маюць выгляд дробу, бо некаторыя з выданняў з яўляюцца дзвюх-, трох-, і нават шасцімоўнымі. Як відаць, першыя дзве пазыцыі трывала займаюць мовы польская і лацінская. З кожнай новай знаходкай пададзены спіс моваў можа зазнаць зменаў, асабліва ў такіх пазыцыях як 3-4, 6-7 або Найбольш верагодна, што з цягам часу будуць знойдзеныя выданні ў літоўскай мове, бо тэкст у гэтай мове маецца ў матэрыялах петрыкоўскага правінцыйнага сіноду "Rituale sacramentorum..." ( 183) і ѐсць звесткі пра выданне "Ustawy Bractwa..." ( 68, 70, 204, 495) таксама і па-літоўску. Верагодна адшуканне кніг у грэцкай мове, бо ў выданні "Augustissimo ac Potentissimo Alexandro I..." ( 314) змешчаны тэкст па-грэцку і гэтая мова ў калегіі выкладалася. Ня выключана, што выходзілі выданні друкаваныя габрэйскім шрыфтам, бо гэткі шрыфт меўся ў полацкай друкарні. Да таго ж сябры Таварыства Ісуса дапамагалі полацкім марыявіткам у справе хрыстыянізацыі габрэяў, што вынікае з даклада міністра Духоўных справаў і Народнае адукацыі Расейскае імперыі імператару Аляксандру І ад 13 (25) сакавіка 1820 году аб тым, што "у 1801 годзе езуіты скарыстоўвалі гвалт, навяртаючы габрэйскіх дзетак... Спатрэбілася моц губернскага начальства, каб выцягнуць згаданых габрэйскіх дзетак з манастыра". Пераважную большасць выданняў паводле тэматыкі складалі кнігі непасрэдна прызначаныя для забеспячэння навучальнага працэсу: праграмы навучання, падручнікі ў розных галінах ведаў. За імі ішлі выданні больш шырокага ўжытку: катэхізісы, малітоўнікі, 17

19 духоўныя практыкаванні. Выходзілі выданні мастацкага зместу, аўтарамі якіх былі калі не самі езуіты, дык асобы блізкія поглядамі да кансэрватыўнага кірунку грамадскае думкі (Міхал Карыцкі, Нікадэм Мусніцкі, Адам Нарушэвіч, Ігнат Красіцкі, Францішак Карпінскі). Значныя непрыемнасці прынес 1800 год. Агульна было вядома, што пасля няўдалых дзеянняў супраць напалеонаўскай Францыі ў Галандыі ў верасні-кастрычніку 1799 году сумеснага англійскарасейскага корпусу і яго капітуляцыі, сатэліты вінавацілі адзін аднаго ў паразе і фактычна дайшло да спынення якіх-колечы дыпламатычных зносінаў. У гэтай сітуацыі езуіты паказалі сябе палітычна недасведчанымі, бо ў выдадзеным полацкай друкарняй календары на 1800 год меўся пахвальны водгук аб англійскім флоце. Калі рапарт Санкт-Пецярбурскага цэнзара Фѐдара Туманскага дайшоў да імператара Паўла І, той надта абурыўся. Вынікам стаў выдазены мітрапаліту Станіславу Сестранцэвічу загад ад 6 красавіка 1800 году, які абавязваў спаліць усе календары, пераглядзець раней выдадзенныя кнігі, адхіліць ад выканання абавязкаў цэнзара біскупа Яна Беніслаўскага, права цэнзуры духоўных выданняў даць толькі мітрапаліту, а свецкія кніжкі без адпаведнае цэнзуры не друкаваць. 7 З гэтае прычыны на вокладцы календара на 1802 год маецца надпіс, што выдадзены ѐн "З дазволу Пецярбурскай Імперскай цэнзуры" (гл. 136). Ад часу закладання акадэміі права цэнзуры надаецца сябрам Таварыства Ісуса. Сярод цэнзараў значацца Матэа Малінары, Язэп Цытовіч, Міхал Ляснеўскі. Езуіты працягвалі інтэнсіўную выдавецкую дзейнасць, хаця варункі пачалі паступова пагаршацца. Гэтак з пачаткам пабудовы цытадэлі ў Дынабургу ў 1811 годзе была зачыненая тамтэйшая калегія. Шляхецкая калегія ў Санкт-Пецярбургу, якая адчыніла свае дзверы ў 1806 годзе, перастала існаваць у тым самым годзе. Верагодна, дазвол на адчыненне акадэміі ў Полацку быў дадзены ў якасці кампенсацыі за ліквідацыю дзвюх згаданых калегіяў, каб скарыстаць наяўны выкладчыцкі персанал, бо сістэма дзяржаўнай адукацыі не была ў стане стаць альтэрнатывай езуіцкаму навучанню. Пасля аднаўлення на падставе булы папы Пія VII "Sollicitudo omnium ecclesiarum" ад 7 жніўня 1814 году Таварыства Ісуса ва ўсім свеце, расейскаму ўраду не было больш патрэбы цярпець Полное собраніе законовъ Россійской имперіи, съ 1649 года. Т. ХХVI Санкт-Петербург : Тип. 2-го Отд-ния Собств. Е.И.В., 1830, с

20 Віленскі каляндар (Вільня, 1789). 19

21 існаванне згуртавання ў Расейскай імперыі. Пачалося паступовае абмежаванне дзейнасці езуітаў, да адной з праяваў яго належыць ліквідацыя Пецярбурскай калегіі і выдаленне Таварыства з сталіцы імперыі на падставе імператарскага загаду ад 20 снежня 1815 году (1 студзеня 1816 году паводле грыгарыянскага календара). Урэшце працэс завяршыўся выдаленнем сяброў Таварыства Ісуса за межы Расейскае імперыі на падставе загаду ад 13 (25) сакавіка 1820 году. Выхаванец полацкіх езуітаў Эдвард Масальскі ўспамінаў, што "адразу пасля Велікодных святаў (02.IV М.Б.) езуіты пачалі ад язджаць на расстаўленных праз урад конях партыямі па 20, і па двух на адной брычцы, абкладзенай скрынямі і клункамі.... Каля Зялѐных Святаў (21.V М.Б.), калі ўжо амаль усе езуіты выехалі, прыехаў за мной брат Язэп, з асобнай падводай пад кнігі. Развітаўшыся тады з Полацкам і забраўшы пакункі з кнігамі і партрэт караля Батуры, выцягнуты з рамы і скручаны ў рулон, ад ехалі з гэтага гораду." 8 Пасля ад езду езуітаў віцебскі цывільны губернатар Аляксей Бутовіч ужо 9 верасня 1820 году звяртаўся да міністра Народнае адукацыі Аляксандра Галіцына з просьбай аб перадачы для губернскіх патрэбаў друкарскага абсталявання, шрыфтоў і хлопцаў, што займаліся абслугоўваннем. Аднак міністр ягоную просьбу не задаволіў. Паезуіцкія будынкі з усім абсталяваннем, былі аддадзеныя пад вайсковую ахову. Фаўст Цяцерскі, абраны правінцыялам дамініканаў у 1818 годзе (гл. 402), пакінуў у дзѐнніку візітацыі гэткія занатоўкі: "1821, Жнівень, 11: Праязджаючы праз Полацк глядзеў на сумную выяву паезуіцкіх будынкаў: абадраныя ўпрыгожанні, спустошаныя склады, падрапаныя муры і г.д., здаецца надыйшло руйнаванне. Кажуць, што будынкі будуць аддадзеныя кадэтам. Бяз слѐз і халоднага поту глядзець на гэтае спусташэнне немагчыма , Верасень, 9: Выезд з Вушачаў. Позна прыехалі ў Полацк. Апрача пахвалы нічога немагчыма казаць пра манахаў, што жывуць, як у нашым, гэтак і ў паезуіцкім манастыры. Адно сумна, што прыгожыя і велічныя будынкі пакінутыя. Адстаўныя жаўнеры нясуць варту, інваліды Edward Tomasz Masalski: Z pamiętników ( ) / Z filareckiego świata: Zbiór wspomnień z lat Warszawa : 1924, s Дневникъ визитатора Доминиканскихъ монастырей Северо-Западнаго края за гг. / Археографическій сборникъ документовъ, относящихся къ исторіи Северо-Западной Руси. Т. 14. Вильна : 1904, сс. 126,

22 сядзяць пры розных складах." 9 Адкуль вынікае, што ў гэты час у будынках, пакінутых езуітамі, жылі манахі-дамініканы. Правінцыял дадае, што будынкі, пэўна, аддадуць кадэтам, але нічога не кажа пра піяраў. Падобна дазвол на адчыненне піярскае вучэльні ў Полацку ўлада разглядала як часовы варыянт, пакуль ня будуць вырашаныя арганізацыйныя праблемы, павязаныя з ужо запланаваным закладаннем кадэцкага корпусу. Урэшце рашэнне аб перадачы будынкаў манахам закону школаў пабожных, то бок піярам, пад вучэльню было прынятае. Адбылося тое гэткім чынам. Урад пасля сканчэння навучальнага году 1821/1822 зачыніў у Віцебску піярскую калегію, што працавала ад 1799 году, і прылучыў касцѐл з манастырскімі будынкамі да дзяржаўнае ўласнасці. 10 Наўзамен перадаў манахам паезуіцкія будынкі ў Полацку і дазволіў адчыніць тут вышэйшую вучэльню. Урачыстае адкрыццѐ адбылося 1 верасня 1822 году. Віленская газета "Літоўскі кур ер" гэтак апісала падзею: "Правінцыял піяраў кс. Купсць 1.ІХ.1822 г. адчыніў у Полацку 4 ніжэйшыя класы, а 15-га таго ж месяца распачаліся вышэйшыя курсы гэтае новае ўстановы. Перад тым у прысутнасці цывільных уладаў і вялікай колькасці грамадзкасці гэты самы правінцыял распачаў пасяджэнне прамовай ад адукацыі моладзі, мэтай якой ѐсць удасканаленне сэрца праз узрастанне ў хрысціянскіх цнотах, праз узбагачэнне думак, практыкаванне розуму, і ўрэшце ўмацаванне цела праз неабходныя для таго сродкі і навучанне сціпламу жыццю. Потым выкладчык польска-лацінскае літаратуры кс. Лашкевіч у сваѐй прамове заахвочваў моладзь да актыўнага занятку навукамі. Настаўнік жа нямецкае мовы Шлезінгер па-француску тлумачыў, што дасканалае валоданне іншаземнымі мовамі значна спрыяе асвеце. У канцы быў прачытаны расклад лекцыяў для чатырох ніжэйшых і трох вышэйшых класаў. Пасяджэнню папярэднічала ўрачыстая імша аб Святым Духу, са спевам "Veni Creator", а пасля сканчэння "Te Deum". На гэтым скончылася сціплая ўрачыстасць адкрыцця піярскай школы ў Полацку." 11 Аднак друкарня распачала сваю працу пазней, бо сціслы запіс курсу даваных ведаў пад назвай "Wykład nauk dawanych w szkole wyższey połockiey xx. pijarów. Od dnia 1. września 1822 roku, do Marek Gozdawa. Wspomnienie o Pijarach witebskich / Kwartalnik Litewski. Wydawnictwo poświęcone zabytkom przeszłości, dziejom, krajoznawstwu i ludoznawstwu Litwy, Białorusi i Inflant. Petersburg : 1910, T. 1 (marzec), ss I. G. Materyały do dziejów Akademii Połockiej i szkół od niej zależnych. Kraków : 1905, s

23 dnia 4. lipca 1823 roku" выйшаў у 1823 годзе з друкарні віленскіх піяраў. Адшукаць сярод бібліяграфічных запісаў спасылкі на выданні, ранейшыя за 1824 год, не ўдалося. З гэтае прычыны за пачатак працы піярскае друкарні ў Полацку мусім прыняць азначаны год. Пэўна, адчуванне часовасці побыту ў Полацку наклала адбітак як на працу Вышэйшае вучэльні, гэтак і друкарні пры ѐй. Навучальны працэс у вучэльні грунтаваўся на падручніках, дасыланых з Вільні, або Варшавы, таму друкарня (у адрозненне ад часоў езуіцкае калегіі) не была засяроджаная на абслугоўванні вучэльні. У выданнях друкарні гэтага перыяду пэўнай тэматычнай скіраванасці не праглядаецца. Аднак піяры працягвалі місіянерскую дзейнасць сяброў Таварыства Ісуса сярод латгальцаў. Сведчаннем таму перавыданне кніг, што раней друкавалі езуіты: "Eysas Łyugszonas..." ( 473, 494), "Abece" ( 493), "Gromota brolistes..." ( 495), "Padumszonas un Łyugszonas..." ( 496). Гэтаксама дзеля шырокага ўжытку быў перавыдадзены малітоўнік "Zbiór wybornego i gruntownego nabożeństwa..." ( 492). Паводле гістарычных звестак, піярская вучэльня спыніла сваю працу ў 1830 годзе, пэўна пасля сканчэння навучальнага году. Аднак звестак пра выданні друкарні гэтага году адшукаць не пашчасціла. У часе рэалізацыі ў гг. плану пераабсталявання паезуіцкіх будынкаў дзеля патрэбаў кадэцкага корпусу дзяржаўная камісія палічыла залішняй прысутнасць друкарні ў Полацку. Абсталяванне было дэмантаванае і перададзенае заснаванаму 8 лістапада 1833 года Кіеўскаму ўніверсітэту Святога Ўладзіміра. Наступнай кнігі Полацк мусіў чакаць больш за палову стагоддзя. Толькі ў 1885 годзе ў прыватнай друкарні былога віленскага месціча Хайма Вульфава Клячкі ўбачыла святло невялікая, складзеная з 34 старонак, кніжыца святара Міхаіла Дуброўскага пад назвай "Житіе преподобной Евфросиніи, княжны Полоцкой, съ краткимъ описаніемъ основаннаго ею въ г. Полоцке женскаго монастыря и находящейся въ немъ святыни". Але гэта ўжо іншая гісторыя. Міхась Баўтовіч 22

24 Выданні друкарні Таварыства Ісуса ( ) 1774 Kantyczka Kantyczka, abo nabożne pieśni w narzeczu połockim. Połock : w drukarni Soc. Jesu, [?] с. ; [?] ; беларуская. Estreicher не згадвае. Заўвага. Выданне згаданае Вацлавам Ластоўскім у артыкуле "Pryczyny zaniepadu biełaruskaho adradžeńnia u XIX stal." (biełaruskaja wilenskaja czasopiś "Homan", 6, 3 marca 1916, s. 3). KATENBRING, Józef ( ) 2. Petropolis. Carmen. [Polociae] : [1774]. 24 с.; 4, лацінская. Estreicher XXV, 188. Заўвага. На адвароце тытуловага аркуша надпіс: "Immortali nomini illustrissimi ac excellentissimi domini Zachariae comitis de Czernichew Ordinum Rossiacorum equitis, exercituum supremi ducis, Collegii Bellici praesidis, gubernatoris sui benevolentissimi, d.d.d. Collegium Polocense Societatis Jesu cum ceteris in Alba Russia" Exercitationes literariae 3. Exercitationes literariae ex Historia, Geografia politica ac naturali, Algebra, Geometria et Trigonometria etc. habitae in Collegio Polocensi Soc. Jesu. [Polociae] : [1775]. 16 с.; 4, лацінская. Estreicher XVI,

25 1777 Exercitationes literariae 4. Exercitationes literariae ex Jure naturali, Historia, Geografia politica, ac naturali, Algebra, Geometria, et Trigonometria tam theoretica, quam practica, Gnomonica, Sectionibus conicis; Mechanica, Statica, Hydrostatica, Hydraulica; Architectura militari, et civili; Astronomia, Physica, Optica, Catoptrica, Dioptrica, Rhetorica, Poesi, Grammatica, etc. Habitae in Collegio Polocensi Societatis Jesu. Anno Reparatae Salutis MDCCLXXVII. [Polociae] : с.; 4, лацінская. Estreicher Dopełnienia i sprostowania, z.i, 193. Заўвага. Ва ўступе змешчаныя прысвячэнні намесніку Полацкаму і Магілеўскаму, генэрал-губернатару З. Чарнышову (па-лацінску) і Полацкаму губернатару А. Нарышкіну (па-расейску) SEGNERI, Paolo ( ) 5. Penitent nauczony dobrey spowiedzi, albo Książeczka duchowna, z którey się każdy nauczyć może sposobu powrócenia do łaski Bożey i wytrwania w niey. Wydana po włosku od Pawła Segnerego Soc. Jesu. Przełożona na polski ięzyk przez iednego Kapłana tegoż zakonu. w Połocku : w uprzywil. od Jey Jmper. Mci Drukarni Coll. Soc. Jes.; R. P , [3] с.; 16, польская. Estreicher XXVII, 346. Заўвага. Пераклад кнігі па навучанню праўдзівай споведзі, што пад назвай "Il penitente istruto a' ben Confessarsi: operetta spirituale, Da cui ciascuno può apprender il modo certo di ritornar in gratia del suo Signore, e di mantenersi" ўпершыню выйшла з друку ў 1669 г. у Балоніі. Верагодна, маецца памылка або ў даце, або ў назве друкарні, бо імператарскі прывілей нададзены друкарні ў 1787 г. Гл Dziesięc niedziel 6. Dziesięc niedziel nabożeństwa do św. Ignacego. [Połock] : [1779]. 24

26 [?] с.; [?], польская. Kadulska 210. Заўвага. Выданне згаданае пад 35 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні, размешчанага ў двух залях і на калідоры, з вопісам паезуіцкіх свецкіх кніжак, перададзеных беларускім гімназіям у 1831 годзе". Верагодна, ѐсць перакладам з італьянскай мовы твора Pasquale de Mattei "Novena in apparecchio divoto alla festa di S. Ignazio di Loiola fondatore della Compagnia di Gesù". Датаванне полацкага друку выглядае памылковым, бо падобныя выданні выходзілі з-пад варштату ў Полацку ў гг., у ліку якіх і версія ў лацінскай мове. Гл. 37, ALVARIS, Emmanuelis ( ) 7. De institutione grammatica. Polociae : typis S. J., с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, I, 23. Заўвага. Падручнік лацінскай граматыкі Альварыса выдаваўся ў Полацку ў розных варыяцыях некалькі разоў. Гл. 31, CZERNIEWICZ, Stanisław ( ) 8. Mowa do Nayiasnieyszey Imperatorowey całey Rossyi Katarzyny II. miana w Połocku w kościele XX. Jezuitów przez J. X. Stanisława Czerniewicza S. J. prowincyała Białoruskiego. [Połock] : [1787]. 1 с.; 4, польская. Estreicher XIV, 567. Заўвага. Гэтае і наступнае выданні змяшчаюць тэксты прамоваў Станіслава Чарневіча 20.V.1820 г. у часе наведання Полацка імператрыцай Кацярынай ІІ. CZERNIEWICZ, Stanisław ( ) 9. Mowa do Nayiasnieyszey Monarchini Katarzyny miana w pałacu przez J. X. Stanisława Czerniewicza S. J. prowincyała Białoruskiego. [Połock] : [1787]. 1 с.; 4, польская. Estreicher XIV,

27 Ustawy Ustawy przystoyney Obyczayności do Zachowania się cnotliwego w Pożyciu Ludzkim. Według Każdego Stanu i Wieku. w Połocku : w Uprzyw. od Jey Imperatorskiey Mści Drukarni Colleg. Soc. Jesu, , [3] с.; 12, польская. M. Inglot SJ, St. Obirek. Jezuicka ars historica, 2001, s. 226 Заўвага. Твор перавыдаваўся ў 1794 і 1806 гг. Гл. 69, 253. [SCHEGA, Johann ( )] 11. Verus Jesu Socius. Polociae : [?] с. ; [?] ; лацінская. M. Inglot SJ, St. Obirek. Jezuicka ars historica, 2001, s. 226 Заўвага. Верагодным аўтарам з яўляецца аўстрыйскі езуіт Ёган Шэга. Кніга пад назвай Schega Joannes "Jubilus de eo, quisnam sit Religiosus, et verus Jesu Socius" выходзіла з друку ў 1648 і 1681 гг. Былі перавыданні і ў гг. Гл Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1788]. 30 с.; 12, лацінская. Estreicher XIV, 91. Заўвага. Спісы сяброў Таварыства Ісуса выходзілі з друку штогод на пачатку каляндарнага году да выгнання іх з Расейскай імперыі. Назва штогадовых выпускаў некалькі разоў змянялася. COLONIA, Dominik De ( ); ESTKO, Piotr ( ) 13. De arte rhetorica libri quinque. Lectissimis veterum authorum aetatis aureae exemplis illustrati et ad usum candidatorum eloquentiae accomodati. Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, Anno Domini с.; 8, лацінская. 26

28 Першае полацкае выданне каталога сяброў Таварыства Ісуса і займаных імі пасадаў (1788). 27

29 Estreicher XV, Заўвага. Аўтарам адаптацыі вядомага ў Эўропе падручніка рыторыкі быў сакратар віцэ-правінцыяла Станіслава Чарневіча Пѐтр Эстка. За аснову, пэўна, паслужыла віленскае выданне 1770 г. пад назвай "De arte rhetorica libri quinque. Lectissimis veterum auctorum aetatis aureae, perpetuisque exemplis illustrati auctore P. Dominico de Colonia S. J. Presbytero." Падручнік перавыдаваўся ў Полацку двойчы. Гл. 29, 104. BRZOZOWSKI, Tadeusz ( ) 14. Kazanie w czasie zebrania Prześwietnego Obywatelstwa Gubernii Połockiey na pozwolona od Nayіaśnieyszey Katarzyny II. Pani Naszey Miłościwey elekcyą między sobą osób do różnych cywilnych subselliów, miane w kościele połockim Societatis Jesu przez Tadeusza Brzozowskiego tegoż zakonu kaznodzieyę roku d. 22. lutego. w Połocku : w Uprzywilejowaney od Jey Jmperatorskiey Mości Drukarni Colleg. Soc. Jesu, [1788]. [2], 19 с.; 4, польская. Estreicher XIII, 406. Krótkie Zebranie Geografii 15. Krótkie Zebranie Geografii Powszechney O Państwach Europeyskich, o Astronomii i Polityce, ile te wchodzą do Geografii; Nowym Sposobem z Teraznieyszych Geografów Ułożone. Na Klassę IV. i V. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Uprzywilejowaney od Jey Jmperatorskiey Mości Drukarni Colleg. Soc. Jesu, Roku Pańskiego с.; 8, польская. Estreicher XXXV, 161. Заўвага. Падручнік перавыдаваўся ў Полацку ў 1790 г. Гл. 34. Krótkie Zebranie Historyi 16. Krótkie Zebranie Historyi Rzymskiey Od założenia Rzymu aż do naszych czasów Na IV. i V. Klassę. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Uprzywilejowaney od Jey Jmperatorskiey Mości Drukarni Colleg. Societatis Jesu, Roku Pańskiego [1], 174 с.; 8, польская. Estreicher XXXV, 162. Заўвага. Падручнік перавыдаваўся ў Полацку ў 1795 г. Гл. 55,

30 Praelectiones 17. Praelectiones ex probatis authoribus selectae ad usum studiosae juventutis pro secunda et tertia classe. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Estreicher XXV, 204. Заўвага. Падручнік перавыдаваўся ў Полацку ў 1794 г. Гл. 66. Recueil des maximes 18. Recueil des maximes morales et politiques, de fables et des contes pour rire, de reparties ingénieuses, de bons mots et de pensées: d histoire, de geographie et d entretiens, à l usage des éleves, qui commencent à apprendre la langue françoise. À Polock : [?] с.; 8 ; француская, польская. Estreicher XXVI, 145. Заўвага. "Katalog książek polskich..." (с. 67) падае польскую назву выдання "Zbiór Maxymów moralnych, politycznych, baiek etc. dla uczących się ięzyka francuzkiego" і дадае, што выданне складаецца з 2-х частак. Адкуль незразумела: ці тыя дзве часткі сшытыя ў адну кнігу, ці гэта розныя выданні. Падручнік перавыдаваўся ў Полацку ў 1793 і 1798 гг. Гл. 58, 100. AURELIUS, Augustinus ( ) 19. Rozmyślania nabożne, Mowy tajemne z P. Bogiem, Broń duchowna, Traktacik o skrusze, Traktacik o marności świata: tłumaczenia X. Tryzny przedrukowane. Połock : druk Soc. Jesu, [326] с.; 8, польская. Estreicher XII, 297. Заўвага. Колькасць старонак полацкага выдання пададзеная паводле падобнага віленскага 1788 г Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1788 in annum

31 Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1789]. 30 с.; 12, лацінская. Estreicher XIV, 91. Заўвага. Другое полацкае выданне спісаў сяброў Таварыства Ісуса. Каталогі з гэткай формай назвы выходзілі да 1804 г. WICHERT, Hieronim ( ) 21. Kazania we dwóch naypomyślnieyszych dla kraju Biało-Ruskiego okolicznościach miane jaśnie wielmożnemu Stanisławowi de Bohusz Siestrzencewiczowi kościołów rzymsko-katolickich arcy-biskupowi Mohilewskiemu orderów polskich Białego orła y S. Stanisława, kawalerowi w dzień imienin ofiarowane przez x. Hieron. Wicherta Soc. Jesu roku maja. Za pozwoleniem zwierzchności. w Połocku : w Połockiey uprzywilejowaney od Jey Imper. Mci drukarni Colleg. S. J., [1789]. [5], 134 с.; 8, польская. Estreicher XXXII, 427. Magnae Rossorum imperatricis 22. Magnae Rossorum imperatricis Catharinae II. supremo copiarum Duci Sacri Romani Imperii principi Georgio Alexandrowicz Taurico Potemkin plurimorum in Europa ordinum equiti ob fusos turcarum exercitus, expugnatas arces, atque provincias subactas, epinicium carmen dicatum voluit devinctissima suo nomini et honori, in Alba Russia Societatis Jesu, anno [Polociae] : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestates typographia Polocensi Collegii S. J., [1789]. [78] с.; 4, італьянская, нямецкая, польская, француская. R. Lauer. Slavica Gottingensia: Teil , 1995, Wiesbaden, S Nabożeństwo Nabożeństwo ku czci Nayświętszey Marii Panny na święto Jey oczyszczenia i na dziewięć dni poprzedzaiących Jey uroczystość. Połock : Druk. Jezuitów, [?] с.; 12, польская. Biblioteka Naukowa Księży Jezuitów w Krakowie, nr

32 KORZENIEWSKI, Jan ( ) 24. Palatium Reginae Coeli in conclavia XII distributum. Polociae : Typis Collegii S. Jesu, [1789]. [10], 299, [1] с.; 12, лацінская. Estreicher IX, 583. Заўвага. Адно з перавыданняў марыйнага малітоўніка, які за гады выходзіў з друку ў розных друкарнях аж 22 разы. Гл. 99. Reguły Reguły Societatis Jesu. w Połocku : w Uprzywileiowaney od Jey Imperatorskiey Mosci Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego с.; 12, польская. Estreicher XXVI, 172. Заўвага. Статут Таварыства Ісуса за час існавання полацкай друкарні выходзіў з друку ў розных мовах некалькі разоў. Гл. 102, 221. MACZULSKI, Franciszek ( ) 26. Wiadomość Geograficzna y Statystyczna o Stanie teraznieszym państwa Rossyiskiego przez X. Franciszka Maczulskiego, ex-jezuitę, nauk wyzwolonych i filozofii doktora. Za pozwoleniem Zwierzchności do druku podana. w Połocku : w Uprzywileiowaney od Jey Imperatorskiey Mści drukarni Colleg. Soc. Jesu, Roku [3], 186, [1] с.; 8, польская. Estreicher XXII, MANNI, Joannes Baptista ( ) 27. Axiomata chrzesciańskiey filozofii z rozważania czworakiey wieczności wybrane z włoskiego ięzyka przez J. B. Manni. Połock : [82] с.; 12, польская. Estreicher XXII, 126. Заўвага. Твор "Quattro massime di christiana filosofia, cauate da quattro condiderationi dell'eternita", напісаны Джавані Мані ў 1643 г. у італьянскай мове. У 1688 г. пад назвай "Axiomata christianae philosophiae: eruta ex consideratione 31

33 quadruplicis aeternitatis" выйшаў з друку пераклад на лацінскую мову, зроблены фламандцам Аўгідыям Эстрыксам (Aegidius Estrix, ), з якога пазней ананімным перакладчыкам быў выкананы пераклад на польскую. Гл Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1789 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1790]. 30 с.; 12, лацінская. Estreicher XIV, 91. COLONIA, Dominik De ( ); ESTKO, Piotr ( ) 29. De arte rhetorica libri quinque, lectissimis veterum autorum exemplis illustrati pro V classe. Polociae : [?] с.; [?], лацінская. Giżycki 21, 24. Заўвага. Верагодна, гэта перадрук з выдання 1788 г. Варта адзначыць, што ў інфармацыі, скарыстанай Янам Гіжыцкім, "pro... classe" не заўсѐды азначае наяўнасць такога надпісу на тытуловым аркушы, але ў якіх класах выданне скарыстоўвалася ў якасці падручніка. Гл. 13, 104. Dictionarium Dictionarium Latino-Polonicum ad usum scholasticae Juventutis. Polociae : typ. S. J., [?] с.; 8 ; лацінская. De Backer III, 54. Заўвага. Першае выданне ў Полацку лацінска-польскага слоўніка. Слоўнікі для дапамогі навучэнцам неаднойчы выходзілі з друку. Гл. 72, 80, 324, 385. ALVARIS, Emmanuelis ( ) 31. Emmanuelis Alvari Soc. Jesu. De institutione grammatica libri tres. Polociae : typ. S. J., [272] с.; 8, лацінская. Estreicher XII, 129. Заўвага. Гл. 7,

34 Grammaire françoise Grammaire françoise à l'usage des Colleges de la Compagnie de Jesus. Avec approbation. À Połock : Dans l'imprimerie du College de la Compagnie de Jesus. Privilégiée par sa Majesté Imperiale, с.; 8, француская, польская. Estreicher XVII, 325. Заўвага. Верагодна гэтая граматыка ѐсць апрацоўкай францускай граматыкі Шарля Ламона (Charles François Lhomond, ), што вытрымала некалькі дзясяткаў выданняў. Гл. 92, 257, 294, 387. ESTKO, Piotr ( ) 33. Institutiones styli utriusque, soluti et ligati, ex optimis in utroque orationis genere scriptoribus pro classe humanitatis... collecti. Polociae; typ. Col. S. J.; [?] с.; 8, лацінская. Estreicher XVIІI, 583. Заўвага. Другое выданне падручніка выйшла ў 1800 г. Гл Krótkie Zebranie Geografii 34. Krótkie Zebranie Geografii Powszechney O Państwach Europeyskich, o Astronomii i Polityce, ile te wchodzą do Geografii; Nowym Sposobem z Teraznieyszych Geografów Ułozone. Na Klassę IV. i V. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Uprzywilejowaney od Jey Jmperatorskiey Mości Drukarni Colleg. Soc. Jesu, Roku Pańskiego [1], 114, [1] с.; 8, польская. Estreicher XXXV, 161. Заўвага. Перавыданне падручніка, які ўпершыню быў выдадзены ў 1788 г. Гл. 15. Nabożeństwo Nabożeństwo ku czci i chwale Boga w Troycy S. Jedynego, Niepokalanie Poczętey Maryi Panny, y Swiętych Patronów z Piosenkami i krótka Nauka Chrzesciańska na łotewski język z polskiego przetłumaczone. Połock : [?] с.; 12, польская, латгальская. Seniespiedumi

35 Заўвага. Падобныя выданні выходзілі ў Вільні ў 1771 і 1786 гг., дзе колькасць старонак была адпаведна 312 і 408. Другое полацкае выданне у 1798 г. Гл. 95. MATTEI, Pasquale De ( ) 36. Nabożeństwo ku czci S. Stanisława Kostki Societatis Jesu na dziesięć niedziel, albo dziewięć dni poprzedzaiących Jego uroczystość rozłożone dla młodzi szkolney i wszystkich wiernych przez X. Paschalego de Matteis włoskim ięzykiem wydane w Neapolu, a teraz na Polski ięzyk przełożone i do druku podane. Arcypożyteczne. w Połocku : w Uprzyw. od Jey Imperatorskiey Mości Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego с.; 12, польская. Estreicher ХХІІ, 235. Заўвага. Пераклад з італьянскай мовы зроблены з выдання "Il giovinetto serafico S. Stanislao Kostka della Compagnia di Gesù proposto in esemplare di ben vivere in alcune considerazioni preghiere pratiche di virtù ed esempi dal padre Pasquale de Mattei della medesima Compagnia a celebrare con frutto le dieci domeniche e la novena in onore dello stesso santo", якое першы раз выйшла з друку ў 1756 г. Гл MATTEI, Pasquale De ( ) 37. Piissima praxis in honorem S. Ignatii Lojolae, Fundatoris Societatis Jesu: tum decem Dominicis tum novem diebus eius festum praecedentibus ipsoque die festo absolvenda. Italico idiomate olim Romae impressa, nunc ab uno e Societate Jesu in Latinum traducta. Cum Licentia Superiorum. Polociae : in privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, с.; 12, лацінская. Estreicher ХХІ, 394. Заўвага. Пераклад з італьянскай мовы зроблены з выдання "Il patriarca s. Ignazio di Lojola fondatore della Compagnia di Gesu proposto in esemplare di ben vivere in alcune considerazioni, preghiere, pratiche di virtu, ed esempj. A celebrare con frutto le dieci domeniche o li dieci sabbati e la novena in onore dell'istesso santo", якое першы раз выйшла з друку ў 1773 г. Аўтар перакладу сакратар правінцыяла езуітаў Луіджы Паніцоні (Panizzoni Aloysius, ). Цягам ХІХ ст. кніга некалькі разоў перавыдавалася ў розных краінах Эўропы. Гл. 6, 456. MATTEI, Pasquale De ( ) 34

36 38. Pobożny sposób nabożeństwa, ku czci świętego Aloizego Gonzagi... przypisany. Połock : [?] с.; 8, польская. Estreicher ХІІ, 123. Заўвага. Пераклад з італьянскай мовы зроблены, верагодна, з выдання "Considerazioni e pratiche divote per celebrare con frutto le sei domeniche in onore di san Luigi Gonzaga della Compagnia di Gesu. Proposte dal P. Pasquale de Mattei, della stessa compagnia, ed accresciute di un triduo che serve per compiere la novena di detto santo", якое першы раз выйшла з друку ў 1761 г. Гл Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1790 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1791]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. AIGNER, Piotr ( ) 40. Nowa cegielnia wynalazku imci pana Aignera, architekta warszawskiego. w Połocku : przedrukowana w uprzywilejowaney od Jey Imperatorskiey Mości drukarni Colleg. Soc. Jesu, , [3] с., 2 табл.; 8, польская. Estreicher XII, 80. Заўвага. Перавыданне кнігі па будаўніцтву, што выйшла ў Ловічу (Польшча) у 1788 г. Nowenna Nowenna do Aniołów Stróżów... Połock : [?] с.; [12], польская. Kadulska 210. Заўвага. Выданне згаданае пад 32 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Верагодна, ѐсць перакладам кнігі Паскуале дэ Матеі "La divozione ai santi angeli custodi ravvivata in alcune considerazioni, preghiere, ossequi ed esempi dal sacerdote Pasquale de Mattei... Opera postuma", што выйшла ў Рыме ў 1783 г. і мела 142 старонкі. 35

37 Opisanie Opisanie Schiff-hausenskiego balsamicznego plastru. Z rossyiskiego na polski język przetłomaczone. w Połocku : с.; 8, польская. Estreicher ХХІІІ, 377. Заўвага. Вынаходнікам пляйстру быў Шыфхаўзэн фон Весэлінг (Schiffhausen von Wesseling). Аўтарам кнігі лічыцца манах-лекар Людвік Пежына (Ludwik Perzyna, ). У адзін год кніга выйшла ў Варшаве, Полацку і Калішу. Адшукаць расейскае выданне, што паслужыла асновай, не ўдалося. ЛАНГАНС, Франц ( ) 43. Словарь Юридической, или Свод Российских Узаконений по Азбучному порядку для практическаго употребления Императорскаго Московскаго Университета в Юридическом факультете. Сочиненный по 1786 год августа 3. Ф. Лангансом, И первым тиснением в Московской Университетской Типографии 1788 года печатан, A прибавлением высочайших узаконений на Белороссию и на всю Великороссию по 1791 год изданных в Полоцкой Иезуитской Коллегии дополненный и с позволением Начальства напечатан. Полоцк : В Ея Императорскаго Величества привилегированной Иезуитской Типографии, [2], 231, [5] с.; 4, расейская. Estreicher ХХІ, 62. Wiersz w trenach żałobnych Wiersz w trenach żałobnych z okoliczności śmierci Wielmożnego Jmci Pana Kazimierza Łuskiny, Marszałka Witebskiego, ku pociesze y uldze w żalach Wielmożney malżonki, Wielmożnego Potomstwa y całey Wielmożney Familii od Kollegium Witepskiego Soc. Jesu obowiazanego wielce Imieniowi Łuskinow w czasie pogrzebowego obchodu tymże Dobrodzieiom swoim ofiarowany, Roku 1791, dnia 17 Lutego. w Połocku : w uprzywileiowaney od Jey Imperatorskiey Mosci Drukami S. Jesu, с.; 4, польская. Estreicher ХХІ, 531. Заўвага. Род Лускінаў вядомы віцебскі шляхецкі род, які шмат ахвяраваў на Віцебскі езуіцкі калегіюм. Казімір Юры Лускіна Заронаўскі ( ) 36

38 брат вядомага езуіта Сцяпана Лускіны. Займаў розныя дзяржаўныя пасады ў Віцебскім ваяводстве: падстолі (1760), арлейскі стараста (1764), падваявода (1766) Augustissimae ac potentissimae Augustissimae ac Potentissimae Catharinae II. totius Rossiae Imperatrici partis terra marique victoriis celeberrimae, bello flagrante, longe a suis finibus belli infortunia propulsanti, pace composita, late universum per orbem pacis commoda propaganti, plus quam materna solicitudine suorum bono prospicienti, Felicissimae pacis noviter stabilitae participes, et communis gaudii interpretes Dominae suae ac Servatrici clementissimae Indignissimi subditi de Societate Jesu in Alba Russia: Carmen epinicium. D. D. D. Anno Polociae : In privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Polocensis Collegii Soc. Jesu, [1792]. 47 с.; 2, лацінская... Estreicher ХІХ, 177. Bractwo Serca Jezusowego Bractwo Serca Jezusowego od Oyca S. Piusa VI. z Arcybractwem tegoż Nayświętszego Serca w kościele Rzymskim S. Teodora r porównane, teraz do kościoła Nawłockiego w pow. Brasławskim w dobrach dziedzicznych Adama z Heydenfeldów i Klary z Przecławskich Klottów podkomorzów r wprowadzone. Połock : druk. Soc. Jes., [1792]. 8 с.; 16, польская. Estreicher Dopełnienia i sprostowania, z.i, 90. Заўвага. Двор Навалока на паўднѐвым беразе воз. Луша (Абстэрна) маѐмасць браслаўскага земскага суддзі Адама Клѐта і ягонай жонкі Клары з Працлаўскіх, таму ў канцы XVIII ст. меў яшчэ назву Адамклар. Уніяцкая царква, пра якую гаворка, асвечаная 28.ХІ.1784 г. браслаўскім дэканам Янам Забароўскім з дазволу мітрапаліта Ясона Смагаржэўскага. Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1791 in annum

39 Каталог асобаў і пасадаў Таварыства Ісуса (1792). 38

40 Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1792]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. Krótkie zebranie geografii Krótkie zebranie geografii naturalney dla młodzi szkolney, na klasę I-szą. w Połocku : [?] с.; [?], польская. Giżycki 20. Заўвага. Выданне можа быць перадрукам падручніка "Krótkie zebranie geografii naturalney, polityczney i historyczney ku pożytkowi młodzi szlacheckiey uczącey się w konwikcie XX. szkół pobożnych", што выдаваўся ў Вільні ў 1771 і 1776 гг. і меў 301 старонку. ROSIGNOLI, Carlo Gregorio ( ) 49. Prawdy wieczne, czyli rekollekcye napisane w ięzyku Włoskim p. X. Rosignoliusza, a teraz na polski ięzyk świeżo przełożone. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Soc. Jesu, R. P с.; 4, польская. Estreicher XXVI, 368. Заўвага. Першае выданне працы Карла Расіньѐлі. Пераклад з італьянскае мовы зроблены Тадэвушам Бжазоўскім ( ), на той час полацкім казальнікам, які ад 1805 г. стаў генэралам Таварыства Ісуса. Для перакладу, верагодна, скарыстанае венецыянскае выданне 1775 г. "Verità Eterne Esposte In Lezioni Ordinate principalmente per li giorni degli Esercizj Spirituali". Гл. 350, 416. SCUPOLI, Lorenzo ( ) 50. Woyna Duchowna abo Nauka do doskonałego zwycięstwa samego siebie prowadząca. Po całym chrześciaństwie w rożnyсh ięzykach wydana a teraz w polskim ięzyku za dozwoleniem Starszych nowo przedrukowana. w Połocku : w uprzyw. od Jey Imperatorskiey Mości drukarni Colleg. Soc. Jesu, Roku Pańskiego [3], 330, [5] с.; 12, польская. Estreicher XXVII,

41 Заўвага. Кніга ѐсць перавыданнем твору, пераклад якога зрабіў армянакаталіцкі біскуп Дэадат Нерсэсовіч (Deodat Nersesowicz, ~ ) у 1683 г. Цягам XVIII ст. твор некалькі разоў перавыдаваўся ў розных друкарнях Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1792 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1793]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. PERGMAYR, Joseph ( ) 52. Collectio meditationum pro octiduana recollectione in exerciti. Sancti P. N. Ignatii. Ad usum scholasticorum Soc. Jesu. Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [2], 180 с.; 8, лацінская. Крыловский 91. Заўвага. Паводле Браўна (с. 366), пераклад з нямецкай мовы на лацінскую і адаптацыю да патрэбаў выкладання зрабіў полацкі езуіт Антон Шэдлер (Schedler Antonius, ). Для перакладу скарыстанае адно з аўсбурскіх выданняў твора Пэргмаера "Des wohlehrwürdigen Joseph Pergmayrs Geistliche Grundsätze und verschiedene Unterrichte... ". Між выданняў друкарні маецца яшчэ адна кніга з той самай назвай але іншым годам друку і колькасцю старонак. Магчыма, гэта другая частка кнігі, бо аўсбурскае выданне мела 364 с. Гл. 61, 455. Grammatyka polsko-niemiecka Grammatyka polsko-niemiecka, w którey znaydują się prawidła tego іęzyka, rózne rozmowy, krótkie powieści z dykcyonarzykiem dla uczącey się młodzieży. Połock : w uprzyw. druk. Сolleg. S. J., Polnisch-Deutsche Sprachlehre, in welcher die Regeln dieser Sprache, verschiedene Gespräche, kurze Erzählungen, Briefe, Fabeln und Satyren, nebst einem kleinen Wörterbuche enthalten sind, für die studierende Jugend. Zu Polotzk :

42 208 с.; 8, польская, нямецкая. Estreicher XVII, 328; Giżycki 21. Заўвага. Выданні ў розных мовах згаданыя ў розных крыніцах, але падабенства назваў і адзін год выдання дазваляюць атаясаміць іх. Аўтарства прыпісваецца Ёгану Готшаду (Johann Christoph Gottsched, ). Перавыдадзена ў 1801 г. Гл. 133, 134. [RICHARDOT, Desiderius ( )] 54. Krótkie Zebranie Historyi O trzech pierwszych Monarchiach świata: Assyryiskiey, Perskiey y Greckiey. Także O Cesarstwie Rossyiskim y Krolestwie Polskim z różnych Klassycznych Autorów. Na Klassę II. i III. Za pozwoleniem Zwierzchności. W Połocku : w Uprzyw. od Jey Imperatorskiey Mości Drukarni Colleg. Soc. Jesu, Roku Pańskiego с.; 8, польская. Giżycki 20. Заўвага. Гл. 328, 363. Krótkie Zebranie Historyi 55. Krótkie Zebranie Historyi Rzymskiey. Połock : [1], 33 с.; 8 ; польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Заўвага. Бібліяграфічныя дадзеныя розняць яго з выданнямі 1788, 1795 гг., бо іншая колькасць старонак. Магчыма, выданне іншага мэтавага прызначэння. Гл. 16, 74. Nauka chrześciańska Nauka chrześciańska dla wygody Młodzi Szkolney. Połock : w drukarni Collegium S. Jesu, с.; 8, польская. Estreicher XXIII, 61. Osobliwsze nabożeństwo Osobliwsze nabożeństwo do Ś. Ignacego Loyoli Fundatora Zakonu S. Jesu wszystkim chorym, ale osobliwie niewiastom przy nadziei zostaiącym, ku nieomylney pociesze y pomocy służące. 41

43 Połock : w drukarni Coll. S. Jesu; [22] с.; [12], польская. Estreicher XXI, 393. Заўвага. У "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." пад 46 занатаванае выданне "Nabożeństwo dla niewiast do św. Ignacego" (Kadulska, 211). Падаецца лагічным атаясаміць іх, бо супадае і год друку. Верагодна, ѐсць перавыданнем кнігі з падобнай назвай, што ўбачыла святло ў Варшаве ў 1769 г. Recueil des maximes 58. Recueil des maximes morales et politiques, de fables et des contes pour rire, de reparties ingénieuses, de bons mots et de pensées: d histoire, de geographie et d entretiens, à l usage des éleves, qui commencent à apprendre la langue françoise. À Polock : [?] с.; 8, француская, польская. Estreicher XXVI, 145. Заўвага. Другое полацкае выданне кнігі, што выйшла ў 1788 г. Гл. 18, 100. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 59. Recueil des pensées de Ciceron, de maximes morales, de petites contes également propres à amuser et à inspirer le goût de la vertu, des devoirs de l homme, de la religion en général, de droit naturel, des fables, des lettres, des narrations, des harangues, de poésies tirées des meilleurs auteurs, d histoire des quatres premiéres monarchies, à l usage de la jeune noblesse, qui étudie la langue françoise. à Polock : dans l Imprimerie du College de la Compagnie de Jesus, [2], 146 с.; 8, француская. Giżycki 21. Заўвага. Пераклад з лацінскай мовы на францускую зроблены абатам Жазэфам Тулье д Алівэ (Joseph Thoulier d'olivet, ) выйшаў з друку ў 1744 г. пад назвай "Pensées de Cicéron, traduites pour servir à l'éducation de la jeunesse". Зборнік вытрымаў больш за дзясятак выданняў. "Recueil des pensées de Ciceron" выходзіў у Полацку ў 1798 г. таксама. Верагодна, выданне складалася з двух частак, бо францускае мела 420 старонак. Гл Catalogus personarum

44 60. Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1793 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1794]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. PERGMAYR, Joseph ( ) 61. Collectio meditationum pro octiduana recollectione in exerciti. Sancti P. N. Ignatii. Ad usum scholasticorum Soc. Jesu. Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher XXIV, 189. Заўвага. Можа быць другой часткай выдання, першая якога выйшла ў 1793 г. Гл. 52, 455. Coup-d'oeil Coup-d'oeil d'un vieux observateur sur l'origine de la révolution françoise ou La Destruction des jésuites regardée comme une des principales causes de cette révolution. Réimprimé à Polock : [1794]. 47 с.; 8, француская. Estreicher XIV, 432. Заўвага. Перавыданне нелегальна выдадзенай кніжачкі, дзе аўтар за прычыну сацыяльных забурэнняў у Францыі падае ліквідацыю Таварыства Ісуса, да якой руку прыклаў і каралеўскі двор гэтае краіны. ALVARIS, Emmanuelis ( ) 63. Emmanuelis Alvari e Societate Jesu. De institutione grammatica linguae Latina libri tres. Polociae : in Privilegiata à sua Jmperatoria Majestate Typographia Colleg. Soc. Jesu, Anno с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, I, 23. Заўвага. Чарговае выданне граматыкі Альварыса. Гл. 7, 31. Пазнейшыя выданні мелі назву па-польску. 43

45 Граматыка лацінскае мовы Э. Альварыса (1794). 44

46 Leges et statuta Leges et statuta Congregationum Beatissimae Virginis Mariae quae in Collegiis Societatis Jesu institutae. Atque a Sede Apostolica approbatae, varijs Indulgentijs & gratijs exornatae sunt. Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, с.; 12, лацінская. Estreicher ХХІ, CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 65. Orationes pro Milone et Aliae. Polociae : [1794]. [?] с.; 8, лацінская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 50 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл. 119, 143, 144, 145, 235. Praelectiones 66. Praelectiones ex probatis authoribus selectae, ad usum studiosae juventutis pro secunda et tert. classe. Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate typographia Colleg. Soc. Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher XXV, 204. Заўвага. Другое выданне падручніка, які ўпершыню выдадзены ў 1788 г. Гл. 17. FLACCUS, Quintus Horatius (65 8 a.c.n.) 67. Q. Horatii Flacci Odae selectae. Polociae : [1794]. [?] с.; 8, лацінская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 51 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл [BRZOZOWSKI, Tadeusz ( )] 68. Ustawy Bractwa, które pod tytułem Nayświętszych Serc Jezusa i Maryi zaprowadzone iest w połockim kościele xięży iezuitów. 45

47 Законы і пастановы супольнасці Дзевы Марыі (1794). 46

48 w Połocku : w Uprzywilejowaney od Jey Jmperatorskiey Mości Drukarni Colleg. Soc. Jesu, с.; 12, польская. Estreicher IX, 685. Заўвага. Тэкст статута Брацтва Найсвяцейшых сэрцаў Ісуса і Марыі з малітвамі выходзіў з друку ў розных мовах: польскай, нямецкай, лацінскай, францускай, латгальскай і літоўскай. Бжазоўскі, пэўна, быў укладальнікам. Гл. 70, 78, 111, 204, 220, 352, 495. Ustawy Ustawy przystoyney Obyczayności do Zachowania się cnotliwego w Pożyciu Ludzkim. Według Każdego Stanu i Wieku. w Połocku : w Uprzyw. od Jey Imperatorskiey Mści Drukarni Colleg. Soc. Jesu, с.; 12, польская. M. Inglot SJ, St. Obirek. Jezuicka ars historica, 2001, s Заўвага. Другое выданне кнігі, што выйшла з друку ў 1787 г. Гл. 10, Association à la devotion Association à la dévotion et à l'amour des Sacres Coeurs de Jésus et de Marie. D'apres l'édition datée a Rome en à Polock : с.; 12, француская. Estreicher XII, 225. Заўвага. Тэкст статута Брацтва Найсвяцейшых сэрцаў Ісуса і Марыі з малітвамі ў францускай мове пасля рымскіх выданняў 1780, 1787, 1790 гг. Гл. 68, 78, 111, 204, 220, 352, 495. Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1794 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1795]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ,

49 Dictionarium Latino-Polonicum 72. Dictionarium Latino-Polonicum. Ad usum studiosae Juventutis. Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, с.; 8, лацінская, польская. Estreicher XV, 201. Заўвага. Гл. 30, 80, 324, 385. BRZOZOWSKI, Tadeusz ( ) 73. Kazanie na pogrzebie Pani Cecilii z Lipskich Żabiny woiewodzicowey mińskiey... miane w kościele Połockim S. J. roku 1795 dnia 5 Października. Połock : Druk. Coll. S. J., [1795]. 14 с.; 4, польская. Wyczawski H., Grzynień L. (red.) Słownik polskich teologów katolickich, T. 1, A - G, 1981, s Заўвага. Цэцылія была дачкой бэлскага кашталяна Язэпа Ліпскага і жонкай уладальніка Ўшачаў Францішка Жабы. Прыймала актыўны ўдзел у грамадскім і рэлігійным жыцці Полацкага ваяводства. Krótkie Zebranie Historyi 74. Krótkie Zebranie Historyi Rzymskiey Od założenia Rzymu aż do naszych czasów Na IV. i V. Klassę. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Uprzywile. od Jey Jmperatorskiey Mści Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego [1], 174 с.; 8, польская. Estreicher XXXV, 162. Заўвага. Перавыданне падручніка з 1788 г. Гл. 16, 55. Nabożeństwo 75. Nabożeństwo do Serca Jezusa i Maryi. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 213. Заўвага. Адно з выданняў Брацтва Найсвяцейшых сэрцаў Ісуса і Марыі. Згаданае пад 83 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". 48

50 CLÉMENT, Denis Xavier ( ) 76. Rozmowy duszy z Bogiem wyięte z ksiąg Augustyna św. i z francuskiego na polski ięzyk przełożone. Teraz zaś przedrukowane. Połock; Coll. Soc. Jesu; , [3] с.; 12, польская. J. Czerniatowicz, Cz. Mazur. Recepcja antyku chrześcijańskiego w Polsce: XV-XVIII w., 1978, s. 17. Заўвага. Перавыданне кнігі, што выйшла ў Любліне ў 1772 г. Люблінскае выданне ѐсць перакладам працы францускага тэолага Дэні Клемана "Entretiens de l'âme avec Dieu, tirés des paroles de Saint Augustin dans ses Méditations, ses Soliloques et son Manuel, par M. l'abbé Clément." WAGNER, Franciscus ( ) 77. Supellex latinitatis ex phraseologia P. Francisci Wagner Societatis Jesu ad usum scholarum ejusdem Societatis collecta permissu superiorum. Reimpressa. Polociae : in privilegiata à sua Imperatoria Majestate typographia Coll. Societatis Jesu, Anno [2], 390, [43] с.; 12, лацінская, польская. Estreicher XIII, 227. Заўвага. Перавыданне лацінскага фразеалагічнага слоўніка, які ўклаў беларускі экс-езуіт Францішак Багамолец ( ). Асновай стаўся слоўнік "Universa phraseologia Latina..." Франца Вагнэра. BRZOZOWSKI, Tadeusz ( ) 78. Ustawy Bractwa, które pod Tytułem Nayświętszych Serc Jezusa i Maryi zaprowadzone iest w Połockim Xięży Jezuitów Kościele. Przydano osobliwie niektóre modlitwy dla Osób Bractwa tego, oraz odpusty, których destępowac mogą. w Połocku : w Uprzywilejowaney od Jey Jmperatorskiey Mości Drukarni Colleg. Soc. Jesu, с.; 12, польская. Estreicher XXXII, 95. Заўвага. Выданне значна пашыранае ў параўнанні з папярэднім выданнем 1794 г. Гл. 68, 70, 111, 204, 220, 352, 495. Catalogus personarum

51 79. Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1795 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1796]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. [KORSAK, Antoni ( )] 80. Dictionarium Latino-Polonicum. Polociae : typis Colleg. Soc. Jesu, [?] с.; 8, лацінская, польская. Estreicher XX, 102. Заўвага. У працах ХІХ ст. згадваецца, што праца ѐсць кампіляцыяй з слоўніка Кнапскага (Gregorius Cnapius. Thesaurus latino-polono-germanicus). Нельга выключыць тоеснасць гэтага выдання з выданнем 1795 г. (гл. 72). Корсаку прыпісваюць аўтарства і іншых лацінска-польскіх слоўнікаў. Гл. 30, 324, 385. Kalendarz połocki Kalendarz połocki na rok Połock : Druk. Jezuitów, [1796]. [?] с.; [?], польская. M. Gorczyńska. Popularyzacja wiedzy w polskich kalendarzach okresu Oświecenia, , 1999, s Заўвага. Полацкіх календароў захавалася няшмат, бо па сканчэнні году, у якім каляндар скарыстоўваўся, далейшая патрэба ў іх амаль знікала. Наяўных звестак недастаткова, каб прасачыць змены назвы, формы, аздаблення. Гл. 94, 248, 259. KEMPIS, Thomas a ( ) 82. O naśladowaniu Chrystusa Pana księgi cztery, Przez Wielebnego Tomasza z Kempis, Zakonu Canonicorum Regularium S. Augustyna, w Roku P napisane. Niegdyś na Polski ięzyk przetłumaczone i podzieleniem rozdziałów ułożone, dopiero z niektórych omyłek oczyszczone, na Polski ięzyk, wedle exemplarza samego autora pisanego, przetłumaczone i podzieleniem rozdziałów ozdobione. w Połocku : w Uprzyw. od Jey Imp. Mci Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku P [16], 511, [36] с.; 16, польская. Estreicher XXXI,

52 Роздумы і малітвы (1796). 51

53 Заўвага. Верагодна, маем дачыненне з перакладам Якуба Вуйка (Jakub Wuyek, ). Гл. таксама 148, 240. Padumszonas un Łyugszonas Padumszonas un Łyugszonas ap citjeyszonu Kunga Jesu Chrysta Lyidz Rokstim czetru Swatu Ewangelistu izdutas. Pa zwaleyszonay wersiniku. Połocka : Pi gromotu spjiszonas baznickungu jezuitu, Goda с.; 8, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Пазней, у 1829 г., спадкаемцы полацкіх езуітаў піяры перавыдалі гэты малітоўнік. Гл SEGNERI, Paolo ( ) 84. Penitent nauczony dobrey spowiedzi, albo Książeczka duchowna, z którey się każdy nauczyć może sposobu powrócenia do łaski Bożey i wytrwania w niey. Wydana po włosku od Pawła Segnerego Societatis Jesu. Przełożona na polski ięzyk przez iednego Kapłana tegoż zakonu. w Połocku : w uprzyw. od Jey Jmperatorskiey Mści Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku P , [3] с.; 16, польская. Estreicher XXVII, 346. Заўвага. Перадрук з выдання 1778 г. Гл Augustissimo ac potentissimo Paulo I Augustissimo ac potentissimo Paulo I. Imperatori totius Rossiae adnexorumque regnorum, et principatuum supremo principi ac authocratori haereditarii imperii fasces felicissimis auspiciis capessenti, in ipsoque dominatus limine suos subditos fortunatos reddenti Superstes in Alba Russia Societas Jesu suo clementissimo conservatori hoc carmen gratissimi animi indicium D.D.D. Polociae : In privilegiata à Sua Imperatoria Maiestate Typographia Polocensi Collegii S. J., Anno с.; 8, лацінская, італьянская, француская, нямецкая, польская. Estreicher XXIV, 155. Заўвага. Збор паэтычных віншаванняў з нагоды каранацыі імператара Паўла І. 52

54 Песня ўдзячнасці імператару Паўлу І (1797). 53

55 Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1796 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1797]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. Nowenna Nowenna czyli dziewięciodniowe nabożeństwo ku czci Wniebowzięcia Nayświętszey Maryi P. z włoskiego. Połock : w drukarni Coll. S. J., с.; 12, польская. Estreicher XXIII, LITTA, Lorenzo ( ) 88. Actus ad Ecclesiam Metropolitanam Mohileviensem aliasque catholicas cathedrales ecclesias Latini ritus in Imperio Rossiaco spectantes ab Illmo, Excellmo, Rndissimo Dno Laurentio Litta Archi-Episcopo Thebarum Legato Apostolico ad Serenissimum, Augustissimum et Potentissimum Paulum I. Imperatorem et Autocratorem totius Rossiae etc. etc. etc. signati et Illmo, Excellmo, ac Rndissmo Dno Stanislao Siestrzencewicz de Bohusz Metropolitano unico Ecclesiae catholicae in Rossia, Legato nato Sedis Apostolicae, Archiepiscopo Mohileviensi, Praefecto Collegii justitiae partitionis catholicae, Equiti Ordinum S. Andreae et Alexandri, Aquilae Albae et S. Stanislai, nec non Illmis et Rndismis Dnis Episcopis Vilnensi, Samogitiensi, Luceoriensi, Camenecensi, et Minscensi exhibiti Petropoli Anno [Polociae] : Typis Privil. à Sua Imperatoria Majest. Typog. Coll. Poloc. Soc. Jesu impressi Anno eodem, [1798]. [2], 99 с.; 4, лацінская. Estreicher XXI, Заўвага. Збор дэкрэтаў, выдадзеных 7-11.VIII.1798 папскім нунцыям Літам дзеля ўладкавання каталіцкае царквы ў Расейскай імперыі. 54

56 Каталог асобаў і пасадаў Таварыства Ісуса (1797). 55

57 Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1797 in annum Polociae : In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Coll. Soc. Jesu, [1798]. 30 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. Directorium universale Directorium universale divini officii et missarum pro utroque clero tam saeculari quam regulari archidiaeceseos Mohileviensis, conformiter ad decretum S. Congregationis de propaganda fide auctoritate illustrissimi, excellentissimi ac reverendissimi domini domini Stanislai a Bohusz Siestrzencewicz, S.R.E. archi-episcopi Mohileviensis per Imper. Ross. equitis insign. Aquilae Albae et S. Stanislai E.M. in annum Domini editum. Polociae : In privilegiata à Sua Imperatoria Majestate typographia Coll. Soc. Jesu, [1798]. [6], 68, [6] с.; 8, лацінская. Расейская нацыянальная бібліятэка, СК XVIII(ин.) 781. Заўвага. Багаслужбовы і адміністрацыйны даведнік Магілѐўскай дыяцэзіі. Гл Dzismes swatas Dzismes swatas uz Guda Diwa Kunga, Jumpr. Maryas un Diwa Swatu izdrukowotas. Połocka : [?]с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. За верагоднага аўтара набожных песняў некаторыя даследчыкі ўважаюць латгальскага місіянера Міхала Рота (Michał Roth, ), бо першае вядомае выданне выйшла ў Вільні ў 1786 г. Гл Grammatyka francuzka Grammatyka francuzka krótko zebrana dla uczących się іęzyka francuzkiego. 56

58 Граматыка францускае мовы (1798). 57

59 w Połocku : w Uprzywiliowaney od Jego Imperatorskiey Mości Drukarni Coll. Soc. Jesu, [1798]. 190 с.; 12, француская, польская. Estreicher wyd. 1, II, 342; XVII, 327. Заўвага. Пэўна, ѐсць перавыданнем граматыкі, што ў 1796 г. выйшла ў Вільні і мела 192 старонак. Вокладка аздабленнем і шрыфтамі надта падобная да віленскай. Гл. 32, 257, 294, 387. Kalendarz polityczny Kalendarz polityczny Połocki na rok [Połock] : [w drukarni Coll. Soc. Jesu], [1798]. [?] с.; [?], польская. Estreicher XІХ, 30. Заўвага. Эстрэйхер падае месцам выдання Акадэмічную друкарню ў Вільні. Але, зважыўшы на шматгадовую працу полацкай друкарні, мусім усумніцца. Ня выключана, што гэтае выданне тоеснае з наступным, хаця Эстрэйхер падае іх асобна. Гл. 136, 169, 193. Kalendarz Połocki Kalendarz Połocki na rok Połock : w drukarni Coll. Soc. Jesu, [1798]. [?] с.; 16, польская. Estreicher XІХ, 30. Заўвага. У календары маецца паведамленне з галіны медыцыны: "Dissertacia o kaszlu duszącym po łacinie Tussis clangosa puerorum, po francusku Coqueluche, na żądanie ludu tu położona". Гл. 81, 248, 259. Nabożeństwo Nabożeństwo ku czci i chwale Boga w Troycy S. Jedynego, Niepokalanie Poczętey Maryi Panny, y Swiętych Patronów z Piosnkami i krótką Nauką Chrześciańską na Łotewski język z Polskiego przetłumaczone i licznemi pieśniami i modlitwami pomnożone. w Połocku; w uprzywilejowanej od Jego Imperatorskiej Mości drukarni Coll. S. J.; Roku Pańskiego [18], 406, [4] с.; 12, латгальская, польская. Seniespiedumi Заўвага. Гл

60 Nowenna 96. Nowenna do N. Panny Maryi. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 18 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Nowenna 97. Nowenna Nawiedzenia Panny Maryi. Połock; [?] с.; [?], польская. Kadulska 210. Заўвага. Выданне згаданае пад 30 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Nowenna 98. Nowenna Zwiastowania. Połock; [?] с.; [?], польская. Kadulska 210. Заўвага. Выданне згаданае пад 29 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". KORZENIEWSKI, Jan ( ) 99. Palatium reginæ cœli cœlitumque in conclavia distributum. Polociae : [27], 484, [2] с.; 12, лацінская. Estreicher ХX, 116. Заўвага. Выданне значна павялічанае ў параўнанні з папярэднім з 1789 г. Гл. 24. Recueil des maximes 100. Recueil des maximes morales et politiques, de fables et des contes pour rire, de reparties ingénieuses, de bons mots et de pensées: d histoire, de geographie et d entretiens, à l usage des éleves, qui commencent à apprendre la langue françoise. À Polock : [?] с.; 8, француская, польская. Estreicher XXVI,

61 Заўвага. Трэцяе выданне зборніка. Гл. 18, 58. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 101. Recueil des pensées de Ciceron, de maximes morales, de petites contes également propres à amuser et à inspirer le goût de la vertu, des devoirs de l homme, de la religion en général, de droit naturel, des fables, des lettres, des narrations, des harangues, de poésies tirées des meilleurs auteurs, d histoire des quatres premiéres monarchies, à l usage de la jeune noblesse, qui étudie la langue françoise. À Polotsk : dans l'imprimerie du collège de la Compagnie de Jésus, [?] с.; [8], француская. La francophonie européenne aux XVIIIe - XIXe siècles. Perspectives littéraires, historiques et culturelles, 2012, p Заўвага. Перадрук выдання з 1793 г. Гл. 59. Reguły Reguły Societatis Jesu. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 210. Заўвага. Выданне згаданае пад 34 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Другое выданне статута пасля 1789 г. Гл. 25, Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1798 in annum Polociae : In Privileg. à Sua Imperatoria Majestate Typographia Colleg. Soc. Jesu, [1799]. 29 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. COLONIA, Dominik De ( ); ESTKO, Piotr ( ) 104. De arte rhetorica libri quinque. Lectissimis veterum authorum aetatis aureae exemplis illustrati et ad usum candidatorum eloquentiae accomodati. 60

62 Polociae : In privilegiata à Sua Imperatoria Majestate typographia Coll. Soc. Jesu, [2], 260 с., 4 табл.; 8, лацінская. Estreicher XVI, 102. Заўвага. Перавыданне падручніка з 1788 г. Гл. 13, 29. BOROWSKI, Franciszek ( ) 105. Krótkie Zebranie Historyi Świętey, w księgach Starego Testamentu zawartey, aż do narodzenia Chrystusa Pana. Na klassę I-ą. Połock : w Drukarni Coll. S. J., с.; 8, польская. Estreicher ХХХV, 162. Заўвага. Падручнік падрыхтаваны будучым сакратаром Полацкай акадэміі. ( ). Гл Krysta cielsz 106. Krysta cielsz cizdama kunga Jezu pestitoia myusu Nu Satas Pilata net uz Kolna Kalwaryas eiamas Diel goryga pazytka wysu, kotry dorgu atpestyszonu sowu ar patieycibu gryb abgodot nu Polsku parakstieyts un Jzdrukowots pa zwaleyszonay Wiersiniku. Połocka : Pi Baznieyckungu Jezuitu, 1799 Goda. 48 с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Пераклад на латгальскую мову даследчыкі схільныя прыпісваць полацкаму езуіту Тадэвушу Кучынскаму (Tadeusz Kuczyński, ), які каля 20 гадоў служыў у парафіях Дынабургу, Пушы, Ужвальды, Дагды, Рыгі. Гл. 155, 362, 368. Łyugszonas ap dzieywoszonu Łyugszonas ap dzieywoszonu Kunga Jezu Chrysta un kołposzonas par mienesi Mai da Jumpraway Maryay, taypat da Sw. Franciszkam Xawieram par diewieyniom dinom un Łyugszonas da wyssaydim Swatim. Pazwaleyszonay Wiersiniku izdrukawotas. Połocka : Pi Baznickungu Jezuitu, 1799 goda. 92 с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Латгальскі тэкст малітоўніка, пэўна, таксама праца Тадэвуша Кучынскага. Другое выданне ўбачыла святло ў 1801 г. Гл. 139,

63 Missale romanorum Missale romanorum Pii V. jussu. Polociae; [?] с.; [?], лацінская. Estreicher XI, 140. Заўвага. Лацінскі імшал "Missale Romanum ex decreto sacrosancti concilii tridentini restitutum, S. Pii V. Pontificis Maximi jussu editum" выдаваўся шматкроць у розных краінах. Другое выданне імшалу ў Полацку здзейснілі піяры ў 1826 г. Гл BORGO, Carolus ( ) 109. Nabożeństwo do naysłodszego Serca Jezusowego. Połock : druk S. J., [1799]. [142] с.; 12, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 433; Brown 103. Заўвага. Пераклад з італьянскае мовы зроблены полацкім езуітам Станіславам Шантырам (Stanisław Szantyr, ) з выдання "Novena in apparecchiamento alla festa del sacro Cuore di Gesù Cristo" (Ferrara, 1786). Звесткі адноўленыя паводле выдання "Nabożeństwo do naysłodszego Serca Jezusowego wraz z bractwem wprowadzone w kościołach Horsplańskim r i Mieleyczyckim r a 1810 odnowione. Przedrukowane z małemi dodatkami" Warszawa, Горспля езуіцкі маѐнтак, які знаходзіўся ў 35 км на поўнач ад Полацка і межаваў з радавой маѐмасцю Шантыраў. [CHEVASSU, Joseph ( )] 110. Rozmyślania dla księży świeckich o powinnościach chrześciańskich. Z Listów i Ewangelii, które się każdey Niedzieli we Mszy Świętey czytają, wzięte. Służące Kapłanom ku należytemu przygotowaniu do Mszy Świętey i Kommunii, ku poznaniu obowiązków stanu Kapłańskiego i ku przysposobieniu się do dawania pożytecznych nauk ludowi Chrześciańskiemu. Ułożone przez Jednego Kapłana, Plebana w Diecezyi Świętego Klaudiusza po Francuzku, a Dopiero na Język Polski Przełożone pracą J. W. J. księdza Jana Benisławskiego, Biskupa Gadareńskiego, Koadjutora Arcy-Biskupstwa Mohilewskiego, do druku podane. w Połocku : w Uprzyw. od Jego Jmperator. Mci Druka. Col. Soc. Jesu, Roku Pańskiego , [8] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, I,

64 Заўвага. Першая частка пяцітамовага выдання Жазэфа Шэвасу. Некалькі разоў выходзіла ў Францыі пад назвай "Meditations Sur Les Verités Chrétiennes Et Ecclesiastiques: Tirées des Epîtres & Evangiles qui se lisent à la sainte Messe tous les Dimanches: Pour se disposer à la célebrer, ou à communier dignement, connoître les devoirs du Sacerdoce, & se mettre en état de faire des instructions utiles aux Ecclésiastiques & au Peuple, pour tous les jours & les principales Fêtes de l'année." Пераклад з францускае мовы зроблены магілеўскім каад ютарам біскупам Янам Беніслаўскім (Jan Benisławski, ). Гл. 146, 184, 205, 262. [BRZOZOWSKI, Tadeusz ( )] 111. Ustawy Bractwa, które pod Tytułem Nayświętszych Serc Jezusa i Maryi zaprowadzone jest w Połockim Xięży Jezuitów Kościele. Przydano osobliwie niektóre modlitwy dla Osób Bractwa tego, oraz odpusty, których destępowac mogą. w Połocku : w Uprzyw. od J. Jmp. M. Drukarni Coll. S. J., с.; 12, польская. Estreicher XXXII, 95. Заўвага. Чарговае выданне Статута Брацтва. Гл. 68, 70, 78, 204, 220, 352, Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex anno 1799 in annum Polociae : In Privileg. à Sua Imperatoria Majestate Typographia Colleg. Soc. Jesu, [1800]. 29 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ, 52. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 113. Dziwak. Komedya w trzech aktach. Połock : с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 186. ESTKO, Piotr ( ) 114. Institutiones styli utriusque soluti et ligati ex optimis in utroque orationis genere scriptoribus, pro classe humanitatis collectae et adornatae. 63

65 Polociae : с.; 8, лацінская. Estreicher X, 62. Заўвага. Другое выданне падручніка з 1790 г. Гл. 33. [SUPIŃSKI, Wincenty] 115. Kazanie o Obrządku swięcenia Cmentarza, miane w czasie poświęcenia Cmentarza w Mińsku, przez Kanonika Katedry mińskiej, dnia 15 Lipca Połock : [?] с.; 4, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 411. [SUPIŃSKI, Wincenty] 116. Kazanie w czasie nabożeństwa za obranie Papieża Piusa VII miane w Mińsku roku 1800 kwietnia dnia 22 z woli J.W.I.X. Jakuba Dederki, biskupa Mińskiego, kawalera orderow Orla białego i św. Stanisława do druku podane. w Połocku : w uprzyw. od Jego Imper. Mści druk. Coll. Soc. Jesu, с.; 4, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 319. Nabożeństwo 117. Nabożeństwo domowe. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 213. Заўвага. Выданне згаданае пад 96 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". ROUVILLE, Alexandre Joseph De ( ) 118. O naśladowaniu Nayświętszey Maryi Panny. Dzieło na wzór Naśladowania Chrystusa Pana, w ięzyku francuzkim przez X. Aleksandra Deranville S. J. napisane i na polskie przełożone przez Tad. Brzozowskiego. Połock : w uprzyw. od Jego Imperatorskiey Mości drukarni Coll. Poloc. S. J., R. P

66 537 с.; 12, польская. Estreicher wyd. 1, II, 124. Заўвага. Упершыню твор Аляксандра Дэ Рувіля выйшаў з друку ў 1766 г. у Авіньѐне пад назвай "L'imitation de la Très-Sainte Vierge: sur le modele de l'imitation de Jesu-Christ". Пазней шмат разоў перавыдаваўся ў розных еўрапейскіх мовах. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 119. Orationes selectae (Oratio pro M. Marcello). Polociae : typ. Coll. S. J., [~1800]. [?] с.; 8, лацінская. Estreicher XIV, 261. Заўвага. Ян Гіжыцкі ў працы "Materyały do dziejów Akademii Połockiej..." (с. 21) падае каля гэтага году выданне "Orationes Ciceronis pro IV et V classe". Падобна, аўтар меў на ўвазе гэтае выданне. Гл. 65, 143, 144, 145, 235. Praelectiones Praelectiones ex probatis Authoribus selectae, ad usum studiosae juventutis pro prima classe. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Крыловский 283. Заўвага. У выданні змешчаныя лісты Цыцэрона і Плінія, каментары Юлія Цэзара, Карнэля Нэпота, элегіі Авідыя Назона, байкі Фэдра. Гл. 17, 68. COINTERAUX, François ( ) 121. Szkoła budowli Wieyskiey, czyli sposob iak stawić mocne i trwałe od wielu piątr domy z ubitey szczerey ziemi, lub innych pospolitych i tannych materyałów wynaleziony od P. Franc. Cointeraux z figurami w ośmiu tablicach zawartemi, skrócony dokladnie i wiernie (z francuzkiego). w Połocku : w uprzywilejowaney od Jego Imperatorskiey Mości drukarni Coll. Soc. J., Roku Pańskiego с., 8 табл.; 8 ; польская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 253. Заўвага. Кніга францускага архітэктара Франсуа Куантаро, з якой зроблены пераклад, мела назву "Ecole d'architecture rurale, premier cahier dans lequel on apprendra soi-même à bâtir solidement les maisons de plusieurs étages avec de la terre seule ou autres matériaux les plus communs et du plus vil prix", Paris, Гл

67 Vers chantés Vers chantés devant L. Exc. MM. Pierre Lazarew et le comte Aug. Iliński, a l'occasion de Leur venue au collége de la Compagnie de Jésus le 15 Janv à Połock : [1800]. [?] с.; 4, француская. Estreicher wyd. 1, V, 42. Заўвага. Ода з нагоды прыезду аднаго з найбуйнейшых ахвярадаўцаў, фундатара езуіцкае калегіі ў Раманаве (Украіна), сенатара Расейскай імперыі Язэпа Аўгуста Ільінскага (Józef August Iliński, ) і гэтаксама сенатара, былога Ўладзімірскага цывільнага губернатара Пятра Лазарава ( ). Abece 123. Abece. [Połocka] : [1801]. 16 с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Латгальскі лемантар, які ўтрымлівае склады, кароткі катэхізіс, малітвы. Верагодна, другое выданне выйшла ў 1808 г. Гл. 269, 493. KRASICKI, Ignacy ( ) 124. Bayki. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 111. Заўвага. Гл. таксама 263, 343. Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex Anno 1800 in Annum Polociae : In Privileg. à Sua Imperatoria Majestate Typographia Colleg. Soc. Jesu, [1801]. 29 с.; 12, лацінская. De Backer ІІІ,

68 Латгальскі лемантар (1801). 67

69 Catholischer Katechismus 126. Catholischer Katechismus. Polock : [?] с.; 8, нямецкая. Систематическое обозрение... Ч. 2, 21. Заўвага. На аўтарства можа прэтэндаваць Пітэр Каніс, катэхізіс якога ў нямецкай мове "Catholischer Katechismus Petri Canisii S. J. mit Kurtzen Fragen und Antworten..." неаднойчы перадрукоўваўся. На карысць гэтага сведчыць архаічнае напісанне назвы і перавыданне полацкімі езуітамі ягонага катэхізіса ў польскай мове (гл. 137). Гл. 316, 317, 365, 410, 463. CATO, Dionysius (saec. 3 4 AD) 127. Catonis disticha de moribus. Recudi curavit Soc. Iesu Poloc. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 5. Заўвага. Маральныя двувершы Дыяніса Катона. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 128. Celsus męczennik. Tragedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 115. Заўвага. Браўн у сваѐй бібліяграфіі (Brown, 290) згадвае толькі захаваны рукапіс, аднак гэты запіс дае пэўнасці, што твор друкаваўся. TRANQUILLUS, Gaius Suetonius (69 122) 129. De Caesaribus. Polociae : [?] с.; [?], лацінская. Estreicher X, 5. Заўвага. Пэўна, гэтае выданне перавыдавалася ў 1804 г. Гл Dzismes swatas Dzismes swatas uz Guda Diwa Kunga, Jumprowas Maryas un Diwa Swatu izdrukowotas. 68

70 Połocka : pi Baznickungu Jezuitu, 1801 goda. 122 с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Другое полацкае выданне набожных песняў па-латгальску. Гл. 91. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 131. Flawius Klemens męczennik. Tragedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 115. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 210, 243). Gebetbuch Gebetbuch zum Gebrauche in der Catholischen Kirche. Polozk : [?] с.; 8, нямецкая. Систематическое обозрение... Ч. 2, 34. Заўвага. Каталіцкі малітоўнік. Grammatyka Polsko-Niemiecka Grammatyka Polsko-Niemiecka: W Którey Nayduią się prawidła tego Języka, różne rozmowy, krótkie powieści, Listy, Bayki i Satyry. Z Dykсyonarzykiem, Zawieraiącym słowa w tey Grammatyce zawarte. Dla urzącey się Młodzi. Cz. 1. w Połocku : Drukarnia Collegium Societatis Jesu, с.; 8, польская, нямецкая. Estreicher wyd. 2, IХ, 215. Заўвага. Верагодна, ѐсць другім полацкім выданнем пасля 1793 г. Гл. 53. Grammatyka Polsko-Niemiecka Grammatyka Polsko-Niemiecka: W Którey Nayduią się prawidła tego Języka, różne rozmowy, krótkie powieści, Listy, Bayki i Satyry. Z Dykсyonarzykiem, Zawieraiącym słowa w tey Grammatyce zawarte. Dla urzącey się Młodzi. Cz. 2. w Połocku : Drukarnia Collegium Societatis Jesu, с.; 8, польская, нямецкая. 69

71 Kadulska 209. Заўвага. У "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." выданне згаданае пад 12 з пазнакай, што выдадзена ў 2-х частках. Гл. 53. Jeografii początki 135. Jeografii początki. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 95. Заўвага. Верагодна, ѐсць першым выданнем падручніка геаграфіі, што ў 1817 г. быў перавыдадзены. Гл Kalendarz polityczny Kalendarz polityczny Połocki na rok pański Za dozwoleniem Imperyalney Cenzury Peterburskiey. w Połocku : w Drukarni Coll: Soc: Jesu, [1801]. 143 с.; 12, польская. Estreicher wyd. 2, XIII, 204. Заўвага. Чарговы выпуск палітычнага календара. Гл. 93, 169, 193. CANISIUS, Petrus ( ) 137. Katechizm katolicki p. X. Kaniziusza. Połock : [?] с.; 8, польская, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 21. Заўвага. Пэўна, ѐсць перадрукам катэхізісу галандскага езуіта Пітэра Каніса "Institutiones christianae pietatis seu parvus catechismus Catholicorum. authore R. P. Patre Canisio S. J. Theologo. Katechizm Katolicki przez W. X. Piotra Kanizyusza S. J. Kapl. y Teol. napisany", што цягам гг. неаднойчы выходзіў у Вільні з паралельнымі тэкстамі ў лацінскай і польскай мовах (гл. 126). Гл. 316, 317, 365, 410, 463. Kazanie Kazanie niektóre. 70

72 Полацкі каляндар на 1802 год (1801). 71

73 Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 28. Заўвага. Аўтар казанняў невядомы. Зважаючы на мноства недакладнасцяў у працы Шторха і Аделунга можам выказаць меркаванне, што меліся тут на ўвазе "Казані прынагодныя" Пятра Скаргі. Гл Łyugszonas ap dzieywoszonu Łyugszonas ap dzieywoszonu K. Jezu Chrysta un kołposzonas par mienesi Mai da Jumpraway Maryay, taypat da S. Franciszkam Xawieram par diewieyniom dinom un Łyugszonas da wysaydim Swatim. Połocka : Pi Baznickungu Jezuitu, 1801 goda. 113 с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Другое, пэўна, дапоўненае выданне малітоўніка з 1799 г. Гл. 107, 318. Myśli rozerwane Myśli rozerwane w różnych przeciwnościach. Połock : ~1801. [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 32. Заўвага. Верагодна, ѐсць чарговым выданнем твору, што выходзіў у Вільні ў 1777 і 1790 гг. BOURDALOUE, Louis ( ) 141. Myśli święte w rozmaitych materyach religii y dobrych obyczaiów do dostąpienia zbawienia y przyzwoitey każdemu stanowi doskonałości nabycia służące we francuzkim ięzyku przez W. X. Bourdalou S. J. wyrażone, Т. І. w Połocku : Drukarnia Coll. Soc. Jesu, [6], 547 с.; 8, польская. Estreicher Х, 3. Заўвага. Першы том збору думак выдатнага францускага казальніка. Цягам XVIII ст. выданне некалькі разоў друкавалася ў Францыі пад назвай "Pensées du pere Bourdaloue, de la Compagnie de Jesus sur divers sujets de religion et de morale". Пераклад, калі зважаць на першае выданне 1770 г. у Калішы, зроблены Ежы Дэвінам (Jerzy Dewin, ). Гл

74 CROIX, Franciscus De La ( ) 142. Ogródek Maryi Panny, to іest: sposoby różne uczczenia Matki Bożej, niegdyś od X. Franciszka De la Croix Soc. Jes. po łacinie pisane, teraz dla pomnożenia czci teyże Pani na polski ięzyk przełożony przez kapłana Towarzystwa Jezusowego. w Połocku : Drukarnia Coll. Soc. Jesu, с.; 8, польская. Brown 450. Заўвага. Пераклад зроблены невядомай асобай, пэўна, з полацкіх езуітаў, з выдання "Hortulus marianus, sive Praxes variae colendi beatissimam V. Mariam". CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 143. Orationes Pro Archia poeta, Rabirio et in Catilinam prima. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 6. Заўвага. Утрымлівае прамовы Цыцэрона ў абарону паэта Архія, сенатара Гая Рабірыя і першую прамову ў Сенаце супраць Луцыя Сергія Каціліны. Гл. 65, 119, 144, 145, 235. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 144. Orationes pro M. Marcello, Lege Manilia caet. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 6. Заўвага. Утрымлівае прамовы Цыцэрона ў падтрымку Марка Марцэлія і праекта Гая Манілія. Вялікая верагоднасць тоеснасці з выданнем, якое было апісанае вышэй (гл. 119). Гл. 65, 143, 145, 235. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 145. Pro Milone, Ligario, Muraena, et pro domo sua. In usum scholarum. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 6. Заўвага. Утрымлівае прамовы Цыцэрона ў абарону Ціта Анія Мілона, Квінта Лiгарыя, Супліцыя Руфа Мурэны і супраць Публія Клодыя Пульхра. Нельга выключаць магчымую тоеснасць з выданнем 1794 г. (гл. 65). Гл. 119, 143, 144,

75 [CHEVASSU, Joseph ( )] 146. Rozmyślania dla księży świeckich o powinnościach chrześciańskich. Z Listów i Ewangelii, które się każdey Niedzieli we Mszy Świętey czytają, wzięte. Służące Kapłanom ku należytemu przygotowaniu do Mszy Świętey i Kommunii, ku poznaniu obowiązków stanu Kapłańskiego i ku przysposobieniu się do dawania pożytecznych nauk ludowi Chrześciańskiemu. Ułożone przez Jednego Kapłana, Plebana w Diecezyi Świętego Klaudiusza po Francuzku, a Dopiero na Język Polski Przełożone pracą J. W. J. księdza Jana Benisławskiego, Biskupa Gadareńskiego, Koadjutora Arcy-Biskupstwa Mohilewskiego, Prezydenta Coll. Just. Rzymsko-Katolickiego Departamentu. Część druga. Od Srzody Popielcowey aż do Świętey Tróycy. w Połocku : w Uprzyw. od Iego Imperator. Mci Druka. Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego , [6] с.; 8, польская. Biblioteka Seminarium Duchownego w Białymstoku. Заўвага. Другая частка пяцітамовага выдання Жазэфа Шэвасу. Гл. 110, 184, 205, 262. Skarb Duszy 147. Skarb Duszy pobożney. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 35. Заўвага. Першае полацкае выданне. Можа быць перадрукам з нейкага ранейшага збору малітваў, бо малітоўнікі пад назвай "Skarb duszy pobożney albo Zbiór osobliwych Nabożeństw" таксама выходзілі ў Перамышлі (1802) і Вільні (1807). Гл KEMPIS, Thomas a ( ) 148. Thomae a Kempis Canonici regularis ordinis sancti Augustini, De imitatione Christi libri quatuor. Polociae : [?] с.; [12] ; лацінская. Estreicher X, 5. Заўвага. Магчыма, гэтае выданне было перавыдадзенае ў 1805 г. Гл. 82,

76 BOUHOURS, Dominique ( ) 149. Uwagi chrześciańskie na każdy dzień miesiąca po francuzku przez X. Dominika Bouhours S. J. napisane. Z francuzk. na ięzyk polski przełóż. przez kapłana tegoż Towarzystwa. w Połocku : w druk. Coll. S. J., [?] с.; 16, польская. Estreicher wyd. 2, II, 475. Заўвага. Пераклад зроблены з выдання "Les Pensées chrétiennes pour tous les jours du mois". MARO, Publius Vergilius (70 19 a.c.n.) 150. Vergilii Aeneidos libri I. II. III. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 6. Заўвага. Верагодна, з яўляецца складовай часткай большага выдання. Гл Augustissimo ac potentissimo 151. Augustissimo ac potentissimo Alexandro I. Omnium Rоssiarum Іmperatori et Аutocratori In Еius Рolociam Аdventu à Superstite, Rossiaci Тhroni Аusріciis, Societate Jesu Suо Сlementissimо Сonservatori oblatum eucharisticon. Аnnо Мense Juniо. Polociae : Турis Сollegii Societatis Jesu, , [1] с.; 8, лацінская, польская, расейская. И. И. Леман. Каталог русскаго отдeла: международная выставка печатнаго дeла и графики в Лейпцигe, 1914, с Заўвага. Збор паэтычных віншаванняў з нагоды прыезду ў Полацк імператара Аляксандра І. Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex Anno 1801 in Annum Polociae : In Privileg. à Sua Imperatoria Majestate Typographia Colleg. Soc. Jesu, [1802]. 30 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 1, І,

77 Codzienna śmierci Codzienna śmierci pamiątka. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 33. Codzienne nabożeństwo 154. Codzienne nabożeństwo. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 33. Droga krzyżowa Droga krzyżowa, czyli Stacye. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 34. Заўвага. Верагодна, ѐсць першым полацкім выданнем Крыжовае дарогі. Не зважаючы на пазначаны год дапушчальна, што напраўдзе выйшло яно з друку ў 1799 г. і тады ж з яго быў зроблены пераклад на латгальскую мову. Гл. 106, 362, 368. Elementa algebrae Elementa algebrae, cum figures. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 82. Заўвага. Гл HELL, Maximiliano ( ) 157. Elementa arithmeticae numericae et litteralis, auct. P. Hell. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 82. Заўвага. Першае выданне працы вугорскага матэматыка і астранома Максымільяна Хэля ўбачыла святло ў 1755 г. у Клюжы (Румынія). Пазней друкавалася ў Вене (1761) і Нясвіжы (1768). Мела каля 300 старонак. Гл. 356, 357,

78 Elementa Geometriae 158. Elementa Geometriae. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 83. Заўвага. Кніжка таксама згаданая пад 10 у "Спісе полацкіх друкаў, пакінутых на калідоры пасля абкрадання кнігарні 12 мая 1820 году" (Kadulska, 219). Гл. 229, 291, 407. Elementa 159. Elementa puerilis institutionis. [Polociae] : [Typis Coll. Soc. Jesu], [?] с.; 8, лацінская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 47 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл Elementarz Elementarz niemiecki. Połock : [?] с.; 8, нямецкая. Систематическое обозрение... Ч. 2, 12. Elementarz Elementarz polski. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 16. Заўвага. Гл. таксама 415. Ewangeliczka Ewangeliczka polska. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2,

79 Заўвага. Службоўнік з тэкстамі з Эвангелля і Дзеяў Апосталаў. Ewangelie niedzielne 163. Ewangelie niedzielne [przez Jakuba Wuyka SJ przełożone]. w Połocku : w druk. Coll. S. J., [?] с.; [?], польская. Kadulska 212. Заўвага. Выданне згаданае пад 66 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Пераклад з лаціны зроблены Якубам Вуйкам (Jakub Wuyek, ). Найверагодней, ѐсць перадрукам аднаго з віленскіх выданняў "Ewangelie na niedziele y wszystkie święta które w kościele katholickim według Rzymskiego porządku przez cały rok czytaią...", з якіх выданне 1768 г. мела 300 с. памеру 12. ODYNIEC, Cyprian ( ) 164. Exorta na pogrzebie JW. Anny z Łuskinów Chrapowickiey brygadyerowey rosyiskiey maja. Połock : druk. Coll. S. J., [?] с.; [4], польская. Estreicher wyd. 1, III, 277. Заўвага. Цыпрыян Адынец быў суфраганам полацкім, памочнікам архібіскупа магілеўскага. Гл HAÜY, René Just ( ) 165. Fizyka, przez Haüy, przekład z francuskiego, Т. 1. Połock : druk. S. J., [?] с.; [8], польская. Bieliński II, 82. Заўвага. Пераклаў з францускае мовы манах-дамініканін і выкладчык фізыкі ў дамініканскіх школах Горадні Алоіз Каранеўскі (Alojzy Korzeniewski, ). Бібліяграфічныя запісы падаюць годам друку 1802 г., аднак падручнік Рэнэ Аюі пад назвай "Traité élémentaire de physique, par M. l'abbé Haüy" выйшаў з друку ў Парыжы ў 1803 г. Другое выданне перакладу Каранеўскага выйшла ў Вільні ў 1806 г. Верагодней, полацкае выданне ўбачыла святло ў гг. HAÜY, René Just ( ) 166. Fizyka, przez Haüy, przekład z francuskiego, Т. 2. Połock : druk. S. J., [?] с.; [8], польская. 78

80 Bieliński II, 82. Заўвага. Звестак пра полацкае выдане не стае, але віленскае выданне 1806 г. мела: Т с., Т с. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 167. Heli kapłan. Tragedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 115. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 210, 243). Historiae, cum vocibus 168. Historiae, cum vocibus ordine alphabeti digestis et Rossiace redditis. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 11. Kalendarz polityczny Kalendarz polityczny Połocki na rok pański Połock : Drukarnia Coll: Soc: Jesu, [1802]. 156 с.; 16, польская. Estreicher wyd. 2, XIII, 204. Заўвага. Чарговы выпуск палітычнага календара. Гл. 93, 136, 193. SZANTYR, Stanisław ( ) 170. Kazanie na pogrzebie JW. Anny z Łuskinów Chrapowickiey brygadyerowey woysk rossyiskich miane Maja w kościele Jezuitów Witebskim. Połock : druk. S. J., [?] с.; 4, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 433. Заўвага. Гл SZANTYR, Stanisław ( ) 79

81 171. Kazanie w dzień odkrycia gubernii Mohylewskiey i wyboru urzędników łaskawie dozwol[enego] od nayj[asnieyszego] monarchy Aleks[andra] I. Imper[atora] i Samowł[adcy] całey Ross[yi] itd. itd. itd. Pana Naymiłośc[iwszego] miana w mohilews[kiey] Archikat[edrzy] D[nia] 9. Decemb przez W. J. X. Kanon[ika] Archikat[edrzy] Mohilews[kiey] auditora zadworn[ych] metropolitańskich sądów i asses[ora] konsyst[orza] generalnego w archidyecezyi. Połock : w druk Coll. Soc. Jesu, с.; 4, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 433. CLÉMENT, Denis Xavier ( ) 172. La Journée du Chrétien sanctifiée par la prière et la méditation après beaucoup d' édilions en France et ailleurs. Avec approbation. À Połock : dans l'imprimerie du Collège de la Compagnie de Jesus, с.; 12, француская. Estreicher wyd. 2, III, 246. Заўвага. Гл [SCHÖNBERG, Matthias Von ( )] 173. Lehrreiche Gedanken mit kleinen Begebenheiten zur Bildung eines edlen Herzens in der Jugend. Zu Polotzk : [?] с.; [?], нямецкая. Estreicher XI, 144. Заўвага. Перадрук разважанняў аб адукацыі Маціяса фон Шонберга, што цягам XVIII ст. каля дзесяці разоў выходзілі з друку ў Нямеччыне, Аўстрыі, Швайцарыі (аб ѐм каля 200 с.). BOURDALOUE, Louis ( ) 174. Myśli święte w rozmaitych materyach religii y dobrych obyczaiów do dostąpienia zbawienia y przyzwoitey każdemu stanowi doskonałości nabycia służące we francuzkim języku przez W. X. Bourdalou S. J. wyrażone, Т. ІІ. w Połocku : Drukarnia Coll. Soc. Jesu, [6], 470, [2] с.; 8, польская. Katalog książek

82 Заўвага. Другі том думак Луі Бурдалу. Гл Nowenna Nowenna Niepokalanego Poczęcia Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 210. Заўвага. Выданне згаданае пад 31 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Верагодна, ѐсць перакладам з італьянскае мовы твора Pasquale de Mattei "La divozione a Maria Immacolata", выдадзенага ў Рыме ў 1795 г. Odae selectae Odae selectae Horatii, Sarbevii etc. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 6. Заўвага. Збор вершаў лацінамоўных паэтаў Гарацыя, Сарбеўскага. Ołtarzyk złoty 177. Ołtarzyk złoty. Połock : [?] с.; 8 ; польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 33. Заўвага. Упершыню малітоўнік з падобнай назваю выдалі ў 1721 г. базыльяны ў Супраслі. Выданне, якое стала надзвычай папулярным, асабліва ва ўніяцкіх парафіях, вытрымала каля 20 перадрукаў. Гл. 442, 449. OWENI, Ioannes (~ ) 178. Oweni Epigrammata. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 120. Заўвага. Пасля першага лонданскага выдання (1606) эпіграмы брытанскага педагога Джона Оўэна выходзілі з друку шмат разоў у розных мовах і ў розных краінах. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 81

83 179. Piotr nad Prutem. Drama. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 116. Заўвага. Першае выданне драмы асобнай кніжкай (гл. 392). Твор надрукаваны таксама ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 211, 244). CAECILIUS, Gaius Plinius Secundus (61 113) 180. Plinii Panegyricus Traiano dictus. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 6. Заўвага. Верагодна ѐсць першым полацкім выданнем Плініевага панегірыка імператару Траяну. Аднак нельга выключаць і магчымую тоеснасць з выданнем 1810 г. Гл. 295, 375. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 181. Podeyrzliwość. Komedya. Napisana przez X. Nikodema Muśnickiego S. J. i do Druku podana. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, VI, 530. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 182. Przyjaciel wszystkich i niczyy. Komedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 116. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 210, 243). Rituale sacramentorum 183. Rituale sacramentorum, ac aliarum ecclesiæ ceroemoniarum ex Rituali juxta decretum Synodi provinc. Petrykovien, edito, depromptum, ad uniformem ecclesiarum per Archidioecesin Mohilev. usum, quaestionibus et responsionibus Latine, Polonice, Lituanice, Germanice et Lotavice expositis. Reimpressum. Cum scitu etapprobatione Officii Metrop. Archiepis. 82

84 Камедыя Падазронасць Н. Мусніцкага (1802). 83

85 Polociae : Typis Coll. Soc. Jesu, Anno Domini [4], 232, [5] с.; 8, лацінская, польская, літоўская, нямецкая, латгальская. Крыловский 108. Заўвага. Пастановы Петрыкоўскага (Польшча) правінцыйнага сіноду рымакаталіцкае царквы 1621 году ў розных мовах. Перадрук зроблены, верагодна, з віленскага выдання 1771 г. [CHEVASSU, Joseph ( )] 184. Rozmyślania dla księży świeckich o powinnościach chrześciańskich. Z Listów i Ewangelii, które się każdey Niedzieli we Mszy Świętey czytają, wzięte. Służące Kapłanom ku należytemu przygotowaniu do Mszy Świętey i Kommunii, ku poznaniu obowiązków stanu Kapłańskiego i ku przysposobieniu się do dawania pożytecznych nauk ludowi Chrześciańskiemu. Ułożone przez Jednego Kapłana, Plebana w Diecezyi Święt. Klaudiusza po Francuzku, a Dopiero na Język Polski Przełożone pracą J. W. J. księdza Jana Benisławskiego, Biskupa Gadareńskiego, Koadjutora Arcy-Biskupstwa Mohilewskiego, Prezydenta Coll. Just. Rzymsko-Katolickiego Departamentu. Część trzecia. Od SSS. Tróycy do Niedzieli 14. po Swiątkach. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego , [5] с.; 8, польская. Katalog książek 54. Заўвага. Трэцяя частка пяцітамовага выдання Жазэфа Шэвасу. Гл. 110, 146, 205, TIBULLUS, Albius (50 19 a.c.n.) 185. Albii Tibulli equitis Romani, Selecta et casta carmina notis illustrata. Polociae : [Typis Coll. Soc. Jesu], с.; 8, лацінская. Estreicher XI, 144. VOGEL, Matthaeus ( ) 186. Annus sanctus, sive exempla et documenta varia e gestis et vitis adolescentum excerpta. [Polociae] : Typis Coll. Soc. Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher , IV,

86 Развагі аб абавязках хрысціянскіх, ч. 3 (1802). 85

87 Заўвага. Кніга ѐсць перавыданнем працы Матэвуса Фогеля, якая ўпершыню была надрукаваная ў Кѐльне ў 1727 г. SKARGA, Piotr ( ) 187. Areopagus. To iest Wykład słów Pawła apostoła, któremi w Areopagu trybunalisty pogańskie w Atenach do uznania yednego prawego Boga namawiał. Połock : X.X. S. J., [?] с.; [?], польская. Estreicher wyd. 1, IV, 252. Заўвага. У 1808 г. твор выдадзены ў зборы "Kazania przygodne...". Гл PHAEDRUS, Gaius Iulius (20 a.c.n. 54 p.c.n.) 188. Bayki Fedra z uważaniem sztuki i z obiaśnieniem mieysc trudnieyszych tak rzeczy iako też ięzyka łacińskiego dla uczącey się młodzi. Połock : Druk. Coll. Soc. Jesu, [16], 73, [3] с.; 12, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, VII, 46. Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Alba Russia ex Anno 1802 in Annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1803]. 32 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 1, І, 181. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 190. De officiis libri tres. Polociae : [Typis Collegii Societis Jesu], с.; [12], лацінская. Крыловский 228. Заўвага. У польскай мове выданне выйшла ў 1805 г. Гл Dykcyonarz 191. Dykcyonarz, czyli Słownik praw rossyiskich. Połock : [Druk. Coll. Soc. Jesu],

88 [?] с.; 4, польская. Estreicher Х, 8. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 192. Dyogenes bogaty. Komedya. Połock : 1803 [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 116. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 211, 244). Нельга выключыць магчымую тоеснасць з выданнем 1810 г. (гл. 289). Kalendarz polityczny Kalendarz polityczny Połocki na rok pański. Połock : Drukarnia Coll: Soc: Jesu, [1803]. [?] с.; 16, польская. Estreicher wyd. 2, XIII, 219. Заўвага. Чарговы выпуск палітычнага календара. Гл. 93, 136, 169. JARMOŁOWICZ 194. Kazanie na pogrzebie JW. Kornelii z Kniaziów Ogińskich Zenowiczowey. Połock : Drukarnia Soc. Jesu, [?] с.; [?], польская. Estreicher wyd. 2, ХІІ, Заўвага. У бібліяграфічных звестках пададзена, што аўтар быў езуітам, але ў штогадовых спісах полацкіх езуітаў адшукаць гэтую асобу не ўдалося. [COMBE, François La (~ )] 195. List pewnego sługi Bozego. Polociae : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 34. Заўвага. Пэўна, ѐсць перадрукам выдання "List pewnego sługi Bożego, zawierający w sobie krótką naukę dążenia pewną drogą do doskonałości chrześciańskiey z francuskiego przetłumaczony", што друкавалася ў Вільні ў 1774 і 1782 гг. i мела 178 старонак. Выданне з яўлялася перакладам твору 87

89 францускага тэолага Франсуа Ля Комба "Lettre d'un serviteur de Dieu contenant une brève instruction pour tendre surement à la perfection chrétienne". MUŚNICKI, Nikodem ( ) 196. Marnotrawstwo. Komedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 116. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 210, 243). MUŚNICKI, Nikodem ( ) 197. Muzeum fizyczne. Komedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 116. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 211, 244). MUŚNICKI, Nikodem ( ) 198. Pogarda nauk. Komedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 116. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 210, 243). Praecepta poeticae 199. Praecepta poeticae. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 107. Заўвага. Магчыма, выданне з яўляецца другой часткай твора, які цалкам быў выдадзены ў 1816 г. пад назвай "Artis rhetoricae ac poeticae institutiones...". Гл Praecepta rhetoricae 88

90 Паэма Палтава Н. Мусніцкага (1803). 89

91 200. Praecepta rhetoricae. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 106. Заўвага. Магчыма выданне з яўляецца першай часткай твора, які цалкам быў выдадзены ў 1816 г. пад назвай "Artis rhetoricae ac poeticae institutiones...". Гл MUŚNICKI, Nikodem ( ) 201. Pułtawa, poema epiczne, przez X. Nikodema Muśnickiego Societatis Jesu napisane. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 186. Заўвага. Гл. таксама 417. FLACCUS, Quintus Horatius (65 8 a.c.n.) 202. Quinti Horatii Flacci Carmina, Cum notis P. Josephi Juventii, Societatis Jesu. Tomus I. Polociae : Typis Collegii Societis Jesu, Anno Domini [1], 307, [2] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, IІ, 147. Заўвага. Першы том "Одаў" Гарацыя з заўвагамі Жазэфа дэ Жувансі (Joseph de Jouvancy, ). FLACCUS, Quintus Horatius (65 8 a.c.n.) 203. Quinti Horatii Flacci Carmina, Cum notis P. Josephi Juventii, Societatis Jesu. Tomus IІ. Polociae : Typis Collegii Societis Jesu, Anno Domini [2], 433 с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, IІ, 147. Заўвага. Другі том "Одаў" Гарацыя з заўвагамі Жазэфа дэ Жувансі. Regeln der Brüderschaft Regeln der Brüderschaft der heiligsten Herzen Jesus und Maria, welche in der Jesuiten-Kirche zu Połock besteht. Połock : [?] с.; 12, нямецкая. 90

92 Песні Гарацыя з каментарамі Ж. Жувансі (1803). 91

93 Estreicher - wyd. 1, IV, 31; X, 10. Заўвага. Тэкст статута Брацтва Найсвяцейшых сэрцаў Ісуса і Марыі з малітвамі ў нямецкай мове. Гл. 68, 70, 78, 111, 220, 352, 495. [CHEVASSU, Joseph ( )] 205. Rozmyślania dla księży świeckich o powinnościach chrześciańskich. Z Listów i Ewangelii, które się każdey Niedzieli we Mszy świętey czytają, wzięte. Służące Kapłanom ku należytemu przygotowaniu do Mszy świętey i Kommunii, ku poznaniu obowiązków stanu Kapłańskiego, i ku przysposobieniu się do dawania pożytecznych nauk ludowi Chrześciańskiemu. Ułożone przez Jednego Kapłana, Plebana w Dyecezyi Świętego Klaudiusza po Francuzku, a Dopiero na Język Polski Przełożone pracą J. W. J. księdza Jana Benisławskiego, Biskupa Gadareńskiego, Koadjutora Arcy-Biskupstwa Mohilewskiego. Część czwarta. Od Niedzieli Czternastey po Zielonych Swiątkach aż do Adwentu. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego , [5] с.; 8, польская. Katalog książek 54. Заўвага. Чацвѐртая частка пяцітамовага выдання Жазэфа Шэвасу. Гл. 110, 146, 184, 262. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 206. Śmierć Cycerona. Tragedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 115. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 211, 244). VOGEL, Matthaeus ( ) 207. Veritates Aeternae. Polociae : [Typis Coll. Soc. Jesu], [?] с.; [?], лацінская. Estreicher - X, 10. Заўвага. Кніга ѐсць перавыданнем працы Матэўса Фогеля "Veritates Aeternae: Ex Prima Hebdomade Asceseos Ignatianae Petitae Ad Studiosae potissimum Iuventutis 92

94 usum, imo etiam ad omnium, qui variis his considerationibus uti velint, salutem propositae", што першы раз выйшла друкам у 1731 г. у Канстанцы (Нямеччына). SZYMAŃSKI, Stanisław ( ) 208. Wzory biletów, listów i memoryałów w różnych materyach [z przydatkiem uwag w powszechności o stylu listownym, przypisków względem szczególnych listów i drobnych przestróg względem formalności w pisaniu, zebrane i podane przez S. S., z trzeciey 1797 Warszawskiey Edycyi nowo przedrukowane, Т. 1. Połock : [w Drukarni Coll. Soc. Jesu], [?] с.; 8, польская. Kadulska 224. Заўвага. У "Вопісе некамплектных свецкіх кніг..." пра выданне 1803 г. у 2-х тамах згадана пад 4. Першы том варшаўскага выдання 1797 г., з якога рабіўся перадрук, меў 334 с. Гл SZYMAŃSKI, Stanisław ( ) 209. Wzory biletów, listów i memoryałów w różnych materyach [z przydatkiem uwag w powszechności o stylu listownym, przypisków względem szczególnych listów i drobnych przestróg względem formalności w pisaniu, zebrane i podane przez S. S., z trzeciey 1797 Warszawskiey Edycyi nowo przedrukowane, Т. 2. Połock : [w Drukarni Coll. Soc. Jesu], [?] с.; 8, польская. Kadulska 224. Заўвага. Другі том варшаўскага выдання 1797 г., з якога рабіўся перадрук, меў 309 с. Гл MUŚNICKI, Nikodem ( ) 210. Zabawki Teatralne napisane Przez X. Nikodema Muśnickiego Societatis Jesu. Tom I. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, [?] с.; 8, польская. Крыловский 262. Заўвага. У першым томе змешчаныя: трагедыя ў пяці актах "Пакутнік Флаві Клемент", камедыя ў трох актах "Сябра ўсіх і нічый", трагедыя ў пяці актах "Гелі", камедыя ў трох актах "Марнатраўства", камедыя ў трох актах "Пагарда навук". Гл

95 Тэатральныя забавы Н. Мусніцкага, т. 2 (1803). 94

96 MUŚNICKI, Nikodem ( ) 211. Zabawki Teatralne napisane Przez X. Nikodema Muśnickiego Societatis Jesu. Tom ІI. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, [?] с.; 8, польская. M. Inglot SJ, St. Obirek. Jezuicka ars historica, 2001, s Заўвага. У другім томе змешчаныя: трагедыя ў пяці актах "Смерць Цыцэрона", камедыя ў пяці актах "Бязверак у няшчасці", эпічная драма ў трох актах "Пѐтр над Прутам", камедыя ў трох актах "Багаты Дыяген", камедыя ў трох актах "Фізычны музэй". Гл MUŚNICKI, Nikodem ( ) 212. Bezwiarek w nieszczęściu. Komedya. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, 116. Заўвага. Асобнае выданне драмы, якая апрача таго друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 211, 244). Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex Anno 1803 in Annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1804]. 36 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 41. Заўвага. З гэтага году ў назве правінцыі: "Alba Russia" (Беларусь) замененая на "Imperio Rossiaco" (Расейская імперыя). Такая форма назвы скарыстоўвалася да 1808 г. TRANQUILLUS, Gaius Suetonius (69 122) 214. De XII Caesaribus. Expurgatus ab obscaenitate et varie illustratus. Polociae : typis Collegii Societatis Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 414. Заўвага. Другое выданне "Жыццяпісаў ХІІ цэзараў". Гл

97 Do nabożeństwa 215. Do nabożeństwa. Połock : [?] с.; [?], нямецкая. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 21 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Арыгінальная назва невядомая. Do Serca Do Serca Pana Jezusa. Połock : [?] с.; [?], нямецкая. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 23 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Арыгінальная назва невядомая. Гл MUŚNICKI, Nikodem ( ) 217. Drobnieysze poetyckie zabawki księdza Nikodema Muśnickiego Societatis Jesu. Tom І. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku , [10] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IІІ, 186. Заўвага. Выданне змяшчае больш за 300 песняў, эпіграмаў, баек. Пазначана, што гэта першы том, аднак знайсці звестак пра другі не ўдалося, хаця наяўнасць яго не выключаная. Gesangbuch Gesangbuch zum Gottesdienstlichen Gebrauche der römischkatholischen Kirche. Połock : [?] с.; 8, нямецкая. Estreicher wyd. 1, II, 32. Заўвага. У "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." пад 22 згаданае выданне "Do śpiewania" 1804 г. (Kadulska, 209) з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Падаецца магчымым атаясаміць гэтыя выданні. 96

98 Драбнюткія паэтычныя забавы Н. Мусніцкага, т. 1 (1804). 97

99 [LÖFFLER, Alois ( )] 219. Opis dziewięciu Missyi Saratowskich, któremi 10 Xięża Jezuici w saratowskim kraju zawiaduja, prac ich, oraz i pozytków, które za błogosławieństwem Pana Boga ku Jego chwale tam czynia. Połock : druk S. J., [1804]. 40 с.; 8, польская. Brown 91. Заўвага. Аўтарства прыпісваецца полацкаму езуіту аўстрыйскага паходжання Алоізу Лѐфлеру, які ў гг. быў на місіі ў Паволжжы, у гг. у Адэсе, гг. у Пецярбургу. Перадрук апісання місіі з явіўся ў Варшаве ў 1805 г. у якасці дадатку да кнігі Адама Лабэнцкага "O powrocie jezuitów...". Regeln der Brüderschaft Regeln der Brüderschaft. Połock : [?] с.; 12, нямецкая. Estreicher X, 12. Заўвага. У Эстрэйхера выданні з аднолькавымі назвамі пададзеныя ў 1803 і 1804 гг. Маецца падабенства з польскамоўным выданнем "Ustawy Bractwa...", якое выйшла ў 1794 г., а ў 1795 г. у пашыраным варыянце. Гл. 68, 70, 78, 111, 204, 352, 495. Regeln der Gesellschaft Regeln der Gesellschaft Jesu. Polozk : [?] с.; [?], нямецкая. Estreicher XI, 145. Заўвага. У "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." пад 25 згаданае выданне "Reguły Societatis Jesu" 1804 г. (Kadulska, 209) з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Падаецца магчымым атаясаміць гэтыя выданні. Гл. 25, 102. JENYNS, Soame ( ) 222. Rzeczywistość Religii Xańskiey z angielskiego. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2,

100 Заўвага. Твор англійскага пісьменніка Сома Джэнінса "A View of the Internal Evidence of the Christian Religion" (1766) трапіў у Рэч Паспалітую праз Францыю, дзе быў перакладзены П ерам Ле Турно (Pierre Le Tourneur, ). З ягонае працы "Vue de l'évidence de la religion chrétienne, considérée en elle-même" (1779) літоўскі піяр Феліцыян Выкоўскі (Felicjan Wykowski, ) зрабіў польскі пераклад "Widok rzeczywistości religii chrzesciańskiey wziętey w sobie samey" (1782), за што ад караля быў адзначаны залатым медалѐм. Гэта пэўна трэцяе выданне, бо другое выйшла ў 1802 г. у Вільні з друкарні базыльянаў. NARUSZEWICZ, Adam Stanisław ( ) 223. Satyry i Bayki Adama Stanisława Naruszewicza. Połock : druk S. J., [1804]. [?] с.; [8], польская. Estreicher wyd. 1, III, 207. Заўвага. Першае выданне сатыраў і баек Адама Нарушэвіча. Гл NEPOS, Cornelius ( a.c.n.) 224. Vitae Excellentium Imperatorum. Polociae : Soc. Jesu, [?] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 240. Заўвага. Першае выданне кароткіх жыццяпісаў знакамітых уладароў старажытнасці. Між імі Фэмістокал, Паўсані, Агесілай, Ганібал і інш. Гл Zbiór rozmaitego nabożeństwa Zbiór rozmaitego nabożeństwa na co dzień, co tydzień, co miesiąc. Połock : [?] с.; 8, польская. Систематическое обозрение... Ч. 2, Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex Anno 1804 in Annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1805]. 34 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, pawet.net

101 CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 227. Cato Maior seu de Senectute. Rozmowa o starości. Przełożona z łacińskiego na Polski język przez Bieniasza Budnego. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, с.; 12, лацінская, польская. Estreicher wyd. 1, І, 227. Заўвага. Паралельна пададзеныя тэксты ў мовах лацінскай і польскай. Польскі пераклад Беньяша Буднага (? 1624). Эстрэйхер паведамляе, што пра выданне выйшла ў 2-х тамах, але пацверджанняў гэтаму не адшукана. LHOMOND, Charles François ( ) 228. De viris illustribus urbis Romae a Romulo ad Augustum. Polociae : с.; 8, лацінская. Estreicher , III, 39. Заўвага. Першае полацкае выданне жыццяпісаў знакамітых людзей Рыму ад Ромула да Актавіяна Аўгуста. Гл Geometria 229. Geometria. Polociae : Typis Collegii Societastis Jesu, Anno MDCCCV. [2], 76, [2] с., 1 табл.; 4, лацінская. Estreicher wyd. 2, VIII, 320. Заўвага. Гл. 158, 291, 407. ALVARIS, Emmanuelis ( ) 230. Grammatyka łacińskiego ięzyka X. Emmanuela Alvara Societatis Jesu. w Połocku : w Druk. XX. Jezuitów, [?] с.; 12, лацінская, польская. Estreicher wyd. 1, I, 23. Заўвага. Адаптаванае выданне лацінскай граматыкі Альварыса. Гл. 281, 347, 429. PATERCULUS, Gaius Velleius (19 a.c.n. 31) 231. Historiae romanae ad M. Vinicium Cos. libri duo. Polociae :

102 178 с.; 12, лацінская. Estreicher X, 15. KRASICKI, Ignacy ( ) 232. Listy i pisma różne. Т. 1. Połock : [?] с.; 36, польская. Kadulska 215. Заўвага. Выданне згаданае пад 10 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". KRASICKI, Ignacy ( ) 233. Listy i pisma różne. Т. 2. Połock : [?] с.; 36, польская. Kadulska 215. Заўвага. Выданне згаданае пад 10 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 234. O powinnościach wszech stanów ludzi. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 209. Заўвага. Выданне ѐсць перакладам твору Цыцэрона "De officiis", які зрабіў Станіслаў Кашуцкі (Stanisław Koszutski,? 1559). Згаданае пад 13 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні... ". Гл CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 235. Orationes. Polociae : typ. Collegiі Soc. Jesu, с.; [?], лацінская. Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Я. Коласа НАН Беларусі. Заўвага. Гл. 65, 119, 143, 144, 145. KRASICKI, Ignacy ( ) 236. Pan Podstoli, Cz. І. 101

103 Połock : Drukarnia Coll. Soc. Jesu, [?] с.; 12, польская. Крыловский 261. Заўвага. Гл. 237, 252. KRASICKI, Ignacy ( ) 237. Pan Podstoli, Cz. ІI. Połock : Drukarnia Coll. Soc. Jesu, с.; 12, польская. Kadulska 215. Заўвага. Выданне згаданае пад 9 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл. 236, 252. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 238. Rozmowa o Przyjaźni z przekładaniem Bieniasza Budnego na język oyczysty, wydrukowanym niegdyś w Wilnie u Jana Karcana Roku w Połocku : w Drukarni XX. Jezuitów, с.; 12, лацінская, польская. Estreicher wyd. 1, І, 227. Заўвага. Паралельна ў мовах лацінскай і польскай пададзеныя тэксты філасофскага трактату "Laelius de Amicitia". Польскі пераклад Беньяша Буднага (? 1624). Taisnīga grāmata 239. Taisnīga grāmata. Połocka : [?] с.; [?], латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Пададзеная назва не арыгінальная, а ў сучаснай латыскай мове. Згадка пра кнігу захавалася з сярэдзіны ХІХ ст. у расейскай мове "Праведная книжка, переведенная Гелитовским на язык латышеский в кожаном переплете". KEMPIS, Thomas a ( ) 240. Thomae a Kempis Canonici Regularis Ordinis Sancti Augustini, De Imitatione Christi libri quatuor, ex Recensione Heriberti Rosweydi Soc. Jesu. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, Anno Domini [?] с.; 12, лацінская. 102

104 Jocher III, Заўвага. Тэкст вывераны вядомым галандскім агіѐграфам Гэрыбэртам Расвэйдэ ( ). Няма дастатковых звестак, каб лічыць кнігу перавыданнем той, што выйшла ў 1801 г. Гл. 82, 148. [KUCZYŃSKI, Tadeusz ( )] 241. Wyssa Mocieyba Katoliszka Caur waycoszonom un atsacieyszonom sałykta, ar mocieybom, Swatú Rokstú wordim un nutikszonom, nu tim paszym Swatim Rokstim izimtom, izskaydrynota: Diel Łatwiszu pawuycieyszonys un abskaydrynoszonys, nu wina Baźnieyckunga pirakśtieyta. Addaleyszona pyrma. Połocka : pi Baźnieyckungú Jezuitú izdrukowota, с.; 8, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Першая частка грунтоўнага катэхізісу ў латгальскай мове. Езуіцкія даследчыкі ўважаюць за аўтара Кучынскага. [KUCZYŃSKI, Tadeusz ( )] 242. Wyssa Mocieyba Katoliszka Caur waycoszonom un atsacieyszonom sałykta, ar mocieybom, Swatú Rokstú wordim un nutikszonom, nu tim paszym Swatim Rokstim izimtom, izskaydrynota: Diel Łatwiszu pawuycieyszonys un abskaydrynoszonys, nu wina Baźnieyckunga pirakśtieyta. Addaleyszona utra. Połocka : pi Baźnieyckungú Jezuitú izdrukowota, , [4] с.; 8, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Другая частка катэхізісу ў латгальскай мове. MUŚNICKI, Nikodem ( ) 243. Zabawki Teatralne napisane Przez X. Nikodema Muśnickiego Societatis Jesu. Tom I. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 186. Заўвага. Другое выданне "Забавак тэатральных". Гл MUŚNICKI, Nikodem ( ) 103

105 Латгальскі катэхізіс Уся каталіцкая навука, ч. 2 (1805). 104

106 244. Zabawki Teatralne napisane Przez X. Nikodema Muśnickiego Societatis Jesu. Tom ІI. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 186. Заўвага. Другое выданне "Забавак тэатральных". Гл Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex Anno 1804 in Annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1805]. 24 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 41. Compendio della vita 246. Compendio della vita del B. Francesco di Girolamo della Compagnia di Gesù. Połock : nella Stamperia dell collegio de Gesùiti, [?] с.; 8, італьянская. Estreicher wyd. 1, ІІ, 36. Заўвага. Жыццяпіс езуіта Франчэска дзі Джыралама ( ), выдадзены з нагоды яго беатыфікацыі, што адбылася 2 траўня 1806 г. у базыліцы Св. Пятра. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.) 247. M.T. Ciceronis De partitione oratoria dialogus. M.T. Cycerona O podziałach krasomówstwa rozmowa, wytłumaczona przez X. Józefa Boreykę Soc. Jesu. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, anno с.; 12, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, III, 219. Заўвага. Тэкст пададзены паралельна ў мовах лацінскай і польскай. Польскі пераклад Язэпа Барэйкі ( ). Першае выданне выйшла ў Вільні ў 1763 г. з прысвячэннем кашталянічу віцебскаму Алоізу Агінскаму. Kalendarz Połocki Kalendarz Połocki na rok Pański Za pozwoleniem Zwierzchności. 105

107 Каталог асобаў і пасадаў Таварыства Ісуса (1806). 106

108 Połock : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, [1806]. [?] с.; [?], польская. Российская национальная библиотека, СПб, фонд ''Россика''. Заўвага. Чарговы выпуск полацкага календара. Гл. 81, 94, 259. Mociba 249. Mociba Łyugszonas un apdumoszonas ap swatu miszu. Połocka : [62] с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Колькасць старонак малітоўніка пададзеная паводле 2-га выдання (Вільня, 1821 г.). Obrona Obrona w każdey potrzebie doświadczona. Połock : [?] с.; [12], польская. Kadulska 67. Заўвага. Пэўна маем справу з творам Лорэнца Заўэра (Lorenz Sauer, ) з поўнай назвай "Obrona w każdey potrzebie doświadczona: Tekla święta przez Pawła świętego nawrócona do Chrystusa i pierwsza między płcią białogłowską męczennica czyli Nabożeństwo do świętey Tekli". Гл Oficium czyli Godziny Oficium czyli Godziny do N. Panny Maryi. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 212. Заўвага. Выданне згаданае пад 71 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Верагодна, ѐсць перавыданнем перакладу "Officium beatae Mariae Virginis", які з лацінскае мовы зрабіў Якуб Вуек (Jakub Wuyek) і выдаў у 1598 г. пад назвай "Officium abo Godziny Błogosławioney Panny Mariey". KRASICKI, Ignacy ( ) 252. Pan Podstoli, Cz. ІІI. Połock : Drukarnia Coll. Soc. Jesu, [?] с.; 12, польская. 107

109 Крыловский 261. Заўвага. Гл. 236, 237. Ustawy Ustawy przystoyney obyczayności do zachowania się cnotliwego w pożyciu ludzkim według każdego stanu i wieku. Połock : [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 620. Заўвага. Трэцяе выданне кнігі аб добрых звычках. Гл. 10, Catalogus personarum Catalogus personarum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex Anno 1806 in Annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1807]. 45 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 41. Collegium Ecclesiasticum 255. Collegium Ecclesiasticum Romano-Catholicum ac Archidioecesis Mohiloviensis, eiusque regimen Capitulum, Officium, Curia, Collegiatae et Decani Foranei nec non Ecclesiae utriusque Cleri in Decanatus respectivos divisae. Opera Ill. Metropolitani Archiepiscopi in ann Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [?] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 255. Заўвага. Даведнік Магілѐўскай дыяцэзіі. Гл. 90. PIRAMOWICZ, Grzegorz Wincenty ( ) 256. Dykcyonarz starożytności. Przez Xiędza Grzegorza Piramowicza Byłey za Panowania Polskiego Kommissyi Edukacyiney Sekretarza ułożony. Według pierwiastkowey Warszawskiey Edycyi, z dołożeniem w swoich mieyscach Przydatkow od samegoż Autora na 108

110 Слоўнік старажытнасці, укладзены Г. Пірамовічам (1807). 109

111 końcu jey położonych, i omyłek znacznieyszych poprawieniem, nowo przedrukowany. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku [20], 407 с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 408. Заўвага. Выданне папраўленае і дапоўненае. Сам укладальнік ва ўступе адзначае, што збольшага гэта пераклад працы Нікаля Фурго (Nicolas Furgault, ), якая пад назвай "Nouveau Recueil historique d'antiquités grecques et romaines en forme de dictionnaire " ўбачыла святло ў Парыжы ў 1768 г. Grammatyka francuzka Grammatyka francuzka krótko zebrana dla uczących się ięzyka francuzkiego. Połock : [1807]. [?] с.; 8 ; француская, польская. Kadulska 216. Заўвага. Выданне згаданае пад 18 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазнакай "нанова складзеная". Магчыма, гэта ўжо не апрацоўка граматыкі Ламона, але перавыданне граматыкі Тадэвуша Кундзіча (Tadeusz Kundzicz, ), што ў 1802 г. выйшла ў Вільні. Гл. 32, 92, 294, 387. KRASICKI, Ignacy ( ) 258. Historya. Na 2 księgi podzielona. Po wielu edycyach w Połocku. Połock : с.; 12, польская. Kadulska 215. Заўвага. Выданне згаданае пад 7 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Kalendarz Połocki Kalendarz Połocki. Połock : [?] с.; [?], польская. Estreicher wyd. 2, XІІІ, 219. Заўвага. Гл. 81, 94, 248. KRASICKI, Ignacy ( ) 260. Mikołaia Doświadczyńskiego przypadki. Połock :

112 [?] с.; 8, польская. Крыловский 261. Заўвага. Першае полацкае выданне твора. Гл DAWID ( a.c.n.) 261. Psałterz Dawida. Nowo przetłumaczony przez Franc. Karpińskiego, po edycyach warszawskich nowo przedrukowany. Połock : druk. Coll. Soc. Jesu, , [4] с.; 8, польская. Estreicher X, 21. Заўвага. Вершаваны пераклад псальмаў Давыда працы Францішка Карпінскага (Franciszek Karpiński, ) выйшаў у Варшаве ў 1786 г. як пяты і шосты тамы серыі "Zabawki Wierszem i Prozą". Падаецца, у полацкім выданні, у адрозненне ад варшаўскага, дзве часткі злучаныя ў адну кнігу, бо ў бібліяграфічных запісах маецца толькі агульная колькасць старонак. [CHEVASSU, Joseph ( )] 262. Rozmyślania dla księży świeckich o powinnościach chrześciańskich. Z Listów i Ewangelii, które się każdey Niedzieli we Mszy świętey czytają, wzięte. Służące Kapłanom ku należytemu przygotowaniu do Mszy świętey i Kommunii, ku poznaniu obowiązków stanu Kapłańskiego, i ku przysposobieniu się do dawania pożytecznych nauk ludowi Chrześciańskiemu. Ułożone przez Jednego Kapłana, Plebana w Dyecezyi Świętego Klaudiusza po Francuzku, a Dopiero na Język Polski Przełożone pracą J. W. J. księdza Jana Benisławskiego, Biskupa Gadareńskiego, Koadjutora Arcy-Biskupstwa Mohilewskiego. Część piąta. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, Roku Pańskiego [?] с.; [8 ], польская. Крыловский 101. Заўвага. Апошняя пятая частка пяцітамовага выдання Жазэфа Шэвасу. Падназва гэтай часткі няясна, але францускае выданне выходзіла з пазначэннем "Pour les Fêtes de la Très-Sainte Vierge, des Apôtres & de quelques autres Saints" (На святы Найсвятое Дзевы, апосталаў і некаторых іншых святых). Гл. 110, 146, 184, 205. KRASICKI, Ignacy ( ) 263. Satyry. Połock :

113 Тытуловы аркуш першай часткі Псалтыра Давыда (1807). 112

114 [?] с.; 8, польская. Kadulska 215. Заўвага. Першае полацкае выданне. Згаданае пад 8 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл BAZYLI Wielki ( ) 264. Ustawy Świętego Oyca Naszego Bazylego Wielkiego przez Józ. Wel. Ruckiego zebrane i klasztorowi Mińskiemu panien tegoż zakonu podane. Po wileńskiej 1771 r. edycyi nowo przedrukowane. Połock : [28], 218, [6] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 2, ІІ, 139. Заўвага. Перавыданне нормаў манаскага жыцця паводле Св. Базыля Вялікага, сабраных уніяцкім мітрапалітам Язэпам Вельямінам Руцкім (Józef Welamin Rucki, ). Zbiór wybornego Zbiór wybornego i gruntownego nabożeństwa: na codzienne, tygodniowe, miesięczne, w dni święte, roczne, i okolo świętych sakramentów, podzielonego. Za pozwoleniem Zwierzchności poczwarte do druku podany. w Połocku : w drukarni XX. Jezuitoẃ, с.; 8, польская. University of Pennsylvania, Penn Libraries Catalog, BX2125.P6 Z Заўвага. Чацвѐртае выданне малітоўніка пасля двух хэлмскіх (1767, 1772) і варшаўскага (1788). Гл Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum provinciae Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1807 in annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1808]. 44 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 41. Заўвага. Такі самы паводле структуры спіс сяброў Таварыства Ісуса і іхных абавязкаў, але са зменай у назве. Слова "правінцыя" ўжытае толькі ў гэтым выданні. 113

115 Człowiek wnętrzny 267. Człowiek wnętrzny czyli o nauka o namiętnościach człowieka każdemu pożyteczna, przez jednego kapłana Dyecezyi Wileńskiey zebrana i do druku podana a przez innego kapłana po łotewsku wiernie przełożona i znowu przedrukowana Za pozwoleniem zwierzchności. w Połocku : w Drukarni S. J., Roku Cyłwaks jkszkigs aba mocieyba ab korrybom cyłwaka jk winam Darreyga nu wina baznickunga zam rendiszonu Wilnies sałasieyta yn da spîdarnies paduta a nu cyta baznickunga pa łatwyskam iztiszni porłykta i iz jauna izpîsta. Pa zwalieyszonay Wiersiniku. Połockâ : Spîdarnî Bażnickungu J., Godâ с.; 8, польская, латгальская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 534. Заўвага. Польскамоўная частка ѐсць трэцім выданнем пасля піярскага (1778) і базыльянскага (1796) віленскіх выданняў. Латгальская ж з яўляецца перакладам, за аўтара якога вызнаюць Тадэвуша Кучынскага. TOMASZEWSKI, Augustyn ( ) 268. De l'insuffisance de la philosophie paienne avant la venue de J. C. contre Fréret. Discours prononcé à l'ouverture des leçons de théologie par Dom Augustin Tomaszewski, Pretre de l'order de St. Basile, Dr. en Théologie Proffeseur public Ordinaire de Théologie dogmatique et d'histoire ecclesiastique, en l'université Imperial de Vilna. Traduit du polonais par M. l'abbé Harmand. à Połock : de l'imprimeri du Collége de la Comp. de Jésus, [2], 70 с.; 8, француская. Estreicher wyd. 1, IV, 513. Заўвага. Кніга ѐсць перакладам прамовы доктара тэалогіі Віленскага ўнівэрсітэту базыльяніна Аўгусціна Тамашэўскага, якую ў 1808 г. выдалі віленскія базыльяны пад назвай "Rozprawa o niedostateczności filozofii pogan przed przyjściem Chrystusa Pana przeciw Freretowi, miana przy otwarciu lekcyj teologicznych". Перакладчык на францускую мову схаваўся пад імем абат Арман. Магчыма ім быў Тадэвуш Бжазоўскі, які перакладаў з францускай (гл. 49, 118, 350, 416). Elementarz łotewski Elementarz łotewski. [Połock] : [?] с.; [?], латгальская. Kadulska

116 Чалавек унутраны, тытуловы аркуш у польскай мове (1808). 115

117 Чалавек унутраны, тытуловы аркуш у латгальскай мове (1808). 116

118 Заўвага. Выданне згаданае пад 19 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Магчыма, ѐсць другім пасля 1801 г. выданнем латгальскага лемантара. Гл. 123, 493. LHOMOND, Charles François ( ) 270. Epitome historiae sacrae [ad usum tironum linguae latinnae]. Polociae : [?] с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 1, ІI, 594. Заўвага. Кароткая гісторыя ад стварэння свету да нараджэння Хрыста. Першае выданне ўбачыла святло ў Парыжы ў 1784 г. OVERBERG, Bernhard Heinrich von ( ) 271. Katolisches Unterrichtsbuch. Połock : [?] с.; [?], нямецкая. Estreicher Х, 26. Заўвага. Пэўна, ѐсць першым томам выдання, што ў Нямеччыне выйшла пад назвай "Christkatholisches Religions-handbuch von der christlichen Lehre". Гл [BAGIŃSKI, Stefan] 272. Kawieklis piestieygs aba Piestieyga Mocieyba ab Numani Diwa, ab Łayku, ab Nôwi un ab Myużeybu piestieygam Kawieklam Łatwiszu redieszń parakstita. In pazwaleyszonay Wiersiniku. Połockâ : Gromatu Spidarnî izspista, Goda с.; 8, латгальская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 534. Заўвага. Звестак пра аўтара няшмат. Вядома, што пэўны час быў пробашчам Стыглаўскай парафіі ў Латгаліі (Латвія). SKARGA, Piotr ( ) 273. Kazania przygodne i pisma rozne W. X. Piotra Skargi Societatis Jesu: Na małe Tomiki podzielone. Według ostatniey (Roku 1738) czwartey, Wileńskiey Edycyi: Na nowo, już to piąty raz, wychodzące. Tom I. Połock : z Drukarni Połockiey Collegii Societatis Jesu, Roku Pańskiego [22], 390, [19] с.; 8, польская. 117

119 Збаўчая забава або навука збаўлення (1808). 118

120 Estreicher wyd. 1, IV, 253. Заўвага. Першы том пяцітамовага выдання ўтрымлівае творы "Areopagus" i "Zawstydzenie Aryanow". Гл. 187, 274, 283, 284, 285. SKARGA, Piotr ( ) 274. Kazania przygodne i pisma rozne W. X. Piotra Skargi Societatis Jesu: Na małe Tomiki podzielone. Według ostatniey (Roku 1738) czwartey, Wileńskiey Edycyi: Na nowo, już to piąty raz, wychodzące. Tom ІI. Połock : z Drukarni Połockiey Collegii Societatis Jesu, Roku Pańskiego , [6] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 253. Заўвага. Другі том пяцітамовага выдання ўтрымлівае творы "O boju i żołnierstwіe Chrześcijańskim" i "Kazania o czterech końcach ostatnich". Гл. 273, 283, 284, 285. COINTERAUX, François ( ) 275. Szkoła budowli Wieyskiey, czyli sposob iak stawić mocne i trwałe od wielu piątr domy z ubitey szczerey ziemi, lub innych pospolitych i tannych materyałów wynaleziony od P. Franc. Cointeraux z figurami w ośmiu tablicach zawartemi, skrócony dokladnie i wiernie (z francuzkiego). w Połocku; w drukarni Coll. Soc. J.; с., 8 табл.; 8 ; польская. Estreicher wyd. 2, III, 253. Заўвага. Другое выданне працы францускага архітэктара. Гл Akty naypotrzebnieysze Akty naypotrzebnieysze dla zbawienia duszy naszey. [Połock] : [1809]. [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, І, 15. Заўвага. Перадрук нейкага раней выданага катэхізіса, бо змешчаны ў кнізе дазвол духоўнае ўлады дадзены ў Калішы ў 1782 г. ZALLINGER, Francisco ( ) 277. Algebra seu arithmetica literalis conscripta a R. P. Francisco Zallinger S. J. Act. LL. et Phil. doctore in Caes. Reg. Leop. Univers. Oenip. 119

121 Прынагодныя казані Пятра Скаргі, т. 1 (1808). 120

122 mathes. prof. ord. publ. Post editionem Augustanam reimpressa. Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, V, 235. Заўвага. Поўнае імя аўтара Franz Seraphin von Zallinger zum Thurn. Быў прафэсарам матэматыкі каралеўскага ўнівэрсітэту ў Інсбруку (Аўстрыя). Кніга з яўляецца перадрукам з нейкага аўсбурскага выдання, верагодна "Praelectiones ex Mathesi pura et applicata", што выйшла ў 1793 г. Гл. таксама 156. JUVENCIUS, Josephus ( ) 278. Appendix de Diis et Heroibus Poeticis ad Ovidii Metamorphoseon, et reliquorum Poetarum intelligentiam necessaria. Auctore R. P. Josepho Juvencio S. J. Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, , [2] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, II, 310. Заўвага. Вядомы францускі педагог, філолаг, гісторык Жазэф дэ Жувансі адаптаваў для школьных патрэбаў шмат твораў антычных аўтараў. Гл. 202, 203. Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1808 in annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1809]. 44 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 41. Заўвага. Пад такой назвай спіс сяброў Таварыства Ісуса выходзіў да выгнання іх з Расейскай імперыі. CRISPUS, Gaius Sallustius (86 35 a.c.n.) 280. C. C. Sallustii Catilinaria et Jugurthina bella. Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher XІ, 146. ALVARIS, Emmanuelis ( ) 281. Grammatyka ięzyka łacińskiego dla użytku młodzieży w szkołach XX. Jezuitów. 121

123 Połock : druk S. J., [?] с.; 8, лацінская, польская. Estreicher wyd. 1, ІІ, 77. Заўвага. Адаптавае выданне граматыкі Альварыса. Гл. 230, 347, 429. OVERBERG, Bernhard Heinrich von ( ) 282. Katolisches Unterrichtsbuch. Połock : [?] с.; [?], нямецкая. Estreicher Х, 31. Заўвага. Пэўна, другі том выдання. Гл SKARGA, Piotr ( ) 283. Kazania przygodne i pisma rozne W. X. Piotra Skargi Societatis Jesu: Na małe Tomiki podzielone. Według ostatniey (Roku 1738) czwartey, Wileńskiey Edycyi: Na nowo, już to piąty raz, wychodzące. Tom ІІI. Połock : z Drukarni Połockiey Collegii Societatis Jesu, Roku Pańskiego , [12] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 253. Заўвага. Трэці том пяцітамовага выдання ўтрымлівае творы "O 3-ch sakramentach" i "Siedm Filarów". Гл. 273, 274, 284, 285. SKARGA, Piotr ( ) 284. Kazania przygodne i pisma rozne W. X. Piotra Skargi Societatis Jesu: Na małe Tomiki podzielone. Według ostatniey (Roku 1738) czwartey, Wileńskiey Edycyi: Na nowo, już to piąty raz, wychodzące. Tom ІV. Połock : z Drukarni Połockiey Collegii Societatis Jesu, Roku Pańskiego , [8] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 253. Заўвага. Чацвѐрты том пяцітамовага выдання ўтрымлівае творы "O 4-ch sakramentach" i "Kazania na święta". Гл. 273, 274, 283, 285. SKARGA, Piotr ( ) 285. Kazania przygodne i pisma rozne W. X. Piotra Skargi Societatis Jesu: Na małe Tomiki podzielone. Według ostatniey (Roku 1738) czwartey, 122

124 Wileńskiey Edycyi: Na nowo, już to piąty raz, wychodzące. Tom V. Połock : z Drukarni Połockiey Collegii Societatis Jesu, Roku Pańskiego , [14] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 253. Заўвага. Апошні том пяцітамовага выдання ўтрымлівае творы "Pobudki do modlitwy", "Nauki i modlitwy żołnierskie" i "Kazania seymowe". Гл. 273, 274, 283, 284. CLÉMENT, Denis Xavier ( ) 286. La Journée du Chrétien sanctifiée par la prière et la méditation. à Połock : L'imprimerie du Colle ge de la Compagnie de Jesus, [4], 321, [3] с.; 8, француская. Kadulska 214. Заўвага. Выданне згаданае пад 106 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Пашыранае ў параўнанні з выданнем 1802 г. Гл Oda z okoliczności 287. Oda z okoliczności wyniesienia na godność prefekta Kongregacyi Studentskiey Wielmożnego Imć Pana Karola Proszyńskiego generałowicza bywszych woisk W. X. L. marszałkowicza powiatu ihumeńskiego, Imieniem Teyże Kongregacyi złożona i w Kościele Połockim Soc. Jesu. Uroczyście śpiewana. Roku Miesiąca Stycznia Dnia 31. Za pozwoleniem Zwierzchności. w Połocku : w Drukarni Coll. Soc. Jesu, [1809]. [?] с.; 4, польская. Kadulska 137. Заўвага. Прэфект студэнцкай Марыйнай кангрэгацыі абіраўся з найбольш пабожных вучняў. Гл. 320, 376, 399. NEPOS, Cornelius ( a.c.n.) 288. Vitae Excellentium Imperatorum. Polociae : Soc. Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher XI, 146. Заўвага. Другое выданне кароткіх жыццяпісаў знакамітых уладароў старажытнасці. Гл

125 Ода з нагоды абрання прэфектам студэнцкае супольнасці Караля Прашынскага (1809). 124

126 1810 MUŚNICKI, Nikodem ( ) 289. Bogaty Diogenes. Połock : [?] с.; 8, польская. Kadulska 225. Заўвага. Асобнае выданне камедыі, якая раней друкавалася ў зборніку "Zabawki Teatralne" (гл. 211, 244). Кніжка згаданая ў "Спісе кніжак разнастайнае тэматыкі, перададзеных беларускім гімназіям у 1831 годзе". Гл Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1809 in annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1810]. 44 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 41. Compendium geometriae Compendium geometriae practicae linearis pro Classibus Inferioribus. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, с., 1 табл.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 264. Заўвага. Гл. 158, 229, 407. PHAEDRUS, Augustus Libertus (20 a.c.n. 54 p.c.n.) 292. Fabularum Aesopicarum libri V et novarum fabularum Appendix cum adnotationibus. Polociae : Soc. Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher , III, 367. IWANEK, Jerzy ( ) 293. Filiatio mariana. Polociae : typ. Soc. Jesu, [?] с.; 16, лацінская. 125

127 Estreicher wyd. 1, VI, 300. Grammatyka francuzka Grammatyka francuzka krótko zebrana dla uczących się języka francuzkiego. Połock : Coll. Soc. Jesu, с.; 8 ; француская, польская. Estreicher wyd. 2, IX, 212. Заўвага. Гл. 32, 92, 257, 387. CAECILIUS, Gaius Plinius Secundus (61 113) 295. Panegiricus Traiano Augusto. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Kadulska 225. Заўвага. Кніга згаданая ў "Спісе кніжак разнастайнае тэматыкі, перададзеных беларускім гімназіям у 1831 годзе". Гл. 180, 375. SARDAGNA, Carolus ( ) 296. Theologia dogmatico-polemica qua adversus veteres novasque haereses ex scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur: Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. Synodali. Tomus I. Secundis curis recognitus, complectens. Tractatum I. de Deo ejusque Christo, Editio secunda. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [20], 374, [10] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Другое пасля рэгенсбурскага 1771 г. выданне працы тэолага Карла Сарданьі. SARDAGNA, Carolus ( ) 297. Theologia dogmatico-polemica: qua adversus veteres novasque haereses ex Scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur. Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. 126

128 Synodali. Tomus II. Complectens Tractatum II. De Vera Religione Et Verbo Dei, Et Tractatus III, De Ecclesia Partem Priorem. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [4], [4], 433, [10] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Другі том "Тэалогіі дагматычна-палемічнай". SARDAGNA, Carolus ( ) 298. Theologia dogmatico-polemica: qua adversus veteres novasque haereses ex Scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur. Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. Synodali. Tomus III. Complectens Tractatus III. De Ecclesia Partem Alteram. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [?] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Трэці том "Тэалогіі дагматычна-палемічнай". SARDAGNA, Carolus ( ) 299. Theologia dogmatico-polemica: qua adversus veteres novasque haereses ex Scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur. Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. Synodali. Tomus IV. Complectens Tractatum IV. De Peccatis, Bonis Operibus, Et Libero Arbitrio. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [?] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Чацвѐрты том "Тэалогіі дагматычна-палемічнай". SARDAGNA, Carolus ( ) 300. Theologia dogmatico-polemica: qua adversus veteres novasque haereses ex Scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur. Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. 127

129 Тэалогія дагматычна-палемічная К. Сарданьі, т. 2 (1810). 128

130 Synodali. Tomus V. Complectens Tractatum V. De Gratia Christi, Justificatione, Et Praedestinatione. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [4], [8], 479, [13] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Пяты том "Тэалогіі дагматычна-палемічнай". SARDAGNA, Carolus ( ) 301. Theologia dogmatico-polemica: qua adversus veteres novasque haereses ex Scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur. Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. Synodali. Tomus VI. Complectens tractatus VI. De sacramentis partem primam, in qua agitur de sacramentis in genere, ac de baptismo et confirmatione in specie. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [4], [9], 361, [14] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Шосты том "Тэалогіі дагматычна-палемічнай". SARDAGNA, Carolus ( ) 302. Theologia dogmatico-polemica: qua adversus veteres novasque haereses ex Scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur. Tomus VII. Complectens tractatus VI. De sacramentis partem alteram, in qua agitur de sacramentis eucharistiae, extremae unctionis, et ordinis. Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. Synodali. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [4], [8], 417, [17] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Сѐмы том "Тэалогіі дагматычна-палемічнай". SARDAGNA, Carolus ( ) 303. Theologia dogmatico-polemica: qua adversus veteres novasque haereses ex Scripturis, patribus, atque ecclesiastica historia, catholica veritas defenditur. Auctore P. Carolo Sardagna Societatis Jesu, in episcopali Lyceo 129

131 ad D. Pauli Ratisbonae. Theol. Dogmatico-polemicae prof. ord. et exam. Synodali. Tomus VIII. Complectens Tractatus VI. De sacramentis partem III. in qua agitur de sacramentis poenitentiae et matrimonii. Polociae : Typis Collegii Soc. Jesu, [4], [8], 436, [15] с.; 4 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 182. Заўвага. Апошні восьмы том "Тэалогіі дагматычна-палемічнай". KRASICKI, Ignacy ( ) 304. Wiersze różne X. Biskupa Warmińskiego Ignacego Krasickiego. Połock : [?] с.; 8, польская. Kadulska 215. Заўвага. Выданне згаданае пад 5 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Zebranie nauk 305. Zebranie nauk, z których uczniowie szkół Połockich XX. Jezuitów dadzą dowód rocznego postępku, w Połocku Roku 1810 Mca Lipca 23 dnia. Połock : [?] с.; 4, польская. Estreicher wyd. 1, V, 278. Заўвага. Выданне змяшчае праграмы навучання ў розных класах, спісы вучняў. Гл. 313, 377, 398, [RUSNATI, Aloysius ( )] 306. A Sua Altezza Reale Antonietta Amalia di Coburg Duchessa di Würtemberg in occasione del Suo felice arrivo a Polozco canzonetta cantabile. Polociae : [?] с.; 2, італьянская. Kadulska 215. Заўвага. Выданне згаданае пад 1 у "Спісе кніжак разнастайнае тэматыкі, перададзеных беларускім гімназіям у 1831 годзе". Твор прымеркаваны да наведання Полацка беларускім генэрал-губернатарам герцагам Аляксандрам фон Вюртэмберг і ягонай жонкай Антуанэтай Амаліяй фон Саксэн-Кобург. 130

132 Канцанэта з нагоды прыезду Амаліі Кобург (1811). 131

133 Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1810 in annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1811]. 46 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 41. PIETROBONI, Ignazio ( ) 308. Compendio della dottrina cristiana ad uso dei Fanciulli. Polociae : [61] с.; 12, італьянская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 398. Заўвага. Першае выданне падручніка хрысціянскае навукі для дзетак полацкага езуіта італьянскага паходжання. Гл Gromota Łyugszonu Gromota Łyugszonu uz guda Diwa Kunga ikszan tryadibas winiga, wyssu Swatokas Jumprawas Maryas un Diwa Swatu. Ar dzismiem un eysu Katoliszku Mocieybu diel waiadzieybas Łatwiszu izdrukowota. Połocka : Noma taysieyszonas gromotu pi Baznickungu Jezuitu, [18], 372, [6] с.; 12, латгальская. Estreicher wyd. 2, IX, 255. Заўвага. Першае выданне малітоўніка з катэхізісам. Гл Recueil de piéces Recueil de piéces choisies a l'usage des eléves, qui apprennent la langue françoise. Prémiere partie contenant un choix de maximes, d' anecdotes. À Polock : dans l' imprimerie des Jesuites, , [2] с.; 8, француская. Estreicher wyd. 1, IV, 29. Заўвага. Першая частка збору розных сэнтэнцыяў. Гл Recueil de piéces Recueil de piéces choisies a l'usage des eléves, qui apprennent la langue françoise. À Polock : dans l' imprimerie des Jesuites, , [1] с.; 8, француская. 132

134 Estreicher wyd. 1, IV, 29. Заўвага. Другая частка збору розных сэнтэнцыяў. Гл Serenissimae Imperatoriae Serenissimae Imperatoriae Principi Magnae Duci Catharinae Pawlownae in Auspicatissimo, cum Serenissimo Conjuge Imperatorio Principe Georgio Holstein-Oldenburgensi Novgorodensi, Tverensi, ac Jaroslavensi Gubernatore Generali Polociam Adventu Divenctissima Societas Jesu in Alba Rossia d.d.d. Polociae : Typis Coll. Soc. Jesu, с.; 4, лацінская, француская.... Catalogue II, 133. Заўвага. Вершы з нагоды прыезду ў Полацк сястры імператара Аляксандра І Кацярыны Паўлаўны з ейным мужам генэрал-губернатарам Наўгародскім, Цвярскім і Яраслаўскім Георгам Гальштайн-Альдэнбурскім. Treść nauk Treść nauk z których uczniowie szkół Połockich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód swego postępku. Zebranie nauk, z których uczniowie szkół Połockich XX. Jezuitów dadzą dowód rocznego postępku, w Połocku Roku 1811 Mca Lipca 24 dnia. Połock : [?] с.; 4, польская. De Backer IV, 584; Kadulska 193. Заўвага. Назвы ў розных крыніцах розняцца, але, пэўна, ідзецца пра адно выданне. Гл. 305, 377, 398, Augustissimo ac Potentissimo Augustissimo ac Potentissimo Alexandro I. Imperatori et Autocratori Totius Rossiae instituta benevolentissime a Sua Imperatoria Majestate edito calendis martii diplomate et quarto Idus Junii solemni ritu initiata Academia Polocensis Societatis Jesu D.D.D. Polociae : In Typographia Academica, с.; 4, лацінская, француская, нямецкая, польская, грэцкая, расейская. Estreicher wyd. 2, I,

135 Заўвага. Збор вершаў з нагоды падвышэння імператарам Аляксандрам І Полацкай калегіі Таварыства Ісуса да ўзроўню акадэміі. Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1811 in annum Polociae : Typis Coll. Societatis Jesu, [1812]. 47 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. Katholischer Katechismus Katholischer Katechismus. Katolicki katechizm na 1-szą klasę. Połock : [1812]. [?] с.; 18, нямецкая. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 20 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Браўн (Brown, 87) без пазначэння году падае выданне "Katholischer Katechismus". Ня выключана, што гэтыя згадкі пра адно выданне. Гл. 126, 137, 317, 365, 410, 463. Katholischer Katechismus Katholischer Katechismus. Katolicki katechizm na 2-gą klasę. Połock : [1812]. [?] с.; 18, нямецкая. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 20 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Браўн (Brown, 87) без пазначэння году падае выданне "Katholischer Katechismus". Ня выключана, што згадкі пра адно выданне. Вымагае праверкі меркаванне аб перавыданні ў Полацку твораў Бенэдыкта Штраўха (Benedict Strauch, ), катэхізісы якога "Römischkatholischer Catechismus zum Gebrauch der Schlesischen Schulen für die zweite Classe der Kinder" выходзілі з друку не аднойчы. Гл. 126, 137, 316, 365, 410, 463. Kołposzona Kołposzona. Połocka; [?] с.; [12] ; латгальская. Kadulska

136 Збор вершаў, прысвечанных імператару Аляксандру І (1812). 135

137 Заўвага. Выданне згаданае пад 110 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазнакаю, што прызначанае яно для "службы Божай па-латгальску". Каталог латыскіх старадрукаў (Seniespiedumi, 325) падае выданне "Kołposzonas par mienesi Mai", перадрукаванае ў гг. з полацкага. Укладальнікі мяркуюць, што перадрук зроблены з аднаго з выданняў перакладу Тадэвуша Кучынскага (1799 і 1801 гг.). Верагодна, і гэтае выданне належыць да той самай групы. Гл. 107, 139. Materie nauk 319. Materie nauk przez ciąg roku szkolnego w Gimnazjum Witebskim dawanych. Połock : [?] с.; [?], польская. I. Stasiewicz-Jasiukowa. Nowożytna Myśl Naukowa w Szkołach i Księgozbiorach Polskiego Oświecenia, 1976, s Pieśń nowo obranemu Pieśń nowo obranemu studentskiey sodalisów N. M. P. kongregacyi prefektorowi Jegomości panu Donatowi Żebrowskiemu mayorowiczowi woysk rossyiskich na uroczystym prefektury ogłoszeniu z muzyką grana roku 1812 dnia 28 stycznia. Połock : [1812]. 8 с.; 4, польская. Estreicher wyd. 1, V, 321. Заўвага. Гл. 287, 376, 399. Przywiley Przywiley Naymiłościwszego Imperatora i Samowładzcy Wszech Rossyi na Jezuicką Połocką Akademią. Połock : [1812]. 8 с.; 2, польская. Estreicher X, 44. Заўвага. Тэкст імператарскага прывілея на закладанне Полацкае Акадэміі Conspectus praelectionum Conspectus praelectionum in Academia Polocensi Societatis Jesu habendarum ex anno 1813 in annum

138 Polociae : typis Academicis Societatis Jesu, [1813]. 17 с.; 2, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 270. Заўвага. Спіс выкладчыцкага персаналу Акадэміі. Выходзіў штогод увосень на пачатку навучальнага году. Эстрэйхер падае, што пазней друкаваўся пад назвай "Conspectus studiorum...", але каталог Расейскай нацыянальнай бібліятэкі ў Санкт-Пецярбургу змяшчае звесткі аб "Conspectus praelectionum..." да 1820 г. Dictionarium Dictionarium latino-germanicum et germanico-latinum. Polociae : typ. S. J., [?] с.; 8, лацінская, нямецкая. Estreicher wyd. 2, IV, 122. Dictionarium 324. Dictionarium latino-polonicum in usum scholasticae juventutis. Polociae : typ. S. J., [?] с.; 8, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, IV, 123. Заўвага. Ня выключана, што слоўнік ѐсць перавыданнем працы Антона Корсака (Antoni Korsak, ) з 1796 г. Гл. 30, 72, 80, 385. [RICHARDOT, Desiderius ( )] 325. Dictionnaire françois et polonais. Dykcyonarz francuzko-polski. Połock : druk. Acad. Soc. Jesu, с.; 8, француская, польская. Estreicher wyd. 2, IV, 123. Заўвага. За аўтара слоўніка даследчыкі ўважаюць полацкага езуіта францускага паходжання Дзідзье Рышардо. Do Serca Do Serca Pana Jezusa. Połock : [?] с.; [?], нямецкая. Kadulska

139 Заўвага. Выданне згаданае пад 23 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Першае выданне малітоўніка выйшла ў 1804 г. Гл Elementarz 327. Elementarz polsko-francuzko-niemiecki. Połock : Druk. Akad. Soc. Jesu, с.; 12, польская, француская, нямецкая. Estreicher wyd. 2, VI, 61. Заўвага. У 1809 г. у Вільні выйшаў "Elementarz polsko-francuzko-niemiecki dla dzieci", які цягам паўстагодздзя вытрымаў каля дзесяці выданняў. Ці ня гэты самы лемантар перавыдалі ў Полацку. RICHARDOT, Desiderius ( ) 328. Historya o Monarchiach Assyryiskey i Perskiey przez J. X. D. Richardota S. J. Professora Historyi Powszechney w Akademii Połockiey ułożona na II i III klassę. w Połocku : nakładem Drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 49. Заўвага. Першае выданне гісторыі ўсходніх манархіяў Рышардо. Дазвол на друк дадзены М. Ляснеўскім 01.Х.1813 г. Гл. 54, 363. [REDDIG, Józef ( )] 329. Kazanie na obchód pogrzebowy Jaśnie Wielmożnego Tadeusza Czackiego, taynego sowietnika orderów Orła Białego i św. Stanisława Kawalera miane w roku 1813 przez X. J. R. Połock : w Drukarni Akademickiey, [1], 17 с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 67. Заўвага. Казань у часе пахавання Тадэвуша Чацкага ( ), знакамітага педагога, асветніка, гісторыка, між працаў якога "O litewskich i polskich prawach". Аўтарам прамовы з яўляецца тагачасны кіеўскі канонік і дэкан жытомірскай катэдры Язэп Рэдыг (Józef Reddig de Pitlizio) з сям і швайцарскага паходжання. SZYMAŃSKI, Stanisław ( ) 330. Wzory biletów, listów i memoryałów w różnych materyach z przydatkiem uwag w powszechności o stylu listownym, przypisków 138

140 względem szczególnych listów i drobnych przestróg względem formalności w pisaniu, zebrane i podane przez S. S., z trzeciey 1797 Warszawskiey Edycyi nowo przedrukowane, Т. 1. W Połocku : w Drukarni Akademickiey S. J., [?] с.; 8, польская. Estreicher X, 47. Заўвага. Другое полацкае выданне працы Станіслава Шыманскага. Гл SZYMAŃSKI, Stanisław ( ) 331. Wzory biletów, listów i memoryałów w różnych materyach z przydatkiem uwag w powszechności o stylu listownym, przypisków względem szczególnych listów i drobnych przestróg względem formalności w pisaniu, zebrane i podane przez S. S., z trzeciey 1797 Warszawskiey Edycyi nowo przedrukowane, Т. 2. W Połocku : w Drukarni Akademickiey S. J., [?] с.; 8, польская. Крыловский 262. Заўвага. Другое полацкае выданне працы Станіслава Шыманскага. Гл Augustissimo ac potentissimo Augustissimo ac potentissimo Alexandro I. Imperatori et Autocratori totius Rossiae De innumeris hostium Copiis Triumphatori Magno Regnum Regnorumque Pacificatori Magnanimo, Fundatori suo clementissimo Academia Polocensis Societatis Jesu. D.D.D. Permissu Polociae : Typis Academicis Soc. Jesu, Anno I. Julii. 74 с.; 4, лацінская, француская... Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. Заўвага. Збор вершаў у гонар імператара Аляксандра І з нагоды перамогі над войскамі Напалеона і ўзяццѐм Парыжа. Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1813 in annum Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, [1814]. 46 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ,

141 Заўвага. Папярэдняе выданне, пэўна, ня выйшла з друку з прычыны вялікіх стратаў, прычыненых гораду і Акадэміі вайсковымі дзеяннямі 1812 г. Conspectus praelectionum Conspectus praelectionum in Academia Polocensi Societatis Jesu habendarum ex anno 1814 in annum Polociae : typis Academicis Societatis Jesu, [1814]. [?] с.; 2, лацінская. Дореволюционные издания Conspectus studiorum Conspectus studiorum in Academia Polocensi Societatis Jesu a 15 Sept. A ad 15 Jul. A Polociae : Typis Academicis, [1814]. Zbiór nauk w Akademii Połockiey Towarzystwa Jezusowego. Od 15 Września Roku 1814 do 15 Lipca Roku Połock : w Drukarni Akademickiey, [1814]. 22 с., 1 табл.; 2, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, III, 271. Заўвага. Збор праграмаў навучання для кожнага класа. Выходзіў увосень на пачатку навучальнага году. Сустракаецца і польская назва "Zbiór nauk w Akademii Połockiej Towarzystwa Jezusowego". Ян Гіжыцкі (Giżycki, 92) атаясамляе гэтыя выданні. Далей, дзе для канкрэтнага выдання ў бібліяграфічных працах згадваецца польскамоўная назва, яна таксама будзе падавацца. RICHARDOT, Desiderius ( ) 336. Historya grecka na klassę IV-tą, przez jednego Professora w Akademii Połockiej Societatis Jesu nowo ułożona. Połock : Druk. S. J., с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 49. Заўвага. З назвы вынікае, што гісторыя Грэцыі друкавалася тут і раней. Гл. 54. Historya powszechna Historya powszechna. Połock : [?] с.; [?], польская. 140

142 Збор навук у Полацкай акадэміі (1814). 141

143 Estreicher X, 48. Заўвага. Верагодна ѐсць перавыданнем працы ўраджэнца Браслаўскага павету Караля Вырвіча (Karol Wyrwicz, ), што пад назвай "Historya powszechna skrocona, przez J.W. Jmci Xiędza Karola Wyrwicza Opata Komendatariusza Hebdowskiego Kawalera Orderu S. Stanisława &c. napisana. Tom I. W którym się zamyka Historya Ludu Bozego od stworzenia świata do zburzenia od Rzymian Koscioła Ierozolimskiego" выйшла ў Варшаве ў 1787 г. Kalendarzyk Kalendarzyk na rok Pański 1815 Połockiey Towarzystwa Jezusowego Akademickiey Drukarni. Połock : w Drukarni Akademickiey, [1814]. 106, [23] с.; [12], польская. Giżycki 267. Заўвага. Неясна ці ѐсць гэтыя каляндарыкі працягам тых календароў, пра якія маем звесткі з гг. Гл. 348, 364, 388, 409. REDDIG, Józef ( ) 339. Kazanie na Uroczystość św. Ignacego, Fundatora Zakonu Towarzystwa Jezusowego, w Kaplicy XX. Jezuitów, Pałacu Romanowskiego, w Dobrach JW. Senatora Józefa Augusta Graffa Ilińskiego, wielu Orderów Kawalera, dnia 31 Lipca roku Połock : [1], 17 с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 30. Заўвага. Гл. 423, 433. KRASICKI, Ignacy ( ) 340. Mikołaia Doświadczyńskiego przypadki. Połock : [? с.]; 12, польская. Kadulska 216. Заўвага. Другое полацкае выданне. Згаданае пад 6 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл Nabożeństwo dzienne Nabożeństwo dzienne. 142

144 Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 214. Заўвага. Выданне згаданае пад 105 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Pius VII ( ) 342. Sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Pii divina providentia papae septimi constitutio qua Societas Jesu in statum pristinum in Universo Orbe Catholico restituitur. Polociae : Ex typographia Academiæ Polocensis Societatis Jesu, MDCCCXIV. 4 с.; 2, лацінская. Sommervogel V, XIV. Заўвага. Змяшчае тэкст булы папы Пія VII "Sollicitudo omnium ecclesiarum" ад 07.VIII.1814 г. аб аднаўленні Таварыства Ісуса ва ўсім свеце. Полацкае выданне выйшла адначасова з рымскім. KRASICKI, Ignacy ( ) 343. Satyry Ignacego Krasickiego przedrukowane dla użytku Młodzi. w Połocku : w Drukarni Akademickiey, [?] с.; 8, польская. Kadulska 215. Заўвага. Другое полацкае выданне. Згаданае пад 8 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1814 in annum Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, [1815]. 46 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. Conspectus praelectionum Conspectus praelectionum in Academia Polocensi Societatis Jesu habendarum ex anno 1815 in annum Polociae : typis Academicis Societatis Jesu, [1815]. 143

145 Сатыры І. Красіцкага (1814). 144

146 [?] с.; 2, лацінская. Российская национальная библиотека, СПб, фонд ''Россика''. Conspectus studiorum Conspectus studiorum in Academia Polocensi Societatis Jesu a 15 Sept. A ad 15 Jul. A Polociae : Typis Academicis, [1815]. Zbiór nauk w Imperatorskiey Akademii Połockiey Towarzystwa Jezusowego. Od 15 Września Roku 1815 do 15 Lipca Roku Połock : w Drukarni Akademickiey, [1815]. 22 с; 2, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, III, 271. ALVARIS, Emmanuelis ( ) 347. Grammatyka ięzyka łacińskiego X. Emmanuela Alvara Societatis Jesu. w Połocku : w Drukarni XX. Jezuitow, [?] с.; 8, лацінская, польская. Estreicher X, 50. Заўвага. Гл. 230, 281, 429. Kalendarzyk Kalendarzyk na rok przestępny 1816 Połockiey Towarzystwa Jezusowego Akademickiey Drukarni. Połock : w Drukarni Akademickiey, [1815]. [?] с.; 12, польская. Estreicher wyd. 2, XIII, 354. Заўвага. Гл. 338, 364, 388, 409. NOSEWICZ, Bonawentura ( ) 349. Mowa przy obchodzie żałobnego nabożeństwa za duszę ś. p. Wielmożnego Aloizego Dmochowskiego sędziego ziemskiego powiatu brasławskiego miana w Drui w kościele JJ. XX. Bernardynów dnia 15 lipca 1815 roku przez x. Bonawenturę Nosewicza zakonu Ś. Franciszka konwentuałów, kaznodzieyę katedralnego wileńskiego. Połock : w Drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. 145

147 Estreicher wyd. 1, VI, 547. Заўвага. Першае выданне казані, прамоўленай францішканінам Банавэнтурам Насевічам на пахаванні Алоіза Дмахоўскага ў бернардынскім касцѐле ў Друі. У наступным годзе казань была перавыдадзеная ў Вільні. ROSIGNOLI, Carlo Gregorio ( ) 350. Prawdy wieczne zawarte w naukach ku używaniu osobliwie tych, co Ćwiczenia duchowne czyli Rekollekcye odprawuią. Napisane włoskim wprzód ięzykiem przez Księdza Rosignoliusza S. J. poźniey na polski ięzyk przełożone i drugi raz przedrukowane. w Połocku; w Drukarni Akademickiey, [1], 205 с.; 4, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 94. Заўвага. Другое выданне працы Расіньѐлі ў перакладзе Тадэвуша Бжазоўскага. Гл. 49, 416. NARUSZEWICZ, Adam Stanisław ( ) 351. Satyry i Bayki Adama Stanisława Naruszewicza, dla użytku i wygody młodzi przedrukowane. Połock : Drukarnia Akademicka, с.; 8, польская. Estreicher X, 52. Заўвага. Другое выданне сатыраў і баек Адама Нарушэвіча. Гл [BRZOZOWSKI, Tadeusz ( )] 352. Ustawy Bractwa, które pod tytułem Nayświętszych Serc Jezusa i Maryi zaprowadzone iest w połockim Xięży Jezuitów kościele. Przydane osobliwie niektóre modlitwy dla Osób Bractwa tego, oraz odpusty, których destępowac mogą. Połock : w Drukarni Akademickiey, [1], 174 с.; 8, польская. Estreicher , IV, 444. Заўвага. Трэцяе выданне ў польскай мове статута Брацтва Найсвяцейшых сэрцаў Ісуса і Марыі. Гл. 68, 70, 78, 111, 204, 220, 495. Varia pietatis 146

148 353. Varia pietatis exercitia cultui divino S. V. Mariae, sanctorumque patronorum honori debita. Polociae : Typis Academicіs, [355] с.; 12, лацінская. Kadulska 216. Заўвага. Гэты збор духоўных практыкаванняў згаданы пад 16 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." Artis rhetoricae 354. Artis rhetoricae ac poeticae institutiones lectissimi authorum exemplis illustrate: ad usum studiosae iuventutis. Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, с.; 8, лацінская. Estreicher XI, 149. Заўвага. Верагодна з яўляецца перадрукам падручніка "Artis Rhetoricae et Poeticae Institutiones Lectissimis Veterum Auctorum per Petuisque Exemplis Illustratae, et in Duas Partes Tributae quarum I. Institutiones Rhetoricas. II. Institutiones Poeticas Completitur in Usum Studiosae Juventutis", што выйшаў з друкарні Ўроцлаўскага ўнівэрсітэту ў 1775 г. і меў столькі ж старонак. Аўтарства можа належаць сіцылійскаму езуіту Антоньѐ Форці (Antonio Forti, ). Гл. 199, 200. Arytmetyka 355. Arytmetyka krótko zebrana dla wygody uczącey się młodzi. w Połocku : w drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher X, 54. Заўвага. Першая частка падручніка арыфметыкі (для 1-га класа). Arytmetyka 356. Arytmetyka krótko zebrana dla wygody uczącey się młodzi. Część druga. O rachunkach w liczbach łamanych. w Połocku : w drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher X, 54. Заўвага. Другая частка падручніка арыфметыкі (для 2-га класа). Гл. 157,

149 Арыфметыка, ч. 2 (1816). 148

150 Arytmetyka 357. Arytmetyka krótko zebrana dla wygody uczącey się młodzi. Część trzecia. O stosunkach, proporcyach i niektórych prawidłach gruntuiących się na nich. w Połocku : w drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher X, 54. Заўвага. Трэцяя частка падручніка арыфметыкі (для 3-га класа). Гл. 157, 454. Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1815 in annum Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, [1816]. 46 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. Conspectus praelectionum Conspectus praelectionum in Academia Polocensi Societatis Jesu habendarum ex anno 1816 in annum Polociae : typis Academicis Societatis Jesu, [1816]. [?] с.; 2, лацінская. Российская национальная библиотека, СПб, фонд ''Россика''. Conspectus studiorum Conspectus studiorum in Academia Polocensi Societatis Jesu A 15 Septembris anni 1816 ad 15 Julii anni Polociae : Typis Academicis, [1816]. [2], 18, [4] с., 1 тaбл.; 2, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, III, 271. LHOMOND, Charles François ( ) 361. De viris illustribus urbis Romae a Romulo ad Augustum. Polociae : [? с.]; 8, лацінская. Estreicher , III,

151 Заўвага. Другое полацкае выданне жыццяпісаў знакамітых людзей Рыму. Гл Droga krzyża Droga krzyża Jezusa Chrystusa czyli Uwagi nabożne nad Męką Zbawiciela Pana, dla duchownego pożytku Wiernych, chcących rozpamiętywać dzieło okupu i zbawienia swoіego. Przedrukowano w Połocku : w Drukarni Akademickiey, Roku с.; 8, польская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 53 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". На зваротным баку тытуловага аркуша пазначаны дазвол на друк, які 01.ХІІ.1798 г. выдаў віленскі біскуп Давыд Пільхоўскі. Гэта дае падставы меркаваць, што першае выданне выйшла ў гг. Гл. 106, 155, 325, 368. RICHARDOT, Desiderius ( ) 363. Historya o Monarchiach Assyryiskey i Perskiey przez J. X D. Richardota S. J. Professora Historyi Powszechney w Akademii Połockiey ułożona na II i III klassę. w Połocku : w Drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher X, 57. Заўвага. Другое выданне гісторыі ўсходніх манархіяў. Гл. 54, 328. Kalendarzyk Kalendarzyk na rok Pański Połock : w Drukarni Akademickiey, [1816]. [33], 61 с.; 12, польская. Estreicher wyd. 2, XIII, 354. Заўвага. Гл. 338, 348, 388, 409. Katechizm katolicki Katechizm katolicki, dla pożytku wszystkich, zwłaszcza dzieci, krótko zebrany. Połock : Drukarnia Akademicka, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, II,

152 Крыжовая дарога Ісуса Хрыста (1816). 151

153 Заўвага. Магчыма, ѐсць перадрукам выдання "Katechyzm mnieyszy...". Гл. 126, 137, 316, 317, 410, 463. [СОКОЛОВ, Петр Иванович ( )] 366. Краткие выписки собранные из некоторых писателей в пользу обучающегося юношества российскому языку. Полоцк : В Академической тип., с.; 8 ; расейская. Estreicher X, 103. Заўвага. У некаторых працах мае назву па-польску "Krótkie wypiski zebrane z niektórych pisarzów w Polszcze ". Кніга ѐсць скарочанным выданнем хрэстаматыі Пятра Сакалова, што ў 1805 г. выйшла ў Санкт-Пецярбургу пад назвай "Пчела, или Собрание разных статей в стихах и прозе, извлечѐнных из российских писателей прошедшего и нынешнего века в пользу и употребление юношества, российскому языку и словесности обучающегося". Krótka nauka Krótka nauka o początkach rachunków. Połock : druk S. J., с.; 8 ; польская. Brown 102. Krysta cielsz 368. Krysta cielsz cizdama kunga Jezu pestitoia myusu Nu Satas Pilata net uz Kolna Kalwaryas eiamas Diel goryga pazytka wysu, kotry dorgu atpestyszonu sowu ar patieycibu gryb abgodot nu Polsku parakstieyts un Jzdrukowots pa zwaleyszonay Wiersiniku. Połocka; 1816 goda. 48 с.; 12 ; латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Другое выданне Крыжовае дарогі ў латгальскай мове. Гл. 106, 155, 362, 368. Mowy na pochwałę Mowy na pochwałę Nayiasnieyszego Imperatora i Samowładcy Wszech Rossyi Alexandra I z okolicznosci dorocznego obchodu wstapienia na tron iego cesarskiey mości od uczniów wymowy w 152

154 Akademii Połockiey Towarzystwa Jezusowego pierwiey po łacinie zrobione i na posiedzeniu akademicznym miane, też późniey od tychże samych na ięzyk polski przełożone. Połock : [4], 57 с.; 8, польская. Estreicher , I, 18. Заўвага. Выданне перакладу студэнцкіх прамоваў, што раней выйшлі на лаціне пад назвай "Orationes in laudem...". Гл. 372, 373, 374. Nabożeństwo Nabożeństwo do Św. Tekli. Połock : [?] с.; [?] ; польская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 61 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл MATTEI, Pasquale De ( ) 371. Nabożeństwo ku czci Świętego Stanisława Kostki Societatis Jesu. Na 10 niedziel, albo dziewięć dni poprzedzaiących Jego Uroczystość rozłożone. Połock : с.; 12 ; польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/ a Заўвага. Другое выданне перакладу твора Паскуале Дэ Матэі. Гл. 36. ŻEBROWSKI, Donat 372. Oratio de Magnanimitate Alexandri I. Polociae : Typis Academicіs, [?] с.; 8 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, V, 321. Заўвага. Прамова навучэнца Акадэміі Даната Жаброўскага, выдадзеная таксама ў зборы " Orationes in laudem...". Гл. 369, 373, 374. SKRZĘDZIEWSKI Josephus 373. Oratio de prudentia Alexandri I. 153

155 Polociae : Typis Academicіs, [?] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, IV, 272. Заўвага. Прамова навучэнца Акадэміі Язэпа Скрудзеўскага, выдадзеная таксама ў зборы " Orationes in laudem...". Гл. 369, 372, 374. Orationes in laudem Orationes in laudem Augustissimi ac Clementissimi Alexandri I, imperatoris et autocratoris totius Rossiae, occasione solemnitatis anniversariae, qua sua majestas regimen imperii feliciter auspicate est, ab alumnis eloquentiae in Academia Polocensi Soc. Jesu elucubratae, et in consessu academico pronuntitatae. Polociae : Typis Academicіs, [4], 52 с.; 8 ; лацінская. Estreicher wyd. 1, VI, 9. Заўвага. Збор прамоваў у лацінскай мове навучэнцаў Акадэміі Сцяпана Красоўскага, Антона Кіркора, Язэпа Скрудзеўскага, Даната Жаброўскага з нагоды заняцця Аляксандрам І па выніках Венскага кангрэсу пасаду Польскага Каралеўства. Прамовы таксама выдадзеныя па-польску. Гл. 369, 372, 373. CAECILIUS, Gaius Plinius Secundus (61 113) 375. Panegiricus Traiano Augusto. Polociae : [1816]. [?] с.; 8, лацінская. Kadulska 212. Заўвага. Выданне згаданае пад 70 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл. 180, 295. Pieśń z okoliczności Pieśń z okoliczności wyniesienia na godność prefekta Kongregacyi Studenckiey Imć Pana Michała Komorowskiego rotmistrzowicza woiewództwa byłego witebskiego, imieniem teyże Kongregacyi złożona roku 1816, miesiąca stycznia, dnia 23 w Połocku. Połock : [?] с.; 4, польская. Kadulska 137. Заўвага. Гл. 287, 320,

156 Выбраныя найлепшыя вершы Яна Каханоўскага, ч. І (1816). 155

157 Treść nauk 377. Treść nauk z których uczniowie szkół Połockich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku roku 1816 dnia 21 i 22 lipca. Połock : [1816]. [?] с.; 4 ; польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Заўвага. Паводле формы ня розніцца з выданнем "Zebranie nauk ". Гл. 305, 313, 398, 437. KOCHANOWSKI, Jan ( ) 378. Wybór przednieyszych rymów Jana Kochanowskiego. Dla użytku i wygody Młodzi. Część I. w Połocku : w Drukarni Akademickiey, [5], 164, [5] с.; 8 ; польская. Estreicher wyd. 1, II, 395. Заўвага. Першая частка збору лепшых вершаў Яна Каханоўскага. KOCHANOWSKI, Jan ( ) 379. Wybór przednieyszych rymów Jana Kochanowskiego. Dla użytku i wygody Młodzi. Część II. w Połocku : w Drukarni Akademickiey, , [1] с.; 8 ; польская. Estreicher wyd. 1, II, 395. Заўвага. Другая частка збору вершаў Яна Каханоўскага. Zebranie nauk 380. Zebranie nauk z których uczniowie szkół Mohilewskich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku roku 1816 dnia... lipca. Połock : [1816]. [2], 15 с.; 4 ; польская. Дореволюционные издания Заўвага. Гл. 400, 441. Catalogus sociorum

158 Катэхізіс Сціслы збор хрысціянскае навукі І. Петрабоні (1817). 157

159 381. Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1816 in annum Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, [1817]. 45 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. PIETROBONI, Ignazio ( ) 382. Compendio della dottrina cristiana. Ristampato. Ad uso dei Fanciulli. Polociae : Nella Stamperia dell'academia, , [2] с.; 12, італьянская. Brown Заўвага. Другое выданне хрысціянскае навукі для дзетак. Гл Conspectus praelectionum Conspectus praelectionum in Academia Polocensi Societatis Jesu habendarum ex anno 1817 in annum Polociae : typis Academicis Societatis Jesu, [1817]. [?] с.; 2, лацінская. Российская национальная библиотека, СПб, фонд ''Россика''. Conspectus studiorum Conspectus studiorum in Academia Polocensi Societatis Jesu A 15 Septembris anni 1817 ad 15 Julii anni Polociae : Typis Academicis, [1817]. Zbiór nauk w Akademii Połockiey Towarzystwa Jezusowego od 15 Września Roku 1817 do 15 Lipca Roku Połock : w Drukarni Akademickiey, [1817]. [2], 18, [4] с.; 2, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, III, 271. Dictionarium 385. Dictionarium latino-polonicum. Ad usum studiosa Juventutis. Polociae : Typis Academicis, , [2] с.; 8, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, IV, 123. Заўвага. За аўтара слоўніка ўважаюць Антона Корсака. Гл. 30, 72, 80,

160 Лацінска-польскі слоўнік (1817). 159

161 Geografia początkowa Geografia początkowa krótko zebrana dla wygody uczącey się młodzi. Połock : с.; 8, польская. Estreicher wyd. 2, VIII, 318. Заўвага. Гл Grammatyka francuzka Grammatyka francuzka krótko zebrana dla uczących się języka francuzkiego. Połock : w drukarni Akademickiey, [2], 171 с.; 8 ; француская, польская. Estreicher wyd. 2, IX, 213. Заўвага. Гл. 32, 92, 257, 294. Kalendarzyk Kalendarzyk na rok Pański Połock : w Drukarni Akademickiey, [1817]. [?] с.; 12, польская. Estreicher wyd. 2, XIII, 354. Заўвага. Гл. 338, 348, 364, 409. ROZAVEN, Jean Louis De ( ) 389. La vérité défendue et prouvée par les faits, contre les calomnies anciennes et nouvelles. à Połock : с.; 8 ; француская. Estreicher Х, 63. Заўвага. Палемічны твор Жана Разавэна, полацкага езуіта францускага паходжання. KORYCKI, Michaelis ( ) 390. Michaelis Korycki Societatis Jesu sacerdotis. Carmina. Polociae : Typis Academicіs S. J., [4], 155 с.; 8 ; лацінская. 160

162 Праўда, абароненая і даказаная фактамі Ж. Разавэна (1817). 161

163 Estreicher wyd. 1, II, 435. Заўвага. Збор вершаў былога езуіцкага правінцыяла Міхала Карыцкага. Ogłoszenie 391. Ogłoszenie miesięcznika połockiego. Połock : с.; 4 ; польская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 283. Заўвага. Абвестка аб пачатку друку ў наступным 1818 г. літаратурнага часопіса "Месячнік полацкі ". MUŚNICKI, Nikodem ( ) 392. Piotr nad Prutem. Połock : [?] с.; 8, польская. Kadulska 225. Заўвага. Другое выданне драмы асобнай кніжкай. Згаданае ў "Спісе кніжак разнастайнае тэматыкі, перададзеных беларускім гімназіям у 1831 годзе". Гл Przedmioty nauk 393. Przedmioty nauk z których uczniowie szkół Orszanskich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku roku 1817, dnia... lipca. Połock : [1817]. [?] с.; 4 ; польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Заўвага. Паводле формы ня розніцца з выданнем "Zebranie nauk ". Гл Recueil de piéces Recueil de piéces choisies a l'usage des eléves, qui apprennent la langue françoise. Prémiere partie contenant un choix de maximes, d' anecdotes. À Polock : dans l' imprimerie des Jesuites, , [2] с.; 8, француская. Estreicher wyd. 1, IV, 29. Заўвага. Першая частка другога выдання збору сэнтэнцыяў. Гл Recueil de piéces

164 Песні М. Карыцкага (1817). 163

165 395. Recueil de piéces choisies a l'usage des eléves, qui apprennent la langue françoise. À Polock : dans l' imprimerie des Jesuites, , [1] с.; 8, француская. Estreicher wyd. 1, IV, 29. Заўвага. Другая частка другога выдання збору сэнтэнцыяў. Гл CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.); HERBESTUS, Johannes (~ ) 396. Rhetoricae compendium ex M. T. Cicerone, verbis ejusdam collectum: opera Joannis Herbesti Neapolitani; Opera Ciceronis, ex quibus hoc Compendium concinnatum; Orator, tres libri de Oratore, duo libri de Inventione rhetorica. Polociae : [6], 53, [3] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, Заўвага. Сцісла выкладзеная Янам Гербестам навука рыторыкі з працаў Цыцэрона. SOKOŁOWSKI, Stanisław ( ) 397. Stanislai Socolovii Stephani Regis Poloniae Theologi, Partitiones Ecclesiasticae ad Petrum Costcam Episcopum Culmensem Virum Amplissimum. Post Cracoviensem Anni 1589 editionem, ad usum Academicae Juventutis typis repetitae. Polociae : с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, ІV, 309. Заўвага. Перавыданне кракаўскага падручніка духоўнай рыторыкі з 1589 г. Пазней, як водгук на выданне ў часопісе "Месячнік полацкі" (Т. 1, сс ), з явіўся артыкул выкладчыка рыторыкі Францішка Стахоўскага (Franciszek Stachowski, ) "Rozbiór dzieła S. Sokołowskiego "Partitiones ecclesiasticae". Treść nauk Treść nauk z których uczniowie szkół Połockich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku roku 1817, dnia 24 i 25 lipca. w Połocku : w Drukarni Akademickiey, [?] с.; 4, польская. 164

166 Estreicher wyd. 1, IV, 529. Заўвага. Гл. 305, 313, 377, 437. Wiersz z okoliczności Wiersz z okoliczności wyniesienia na godność Prefekta Kongregacyi Studentskiey J. P. Bazylego Kirkora Straznikowicza Smoleńskiego i mistrza filozofii, imieniem teyże kongregacyi złożony 1817 r. Połock : [?] с.; 4, польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Заўвага. Гл. 287, 320, 376. Zebranie nauk 400. Zebranie nauk z których uczniowie szkół Mohilewskich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku roku 1817 dnia... lipca. Połock : [1817]. [2], 13 с.; 4 ; польская. Дореволюционные издания Заўвага. Гл. 380, MANNI, Joannes Baptista ( ) 401. Axiomata chrzesciańskiey filozofii z rozważenia czworakiey wiecznosci wybrane z włoskiego ięzyka przez Jana Baptystę Manni. Połock : w Druk. Akademickiey, с.; 12, польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), XXIX/а Заўвага. Другое полацкае выданне твора італьянскага хрысціянскага філосафа. Гл. 27. Capitulum extraordinarium Capitulum extraordinarium electivum provinciale Provinciae Lithvanae S. Angeli custodis ordinis Praedicatorum. Celebratum in Conventu Poporcensi anno 1818 deibus 15, 16 Februarii, in quo electus est die 16 Februarii prior provincialis... Faustus Ciecierski. Polociae; typ. Academicis Soc. Jesu,

167 20 с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 19. Заўвага. Матэрыялы правінцыйнае капітулы Дамініканскага закону ў Папорцах (Літва), на якім правінцыялам абраны Фаўст Цяцерскі. Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1817 in annum Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, [1818]. 45 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. Conspectus praelectionum Conspectus praelectionum in Academia Polocensi Societatis Jesu habendarum ex anno 1818 in annum Polociae : typis Academicis Societatis Jesu, [1818]. [?] с.; 2, лацінская. Российская национальная библиотека, СПб, фонд ''Россика''. Conspectus studiorum Conspectus studiorum in Academia Polocensi Societatis Jesu A 15 Septembris anni 1818 ad 15 Julii anni Polociae : Typis Academicis, [1818]. Zbiór nauk w Akademii Połockiey Towarzystwa Jezusowego od 15 Września Roku 1818 do 15 Lipca Roku w Połocku : w Drukarni Akademickiey, [1818]. [2], 19 с., 1 тaбл.; 2, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, III, 271. PAWŁOWSKI, Daniel ( ) 406. Ćwiczenia duchowne przez Woyciecha Pawłowskiego na ośm dni rozłożone. Połock : [499] с.; 12, польская. Kadulska 214. Заўвага. Выданне згаданае пад 108 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Памылка пры пазначэнні імя, бо ідзецца пра выданне ў польскім перакладзе 166

168 працы "Locutio Dei, Ad Cor Religiosi, In Sacra, Per decem, vel octo dies, Exercitiorum Spiritualium, Solitudine, Annuatim commorantis Per dies singulos digesta, A P. Daniele Pawlowski Societatis Iesu Theologo. Anno Verbi Incarnati, 1673". CONDRAU, Jakob ( ) 407. Elementa Geometriae Theoreticae et Practicae Authore Jacobo Condrau Societatis Jesu. Polociae : Typis Academicis Soc. Jesu, [2], 193, [11] с., 8 табл.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 267. Заўвага. Падручнік па геаметрыі полацкага езуіта швайцарскага паходжання Якаба Кондраў. Гл. 158, 229, 291. CAESAR, Gaius Julius ( a.c.n.) 408. Gaiusza Juliusza Cezara O woynie francuzkiey, księg siedmioro, ośma przez sekretarza iego Aulusa Hircyusza Panze, przekładania Andrzeja Wargockiego. Polociae : Typis Academicis Soc. Jesu, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 2, III, 5. Заўвага. Твор Цэзара "Commentarii de Bello Gallico" выдадзены ў перакладзе Анджэя Варгоцкага (Andrzej Wargocki, ). Kalendarzyk Kalendarzyk na rok Pański Połock : w Drukarni Akademickiey, [1818]. [?] с.; 12, польская. Estreicher wyd. 2, XIII, 354. Заўвага. Гл. 338, 348, 364, 388. Katechizm katolicki 410. Katechizm katolicki. Połock : [?] с.; 8, польская. Kadulska 213. Заўвага. Выданне згаданае пад 80 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл. 126, 137, 316, 317, 365,

169 Miesięcznik Połocki 411. Miesięcznik Połocki. Tom I. Rok w Połocku : w Drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, III, 129. Заўвага. Часопіс выходзіў штомесяц з пачатку года. Рэдактарам быў Вінцэнт Бучынскі (Wincenty Buczyński, ). Чатыры нумары месячніка мелі скразную нумарацыю старонак, злучаліся ў адзін том з дадаткам агульнага зместу. Першы том змяшчае 1-4 (студзень, люты, сакавік, красавік). Гл. 391, 412, 413, 434, 446. Miesięcznik Połocki 412. Miesięcznik Połocki. Tom ІI. Rok w Połocku : w Drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, III, 129. Заўвага. Другі том змяшчае 5-8 (май, чэрвень, ліпень, жнівень). Гл. 391, 411, 413, 434, 446. Miesięcznik Połocki 413. Miesięcznik Połocki. Tom ІІI. Rok w Połocku : w Drukarni Akademickiey, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, III, 129. Заўвага. Трэці том змяшчае 9-12 (верасень, кастрычнік, лістапад, снежань). Гл. 391, 411, 412, 434, 446. CICERO, Marcus Tullius ( a.c.n.); HERBESTUS, Benedictus ( ) 414. M. Tulii Ciceronis, Epistolarum selectarum libr. IV. olim commentationibus Benedicti Herbesti S. J. illustrati nunc in commodiorem ordinem digesti ad usum scholarum. Polociae : Typis Academicis Societatis Jesu, [6], 277, [1] с.; 4, лацінская. Estreicher wyd. 2, III,

170 Месячнік полацкі, т. 1 (1818). 169

171 Заўвага. Збор лістоў Цыцэрона з каментарамі Бенэдыкта Гербеста. Пэўна, ѐсць перавыданнем падручніка, які ў 1761 г. з такой самай назвай выходзіў у радзівілаўскай езуіцкай друкарні ў Нясвіжы. Nauka czytania 415. Nauka czytania pisma polskiego. Połock : [?] с.; 8, польская. Kadulska 213. Заўвага. Лемантар для малых дзетак па-польску, якіх шмат друкавалася ў Вільні. Згаданы пад 94 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Гл ROSIGNOLI, Carlo Gregorio ( ) 416. Prawdy wieczne zawarte w naukach ku używaniu osobliwie tych, co Ćwiczenia duchowne czyli Rekollekcye odprawuią. Połock : [205] с.; [4], польская. De Backer wyd. 1, ІІІ, 621. Заўвага. Трэцяе выданне працы Расіньѐлі ў перакладзе Т. Бжазоўскага. Гл. 49, 350. BUCZYŃSKI, Wincenty ( ) 417. Rozbiór wiadomości pomieszczonych w recenzyi poematu "Pułtawa". Połock : druk Soc. Jesu, [1818]. 44 с.; 8, польская. Estreicher wyd. 2, II, 582. Заўвага. У 26 за 1817 г. часопіса "Dziennik Wileński" крытык Ян Стычынскі (Jan Styczyński) змясціў артыкул "Uwagi nad Pułtawą, poematem bohatyrskim" з крытыкай паэмы Нікадэма Мусніцкага. У адказ у 30 таго ж часопісу Вінцэнт Бучынскі выказаў свой пункт гледжання на мастацкія вартасці твору. Але ў 36 з явіўся яшчэ адзін артыкул Стычынскага, які гэтым разам застаўся без адказу. Не ўдалося высветліць, ці гэтае выданне ѐсць перадрукам адказу Бучынскага з 30 часопісу, ці агульным адказам на абодва крытычныя артыкулы Стычынскага. Гл DRUŻBICKI, Antoni Kasper ( ) 418. Rozmaite sposoby karania, poniżania i kształtowania duszy pokutuiącey. Połock :

172 Месячнік полацкі, 12 (1818). 171

173 [?] с.; 8, польская. Корзо М.А. Образ человека в проповеди XVII в., Москва, 1999, с WORONOWSKI, Benedykt ( ) 419. Słownik polsko-łaciński. Połock : [?] с.; 8, польская, лацінская. Kadulska 217. Заўвага. Выданне згаданае пад 34 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". У спісе памылкова паданае прозвішча Woronowicz, хаця без сумневу гэта Бенэдыкт Вараноўскі, слоўнік якога, угрунтаваны на слоўніку Кнапскага, выходзіў з друку ў Калішы ў 1769 і 1787 гг. пад назвай "Słownik polsko-łacinski, ze Skarbu Księdza Knapiusza Societatis Jesu wybrany...". Папярэднія выданні складаліся з 2-х або 3-х тамоў, што дазваляе дапусціць падобную форму выдання і ў гэтым выпадку. PILCHOWSKI, Dawid ( ) 420. Sto uwag krótkich a ważnych myślącym o swym zbawieniu do roztrząśnienia podanych, przez X. D. Pilchowskiego. Wydanie czwarte. w Połocku : w Drukarni Akademickiey, , [11] с.; 12, польская. Sommervogel VІ, 751. Заўвага. Перавыданне працы віленскага біскупа Давыда Пільхоўскага пасля некалькіх віленскіх выданняў. Treść nauk 421. Treść nauk, z których uczniowie szkół Orszańskich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku r dnia 16 lipca. w Połocku : w drukarni Akademickiey, [1818]. 6 с.; 4 ; польская. Giżycki 151. Заўвага. Гл Uwiadomienie o konwikcie 422. Uwiadomienie o konwikcie połockim Jezuickim. [Połock] : [Druk S. J.], [1818]. 11 с., 2 табл.; 8 ; польская. Estreicher wyd. 1, IV,

174 Сто заўваг біскупа Д. Пільхоўскага (1818). 173

175 Uwiadomienie o konwikcie 423. Uwiadomienie o konwikcie romanowskim pod dozorem XX. Jezuitow. [Połock] : [Druk S. J.], [1818]. 8 с.; 8 ; польская. Estreicher wyd. 1, IV, 628. Заўвага. Матэрыялы, што прызначаліся для школаў, падпарадкаваных Полацкай Акадэміі, друкаваліся ў Полацку. Гл. 339, Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1818 in annum Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, [1819]. 46 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. Commune sanctorum Commune sanctorum ad usum sacerdotum editum. Polociae : [?] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, III, 263. Заўвага. Службовая кніга для святароў, якая ўтрымлівае службы розным святых (апосталам, мучанікам, вызнаўцам) і з яўляецца складовай часткай Брэвіара. Conspectus praelectionum Conspectus praelectionum in Academia Polocensi Societatis Jesu habendarum ex anno 1819 in annum Polociae : typis Academicis Societatis Jesu, [1819]. [?] с.; 2, лацінская. Российская национальная библиотека, СПб, фонд ''Россика''. Conspectus studiorum Conspectus studiorum in Academia Polocensi Societatis Jesu A 15 Septembris anni 1819 ad 15 Julii anni Polociae : Typis Academicis, [1819]. 174

176 14, [1] с.; 2, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, III, 271. TASSO, Torquatto ( ) 428. Goffred albo Jeruzalem wyzwolona. Poema epiczné Torkwata Tassa. Przekładania Piotra Kochanowskiego Sekretarza J.K.M. Zygmunta III. Tom I. w Połocku : Nakładem Drukarni Akademickiey Towarzystwa Jezusowego, [10], 417 с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 486. Заўвага. Пераклад паэмы "La Gerusalemme liberata", што апісвае падзеі 1-е крыжовае выправы, зроблены ў 1618 г. Пятром Каханоўскім (Piotr Kochanowski, ). Полацкае выданне мусіла выйсці ў двух тамах, але з прычыны выгнання езуітаў з Расейскай імперыі ўбачыла святло толькі першая частка. Былы навучэнец полацкае калегіі Атон Слізень ва ўспамінах згадваў, што па прачытанні паэмы вучні, захопленыя дзеяннямі Готфрыда і Танкрэда, парываліся пешшу ісці да Ерусаліму. ALVARIS, Emmanuelis ( ) 429. Grammatyka ięzyka łacińskiego X. Emmanuela Alvara Towarzystwa Jezusowego. Połock : nakładem Drukarni Akademickiey Towarzystwa Jezusowego, , [8] с.; 8, лацінская, польская. Estreicher wyd. 1, I, 23. Заўвага. Гл. 230, 281, 347. [BOROWSKI, Michał ( )] 430. Historya święta dla młodzi uczącey się wydana na klassę I. Połock : druk Soc. Jesu; с.; 8 ; польская. Estreicher wyd. 2, II, 131. Заўвага. Даследчыкі за аўтара ўважаюць віцэ-канцлера Полацкае калегіі Міхала Бароўскага. Гл ANGIOLINI, Giuseppe ( ) 175

177 431. Institutiones Philosophiae. Ad usum Studiosorum Academiae Polocensis, Auctore R. P. Josepho Angiolini e Societate Jesu. Ejusdem Academiae Cancellario. Tomus primus. Polociae : Typis Academicis, Anno Domini [8], 310 с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, I, 136. Заўвага. Першае выданне "Асноваў філасофіі" Джузэпэ Анжаліні. Пазней праца перавыдавалася ў Фэраре (1820), Браціславе (1834), Турыне (1849). ANGIOLINI, Giuseppe ( ) 432. Institutiones Philosophiae. Ad usum Studiosorum Academiae Polocensis, Auctore R. P. Josepho Angiolini e Societate Jesu. Ejusdem Academiae Cancellario. Tomus secundus. Polociae : Typis Academicis, Anno Domini с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 2, I, 136. Заўвага. Другі том "Асноваў філасофіі". Materye nauk 433. Materye nauk, z których uczniowie szkół romanowskich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku r dnia 26, 27, 28, 29, 30 lipca. [Połock] : [1819]. 13 с.; 4 ; польская. Giżycki 223. Заўвага. Непазначанае месца выдання, але дазвол на друк дадзены ў Полацку Язэпам Цытовічам. Такія выданні для езуіцкіх школаў (аршанскіх, магілеўскіх, полацкіх) друкаваліся ў Полацкай друкарні. Гл. 339, 423. Miesięcznik Połocki 434. Miesięcznik Połocki. [Tom?]. Rok w Połocku : w Drukarni Akademickiey, [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, III, 129. Заўвага. Эстрэйхер адзначае, што ў 1819 г. часопіс не выходзіў. Аднак Вацлаў Цяхоўскі (Wacław Ciechowski) у артыкуле "Czasopisma polskie na Litwie" (Kwartalnik Litewski, 1910, IX, s. 40) піша, што "гэта няпраўда, бо ў бібліятэцы Пецярбурскай Акадэміі навук маецца 2 за люты 1819 года, з чаго відаць, што 176

178 мусіў быць і першы." Адсюль вынікае, што два выпускі з гэтага тому (студзень, люты) былі, але цалкам том пэўна ня выйшаў. Гл. 391, 411, 412, 413, 446. Skarb Duszy 435. Skarb Duszy pobożney. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 214. Заўвага. Выданне згаданае пад 102 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Другое выданне малітоўніка ў полацкай друкарні. Гл Словарь 436. Словарь латинский. [Полоцк] : [1819]. [184] с.; 32, лацінская, расейская. Kadulska 216. Заўвага. Выданне згаданае пад 26 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." у форме "Słovar łatinskij". Ёсць падставы думаць, што гэта выданне "Ломонд. Словарь латинский: Помощью которого удобнейшим образом перенести можно при нем находящуюся крат. Священ. Историю Ветхого Завета", якое захоўваецца ў фондзе Вторава Нацыянальнай бібліятэкі Рэспублікі Татарстан і ня мае пазначэння месца і году выдання. Слоўнік далучаўся да францускага выдання працы Ламона "Epitome historiae sacrae", якое выходзіла друкам і ў Полацку. Гл Treść nauk Treść nauk z których uczniowie szkół Połockich Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku w dniach 26 i 28 lipca 1819 roku. w Połocku : w Drukarni Akademickiey, [1819]. [?] с.; 4, польская. Kadulska 194. Заўвага. Гл. 305, 313, 377, 398. CONDRAU, Jakob ( ) 438. Trigonometria plana et sphaerica autore Jacobo Condrau. Polociae : Typis Academicis Soc. Jesu, [2], 174, [6] с., 2 табл.; 8, лацінская. 177

179 Estreicher wyd. 2, III, 267. PIUS VI ( ) 439. Wybór modlitw od S. Padre Piusa VI. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 217. Заўвага. Выданне згаданае пад 25 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Падобныя малітоўнікі на пачатку ХІХ ст. выходзілі з друку неаднойчы. Zbiór mów wybornych 440. Zbiór mów wybornych przez celnieyszych mowców i dziejopisów polskich za złotego wieku napisanych. Ku pożytkowi uczącey się młodzi wydany. Połock : Nakładem Drukarni Akademickiey Towarzystwa Jezusowego, [2], 148, [23], [2] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, VII, 277. Zebranie nauk 441. Zebranie nauk, z których uczniowie Kollegium Mohylewskiego Towarzystwa Jezusowego dadzą dowód rocznego postępku. Połock : druk S. J., [?] с.; [?] ; польская. Estreicher wyd. 1, VII, 279. Заўвага. Гл. 380, 400. Złoty ołtarzyk 442. Złoty ołtarzyk [czyli rozmaite modlitwy z przydatkiem niektórych pieśni]. Połock : druk S. J., [?] с.; [12] ; польская. Kadulska 214. Заўвага. Выданне згаданае пад 99 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Падобна, гэтае выданне згадвае біскуп Фялінскі ў сваіх успамінах "Трывалы". Малітоўнік трапіў да яго ад селяніна з-пад Полацка, пэўна, з былых езуіцкіх 178

180 уладанняў, які не захацеў памяняць веры. За што з іншымі быў высланы на Волгу і памѐр на выгнанні. Гл. 177, 449. SKARGA, Piotr ( ) 443. Żywoty Świętych. Tom I. w Połocku : w drukarni akademickiey S. J., [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 254. Заўвага. Першы том шасцітамовага выдання. Гэта 20-е па ліку выданне жыццяў святых першага рэктара Полацкае калегіі Пятра Скаргі. Гл Catalogus sociorum Catalogus sociorum et officiorum Societatis Jesu in Imperio Rossiaco ex anno 1818 in annum Polociae : Typis Academicіs Societatis Jesu, [1820]. 48 с.; 12, лацінская. Estreicher wyd. 2, ІІІ, 43. Gromota Łyugszonu Gromota Łyugszonu uz Guda Diwa Kunga ikszan tryadibas winiga, wyssu Swatokas Jumprawas Maryas un Diwa Swatu. Ar dzismiem un eysu katoliszku mocieybu diel waiadzieybas łatwiszu izdrukowota. Połocka : Noma taysieyszonas gromotu Akademiis pi baznickungu Jezuitu, с.; 12, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Другое выданне малітоўніка з катэхізісам. Гл Miesięcznik Połocki 446. Miesięcznik Połocki. [Tom ІV]. Rok w Połocku : w Drukarni Akademickiey, [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, III, 129. Заўвага. Эстрэйхер адзначае, што ў 1820 г. выйшлі нумары за студзень і люты, а друк сакавіцкага нумару быў спынены. У "Вопісе кнігасховішча пры 179

181 друкарні..." (Kadulska, 217) азначаныя нумары згаданыя пад 31, як складовыя часткі чацвѐртага тому. Гл. 391, 411, 412, 413, 434. [MATTEI, Pasquale De ( )] 447. Nabożeństwo dziewięciodniowe do Św. Franciszka. Połock : [?] с.; [?], польская. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 27 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Падобна, кніга з яўляецца перакладам твора Паскуале дэ Матеі "L'apostolo delle Indie S. Francesco Saverio", што выйшла ў Рыме ў 1786 г. MATTEI, Pasquale De ( ) 448. Padumoszonas uz seszu swatdiniu swata Aloizias J. aba uz cytas dinas kotrom kas it pi diwa golda. Pa zwaleyszonay werszniku. Połocka : pi gromotu spiiszonas Baznickungu Jezuitu, с.; 12, польская. Seniespiedumi Заўвага. Версія ў латгальскай мове шасцідзѐннага набажэнства да Луіджы Ганзага. Польскамоўны варыянт выйшаў з друку ў 1790 г. Гл. 38. Złote ołtarzyki 449. Złote ołtarzyki. Połock : [?] с.; [?] ; польская. Kadulska 217. Заўвага. Выданне згаданае пад 32 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Няясна ці гэта дадрук малітоўніка з 1819 г., або нейкае новае выданне. З прычыны ліквідацыі друкарні друк ня быў скончаны. Гл. 177, 442. SKARGA, Piotr ( ) 450. Żywoty Świętych. Tom ІI. w Połocku : w drukarni akademickiey S. J., [1820]. [?] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, IV, 254. Заўвага. Другі том шасцітамовага выдання. Друк ня быў скончаны з прычыны спынення працы друкарні. Гл

182 Недатаваныя выданні. MARO, Publius Vergilius (70 19 a.c.n.) 451. Aeneidos libri VI. Polociae : [~1801]. [?] с.; [8], лацінская. Giżycki 24. Заўвага. Скарочанае выданне Вяргілія скарыстоўвалася ў якасці падручніка ў IV i V класах калегіі. Гл MARO, Publius Vergilius (70 19 a.c.n.) 452. Aeneidos libri ІХ. Polociae : [181?]. [?] с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, V, 100. MARO, Publius Vergilius (70 19 a.c.n.) 453. Aeneidos libri ХІІ. Polociae : [1819]. [?] с.; 8, лацінская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 45 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Пэўна, друк распачаты ў 1819 г., бо ў часе ліквідацыі друкарні заставалася мноства незмацаваных, але аддрукаваных сшыткаў. Няясна ці выйшла выданне ў закончаным выглядзе, то бок кнігай. Arithmetica Arithmetica de fractionibus et proportionibus pro II-da et III-tia classe. Polociae : [<1802]. [?] с.; [?], лацінская. Giżycki 21. Заўвага. Падручнік па арыфметыцы, які папярэднічаў выданням 1816 г. Гл. 157, 356, 357. PERGMAYR, Joseph ( ) 455. Collectio meditationum pro octiduana recollectione in exerciti. 181

183 Sancti P. N. Ignatii. Ad usum scholasticorum Soc. Jesu. Polociae : Typis Akadem. Soc. J.; [ ]. [?] с.; 8 ; лацінская. Estreicher XXIV, Заўвага. Перавыданне твора, выдадзенага ў Полацку ў 1793 г. Гл. 52, 61. Do Św. Ignacego Do Św. Ignacego nabożeństwo. [Połock] : [?]. [?] с.; [?], нямецкая. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 24 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Арыгінальная назва невядомая. Верагодна, маем тут нямецкамоўнае выданне набажэнства, што выходзіла папольску (1779) і лацінску (1790). Гл. 6, 37. Dwa wielkie Dwa wielkie głupstwa. [Połock] : [?]. [?] с.; [?], нямецкая. Kadulska 209. Заўвага. Выданне згаданае пад 16 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Арыгінальная назва невядомая. Elementa 458. Elementa puerilis institutionis. Polociae : [17??]. [?] с.; 8 ; лацінская. Brown 83. Заўвага. У Браўна пазначаны год выдання 1762, што ѐсць несумненнай памылкай. Выданне папярэднічала лемантару 1802 г. Гл Gelabet Gelabet seu Jesus Christus. [Połock] : [?]. [?] с.; [?], лацінская Kadulska

184 Заўвага. Выданне згаданае пад 57 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Geografia Geografia o cesarstwach Niemieckiem, Tureckiem etc., na klassy II-gą i III-tią. w Połocku : [<1802]. [?] с.; [?], польская. Giżycki 20. География География всеобщая. Ч. 1. [Полоцк] : [?]. [?] с.; 8, расейская. Kadulska 224. Заўвага. У "Вопісе некамплектных свецкіх кніг..." пад 20 згаданая другая частка выдання, а значыць была і першая. География География всеобщая. Ч. 2. [Полоцк] : [?]. [?] с.; 8, расейская. Kadulska 224. Заўвага. Выданне згаданае пад 20 у "Вопісе некамплектных свецкіх кніг..." у форме "Geografija vńeobńčaja". Katechyzm Katechyzm mnieyszy, dla pożytku wszystkich, zwłaszcza dzieci, krótko zebrany. Dla klassy 1-ey. w Połocku : [<1802]. [?] с.; [?], польская. Giżycki 20. Заўвага. Можа, гэты катэхізіс другі раз выйшаў з друку ў 1816 г. Гл. 126, 137, 316, 317, 365, 410. KRASICKI, Ignacy ( ) 464. Myszeis. Połock : [?]. 183

185 [?] с.; [?], польская. Kadulska 219. Заўвага. Выданне згаданае пад 43 у "Спісе полацкіх друкаў, пакінутых на калідоры пасля абкрадання кнігарні 12 мая 1820 году". Nabożeństwo Nabożeństwo do Boskiej Opatrzności. Połock : [?]. [?] с.; [?], польская. Kadulska 208. Заўвага. Выданне згаданае пад 6 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Nabożeństwo Nabożeństwo we trzech modlitwach do Panny Maryi. Połock : [?]. [?] с.; [?], польская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 52 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Oficium Oficium o Św. Onufriuszu. Połock : [?]. [?] с.; [?], польская. Kadulska 212. Заўвага. Выданне згаданае пад 62 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Пэўна, ѐсць перавыданнем кнігі, што некалькі разоў друкавалася ў Любліне, Львове, Пачаеве пад назвай "Officium y summaryusz przedziwnego żywota świętego Oyca Onufryusza wielkiego królewicza perskiego y pustelnika...". Patent Patent do Serca Jezusowego. [Połock] : [?]. [?] с.; [?], нямецкая. Kadulska 212. Заўвага. Выданне згаданае пад 65 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні..." з пазначэннем, што выдадзенае "па-нямецку". Арыгінальная назва невядомая. 184

186 [DMOCHOWSKI, Franciszek ( )] 469. Poema sztuki rymotwórczey. Połock : [?]. [?] с.; [?], польская. Kadulska 220. Заўвага. Выданне згаданае пад 81 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". Пэўна ѐсць перавыданнем твора Францішка Дмахоўскага "Sztuka rymotwórcza: poema we czterech pieśniach", што выйшла ў Варшаве ў 1788 г. FLACCUS, Quintus Horatius (65 8 a.c.n.) 470. Quinti Horatii Flacci Odae, satyrae, epistolae, pro IV et V classe. Polociae : [<1802]. [?] с.; [?], лацінская. Giżycki 21. Заўвага. Ня выключана, што выданне можа быць тоесным выданню 1794 г. Гл. 67. Variae litaniae 471. Variae litaniae. Polociae : [?]. [?] с.; [?], лацінская. Kadulska 211. Заўвага. Выданне згаданае пад 58 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...". SCHEGA, Johann ( ) 472. Verus Jesu Socius. Polociae : [?]. Prawdziwy Chrystusa Towarzysz. Połock : [?]. [?] с.; [?], лацінская, польская. Kadulska 211. Заўвага. Выданні згаданыя пад 75, 76 у "Вопісе кнігасховішча пры друкарні...", але, верагодна, маем справу з адным выданнем, бо падобнае ў мовах лацінскай і нямецкай выдаў у 1838 г. у Вене пад назвай "Verus Jesu Socius, Mit deutscher Übersetzung. Der wahre Jesuit" былы полацкі езуіт Якаб Перлінг (Jakob Pierling, ). Гл

187 Выданні друкарні Закону школаў пабожных ( ) 1824 Eysas Łyugszonas 473. Eysas Łyugszonas un Dziesmies diel Pazytka katalikus. Nu Polskas uz Łatyusku meli porłyktas un parakstieytas diel cinieyszonas Swatus Diwa uz łełoku Diwam gudu. Połocka : Spidarni Baznieyckungu Pijaru, с.; 12, латгальская. Estreicher wyd. 2, VI, с.; 8, латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Звесткі аб выходных дадзеных выдання розняцца настолькі, што лепш падаць абодва варыянты. Гл Wykład ogólny nauk 474. Wykład ogólny nauk dawanych w szkole wyższey połockiey XX Pijarów. Połock : [1824]. [?] с.; [4], польская. Slavica Wratislaviensia. tt. LIX-LXIII, 1992, s Заўвага. Выданне падобнае да "Zebranie nauk...", што выходзіла пры езуітах. З прычыны таго, што друкарня пачала працаваць пазней за вучэльню, "Wykład nauk dawanych w szkole wyższey połockiey xx. pijarów. Od dnia 1. września 1822 roku, do dnia 4. lipca 1823 roku" выйшаў з друкарні віленскіх піяраў. Zbiór mów 475. Zbiór mów żałobnych na pogrzebie ś. p. X. Filipa Neriusza Golańskiego Schol. piar. zasłużonego w cesarskim Uniwersytecie wileńskim profesora, orderu Św. Anny II klasy kawalera mianych w kościele akademickim Św. Jana w Wilnie. Połock : w drukarni XX. Pijarów, [1], 49 с.; 8, польская. 186

188 Estreicher wyd. 1, V, 256. Заўвага. Выданне змяшчае некралог з нагоды смерці вядомага педагога і выкладчыка Віленскага ўніверсітэту Піліпа Галанскага і казані на ягоным пахаванні калегаў Анѐла Доўгірда, Мамерта Гербурта, Міхала Баброўскага. Żywot św. Józefa Kalasantego 476. Żywot św. Józefa Kalasantego, fundatora Zakonu Szkół Pobożnych z przydaniem nabożeństwa do tego Świętego, po różnych wydaniach przedrukowany. Połock : druk XX. Piarów, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 2, ІІ, 473. Заўвага. Падобныя жыццяпісы выходзілі ў Варшаве і Вільні да кананізацыі Хасэ дэ Каласанс ( ) у 1767 г. і пасля яе KONARSKI, Stanisław ( ) 477. Grammatyka łacinska piiarska. Wyd. poprawne. w Połocku : w Drukarni XX. Scholarum Piarum, , [16] с.; 8, лацінская, польская. Estreicher wyd. 2, XVII, 306. Заўвага. 25-е выданне ад 1741 г. лацінскае граматыкі Канарскага. Nabożeństwo Nabożeństwo za dusze czyscowe. Za pozwoleniem metropolitalney mohylewskiey rzymsko-katolickiey duchowney Zwierzchności przedrukowane. w Połocku : w drukarni XX. Pijarów, [26], 562, [5] с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, ІІІ, 193. SKARSZEWSKI, Woyciech ( ) 479. Rekollekcye dla duchowieństwa dyecezyi chełminskiey i lubelskiey od Jaśnie Wielmożnego Jmci Xiędza Woyciecha Leszczyca Skarszewskiego biskupa Chełmińskiego i Lubelskiego. Teraz wtórnie wydane. Połock : Drukarnia XX. Pijarów, [26], 562, [5] с.; 8, польская. 187

189 Estreicher X, 98. Заўвага. Першае выданне рэкалекцыяў выйшла ў Варшаве ў 1792 г. ŻEGLICKI, Arnolf ( ) 480. Schola Pietatis seu selectiores devotiones ad usum iuventutis Scholarum Piarum. Polociae : typis Patrum Schol. Piar., Anno [13], 440 с.; 8, лацінская. Estreicher wyd. 1, V, 321. Wykład nauk 481. Wykład nauk dawanych w szkole wyższey połockiey xx. pijarów. Od dnia 1. września 1824 roku, do dnia 4.lipca 1825 roku. Połock : w Drukarni xx. Pijarów, с.; 4, польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Materye na publiczny popis 482. Materye na publiczny popis uczniów szkoły na stopniu gymnazyum Bazyliańskiey Witebskiey... roku 1826 podane. Połock : [?] с.; 4, польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Missale Romanum 483. Missale Romanum ex decreto sacrosancti concilii tridentini restitutum, S. Pii V. Pontificis Maximi jussu editum, Clementis VIII. et Urbani VIII. autoritate recognitum. Editio novissima, ad normam editionis Venetianae impressae, anno in qua omnia accurate suis locis sunt disposita, & Missae novissimae Sanctorum adjectae. Polociae : apud Patres Scholarum Piarum, MDCCCXXVI. [48], 946, [9] с.; 4, лацінская. Estreicher , III, 185. Заўвага. Другое выданне імшалу ў Полацку. Як адзначаюць выдаўцы, перадрук зроблены з венецыянскага выдання 1821 г. Выява ж на тытуле таксама з венецыянскага выдання, але брэвіяру 1799 г. Гл

190 Рымскі імшал паводле пастановаў Трыдэнцкага сабору (1826). 189

191 Treść nauk Treść nauk w ciągu roku szkolnego 1825/1826 dawanych w Gimnazjum Zabialskim Zgromadzenia XX. Dominikanów. Połock : [1826]. [?] с.; [?], польская. B. Kulka. Programy nauczania języka polskiego w szkole średniej: w latach , 1987, s Wykład nauk 485. Wykład nauk dawanych w Szkole Wyższey Połockiey XX. Pijarów. Połock : [?] с.; [?], польская. B. Kulka. Programy nauczania języka polskiego w szkole średniej: w latach , 1987, s ŁASZKIEWICZ, Jan 486. Mowa na pogrzebie Jaśnie Wielmożnego Jegomości księdza Stanisława Bohusza Siestrzeńcewicza Metropolity rzymskich w Rossyi kościołów arcybiskupa Mohilewskiego, administratora biskupstwa Wileńskiego, prezydenta pierwszego departamentu rzymsko katolickiego duchownego kollegium różnych towarzystw uczonych członka, komandora i kawalera orderów S. Andrzeja apostoła, Wielkiego Krzyża S. Włodzimierza pierwszej klasy, Aleksandra Niewskiego i S. Anny 1 klasy, S. Jana Jerozolimskiego wielkiego krzyża, Orła Białego i S. Stanisława. Przez Jana Łaszkiewicza Scholarum Piarum byłego prefekta, oraz nauczyciela literatury starożytnej w szkole wyższej Połockiej XX. Piarów miana w St. Petersburgu w kościele metropolitalnym katolickim dnia 9 grudnia 1826 roku. w Połocku : w drukarni XX. Piarów, [1], 29 с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, VI, 474. Заўвага. Ян Лашкевіч ачольваў полацкую піярскую вучэльню да справы ксяндзоў-філарэтаў Язэпа Львовіча і Мацея Брадовіча. У 1824 г. па выніках следства быў зняты з пасады. 190

192 Treść nauk Treść nauk dawanych w szkole wyższey Połockiey XX. Piiarow od dnia 1 września 1826 roku z których uczniowie teyże szkoły, w czasie examinów rocznych, ostatnich dni czerwca, oraz w czasie popisów publicznych 4 lipca 1827 roku sprawę zdawać będą. Połock : [1827]. [?] с.; 4, польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Заўвага. Так, пэўна, пачало звацца выданне, што раней мела назву "Wykład nauk..." MOSZYŃSKI, Antoni ( ) 488. Kazanie na pogrzebie JW. Władysława Franciszka Czarneckiego, b. Chorążego W. Księstwa Litewskiego, rzeczywistego Radzcy Stanu, Orderów Św. Stanisława i Orła Białego Kawalera, miane w kościele Lubieszowskim XX. Pijarów d. 14 Listopada 1828 r. Połock : druk XX. Pijarów, с.; 8, польская. Estreicher wyd. 1, III, 173. Заўвага. Уладыслаў Чарнецкі (~ ) быў апошнім вялікім харужым ВКЛ. ONOSZKO, Jan ( ) 489. Poezye Jana Onoszki. Dzieło pozgonne. Na zysk ubogich. Połock : druk XX. Pijarów, с.; 12, польская. Estreicher wyd. 1, III, 301. Заўвага. Ян Аношка пэўны час навучаўся ў Полацку і належаў да манахаўбернардынаў. Пасмяротнае дабрачыннае выданне здзейсненае паэткай Тэкляй Урублеўскай (Tekla Wróblewska) з ініцыятывы лепельскага павятовага маршалка і ўладальніка Арэхаўны Мікалая Грабніцкага. Treść nauk Treść nauk dawanych w szkole wyższey Połockiey XX. Piiarów od dnia 1 sierpnia 1827 roku z których uczniowie teyże szkoły w czasie examinów rocznych, ostatnich dni czerwca, oraz w czasie popisów publicznych 29 czerwca 1828 roku sprawę zdawac będą. 191

193 Połock : [1828]. [?] с.; 4, польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б DOWGIRD, Anioł ( ) 491. Wykład przyrodzonych myślenia prawideł, czyli logika teoretyczna i praktyczna przez X. Anioła Dowgirda zgromadzenia XX. Piiarow doktora S. teologii, członka korrespondenta krolewsko-warszawskiego towarzystwa przyiacioł nauk, kapelana głownego seminaryum duchownego przy cesarskim uniwersytecie wilenskim. Część I. w Połocku : w Drukarni XX. Piiarów, Roku [4], [48], [18], 425, [5] с.; 4, польская. Estreicher wyd. 2, IV, 260. Заўвага. Дзве наступныя часткі працы выкладчыка Віленскага ўніверсітэту ня выйшлі з друку і засталіся ў рукапісе. Zbiór wybornego Zbiór wybornego i gruntownego nabożeństwa... Połock : druk XX. Pijarów, [?] с.; 8, польская. Библиотека Российской академии наук (СПб), шифр XXIX/б Заўвага. Маем справу з перавыданнем малітоўніка, які выдалі езуіты ў 1807 г. Гл Abece 493. Abece. [Połocka] : [1829]. [?] с.; [?], латгальская. Seniespiedumi Заўвага. Латгальскі лемантар можа быць перавыданнем друкаваных езуітамі ў 1801 і 1808 гг. Гл. 123, 269. Eysas Łyugszonas 494. Eysas Łyugszonas un Dziesmies diel Pazytka katalikus. Nu Polskas uz Łatyusku meli porłyktas un parakstieytas diel cinieyszonas Swatus Diwa uz łełoku Diwam gudu. 192

194 Логіка тэарэтычная і практычная А. Доўгірда, ч. 1 (1828). 193