6. Monitoring promieniowania elektromagnetycznego

Transkrypt

1 6. Mnitring prmieniwania elektrmagnetyczneg 181 Prmieniwanie elektrmagnetyczne jest becnie jednym z pdstawwych rdzajów zanieczyszczeń śrdwiska. Ze względu na jeg pchdzenie pdzielić je mżemy na prmieniwanie pchdzenia naturalneg jak i pchdzenia antrpgeniczneg. D teg pierwszeg człwiek, jak i inne żywe rganizmy, przystswał się na drdze ewlucji. Inaczej jest z prmieniwaniem pchdzenia antrpgeniczneg. Dynamiczny rzwój przemysłu w ciągu statnich kilkudziesięciu lat spwdwał, że natężenie prmieniwania elektrmagnetyczneg znacząc dbiega d prmieniwania naturalneg. Dzisiaj nie ma już bszarów na Ziemi, na którym nie występwałby prmieniwanie pchdzenia antrpgeniczneg. Największe natężenie występuje na bszarach miejskich i przemysłwych, gdzie liczba nadajników radiwych, telewizyjnych, GSM, CB-radi raz napwietrznej sieci wyskieg napięcia jest wprst prprcjnalna d gęstści zaludnienia. Zdecydwanie mniejsze natężenie jest na terenach rlniczych, leśnych małej gęstści zaludnienia. W samym tylk wj. łódzkim znajduje się kł 1 nadajników GSM raz kł 4 naziemnych nadajników telewizyjnych i radiwych. Nie należy zapminać, że źródłem prmieniwania elektrmagnetyczneg są nie tylk urządzenia telekmunikacyjne czy też sieci wyskieg napięcia ale również urządzenia cdzienneg użytku, którymi jesteśmy tczeni niemal przez cały dzień. Telewizry, mnitry, mikrfalówki, telefny kmórkwe, świetlenie kmpaktwe raz inne urządzenia wykrzystujące energię elektryczną są również źródłem i t częst znacznie bardziej ddziaływującymi na nasze zdrwie niż np. nadajniki GSM czy linie WN. Obecny stan nauki nie dpwiada jednznacznie na pytanie wpływ prmieniwania elektrmagnetyczneg na zdrwie człwieka. Oczywiście znane są negatywne skutki ekspzycji na prmieniwanie bardz dużym natężeniu. Ten negatywny wpływ plega głównie na ddziaływaniu termicznym, czyli wzrście temperatury tkanek pd wpływem. Wzrst temperatury tkanek przyśpiesza prcesy patlgiczne w kmórkach. Stpień wzrstu temperatury zależy jednak d wielkści natężenia pla i częsttliwści raz d skutecznści termregulacji, która jest już cechą sbniczą każdeg z nas. W przypadku bardz dużeg prmieniwania dchdzi d parzeń ciała lub przyśpieszenia prcesów nwtwrwych. Zaznaczyć jednak trzeba, że d takieg zjawiska dchdzić mże w przypadku ewentualnych awarii sprzętu czy katastrf, a zatem prawdpdbieństw jest bardz znikme. Ważniejsza jest zatem dpwiedź na pytanie jaki wpływ na nasze zdrwie ma prmieniwanie małym natężeniu, czyli takie na jakie jesteśmy becnie wszyscy narażeni? Bardz duża liczba źródeł prmieniwania w naszym śrdwisku pwduje, że narażeni jesteśmy na prmieniwanie przez cały czas. Niestety jednej dpwiedzi na t pytanie nie ma. Trzeba pamiętać, że ewentualnych skutkach prmieniwania na nasze zdrwie mżemy dwiedzieć się np. dpier za kilkadziesiąt lat. Z becnych badań wynika, że t natężenie na jakie jesteśmy becnie narażeni ma minimalny wpływ na nasze zdrwie. Brak dpwiedniej wiedzy na temat ddziaływania na nasze zdrwie pwduje, że pzim wiedzy spłeczeństwa na dany temat jest również bardz niski. T z klei skutkuje bardz częst licznymi prtestami ludnści. Skargi dtyczą przede wszystkim budwy nadajników telefnii kmórkwej. Wynika t głównie z teg, że nadajniki GSM są bardz dbrze widczne, znajdują się w bezpśrednim sąsiedztwie dmów raz że ich liczba jest stsunkw duża. Dlateg zaznaczyć trzeba, że zgdnie z bwiązującymi przepisami inwestr przed ddaniem d użytkwania takiej instalacji jest zbwiązany d wyknania badań wpływu danej inwestycji na śrdwisk. Pmiary prmieniwania wyknuje się również w przypadku zmiany parametrów (warunków pracy) daneg urządzenia raz w przypadku skarg klicznej ludnści. W przypadku stwierdzenia, że dany biekt nie spełnia wymgów chrny śrdwiska, wjewódzki inspektr chrny śrdwiska ma bwiązek wydania decyzji wstrzymaniu działalnści daneg urządzenia w zakresie, w jakim jest t niezbędne dla zapbieżenia pgarszaniu stanu śrdwiska (zgdnie z art. 364 ustawy Praw chrny śrdwiska z 1 kwietnia 1 r. tekst jednlity Dz.U. 6 r. nr 19, pz. 9 z późn. zmianami). W Plsce prblemem ddziaływania pól elektrmagnetycznych na zdrwie człwieka zaczęt się intereswać już w latach 6 tych ubiegłeg stulecia. Z teg też kresu pchdzą pierwsze przepisy dtyczące chrny pracwników przed szkdliwym ddziaływaniem pól elektrmagnetycznych. W latach 8-tych pwstały

2 18 JAKOŚĆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA pierwsze przepisy pdejmujące prblem w kntekście chrny śrdwiska. Obecnie bwiązującymi aktami prawnymi jest ustawa Praw chrny śrdwiska z dnia 7 kwietnia 1 r. (tekst jednlity, Dz.U. 6r. nr 19, pz. 9 z późn. zm.) raz rzprządzenie Ministra Śrdwiska z dnia 3 października 3 r. w sprawie dpuszczalnych pzimów pól elektrmagnetycznych w śrdwisku raz spsbów sprawdzania dtrzymania tych pzimów (Dz.U. nr 19, pz. 1883). W rzprządzeniu zawarte są szczegółwe infrmacje nt. wartści dpuszczalnych natężeń prmieniwania elektrmagnetyczneg w śrdwisku dla dwóch rdzajów terenów: - terenów przeznacznych pd zabudwę mieszkaniwą, - miejsc dstępnych dla ludnści. Szczegółwe infrmacje dpuszczalnej wartści natężenia pla elektrmagnetyczneg zawarte są w tabelach III.6-1 i III.6-. Zgdnie z art. 13 ustawy Praw chrny śrdwiska ceny pzimów pól elektrmagnetycznych w śrdwisku dknuje się w ramach PMŚ. Wyknanie badań pzimów pól elektrmagnetycznych w śrdwisku jest zadaniem wjewódzkieg inspektra chrny śrdwiska. Pierwsze pmiary mnitringwe na terenie naszeg kraju wyknane były na pczątku lat 9-tych ubiegłeg stulecia. Klejne serie pmiarwe przeprwadzn 1 lat później. Okazał się, że w tym stsunkw krótkim kresie wzrsł natężenie pla elektrmagnetyczneg wyskich częsttliwści, c przypisać mżna przede wszystkim rzbudwie sieci kmórkwej jak i radifnicznej. Średnie wartści natężenia nie przekraczały jednak 1% wartści dpuszczalnej (dla daneg zakresu częsttliwści), kreślnej rzprządzeniem Ministra Śrdwiska z dnia 3 października 3 r. w sprawie dpuszczalnych pzimów pól elektrmagnetycznych w śrdwisku raz spsbów sprawdzania dtrzymania tych pzimów (Dz.U. nr 19, pz. 1883). Pmiary przeprwadzne zstały w największych miastach Tabela III.6-1. Zakres częsttliwści pól elektrmagnetycznych, dla których kreśla się parametry fizyczne charakteryzujące ddziaływanie pól elektrmagnetycznych na śrdwisk, dla terenów przeznacznych pd zabudwę mieszkaniwą raz dpuszczalne pzimy pól elektrmagnetycznych, charakteryzwane przez dpuszczalne wartści parametrów fizycznych, dla terenów przeznacznych pd zabudwę mieszkaniwą Parametr fizyczny Składwa magnetyczna Gęstść mcy Zakres częsttliwści pla elektrmagnetyczneg Hz 1 k 6 A/m - Objaśnienia: a) 5 Hz częsttliwść sieci elektrenergetycznej, b) pdane w klumnach i 3 tabeli wartści graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących ddziaływanie pól elektrmagnetycznych dpwiadają wartścim skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych. Tabela III.6-. Zakres częsttliwści pól elektrmagnetycznych, dla których kreśla się parametry fizyczne charakteryzujące ddziaływanie pól elektrmagnetycznych na śrdwisk, dla miejsc dstępnych dla ludnści raz dpuszczalne pzimy pól elektrmagnetycznych, charakteryzwane przez dpuszczalne wartści parametrów fizycznych, dla miejsc dstępnych dla ludnści Parametr fizyczny Składwa magnetyczna Gęstść mcy Zakres częsttliwści pla elektrmagnetyczneg Hz 1 k 5 A/m - d Hz d,5 Hz - 5 A/m - 3 d,5 Hz d 5 Hz 1 k 6 A/m - 4 d,5 khz d 1 khz - 3/f A/m - 5 d,1 MHz d 3 MHz 3 A/m - 6 d 3 MHz d 3 MHz d 3 MHz d 3 GHz 7 -,1 W/m Objaśnienia: Pdane w klumnach i 3 tabeli wartści graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących ddziaływanie pól elektrmagnetycznych dpwiadają: a) wartścim skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych częsttliwści d 3 MHz, pdanym z dkładnścią d jedneg miejsca znacząceg, b) wartścim skutecznym natężeń pól elektrycznych częsttliwści d 3 MHz d 3 MHz, pdanym z dkładnścią d jedneg miejsca znacząceg, c) wartści średniej gęstści mcy dla pól elektrmagnetycznych częsttliwści d 3 MHz d 3 GHz lub wartścim skutecznym dla pól elektrycznych częsttliwściach z teg zakresu częsttliwści, pdanej z dkładnścią d jedneg miejsca znacząceg p przecinku, d) f częsttliwść w jednstkach pdanych w klumnie 1, e) 5 Hz częsttliwść sieci elektrenergetycznej.

3 183,8,7 13,5,4,3,, Rys. III.6-1. Przebieg natężenia pla elektrmagnetyczneg w zakresie,1 MHz -1 MHz na pl. Niepdległści w Łdzi w dniu r. 1,8 1,6 1,4 1, 1,8,4,,4, 1,8 1,6 1,4 1, 1,8,4, Rys. III.6-. Przebieg natężenia pla elektrmagnetyczneg w zakresie,1 MHz -1 MHz na Dw. Fabrycznym w Łdzi w dniu r Rys. III.6-3. Przebieg natężenia pla elektrmagnetyczneg w zakresie,1 MHz -1 MHz na pl. Wlnści w Łdzi w dniu r.,5,4 15,3,, Rys. III.6-4. Przebieg natężenia pla elektrmagnetyczneg w zakresie,1 MHz -1 MHz na pl. Dąbrwskieg w Łdzi w dniu r.

4 184 JAKOŚĆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA Mapa III.6-1. Rzmieszczenie punktów pmiarwych prmieniwania elektrmagnetyczneg na terenie aglmeracji łódzkiej i miast ściennych w 6 r.

5 185 Tabela III.6-3. Wykaz punktów pmiarwych raz wyniki pmiarów natężenia pla elektrmagnetyczneg w 6 r. Wyniki pmiarów L.p. Miejsce pinu pmiarweg Współrzędne gegraficzne Data Czas pmiaru Szer. gegraficzna Dł. gegraficzna Temp. φ λ Warunki Wilg. Pmiar sndą EP 48 1MHz - 4GHz Gęstść mcy pla Pmiar sndą EP 15,1MHz - 1MHz Gęstść mcy pla Max. Śr. Min. max Max. Śr. Min. Max. C % W/m W/m 1. ul. Okólna (Mdrzew) , , ul. Pitrkwska/Mickiewicza ul.bandurskieg/kuscińskieg ul. Czernika 1/3 ul. Wyszyńskieg , , , , , , , , pl.niepdległści , , Dw. Fabryczny pl. Wlnści pl. Dąbrwskieg 1. Zgierz pl. J. Pawła II 11. Zgierz ul. Kamienna 1. Zgierz pl. Kilińskieg , , <,1 <,1 <,1 <, ,88 <,8 <,8 <, ,59,5,48 <, ,6 1,45 1,33, ,57 1,4 1,35, ,88 <,8 <,8 <, ,5,48,46 <, ,8,4,1 <, ,74,48,31 <, ,77 1,46 1,3, ,88 1,56 1,31,9,4 1,53 1,5, , , , 1,64 1,5, , , , , , , , , ,53,5, <, ,9,55, ,16,1,1 <, ,85 3,58,

6 186 JAKOŚĆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA Tabela III.6-3. cd. Wyniki pmiarów L.p. Miejsce pinu pmiarweg Współrzędne gegraficzne Data Czas pmiaru Szer. gegraficzna Dł. gegraficzna Temp. φ λ Warunki Wilg. Pmiar sndą EP 48 1MHz - 4GHz Gęstść mcy pla Pmiar sndą EP 15,1MHz - 1MHz Gęstść mcy pla Max. Śr. Min. max Max. Śr. Min. Max. C % W/m W/m 13. Pabianice pl. Stary Rynek , , ,33,,14 <, 14. Aleksandrów Ł. ul. Wjska Plskieg/Warszawska , , ,5,4,4 <, 15. Aleksandrów Ł. ul. Sikrskieg , , Głwn pl. Wlnści , , Głwn ul. Kpernika , , Stryków ul.grunwaldzka/wlska ,3,,1 <, ,1,3, <, <,1 <,1 <,1 <, , , <,1 <,1,1 <, 19. Rzgów pl. 5-lecia , , Gajew k. Łęczycy , , Parzniewice k. Bełchatwa , , <,1 <,1 <,1 <, ,35,8,7 <, ,1 <,1 <,1 <,

7 Plski. Od - 3 lat pmiary mnitringwe prwadzne są na terenie całeg kraju. W 6 r. Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Łdzi przeprwadził pmiary natężenia prmieniwania elektrmagnetyczneg na terenie wjewództwa łódzkieg w 1 punktach mnitringwych. Przy wyznaczaniu punktów pmiarwych bran pd uwagę przede wszystkim rzmieszczenie pdstawwych źródeł raz gęstść zaludnienia pszczególnych bszarów. Punkty pmiarwe rzmieszczne były na terenach zabudwanych aglmeracji łódzkiej (, Zgierz, Pabianice, Aleksandrów Ł.), miast ściennych aglmeracji (Stryków, Głwn, Rzgów) raz na terenach wiejskich (Parzniewice, Gajew). Rzmieszczenie punktów pmiarwych w rejnie aglmeracji łódzkiej przedstawin na mapie nr III.6-1. Pmiary przeprwadzn w ciepłej prze rku w miesiącach d maja d października, zgdnie z wytycznymi kreślnymi w rzprządzeniu Ministra Śrdwiska z dn. 3 października 3 r. w sprawie dpuszczalnych pzimów pól elektrmagnetycznych w śrdwisku raz spsbów sprawdzania dtrzymania tych pzimów (Dz.U. nr 19, pz. 1883) przy temperaturze pwietrza pwyżej C raz wilgtnści względnej pniżej 75%. Pmiary prwadzn miernikiem przy pmcy dwóch snd pmiarwych mierzących pla w zakresach:,1mhz - 1MHz i 1MHz - 4GHz. Badania dla danych zakresów prwadzn w kresach 3-minutwych. Zadaniem pmiarów mnitringwych był kreślenie istniejących wartści natężenia prmieniwania elektrmagnetyczneg w śrdwisku i ewentualne kreślenie bszarów, na których dchdzi d przekrczeń dpuszczalnych wartści natężenia (zgdnie z art. 14 ustawy Praw chrny śrdwiska z dnia 1 kwietnia 1 r., tekst jednlity Dz.U. 6 r. nr 19, pz. 9 z późn. zmianami). P przeprwadzeniu serii pmiarów nie stwierdzn przekrczeń dpuszczalnych wartści natężenia w żadnym z punktów. Minimal- 187 ne wartści natężenia składwej elektrycznej pla elektrmagnetyczneg wynisły <,8 (dla zakresu 1MHz 4GHz) raz <,1 (dla zakresu,1mhz 1MHz). Minimalna składwa magnetyczna wynisła <,W/m. Najniższe wartści zmierzn przede wszystkim na terenach wiejskich raz w mniejszych miejscwściach. Maksymalna wartść natężenia składwej elektrycznej pla elektrmagnetyczneg wynisła,4 (dla zakresu 1MHz 4GHz) raz, (dla zakresu,1mhz 1MHz). Najwyższa składwa magnetyczna wynisła,11w/m raz,13w/m. Najwyższe wartści zmierzn w centrum Łdzi na pl. Wlnści. Przykładwy przebieg natężenia pla elektrmagnetyczneg przedstawin na rys. III Pwyższe wyniki pmiarów pkazują, że wartści natężenia utrzymują się na stsunkw niskich pzimach. Maksymalnie sięgają 3% dpuszczalnej wartści składwej elektrycznej wynszącej 7 raz 13% dpuszczalnej wartści gęstści mcy wynszącej,1w/m. Najwyższe wartści natężenia występują czywiście na terenach zabudwanych w centralnych częściach miast, najniższe na terenach wiejskich raz w małych miejscwściach. Obecnie WIOŚ nie psiada wykazu terenów, na których stwierdzn przekrczenie dpuszczalnych pzimów pól elektrmagnetycznych w śrdwisku, z wyszczególnieniem terenów przeznacznych pd zabudwę raz miejsc dstępnych dla ludzi. Infrmacje takie będą prawdpdbnie mżliwe d uzyskania p wyknaniu klejnych serii pmiarwych bejmujących nwe tereny. Zaznaczyć jednak trzeba, że z becnie przeprwadznych pmiarów nie wynika aby d takich przekrczeń dchdził. W tabeli III.6-3 przedstawin wykaz punktów pmiarwych i wyniki pmiarów w 6 r. Opracwał: Adam Wachwiec