ORDO MISSÆ. według nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego. z obrzędem Chrztu Świętego i Błogosławieństwem Matki. w dniu Chrztu Świętego

Transkrypt

1 ORDO MISSÆ według nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego z obrzędem Chrztu Świętego i Błogosławieństwem Matki w dniu Chrztu Świętego Macieja Franciszka Kołeckiego Szczecin, r.

2

3 ORDO BAPTISMI PLURIUM PARVULORUM OBRZĘDY CHRZTU ŚW. WIELU DZIECI 1. Præparanda: ut supra pro Baptismo unius parvuli notantur. 2. Si plures baptizandi sunt, in catechismo masculi statuantur ad dexteram, feminæ autem ad sinistram, et omnia pariter in proprio genere et numero plurali dicantur. Verum prima nominis interrogatio, exsufflatio, crucis impressio seu signatio, tactus aurium et narium cum saliva, abrenuntiationis interrogatio, unctio Olei Catechumenorum, interrogatio de fide seu Symbolo et ipse Baptismus, inunctio Chrismatis, candidæ vestis impositio atque accensæ candelæ traditio singulariter singulis et primum masculis deinde feminis fieri debent. Sed pro maiore commoditate adnotatum est propriis locis in rubricis parenthesi notatis; ita ut quando dicitur in tali rubrica «singulariter singulis», intellegatur, quod illa verba vel actiones usque ad aliam rubricam dici vel fieri debent singulariter singulis, et primum masculis, deinde feminis, mutato solum genere, ut dictum est supra. Quando vero in simili rubrica dicitur «ïn plurali pro pluribus», intellegatur, quod illa verba usque ad aliam rubricam dici debent semel, sed pro pluribus in plurali, mutato solum genere, si omnes sint feminæ. 3. Sacerdos, lotis manibus, superpelliceo et stola violacea indutus cum ministrante, item superpelliceo induto, accedit ad limen ecclesiæ, ubi exspectant qui infantes detulerunt. Masculi quidem statuantur ad dexteram, feminæ vero ad sinistram. AD LIMEN ECCLESIÆ 4. Sacerdos præsentes salutat, dicens: Laudétur Iesus Christus. Respondent: In sǽcula. Amen. Deinde sequentes interrogationes ponit singulariter singulis: Quo nómine vocáris? Patrini respondent: N. 1. Należy przygotować: to, co wymieniono wyżej przy Chrzcie jednego dziecka. 2. Jeśli ma się udzielać Chrztu św. wielu dzieciom, podczas katechizmu chłopcy powinni zająć miejsce po prawej, a dziewczynki po lewej stronie i wszystko należy odmawiać tak we właściwym rodzaju, jak i liczbie gramatycznej. Jednak pierwsze pytanie o imię, tchnienie, naznaczenie krzyżem, dotknięcie śliną uszu i nosa, pytania przy odrzekaniu się, namaszczenie Olejem Katechumenów, pytania o wyznanie wiary i sam Chrzest, namaszczenie Krzyżmem św., nałożenie białej szaty oraz wręczenie zapalonej świecy musi się odbywać dla każdego dziecka z osobna: najpierw dla chłopców, potem dla dziewczynek. Jednak dla większej wygody zaznaczono to na właściwych miejscach w rubrykach oznaczonych nawiasami; tak że kiedy mówi się w takiej rubryce: przy każdym dziecku z osobna, należy przez to rozumieć, że następne słowa lub czynności, aż do innej rubryki, muszą być odmawiane lub sprawowane dla każdego dziecka z osobna, najpierw chłopców, potem dziewczynek, tylko ze zmianą rodzaju gramatycznego, jak to powiedziano wyżej. Kiedy natomiast w podobnej rubryce mówi się: w liczbie mnogiej dla wielu dzieci, należy przez to rozumieć, że następne słowa, aż do innej rubryki, muszą być odmawiane jeden raz, w liczbie mnogiej dla wielu dzieci, tylko ze zmianą rodzaju gramatycznego, gdyby wszystkie dzieci były dziewczynkami. 3. Obmywszy ręce, kapłan, odziany w komżę i stułę fioletowej barwy, wraz z ministrantem, również odzianym w komżę, podchodzi do progu kościoła, gdzie czekają ci, którzy przynieśli dzieci. Chłopcy mają jednak zająć miejsce po prawej, a dziewczynki po lewej stronie. NA PROGU KOŚCIOŁA 4. Kapłan pozdrawia obecnych, mówiąc: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. A oni odpowiadają: Na wieki wieków. Amen. Następnie zadaje kolejne pytania przy każdym dziecku z osobna: Jak ci na imię?

4 Sacerdos: N., quid petis ab Ecclésia Dei? Si plura imponuntur nomina, omnia dicuntur solummodo hic, deinde in forma sacramentali, denique in dimissione; alias primum tantum nomen. Patrini: Fidem. Sacerdos: Fides quid tibi præstat? Patrini: Vitam ætérnam. 5. Sacerdos (etiam singulariter singulis): Si ígitur vis ad vitam íngredi, serva mandáta. Díliges Dóminum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota ánima tua, et ex tota mente tua, et próximum tuum sicut te ipsum. 6. Deinde ter exsufflat leniter in faciem singulorum infantium, et dicit (singulariter singulis): Exi ab eo (ea), immúnde spíritus, et da locum Spirítui Sancto Paráclito. 7. Postea pollice facit signum crucis in fronte, et in pectore uniuscuiusque infantis, dicens (singulariter singulis): Accipe signum Crucis tam in fron te quam in cor de, sume fidem cæléstium præceptórum: et talis esto móribus, ut templum Dei iam esse possis. Quo facto dicit (in plurali pro pluribus): Orémus. Oratio Preces nostras, quǽsumus, Dómine, cleménter exáudi: et hos Eléctos tuos (has Eléctas tuas) Crucis Domínicæ impressióne signátos (-as) perpétua virtúte custódi: ut, magnitúdinis glóriæ tuæ rudiménta servántes, per custódiam mandatórum tuórum ad Rodzice chrzestni odpowiadają: N. Kapłan: N., czego żądasz od Kościoła Bożego? Jeśli nadaje się więcej imion, wszystkie wymienia się tylko tutaj, następnie w formule sakramentalnej i wreszcie przy rozesłaniu; kiedy indziej wymienia się tylko pierwsze imię. Rodzice chrzestni: Wiary. Kapłan: Co daje ci wiara? Rodzice chrzestni: Życie wieczne. 5. Kapłan (również przy każdym dziecku z osobna): Jeżeli przeto chcesz osiągnąć życie wieczne, zachowuj przykazania: Będziesz miłował Pana Boga twego z całego serca swego, z całej duszy swojej i ze wszystkich myśli swoich, a bliźniego swego jak siebie samego. 6. Następnie trzykrotnie tchnie lekko na twarz każdego dziecka i mówi (przy każdym dziecku z osobna): Odstąp od niego (niej), duchu nieczysty, i ustąp przed Duchem Świętym Pocieszycielem. 7. Potem kciukiem kreśli znak krzyża na czole i na piersi każdego dziecka, mówiąc (przy każdym dziecku z osobna): Weźmij znak Krzyża na czo le i na ser cu, przyjmij wiarę w naukę z nieba i tak postępuj w życiu, abyś mógł (mogła) odtąd być świątynią Bożą. Później mówi (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci). Módlmy się. Modlitwa Prosimy Cię, Panie, wysłuchaj łaskawie modły nasze i nieustanną swą mocą ochraniaj tych wybranych swoich (te wybrane swoje), naznaczonych (-e) Krzyżem Pańskim, aby wiernie zachowując zaczątki

5 regeneratiónis glóriam perveníre mereántur. Per Christum, Dóminum nostrum. R. Amen. 8. Deinde imponit manum super caput singulorum infantium, et postea manum extensam tenens, dicit (in plurali pro pluribus): Orémus. Oratio Omnípotens, sempitérne Deus, Pater Dómini nostri Iesu Christi, respícere dignáre super hos fámulos tuos, quos (has fámulas tuas, quas) ad rudiménta fídei vocáre dignátus es: omnem cæcitátem cordis ab eis expélle: disrúmpe omnes láqueos sátanæ, quibus fúerant colligáti (-æ): áperi eis, Dómine, iánuam pietátis tuæ, ut, signo sapiéntiæ tuæ imbúti (-æ), ómnium cupiditátum fetóribus cáreant, et ad suávem odórem præceptórum tuórum læti (-æ) tibi in Ecclésia tua desérviant, et profíciant de die in diem. Per eúndem Christum, Dóminum nostrum. R. Amen. 9. Deinde sacerdos, si sal benedictum non habeatur, benedicit ut supra in cap. 1 n. 9 [Ordo Baptismi unius parvuli]. 10. Deinde immittit modicum salis benedicti in os uniuscuiusque infantis, dicens (singulariter singulis): N., áccipe sal sapiéntiæ: propitiátio sit tibi in vitam ætérnam. R. Amen. Sacerdos: Pax tecum. R. Et cum spíritu tuo. Postea dicit (in plurali pro pluribus): Orémus. Oratio Deus patrum nostrórum, Deus univérsæ cónditor veritátis, te súpplices exorámus, ut hos fámulos tuos (has fámulas tuas) respícere dignéris propítius et hoc primum pá- uczestnictwa w wielkiej chwale Twojej, przez wypełnianie Twoich przykazań zasłużyli (-ły) na chwałę odrodzenia. Przez Chrystusa, Pana naszego. R. Amen. 8. Następnie kładzie rękę na głowę każdego dziecka, a potem, trzymając wyciągniętą rękę, mówi (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Módlmy się. Modlitwa Wszechmogący, wieczny Boże, Ojcze Pana naszego Jezusa Chrystusa, wejrzyj łaskawie na te sługi swoje, których (na te służebnice swoje, które) raczyłeś powołać do zaczątków wiary. Oddal od nich wszelką ślepotę serca. Zerwij wszystkie więzy szatańskie, którymi byli (były) skrępowani (-e). Otwórz im, Panie, bramę ojcowskiej dobroci swojej, aby znakiem Twej mądrości naznaczeni (naznaczone) uniknęli (-ły) skażenia wszelką pożądliwością, a pociągnięci (-te) wdziękiem Twych przykazań, z radością służyli (-ły) Ci w Kościele Twoim i z każdym dniem postępowali (-ły) w dobrym. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. R. Amen. 9. Następnie kapłan, jeśli nie ma poświęconej soli, poświęca ją jak w rozdziale 1. nr 9 [Obrzędy Chrztu św. jednego dziecka]. 10. Następnie wkłada nieco poświęconej soli do ust każdego dziecka, mówiąc (przy każdym dziecku z osobna): N., weźmij sól mądrości. Niechaj ci zjedna przebaczenie na życie wieczne. R. Amen. Kapłan: Pokój z tobą. R. I z duchem twoim. Potem mówi (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Módlmy się. Modlitwa Boże ojców naszych, Boże, źródło wszelkiej prawdy, błagamy Cię pokornie, abyś miłościwie raczył wejrzeć na te sługi

6 bulum salis gustántes non diútius esuríre permíttas, quo minus cibo expleántur cælésti, quátenus sint semper spíritu fervéntes, spe gaudéntes, tuo semper nómini serviéntes. Perduc eos (eas), Dómine, quǽsumus, ad novæ regeneratiónis lavácrum, ut cum fidélibus tuis promissiónum tuárum ætérna prǽmia cónsequi mereántur. Per Christum, Dóminum nostrum. R. Amen. 11. Sacerdos (in plurali pro pluribus): Teraz wyklinam złego ducha. Exorcismus Exorcízo te, immúnde spíritus, in nómine Pa tris, et Fí lii, et Spíritus Sancti, ut éxeas et recédas ab his fámulis Dei: Ipse enim tibi ímperat, maledícte damnáte, qui pédibus super mare ambulávit, et Petro mergénti déxteram porréxit. Ergo, maledícte diábole, recognósce senténtiam tuam, et da honórem Deo vivo et vero, da honórem Iesu Christo Fílio eius, et Spirítui Sancto, et recéde ab his fámulis Dei, quia istos (istas) sibi Deus et Dóminus noster Iesus Christus ad suam sanctam grátiam et benedictiónem fontémque Baptísmatis vocáre dignátus est. Hic pollice in fronte signat unumquemque infantem, dicens (singulariter singulis): Et hoc signum sanctæ Cru cis, quod nos fronti eius damus, tu, maledícte diábole, numquam áudeas violáre. Per eúndem Christum, Dóminum nostrum. R. Amen. swoje (te służebnice swoje), którzy (które) po raz pierwszy kosztują poświęconej soli. Nie daj im dłużej łaknąć, lecz nasyć ich (je) obficie pokarmem z nieba, aby zawsze pałali (-ły) gorliwością, cieszyli (-ły) się nadzieją i Tobie wytrwale służyli (-ły). Prosimy Cię, Panie, doprowadź ich (je) do obmycia w zdroju odrodzenia, aby z wiernymi Twoimi zasłużyli (-ły) na osiągnięcie obiecanej przez Ciebie nagrody wiecznej. Przez Chrystusa, Pana naszego. R. Amen. 11. Kapłan (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Teraz wyklinam złego ducha. Egzorcyzm Zaklinam cię, duchu nieczysty, w imię Oj ca i Sy na, i Ducha Świętego, abyś wyszedł i oddalił się od tych sług (służebnic) Bożych. Ten sam ci to rozkazuje, przeklęty potępieńcze, który chodził po morzu i podał rękę tonącemu Piotrowi. Przeklęty szatanie, poznaj wyrok na ciebie wydany i oddaj cześć Bogu żywemu i prawdziwemu, oddaj cześć Jezusowi Chrystusowi, Synowi Jego, i Duchowi Świętemu i oddal się od tych sług (służebnic) Bożych, ponieważ Bóg i Pan nasz Jezus Chrystus raczył ich (je) powołać do swej świętej łaski, błogosławieństwa i zdroju Chrztu św. Tutaj kciukiem kreśli znak krzyża na czole każdego dziecka, mówiąc (przy każdym dziecku z osobna): A tego znaku Krzy ża świętego, który kreślimy na jego (jej) czole, ty, duchu potępiony, nie waż się nigdy zbezcześcić. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. R. Amen. 12. Tunc imponit manum super caput singulorum infantium, et postea manum extensam tenens, dicit (in plurali pro pluribus): Orémus. Oratio Ætérnam ac iustíssimam pietátem tuam 12. Zaraz też kładzie rękę na głowę każdego dziecka, a potem, trzymając wyciągniętą rękę, mówi (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Módlmy się. Modlitwa Panie, Ojcze święty, wszechmogący,

7 déprecor, Dómine, sancte Pater, omnípotens, ætérne Deus, auctor lúminis et veritátis, super hos fámulos tuos (has fámulas tuas), ut dignéris eos (eas) illumináre lúmine intellegéntiæ tuæ: munda eos (eas) et sanctífica: da eis sciéntiam veram, ut, digni (-æ) grátia Baptísmi tui effécti (-æ), téneant firmam spem, consílium rectum, doctrínam sanctam. Per Christum, Dóminum nostrum. R. Amen. AD PROCESSIONEM PER ECCLESIAM 13. Postea sacerdos imponit extremam partem stolæ, pendentem a suo humero sinistro super primum infantem, et introducit eum in ecclesiam ceteris sequentibus, dicens (in plurali pro pluribus): Ingredímini in templum Dei, ut habeátis partem cum Christo in vitam ætérnam. R. Amen. Sacerdos: Réddite Sýmbolum fídei. 14. Cum fuerint ecclesiam ingressi, sacerdos procedens ad fontem cum patrinis coniunctim clara voce dicit: Credo in Deum. Sacerdos: Dícite Oratiónem Domínicam. Sacerdos et patrini coniunctim: Pater noster. ANTE OSTIUM BAPTISTERII 15. Ac deinde, antequam accedat ad baptisterium, versis renibus ostio cancellorum baptisterii, dicit (in plurali pro pluribus): Powtórnie wyklinam złego ducha. Exorcismus Exorcízo te, omnis spíritus immúnde, in nómine Dei Patris omnipoténtis, et in nómine Iesu Christi Fílii eius, Dómini et Iúdicis nostri, et in virtúte Spíritus Sancti, ut discédas ab his plasmátibus Dei, quæ Dóminus noster ad templum sanctum suum wieczny Boże, Twórco światłości i prawdy, błagam odwieczną i sprawiedliwą dobroć Twoją za sługami (służebnicami) Twoimi: racz ich (je) oświecić światłością wiedzy swojej; oczyść ich (je) i uświęć, daj im wiedzę prawdziwą, aby stawszy się godnymi łaski Chrztu Twojego, żywili (-ły) w sobie nadzieję niewzruszoną, sąd prawy, naukę świętą. Przez Chrystusa, Pana naszego. R. Amen. PODCZAS PROCESJI PRZEZ KOŚCIÓŁ 13. Potem kapłan kładzie koniec stuły zwieszający się z jego lewego ramienia na pierwsze dziecko i wprowadza je do kościoła (pozostali idą za nimi), mówiąc (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Wejdźcie do kościoła Bożego, abyście mieli (miały) udział z Chrystusem w życiu wiecznym. R. Amen. Kapłan: Mówcie głośno wyznanie wiary. 14. Po wejściu do kościoła kapłan, idąc do chrzcielnicy, razem z rodzicami chrzestnymi mówi głośno: Wierzę w Boga. Kapłan: Mówcie Modlitwę Pańską. Kapłan i rodzice chrzestni razem: Ojcze nasz. PRZED WEJŚCIEM DO KAPLICY CHRZCIELNEJ 15. A następnie, zanim wejdzie do kaplicy chrzcielnej, zwrócony tyłem do bramki w kracie kaplicy chrzcielnej mówi (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Powtórnie wyklinam złego ducha. Egzorcyzm Zaklinam cię, wszelki duchu nieczysty, w imię Boga Ojca wszechmogącego i w imię Jezusa Chrystusa, Syna Jego, Pana i Sędziego naszego, i w mocy Ducha

8 vocáre dignátus est, ut fiant templa Dei vivi et Spíritus Sanctus hábitet in eis. Per eúndem Christum, Dóminum nostrum, qui ventúrus est iudicáre vivos et mórtuos, et sǽculum per ignem. R. Amen. 16. Postea sacerdos pollice accipit de saliva oris sui (quod omittitur quotiescumque rationabilis adest causa munditiei tuendæ aut periculum morbi contrahendi vel propagandi) et tangit aures et nares uniuscuiusque infantis: tangendo vero aurem dexteram et sinistram dicit (singulariter singulis): Ephphetá, quod est, Adaperíre. Deinde tangit nares, dicens: In odórem suavitátis. Tu autem effugáre, diábole; appropinquábit enim iudícium Dei. 17. Postea interrogat baptizandum nominatim, dicens (singulariter singulis): N., abrenúntias sátanæ? Respondent patrini: Abrenúntio. Sacerdos: Et ómnibus opéribus eius? Patrini: Abrenúntio. Sacerdos: Et ómnibus pompis eius? Patrini: Abrenúntio. Sacerdos subiungit (in plurali pro pluribus): Namaszczę was olejem zbawienia. 18. Sacerdos accipit globulum bombacii inter digitos indicem et medium, intingit pollicem in Oleo Catechumenorum, et infantem ungit in pectore et inter scapulas in modum crucis (statim Świętego, abyś wyszedł z tych stworzeń boskich, które Pan nasz raczył powołać do swego świętego Kościoła, aby zostały świątynią Boga żywego i mieszkaniem Ducha Świętego. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego, który przyjdzie sądzić żywych i umarłych, i świat przez ogień. R. Amen. 16. Potem kapłan bierze kciukiem nieco śliny ze swoich ust (obrzęd ten można opuścić, ilekroć istnieje roztropny powód do zachowania higieny albo niebezpieczeństwo wywołania lub przeniesienia choroby) i dotyka uszu i nosa każdego dziecka; a dotykając ucha prawego i lewego, mówi (przy każdym dziecku z osobna): Effetá, to znaczy, Otwórz się. Następnie dotyka nosa, mówiąc: Abyś mógł odczuć woń Bożej słodyczy. Ty zaś uchodź, szatanie; zbliża się bowiem sąd Boży. 17. Potem pyta się po imieniu tego, kto ma być ochrzczony, mówiąc (przy każdym dziecku z osobna): N., czy odrzekasz się ducha złego? Odpowiadają rodzice chrzestni: Odrzekam. Kapłan: Czy odrzekasz się wszystkich spraw jego? Rodzice chrzestni: Odrzekam. Kapłan: Czy odrzekasz się wszelkiej pychy jego? Rodzice chrzestni: Odrzekam. Kapłan dodaje (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Namaszczę was olejem zbawienia. 18. Kapłan bierze wacik między palce wskazujący i środkowy, macza kciuk w Oleju Katechumenów i namaszcza dziecko na piersi i na plecach na kształt krzyża (od razu wycierając na-

9 abstergendo loca inuncta), dicens semel (singulariter singulis): Ego te línio óleo salútis in Christo Iesu, Dómino nostro, ut hábeas vitam ætérnam. R. Amen. Subinde pollicem abstergit bombacio vel re simili. 19. Stans ibidem extra cancellos, deponit stolam violaceam, et sumit stola albi coloris, tunc ingreditur baptisterium, in quod intrant etiam patrini cum primo infante, ceteris in locis suis remanentibus. Quæ sequuntur, sacerdos facit separatim super unumquemque infantem per ordinem continuando usque ad n. 22 inclusive. IN BAPTISTERIO 20. Sacerdos ad fontem interrogat expresso nomine singulos baptizandos, patrinis respondentibus: N., credis in Deum, Patrem omnipoténtem, Creatórem cæli et terræ? Patrini: Credo. Sacerdos: Credis in Iesum Christum, Fílium eius únicum, Dóminum nostrum, natum et passum? Patrini: Credo. Sacerdos: Credis et in Spíritum Sanctum, sanctam Ecclésiam cathólicam, Sanctórum communiónem, remissiónem peccatórum, carnis resurrectiónem, et vitam ætérnam? Patrini: Credo. 21. Subinde expresso nomine baptizandi sacerdos interrogat (singulariter singulis): N., vis baptizári? maszczone miejsca), mówiąc jeden raz (przy każdym dziecku z osobna): Namaszczam cię olejem zbawienia w Chrystusie Jezusie, Panu naszym, abyś miał (-a) życie wieczne. R. Amen. Później wyciera kciuk wacikiem albo czymś podobnym. 19. Stojąc w tym samym miejscu, poza kratą, zdejmuje stułę fioletową i zakłada stułę białej barwy, potem wchodzi do kaplicy chrzcielnej, do której wchodzą także rodzice chrzestni z pierwszym dzieckiem, a inni pozostają na swoich miejscach. Następne obrzędy kapłan sprawuje oddzielnie nad każdym dzieckiem po kolei, postępując aż do nr. 22. włącznie. W KAPLICY CHRZCIELNEJ 20. Kapłan przy chrzcielnicy pyta, wymieniając imię każdego z tych, którzy mają być ochrzczeni, a odpowiadają rodzice chrzestni: N., czy wierzysz w Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi? Rodzice chrzestni: Wierzę. Kapłan: Czy wierzysz w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, narodzonego i umęczonego? Rodzice chrzestni: Wierzę. Kapłan: Czy wierzysz i w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, Świętych obcowanie, grzechów odpuszczenie, ciała zmartwychwstanie i żywot wieczny? Rodzice chrzestni: Wierzę. 21. Później kapłan pyta, wymieniając imię tego, kto ma być ochrzczony (przy każdym dziecku z osobna): N., czy chcesz być ochrzczony (-a)?

10 Respondent patrini: Volo. 22. Tunc patrino vel matrina vel utroque infantem tenente, sacerdos vasculo seu concha haurit aquam baptismalem et eam ter fundit super caput infantis in modum crucis, et simul verba proferens, semel tantum distincte et attenter dicit (singulariter singulis): N., EGO TE BAPTIZO IN NOMINE PA TRIS, fundit primo ET FI LII, fundit secundo, ET SPIRITUS SANCTI, fundit tertio. Si vero dubitetur, an infans fuerit baptizatus, utatur hac forma: N., si non es baptizátus (-a), ego te baptízo in nómine Pa tris, et Fí lii, et Spíritus Sancti. Et recedit baptizatus. Deinde infertur secundus infans ad fontem, et baptizatur, postea tertius et quartus etc. per ordinem, primum masculi deinde feminæ. 23. Deinde sacerdos: Bóg wszechmogący, Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który was odrodził z wody i z Ducha Świętego oraz udzielił wam odpuszczenia wszystkich grzechów, niechaj was namaści Krzyżmem zbawienia w Chrystusie Jezusie, Panu naszym. Et accipit globulum bombacii inter digitos indicem et medium, intingit pollicem in Sacro Chrismate et ungit unumquemque infantem in summitate capitis in modum crucis, dicens (singulariter singulis): Deus omnípotens, Pater Dómini nostri Iesu Christi, qui te regenerávit ex aqua et Spíritu Sancto, quique dedit tibi remissiónem ómnium peccatórum, Ipse te líniat Chrísmate salútis in eódem Christo Iesu, Odpowiadają rodzice chrzestni: Chcę. 22. Potem, gdy chrzestny lub chrzestna albo oboje trzymają dziecko, kapłan nabiera naczyńkiem albo muszlą wody chrzcielnej i polewa nią trzykrotnie nad głową dziecka na kształt krzyża, a jednocześnie wypowiadając słowa, raz tylko dokładnie i wyraźnie mówi (przy każdym dziecku z osobna): N., JA CIEBIE CHRZCZĘ W IMIĘ OJ CA polewa wodą po raz pierwszy I SY NA, polewa wodą po raz drugi, I DUCHA ŚWIĘTEGO, polewa wodą po raz trzeci. Gdyby zaś było wątpliwe, czy dziecko zostało ochrzczone, należy zastosować następującą formułę: N., jeśli nie jesteś ochrzczony (-a), ja ciebie chrzczę w imię Oj ca i Sy na, i Ducha Świętego. Ochrzczony odchodzi. Następnie do chrzcielnicy przynosi się drugie dziecko i chrzci, potem trzecie i czwarte itd., po kolei, najpierw chłopców, potem dziewczynki. 23. Następnie kapłan: Bierze wacik między palce wskazujący i środkowy, macza kciuk w Krzyżmie św. i namaszcza każde dziecko na szczycie głowy na kształt krzyża, mówiąc (przy każdym dziecku z osobna):

11 Dómino nostro, in vitam ætérnam. R. Amen. Sacerdos: Pax tibi. R. Et cum spíritu tuo. Tum sacerdos abstergit locum inunctum et pollicem bombacio, quod acceperat. 24. Tum sacerdos unicuique baptizato imponit vestem candidam, dicens (singulariter singulis): Accipe vestem cándidam, quam pérferas immaculátam ante tribúnal Dómini nostri Iesu Christi, ut hábeas vitam ætérnam. R. Amen. 25. Postea dat unicuique baptizato vel patrino unicam candelam accensam, dicens (singulariter singulis): Accipe lámpadem ardéntem, et irreprehensíbilis custódi Baptísmum tuum: serva Dei mandáta, ut, cum Dóminus vénerit ad núptias, possis occúrrere ei una cum ómnibus Sanctis in aula cælésti, et vivas in sǽcula sæculórum. R. Amen. 26. Postremo dicit (in plurali pro pluribus): Ite in pace, et Dóminus sit vobíscum. Deinde monet patrinos, ut pro infantibus orent, et ipse, si potest, oret una cum ipsis. Kapłan: Pokój z tobą. R. I z duchem twoim. Później kapłan wyciera namaszczone miejsce i kciuk wacikiem, który wziął wcześniej. 24. Później nakłada na każdego ochrzczonego białą szatę, mówiąc (przy każdym dziecku z osobna): Weźmij szatę białą i donieś ją nieskalaną przed trybunał Pana naszego Jezusa Chrystusa, abyś miał (-a) życie wieczne. R. Amen. 25. Potem daje każdemu ochrzczonemu albo chrzestnemu jedną zapaloną świecę, mówiąc (przy każdym dziecku z osobna): Weźmij świecę płonącą i nienagannie strzeż Chrztu swojego, zachowuj przykazania Boże, abyś, gdy Pan przybędzie na gody, mógł (mogła) wyjść na Jego spotkanie ze wszystkimi Świętymi w przybytku niebieskim i żył (-a) na wieki wieków. R. Amen. 26. Na koniec mówi (w liczbie mnogiej dla wielu dzieci): Idźcie w pokoju, a Pan niech będzie z wami. Następnie wzywa rodziców chrzestnych, aby pomodlili się za dzieci, a także on sam, jeśli może, niech się pomodli wraz z nimi.

12 NB. Obrzędy Chrztu św. dzieci mogą być sprawowane w języku polskim, ale wyłącznie po łacinie należy wypowiadać: formuły egzorcyzmów, błogosławieństw, namaszczeń i formułę samego Sakramentu. Źródła: Collectio rituum continens excerpta e Rituali Romano Ecclesiis Poloniæ adaptato, Katowice 1963 [tit. I, cap. 1, pp ]. Mszał Rzymski, przekład polski i objaśnienia opracowali OO. Benedyktyni z Opactwa Tynieckiego, Poznań Mszał Rzymski z dodaniem modlitw nieszpornych, opracował o. G. Lefebvre, benedyktyn, przekład polski poprawiali ks. dr Stefan Świetlicki i ks. Henryk Nowacki, Bruges [1932]. (Opracował i rubryki tłumaczył Andrzej Skurdo)

13 BENEDICTIO MULIERIS POST PARTUM INFANTE VIVO 1. Præparanda: superpelliceum et stola albi coloris, habitus ministrantium, vas aquæ benedictæ cum aspersorio; Rituale, candela pro muliere. 2. Benedictio mulieris post partum fieri debet a parocho, si expetitus ipse fuerit; potest autem fieri a quocumque sacerdote, si expetitus pariter fuerit, in quacumque ecclesia vel oratorio publico certiore facto superiore ecclesiæ. 3. Sacerdos paratus cum ministrante etiam parato procedit ad ingressum ecclesiæ, ubi eum mulier cum infante iam baptizato (vel etiam sola) exspectat. Sacerdos aspergit ipsam aqua benedicta, dicens: Pan niech będzie z tobą i niech ci wynagrodzi wszystkie trudy macierzyństwa. Deinde porrigit illi candelam accensam et dicit: Niech cię Bóg oświeci, abyś poznała swe macierzyńskie obowiązki i niech zapali serce twoje miłością, abyś je godnie mogła wypełnić. Sacerdos prosequitur: Ingrédere (Ingredímini) in templum Dei, adóra (adoráte) Fílium beátæ Maríæ Vírginis, qui tibi (vobis) fecunditátem tríbuit prolis. 4. Tunc surgit mulier, sacerdos autem porrigens ipsi ad manum extremam partem stolæ, ex humero sinistro pendentem, introducit mulierem in ecclesiam, dicens: Prosząc o orędownictwo Bogarodzicy, odmówmy: In via ad altare recitatur: Pod Twoją obronę, uciekamy się, Święta Boża Rodzicielko, naszymi prośbami racz nie gardzić w potrzebach naszych; ale od wszelakich złych przygód racz nas zawsze wybawiać, Panno chwalebna i błogosławiona. O Pani nasza, Orędowniczko nasza, Po- BŁOGOSŁAWIEŃSTWO NIEWIASTY PO PORODZIE (WYWÓD), GDY JEJ DZIECKO ŻYJE 1. Należy przygotować: komżę i stułę białej barwy, ubiór ministrantów, naczynie z wodą święconą i kropidło; Rytuał, świecę dla niewiasty. 2. Błogosławieństwo niewiasty po porodzie musi odprawić proboszcz, jeśli jego samego o to poproszono; może zaś odprawić dowolny kapłan, jeśli go tak samo o to poproszono, w dowolnym kościele lub kaplicy publicznej po uprzednim powiadomieniu rządcy kościoła. 3. Kapłan odziany odpowiednio wraz z ministrantem również odpowiednio ubranym podchodzi do wejścia do kościoła, gdzie czeka na niego niewiasta z już ochrzczonym dzieckiem (albo też sama). Kapłan kropi ją wodą święconą, mówiąc: Następnie podaje jej zapaloną świecę i mówi: Kapłan mówi dalej: Wejdź (-cie) do świątyni Bożej i oddaj (-cie) pokłon Synowi Najświętszej Dziewicy Maryi, który obdarzył cię (was) potomstwem. 4. Wtedy niewiasta powstaje, a kapłan, podając jej do ręki koniec stuły zwieszający się z jego lewego ramienia, wprowadza niewiastę do kościoła, mówiąc: W drodze do ołtarza odmawia się:

14 średniczko nasza, Pocieszycielko nasza! Z Synem swoim nas pojednaj, Synowi swojemu nas polecaj, swojemu Synowi nas oddawaj. 5. Cum pervenerint ad altare, mulier genua flectit in infimo gradu, sacerdos autem ascendit suppedaneum, et stans ad cornu Evangelii, conversus ad mulierem dicit: Wyrażając wdzięczność Panu Bogu za dar macierzyństwa, powtarzajmy za Bogarodzicą Jej hymn: Stantes recitant: Canticum B. Mariæ Virginis Luc. 1, Magníficat * ánima mea Dóminum; Et exsultávit spíritus meus * in Deo salvatóre meo, Quia respéxit humilitátem ancíllæ suæ: * ecce enim ex hoc beátam me dicent omnes generatiónes, Quia fecit mihi magna qui potens est, * et sanctum nomen eius. Et misericórdia eius a progénie in progénies * timéntibus eum. Fecit poténtiam brácchio suo; * dispérsit supérbos mente cordis sui. Depósuit poténtes de sede, * et exaltávit húmiles. Esuriéntes implévit bonis, * et dívites dimísit inánes. Suscépit Israël, servum suum, * recordátus misericórdiæ suæ. Sicut locútus est ad patres nostros, * erga Abraham et semen eius in sǽcula. Glória Patri. 6. Postea, ceteris genuflexis, sacerdos stans dicit: V. Kýrie, eléison. R. Christe, eléison. Kýrie, eléison. Sacerdos prosequitur: Odmówmy wspólnie Modlitwę Pańską. Et omnes simul recitant Orationem Dominicam: Pater noster. 5. Doszedłszy do ołtarza, niewiasta klęka na jego najniższym stopniu, a kapłan wstępuje na jego podnóżek i stojąc po stronie Ewangelii, zwrócony do niewiasty mówi: I recytują, stojąc: Kantyk Najśw. Maryi Panny Łk 1, Uwielbia * dusza moja Pana. I rozradował się duch mój * w Bogu, Zbawicielu moim. Iż wejrzał na niskość służebnicy swojej, * oto bowiem odtąd błogosławioną zwać mnie będą wszystkie pokolenia. Albowiem uczynił mi wielkie rzeczy, Który możny jest * i święte imię Jego. A miłosierdzie Jego z pokolenia w pokolenie * nad tymi, którzy się Go boją. Okazał moc ramienia swego; * rozproszył pysznych w ich serc zamysłach. Złożył mocarzy z tronu, * a wywyższył pokornych. Łaknących napełnił dobrami, * a bogaczy z niczym odprawił. Przygarnął sługę swego, Izraela, * pomny na swe miłosierdzie. Jak rzekł do ojców naszych, * wobec Abrahama i jego potomstwa na wieki. Chwała Ojcu. 6. Potem, gdy inni klęczą, kapłan mówi, stojąc: V. Kyrie, elejson. R. Chryste, elejson. Kyrie, elejson. Kapłan mówi dalej: Odmówmy wspólnie Modlitwę Pańską. Wszyscy wspólnie recytują Modlitwę Pańską: Ojcze nasz. V. Zachowaj służebnicę (-e) swoją (-e).

15 V. Salvam (-as) fac ancíllam (-as) tuam (-as). R. Deus meus, sperántem (-es) in te. V. Mitte ei (eis), Dómine, auxílium de sancto. R. Et de Sion tuére eam (eas). V. Dómine, exáudi oratiónem meam. R. Et clamor meus ad te véniat. V. Dóminus vobíscum. R. Et cum spíritu tuo. Orémus. Oratio Omnípotens sempitérne Deus, qui per beátæ Maríæ Vírginis partum fidélium pariéntium dolóres in gáudium vertísti: réspice propítius super hanc fámulam tuam (has fámulas tuas), ad templum sanctum tuum pro gratiárum actióne lætam (-as) accedéntem (-es), et præsta, ut post hanc vitam, eiúsdem beátæ Maríæ méritis et intercessióne, ad ætérnæ beatitúdinis gáudia cum prole sua perveníre mereátur (-ntur). Per Christum, Dóminum nostrum. R. Amen. 7. Tunc sacerdos benedicit infantem: Orémus. Oratio Dómine Iesu Christe, Fili Dei vivi, qui ante ómnia sǽcula génitus, in témpore tamen infans esse voluísti, et huius ætátis díligis innocéntiam; qui párvulos tibi oblátos amánter compléxus es, iísque benedixísti: infántem istum (infántes istos) prǽveni in benedictiónibus dulcédinis, et præsta, ne malítia mutet intelléctum eius (eórum): eíque (eísque) concéde, ut profíciens (proficiéntes) ætáte, sapiéntia et grátia, tibi semper placére váleat (-ant): Qui vivis et regnas in sǽcula sæculórum. R. Amen. 8. Denique sacerdos aspergit matrem et infantem aqua benedicta, dicens: Pax et benedíctio Dei omnipoténtis, Patris, et Fílii, et Spíritus Sancti, descéndat R. Która (-e) w Tobie, Boże mój, pokłada (-ją) nadzieję. V. Ześlij jej (im), Panie, pomoc z przybytku swego. R. I ze Syjonu racz jej (ich) bronić. V. Panie, wysłuchaj modlitwę moją. R. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie. V. Pan z wami. R. I z duchem twoim. Módlmy się. Modlitwa Wszechmogący, wieczny Boże, któryś przez narodzenie Pana naszego Jezusa Chrystusa z Najświętszej Dziewicy Maryi boleści matek wierzących zamienił w radość, wejrzyj łaskawie na tę służebnicę swoją, która pełna radości przybywa (te służebnice swoje, które pełne radości przybywają) do Twojej świątyni, aby złożyć Ci dzięki. Spraw, niech po życiu doczesnym, przez zasługi i wstawiennictwo tejże Bogarodzicy, wraz z dzieckiem osiągnie (wraz z dziećmi osiągną) radości szczęścia wiecznego. Przez Chrystusa, Pana naszego. R. Amen. 7. Później kapłan błogosławi dziecko: Módlmy się. Modlitwa Panie Jezu Chryste, Synu Boga żywego, który, zrodzony przed wiekami, chciałeś jednak w doczesności być dzieckiem i miłujesz niewinność tego wieku; Ty z miłością tuliłeś i błogosławiłeś przedstawione Ci dzieci; racz to dziecko (te dzieci) otoczyć słodyczą Twojego błogosławieństwa i spraw, aby złość nie odmieniła jego (ich) umysłu, oraz dozwól, aby wzrastając w latach, w mądrości i łasce, mogło (-y) zawsze podobać się Tobie. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. R. Amen. 8. Na koniec kapłan kropi matkę i dziecko wodą święconą, mówiąc: Pokój i błogosławieństwo Boga wszechmogącego, Ojca i Syna, i Ducha Święte-

16 super vos (te), et máneat semper. R. Amen. 9. Si mulier sine infante ad ecclesiam venerit, omnia ut supra fiant, omissa tamen oratione super infantem et adhibito singulari numero in benedictione finali. go niechaj zstąpi na was (ciebie) i pozostanie na zawsze. R. Amen. 9. Jeśli niewiasta przybyła do kościoła bez dziecka, wszystko odprawia się jak wyżej, pomijając jednak modlitwę nad dzieckiem i używając liczby pojedynczej w błogosławieństwie końcowym. NB. Błogosławieństwo niewiasty po porodzie (wywód) może być sprawowane w całości w języku polskim. Źródła: Collectio rituum continens excerpta e Rituali Romano Ecclesiis Poloniæ adaptato, Katowice 1963 [tit. VII, cap. 5, pp ]. (Opracował i rubryki tłumaczył Andrzej Skurdo)

17 Wprowadzenie do Mszy Świętej M sza Wszechczasów jest oficjalnie dziś określana nadzwyczajną formą rytu rzymskiego. Tak określił ją papież Benedykt XVI w dokumencie motu proprio Summorum Pontificum z 2007 roku. W tym to dokumencie Benedykt XVI przywrócił tę Mszę do łask. Natomiast dziś powszechnie używaną liturgię, zreformowaną w imię II Soboru Watykańskiego, papież nazwał formą zwyczajną. Została ona wprowadzona w 1970 roku. Są to więc dwie formy jednego rytu rzymskiego. Podchodząc do Mszy Wszechczasów warto najpierw wspomnieć, że ukształtowała ona wielu świętych na przestrzeni wieków Kościoła. Jej źródła sięgają III wieku. Ostatecznie została ona skodyfikowana po Soborze Trydenckim przez św. Piusa V bullą Quo Primum Tempore w 1570 r. W tej bulli papież napisał, że ma ona być odprawiana teraz i po wsze czasy, stąd nazwa Msza Wszechczasów. Dziś popularnie tę formę rytu określa się Mszą Trydencką. To określenie nie jest jednak do końca precyzyjne ze względu na jej pochodzenie z pierwszych wieków. Pewien kapłan nawrócony z anglikanizmu powiedział, że ta Msza to najpiękniejsza rzecz po tej stronie nieba. Niewątpliwie można mu przyznać rację, jednak człowiek który pierwszy raz w niej uczestniczy może czuć się nieco zagubiony. Uczestnictwo w niej jest sprawą indywidualnej pobożności i wymaga wewnętrznego zaangażowania oraz zapoznania się z jej kształtem. Wielu z czasem odkryło w niej skarb, który wpłynął na pogłębienie ich duchowości. Tradycja wypracowała trzy metody przeżywania tej Mszy u wiernych. Najbardziej znanym jest śledzenie tekstów odmawianych przez kapłana i duchowe łączenie się z nimi tzn. czynienie własną modlitwą słów wypowiadanych przez celebransa. Ku temu ma służyć ten mszalik. Dwie pozostałe formy to rozważanie Mszy świętej jako męki Chrystusa, a także jako Jego życia. Niektórzy dołączają do rozważania różaniec, choć nie może on przesłonić istoty Mszy świętej i przeżywania Przeistoczenia. Powstały liczne dzieła o przeżywaniu tej Mszy, np. Wykład o Mszy św. autorstwa o. Marcina z Kochem OSFC, czy Msza święta. Jej znaczenie, korzyści, obrzędy i sposoby słuchania ks. Feliksa Cozela T.J. Msza Wszechczasów zbudowana jest z dwóch części Mszy Katechumenów i Mszy Wiernych. Rozdziela je kazanie, które formalnie nie jest częścią Mszy. Większość tekstów odmawianych jest w języku łacińskim. W języku narodowym odczytywane jest jedynie czytanie, Ewangelia, kazanie, modlitwy końcowe(w Mszy cichej) oraz śpiewane są niektóre pieśni. Łacina jako język wyraża powszechność Kościoła, jego jedność, niezmienność dogmatów, gdyż jest to już martwy nie podlegający zmianą język. Łacina zawiera w sobie również element misterium. Różnice pomiędzy nową Mszą a starą są znaczne i nie sposób wszystkich tu opisać. Charakterystyczne dla Mszy Trydenckiej jest ustawienie księdza tyłem do ludu. To określenie jest niezbyt precyzyjne, gdyż

18 sugeruje jakoby to lud był wymiernikiem w tej sprawie. Znacznie lepsze byłoby określenie przodem do tabernakulum lub przodem do krzyża. Ta Msza bowiem z istoty swojej podkreśla bezkrwawe uobecnienie Ofiary Chrystusa. Można w niej też zauważyć ogromną ilość gestów, które czyni kapłan. Tę formę rytu sprawuje się jako Mszę cichą (czytaną) oraz Mszę śpiewaną (mniej lub bardziej uroczystą). Spotkać można również Mszę czytaną z elementami śpiewu. Szczególną formą jest również Msza za zmarłych (requiem) odprawiana w czarnym kolorze. Niniejszy mszalik został opracowany, by ułatwić wiernym uczestnictwo w tej liturgii. Powstawał z myślą ujednolicenia gestów i postaw wiernych, zarówno w Mszy śpiewanej, jak i cichej. Postawy wiernych nie są bowiem ściśle określone w przepisach, a i różnią się między sobą w zależności od formy Mszy. Można spotkać więc różne zwyczaje, np. ciągła postawa klęcząca u wiernych w Mszy cichej. Warto zwrócić uwagę, że ministranci często przyjmują inną niż wierni postawę ciała. Może to wprowadzić w błąd osobę, która nie zna dobrze tej formy rytu. By więc wierny mógł bez problemu odnaleźć się w Mszy św., postawy i gesty wiernych zaznaczone zostały pogrubioną kursywą w rubrycelach. Części Mszy św. zostały zaopatrzone w zwięzły komentarz teologiczny, co ułatwi medytację nad tajemnicami Mszy św. i pozwoli odnaleźć się w akcji liturgicznej. Podobnie teksty Mszy zamieszczono obok siebie w dwóch językach. Mszalik ten nie opisuje też wszystkich gestów kapłana. By wierni łatwiej mogli włączyć się w śpiew części stałych dołączono teksty z nutami. Są to melodie Mszy VIII (de Angelis) najczęściej używane. W tym mszaliku odnaleźć można również modlitwy przed i po Mszy św. do prywatnego odmawiania. Mszalik został opracowany w oparciu o Ordo Missae. Stałe części Mszy świętej wydane przez Pallottinum w 2007r., oraz Msza święta według Mszału Rzymskiego Świętego Piusa V (Gdańsk 2012). Uczestnicząc w tej liturgii stajemy przed Majestatem Boga, którego nawet aniołowie nie są w stanie w pełni pojąć. Nie powinniśmy więc się zniechęcać, kiedy czegoś nie zrozumiemy w tej Mszy św. Najistotniejsza jest modlitwa i pogłębienie relacji z Chrystusem w tajemnicy Jego Ofiary. Św. O. Pio mawiał, że mszał jest dla kapłana, a wierny ma się łączyć z Matką Bożą pod krzyżem. Ta Msza to droga poznawania i jednoczenia się z Bogiem, do której Cię serdecznie zapraszamy. Ks. Dawid Pietras Michał Zieliński Gorzów Wlkp., dn r. Objaśnienia S. = łac. sacerdos kapłan; K. = kapłan; M. = ministrant; W. = wierni; (+) = znak krzyża

19 MODLITWY PRZED MSZĄ ŚW. (do prywatnego odmawiania) Modlitwa św. Ambrożego O dobry Jezu, oto ja grzesznik, nie polegający na swoich zasługach, lecz ufając jedynie Twemu miłosierdziu i dobroci, z drżeniem i bojaźnią przystępuję do stołu Twojej Uczty Najświętszej. Albowiem moje serce i ciało, Tobie poświęcone, skalałem licznymi grzechami; nie strzegłem pilnie moich myśli i języka. Dlatego, Dobroci nieskończona i pełen potęgi Majestacie, z lękiem, ale i z ufnością uciekam się w moim ucisku do Ciebie, który jesteś źródłem litości, śpieszę do Ciebie, aby doznać uzdrowienia, i szukam Twojej opieki; a nie mogąc ostać się wobec sprawiedliwości Sędziego, wzdycham do miłosierdzia Zbawiciela.Tobie, Panie, odkrywam moje rany, przed Tobą mój wstyd wyznaję. Na widok licznych i wielkich moich grzechów ogarnia mnie trwoga, ale ufam Twojemu miłosierdziu, które nie ma granic. Wejrzyj, więc na mnie z litością, Panie Jezu Chryste, Królu wieczności, który jesteś Bogiem i Człowiekiem, ukrzyżowanym dla człowieka. Wysłuchaj mnie, bo w Tobie pokładam nadzieję; zmiłuj się nade mną, pełnym win i nędzy, bo zdrój Twojej litości nigdy nie wysycha. Bądź pozdrowiona, Ofiaro zbawienia, zawieszona na drzewie krzyża dla mnie i wszystkich ludzi. Bądź pozdrowiona, o Krwi najcenniejsza, która spływasz z ran mojego ukrzyżowanego Zbawiciela, Jezusa Chrystusa, i obmywasz grzechy całego świata. Wspomnij, o Panie, na swoje stworzenie, które Krwią swoją odkupiłeś. Żałuję, żem zgrzeszył, i pragnę naprawić zło popełnione. Ojcze litościwy, oddal, więc ode mnie wszystkie moje nieprawości i grzechy, abym cały oczyszczony mógł godnie spożywać Święte Świętych. Spraw swoją łaską, by ta Ofiara Twojego Ciała i Krwi, którą ja niegodny zamierzam przyjąć, wyjednała mi odpuszczenie grzechów. Niech ona mnie oczyści całkowicie z moich win i niechaj rozproszy wszystkie złe myśli; niech odrodzi we mnie dobre uczucia; niech mi pomoże spełniać uczynki miłe Tobie i niech się stanie dla mojej duszy bezpieczną obroną przeciw wrogim zasadzkom.

20 W Modlitwa św. Tomasza z Akwinu szechmogący, wieczny Boże, oto zbliżam się do najświętszych tajemnic Twego Syna Jednorodzonego, naszego Pana Jezusa Chrystusa. Zbliżam się do nich jak chory do lekarza życia, jak nieczysty do źródła miłosierdzia, jak ślepy do światła wiecznej jasności, jak ubogi i nędzny do Pana nieba i ziemi. Błagam Cię, abyś dzięki swej nieskończonej hojności uleczył moją słabość, obmył moje grzechy, rozświetlił moje mroki, wzbogacił moje ubóstwo i okrył nagość, abym mógł przyjąć Chleb aniołów, Króla nad królami i Pana nad panami z taka czcią i pokorą, skruchą i pobożnością, z taka czystością i wiarą, z takim zamiarem i uwagą, jak tego wymaga moje zbawienie. Spraw łaskawie, abym przyjął nie tylko znak zewnętrzny sakramentu Ciała i Krwi Pańskiej, lecz istotę i całą moc tego sakramentu. Najłaskawszy Boże, daj mi tak przyjąć Ciało Twego Syna Jednorodzonego, naszego Pana, Jezusa Chrystusa, które wziął z Maryi Dziewicy, abym mógł być wcielony w Jego Ciało mistyczne i zaliczony miedzy jego członki. Ojcze najmilszy, pozwól mi wiecznie wpatrywać się bez zasłony w oblicze umiłowanego Syna Twojego, którego teraz w czasie ziemskiej wędrówki pragnę przyjąć pod postacią Chleba. Amen.

21 M MSZA KATECHUMENÓW sza katechumenów jest pierwszą z dwóch zasadniczych części liturgii Mszy św. Nazywa się ją także Przedmszą. Mogli w niej uczestniczyć katechumeni, czyli przygotowujący się do chrztu św. Na początku liturgii kapłan ubrany w szaty odpowiedniego koloru udaje się procesyjnie z usługującymi. W Mszach uroczystych, jeśli niesiony jest krzyż, wierni czynią znak krzyża św., kiedy usługujący z krzyżem przechodzi obok nich. Znak krzyża i Psalm wstępny z antyfoną Na dźwięk dzwonka wierni wstają. W Mszy cichej kapłan wnosi kielich, który stawia na ołtarzu, nastęnie otwiera mszał, schodzi i przyklęka lub czyni głęboki pokłon. Wierni klękają wtedy na dwa kolana. Kapłan żegna się znakiem krzyża wraz z wiernymi. Podczas Mszy kapłan wykonuje 52 razy znak krzyża, symbolizując krwawą Ofiarę Krzyża, którą Msza św. bezkrwawo odnawia. W Mszy uroczystej kapłan nie wnosi kielicha. Wierni klękają na dwa kolana, kiedy kapłan dojdzie do ołtarza. S. In nomine Patris, (+) et Filii, K. W imię Ojca (+) i Syna i Duet Spiritus Sancti. Amen. cha Świętego. Amen. Kapłan odmawia Psalm, który zaczyna się i kończy antyfoną. Psalm ten wyraża tęsknotę Dawida za Bogiem i za służbą przy Jego ołtarzu. W mszach cichych wierni mogą dołączyć się do ministranta. W Mszach śpiewanych uczestniczą poprzez śpiew.

22 S. Introibo ad altare Dei. K. Przystąpię do ołtarza Bożego. M. Ad Deum qui laetificat iu- W. Do Boga, który jest weselem ventutem meam. moim od młodości. Psalm 42 S. Iudica me Deus, et discerne K. Bądź mi sędzią, o Boże i rozcausam meam de gente non sądź sprawę moją z narodem sancta: ab homine iniquo et bezbożnym; wybaw mnie od doloso erue me. człowieka niedobrego i fałszywego. M. Quia tu es Deus fortitudo W. Wszak Ty jesteś, o Boże mocą mea: quare me repulisti, et moją; czemu mnie odrzucasz i quare tristis incedo, dum affli- czemu smutny chodzę, gdy git me inimicus? nieprzyjaciel mnie nęka? S. Emitte lucem tuam, et veri- K. Ześlij światłość Swoją i prawdę tatem tuam: ipsa me deduxe- Swoją; one mnie poprowadzą i runt, et adduxerunt in montem przywiodą na góre święta Twoją, aż sanctum tuum, et in ta- do przybytków Twoich. bernacula tua. M. Et introibo ad altare Dei: ad W. I przystąpię do ołtarza Bożego, Deum qui laetificat iuventutem do Boga, który jest weselem moim meam. od młodości. S. Confitebor tibi in cithara K. Chwalić Cię będę przy Deus, Deus meus: quare tristis dźwiękach cytry, Boże, Boże mój; es anima mea, et quare contur- czemuś smutna, duszo moja, i bas me? czemu mnie trwożysz? M. Spera in Deo, quoniam W. Ufaj Bogu, albowiem jeszcze adhuc confitebor illi: salutare uwielbiać Go będę, jako Zbawcę i vultus mei, et Deus meus. Boga mego. S. Gloria Patri, et Filio, et K. Chwała Ojcu i Synowi, i DuSpiritui Sancto. chowi Świętemu. M. Sicut erat in principio, et W. Jak była na początku, teraz nunc, et semper, et in saecula i zawsze i na wieki wieków. saeculorum. Amen. Amen. S. Introibo ad altare Dei. K. Przystąpię do ołtarza Bożego. M. Ad Deum qui laetificat iu- W. Do Boga, który jest weselem ventutem meam. moim od młodości.

23 Confiteor - Spowiedź powszechna Wobec Boga i Kościoła (Świętych) oskarżamy się publicznie o winy nasze, abyśmy tym głębszą w sobie obudzili skruchę. Akt ten gładzi grzechy lekkie, jeśli jesteśmy w stanie łaski uświęcającej. W Mszy cichej wierni żegnają się wraz z kapłanem, a w Mszy śpiewanej mogą to uczynić. S. Adiutorium nostrum (+) in K. Wspomożenie nasze (+) w nomine Domini. Imieniu Pana. M. Qui fecit caelum et terram. W. Który stworzył niebo i ziemię. Kapłan głęboko pochylony odmawia spowiedź ogólną. S. Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato Ioanni Baptistae, sanctis Apostolis Petro et Paulo, omnibus Sanctis et vobis fratres, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, et opere: (percuit a pectus ter) mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper Virginem, beatum Michaelem Archangelum, beatum Ioannem Baptistam, sanctos Apostolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et vos fratres, orare pro me ad Dominum Deum nostrum. K. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i wam, bracia, że bardzo zgrzeszyłem, myślą, mową i uczynkiem: Ksiądz uderza się trzy-kroć w piersi moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, wszystkich Świętych, i was, bracia, abyście się za mnie modlili do Pana Boga naszego. Ministrant prosi za kapłanem: M. Misereatur tui omnipotens M. Niech się zmiłuje nad tobą Deus, et dimissis peccatis tuis, Bóg wszechmogący, a odpuściperducat te ad vitam aeternam. wszy ci grzechy twoje, niech cię S. Amen. doprowadzi do żywota wiecznego. K. Amen.

24 Ministrant w imieniu ludu odmawia wyznanie grzechów. Wierni pochylają się. W Mszach cichych dołączają się do ministranta. W Mszy śpiewanej mogą odmawiać te modlitwy po cichu. Tu kapłan pełni rolę sędziego. M. Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato Ioanni Baptistae, sanctis Apostolis Petro et Paulo, omnibus Sanctis et tibi, Pater, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, et opere: M. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i tobie, Ojcze, żem zgrzeszył bardzo myślą, mową i uczynkiem: Uderzyć się trzykroć w piersi mówiąc: mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper virginem, beatum Michaelem archangelum, beatum Ioannem Baptistam, sanctos Apostolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et te, Pater, orare pro me ad Dominum Deum nostrum. moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Pio-tra i Pawła, wszystkich Świę-tych, i ciebie, Ojcze, o modlitwę do Pana Boga naszego. Kapłan wstawia się za ogółem wiernych: S. Misereatur vestri omnipotens Deus, et dimissis peccatis vestris, perducat vos ad vitam aeternam. M. Amen. K. Niech się zmiłuje nad wami Bóg wszechmogący, a odpuściwszy wam grzechy, niech was doprowadzi do żywota wiecznego. W. Amen. Wierni prostują się. W Mszy cichej wierni żegnają się wraz z kapłanem, a w Mszy śpiewanej mogą to uczynić. S. Indulgentiam, (+) absolutionem et remissionem peccato-rum nostrorum, tribuat nobis omnipotens et misericors Dominus. M. Amen. K. Pan wszechmogący i miłosierny niechaj nam udzieli przebaczenia, (+) rozgrzeszenia i odpuszczenia grzechów na-szych. W. Amen.

25 W Mszach cichych wierni dołączają się do ministranta. W Mszy śpiewanej mogą odmawiać te modlitwy po cichu. Lekko pochylony kapłan mówi dalej: S. Deus, tu conversus vivifica- K. O Boże, tchnij w nas życie bis nos. nowe. M. Et plebs tua laetabitur in te. W. A lud Twój rozraduje się w Tobie. S. Ostende nobis, Domine, mi- K. Okaż nam, Panie, miłosier-dzie sericordiam tuam. Twoje. M. Et salutare tuum da nobis. W. I daj nam zbawienie Twoje. S. Domine, exaudi orationem K. Panie, wysłuchaj modlitwy meam. mojej. M. Et clamor meus ad te ve-niat. W. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie. S. Dominus vobiscum. K. Pan z wami. M. Et cum spiritu tuo. W. I z duchem twoim. S. Oremus. K. Módlmy się. Modlitwy kapłana przy podejściu do ołtarza Poniższe modlitwy pokazują, że duszę kapłana przenika poczucie świętości Boga. Relikwie w ołtarzu przypominają, że w pierwszych wiekach sprawowano Msze przy grobach męczenników, łącząc w ten sposób ich ofiarę z Ofiarą Zbawiciela. Wierni wstają, kiedy kapłan wchodzi po stopniach do ołtarza. W Mszach śpiewanych rozpoczyna się śpiew Kyrie. Kapłan modli się cicho: S. Aufer a nobis, quaesumus, Domine, iniquitates nostras: ut ad Sancta sanctorum puris mereamur mentibus introire. Per Christum, Dominum nostrum. Amen. K. Zgładź nieprawości nasze, prosimy Cię, Panie, abyśmy do przybytku najświętszego z czystym sercem mogli przystąpić. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen. Całując ołtarz, który symbolizuje Chrystusa jako kamień węgielny (Dz 4,11), i w którym są zawarte relikwie świętych: S. Oramus te, Domine, per merita Sanctorum tuorum quorum reliquiae hic sunt, et omnium Sanctorum: ut indulgere digne- K. Prosimy Cię, Panie, racz dla zasług Świętych Twoich, których szczątki (relikwie) tu się znajdują, oraz wszystkich Świętych,

26 ris omnia peccata mea. Amen. odpuścić wszystkie grzechy moje. Amen. Okadzenie (w Mszach uroczystych) Kapłan błogosławi kadzidło i mówi: S. Ab illo benedicaris in cuius K. Niechaj cię Ten błogosławi, na honore cremaberis. Amen. którego cześć spalać się będziesz. Amen. Kadzidło, które spala się i dym unoszący się w górę są symbolem naszych modlitw i ofiar. Przypominają również dymy kadzideł wznoszące się przy konsekracji tego ołtarza. Kapłan okadza krzyż i ołtarz, następnie usługujący okadza celebransa jako przedstawiciela Chrystusa. Introit (Antyfona na wejście) Jest to pozostałość po psalmie, który kiedyś wykonywano podczas procesji do ołtarza. Kapłan przechodzi na prawą stronę ołtarza i żegnając się odczytuje Introit przypadający na dany dzień. W Mszy cichej wierni czynią znak krzyża wraz z kapłanem (poza Mszą za zmarłych). W Mszach śpiewanych kapłan czyta Introit po cichu po okadzeniu ołtarza, następnie odmawia Kyrie z ministrantami. Chór wykonuje wtedy śpiew Kyrie. S. Salve, sancta parens, enixa puerperal Regem: Qui Caelum, terramque regit in saecula saeculorum. Ps. Eructavit cor meum verbum bonum : dico ego opera mea Regi. M. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio et nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen. K. Witaj, święta Rodzicielko, któraś wydała na świat Króla, co niebem i ziemią włada na wieki wieków. Ps. Z mego serca płynie piękne słowo; pieśń moją śpiewam dla Króla. W. Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu, jak była na początku, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen.

27 Kyrie - błagalne wołanie Jest to pozostałość po odmawianej pierwotnie w języku greckim litanii. Składa się ona z trzykrotnego wezwania o pomoc do każdej z Trzech Osób Trójcy Przenajświętszej. W mszach cichych ministrant wraz z ludem odmawia na przemian z kapłanem. Wierni stoją. S. Kyrie eleison. M. Kyrie eleison. S. Kyrie eleison. M. Christe eleison. S. Christe eleison. M. Christe eleison. S. Kyrie eleison. M. Kyrie eleison. S. Kyrie eleison. MISSA VIII De Angelis K. Panie, zmiłuj sie. W. Panie, zmiłuj się. K. Panie, zmiłuj sie. W. Chryste, zmiłuj sie. K. Chryste, zmiłuj sie. W. Chryste, zmiłuj sie. K. Panie, zmiłuj sie. W. Panie zmiłuj sie. K. Panie, zmiłuj sie.

28 Gloria - Chwała Trójcy Przenajświętszej Gloria jest to starożytna pieśń chwalebna i dziękczynna za wszystkie dary, których udziela nam Trójca Przenajświętsza. Hymn ten śpiewa się lub recytuje w bardziej podniosłych liturgiach. Jeśli kapłan usiądzie w trakcie śpiewanego Gloria, wierni również siadają. S. Gloria in excelsis Deo. K. Chwała na wysokości Bogu. M. Et in terra pax hominibus W. A na ziemi pokój ludziom bonae voluntatis. * Laudamus dobrej woli. * Chwalimy Cię. * te. * Benedecicimus te. * Ado- Błogosławimy Cię. * Wielbimy Cię. ramus te. * Glorificamus te.* * Wysławiamy Cię. * Dzięki Ci Gratias agimus tibi propter ma- składamy, bo wielka jest chwała gnam gloriam tuam. Domine Twoja. Panie Boże, Kró-lu Niebios, Deus, Rex caelestis, * Deus Pa- * Boże, Ojcze wsze-chmogący ter omnipotens. Domine Fili Panie Synu Jedno-rodzony, Jezu unigenite, Iesu Christe. * Domi- Chryste. * Panie Boże, Baranku ne Deus, Agnus Dei, Filius Pa- Boży * Który gładzisz grzechy tris. * Qui tollis peccata mundi, świata, * przyjm błagania nasze. * * miserere nobis. * Qui tollis Który siedzisz po prawicy Ojca, peccata mundi, * suscipe zmiłuj się nad nami. * Albowiem deprecationem nostram. * Qui tylko Tyś sam jeden święty * Tylko sedes ad dexteram Patris, mi- Tyś jest Panem. * Tylko Tyś serere nobis. * Quoniam tu so- najwyższy, Jezu Chryste. lus Sanctus. * Tu solus Do- wierni wykonują znak krzyża minus.* Tu solus Altissimus, na słowa: Z Duchem Świętym w Iesu Christe. Cum Sancto Spi- chwale Boga Ojca. Amen. ritu (+) in gloria Dei Patris. Amen. MISSA VIII - De Angelis

29

30 Kolekta - Modlitwa Kościelna Kapłan całuje ołtarz, następnie pozdrawia wiernych wzywając ich do modlitwy: S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Oremus. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. K. Módlmy się. Kapłan wraca do mszału, aby odczytać uroczystą modlitwę Kościoła, zwaną również Kolektą, czyli modlitwą zgromadzenia. W naszym imieniu prosi kapłan Boga, by wejrzał na potrzeby swojego ludu, użyczył mu łaski i szczęśliwie doprowadził do życia wiecznego. Kolekta podsumowuje tematykę celebracji. S. Concede nos famulos tuos, quaesumus, Domine Deus, perpetua mentis et Corporis sanitatem gaudere: et, gloriosa beatae Mariae semper Virginis intercessione, a praesenti liberari trisititia, et aeterna perfuri laetitia. Per Dominum nostrum Jesum Christum: Qui vivit et regnat Tecum in unitate Spiritus Sancti, Deus. K. Prosimy Cię, Panie, Bo e, dozwól nam, sługom Twoim, cieszyć się trwałym zdrowiem duszy i ciała, a za przyczyną Najświętszej Maryi, zawsze Dziewicy, racz nas uwolnić od doczesnych utrapień i obdarzyć wieczną radością. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego. Do głównej Kolekty dochodzą często dodatkowe. Pierwsza i ostatnia kończą się słowami: S. Per omnia saecula saeculo- K. Przez wszystkie wieki wierum. M. Amen. ków. W. Amen. Wierni siadają.

31 Lekcja czytanie Bóg odpowiada na nasze modlitwy, pouczając nas słowem natchnionym o sobie i o naszych względem Niego obowiązkach. Pierwsze czytanie jest wyjęte z Pism Starego Testamentu, lub z listów i Dziejów Apostolskich. Lekcja może być zaśpiewana. W Summorum pontificum Benedykt XVI dozwolił na odczytywanie czytania i Ewangelii w języku narodowym. Lectio libri Sapiential. Eccli. 24, Lekcja z Księgi Mądrości Syracha (wulg. Syr 24, 1416 => BT Syr 25, 9-12) Ab initio, et ante saecula creata sum, et usque ad futurum seculum non desinam, et in habitatione sancta coram ipso ministravi. Et sic in Sion firmata sum, et in civitate sanctificata similiter requievi, et in Ierusalem potestas mea. Et radicavi in populo honorificato, et in parte Dei mei hereditas illius, et in plenitudine sanctorum detentio mea. Przed wiekami, na samym początku mię stworzył i już nigdy istnieć nie przestanę. W świętym Przybytku, w Jego obecności, zaczęłam pełnić świętą służbę i przez to na Syjonie mocno stanęłam. Podobnie w mieście umiłowanym dał mi odpoczynek, w Jeruzalem jest moja władza. Zapuściłam korzenie w sławnym narodzie, w posiadłości Pana, w Jego dziedzictwie. Po skończonym czytaniu odpowiada się: M. Deo gratias. W. Bogu niech będą dzięki.

32 Graduał i Alleluja (względnie Traktus, Sekwencja) śpiew międzylekcyjny Podczas Alleluja wierni nie wstają. Chór śpiewa (względnie kapłan czyta) tekst śpiewu miedzylekcyjnego zwanego Graduałem. Tekst ów jest przeważnie wyjęty z Psałterza, streszcza pobożne uczucia, jakie nam czytanie Pisma Świętego nasunęło. Alleluja - słowo hebrajskie, oznaczające "śpiewajcie Panu" - jest okrzykiem radości płynącej z serca Kościoła św. na skutek dobrodziejstw Bożych. W dni postne Alleluja zastąpione jest przez Traktus - czyli Psalm. W niektóre uroczystości śpiewa się również utwór rytmiczny zwany Sekwencją, np. Dies Irae, Stabat Mater, Veni Creator i inne. S. Benedícta et venerábilis es, Virgo Maria: quae sine tactu pudóris, invénta es Mater Salvatóris. M. Virgo Dei Génitrix, quem totus non capit orbis, in tua se clausit viscera factus homo. K. Błogosławiona i godna jesteś, Panno Maryjo, któraś bez naruszenia dziewictwa stała się Matką Zbawiciela. W. Bogarodzico Dziewico, Ten, którego cały świat nie zdoła ogarnąć, zamknął się w Twym łonie, stawszy się człowiekiem Przygotowanie do Ewangelii Kapłan głęboko pochylony przed środkiem ołtarza modli się (Iz 6): S. Munda cor meum, ac labia mea, omnipotens Deus, qui la-bia Isaiae Prophetae calculo mundasti ignito: ita me tua gra-ta miseratione dignare munda-re, ut sanctum Evangelium tu-um digne valeam nuntiare. Per Christum Dominum nostrum. Amen. S. Jube, domne (Domine) be- K. Oczyść serce moje i wargi moje, wszechmogący Boże, któryś wargi Izajasza proroka rozżarzonym węglem oczyścił. I mnie też przez łaskawe miłosierdzie swoje racz tak oczyścić, iżbym mógł godnie opowiadać świętą Ewangelię Twoją. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen. K. Racz, Panie, pobłogosławić.

33 nedicere. Dominus sit in corde meo (tuo) et in labiis meis (tuis): ut digne et competenter annuntiem (annunties) Evangelium suum (: in nomine Patris, et Filii, + et Spiritus San-cti). Amen. Pan niech będzie w sercu moim (twoim) i na ustach moich (twoich), abym (byś) godnie i umiejętnie głosił Ewangelię Jego. (W imię Ojca i Syna + i Ducha Świętego.) Amen. Ewangelia Kapłan (diakon) przechodzi na stronę Ewangelii i czyta (względnie śpiewa) tekst Ewangelii. Trzykrotny znak krzyża oznacza: na czole że naukę tę wysoko cenimy; na ustach że odważnie będziemy ją głosili; na sercu że będziemy jej wierni. Ewangelia jest odczytywana w stronę północy, ponieważ u początków tej liturgii żyły tam plemiona pogańskie. Taki kierunek symbolizuje misyjną naturę Kościoła. Można okadzić Ewangelię. Wierni wstają na słowa: Dominus vobiscum. S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Sequentia (Initium) sancti Evangelii secundum Matthaeum (Marcum, Lucam, Ioannem). M. Gloria tibi, Domine. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. K. Wyjątek z (Początek) Ewangelii według św. Mateusza (Marka, Łukasza, Jana). W. Chwała Tobie, Panie. Luc. 11, Łk 11, S. In illo tempore: Loquente Iesu K. W owym czasie, gdy [Jezus] ad turbas, extollens vocem mówił [do tłumów], jakaś kobieta quaedam mulier de turba, dixit z tłumu głośno zawołała do Niego: illi: Beatus venter, qui te portavit, Błogosławione łono, które Cię et ubera, quae suxisti. At ille dixit: Quinimmo beati, qui au diunt nosiło, i piersi, które ssałeś. Lecz verbum Dei, et custodiunt illud. On rzekł: Owszem, ale przecież błogosławieni ci, którzy słuchają słowa Bożego i je zachowują.

34 Skończywszy czytać Ewangelię kapłan całuje mszał i mówi po cichu: S. Per evangelica dicta delean- K. Niech słowa Ewangelii zgłatur nostra delicta. dzą nasze grzechy. M. Laus tibi, Christe. W. Chwała Tobie Chryste. HOMILIA Wierni siadają na kazanie. Warto zaznaczyć, że nie jest ono częścią Mszy św. Może więc być wygłoszone zarówno przed jak i po Mszy św. Kapłan ściąga manipularz, a jeżeli ambona znajduje się poza prezbiterium również ornat.

35 R MSZA WIERNYCH ozpoczyna się druga część liturgii Mszy św., tzw. Msza właściwa. Niegdyś mogli w niej uczestniczyć jedynie ochrzczeni. Kościół opuszczali również pokutujący. OFFERTORIUM OFIAROWANIE W tej części liturgii oddajemy Panu Jezusowi całe nasze życie, wszystkie poczynania, troski i radości; niech On złoży te dary nasze przed Tronem Bożym w niebie. Nasze ofiary niech złączą się z Jego Ofiarą. Ofiarowując chleb i wino Kościół ma już na myśli Ofiarę Chrystusa, która niebawem dokona się na ołtarzu pod tymi postaciami. Antyfona na ofiarowanie Kapłan całuje ołtarz i pozdrawia wiernych wzywając wszystkich do modlitwy. Wierni wstają. S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim.

36 S. Oremus. K. Módlmy sie. Podczas Mszy śpiewanej chór zaczyna wykonywać antyfonę offertorium z danego dnia. We Mszach cichych kapłan sam odmawia ją na głos. S. Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum, Benedicta tu in mulieribus, Et benedictus fructus ventris tui K. Zdrowaś, Maryjo, łaski pełna, Pan z Tobą; błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławiony owoc żywota Twojego Ofiarowanie Chleba Kapłan odkrywa kielich, ministrant dzwoni. Wierni siadają na dźwięk dzwonka. Następnie wznosząc patenę kapłan ofiarowuje hostię. Przez całe Ofiarowanie wierni siedzą bądź klęczą. S. Suscipe, sancte Pater, omnipotens aeterne Deus, hanc immaculatam hostiam, quam ego indignus famulus tuus offero tibi Deo meo, vivo et vero, pro innumerabilibus peccatis et offensionibus et negligentiis meis, et pro omnibus circumstantibus, sed et pro omnibus fidelibus Christianis vivis atque defunctis: ut mihi, et illis proficiat ad salutem in vitam aeternam. Amen. K. Przyjmij, Ojcze święty, wszechmocny, wiekuisty Boże, tę hostię niepokalaną, którą ja niegodny sługa Twój, ofiarowuje Tobie, Bogu mojemu żywemu i prawdziwemu, za niezliczone grzechy, zniewagi i niedbalstwa moje, za wszystkich tu obecnych, a także za wszystkich wiernych Chrześcijan, żywych i umarłych, aby mnie i im posłużyła do zbawienia w życiu wiekuistym. Amen. Czyniąc pateną znak krzyża, kapłan składa hostię na ołtarzu. Przygotowanie wina i wody Kapłan wlewa do kielicha wino i kilka kropel wody, którą błogosławi (za wyjątkiem Mszy żałobnych). To połączenie wina i wody czyni na pamiątkę krwi i wody, którą spłynęła z boku Chrystusa. Woda jest też symbolem wiernych, którzy wraz z Chrystusem, głową Kościoła, są złączeni jak woda z winem i z Nim ofiarowują się Bogu Ojcu.

37 S. Deus, qui humanae substantiae dignitatem mirabiliter condidisti, et mirabilius reforma-sti: da nobis per huius aquae et vini mysterium, eius divinitatis esse consortes, qui humanitatis nostrae fieri dignatus est particeps, Jesus Christus, Filius tuus, Dominus noster: Qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus; per omnia saecula saeculorum. Amen. K. Boże, któryś godność natury ludzkiej, przedziwnie stworzył i jeszcze przedziwnej naprawił, spraw przez tę tajemnicę wody i wina, abyśmy mieli uczestnictwo w Bóstwie Tego, który raczył stać się uczestnikiem człowieczeństwa naszego, Jezus Chrystus, Syn Twój, Pan nasz, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg: przez wszystkie wieki wieków. Amen. Ofiarowanie wina Kościół ten kielich zbawienia ofiarowuje za całą ludzkość. Na środku ołtarza kapłan podnosi kielich, a następnie czyni nim znak krzyża nad ołtarzem. S. Offerimus tibi, Domine, calicem salutaris, tuam deprecan-tes clementiam: ut in conspectu divinae majestatis tuae, pro nostra et totius mundi salute, cum odore suavitatis ascendat. Amen. K. Ofiarujemy Ci, Panie, kielich zbawienia, Twojej żebrząc łaskawości, aby jako wonność wdzięczną wzniósł się przed oblicze Twego Boskiego Majestatu za nasze i całego świata zbawienie. Amen. Polecenie ofiar Kapłan lekko pochylony odmawia modlitwę Azariasza w piecu gorejącym (Dn 3, 39-40). S. In spiritu humilitatis, et in animo contrito suscipiamur a te, Domine: et sic fiat sacrifi-cium nostrum in conspectu tuo hodie, ut placeat tibi, Domine Deus. K. W duchu pokornych i w ser-cu skruszonych, przyjm nas, o Panie, i niech ofiara nasza tak się dziś przed obliczem Twoim dokona, aby się podobała To-bie, Panie Boże. Czyniąc znak krzyża kapłan prosi, aby Duch Święty Ofiarę pobłogosławił. Prosi, by Duch Święty zstąpił na dary ofiarne jak przy Wcieleniu. S. Veni, sanctificator omnipo- K. Przyjdź, Dawco świętości,

38 tens aeterne Deus, et (+) be- wszechmogący wiekuisty Boże, i nedic hoc sacrificium, tuo san- pobłogosław (+) tę Ofiarę cto nomini praeparatum. przygotowaną dla chwały świętego Imienia Twojego. Okadzenie (tylko w Mszach uroczystych) We Mszach uroczystych kapłan okadza dary ofiarne i ołtarz. Błogosławiąc kadzidło kapłan mówi (por. Dn 3,39-40): S. Per intercessionem beati Michaelis Archangeli, stantis a dextris altaris incensi, et omnium electorum suorum, incensum istud dignetur Dominus bene (+) dicere, et in odorem suavitatis accipere. Per Christum, Dominum nostrum. Amen. K. Za przyczyną świętego Michała Archanioła, stojącego po prawej stronie ołtarza kadzenia, i wszystkich wybranych swoich, niech to kadzidło raczy Pan pobłogo (+) sławić i jako miłą woń przyjąć. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen. Okadzając dary ofiarne, mówi: S. Incensum istud a te bene- K. To kadzidło, któreś pobłogodictum ascendat ad te, Domine: sławił, niech się wzniesie ku Tobie, et descendat super nos miseri- Panie, a na nas niech zstąpi cordia tua. miłosierdzie Twoje. Okadzając Krucyfiks ołtarza oraz ołtarz kapłan odmawia część Psalmu 140: S. Dirigatur, Domine, oratio mea, sicut incensum, in conspectu tuo elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum. Pone, Domine, custodiam ori meo, et ostium circimstantiae labiis meis: ut non declinet cor meum in verba malitiae, ad excusandas excusationes in peccatis. K. Niech się wzbija ku Tobie modlitwa ma, Panie, niby kadzidło, a wznoszenie rąk moich jak ofiara wieczorna. Postaw straż, Panie, przy ustach moich, i stałą wartę przy bramie mych warg. Nie skłaniaj serca mego ku złej sprawie, ku bezbożnemu popełnianiu przestępstw. Oddając kadzielnicę usługujacemu, który duchowieństwo i wiernych, kapłan mówi: okadzi celebransa, S. Accendat in nobis Dominus K. Niech Pan zapali w nas ogień

39 ignem sui amoris, flammam swej miłości i płomień wiecznego aeternae caritatis. Amen. ukochania. Amen. Wierni wstają, kiedy usługujący okadza lud. Lavabo - Umycie rąk Ministranci przynoszą utensylia do Lavabo. Kapłan po okadzeniu lub zaraz po poleceniu Ofiar przechodzi na stronę Lekcji i umywa palce rąk. Jest to przypomnienie, że należy obudzić skruchę, aby móc przystąpić do ofiary z duszą czystą. Psalm 25 S. Lavabo inter innocentes manus meas: et circumdabo altare tuum, Domine: Ut audiam vocem laudis, et enarrem universa mirabilia tua. Domine dilexi decorem domus tuae, et locum habitationis gloriae tuae. Ne perdas cum impiis, Deus, animam meam, et cum viris sanguinum vitam meam: In quorum manibus iniquitates sunt: dextera eorum repleta est muneribus. Ego autem in innocentia mea ingressus sum: redime me, et miserere mei. Pes meus stetit in directo: in ecclesiis benedicam te, Domine. Gloria Patri... K. Umywam ręce na znak niewinności: I obchodzę ołtarz Twój Panie. Ażeby śpiewać głośno chwałę Twoją, aby wysławiać wszystkie cuda Twoje. Umiłowałem Panie, piękność domu Twego, stałe mieszkanie Twego Majestatu. Nie trać mnie, Boże, razem z grzesznikami, ni życia mego z mężami krwawymi. Ich ręce bowiem splamione zbrodniami, Prawica pełna zapłaty przekupstwa. Ja zaś swe życie wiodę w uczciwości, Ratuj mnie przeto, bądź mi litościwy. Nogi moje stoją na gruncie bezpiecznym: Pragnę Cię chwalić w gronie sług Twoich, Panie. Chwała Ojcu Polecenie ofiar Trójcy Świętej Kapłan pochylony na środku ołtarza, mówi: S. Suscipe sancta Trinitas hanc K. Przyjmij, Trójco Święta, tę oblationem, quam tibi offe- ofiarę, którą Ci składamy na

40 rimus ob memoriam passionis, pamiątkę Męki, Zmartwychresurrectionis et ascensionis wstania i Wniebowstąpienia JeIesu Christi, Domini nostri: et in zusa Chrystusa, Pana naszego, honorem beatae Mariae semper oraz na cześć Najświętszej Maryi virginis, et beati Ioa-nnis Zawsze Dziewicy, świętego Jana Baptistae, et sanctorum Chrzciciela, świętych Apostołów Apostolorum Petri et Pauli, et Piotra i Pawła, a także tych istorum, et omnium Sancto- (których szczątki są w ołtarzu) i rum: ut illis proficiat ad ho- wszystkich Świętych: niech norem, nobis autem ad salu- posłuży im ku chwale, nam zaś tem: et illi pro nobis interce- pomoże do zbawienia; niechaj ci, dere dignentur in coelis, quo- których ze czcią wspominamy na rum memoriam agimus in ter- ziemi, raczą orędować za nami w ris. Per eumdem Christum, Do- niebie: przez tegoż Chrystusa, minum nostrum. Amen. Pana naszego. Amen. Wezwanie do modlitwy i Sekreta Orate fratres to jakby pożegnanie przed wielkimi tajemnicami, kiedy kapłan powraca do ołtarza, okręcając się przez prawe ramię, jakby zamykał drzwi i przekraczał nieodwołalnie pewnien próg. Teraz kapłan pozostaje jako pośrednik sam na sam z Bogiem, jak arcykapłan w przybytku. Kapłan całuje ołtarz i zwraca się do wiernych prosząc o szczególne skupienie i zjednoczenie w modlitwie. Wierni wstają na Orate fratres (jeśli nie było okadzenia). S. Orate, fratres: ut meum ac K. Módlcie się, bracia, aby mo-ją i vestrum sacrificium acceptabile waszą ofiarę przyjął Bóg Oj-ciec fiat apud Deum Patrem omni- wszechmogący. potentem. Tylko w Mszy cichej odpowiadamy głośno z ministrantem: M. Suscipiat Dominus sacrificium de manibus tuis ad laudem et gloriam nominis sui, ad utilitatem quoque nostram, totiusque Ecclesiae suae sanctae. W. Niech przyjmie Pan ofiarę z rąk twoich na cześć i chwałę Imienia swego, oraz na pożytek nasz i całego świętego Kościoła swego. Kapłan odpowiada po cichu: S. Amen. K. Amen. Po czym odmawia modlitwę (lub modlitwy) przypadającą na dany dzień, w której poleca ofiary Bogu. Jest ona zwana Sekretą prawdopodobnie dlatego, że jest odmawiana po cichu.

41 S. Tua, Domine, propitiatione, et beatae Mariae semper Virginis intercessione, ad perpetuam atque praesentem haec oblation nobis proficiat prosperitatem et pacem. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium Tuum, Qui Tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti, Deus, Per omnia saecula saeculorum. K. Panie, niech z Twego zmiłowania, a za przyczyną błogosławionej Maryi zawsze Dziewicy, ofiara ta wyjedna nam wieczne i doczesne szczęście oraz pokój. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg przez wszystkie wieki wieków Po ostatniej z nich kapłan mówi głośno: S. Per omnia saecula saeculo- K. Przez wszystkie wieki wie-ków. rum. M. Amen. W. Amen. Kapłan, dokonując ofiary mocą Chrystusową, zanosi do Boga modlitwę uwielbienia i dziękczynienia. Dlatego nazywamy ją eucharystyczną (eucharystein - dzięki czynić). Dwa razy jednak tę modlitwę przerywa, aby odmówic modlitwę wstawienniczą. Wierni stoją. Prefacja czyli Przedśpiew Dialog przed Prefacją S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Sursum corda. M. Habemus ad Dominum. S. Gratias agamus Domino, Deo nostro. M. Dignum et iustum est. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. K. W górę serca. W. Wznieśliśmy je ku Panu. K. Dzięki składajmy Panu Bogu naszemu. W. Godne to i sprawiedliwe. Prefacja o Matce Bożej S. Vere dignum et iustum est, K. Zaprawdę godne to

42 aequum et salutare, nos tibi i sprawiedliwe, słuszne semper et ubique gratias agere: i zbawienne, abyśmy zawsze Domine, sancte Pater, i wszędzie Tobie sładali omnipotens aeterne Deus: Et te in dziękczynienie: Panie, Ojcze Veneratione beatae Mariae Święty, wszechmogący wieczny semper Virginis collaudare, Boże: I abyśmy Cię wielbili, benedicere et praedicare. Quae et błogosłąwili i wysławiali czcząc Unigenitum tuum Sancti Spiritus Najświętszą Maryję zawsze obumbratione concepit: et, virgini Dziewicę. Ona to poczęła tatis gloria permanente, lumen Jednorodzonego Syna Twojego za aeternum mundo effiidit, Iesum sprawą Ducha Świętego Christum Dominum nostrum. Per i zachowując chwałę dziewictwa quern maiestatem tuam laudant wydała światu światłość Angeli, adorant Dominationes, przedwieczną Jezusa Chrystusa, tremunt Pot estates. Caeli Pana naszego. Przez Niego caelorumque Virtutes, ac beata majestat Twój chwalą Aniołowie, Seraphim, socia exsultatione uwielbiają Państwa, z lękiem concelebrant. Cum quibus et czczą Potęgi. A wspólnie z nimi w nostras voces ut admitti iubeas, radosnym uniesieniu sławią deprecamur, supplici confessione Niebiosa, Moce niebieskie dicentes: i błogosławieni Serafini. Z nimi to prosimy Cię dozwól i naszym głosom wołać w pokornym uwielbieniu: Sanctus - Święty Kapłan pochyla się i mówi, a ministrant trzykroć dzwoni. Wierni klękają na dźwięk dzwonka. S. Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis. K. Święty, Święty, Święty, Pan Bóg Zastępów. Pełne są nie-biosa i ziemia chwały Twojej. Hosanna na wysokości. Wierni żegnają się na słowa: (+) Benedictus qui venit in (+) Błogosławiony, który idzie w nomine Domini. Hosanna in imię Pańskie. Hosanna na excelsis. wysokości.

43

44

45 KANON MSZY ŚWIĘTEJ

46

47 M KANON MSZY ŚWIĘTEJ odlitwy Kanonu, którego pochodzenie sięga pierwszych wieków Kościoła, odzwierciedlają dokładnie myśl Apostołów i Zba-wiciela. Kanon z języka gr. oznacza regułę, normę. Sam Kanon wraz z Konsekracją jest sercem Mszy św. Podczas trwania Kanonu panuje cisza, a wszyscy trwamy w postawie klęczącej. Jest to sposób wyrażenia podziwu i zachwytu nad tą niezgłębioną tajemnicą. Cisza jest też odpowiednikiem ikonostasu w liturgii wschodniej. Tworzy pewną niedostępność, przestrzeń sacrum. (Pierwsza) modlitwa wstawiennicza Kapłan ogólnie poleciwszy Ofiarę wstawia się (a) za cały Kościół wojujący (b) za biorących udział w Ofierze (c) w łączności z Kościołem tryumfującym. Kapłan rozpoczyna Kanon wznosząc, opuszczając ręce, czyniąc głęboki pokłon i błogosławiąc dary ofiarne. Te igitur - ogólne polecenie ofiar Kapłan błaga Boga, by przyjął Ofiarę swego Syna. S. Te igitur, clementissime Pater, per Iesum Christum Filium tuum Dominum nostrum, supplices rogamus ac petimus, uti accepta habeas, et benedicas haec (+) dona, haec (+) munera, haec (+) sancta sacrificia illibata. K. Ciebie wiec, najmiłościwszy Ojcze, przez Jezusa Chrystusa Syna Twojego, Pana naszego, pokornie błagamy i prosimy: przyjmij te (+) dary, te (+) daniny, te (+) święte, nieskalane ofiary. In Primis - Za Kosciół wojujący Kapłan modli się za Kościół, papieża, biskupa miejsca i innych biskupów. S. In primis, quae tibi offeri-mus pro Ecclesia tua sancta Catholica quam pacificare, custodire, adunare, et regere digne-ris toto orbe terrarum: una cum famulo tuo Papa nostro N. et Antistite nostro N. et omnibus orthodoxis, atque Catholicae et K. Składamy Ci je przede wszystkim za Kościół Twój Święty, powszechny: racz Go obdarzyć pokojem, strzec, jednoczyć i rządzić Nim na całym okręgu ziemskim, wraz ze sługą Twoim Papieżem naszym N., i Bisku-pem naszym N., i ze wszystkimi prawowiernymi powszechnej

48 Apostolicae fidei cultoribus. i apostolskiej wiary wyznawca-mi. Memento - za uczestników (wspomnienie żywych) Kapłan modli się za tymi, których chce szczególnie polecić w tej Eucharystii. Tu wspomina osoby, za które odprawia Mszę św. wg intencji, którą przyjął. S. Memento, Domine famulorum, famularumque tuarum N. N. et omnium circumstantium, quorum tibi fides cognita est, et nota devotio, pro quibus tibi offerimus: vel qui tibi offerunt hoc sacrificium laudis, pro se suisque omnibus: pro redemptione animarum suarum, pro spe salutis et incolumitatis su-ae: tibique reddunt vota sua aeterno Deo, vivo et vero. K. Pomnij, Panie na sługi i służebnice Twoje N.N. i na wszystkich tu obecnych, których wierność jest Ci wiadoma, a gorliwość znana, za których Tobie ofiarujemy i którzy Ci składają tę ofiarę uwielbienia za siebie samych i za wszystkich swoich, za odkupienie dusz swoich, w nadziei zbawienia i ocalenia swego, oddając dary swoje, Tobie, Bogu wiecznemu, żywemu i prawdziwemu. Communicantes - w łączności z Kościołem tryumfującym Łącząc się ze Świętymi, wspominamy Matkę Bożą, św. Józefa, Apostołów i dwunastu męczenników pierwszych wieków. Początek tej modlitwy ulega zmianie w niektóre święta. S. Communicantes, et memoriam venerantes, in primis gloriosae semper virginis Mariae, Genitricis Dei et Domini nostri Iesu Christi: sed et beati Ioseph, eiusdem virginis Sponsi et beatorum Apostolorum ac Martyrum tuorum, Petri et Pauli, Andreae, Iacobi, Ioannis, Thomae, Iacobi, Philippi, Bartholomaei, Matthaei, Simonis et Thaddaei: Lini, Cleti, Clementis, Xysti, Cornelii, Cypriani, Laurentii, Chrysogoni, Ioannis et Pauli, Cosmae et Da- K. W świętym obcowaniu, ze czcią wspominamy przede wszystkim wsławioną zawsze Dziewicę Maryję, Rodzicielkę Boga, Pana naszego, Jezusa Chrystusa, a także świętych Apostołów i Męczenników Twoich: (Apostołów) Piotra i Pawła, Andrzeja, Jakuba Jana, Tomasza, Jakuba, Filipa, Bartłomie-ja, Mateusza, Szymona, i Tadeusza, (Papieży) Linusa, Kleta, Klemensa, Ksystusa, Korneliusza, (Męczenników) Cypriana, Wawrzyńca, Chryzogona, Jana

49 miani, et omnium sanctorum tuorum: quorum meritis precibusque concedas, ut in omnibus protectionis tuae muniamur auxilio. Per eumdem Christum Dominum nostrum. Amen. i Pawła, Kosmę i Damiana, i wszystkich Świętych Twoich: racz dla ich zasług i modlitw wspierać nas w każdej potrzebie pomocą Swojej opieki. Przez tegoż Chrystusa, Pana na-szego. Amen. Hanc Igitur - prośba o przyjęcie ofiary Kapłan wyciąga dłonie nad Hostią i kielichem, tak jak niegdyś to czynił arcykapłan żydowski nad żertwą ofiarną. Ministrant dzwoni. S. Hanc igitur oblationem servitutis nostrae, sed et cunctae familiae tuae, quaesumus, Domine, ut placatus accipias: diesque nostros in tua pace disponas, atque ab aeterna damnatione nos eripi, et in electorum tuorum iubeas grege numerari. Per Christum Dominum nostrum. Amen. K. Prosimy Cię przeto, Panie, abyś tę ofiarę sług Twoich i całej rodziny Twojej miłościwie przyjął, dni życia naszego w pokoju swym ustalił i zechciał od wiecznego potępienia nas wy-bawić i zaliczyć w poczet wy-branych Twoich. Przez Chry-stusa, Pana naszego. Amen. Quam Oblationem - Prośba o przeistoczenie Kulminacyjnym punktem w Ofierze Mszy Świętej jest przeistoczenie chleba w Ciało, a wina w Krew Pańską. Ofiara, które się spełnia na ołtarzu, jest tą odkupieńczą Ofiarą, która się dokonała na Kalwarii. We Mszy św. Ofiara ta uobecnia się na sposób bezkrwawy, sakramentalny. Zobrazować ma to osobna konsekracja chleba, a później wina jako oddzielenie Krwi od Ciała Chrystusa. Ten sam Kapłan Chrystus i Ofiara ta sama. Tu jednak przez pośrednictwo wyświęconego kapłana, który działa in prsona Christi (w osobie Chrystusa). Otwórzmy serca na łaski płynące z tej Ofiary. Wzbudźmy w sobie wiarę w obecność Chrystusa pod postaciami chleba i wina (obecne jest Jego Bóstwo, Dusza, Ciało i Krew). Mówmy po cichu, podczas podniesienia słowa św. Tomasza: Pan Bóg i Bóg mój. (7 lat odp. dla tych, co mówią codzień odp. zup. raz na tydzień pod zwykłymi warunkami. S. Pen. 26, I, 1937) S. Quam oblationem tu, Deus, in K. Wsród wszystkich ofiar, proomnibus, quaesumus be- simy Cię, Ty Boże, racz te ponedictam (+), adscriptam (+), błogosławić (+), uznać (+), za-

50 ratam (+), rationabilem, acceptabilemque facere digneris: ut nobis Corpus (+), et Sanguis (+) fiat dilectissimi Filii tui, Do-mini nostri Iesu Christi. twierdzić (+), prawdziwą i miłą sobie uczynić, tak, żeby stała się dla nas Ciałem (+) i Krwią (+) najmilszego Syna Twojego, Pa-na naszego, Jezusa Chrystusa. Konsekracja chleba Kapłan bierze do rak Hostię S. Qui pridie quam pateretur, accepit panem in sanctas ac venerabiles manus suas: et elevatis oculis in coelum ad te Deum Patrem suum omnipotentem, tibi gratias agens, benedixit (+), fregit, deditque discipulis suis, dicens: Accipite, et manducate ex hoc omnes: K. Który w przedzień Swej Męki wziął chleb w święte i czczigodne ręce Swoje, a wzniósłszy oczy ku niebu do Ciebie, Boga, Ojca Swego wszechmogącego, Tobie czyniąc dzięki, pobłogosławił (+), połamał i rozdał ucz-niom Swoim, mówiąc: Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy: Kapłan pochyla się nad Hostią i wymawia dosłyszalnie słowa Chrystusa: HOC EST ENIM CORPUS MEUM TO JEST BOWIEM CIAŁO MOJE Kapłan klęka przed Najświętszym Sakramentem. Następnie podnosi Hostię Najświętszą, a wierni adorują w ciszy Ciało Pańskie. Kapłan ponownie klęka. Towarzyszy dźwięk dzwonka. Od tej pory kapłan będzie trzymał aż do obmycia rąk palec wskazujący i kciuk złączone. Jest to troska o każdą kruszynkę Hostii św.

51 Konsekracja wina Kapłan bierze do rąk Kielich. S. Simili modo postquam coenatum est, accipiens et hunc praeclarum Calicem in sanctas ac venerabiles manus suas: item tibi gratias agens, benedi-xit (+), deditque discipulis suis, dicens: Accipite, et bibite ex eo omnes. K. Podobnie, gdy było po wieczerzy, ujmując i ten przesławny Kielich w święte i czcigodne ręce Swoje, również dzięki Tobie czyniąc, pobłogosławił (+) i podał uczniom Swoim, mówiąc: Bierzcie i pijcie z niego wszyscy: Kapłan pochyla się nad Kielichem i wymawia dosłyszalnie słowa Chrystusa: HIC EST ENIM CALIX TO JEST BOWIEM KIELICH SANGUINIS MEI, NOVI ET KRWI MOJEJ, NOWEGO I AETERNI TESTAMENTI: WIECZNEGO PRZYMIERZA: MYSTERIUM FIDEI: TAJEMNICA WIARY: QUI PRO VOBIS ET PRO KTÓRY ZA WAS I ZA WIELU MULTIS EFFUNDETUR IN WYLANY BĘDZIE NA REMISSIONEM ODPUSZCZENIE PECCATORUM. GRZECHÓW. Haec quotiescumque feceritis, in To ile razy czynić będziecie, na mei memoriam facietis. Moją czyńcie pamiątkę. Kapłan przyklęka przed Krwią Pańską, podnosi kielich. Wierni adorują w ciszy Krew Przenajświętszą. Następnie ponownie kapłan klęka. Towarzyszy dźwięk dzwonka. Unde Et Memores - Wspomnienie Tajemnicy Odkupienia (Anamneza) Pamiątka Chrystusa, to nie tylko czcze wspomnienie, ale rzeczywiste uobecnienie całej Tajemnicy Odkupienia - co też podkreśla natychmiast kapłan w następnej modlitwie zwanej "Anamneza" czyli "wspomnienie". S. Unde et memores Domine, nos servi tui, sed et plebs tua sancta, eiusdem Christi Filii tui Domini nostri, tam beatae K. Przeto i my słudzy Twoi, Panie, oraz lud Twój święty, wspominając tak błogosławioną Mękę, jak też i Zmartwychwsta-

52 passionis, nec non et ab inferis resurrectionis, sed et in caelos gloriosae ascensionis: offeri-mus praeclarae majestati tuae de tuis donis ac datis, hostiam (+) puram, hostiam (+) san-ctam, hostiam (+) immacula-tam, Panem (+) sanctum vitae aeternae, et Calicem (+) salutis perpetuae. nie z otchłani i chwalebne Wniebowstąpienie tegoż Chrystusa, Syna Twojego, Pana naszego, ofiarujemy przedostojnemu Majestatowi Twojemu, z darów i dobrodziejstw Two-ich, Hostię (+) czystą, Hostię (+) świetą, Hostię (+) Niepoka-laną, Chleb (+) święty wiekui-stego życia i Kielich (+) zbawie-nia wiecznego. Supra Quae - Modlitwa o przyjęcie Ofiary bezkrwawej Bóg łaskawie przyjął ofiary Starego Zakonu, które były tylko figurą Ofiary Chrystusa; o ile bardziej przychylnie raczy wejrzeć na Ofiarę Nowego Przymierza. S. Supra quae propitio ac sereno vultu respicere digneris: et accepta habere, sicuti accepta habere dignatus es munera pueri tui iusti Abel, et sacrificium patriarchae nostri Abrahae: et quod tibi obtulit summus sacerdos tuus Melchisedech, sanctum sacrificium, immaculatam hostiam. K. Racz na nie wejrzeć przejednanym i łaskawym obliczem i przyjąć je tak mile, jak mile przyjąć raczyłeś dary sprawiedliwego sługi Twego Abla i ofiarę Patryjarchy naszego Abrahama i tę, którą Ci złożył najwyższy Twój Kapłan Melchizedek, ofiarę świętą, hostię niepokalaną. Druga modlitwa wstawiennicza Supplices - za uczestników Ofiary Kapłan głęboko pochylony nad ołtarzem, modli się o łaski dla uczestników Ofiary, którzy złączą się z nią poprzez Komunię św. Owym aniołem, który ma Ofiarę przedstawić jest sam Chrystus. Według innych jest nim Duch Święty lub jakiś anioł ofiarnik. S. Supplices te rogamus, omni- K. Pokornie Cię błagamy, wszepotens Deus; iube haec perferri chmogący Boże, rozkaz, by ręce per manus sancti Angeli tui in świętego Anioła Twego zaniosły tę

53 sublime altare tuum, in conspectu divinae majestatis tuae: ut quotquot ex hac altaris participatione, sacrosanctum Filii tui Corpus (+) et Sanquinem (+) sumpserimus omni benedictione caelesti et gratia repleamur. Per eumdem Christum, Domi-num nostrum. Amen. Ofiarę na niebiański Twój ołtarz, przed oblicze Boskiego Majestatu Twego, abyśmy wszyscy, tego ołtarza uczestni-cy, pożywając przenajświętsze Ciało (+) i Krew (+) Syna Twe-go, otrzymali z niebios pełnię błogosławieństwa i łaski. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. Amen. Memento - za dusze w czyśćcu Kapłan modli się za tymi, których chce szczególnie polecić w tej Eucharystii. Tu wspomina osoby zmarłe, za które odprawia Mszę św. wg intencji, którą przyjął. Określenie nieba jako miejsca ochłody przypomina o ogniu czyśćcowym. S. Memento etiam, Domine, famulorum famularumque tuarum N.N. qui nos praecesserunt cum signo fidei, et dormiunt in somno pacis. Ipsis, Domine, et omnibus in Christo quiescentibus, locum refrigerii, lucis et pacis, ut indulgeas, deprecamur. Per eumdem Christum Dominum nostrum. Amen. K. Pomnij też, Panie, na sługi i służebnice Twoje N.N., którzy nas wyprzedzili ze znamieniem wiary i śpią snem pokoju. Błagamy Cię, Panie, użycz im i wszystkim tym, którzy w Chrystusie spoczywają, miej-sca ochłody, światła i pokoju. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. Amen. Nobis Quoque Peccatoribus - w łącznosci z Kościołem tryumfującym Myśl o niebie rodzi pokorną i ufną modlitwę. Mimo, że grzeszni i bez żadnych zasług, żebrzemy jednak o przebaczenie, ufni, że wraz z Apostołami i Męczennikami dostąpimy szczęścia wybranych w niebie. Kapłan bije się w piersi mówiąc umiarkowanym głosem pierwsze słowa. Następnie kontynuuje w ciszy modlitwę. S. Nobis quoque peccatori- K. Nam także, grzesznym słu-gom bus famulis tuis, de multitu- Twoim, którzy pokładamy

54 dine miserationum tuarum sperantibus, partem aliquam et societatem donare digneris, cum tuis sanctis Apostolis et Martyribus: cum Ioanne, Stephano, Matthia, Barnaba, Ignatio, Alexandro, Marcellino, Petro, Felicitate, Perpetua, Agatha, Lucia, Agnete, Caecilia, Anastasia, et omnibus sanctis tuis: intra quorum nos consortium, non aestimator meriti, sed veniae, quaesumus, largitor admitte. Per Christum Dominum nostrum. nadzieję w mnóstwie litości Twojej, racz dać jakiś udział i obcowanie ze świętymi Twoimi Apostołami i Męczennikami: Janem (Chrzcicielem), Szczepanem (Diakonem), Maciejem (Apostołem), Barnabą, Ignacym (Biskupem) Aleksandrem, Marcelinem, Piotrem, (Męczennice) Felicytą, Perpetuą, Aga-tą, Łucją, Agnieszką, Cecylią, Anastazją, i całym gronem Twych Świętych; dopuść nas, prosimy, do ich współdziedzi-ctwa, nie z naszych zasług bio-rąc miarę, lecz przebaczeniem obdarzając. Przez Chrystusa, Pana naszego. Zakończenie Następuje zakończenie uroczystej modlitwy Kościoła. Chrystus nas zjednoczył ze sobą w swojej Ofierze. S. Per quem haec omnia, Domine, semper bona creas, sanctificas (+), vivificas (+), benedicis (+) et praestas nobis. K. Przez Niego, Panie, te wszystkie dary zawsze dobrymi stwarzasz, uswięcasz (+), ożywiasz (+), błogosławisz (+) i nam ich udzielasz. Kapłan odkrywa kielich i czyni Hostią Św. pięć razy znak krzyża, po czym podnosi kielich wraz z Hostią (Małe Podniesienie). Jednocześnie wielbi Boga, mówiąc: S. Per ipsum (+), et cum ipso (+), et in ipso (+), est tibi Deo Patri (+) omnipotenti, in unitate Spritus (+) Sancti, omnis honor et gloria. K. Przez Niego (+), i z Nim (+), i w Nim (+) masz, Boże Ojcze (+) wszechmogący, w jedności Ducha (+) Świętego, wszelką cześć i chwałę. Na ostatnie słowa powyższej modlitwy ministrant dzwoni. Następnie kapłan głośno mówi: S. Per omnia saecula lorum. M. Amen. saecu- K. Przez wszystkie wieki wieków. W. Amen.

55 Lud odpowiada Amen potwierdzając swoje zjednoczenie z Ofiarą Chrystusa. Teraz wierni wstają. KOMUNIA ŚWIĘTA Teraz po złożeniu Ofiary, następuje uczta ofiarna. W odpowiedzi na nasze dary, prośby i błagania Bóg udzieli nam Pokarmu świętego, w którym są zawarte wszystkie łaski i dobrodziejstwa, bo Pokarm ten, to sam Pan Jezus pod postaciami chleba i wina. Jest to stwierdzenie, ze Bóg nas wysłuchał i chce nam dopomóc, jako swym dzieciom. Jako przygotowanie do Komunii św. odmówmy z głębi serca Ojcze nasz i prośmy Pana Jezusa, aby to Jego Ciało, które spożywać będziemy, stało się nam lekarstwem dla duszy i ciała. Pater Noster - Modlitwa Pańska Modlitwę Ojcze nasz odmawia sam kapłan. S. Oremus. Praeceptis salutari- K. Módlmy się. Nauką zbawiebus moniti, et divina institu- nną zachęceni i Boskim ustanotione formati, audemus dicere: wieniem przygotowani, ośmielamy się mówić: S. Pater noster, qui es in cae- K. Ojcze nasz, Któryś jest lis, sanctificetur nomen tuum. w niebie, święć się Imię Twoje. Adveniat regnum tuum. Fiat Przyjdź królestwo Twoje, Bądź voluntas tua, sicut in caelo et in wola Twoja, jako w niebie tak terra. Panem nostrum quoti- i na ziemi: Chleba naszego podianum da nobis hodie. Et di- wszedniego daj nam dzisiaj. mitte nobis debita nostra, sicut I odpuść nam nasze winy, jako et nos dimittimus debitoribus i my odpuszczamy naszym winostris. Et ne nos inducas in nowajcom. I nie wódź nas na

56 tentationem. pokuszenie. Wierni odpowiadają: M. Sed libera nos a malo. S. (po cichu) Amen. W. Ale nas zbaw ode złego. K. Amen. Libera Nos i Łamanie Chleba Ta modlitwa jest rowinięciem modlitwy Ojcze nasz. Kapłan odmawia ją w ciszy. W trakcie kładzie Hostię na patenę, a na ostatnie słowa dokonuje Jej łamania. Obrzęd Łamania Chleba jest również symbolem gwałtownej śmierci Chrystusa. Połączenie zaś Hostii z Krwią wskazuje na Jego zmartwychwstanie. S. Libera nos, quaesumus, Do- K. Wybaw nas, prosimy Cię, Panie, mine, ab omnibus malis, prae- od wszelkich nieszczęść przeszłych, teritis, praesentibus et futuris: obecnych i przy-szłych, a za et intercedente beata et glori- przyczyną Najświętszej i osa semper Virgine Dei Geni- chwalebnej zawsze Dziewicy, trice Maria, cum beatis Apo- Bogarodzicy Maryi, świę-tych stolis tui Petro et Paulo, atque Apostołów Twoich Piotra Andrea, et omnibus Sanctis, da i Pawła, oraz Andrzeja i wszypropitius pacem in diebus no- stkich Świętych, udziel nam mistris: ut, ope misericordiae tuae łościwie pokoju za dni naszych, adiuti, et a peccato simus sem- abyśmy wsparci pomocą miłoper liberi et ab omni perturba- sierdzia Twego i od grzechu byli tione securi. Per eumden Domi- zawsze wolni i od wszelkiej trwogi num nostrum Iesum Christum, bezpieczni. Przez tegoż Pana Filium tuum. Qui tecum vivit et naszego Jezusa Chrystu-sa, Syna regnat in unitate Spiritus Sancti Twojego, który z Tobą żyje i króluje Deus. w jedności Ducha Świętego Bóg. Modlitwy o pokój Pierwszym owocem Eucharystii jest pokój, czyli jedność z Bogiem i jedność między nami. Kapłan kończy powyższą modlitwę głośno mówiąc: S. Per omnia saecula saeculo- K. Przez wszystkie wieki wierum. M. Amen. ków. W. Amen. S. Pax (+) Domini sit (+) sem- K. Pokój (+) Pana niech (+) bęper vobiscum (+). dzie zawsze z wami (+).

57 M. Et cum spiritu tuo. W. I z duchem twoim. Kapłan wpuszcza cząstkę Hostii Św. do kielicha, mówiąc w ciszy: S. Haec commixtio et conse- K. To połączenie i poświecenie cratio Corporis at Sanguinis Ciała i Krwi Pana naszego, JeDomini nostri Iesu Christi fiat zusa Chrystusa, niech się nam, accipientibus nobis in vitam którzy je przyjmujemy, przyczy-ni aeternam. Amen. do żywota wiecznego. Amen. Agnus Dei - Baranku Bozy Chrystus jest Barankiem, który zgładziwszy grzechy świata przez Mękę i Śmierć, pojednał nas z Bogiem i udzielił prawdziwego pokoju. Ujrzałem ( ) Baranka jakby zabitego (Ap 5,6). Przed Agnus Dei wierni ponownie klękają. W Mszach cichych wierni biją się w piersi mówiąc wraz z kapłanem: S. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, dona nobis pacem. K. Baranku Boży, który grzechy świata, zmiłuj nami. (2 Baranku Boży, który grzechy świata, obdarz kojem. gładzisz się nad razy) gładzisz nas po- Modlitwy przed Komunią Następują trzy ciche prywatne modlitwy kapłana, pięknie przypominające skutki, jakie Komunia św. ma spowodować w duszach naszych: pokój, oczyszczenie z win powszednich, uśmierzenie złych skłonności i zjednoczenie z Bogiem. Opieramy się w tej chwili na zasługach Chrystusa i wierze Kościoła. Pierwsza modlitwa przypomina

58 obowiązek pojednania się z bliźnimi. Opuszcza się ją w mszach za zmarłych. Domine Iesus Christe I S. Domine Iesu Christe, qui dixisti Apostolis tuis: pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis: ne respicias peccata mea, sed fidem Ecclesiae tuae; eamque secundum voluntatem tuam pacificare et coadunare digneris. Qui vivis et regnas Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen. K. Panie Jezu Chryste, któryś rzekł Apostołom Twoim: pokój wam zostawiam, pokój Mój wam daję, patrz nie na grzechy moje, lecz na wiarę Twojego Kościoła, i racz go według Twej woli obdarzać pokojem i w je-dności umacniać, który żyjesz i królujesz, Bóg przez wszystkie wieki wieków. Amen. Kiedy w prezbiterium znajdują się inni duchowni, może być przekazany znak pokoju. Domine Iesu Christe II S. Domine Iesu Christe, Fili Dei vivi, qui ex voluntate Patris cooperante Spritu Sancto, per mortem tuam mundum vivificasti: libera me per hoc sacrosanctum Corpus et Sanguinem tuum ab omnibus iniquitatibus meis et universis malis: et fac me tuis semper inhaerere mandatis: et a te nunquam separari permittas: qui cum eodem Deo Patre et Spiritu Sancto vivis et regnas Deus in saecula saeculorum. Amen. K. Panie Jezu Chryste, Synu Boga żywego, który z woli Ojca za sprawą Ducha Świętego, przez śmierć Swoją świat ożywiłeś, wybaw mnie przez to Przenajświętsze Ciało i Krew Twoją od wszelkich nieprawoś-ci moich i od wszelkiego zła i spraw, bym zawsze strzegł przykazań Twoich i nie dozwól, bym się kiedykolwiek odłączył od Ciebie, który z tymże Ojcem i Duchem Świętym żyjesz i królujesz, Bóg na wieki wieków. Amen. Perceptio Corporis S. Perceptio Corporis tui, Do- K. Przyjęcie Ciała Twego, Panie mine Iesu Christe, quod ego in- Jezu Chryste, które ja, niego-dny dignus sumere praesumo, non sługa, spożywać się ważę, niechaj

59 mihi proveniat in iudicium et mi się nie obróci na sąd i condemnationem: sed pro tua potępienie, lecz niechaj raczej pietate prosit mihi ad tutamen- posłuży mi ku obronie i uzdrotum mentis et corporis, et ad wieniu duszy i ciała: który żyjesz i medelam percipiendam. Qui vi- królujesz z Bogiem Oj-cem w vis et regnas cum Deo Patre in jedności Ducha Świętego Bóg, unitate Spiritus Sancti Deus, per przez wszystkie wieki wieków. omnia saecula saeculorum. Amen. Amen. Komunia kapłana Kapłan dopełnia Ofiary, przyjmując Krew Chrystusa. Kapłan przyklęka, bierze do rąk Hostię św., aby ją przyjąć i mówi: S. Panem caelestem accipiam et K. Chleb niebiański nomen Domini invocabo. i wezwę Imienia Pana. przyjmę Trzymając Hostię Świętą w lewej dłoni, kapłan uderza się w piersi trzy razy, a ministrant dzwoni. Pierwsze słowa kapłan mówi głosem umiarkowanym, a pozostałe w ciszy. S. Domine, non sum di-gnus ut intres sub tectum me-um: sed tantum dic verbo, et sanabitur anima mea (ter.) K. Panie, nie jestem godzien, abyś wszedł pod dach mój, ale rzeknij tylko słowo, a będzie uzdrowiona dusza moja. (trzykrotnie) Trzymając Hostię Świętą w prawej ręce, kapłan czyni Nią znak krzyża i mówi: S. Corpus Domini nostri Iesu K. Ciało Pana naszego Jezusa Christi custodiat animam me- Chrystusa niechaj strzeże duszy am in vitam aeternam. Amen. mojej na żywot wieczny. Amen. Po chwili kapłan bierze do rąk Kielich i w duchu wdzięczności po cichu modli się słowami psalmu, który Chrystus odmawiał w czasie Ostatniej Wieczerzy: S. Quid retribuam Domino pro omnibus, quae retribuit mihi? Calicem salutaris accipiam, et nomen Domini invocabo. Laudans invocabo Dominum, et ab inicimcis meis salvus ero. S. Sanguis Domini nostri Jesu K. Cóż zwrócę Panu za wszy-stko, co dla mnie uczynił? Kie-lich zbawienia wezmę i wezwę Imienia Pana. Wielbiąc zawo-łam do Pana i od nieprzyjaciół moich będę ocalony. K. Krew Pana naszego Jezusa

60 Christi custodiat animam me-am Chrystusa niechaj strzeże duszy in vitam aeternam. Amen. mojej na żywot wieczny. Amen. Komunia wiernych Ponowne Confiteor wiernych Jest to część liturgii, która może być opuszczona. Kiedy kapłan spożywa Krew Pańską, ministrant rozpoczyna ponownie spowiedź powszechną w celu oczyszczenia serca przed Komunią św. Wierni mówią trwając na kolanach w postawie pochylonej: M. Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato Ioanni Baptistae, sanctis Apostolis Petro et Paulo, omnibus Sanctis et tibi, Pater, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, et opere: W. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Ma-ryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i tobie, Ojcze, żem zgrzeszył bardzo myślą, mową i uczynkiem: Uderzyć się trzykroć w piersi mówiąc: mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper virginem, beatum Michaelem archangelum, beatum Ioannem Baptistam, sanctos Apostolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et te, Pater, orare pro me ad Dominum Deum nostrum. moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Aposto-łów Piotra i Pawła, wszystkich Świętych, i ciebie, Ojcze, o modlitwę do Pana Boga naszego. Kapłan wstawia się za ogółem wiernych: S. Misereatur vestri omnipotens Deus, et dimissis peccatis vestris, perducat vos ad vitam aeternam. M. Amen. K. Niech się zmiłuje nad wami Bóg wszechmogący, a odpuściwszy wam grzechy, niech was doprowadzi do żywota wiecznego. W. Amen. Wierni prostują się i żegnają się na słowa kapłana:

61 S. Indulgentiam, (+) absolutionem et remissionem peccatorum vostrorum, tribuat vobis omnipotens et misericors Dominus. M. Amen. K. Pan wszechmogący i miłosierny niechaj wam udzieli przebaczenia, (+) rozgrzeszenia i odpuszczenia grzechów wa-szych. W. Amen. Kapłan zwraca się teraz do wiernych z Cyborium i trzymając Hostię Świętą, mówi: S. Ecce Agnus Dei, ecce Qui to- K. Oto Baranek Boży: oto Ten, llit peccata mundi. który gładzi grzechy świata. Bij się w piersi i mów wraz z ministrantem i kapłanem: M. Domine, non sum dignus ut intres sub tectum meum: sed tantum dic verbo, et sanabitur anima mea (ter.) W. Panie, nie jestem godzien, abyś wszedł pod dach mój, ale rzeknij tylko słowo, a będzie uzdrowiona dusza moja. (trzykrotnie) Komunię św. przyjmujemy w postawie klęczącej i do ust. Ręce mamy złożone. Kapłan błogosławi wiernego czyniąc Hostią znak krzyża i podając Komunię św. mówi: S. Corpus Domini nostri Iesu K. Ciało Pana naszego Jezusa Christi custodiat animam tuam in Chrystusa niechaj strzeże duszy vitam aeternam. Amen. twojej na żywot wieczny. Amen. Wierny nie odpowiada Amen. Dziecku, które nie przyjmuje jeszcze Komunii św. może kapłan uczynić znak krzyża Hostią, udzielając w ten sposób błogosławieństwa. Po przyjęciu Komunii św. wejdź w osobisty dialog w Panem Jezusem. Powiedz, że Go kochasz. Proś Go o potrzebne łaski. Komunia św. jest najdoskonalszym sposobem uczestnictwa i przyjęcia łask płynących z Ofiary. Dziękczynienie Te modlitwy są dziękczynieniem za udzielony nam Chleb Życia. Ministrant nalewa wina do kielicha. Kapłan modli się: S. Quod ore sumpsimus Domine, pura mente capiamus: et de munere temporali fiat nobis remedium sempiternum. K. Cośmy usty spożyli, Panie, daj czystym przyjąć umysłem, a dar ten doczesny niech się nam stanie lekarstwem na wie-czność. Ministrant polewa palce kapłana winem i wodą - kapłan modli się: S. Corpus tuum, Domine, quod K. Ciało Twe, Panie, które spo-

62 sumpsi, et Sanguis, quem potavi, adhaereat visceribus meis: et praesta, ut in me non rema-neat scelerum macula, quem pura et sancta refecerunt sacra-menta. Qui vivis et regnas in saecula saeculorum. Amen. żyłem, i Krew, którą wypiłem, niech przywrze do mego wnę-trza, i spraw, aby zmaza grze-chów nie została we mnie, któ-rego czyste i święte posiliły Sa-kramenta. Który żyjesz i królu-jesz na wieki wieków. Amen. Kapłan wyciera kielich i przykrywa go welonem. Ministrant przenosi Mszał. Antyfona na Komunię Kapłan przechodzi na stronę Lekcji i odczytuje antyfonę na Komunię. W Mszy cichej czyni to głośno, a w śpiewanych w ciszy. S. Beata viscera Mariae Virginis, K. Błogosławione wnętrzności quae portaverunt aeterni. Patris Maryi Panny, które nosiły Syna Filium. Ojca Przedwiecznego. Postcommunio - Modlitwa po Komunii Na Dominus vobiscum wszyscy wstają. S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. S. Oremus. K. Pan z wami. W. I z duchem Twoim. K. Módlmy sie. Kapłan odczytuje modlitwę Postcommunio. Dziękujmy razem z kapłanem Panu Bogu, że nas raczył posilić Ciałem Syna Swego Jezusa Chrystusa i prośmy, aby ta Komunia św. dała nam siłę do spełnienia naszych obowiązków i doprowadziła do życia wiecznego. S. Sumptis, Domine, saliitis nostrae subsidiis: da, quaesumus, beatae Mariae semper Virginis patrociniis nos ubique protegi; in cuius veneratione haec tuae obtiilimus maiestati. Per Dominum nostrum Iesum Christum, K. Przyjąwszy zasiłek naszego zbawienia, prosimy Cię, Panie, daj, by nas nieustannie chroniła opieka błogosławionej Maryi Dziewicy, na której cześć zło yliśmy tę ofiarę. Przez Pana

63 Filium tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitate... naszego Jezusa Chrystusa,który żyje i króluje w jedności... Modlitwa ta (lub modlitwy) kończy się słowami: S. Per omnia saecula saeculorum. M. Amen. K. Przez wszystkie wieki wieków. W. Amen. OBRZĘDY ZAKOŃCZENIA Po skończonych modlitwach kapłan wraca na środek ołtarza, całuje go. Następnie odwraca się do wiernych i mówi lub śpiewa: S. Dominus vobiscum. M. Et cum spiritu tuo. K. Pan z wami. W. I z duchem twoim. S. Ite, missa est. M. Deo gratias. K. Idźcie, Msza się skończyła. W. Bogu niech będą dzięki. W Mszach, po których ma miejsce procesja, kapłan zwrócony do krzyża mówi: S. Benedicamus Domino. M. Deo gratias. K. Błogosławmy Panu. W. Bogu niech będą dzięki. Placeat Tibi - Ostatnia modlitwa Pochylając się nad ołtarzem, kapłan modli się do Trójcy Przenajświętszej: S. Placeat tibi, sancta Trinitas, K. O Trójco Przenajświętsza, obsequium servitutis meae: et niechaj Ci miłym będzie hołd

64 praesta, ut sacrificium quod oculis tuae maiestatis indignus obtuli, tibi sit acceptabile, mihique, et omnibus pro quibus illud obtuli, sit te miserante propitiabile. Per Christum Dominum nostrum. Amen. służby mojej i spraw aby ta Ofiara, którą ja niegodny zaniosłem przed oczy majestatu Twego, była Tobie przyjemna, mnie zaś i wszystkim, za któ-rych ją złożyłem, stała się przejednaniem dzięki Twemu miłosierdziu. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen. Błogosławieństwo W Mszach za zmarłych i kiedy następuje procesja, opuszcza się błogosławieństwo. Kapłan całuje ołtarz. Wznosi i opuszcza ręce, jakby ściągał łaski z nieba, a na słowo "Pater" odwraca się do wiernych, by ich pobłogosławić. Wierni klękają na błogosławieństwo i czynią znak krzyża św. S. Benedicat vos omnipotens K. Niech was błogosławi wszedeus, Pater, et Filius (+), et chmogący Bóg, Ojciec i Syn (+), Spiritus Sanctus. M. Amen. i Duch Święty. W. Amen. Ostatnia Ewangelia Prolog Ewangelii wg św. Jana uwydatnia łączność tajemnic Wcielenia i Odkupienia. Przy końcu Mszy św. odmawia się go jako dziękczynienie za odnowienie tych tajemnic w Eucharystii i pomnożenie w nas łask dziecięstwa Bożego. Kapłan przechodzi na stronę Ewangelii. Czyni znak krzyża najpierw na ołtarzu, potem na swym czole, ustach i sercu. W Mszach cichych kapłan na głos recytuje. W mszach uroczystych wierni podejmują w tym czasie śpiew. Bez względu na rodzaj Mszy wierni wstają na Dominus vobiscum. S. Dominus vobiscum. K. Pan z wami. M. Et cum spiritu tuo. W. I z duchem twoim. S. (+) Initium sancti Evangelii K. (+) Początek świętej Ewangelii secundum Ioannem. według Świętego Jana. M. Gloria tibi Domine. W. Chwała Tobie Panie. S. In prinicipio erat Verbum, et K. Na początku było Słowo, a Verbum erat apud Deum, et Słowo było u Boga, a Bogiem było Deus erat Verbum. Hoc erat in Słowo. Ono to było na początku u

65 principio apud Deum. Omnia per Boga. Wszystko przez Nie się stało, ipsum facta sunt, et sine ipso a bez Niego nic się nie stało, co się factum est nihil, quod factum est. stało. W Nim było życie, a Życie In ipso vita erat, et vita erat lux było Światłością ludzi, a Światłość hominum: et lux in tenebris w ciemnościach świeci, a lucet, et tenebrae eam non ciemności Jej nie ogarnęły. comprehenderunt. Fuit homo missus a Deo, cui Był człowiek posłany od Boga, a na nomen erat Ioannes. Hic venit in imię mu było Jan. Ten przyszedł testimonium, ut testimo-nium na świadectwo, aby świadectwo perhiberet de lumine, ut omnes dać o Światłości, aby przezeń crederent per illum. Non erat ille wszyscy uwierzyli. Nie był on lux, sed ut testi-monium Światłością, ale miał świadczyć o perhiberet de lumine. Światłości. Erat lux vera, quae illuminat Było Światło prawdziwe, które omnem hominem venientem in oświeca każdego człowieka, gdy hunc mundum. In mundo erat, et na ten świat przychodzi. Ono było mundus per ipsum factus est, et na świecie, a świat przez nie został mundus eum non cognovit. In uczynion, a świat Go nie poznał. propria venit, et sui eum non Do swego przyszło, a swoi Go nie receperunt. Quotquot autem przyjęli. Tym zaś wszystkim, receperunt eum, dedit eis po- którzy Go przyjęli, dało moc, by testatem filios Dei fieri, his qui się stali synami Bożymi, tym co credunt in nomine eius. Qui non wierzą w Imię Jego, którzy nie z ex sanguinibus, neque ex krwi, ani z pożądliwości ciała, ani voluntate carnis, neque ex z woli męża, ale z Boga się voluntate viri, sed ex Deo nati narodzili. sunt. (hic genuflectitur) ET VER- (tu wszyscy klękają) A BUM CARO FACTUM EST, et SŁOWO CIAŁEM SIĘ STAŁO i habitavit in nobis et vidimus mieszkało między nami. I oglągloriam eius, gloriam quasi daliśmy chwałę Jego, chwałę jako Unigeniti a Patre, plenum gra- Jednorodzonego od Ojca, pełnego tiae et veritatis. łaski i prawdy. M. Deo gratias. W. Bogu niech będą dzięki.

66 W Mszach uroczystych kapłan po odczytaniu Ewangelii wychodzi wraz z asystą. Nie wynosi się kielicha. Podczas wyjścia usługujących wierni stoją. W zakrystii kapłan udziela błogosławieństwa ministrantom. Wiernym zaleca się samodzielne odmówienie poniższych modlitw po Mszach św. uroczystych. Antyfona do NMP Salve Regina, Mater misericor- Witaj Królowo, Matko miłosierdiae. Vita, dulcedo, et spes no- dzia, życie słodyczy i nadziejo stra, salve. Ad te clamamus nasza, witaj! Do Ciebie wołamy, exsules filii Hevae. Ad te Suspi- wygnańcy, synowie Ewy. Do ramus, gementes et flentes in hac Ciebie wzdychamy, jęcząc i płalacrimarum valle. Eia ergo, cząc na tym łez padole. Racz Advocata nostra, illos tuos mi- przeto, Orędowniczko nasza, sericordes oculos ad nos con- miłosierne oczy Twoje zwrócić verte. Et Iesum, benedictum na nas i na Jezusa, błogosłafructum ventris tui, nobis post wiony owoc żywota Twego po hoc exsilium ostende. O clemens, tym wygnaniu nam okaż. O łao pia, o dulcis Virgo Maria. skawa, o litościwa, o słodka Panno Maryjo! Modlitwa do Św. Michała Archanioła (Egzorcyzm prywatny) Sancte Michael Archangele, defende nos in proelio, contra nequitiam et insidias diaboli esto Święty Michale Archaniele! Broń nas w walce, a przeciw niegodziwości i zasadzkom złe-go