ISBN Za zgodność z oryginałem: + Stefan Cichy Przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski

Transkrypt

1 ISBN Za zgodność z oryginałem: + Stefan Cichy Przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski Legnica, dnia 22 października 2010 r. Copyright by Konferencja Episkopatu Polski Warszawa, Skwer Kard. S. Wyszyńskiego 6 Przedruk tekstów wyłącznie za zezwoleniem Konferencji Episkopatu Polski

2 Abp Józef Michalik METROPOLITA PRZEMYSKI PRZEWODNICZĄCY KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI SEP września 2010 r. DEKRET W imieniu Konferencji Episkopatu Polski zezwalam na druk tekstu Dodatek do Obrzędów pogrzebu. Obrzędy pogrzebu związane z kremacją zwłok. Obrzęd złożenia urny w grobie". Przekład polski, zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, został potwierdzony przez Kongregację Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów dekretem z dnia 7 lipca 2010, N. Prot 972/09/L. Wszelkie prawa przedruku w całości lub w części są zastrzeżone Konferencji Episkopatu Polski. Zachowując preferencję do tradycyjnego grzebania ciał zmarłych wyrażam nadzieję, że i ten sposób pochówku doczesnych szczątków naszych bliskich zmarłych, odbywany z należnym szacunkiem, pomoże głębiej przeżyć prawdę o przemijalności naszego ziemskiego bytowania i nadziei na zmartwychwstanie w Chrystusie. L.S. +Józef Michalik Metropolita Przemyski Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski

3 CONGREGATIO DE CULTU DIVINO ET DISCIPLINA SACRAMENTORUM Prot. 972/09/L POLONIAE Instante Excellentissimo Domino Iosepho Michalik, Archiepiscopo Premisliensi Latinorum, Coetus Episcoporum Poloniae Praeside, litteris die 12 octobris 2009 datis, vigore facultatum huic Congregationi a Summo Pontífice BENEDICTO XVI tributarum, textum, lingua polonica exaratum, quod depositionem urnae post cremationem spectat, ut Appendicem ad Ordinem Exsequiarum, prout in adiecto exstat exemplari, perlibenter probamus seu confirmamus. In textu imprimendo mentio fiat de approbatione ab Apostólica Sede concessa. Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Ex aedibus Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, die 7 iulii Antonius Card. Canizares Llovera Praefectus +Iosephus Augustinus Di Noia, OP Archiepiscopus a Secretis

4 OBRZĘDY POGRZEBU ZWIĄZANE Z KREMACJĄ ZWŁOK OBRZĘD ZŁOŻENIA URNY W GROBIE WPROWADZENIE 1. Kościół uczy, że ciała zmarłych powinny być traktowane z szacunkiem i miłością wypływającą z wiary i nadziei zmartwychwstania. Zgodnie z biblijną tradycją Kościół usilnie zaleca zachowanie dotychczasowego zwyczaju grzebania ciał zmarłych, dopuszcza jednak kremację zwłok, jeśli nie została dokonana z pobudek przeciwnych nauce chrześcijańskiej, a zwłaszcza jeśli nie podważa wiary w zmartwychwstanie ciała. (por. KPK, kan. 1176; KKK 2301). 2. Pewne dyspozycje dotyczące kremacji podają Obrzędy pogrzebu dostosowane do zwyczajów diecezji polskich" (Katowice 19912). Ze wskazań tych wynika, że przed kremacją należy odprawić obrzędy w kościele, kaplicy cmentarnej lub w pomieszczeniu krematorium według form podanych w rytuale. Zawsze jednak należy podkreślać pierwszeństwo grzebania ciał, które Kościół wyżej ceni, ponieważ sam Chrystus chciał być pogrzebany. Należy również unikać niebezpieczeństwa zgorszenia lub zdziwienia ze strony wiernych" (n. 15). 3. Wyższość grzebania zwłok uzasadnia późniejsze wyjaśnienie Kongregacji Sakramentów i Kultu Bożego (1977 r.), która na pytanie: czy można odprawić obrzędy pogrzebowe nad urną z prochami zmarłego, wyjaśnia, że nie wydaje się stosownym, aby nad prochami celebrowano obrzędy, które mają na celu uczczenie ciała zmarłego. Nie chodzi tutaj o potępienie kremacji, ale o zachowanie prawdziwości i czytelności znaku liturgicznego. Prochy bowiem wyrażają zniszczenie ludzkiego ciała oraz zaciemniają i nie oddają idei «snu» w oczekiwaniu zmartwychwstania. Ponadto to właśnie ciału, a nie prochom, oddaje się cześć w czasie liturgii, ponieważ od chwili chrztu świętego stało się ono świątynią uświęconą przez Ducha Świętego" ( Notitiae" 13 (1977) s. 45). 4. W podobnym duchu szacunku do ciała zmarłego wyraża się również Katechizm Kościoła Katolickiego, który stwierdza: Żegnając zmarłego, Kościół «poleca go Bogu». Jest to ostatnie pożegnanie, jakie wspólnota chrześcijańska oddaje swemu członkowi, zanim jego ciało będzie wyniesione i pogrzebane" (n. 1690).

5 5. Narastająca w Polsce praktyka kremacji zwłok wymaga następujących ustaleń i wytycznych duszpastersko-liturgicznych: a) Obrzędy pogrzebowe z ostatnim pożegnaniem włącznie, z udziałem rodziny i wspólnoty parafialnej, zasadniczo należy odprawić przed kremacją ciała zmarłego, zgodnie z podanymi w rytuale formami i odpowiednio dobranymi stacjami (Obrzędy pogrzebu, s ). Do takiej praktyki należy wychowywać wiernych. b) Urnę po kremacji składa się w grobie lub w specjalnym kolumbarium (ściana lub kaplica na cmentarzu) bez zewnętrznej okazałości, z udziałem jedynie najbliższej rodziny, przy zastosowaniu niżej podanych obrzędów. c) W uzasadnionych przypadkach, np. po sprowadzeniu urny z prochami z zagranicy, obrzędy pogrzebowe, podane w rytuale, można sprawować nad samą urną którą stawia się przed prezbiterium na odpowiednim podwyższeniu, obok zapalonego paschału.

6 OBRZĘD ZŁOŻENIA URNY W GROBIE W zależności od okoliczności, zwłaszcza jeśli przed kremacją nie miały miejsca żadne obrzędy pogrzebowe, złożenie urny do grobu może poprzedzić liturgia słowa i modlitwy ostatniego pożegnania podane w Trzeciej formie pogrzebu z jedną stacją (Obrzędy pogrzebu, s ) odpowiednio je zmieniając (zamiast ciało", winno się mówić doczesne szczątki", itp.)- Jeśli przed kremacją zostały odprawione obrzędy zgodnie z rytuałem, złożeniu urny do grobu towarzyszą następujące obrzędy: OBRZĘDY WSTĘPNE (w kaplicy/kościele lub przy grobie) K. W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. K. Ojciec miłosierdzia i Bóg wszelkiej pociechy niech będzie z wami wszystkim. W. I z duchem twoim. Prowadzący obrzęd wzywa do modlitwy tymi lub podobnymi słowami: Niedawno pożegnaliśmy naszego brata (naszą siostrę) N. Obecnie pragniemy złożyć jego (jej) doczesne szczątki w grobie. Współczujemy najbliższej rodzinie zmarłego (zmarłej). Wierzymy, że śmierć jest początkiem lepszego życia, a nasza rozłąka ze zmarłymi jest przejściowa. Ufamy, że spotkamy się znowu z N. w domu naszego Ojca. Módlmy się słowami psalmu 23: Pan jest moim pasterzem,* niczego mi nie braknie. Pozwala mi leżeć* na zielonych pastwiskach. Refren: Pan mym pasterzem, nie brak mi niczego Prowadzi mnie nad wody, gdzie odpocząć mogę,* orzeźwia moją duszę. Wiedzie mnie po ścieżkach właściwych* przez wzgląd na swoją chwałę. Refren: Pan mym pasterzem, nie brak mi niczego

7 Chociażbym przechodził przez ciemną dolinę,* zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną. Kij Twój i laska pasterska* są moją pociechą. Refren: Pan mym pasterzem, nie brak mi niczego Stół dla mnie zastawiasz* na oczach moich wrogów. Namaszczasz mi głowę olejkiem,* kielich mój pełny po brzegi. Refren: Pan mym pasterzem, nie brak mi niczego Dobroć i łaska pójdą w ślad za mną* przez wszystkie dni życia. I zamieszkam w domu Pana* po najdłuższe czasy. Refren: Pan mym pasterzem, nie brak mi niczego MODLITWA Módlmy się. Panie Jezu Chryste, Ty jesteś dobrym Pasterzem i troszczysz się o nas. Nie opuszczasz nas nawet w śmierci. Prosimy Cię, zaprowadź naszego brata (naszą siostrę) N. do wiekuistej światłości i pozwól mu (jej) zamieszkać w Domu Ojca niebieskiego na wieki. Jeżeli okoliczności za tym przemawiają, można również wybrać z liturgii słowa odpowiednio dobrane czytania biblijne (Obrzędy pogrzebu, s ). O ile urnę zanosi się w procesji do grobu, wykonuje się odpowiednio dobrane śpiewy OBRZĘDY PRZY GROBIE K. Na ziemi nie mamy stałego miejsca, ale oczekujemy nowego w przyszłym świecie. Umocnieni wiarą, że Bóg wskrzesi zmarłych do życia, żegnamy doczesne szczątki zmarłego (zmarłej) N. i pragniemy złożyć je w grobie. Błagajmy Boga, aby naszego brata (siostrę) wskrzesił w chwale i doprowadził do społeczności Świętych Prośmy o to słowami modlitwy Pańskiej. W. Ojcze nasz... Można także odmówić jedną z modlitw powszechnych (Obrzędy pogrzebu, s. 75, ).

8 MODLITWA KOŃCOWA Ojcze miłosierny, dzięki Ci składamy za wszystkie dobrodziejstwa, którymi obdarzyłeś Twojego sługę (Twoją służebnicę) N. w ziemskim życiu i które za jego pośrednictwem nam przypadły w udziale. Boże, Ty w chrzcie świętym uczyniłeś naszego brata (naszą siostrę) swoim dzieckiem. Wysłuchaj nasze prośby i otwórz mu (jej) bramy raju, nam zaś, którzy pozostajemy na ziemi, daj moc, abyśmy się wzajemnie pocieszali słowami wiary, aż spotkamy się wszyscy w Chrystusie i na zawsze połączymy się z Tobą i z naszymi zmarłymi. Przez Chrystusa, Pana naszego. Albo: Boże, Tobie polecamy naszego brata (naszą siostrę) N. i prosimy Cię, Ojcze pełen miłosierdzia, odpuść mu (jej) grzechy, które popełnił(a) z ludzkiej ułomności, aby umarły(a) dla świata żył(a) dla Ciebie. Przez Chrystusa, Pana naszego. Kapłan kropi grób wodą święconą mówiąc: Panie Boże, pobłogosław ten grób, w którym składamy urnę z doczesnymi szczątkami naszego brata (naszej siostry) N., i obmyj jego (jej) duszę z wszelkiej winy, aby razem z wszystkimi świętymi miał (miała) udział w radości życia wiecznego. Następnie kapłan rzuca na urnę grudkę ziemi mówiąc: Z prochu powstałeś i prochem jesteś, ale Pan cię wskrzesi w dniu ostatecznym. Żyj w pokoju. Złożymy teraz urnę z doczesnymi szczątkami naszego brata (naszej siostry) do grobu. Ponieważ Chrystus zmartwychwstał jako pierwszy z umarłych i zapowiedział, że odnowi nasze śmiertelne ciała na podobieństwo swojego ciała uwielbionego, ufamy, że wskrzesi je, gdy przyjdzie w chwale. ZŁOŻENIE URNY DO GROBU Urnę wkłada się do grobu, następnie kapłan czyni znak + krzyża i mówi: W krzyżu naszego Pana Jezusa + Chrystusa jest zmartwychwstanie i życie. Odpoczywaj w pokoju.

9 BŁOGOSŁAWIEŃSTWO K. Niech was błogosławi Bóg, Ojciec wszelkiej pociechy, który stworzył człowieka i dał wierzącym nadzieję zmartwychwstania. K. Niech Bóg udzieli żyjącym przebaczenia grzechów, a wszystkim zmarłym światła i pokoju. K. Niech nam da szczęśliwe życie wieczne z Chrystusem, który prawdziwie zmartwychwstał. K. Niech was błogosławi Bóg wszechmogący, Ojciec i Syn, + i Duch Święty. KOŃCOWA MODLITWA ZA ZMARŁYCH K. Wieczny odpoczynek racz mu (jej) i wszystkim zmarłym dać, Panie. W. A światłość wiekuista niechaj im świeci. K. Niech odpoczywają w pokoju. Na zakończenie śpiewa się: Witaj Królowo albo inną pieśń maryjną według miejscowego zwyczaju.

10 SPIS TREŚCI o o o o Dekret Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski Dekret Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Obrzędy pogrzebu związane z kremacją zwłok. Obrzęd złożenia urny w grobie. Wprowadzenie Obrzęd złożenia urny w grobie