.:x -!-~2.: 'i' :~> -ii l ,,, ,,.I;:; >,+$ 5.) '~. rd.u

Transkrypt

1 I Nr I (50) Styczed Luty 2013 Rok VII Egzemplarz bezptatny I!~2.: 5.) '~. rd.u.:x 'i'...,. 2,,.I;:; ii l,,, :~> >,..., $:i.,, "t".,+$ :x ; : s,

2 r REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA I Rachunek dla firm I i instytucji za prowadzenie rachunku '?I przez pierwsze 6 mieriecy liczy tie dobry TART i C)

3 4 Pan RQ ma wobec cztowieka niesamowite plany rozmowa z s. Natanaelq Bednarczyk 7 Walka z wiatrakami?. ',,,2;& :*=. Z URZEDU GMlNY Y u nowyrn sysrernle gospoaarowanla oapauarnl 12 Koniec telewizji analogowej 17 Lapusty w Zagrodzie 1 u,,clzerwuny pas"... 4 Co sie dziato w filach GOK 1~6 Ophtek w Etollv;ience 17 Biesiadowanis w qrodzie etnograficrnej w Rogach 18 Zaptistawe Qstatki 20 Koncert ~ rkbtry dqtej 21 Hej, koedo M r I : I Dla babci i dziadka 24 W poswiqtecznym nastroju I lecie harmtwa 26 Po ewaluacji w Spdewnym Gimnazjum w Rogach s +. I A u nas siq dzialo przeglad wydarzen w GW I 1 22 ~zien Babci i Dziadka Malgo~aty Baran 29 Odszecll ks. St. Urbanik SPORT 5u rrojem.nany uzleclom 31 V Gminny Twnw PiWti Halowej Nowy pretres.burzyn 32 Tumiej Pi% S.id$cowej o Puchar Ferii Turniej Tenisa SLdowego o Puchar Sdtysa Rog6w I I 27 Srebrne medale dla rodzicow I Natalia Machnik taniec gbrdski w trakcie Zapwstowych OsWk6w wgtowience Fat. slaw Wq!~layl I i+i I 31 Sportowe ferie

4 NASZE SPRAWY Pan Bog ma wobec cztowieka niesamowite $: plany...,. : *?,,'x$b 4%. I I4 Druga Ci SC rozlnog'z ~rzekozonq Generalnq Sibstr Michalitek Natanaelq Bednarczyk,,. 9 2r~FRr t; &%.. *.7. A* JANUSZ WEGRZY N: w istai?.hala koita kty z roinymi zgroma nim numerze,,piastunan siostra wspaniale opowiedziala o swietach, tradycji, a take o swojej pracy na placdwkach zagranicznych. Teraz chcialbym porozmawiac trochg o iyciu siostry przed wstqpieniem do zakonu i o tym, co sprawilo, ie zostaia siostra michalitkq. SIOSTRA NATANAELA: W zakonie jestem juz 31 lat to oczywiscie spory kawal czasu. Musze jednak przyznac, iz poczqtek mojej drogi Zyciowej, czas nauki w szkole sredniej w Przemyslu daleki by% od zamiaru wstqpienia do zgromadzenia. Tak naprawde nigdy nie chciatam by6 zakonnicq. Jak kazda mloda dziewczyna poszukiwatam sensu zycia, snulam jakies plany na przyszlosc. Chociaz z drugiej strony sprawy Boga i wiary byly mi zawsze bardzo bliskie wywodze sie z bardzo religijnej rodziny, w ktorej Bog byl na pierwszym miejscu. Takie wspomniany okres nauki w Przemyslu uksztaltowal mojq postawe wobec Boga. To wtasnie tutaj spotkatam sie po raz pierwszy z prowadzonym przy Katedrze duszpasterstwem mlodziezy. Tak na marginesie prowadzil je rodak z Miejsca Piastowego ks. Stanislaw Szatankiewicz, ktorego zupetnie nie kojarzylam wtedy z Miejscem. WidaC jednak Pan Bog juz wtedy zaczql mi dawac jakies znaki, ktore mialy mnie kiedys doprowadzic do Miejsca Piastowego. Bardzo milo wspominam rowniez mojq katechetkq, siostre slulebniczke Katarzyne Mroz nas, mbde dziewczeta, ukierunkowywala na wybory zyciowe. Mowita: Szukajcie swojej drogi, bo Pan Bog ma wie le planow na wasze zycie. ;?a I szukaia siostra? ~iedy dosrlo do pierwszego spotkania dodej Ryszardy ze Zgromadze. niem michalitek?. :*..A! Pierwszy raz pewnie jakis rok przed maturq. Mialam kolezankq, ktora zawsze mowila, ze idzie do zakonu. Wszyscy o tym wiedzieli. dzeniami, takie z michalitkami. Czesto rozmawialysmy na temat zycia zakonnego, zastanawiatysmy sie, co sprawia, ze dziewczeta decydujq sie na takie zycie, rezygnujqc ze wszystkiego, o czym do tej pory marzyly. Dla mnie bylo to niezrozumiale. Chciatam miec wlasnq rodzine, mqza, gromadke dzieci i cieply dom z ogrodkiem. To bylo cos, do czego tesknilam, co bylo moim planem na zycie. A ona ta kolezanka byla troche inna. Ktoregos dnia m6wi do mnie: Mozesz pojechad ze mnq do Miejsca Piasto wego, poznac siostry michalitki. U nich sq teraz organizo wane rekolekcje, pojedziemy i zobaczymy z bliska, jak wyglqda to zycie w zakonie. Bylam bardzo zaskoczona jej propozycjq i od razu, bez wiekszego namyslu odmowilam, twierdzqc, ze mnie to nie interesuje. Byta jednak uparta w swoich namowach, a moze po prostu nie chciala jechac sama. Ostatecznie zgodzilam sie i pojechalysmy. Pierwsze; wrazenia z pobytu w zakonie? Ogromne zaskoczenie faktem, jak wiele dziewczqt uczestniczylo w rekolekcjach, ale rowniez to, ze wszystkie siostry sprawialy wrazenie zadowolonych z zycia, wrecz promieniowaly radosciq i jakims Mogoslawienstwem. To mnie bardzo ujgo, dalo mi take do myslenia i zmusilo do refleksji: co im, (zakonnicom) daje takq radosc, co sprawia, ze sq takie szczesliwe? Oczywiscie, wszystkie te pytania byly czysto retoryczne, nawet nie probowatam wtedy szukac na nie odpowiedzi, ale to przekonanie o ich szcz~sciu pozostalo ze mnq przez kolejne lata. Moje zycie bieglo swoim torem, az do czasu, gdy siostry michalitki swiqtowaly 50lecie powstania zgromadzenia. Dostalam od nich zaproszenie na te uroczystosci. Poczqtkowo bytam zaskoczona, pomyslalam jednak, ze pewnie wiele dziewczqt, ktore braly udzial we wczesniejszych rekolekcjach, otrzymato takie zapro szenie. Przeczytalam je i wrzucilam do kosza. Kartkq znalazla moja mama, podala mi jq, mowiqc: Czy ty masz SwiadomoSC tego, co zrobi+as? Zastanow sip, to przeciez do niczego cie nie zobowiqzuje, mozesz pojechac, zobaczyd... Termin uroczystosci zblizal sie coraz szybciej, a ja wciqz bylam niezdecydowana. Wtedy znow pojawila sie wspomniana wczesniej kolezanka, ktora take otrzymala zaproszenie na jubileusz i to ona namowita mnie na wyjazd do Miejsca. Uroczystosci jubileuszowe byly bardzo piekne. Do dzisiaj pamietam moze to zabrzmi troche dziwnie jak w trakcie centralnej, najwazniejszej mszy swietej, ogarnelo mnie uczucie panicznego wrecz strachu. Gdy mlode dziewczeta w darach dtarza niosly podania o przyjecie do zgromadzenia, powiedzialam do kolezanki: Popatn, co one tu z nami zrobiq. Jeszcze nam kazq podania napisac, a ja nie chcp isc do zadnego zgromadzenia... Uciekajmy jak najszybciej, nie chcp tutaj zostac ani chwili d+uzej. I na drugi dzien, skoro swit, bez pozegnania, bez podziqkowania, po prostu wyjechalysmy, tylko dlatego, zeby nas nie zatrzymaly. Takie to byly moje pierwsze przezycia z michalitkami. Wrocila siostra do domu z przekonaniem, i e iycie zakonne nie jest jednak jej celem i przeznaczeniem? Zupelnie odesztam od tej mysli, wrecz zepchnelam jq gdzies daleko w zakamarki swiadomosci. Po zdaniu matury zlozylam podanie do studium medycznego. Moim marzeniem byla praca z chorymi. To byl rok Niestety, nie zostalam przyjqta, bo mialam juz wczesniej wyuczony zawod. Takie to byty czasy pun ktow, preferencji pochodzenia. Nie zrezygnowalam jednak ze

5 NASZE SPRAWY swoich zamierzeh, postanowilam klad gastronomiczny znajdowal siq wiqc spr6bowac po raz kolejny za naprzeciw kaplicy parafialnej, czqsto rok. By nie marnowac jednak calego tam chodzilam na modlitwe, zastaroku na siedzeniu w domu, podjqtam nawiajqc siq nad sensem mojej prapracq bufetowej w restauracji w Ho cy. Z jednej strony chcialam walczyc ryhcu Zdroju. o tych ludzi, a z drugiej codziennie Troche mnie siostra zasko podawalam im alkohol. W moirn czyla tyrn wyznaniem. Praca za sercu powstal ogromny konflikt, nie barem chyba raczej nie sklania do bardzo wiedzialam, co z tyrn wszystrnyslenia o Bogu, a nad sacrum kim mam pocqc. Rozmawialam raczej dominuje profanum. z Bogiem, proszqc go, by mi jakos Pan Bog ma wobec dowieka to wszystko pom6gl rozeznac. I wteniesamowite plany. Dzisiaj, z per dy zdarzyb siq cog niesamowitego, spektywy lat, sama jestem tyrn za cog, co wplynqto na moje Zycie i wydziwiona. Byb to wtedy dla mnie, bor dalszej drogi. niedoswiadczonej nastolatki, zeobjawienie...? tkniqcie siq z innym swiatem, tanie, wrqcz przeciwnie (Smiech). kim, ktorego wczesniej nie znatam Jeden z tych mocno pijqcych panow, swiatem zdeprawowanym przez zlo, o ktorych wczesniej wspominalam, przepelnionym odorem alkoholu, zakochal siq we mnie. pelnym ludzi dotkniqtych przerazanasza rozmowa staje sie cojqcq chorobq alkoholizmu. Lata 80. raz bardziej intrygujqca, rnoie sioto czasy kryzysu, gdzie niczego nie stra uchyli rqbka tajernnicy... bylo, nawet alkoholu i papierosbw Uchylq, ale tylko dlatego, i e ta wszystko zdobywano za ogromnq historia miala bezposredni wptyw na cenq. Tylko restauraye byly miej wyb6r mojej drogi iyciowej. Od samego poczqtku wiedziascami, gdzie zawsze motna byb dostac odpowiednie trunki. NajczqSciej lam, ze to nie jest partia dla mnie w dniu wyplaty upijano siq bez miary. ten czlowiek by+zonaty. PrzychoZ przerazeniemobserwowatam istoty dzil codziennie do barn, a ja duzo ludzkie tak ponizone w swej godno z nim rozmawialam, pytalam, dlasci przez alkohol. Nie moglam sobie czego pije, dlaczego niszczy rodziz tyrn poradzic. W ostatnim momen nq, depcze swojq godnosc i ryzykucie, tut przed zamkniqciem zakladu, je, ze utraci dobrq praq. KtoregoS j u l mocno pijani mqzczyini przycho dnia przyszedl wieczorem, tuz przed dzili i kupowali butelki na wynos, bo zamkniqciem restauracji.widzialam, jeszcze bylo im malo. NajczqSciej im jak w spoconych dloniach mocno nie sprzedawalam. Nie dlatego, ze sciskal ostatnie grosze, zeby jeszchcialam by6 niedobra dla nich, tyl cze kupic p6i litra. Byl roztrzqsiony ko ze wzgledu na to, l e wracali do i bardzo zly. Powiedzial mi, t e poklbdomu, do rodzin, dzieci. Moja sta cil siq z zonq i teraz, na zlosc jej, calnowcza odmowa sprzedazy byla po kiem siq upije. Mowiq do niego: Wie wodem kbtni, cqsto musialam wy pan, ja juz panu nie sptzedam tego sluchiwac obelg i wyzwisk nie byly alkoholu, szczegblnie jesli to ma by6 to przyjemne chwile. Zawsze jednak na ptzekor tonie. On wtedy mowi do stawialam na swoim. Zalezalo mi na mnie tak: Jak m i pani nie sprzeda, czbwieku, na jego godnosci, zaczq to paniq qbng. To niech mnie pan qbnie powiedzialam i odwainie lam wiqc o tego czbwieka walczyc. Bylo dwbchtakich najwiqkszych stalam dalej za ladq. Rzucil we mnie alkoholik6w: jeden zyje, drugi jut caly ten bilon, kt6ry mial w dbniach, zmarl. Kazdego dnia byli pierwszymi zrobilo siq straszne zamieszanie. konsumentami, gdyz dzieh zaczynali Zjawil siq kierownik, ktory zawsze byl setkq. Ale byli to niesamowicie wraz w restauracji przed jej zamkniqciem, liwi ludzie. W ciqgu dnia przychodzili spisal cale to zajscie i powiedzial, l e po prostu porozmawiac o tyciu, po wytoczymy temu panu proces, bo dzielic siq doswiadczeniem, poiarto ponizyl pracownika. Na drugi dzieh, wac. Nie miescilo mi siq w glowie, ze tuz po otwarciu lokalu, 6w nieszczqtakich wartosciowych ludzi niszczy Snik przyszedl, przynibd mi kwiaty, aikohol. I wtedy pomyslalam sobie: przeprosil, mowiqc, t e bardzo zaluje Bote, co tu mozna zrobic dla nich? tego, co zrobib Ostatecznie, na mojq Jak im pambc? Pierwszym sposo prosbq, kierownik nie wniosl tej sprabem, ktbry mi przyszedl do glowy, wy do sqdu, a ja zyskalam jego (tego byla modlitwa. Poniewat nasz za pana) dozgonnq wdziecznosc. Dalej pojawial siq w barze, jednak po tyrn przykrym zdarzeniu coraz czqsciej po to, by rozmawiac. Mowil, Ze bardzo chcidby zmienic swoje iycie, ale alkohol jest silniejszy od niego i sam sobie z tym nie mote poradzic. Opowiadal, jak czuje siq przez wszystkich odtrqcony, nawet przez swojq rodzinq. Nawet pani mnq gardzi, tak jak wszyscy powiedziat patrzqc mi prosto w oczy wszyscy gardzq pijakami, ale pani jakos weszia w moje lycie. I wtedy powiedzial mi, ze siq we mnie zakochal. Ja nie mialam pojqcia, l e on do mnie cos czuje. Odpowiedzialam mu bardzo szczerze, bez zaklamania, l e uwatam go za bardzo wspaniabgo, wartosciowego czlowieka i t e powinien poddac siq leczeniu, a ja ze swej strony bqdq go wspierac modlitwq. Wtedy siostra doszla do wniosku, t e jej powdaniem i sposobem na dalsze Fycie jest klasztor. 0 nie! Ta historia ma jeszcze ciqg dalszy. KiedySten pan przyszedl do mojego mieszkania (mieszkalam wtedy w hotelu robotniczymw Horyncu) i zaraz w progu mbwi: Wie pani, ja jul tyle razy prbbowatem zerwac z alkoholem, ale to nie jest w mojej mocy. Widzp, ze pani bardzo czgsto chodzi do kaplicy. JeSli mozemy teraz pcsjsc sig pomodlic razem, bqdg pani bardzo wdziqczny. Bylam bardzo zaskoczona tq jego propozycjq, ale poszlarn z nim do koscida. On zostal z tylu kaplicy, ja udalam siq do samego przodu i dkrgo trwalam na rnodlitwie. Siedzialam w lawce i tak siq skartylam Panu Bogu: Tyle pracowatam, wczoraj caty dzieh, dzisiaj caty dzieh, zmgczona jestem. Oni chcq pomocy, a ja ich rozpijam. Caiy czas tylko alkohol tyrn ludziom podajq, ja nic dobrego nie robig. Boie kochany, co ja mam z tyrn wszystkim zrobic? I w pewnym momencie uslyszatarn dziwny gbs. Nie miahm objawienia, to byl raczej taki wewnqtrzny glos, gdzies w glqbinach mojej duszy: Zostaw to wszystko, twoje miejsce jest tutaj. Doznalarn wstrzqsu, tak, jakby piorun we mnie strzelil. MySlq: Jezu, jakie miejsce, jakie tutaj? W mojej SwiadomoSci pojawilo sip ptzeswiadczenie: zakon. Nie, Bole, takich tzeczy ode mnie nie tqdaj, ja na pewno do zakonu nie wstqpig, to nie dla mnie. Zostaw mnie, Panie, proszg, zostaw... Taka * 5

6 NASZE SPRAWY walka wewnetrzna trwala jeszcze ze trzy miesiqce, gtos sie juz nie powtorzyk, ale w tym jednym okamgnieniu, krotkiej sekundzie zrozurnialam, ze Bog zaprasza mnie do swojej sluzby. Ten cztowiek siedzqcy w tyle kaplicy, proszqc o pomoc w pokonaniu nalogu, uhnrierdzil mnie w zamysle, ze modlitwq mogq pomagac innym, ze moze ten zakon, ktorego jeszcze w tej chwili nie ogarniam swoim rozumem, jest moim przeznaczeniem i sposobern na zycie. Niech pan zobaczy, jak nieodgadnione bywajq wyroki i zamysly Boga w stosunku do ludzi. Cos, co wydaje siq nam niemozliwym, dla Boga jest sprawq oczywistq. Kilka miesiqcy pozniej wybralam sie na Kalwariq Paclawskq. Idqc pod gorq, spotkatam siostrq michalitkq, ktorq znatam z rekolekcji. W trakcie rozmowy przyznakm siejej, ze jestem w ogromnej duchowej rozterce. Wystuchala mnie w skupieniu i w kohcu mowi do mnie tak: Idi, niech cip wreszcie ta iaska Boza ugodzi. I rzeczywiscie, na tej Kalwarii, chodzqc po drozkach i modlqc sie, dosztam do wniosku, ze musze cos zdecydowae, ze nie moge zyc w takim rozgardiaszu. I tak siq stalo. Postanowilam zostawic moje dotychczasowe plany, pragnienia i p6jsc w nieznane za tajemniczym glosem Pana. Po powrocie do domu zlozylam rezygnacjq z pracy. Wszyscy siq bardzo dziwili, dlaczego. Trudno byto te2 z rodzicami nie, zeby byli przeciwni, ale nie mogli zrozumiec, ze ja, przeciwniczka zycia zakonnego, nagle decyduje siq na taki krok. Dla mojej mamy to byl szok, myslala nawet, te decyzja ta jest formq ucieczki przed jakqs nieszczesliwq, zawiedzionq mitosciq. Po podjqciu decyzji o wstqpieniu do zakonu nie mialam wqtpliwo Sci do jakiego zgromadzenia wstqpie. Znalam siostry sluzebniczki, albertynki, jozefitki, felicjanki, ale dla mnie bylo jasne, le mam pojsc do michalitek. Bo one sq wesote? Od samego poczqtku, od pierwszego z nimi kontaktu zafascynowalo mnie, ze byly takie radosne. Nie wybieralam zakonu, wiedzialam, ze jestem tam kierowana. Kt06 decydowal, a ja tylko powiedzialarn: tak! Przyjechalam wiqc do michalitek i co uslyszalam na dzien dobry? ~e caly czas sie za mnie modlily, bym wreszcie podjela te jedynq slusznq decyzjq w moim zyciu. Pierwsza noc w zakonie byla dla mnie znow p&na rozterek. Wszystkie siostry mieszkaly wtedy w glownym budynku, rowniez goscie zgromadzenia. Nie zawsze byto mozliwe, ze wzglqdu na zbyt malq liczbe pokoi, by otrzymac do swojej dyspozycji tzw. jedyn kq. Spalam wiqc z mamq siostry, ktora miala jechac na pladwke do Niemiec. I ona m6wi do mnie tak: Dziecko, po co ty przyszias do tego zgromadzenia? Popatrz, co robiq z mojq corkq. Ja w czasie wojny tyle wycierpiatam od Niemcbw, a one (michalitki) teraz wysyiajq jq tam pracowae, bpdzie im tam posiugiwac. Ty lepiej tutaj nie przychodl.. Tak mi namqcila w glowie, ze calq noc walczylam sama ze sobq, ale nie ucieklarn, jak poprzednim razem, tylko posztam do kaplicy Matki BoZej Czqstochowskiej. Patrze w obraz Matki Bozej i mowie: Wiesz, Maryjo, ja juz nie mam sily, daj mi jakis znak, co ja mam robic. Wtedy opanowal mnie taki Mogi pokoj, pamietam do dzisiaj to odczucie, ktore towarzyszylo mi i kojqce slowa, ktore wlewaly sie w moje serce: Dobrze, ze tutaj jestes, ze wreszcie tutaj jestes. To mnie bardzo uspokoilo i utwierdzilo w decyzji. Miala siostra juz pewnosc, ze jest to dobry wybor? Tak. Chociai pewne wqtpliwo Sci pojawily siq jeszcze przed zlozeniem pierwszych slub&. Byl to rok 1984, w kosciele,,na Gorce" wystawiony byl ogromy krzyz, trwaly rekolekcje. Kleczatam przed ukrzyzowanym Jezusem wiele godzin, toczqc wewnetrznq walk?. Mowilam do Niego: Bofe, p~eciez Ty jestes taki nieosiqgalny, jak ja Tobie mogp slubowac swojq mibsc? Miaiam wyjsc za mqi, kochac i czuc sig kochanq. Ciebie nie widzp, nie ogarniam ani rozumem, ani sercem, jak wipc bed9 mogia wyraiac Ci mojq miiosd? Boze, nie ruszg sip stqd, dopoki nie dasz mi iaski poznania i pewnosci, ze to jest wj.asnie droga miiosci. I tak sie stalo. Proszq mi wierzyt, z tego krzyza Pan wlal w mojq duszq task9 w uslyszanych slowach: Popatrz, moja mibsc jest inna, to z mi+osci do was ludzi, pozwoliiem sip ukrzyzowac. Przez to wszystko, co bedzie krryiowaniem twojego fycia, co bgdzie ofiarq, cierpieniem i siuibq drugiemu czbwiekowi, bpdziesz mi mbwic: kocham. Ja takq droge przeszedtem, ja, twoj Bog MibsC Ukrzyzowana. Pomyslalam: Boze, jesli to tak, oto jestem! Potrafie sluzyc, a,,krzyzowania" bed? sie uczye, proszq, pomoz mi uczynic moje zycie sluzbq z mitosci. Czlowiek czasem mysli, ze milosc to uczucia, a Jezus pokazal mi, ze prawdziwa milosc wyraza siq w czynach, w poswieceniu sie dla dobra innych, ktorzy sq w potrzebie. I to juz byla moja decyzja ostateczna, na cale zycie. Do tej pory nigdy jej nie zalowalam. Musl siostra przyznac, ze droga od barmanki do prreloionej generalnej calego zgromadzenia byla dluga i chyba raczej nietypowa 3 PowoCanie nie jest czyms, co czlowiek moze sobie sarn wymyslic. Nie! Na moim przykladzie widac, ze to Pan Bog wda, wybiera, a czlowiek daje tylko Bogu odpowiedz na to tak delikatne i tajemnicze zaproszenie. Bqdqc rnichalitkq, na wzor naszego patrona sw. Michala Archanida, uczg sie zachwytu Bogiem: Ktoz jak Bog! A powsciqgliwosciq i pracq staram sie sluiyc Mu w biednyrn dziecku i kazdym potrzebujqcym czlowieku. Co wiecej, nasze zgromadzenie, w mysl ojca zalofyciela M. Bronisfawa Markiewicza, w swojej regule ma calkowitq abstynencje, wiec moja modlitwa o trzezwosc narodu wciqz jest aktualna i trwa. Jestem juz 31 lat w zgromadzeniu i dzisiaj moge powiedziek, l e tego wszystkiego, co Pan Bog dla mnie przygotowat, nigdy sama bym nie wymyglila i przy najsmielszych pragnieniach nie wyretyserowala. Caly ten czas podsumowujq jako wspanialq, niepowtarzalnq przygode z Panem Bogiem, ktora jest darem Jego milosci. Tak, powdanie jest DAREM i warto dla takiej MROSCI zyc! Wierzq, ze On jest prawdziwym Bogiem i Panem mojego zycia. Jest moirn Oblubiehcem a ja Jego malq siostrq michalitkq w sluzbie Jego mitosci. Jestem szcz~sliwa, bo z Nim wszystko ma sens w moim iyciu. Wszystko! Rozma wiai Janusz Wegrzyn 26 lutego siostra Natanaela zostala ponownie wybrana Przelozonq Generalnq Zgrornadzenia. Serdecznie gratulujemy.

7 NASZE SPRAWY z wiatrakami? Zn6w powrocit temat budowy farm wiatrowych na terenie gminy Miejsce Piastowe. Gdzie mialyby stanqc, kto jest za, a kto przeciw i dlaczego? Elektrownia wiatrowa wytwarza energie elektrycznq przy pomocy generatorow (turbin wiatrowych) napqdzanych energiq wiatru. Pierwsze energetyczne instalacje wiatrowe pojawily siq w Polsce w latach 90. ubieglego stulecia. Od poczqtku temat ten budzil wiele kontrowersji, a na domiar ztego, do dzis w polskim ustawodawstwie nie ma przepisow regulujqcych zasady stawiania wiatrakbw. Niepisane prawo mowi, ze budowla moze stac w odlegtosci nie mniejszej niz 500 m od najblizszych zabudowan. W praktyce jest roznie. Za i przeciw Zdania na temat szkodliwosci farm wiatrowych sq podzielone, nawet wsrod naukowdw. WSr6d zalet elektrowni wiatrowych wymienia siq najczqsciej to, ze wykorzystujq wiatr, czyli niewyczerpalne zrodto energii odnawialnej, nie stanowiq zadnego obciqzenia dla srodowiska, nie ma potrzeby zuzywania kurczqcych sie zasobow paliw kopalnych, nie emitujq dwutlenku wegla odpowiedzialnego za globalne ocieplenie ani zadnych szkodliwych dla srodowiska odpadow (gazy, pyly, scieki), nie marnujq wody. Przy okazji budowy turbin wiatrowych powstajq drogi dojazdowe, lokalna infrastruktura i nowe miejsca pracy. Przeciwnicy budowy turbin wiatrowych bez konca wymieniajq wady. Farmy wiatrowe to wg nich zrodla halasu i infradzwiqkdw (fale diwiekowe nieslyszalne dla czlowieka). Powodujq dewastacjq Srodowiska naturalnego i krajobrazu, sq zagrokeniem dla zwierzqt, zaktocajq odbi6r TV, radia, telefonii komorkowej. W zwiqzku z budowq elektrowni wiatrowych pojawita siq i jest do dzis przedmiotem sporow nowa jednostka chorobowa zwana zespdem turbiny wiatrowej, na ktbry skladajq siq zaburzenia snu, Mle gtowy, szumy uszne, nudnosci, pogorszenie ostrosci widzenia, napady paniki, tachykardii (przyspieszona akcja serca). Syndrom ten, jak na razie, nie ma pohvierdzenia naukowego. Rogowski sprzeciw Temat wiatra kow wywdal bunliwq dyskusje na zebraniu wiejskim w Rogach 25 listopada ubieglego roku. Mieszkancy, wiedzqc o wniosku inwestora zainteresowanego budowq elektrowni wiatrowej na terenie ich miejscowosci, stanowczo zaprotestowali. Nie chcq wiatrakow w Rogach i proszq o mozliwosc wypowiedzenia siq w tej sprawie. Ci, ktorzy swoje zycie wiqiq z Rogami, widzq w budowie elektrowni wiatrowej ogromne zagro2enia dla srodowiska i ludzi. Ich zdaniem ewentualne korzysci wynikajqce z budowy elektrowni i wplywy do budzetu gminy, niemozliwe zresztq do oszacowania w chwili obecnej, mogq by6 nieadekwatne do strat, jakie przyniesie inwestycja. Po zebraniu, na ktorym wiekszosc mieszkahc6w opowiedziata siq przeciwko budowie elektrowni na terenie ich miejscowosci, Stowarzyszenie Mitosnikow Wsi Rogi wystosowalo do Rady Gminy oficjalny wniosek:,,(...,i Jako czbnkowie Stowatzyszenia Mibsniko w Wsi Rogi, Morego jednym z gtciwnych celow jest popieranie dzialan na rzecz ochrony Srodowiska naturalnego, a na sercu lezy nam dbabsc? o rozwoj i pigkno naszej miejscowosci, zdecydowanie protestujemy przeciwko budowie wiatrakdw na terenie Rogow i prosimy Radg Gminy Miej sce Piastowe o uszanowanie woli mieszkancow. " 1 0 : 4 za przyj jeciem uchwaty Sesje rady gminy z 30 listopada ub. r. rowniei zdominowal temat wiatrakow, bo jednym z punktow obrad mialo by6 przyjqcie uchwaly w sprawie przystqpienia do sporzqdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Radni Rogow obawiajq siq, ze uchwata zacheci potencjalnych inwestorow. Bojq sie tez, ze spadnie wartosc nieruchomosci na terenie Rogow, nikt nie bqdzie chciat inwestowac w miejscowosci, w kt6rej stojq uciqzliwe obiekty, a takimi na pewno bqdq wiatraki. Radna Maria Glazer na potwierdzenie swojej postawy przedstawila pismo Greenpeace (miqdzynarodowa organizacja dzialajqca na rzecz ochrony srodowiska) z dnia 23 listopada 2012 r. w sprawie protestow przeciw budowie farm wiatrowych, w ktdrym czytamy m. in.: Greenpeace stoi na stanowisku, ze farmy wiatrowe powinny powstawac? tam, gdzie nie ptzeszkadzajq ludziom i nie zagraiajq srodowisku, a w szczegolno$ci tam, gdzie ich powstawanie duzy planecie nie stajqc sip jednoczesnie kolejnq tzeczq, ktdra dzieli ludzi. Radni Rogow podkreslajq, ze nie sq przeciwni energetyce odnawialnej, a jedynie samowoli inwestorow, ktorzy stawiajq farmy bez ograniczen, nie dbajqc o opiniq lokalnej spdecznosci. Uchwata, bedqca jedynie pierwszym krokiem na drodze do realizacji inwestycji, zostata przyjqta wiekszosciq

8 NASZE SPRAWY glosow. Przeciwko gtosowali radni Rogow oraz radny Miejsca Piastowego Piotr Wegrzyn. Dlaczego na,,taku? Radny Jerzy Kozid, Leiany: Osobiscie jestem za odna wialnymi zrbdtami energii. Z wiatrakami spotkabm siq w Holandii, gdzie jest ich bardzo duzo i choc niekiedy znajdujq sie w poblizu skupisk ludzkich, to nie wywofujq tylu emocji, co u nas. Uwazam, ze opinie o ich szkodliwosci sq mocno przesadzone. Owszem, zmieniajq krajobraz, lecz jesli chodzi np. o infradiwieki, to mato kt0 z protestujqcych wie, ze spotykamy sie z nimi na co dzieri, lecz po prostu nie sq siyszalne dla czto wieka. Jestem przeciwny lokalizacji wiatrakow tam, gdzie w sposob bezposredni utrudniafyby one codzienne zycie mieszkaricow, tak jak planowana farma pomiedzy Rogami a Iwoniczem. Lokalizacja na Gorze Rogowskiej czy w Targowiskach, wedtug mnie, fakiego zagrozenia nie niesie. Gdyby w leianach byfy odpowiednie tereny, to rdwniei! nie miaibym nic przeciwko posta wieniu tam wiatrako w. Dlaczego na,,niem? Radny Jerzy Wdowiarz, Rogi: Gfosujqc przeciwko podjeciu uchwafy w sprawie przystqpienia do sporzqdzenia miejsco wego planu zagospodarowania przestrzennego, kt6ty umozliwi lokalizacjq elektrowni wiatrowych na terenie Rogow, bratem pod uwage kilka aspektd w. Kiero waiem sip przede wszystkim bardzo bliskq odlegbsciq plano wanych elektrowni wiatrowych od zabudowari mieszkalnych i terenow przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe. Planowana odlegbsc elektrowni wiatrowych od najblizszych zabudowan ma wynosid okdo 400 metrbw. Nasza gmina, ktdra nie dysponuje duiymi przestrzeniami wolnymi od zabudowari mieszkalnych, nie jest odpo wiednim terenem pod lokalizacjq elektrowni wiatrowych. Powstanie elektrowni wiatro wej wywiera bezposredni wdyw na wartosc i atrakcyjnos6 terenow pobtonych nie tylko w najblizszym sqsiedztwie, ale oddalonych o 500 czy nawet 1000 metrd w. WtaSciciele domb w, dziatek polozonych w miejscowosciach, gdzie zlokalizowano elektro wnie wiatrowe, sq naraieni na spadek wattosci po wofane lokalizacjq elektro wni. siadanych przez siebie nieruchomo Giosujqc pmeciw uch wale, Sci. Wynika to z uciqzliwo~ci tego rodzaju obiektow i mniejszej skbnbraiem rdwniez pod uwage opinie mieszkaricow wyrazone w czasie nosci potencjalnych in westordw zebrania wiejskiego, More odbyto siq do budowy czy zakupu budynkow mieszkalnych w miejscowosciach, w ktorych zlokalizo wan0 wiatra ki. Gdy powstanq elektrownie wiatrowe w Rogach, mieszkaficy poniosq straw dniu 25 listopada 2012 r. Zdecydo wana wi~kszosc biorqcych udziat w zebraniu opowiedziata sip przeciwko lokalizacji elektro wni wiatrowych na terenie Rogow. Przed podty w wyniku spadku wartosci posia jpciem tak waznej uch waiy powinny danych nieruchomosci budynkd w by6 przepro wadzone konsultacje i dziaiek. spofeczne w znacznie szerszym za 0 atrakcyjnosci in westycyj kresie, spotkanie mieszkarico w z innej miejscowosci swiadczy miedzy westorem i kampania informacyjna, innymi ilose posiadanych terendw ktora poszemytaby wiedzq mkzprzeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe oraz terendw rolnych, More w przyszbsci mogq by6 przeksztatcone na tereny budowlane. Biorqc pod uwage plany lokalizacji drogi ekspresowej wzdiuz zachodniej granicy Rogow, rozwoj' budownictwa mieszkaniowego juz i tak bedzie ograniczony. Plany lokalizacji elektrowni wiatrowych w czqsci karicdw na ten temat. Na terenie gminy Miejsce Piastowe nie ma jeszcze wiatrakow, choc nie dla wszystkich jest to oczywiste. Te postawione we Wrobliku Krolewskim (gmina Rymanow), w rzeczywistosci stojq blizej Widacza. Wiekszosc mieszkajqcych najblizej elektrowni nie zauwaia zadnych ubocznych skutkow. Na razie poiudnio wej (Rogo wska Gora) oraz psujq tylko widok z okien, czasem wschodniej, wzdiui granicy z lwoni siychac cichy szum mowiq. Obaczem, dodatko wo ograniczq mozliwosci rozwoju Rogdw w przyszbsci. Trzecim waznym elementem, ktdty braiem pod uwage gbsujqc wiajq sie jednak, ze wkrotce moze sie to zmienic, bo wiatraki wyrastajq jak grzyby po deszczu. Magdalena Penar przeciwko uchwale, jest brak wie j....',. 'i. 6.. dzy na temat poziomu potencjalnych dochodow, jakie uzyska gmina I Z ewidencii I # w zwiqzku z powstaniem elektrowni wiatrowych i ewentualnych wydat IudnoSci kow z budzetu gminy, jakie trzeba bedzie ponies6 w zwiqzku z tq inwestycjq. Nie mamy wiedzy, za 2012 rok CZY inwestor jest skionny przekaza6 MiejscowoSC Liczba Liczba darowizne z tytutu uchwalenia miej urodzen zgondw scowego planu zagospodarowania Glowienka przestrzennego i w jakiej wysoko tqzany Sci. Takq wiedzq dysponowali rad Miejsce Piastowe ni, wyrazajqc zgodg na lokalizacje Nizna lqka 1 3 Rog i OBI w Miejscu Piastowym. Nie do Targowiska konano analizy spadku subwencji Widacz 7 8 wyr6 wna wczej z tytutu e wentual Wrocanka 5 10 nych dochodow. Nie uwzgl~dniono le 6 5 Razem ewentualnych odszkodowan z tytutu obnizenia wattosci nieruchomosci Najpopularniejaze imbna: zlokalizowanych na terenie Rogbw, wsrod dziewczynek: Lena 7, Weroo jakie mogq ubiegac sie mieszkari nika 4, Emilia 4, Julia 4, Milecy w zwiqzku z lokalizacjq elektrow na 4, wsr6d chtopc6w: Jakub 4, ni wiatrowych mozliwosci takie daje h Maciej 4, Filip 4, ustawa o planowaniu i zagospoda Ciekawe imiona ienskie rowaniu przestrzennym. Dodatkowo nadane pojedynczo: Jowita, Kaja, in westycja nie wplynie na powstanie Ksenia, Pola. nowych miejsc pracy na terenie na Ciekawe imiona meskie nadaszej gminy, a potencjalne dochody ne pojedynczo: Alan, Igor, Kajetan, z tytulu podatku od budowli mogq Krzesimir, Natan, Olaf by6 niisze niz koszty spobczne w Opmcowata: Yotodziejczyh

9 Nowa gospodarka odpadami pytania i odpowiedzi Po co zmiana ustawy, czemu to ma sluiyk? W r. zostala uchwalona przez parlament ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystosci i porzqdku w gminach, ktora wzorujqc siq na doswiadczeniach innych krajow europejskich zmienia dotychczasowy system gospodarowania odpadami komunalnymi. Nowy system zaklada, ze samorzqd, ktory jest odpowiedzialny za wszystko to, co duzy lokalnej spdecznosci, powinien bye rowniez odpowiedzialny za odebranie i wlasciwe zagospodarowanie odpadow. Zmiany w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi majq sprawic, ze nikomu nie bqdzie optacalo siq wyrzucae Smieci na dzikie wysypiska, bo wszyscy mieszkancy bqdq objqci systemem zbierania odpadow i ptacenia za nie. Ujawni siq realna ilosc wytwarzanych odpadow na terenie gminy. Celem zmian jest rowniez zwiekszenie poziomu recyklingu i odzysku odpadow zebranych selektywnie, a take zmniejszenie masy odpadow ulegajqcych biodegradacji kierowanych do skladowania. Smieci to cenny surowiec i nalely je ponownie wykorzystywae. Gmina, wymagajqc od mieszkaricow wlasciwego postqpowania ze smieciami, jednoczesnie zapewni do tego warunki, np. tworzqc miejsca, w ktorych bedzie mozna pozbyc siq nietypowych odpadbw, organizujqc zbi6rki odpadbw. W lipcu roku w calej Polsce zmieni siq (niezaleznie od tego, czy tego chcemy, czy nie) system gospodarowania odpadami. Zgodnie ze zmianami wdrazanymi przez rzqd, wszystkie gminy w Polsce w tym take Gmina Miejsce Piastowe przejmq calkowitq odpowiedzialnose za produkowane przez mieszkaricow smieci. Zmiany w ustawie to efekt unijnych wymagan, do ktorych musi dostosowac siq cala Polska. Jesli nie zostanq wdrolone, nasze paristwo poniesie ogromne kary (co przeko2y siq na portfele mieszkanc6w). W Urzqdzie Gminy rozwatalismy rb2ne opcje funkcjonowania nowego systemu. System jest tak skonstruowany, by mieszkanwm opkacalo siq segregowae Smieci i przyjqc nowe zasady. Do tych zmian Urzqd Gminy Miejsce Piastowe rowniez siq przygotowuje: powstal nowy regulamin utrzymania czystosci i porzqdku na terenie gminy Miejsce Piastowe, rusza kampania informacyjna dla mieszkaricow. Gmina przygotowuje siq do efektywnego zarzqdzania systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, do sprawowania nadzoru nad prawidlowq segregacjq przez mieszkaircow i do sprawowania nadzoru nad zagospodarowaniem odpadow przez odbierajqcego. Pracownicy uczestniczq w profesjonalnych szkoleniach, zostaty take zakupione specjalistyczne programy komputerowe do obslugi systemu. Ile bedzie wynosic optata, ktorq bedq ponosic mieszkancy, i jak bedzie naliczana? Na posiedzeniu w dniu 27 grudnia 2012 r. Rada Gminy Miejsce Piastowe podjqta uchwalq o metodzie naliczania optaty od liczby mieszkancow zamieszkujqcych danq nieruchomosc. Opkata od jednego mieszkanca wyniesie I5 zl miesigcznie za odpady calkowicie niesegregowane lub 7 zl w przypadku, gdy wlasciciel nieruchomosci zadeklaruje ich segregacje (za smieci segregowane i balast). Podstawq naliczania optaty bedzie deklaracja skladana przez wlasciciela nieruchomosci. Dwie rzeczy sq pewne: kazdy bqdzie ptacil za Smieci, a ten kto bedzie segregowal zapkaci mniej. Oplata to wynik kilku skladowych : 1) koszty przyjqcia Smieci przez Zaklad Unieszkodliwiania Odpadow w Krosnie, 2) koszty przewofnika, ktory bqdzie odbieral odpady od mieszkancow (kwotq poznamy dopier0 po przeprowadzeniu przetargu, a przewoznik obliczy j na podstawie zlozonych przez mieszkaficow deklaracji), koszty tworzenia i utrzymania punktbw selektywnego zbierania 1 odpadow komunalnych, 3) koszty obslugi systemu, czyli administracyjna obsluga klientow, niezbdne druki, obsluga finansowa i windykacje, a take koszty sprzqtowe komputery, programy i inne koszty, tak jak koszty kontroli systemu, identyfikacja odpadow (kody, naklejki), edukacja i informacja. Czy istnieje ryzyko, ie w ciqgu roku stawki wzrosnq? Tego nikt nie wie. Stawka moze bye w kafdej chwili modyfikowana. W przypadku, gdy bqdzie mozna stwierdzic, ze nieprawidlowo oszacowano koszty systemu, Rada Gminy bqdzie musiala podjqc uchwalq o zmianie stawki opkaty. Tak wiqc mozliwa jest zarowno obnizka, jak i podwyzka optat. System musi siq samofinansowac, oplaty od mieszkancow muszq wystarczyc na pokrycie wszystkich kosztow funkcjonowania systemu. Czy gmina zarobi na odbieraniu odpadow? Nie, zadaniem gminy bqdzie zarzqdzanie systemem gospodarowania odpadami, a nie zarabianie na nim. Jak czesto bedziemy uiszczac optaty i gdzie bqdzie moina opcacac rachunki za odbior odpad6w? Wlasciciele nieruchomosci bqdq zobowiqzani uiszczac optaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi bez wezwania, gotowkq, w kasie Urzqdu Gminy Miejsce Piastowe lub przelewem na rachunek bankowy Gminy Miejsce Piastowe w systemie kwartalnym, po raz pietwszv w roku za Ill kwartal, do dnia 30 wrzesnia. Ile smieci mogq wyrzucic w miesiqcu? Czy bedq jakies limity? Kazdy mieszkaniec za uiszczonq opkatq bqdzie mogl oddac dowolnq ilosc odpadow, zgodnie z zasadami okreslonymi w regulaminie utrzymania czystosci i porzqdku. Co w przypadku, kiedy osoba jest zameldowana w gminie, a w praktyce przebywa poza granicami gminy? Wazne by na biezqw informo * 9

10 Z URZEDU GMlNY wac Urzqd Gminy o liczbie o d b zamieszkalych i w razie potrzeby zmienic deklaracjq. W przypadku zmiany liczby os6b zamieszkujqcych danq nieruchomosc konieczna bqdzie korekta zlozonej deklaracji w ciqgu 14 dni od dnia nastqpienia zmiany. Wykaz dokumentow potwierdzajqcych dane zawarte w deklaracji: a) dokument potwierdzajqcy stalq nieobecnosc mieszkahca na terenie nieruchomosci wystawiony przez odpowiedniq instytucjq, w szczegolnosci przez: uczelnie wytsze (w przypadku studentbw uczqcych sie w systemie dziennym, zamieszkujqcych poza gminq), pladwki opieki zdrowotnej, jednostki wojskowe, zaklady pracy (w przypadku delegacji dlutszych niz jeden rniesiqc), domy spokojnej starosci, domy dziecka, zakhdy karne; b) dokument potwierdzajqcy, i e mieszkaniec jest objqty oplatq za odbior odpadow w innej gminie; c) oswiadczenie o przebywaniu ezlonka rodziny poza granicami kraju. W jaki sposob mieszkalicy zdobedq worki? Obowiqzkiem wlasciciela nieruchomosci bqdzie wyposazenie jej na swoj koszt w worki niezbedne do gromadzenia odpadow. Dlaczego imieci segregowane muszq by6,,niezabrudzonen? Ze Smieci mozna produkowac np. paliwa alternatywne. Czyste odpady, wedrujqc po tasmach najpienv automatycznie, a potem za pomocq ludzkich rqk sq rozdzielane na grupy o okreslonych parametrach. Jesli smieci sq czyste, mogq by6 od razu przekazane do przetwarzania, jesli zas zabrudzone wymagajq oczyszczenia lub muszq bye skhdowane, co wiqze siq z dodatkowymi kosztami (najpierw dla Zakladu Utylizacji Odpadbw w Krosnie, potem dla gminy i, co za tym idzie, w koncowym etapie dla mieszkanca). Warto segregowac odpady dbajqc o to, by byly oczyszczone, od tego bqdzie zaletala cena ich dalszego przetwarzania w ZUO. Cena odpad6w calkowicie niesegregowanych i segregowanych, ale zanieczyszczonych powyiej 50% ich objqtosci, jest taka sarna. Natomiast cena odpadbw segregowanych, More zawierajq do 50% zanieczyszczei, jest o pdowq nilsza. Czy jesli mam male dziecko, oplata bedzie mniejsza? Za male dziecko placimy tak samo jak za kazdego mieszkanca. Skqd Mdzie wiadomo, i e wszyscy, ktorzy zadeklarowali segregowanie, faktycznie to robiq? Nie bedzie mozna jedynie zadeklarowac sortowania, a Smieci nadal wyrzucac niesortowane. Odpady komunalne bqdq odbierane w szczelnie zamkniqtych pojemnikach, oznaczonych w trwaly spodb wlasnym numerem identyftkacyjnym (kodem kreskowym), nadanym przez Gminq. Celem umieszczania identyfikatora na pojemnikach z odpadarni bqdzie sprawowanie kontroli nad poprawnosciq segregacji. Firma odbierajqca odpady ma obowiqzek powiadomic Urzqd Grniny o przypadku niedopdnienia przez whsciciela nieruchomosci obowiqzku selektywnego zbierania odpadbw i potraktowac je jako zmieszane odpady komunalne. Wbwczas przy kolejnej oplacie na danego wlasciciela nieruchomosci nalozona zostanie wyisza oplata za Smieci. C r y zniknq pojemniki na plastik i szklo? Bqdzie to uzaleznione od potrzeb mieszkalic6w. Skoro segregacja bedzie prowadzona w domach, to zakhdamy, i e obecna ilosc pojemnikow ulegnie zredukowaniu. Nie bqdq potrzebne. Chcemy pozostawic pojemniki na szklo, bo jego odbior z pojemnikow jest htwiejszy n i i z workow. Co oznacza selektywna zbiorka i jak bgdziemy segregowac smieci? Przez selektywne zbieranie odpadow rozumie siq zbieranie, w ramach ktorego dany strumien odpadow, w celu uhtwienia okreslonego sposobu przetwarzania, obejmuje jedynie rodzaje odpadow odznaczajqce siq takimi samymi wlasciwosciami i takim samym charakterem. Powyisza definicja zostala przeniesiona z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady NVE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadow. W przypadku selektywnie zebranych odpadow komunalnych obowiqzuje zakaz ich mieszania ze zmieszanymi odpadami komunalnymi odbieranymi od wlabcicieli nieruchomosci. SegregowaC bedziemy do pojemnikow (workbw) oznaczonych odpowiednimi kolorami. NlEBlESKl przeznaczony jest na papier. Tu wrzucamy: opakowania z papieru i tektury, gazety, ksiqiki, zeszyty, papier, kartony, pudelka, czasopisma, katalogi, prospekty, papier szkolny, biurowy, czyste torebki papierowe, opakowania z papieru powlekanego. Nie naleiy wrzucac: opakowan z zawartosciq, lakierowanego lub foliowanego papieru, folderow reklamowych, tapet, opakowan po wapnie, cemencie i innych materialach budowlanych, kalki, papieru termicznego i faksowego, artykubw higienicznych, papieru zabrudzonego, zatluszczonego, po Srodkach chemicznych, kartonikow po napojach, mleku i innych, ktore wewnqtrz wyscielane sq foliq ZANlM WRZUCISZ, usun wszystkie czqsci, ktore nie sq z papieru, oczysc papier z resztek produktow, z16i kartony tak, aby zajmowaly jak najmniej miejsca. CzestotliwosC odbioru pojemnika niebieskiego: jeden raz na 3 miesiqce. ~ & T Y przeznaczony jest na tworzywa sztuczne, metal i opakowania wielomaterialowe Tu wrzucamy: butelki z tworzywa sztucznego po napojach, srodkach czysto4ci, srodkach zmiqkczajqcych tkaniny, plynach do prania, Srodkach do pielegnacji ciala, plastikowe opakowania po produktach spoiywczych, folie, reklambwki, zakrqtki, opakowania po slodyczach, ciastkach, owocach, opakowania po mrolonkach, czyste kanistry plastikowe, metalowe puszki oraz inne opakowania metalowe, nakrqtki z tworzywa sztucznego oraz metalu, opakowania kartonowe po plynnej zywnosci czyli sokach, mleku, itp. (latwiej je wysegregowac z pojemnika na tworzywa sztuczne niz z pojemnika na papier tu wyciek plynu mote utrudnic odzysk pozostalych materialow), opakowania wielomaterialowe typu tetrapack. Nie naleiy wrzucac: opakowan po lekach, opakowah, butelek i pojemnikow po olejach i smarach, puszek i pojemnikow po farbach i lakierach, materidach budowlanych, zuzytego sprqtu elektrycznego i elektronicznego, opakowan po aerozolach, baterii, zabawek, butelek po plynach chkdniczych, pdq

11 czen tworzyw sztucznych z innymi materialami tworzyw sztucznych budowlanych, w tym styropianu, elementow sanitarnych, budowlanych, AGD, czqsci pojazdow i urzqdzen mechanicznych, zabawek, doniczek i wyposazenia mieszkan, opakowan po srodkach chwasto i owadobojczych oraz po innych, niebezpiecznych substancjach, folii budowlanej i ogrodniczej. ZANlM WRZUCISZ, oproznij opakowania z resztek produ ktow, zdejmij nakrgtki i etykiety, zgniec butelkq i puszkq aby zmniejszyc objqtosc, plastikowe butelki nalezy odkrgcic i zgniesk. CzgstotliwosC odbioru pojemnika i6itego: jeden raz w miesiqcu. ZIELONY przeznaczony jest na szklo kolorowe i bezbarwne. Tu wrzucamy: szklane, kolorowe i bezbarwne odpady opakowaniowe: butelki, sloiki (bez nakrqtek, zaciskow, gumowych uszczelek), opakowania po napojach i zywnosci, butelki po napojach alkoholowych, szklane opakowania po kosmetykach, inne opakowania szklane. Nie naleiy wrzucac: (szyby, lustra, szyby samochodowe), stluczki szklanej, szkla okularowego, szkta krysztalowego, naczyn zaroodpornych, szkla gospodarczego, np. ceramiki, fajansu, porcelany, naczyh typu arco, misek, talerzy, zarowek, Swietlowek, kineskopow, opakowan po lekach i srodkach chemicznych, butelek i innych pojemnikow szklanych z zawartosciq. ZANlM WRZUCISZ, zdejmij: nakrqtki, kapsle, etykiety wyrzuc do odpowiedniego pojemni ka, postaraj siq, aby opakowania szklane nie byty potluczone, oproznij z zawartosci. CzgstotliwosC odbioru pojemnika zielonego: jeden raz na 3 miesiqce. POMARANCZOWY przeznaczony jest na odpady zielone. Tu wrzucamy: liscie, skoszonq trawq, gdgzie drzew i krzewow. CzgstotliwosC odbioru pojemnika pomaraticzowego: jeden raz w miesiqcu w okresie od I maja do 31 paidziernika. BWOWY przeznaczony jest na odpady ulegajqce biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegajqce biodegradacji. Tu wrzucamy: odpady pocho dzenia biologicznego, ktore podlegajq naturalnym procesom rozkladu, czyli biodegradacji. Zaliczamy do nich przede wszystkim odpady kuchenne/spotywcze i od pady zielone. Odpady spozywcze i kuchenne (stale, nie w postaci ptynnej): resztki zywnosci, resztki po kawie, herbacie, filtry do kawy i herbaty z zawartosciq, skorupki po jajkach i orzechach, resztki i obierki z owoc6w i warzyw, odpadki z ryb, odpadki z migsa i drobne kosci oraz inne odpady nadajqce sig do kompostowania, czyli biodegradowalne, zuzyte rqczni ki papierowe i chusteczki higieniczne, mokry zabrudzony papier, serwetki, zepsutq zywnosc, kwiaty i pozostalosci roslin, male zwierzgce odchody z trocinami oraz inne odpady nadajqce siq do kompostowania. CzqstotliwosC odbloru po jemnika brqzowego: jeden raz w miesiqcu. SZARY przeznaczony jest na popidy paleniskowe. Tu wrzucamy: popi6t drzewny, popi6t z wegla i koksu. CzqstotliwosC odbioru pojemnika szarego: jeden raz w miesiqcu w okresie od 1 listopada do 30 kwietnia. CZARNY przeznaczony jest na odpady zmieszane, balast, a takze na odpady nieposegregowane (dla osob deklarujqcych pozbywan ie siq odpadow nieposegregowanych). Tu wrzucamy: pozostalosci po segregacji, migdzy innymi: pampersy, papier nienadajqcy s i do ~ segregacji, worki z odkurzacza, sznurki, wstqzki, kobiece artykuly higieniczne, zutytq watg, waciki, lustra, szkto zbrojone, szkto pkskie, spodki, ceramikg, niedopalki papierosow, zmiotki (Smieci) itp., zuiyte ubrania, buty, inne tekstylia, wszystko to, co nie moie zostac zakwalifikowane do ja kiekolwiek grupy od padow nadajqcych siq do segregacji. CzqstotliwosC odbioru pojemnlka czarnego: dwa razy w miesiqcu. Co jeszcze miegci siq w podstawowej oplacie? Warto wiedziek, ze w podstawowej oplacie miesci siq take wywoz pozostalych odpadow. ODPADY WIELKOGABARY TOWE I ZUME OPONY. Nalezq tu meble i inne odpady wielkogabarytowe. Odpady te, wraz z oponami, bgdq odbierane od mieszkahcbw podczas ustalonych zbiorek co najmniej jeden raz w roku, zgodnie z ustalonym harmonogramem. ODPADY PROBLEMATYCZ NE. Odpady niebezpieczne, w tym m.in. zuzyty sprzgt elektryczny i elektroniczny, baterie, akumulatory, zarbwki, swietlowki, resztki farb, lakierow, rozpuszczalni kow, srod kow do impregnacji drewna, Srodkow ochrony roslin i nawozow, pojemniki po aerozolach, olejach mineralnych i syntetycznych, tluszczach, benzynie, Srodkach chemicznych, Srodkach ochrony roslin, srod kach owadobojczych i chwastobojczych, stare kosmetyki, tusze do drukarek i tonery, tasmy video, kasety magnetofonowe, materialy fotograficzne, tasmy barwiqce, termometry i inne odpady zawierajqce rtqc nalezy przekazywac do punktow ich zbi6rki lub podmiotowi odbierajqcemu podczas organizowanych zbiorek. ODPADY Z REMONT~W. Jesli remonty sq prowadzone we wlasnym zakresie, odpady nalezy zbierac w workach lub specjalnych kontenerach wynajqtych od firmy od bierajqcej odpady. PRZETERMINOWANE LEKl naleiy gromadzic w pojemnikach umieszczonych w wyznaczonych aptekach, przychodniach (obecnie brak takich na terenie gminy) oraz w czasie organizowanych wywozow odpad6w problematycznych nalezy przekazywac do punktow ich zbiorki lub podmiotowi odbierajqcemu podczas organizowanych zbiorek. HARMONOGRAM ODBIORU POSZCZEG~LNYCH ODPADOW ZOSTANIE DOSTARCZONY DO PANSTAWA DOMOW. Redakcja Na pytania czytelnikow odpowiada+ W6jt Gminy Marek Klara.

12 Przekaz 1 O/O podatku dla organizacji z terenu gminy Przypominamy, ze sktadajqc roczne zeznanie finansowe, nie musimy oddawac fiskusowi wszystkiego. Jak co roku mamy prawo oddac 1 procent podatku na rzecz organizacji pozytku publicznego (OPP). Szczegolnie zachecamy do wsparcia OPP z terenu naszej gminy. w zeznaniach podatkowych zlozonych w terminie. W przypadku niezgodnosci numeru KRS i nazwy organizacji w zeznaniu podatkowym podatnik zostanie wezwany do ztoienia wyjasnien. ' Organizacje Pozytku Publicznego z terenu naszej gminy: Trzy kroki, jak przekazak 1% po 1. Stowarzyszenie,,Przyjazna datku: t3 ;!: ', Szkda" w Rogach, nr KRS T f '3. 1. Nalezy wybrac organizacje po zytku publicznego (OPP), ktorej 2. Chorqgiew Podkarpacka Zwiqzchcemy przekazak 1 %, (nie moz ku Harcerstwa Polskiego Hufiec, na podzielik swojego 1 % na kilka Krosno, nr KRS , organizacji). z dopiskiem: 18 Druzyna Harcer 2. NaleZy wypetnie odpowiedniq ska w lelanach lub 6 Gromada rubryke w rocznym zeznaniu po Zuchowa,,KRASNOLUDKIn przy, datkowym (PIT36, PIT36L, PIT SP w Gtowience 37, PIT28, PIT38). = 3. Ludowy Klub Sportowy,,Gtowien 3. Nalezy ztozyc zeznanie podatko ka", nr KRS we i zaptacie podatek, gdyz I % A. LUKS,,Partyzant MALBUDI" zostanie przekazany tylko wtedy, Targowiska, nr KRS gdy podatnik zaptaci w petnej wy na Rzecz sokosci nalezny podatek. Umyslo Uwaga! 1% mozna przekazac nr KRS Podkarpackie Stowarzyszenie Rodzicielstwa Zastqpczego,,Wielkie serce", nr KRS Fundacja Dzieciom,,ZdqzyC z pomoq", nr KRS , z dopiskiem:.kwota przeznaczona jest na rehabilitacje Wiktorii Pytel",,kwota przeznaczona jest na lecze nie Cukasza i Kacpra Klara",,kwota przeznaczona jest na leczenie Macieja Huczwa",,kwota przeznaczona jest na leczenie Oli i Zuzi Sochan,,kwota przeznaczona jest na leczenie Marii Pasztyla",,kwota przeznaczona jest na leczenie Patrycji Bober" Petny wykaz organizacji, ktorym mozemy przekazae 1 %, dostepny jest na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Spdecznej: www. pozvtek. gov.pi?koniec telewizji analogowej., JuL ylko kilka dni dzieli nas od wprowadzenia cyfryzacji na Podkarpaciu. 19 rnarca 2013 roku zostanie wylqcrony sygnal analogowy dla gminy Miejsce Piastowe. W zwigku z tym podajerny najwafniejsze informacje zwiqzane z procesem przejscia z nadawania analogowego na nadawanie cyfrowe. Sygnal telewizyjny dociera do naszych dombw najczesciej na trzy sposoby: poprzez antene satelitarnq, poprzez instalacje telewizji kablowej, poprzez zwyktq antene telewizyjnq, ktora odbiera sygnat z naziemnych masztdw telewizyjnych rozstawionych w catej Polsce i rozsylajqcych sygnal do tych wlasnie anten. Co sie zmieni po wprowadze I niu cyfryzacji?.. I * Odbiorcy telewizji kablowej lub satelitarnej nadal bqdq odbierae swoj sygnat tak jak dotychczas. Nie muszq kupowac ani dekoderdw, ani anten do odbierania sygnalu cyfrowego. W trzecim przypad ku (sygnal telewizyjny z masztow naziemnych) zmieni sie rodzaj wysylanego sygnatu z dotychczasowego (analogowego) na cyfrowy. Sygnal cyfrowy jest juz emitowany, natomiast analogo wy w wojewodztwie podkarpackim bedzie wytqczany eta powo. Zmiana sygnatu z analogowego na cyfrowy przynosi w pierwszej kolejnosci korzysci zwiqzane z jakosciq obrazu oraz liczbq dostepnych kanalow. Nalezy pamietac, ze sygnal cyfrowy to nowa technologia, a nie wszystkie telewizory majq urzqdzenie do dekodowania tego sygnalu (chodzi o dekoder DVBT, pracujqcy w standardzie MPEG4). I. / Co powinni zrobic odbiorcy sygnacu naziemnego? Nalezy sprawdzit, czy telewizor ma wbudowany dekoder (DVB TIMPEG4), jezeli tak, to nie ma powodu do niepokoju. Jezeli nie, nalezy go dokupic (koszt ok. I00 zl) i podtqczyc. Podtqczenie jest proste: kabel antenowy wyciqgamy z telewizora i wpinamy do dekodera, a nastepnie tqczymy dekoder z telewizorem. Nowsze modele te lewizorow (wyprodukowane w ciqgu ostatnich 5 lat) powinny miec juz wbudowany na stale odbiornik cyfrowy, czyli obstugujqcy standard kompresji MPEG4. W wiqkszosci wypadkow nie bedzie potrzeby zmiany anteny. Uiytkownicy, ktorzy chcieliby oglqdac cyfrowq telewizje na komputerze, mogq skorzystat z mozliwosci dokupienia spe jalnego odbiornika. Moze to bye sprqt podtqczany przez USB, zlqcze Express Card lub PCIE. Przy zakupie nalezy zwracac uwagq na zgodnose z przyjetym standardem, podobnie jak w przypadku STB. Czego nie powinni robic odbiorcy telewizji satelitarnej lub kablowej? I Odbiorcy telewizji satelitarnej lub kablowej nie potrzebujq zadnych dekoderbw ani anten do odbioru sygnalu cyfrowego. Kupujqc nowy telewizor, nalezy jednak zadbac, aby

13 mial wbudowany dekoder, poniewaz odbierajqc sygnal z,,kablowkiw albo.satelityn nigdy nie wiemy, czy za pewien czas nie zechcemy przejsc na sygnat naziemnej telewizji cyfrowej. 0 szczeg6tach technicznych powinien poinformowak nas uczciwy sprzedawca w sklepie RN, gdyz nowe przepisy nakladajq na niego taki obowiqzek. lnspekcja handlowa skrupulatnie kontroluje przedsiqbiorc6w pod tym wzglqdem. Na co jeszcze trzeba siq przygotowac? Na terenach gorzystych, gdzie wysokie wzniesienia i porastajqce je lasy mogq przeslaniae przestrzen pomiedzy antenq nadajnika sygnalu cyfrowego a antenq odbiorczq, moz liwy jest przejsciowy brak dostepu do sygnatu cyfrowego o wlasciwych parametrach. Oznaczac to bedzie przejsciowy brak w tych miejscach mozliwosci odbioru cyfrowej telewizji naziemnej. W wielu wypadkach do usuniqcia tej niedogodnosci wystarczy tylko umieszczenie anteny odbierajqcej sygnal wyzej i skierowanie jej w kierunku nadajnika. Tam, gdzie to nie przyniesie efektu, konieczne bedzie cierpliwe poczekanie na tzw.,,doswietleniew obszarow, do ktorych nie dotrze sygnal cyfrowy. Mofe to polegat na rozmieszczeniu przez nadawq nowych nadajnikow albo zmianie parametrow nadawania tych, ktore jui dzialajq. Uwaga! Nie daj siq oszukac akwizytorom oferujqcym dekodery po,,promocyjnych" cenach. Kupuj urzqdzenia w autoryzowanych serwisach. JeSli nie posiadasz wiedzy technicznej, nie kupuj zbednego sprzetu. Porozmawiaj na ten temat z rodzinq, przyjaci&mi, znajomymi. Warto rowniez sprawdzie, jak zachowuje siq dekoder podlqczony do wczesniejszej anteny, aby nie kupowac pokojowej anteny DVBT, ktorq sprzedawcy chqtnie oferujq,,na wszelki wypadek". Dodatkowe informacje na stronach: PI, www. krrit.gov. pl I. Odeszli od nas o Marianna KUS (lat 92), Targowiska Stanistawa Albrycht (lat 69), Rogi Andrzej Kafel (lat 72), Wrocanka Maria Tomkutowicz (lat 91 ) Gtowienka Maria Frydrych (lat 83), Widacz, Genowefa Guzik (lat 87), Gtowienka Stanistawa Zajdel (lat 83), Gtowienka Jadwiga Dqbiec (lat 63), Zalesie Bronistaw Majcherczyk (lat 64),lqzany Maria Tomon (lat 67),Miejsce Piastowe Piotr Ryglewicz (lat 34), Targowiska Krystyna Kot (lat 84), Miejsce Piastowe Jozef Kopczak (lat 87), Targowiska Maria Janasiak (lat 75), Miejsce Piastowe Marianna Sieniawska (lat 93), Zalesie lrena Kustrori (lat 74), Wrocanka Anna Guzik (lat 84), Gtowienka Zygmunt Kaszycki (lat 68), leiany Wtadystawa Klara (lat 86), Miejsce Piastowe Jozef Kruczkowski (lat 79), Targowiska Lestaw Matusz (lat 89), Targowiska Dariusz Rajchel (lat 37), Miejsce Piastowe Pobog Honvath January (lat 87), Wrocanka Julia Zima (lat 83), Rogi Anna Rajchel (lat 84), Miejsce Piastowe Jan Zarzycki (lat 66), Targowiska Janina Michalska (lat go), Miejsce Piastowe Jacek Dobrzahski (lat 51), Targowiska Jozefa Kochan (lat 86), Rogi Bronislaw Nizio (lat 87), Nizna lqka Maria Frydrych (lat 88), leiany Roman Guzik (lat 82), Gtowienka Rady Gminy Mkjsce Piaato Snbrnym Wszystkim, ktorzy byli z nami w tych bolesnych chwilach po smierci sp. Jacka Dobrzanskiego, prag niemy bardzo goqco i serdecznie podzigkowac. Bog zaptac za okazanq pomoc i wsparcie, za wyrazy wsp6lczucia, modlitwe w Jego intencji, za udzial we mszy sw. i drodze na miejsce wiecznego spoczynku. Dzigkujemy za intencje mszalne i zlozone liczne wience i kwiaty. Dziekujemy za Waszq obecnosc. Zona i corki

14 WYDARZENIA Co wydarzyto sie w filiach GOK rn We Morkowe wieczory Pogorzanie zazwyczaj gromadzq siq na probie. Ale tym razem wszystko odbylo siq inaczej. Juz okdo godziny 17:OO dziewczynki przyszty przygotowywac salatki oraz inne positki, bo to byt dla nas wyjqtkowy dzien nie tylko ze wzglqdu na karnawalowq zabawq, ale i dlatego, ze 8 stycznia to dzien urodzin dwoch donkow naszego zespdu. Spotkalismy siq, aby siq zintegrowac i poznac w sytuacjach troszkq innych niz proba. Spotkanie karnawalowe poprowadzita, i w wiqkszosci przygotowala, niezastqpiona pani Matgorzata Machnik, ktora na wstqpie przywitala wszystkich cztonkbw zespdu oraz ich znajomych. Na czesc jubilatow uczestnicy odspiewali,st0 lat" oraz zlozyli im zyczenia. Pozniej wszyscy usiedli do stdu z przygotowanymi pysznosciami, ale nie na dlugo, bo diwiqki znanych imprezowych hitdw powodowaly, ze nogi same rwaty siq do tanca. Wszyscy uczestnicy bawili siq znakomicie. Tanczqcy schodzili z parkietu tylko po to, by ugasic pragnienie. Jednak wszystko, co dobre, szybko siq konczy, wiqc o 22:OO mlodsi cztonkowie zespdu musigli wracgc do domu, starsi bawili siq do p&nocy.. m Chociai! w przyrodzie wciq2 kroluje zima, to w tqzanskiej filii GOK na zajqciach, ktore odbyty siq 22 stycznia malowalismy wszystkie pory roku. Obrazki typowe dla wiosny, lata, jesieni i zimy powstaty na pociqtych styropianowych ptytach. Na zakonczenie zajqc udekorowalismy naszq swietlicq czterema wybranymi pracami (po jednej dla kazdej pory roku). 12 lutego, tuz przed swiqtem zakochanych, przygotowywalismy kartki na tq wlasnie okazjq. Chociaz wczesniej oglqdalismy wiele projektow takich kartek, to w koncu kazdy zrobit jq wedtug wtasnego pomyslu, a jedynym motywem wspolnym dla wszystkich byty oczywiscie czerwone serduszka. Takie wlasnorqcznie wykonane kartki z pewnosciq sprawiq przyjemnosc kazdej obdarowanej niq osobie. Nastqpny dzien byl rowniez dniem zabawy tym razem dla najmtodszych czlonkow naszego zespdu. Nasi mlodsi koledzy caty ten wyjqtkowy wieczor przeznaczyli na zabawy, gry i tance. Koordynatorkq znow byla pani Malgosia. Najmlodsza grupa, zmqczona, ale zadowolona, zakonczyta zabawq okdo 20:OO. Myslq, ze byt to wspaniaty czas zabawy i szkoda tylko, ze wszystko trwato tak krotko i juz nastepnego dnia ran0 musielismy wstac do szkoty. Nie mozemy siq juz doczekae kolejnej takiej zabawy. A to dopiero za rok. Na razie wracamy do rzeczywistosci i spotykamy siq w kazdy wtorek i czwartek na prbbie, cwiczqc ludowe tance. Rekodzieto artvsly rn m W styczniu w filii GOK w Miejscu Piastowym odbyty siq dwa spotkania z zakresu technik rqkodzieta artystycznego. Tematem zajqc byla makrama wiosenna oraz laurka dla Babci i Dziadka, do wykonania kt6rej wykorzystano karton, sznurek, kolorowy papier. Taka forma zajec to nie tylko wspaniata zabawa rozbudzajqca wyobrazniq, ale rowniez usprawniajqca zdolnosci manualne. Atutem tego dzialania jest to, ze kazda rzecz jest niepowtarzalna, a najwiqkszq satysfakcjq, ze wykonujemy wszystko sami. 1 I lutego odbyty siq warsztaty malowania na szkle. lnstruktor Katarzyna FilusKuliga ttumaczyla uczestnikom kolejne etapy pracy:,,najpierw nalezy przedmiot szklany pokryc farbq, ktora bqdzie stanowik tlo, nastqpnie mozna malowac na tyrn tle rotne motywy: wiosenne, zimowe lub walentynkowe. Wybrane zostaty dwa wzory wiosenny i zimowy. Na szklanych sloikach powstaty

15 piqkne prace, do ktbrych wykorzystano farby akrylowe i pqdzle. Sztuka malowania na szkle z pozoru wydawata siq trudnyrn dzietem, mimo to uczestnicy naszych warsztat6w poradzili sobie wspaniale i powstaty prawdziwe arcydzih. Do tej formy zaj@ powrocimy jeszcze nieraz. Counter Strike to najslynniejsza rnodyfikacja jednej z najpopularniejszych gier FPS na rynku HalfLife. Codziennie przyciqga ona rniliony graczy na catym Swiecie. W dniu 14 i 19 lutego rogowska filia GOK zorganizowata w swojej Swietlicy turniej CSa. Do rozgrywek przystqpito 8 druzyn. Rozgrywki przeprowadzono w dwoch grupach: grupa A i grupa B. Mecze byty rozgrywane w systemie B01 MR9. Tryb gry to 2v2. W turnieju kotzystano z map denuke, dedust2. WiqkszoSC spotkair byta bardzo zaciqta. Tytu+ mistrzow Rogbw w CS otrzymali Maciej Jurczak i Daniel Stanisz. ll miejsce zajqli Hubert Zajqc z Wojciechem RoMtkq, a trzecie Patryk Zajqc z lgorem Kwiatkowskim. Gminny OSrodek Kultury w Miejscu Piastowyrn ufundowd dla zwycigzc6w od I do Ill miejsca pamiqtkowe dyplomy i stodycze, a dla pozostatych uczestnikow stodycze. Gruba warstwa Sniegu i piqkna stoneczna pogoda sprawity, ze rnozliwe byto przeprowadzenie tradycyjnego jul konkursu rzezby Sniegowej. Kiedy planowalismy konkurs, sprawy nie wyglqdab za dobrze, bo tydzieh wczesniej panowata odwik. Z tego wzglqdu konkurs miat by6 przeprowadzony w innej formie ma= dna. SzczqSliwie dla nas, tuz p W rozpoczgciern ferii w naszym wojew6dztulie, spadto dub Sniegu. 13 lutego przy Zagrodzie Etnograficznej uczniowie.' szkoty podstawowj i gimnazjum ulepili sniegowe figury. Byb nas 21 os6b. ~6dzielili&m~ siq na 7 &up. ~aj~opularniejszym tematem prac okazaly siq tradycyjnie batwany. Dwa najtadniejsze zapewni+y zwyciqstwo grupie w skladzk: Marlma Ry$iel, Dana Zajdel, Karnil Turek oraz Maciej 3urczak. Dwgie miejsce zajqta dns2yna Oli LC&, a trzede druana Natalii Sajdak. Na rozdanie nagdd i odpoczynek udalismy sie do naszej Swietlky. Nagrody,walentynkowen ufundowal GOK w Miejscu Piastowym. Jedna z nich przypadk naszemu gosciowi, pani Janinie Gdqbek, ktora przybyta podziqkowae za piqkne rzeiiby wok& zagrody. CzqSC zajqc podczas tegorocznych ferii odbyta siq w goscinnych progach targowiskiej filii Gminnej Bi bliote ki w Miejscu Piastowyrn. Dziqki pani Agnieszce Kobiafce dzieciaki do upadtego korzystaly ze sprzqtu do karaoke dom ludowy w Targowiskach twst siq w posadach! 14 lutego razem wykonalismy kartki i prezenty walentynkowe, leby jeszcze tego samego dnia wrqczye je ukochanym osobom. W nastqpnyrn tygodniu razem uczestniczylismy w warsztatach ceramicznych niektbrzy po raz pierwszy mieli kontalct z glinq, ale, sqdzqc po

16 WY DARZEW IA efektach pracy, 6wktnie sobie z nim paredzili. Jako te Kobcz, a trzecie Aeksandra J6zefczyk. Zwycigzcy otrzy Wieikanoc w tym roku bardzo wuegde, ulepilismy. : cale mali dyplomy, natomiast wszyscy uczestnicy slodycze... ado glinianych barank6w. R I 1 :.. 1 zp ru rnaw P P t5 Jul po raz sz6sty spotkalismy siq z najmlodszymi mieszhficami Widacza na balu. Przybyli jak ~vykle lienie i w dobrych humorach. Sprawdzian na wzorowego przebiercafica zdali z wyr6f nieniem doskonate wiedzieli, w nale2y brae ze ssbq, zeby siq dobtze bawic. Po zaprezentwaniu oryginalnych stroj6w, jak zwykle ch~tnie widi udzial w.mini liae przebojdw" i innych zabawach. Nie zabrakto sbdkieao ~oczestunku i drobnvch upomink6w ufundowanych pkez &K w ~iejscu *~iasiowym. W dniu 14 lutego w filii GO# we Wrmm &yc Zabawg zakohczyt, polonez, do Mrego dzieci dobraly siq j & ' ~ tumid w pilkeeykach ta W sig w pary dzigki otrzymanym na poczqtku kotyiionom. maga konf@nba~ji~ dutej s ci manualnej QWZ k~ordynar$ ruchowej, co kwencji Wuje q kakmwym efekcie. Potrzebny do tego jest jeszcze spryt, stalowe nerwy i duto szczqkia. Rozgrywki klubowe we Wrocance prowadzone byly w dwdch kategoriach: do 15 lat wygral Pawe+ Pgcherek przed Tomaszem Rasiem i Mateuszern Koniorem; w kategorii 16 lat i powy2ej zw~rciglyt Mateusz Ciekaj przed Krystianem Baranem i Mateuszem Baranem. Zwyciqzcy odebrali pamiqtkowe dyplomy, a wszyscy uczestnicy slodycze. 18 lutego w filii GOK we Wrocance odbyl siq OMNI BUS konkurs wiedzy ogdlnej, do ktbrego przystqpito 9 dzieei srledc ptae&wovvych i gimwjbw. Wszyscy wykamali sig wszechsrtonnq wdzq 6g6Inq. Do finah pmeszta t176ijb u~~~stnikdw, z kt6rych najwi~kszq wiedzq wykazac sig Patryk Zajdel, drugie miejsce zajgl Patryk

17 WYDARZENIA Zapustowe biesiadowanie 1 I Prawdziwa polska zima zasypana sniegiem, wyciszona We$, drzewa i krzewy uginajq sip pod ciqb r e m biatego puchu, w oknach migokolorowe gwiatetka, a oblepione czapami Snieinymi dachy wydajq sie otulac domy i kryjqcych sip w nich ludzi. kladbw Miesnych.Jasi&an z Dukli, za co mu serdecznie dziqkujemy. Jak ostatki to ostatki, zanim zacznie krdlowat na stotach postny Zur, aby tradycji stalo sie zadobt, trzeba siq poweselic. Wiec z powodu.brakun domu ludowego rogowskie biesiadowanie odbylo siq w tym roku w Zagrodzie Etnograficznej. Moina bylo...? I udalo sie. A teraz troche z historii..w Opisie Powiatu KroSniefiskiegon(wtzesien 1897 r.) niezrbwnany ks. WCadyslaw Sarna przedstawia tak dawnq zapustowq tradycje: Czas od Bolego Narodzenia do Srody popielcowej nazywajq zapustami, a ostatnie 3 dni przed Smdq popielcowq nazywajq dniami szalonymi albo zapustnymi albo ostatkami. Dawniej w te dni by& t a k e imuzyka po karczmach; teraz jednakie dzigki godiwej pray cy duchowieisstwa spokojnie te dni pnechodzq. Z dawnego zwyczaju zostat ten zabytek, t e s i ~ w tym dniu wzajemnie goszczq......&wa piesnispiewanejptzezgospodatzy iwonickich o zapuscie: Nie masz ci nic najmilszego nad zapust kochany Rozweseli on kafdego, chocby byi Na takq zime zawsze wszyscy czekajq. W przepieknej Snieinej scenerii wies wyglqda bardziej przytulnie, zwyczajowo i odswietnie. Tak wlasnie bylo u nas 8 lutego br., kiedy w Rogach TVP krqcih film promujqcy zdrowq polskq 2ywnoSC. Wieczorem, w atmosferze zapustowego biesiadowania, we wnetrzu tradycyjnego pog6rzafiskiego domu, gdzie wesdo trzaskal pod kuchniq ogieh, w$r6d dawnych sprzqtbw gospodarskich, w migotliwym blasku Swiec, odbywaly siq nagrania. Zagroda Etnograficzna w Rogach wylaniala sie z zimowej nocy, oswietlona specjalnymi reflektorami, ukazujqc niesamowity widok. W oknach, przez zaparowane od ciepla szyby, motna bylo zobaczyc przesuwajqce siq barwne sceny zyjqcego, szczgsliwego domostwa, w ktdrym panuje dostatek, radosc, dobro i milosc. Film bie pokazany w Brukseli oraz na targach zywnosci na Dalekim Wschodzie i na Zachodzie Europy. Grono osob, kt6re spqdzilo razem ten niezapomniany, rozspiewany wieczbr (chociai wielokrotnie przestawiane z kqta w kqt jak to bywa przy krqceniu filmu) na pewno dlugo bgdzie pamieta6 to mile wydarzenie. Atrnosfera w chalupie byla wyjqtkowa. Wesdo i barwnie (od ludowych odswietnych strojdw, w ktbre ubrali s i ~ r+e. ~,~&nkowie zespolu Rogowice), cieplo, serdecznie i dostahio, tak jak na zapusty przystalo. Do tej,dostatnioscin przyczynl sie w ogromnym stopniu Paw& Krajmas z Za 7 Hoc w zapusty, hoc wesob, nu* dalej, nule w kob Hoc w Woc, sturk purk, szczgk brqk, brzmij wesolo! Janina Gotqbek

18 i W goralskiej scenerii, 9 lute Za pustowe Ostatki zawsze biesiadny, stqd organizatorzy go, odbyly siq Vll Zapustowe Ostat przeprowadzili dwa konkursy:,,spiewaki, ktore przypadly na ostatniq sobotq jqce stoly", gdzie wszyscy mogli wspolkarnawalu. Miejscem spotkania by1 nie wykazac siq umiejetnosciami wokal Dom Ludowy w Glowience. Zapro nymi oraz konkurs,,najlepszy spiewak. : szenie na tegorocznq imprezq przy Zwyciqskim okaza+ siq stolik nr 5, ktory ' jqli: radna powiatu krosnienskiego, wykonal piosenkq,,hej, bystra woda". a zarazem sdtys wsi Glowienka Teresa Tytul najlepszego spiewaka zdobyl Jan,,Czerwony pas", adlo Marii Kopacz Po powitaniu wszystkich uczestnikow rozpoczqta siq czqsc artystyczna, w ktorej wystqpily dzieciqce i mtodziezowe grupy Z.T.L. Pogorzanie w zywiolowych tancach goralskich, kapela ludowa Pogorzanie oraz zespd muzyczny ABC. piosenkq,,ldzie dysc" Lucyna Rzeinik wyspiewala Ill miejsce. Wszystkim wykonawcom akompaniowala kapela Pogorzanie. Do zwyciqzcow powedrowaly nagrody ufundowane przez GOK Miejsce Piastowe, ktore wreczone zostaly iatu krosnienskiego 1

19 Terese Sirko oraz dyrektora Gminnego Osrodka Kultury Janusza Wegrzyna. Jak na zapusty przystato, na stotach pojawily siq smatone pqczki, faworki, kotlet z zasmazanq kapustq, smalec ze skwarkami, Sledi, pierogi i inne wspa niaie smakdyki przygotowane przez panie z Kda Gospodyn Wiejskich z prizewodniczqcq Elzbietq Zajdel. W dalszej czesci do spiewu i taka przygrywaly na przemian kapela Pogorzanie oraz zespa ABC. Plqsom, radosci i wrzawie nie by40 konca, jak przeciez na zapusty przystato. Przy melodiach goralskich i ludowych bawilismy sie do pdznych godzin nocnych. lzabela Drobek Fot. Janusz Wggrzyn

20 t Karnawatowy koncert decia kow I W niedzielny wieczor, 3 lutego, w sali widowiskowej Gminnego Osrodka Kultury w Miejscu Piastowym utworem,,hello" powitala wszystkich zgromadzonych widzow Orkiestra Dqta Gminy Miejsce Piastowe. I tak rozpoczql siq ponadgodzinny koncert karnawalowy. Z czterdziestu piqciu instrumentow wydobywaly siq perfekcyjnie pou kladane przez kapelmistrza orkiestry Jaroslawa Seredq nutki. W tym dniu zabrzmialy one wyjqtkowo piqknie. Zebrani uslyszeli kilka kolqd, a zaraz potem niemal sztandarowy utwor zwiqzany z okresem karnawalu, zimq i pewnie tez swiqtami,.jingle Bells". Podroz muzyczna twala nadal, obejmujqc swym zasiqgiem okres romantyzmu, czasy miqdzywojenne, by wreszcie, pod koniec koncertu, dojsc do lat 80. i 90. minionego wieku, a to za sprawq takich szlagierow, jak,,heal the Word" Michaela Jacksona,,,Never let me down again" czy tez wielkiego przeboju,,i just call to say I love you". Po drodze byl take utwor,,parisdakar", jak powiedzial w trakcie prowadzenia koncertu kapelmistrz orkiestry troche na czesc Adama Matysza, ktory ostatecznie w tegorocznej edycji rajdu uplasowal siq na 15 miejscu. Wielce udany koncert orkiestra zakonczyla iscie karnawalowym motywem, jakim byla,,samba de Janeiro". Kolejne spotkanie z orkiestrq w karnawatowym nastroju za rok. Big

21 WYDARZENIA Hej, k0led0, lee, cwii st6w kilka o koledowaniu w Rogach "Gdzie styszysz Spiew, tam idi, tam dobre serca majq. fli ludzie, wierzaj mi, ci nigdy nie Spiewajq" J. W. Goethe Te dowa Goethego zawsze zacfiycajq do Spiewu, szczeg6lnie w okresie Godnich Swiqt. Z wielkq radosciq zatem przyjete zosta#o przez wielu zaproszenie do Zagmdy Etnograficznej w Rogach na wspdlne koledowanie po jednej z sobotnich mszy. Jego inicjatorem by! ksiqdz wikary Miroslaw Mateja, M6ry powiedziak,koledy sq pisane podobno na dwa gbsy, samemu kolgdowac flew. Ku uciesze organizdo~a zebralo sje liczne gmno oslbb, ktbre lubiq.pako INowaC". Pan Janek Socha prmrygrywd na organach i razem z ksiqdzem kgtechetq nadawd ton. Uczestnikami byli tel piqknie przebrani za kolednikbw czlonkowie zespdu Rogowice. Do poinych godzin wieczornych zagroda trzesla siq od ochoczo Spiewanych koled i pastoralek. Byla smaczna kawa, herbah i troche swojskich smakdykbw. Nic wiec dziwnego, ie kiedy na spotkaniu op4tkowym z ust ksiedza Mirmtawa padlo ponowne zaproszenie na nastepne takie koledowanie, drugiego lutego, w Swiqto Matki Boskiej Gromnicznej, chetnych nie za brakto. Po wieczomej mszy Swietej wiele osdb ponownie skierowalo swe kroki do zagrody. Stasio Nizidek zadbal wczesniej, feby pod kuchniq,trzaskal wesdo ogieh". Parzyta sie juz aromatyczna herbata zidowa. Na stole st& smalec z cebulq, przyrzqdzony po martkowym Swiniobiciu przez Zosie Wdowiarz. Byl tei swojski chleb, upieczony pnez Zosiq Michnq. Byly kiszone ogbrki oraz proziaki Zosi Michny i Bugusi Nizidek. Na oslode Beatka BMka przygotuwala blok czekoladewy. Zjawil sie oczywiscie ksiqdz oraz organista. Kiedy posilono sie Zagmda w zimowej szacie smakdykami, pootwierano kantyczki (a bylo ich ponad 30), wtedy zacz@o sie! Gromkimi glosami zaugto kolgdowac. Spiewano kolgdy i pastoratki. Im bliiej konca, tym weselsze i bardziej skoczne. Teksty rozbawily niekt6rych do lez. Jedna z uczestniczek skwitowala krdtko: Tak sip o&pieweiam i opi7am tej ammatycznej herbaty, te czujg sip ba&o szczqsliwa. My&@, le wszy scy tacy dzis je$&smy. Szkoda, 2e musimy czekacl c@y okq& rok, aby znbw Udgllf 234 do two naszego rodzimego sanatoiium taklb, i podobne sformuhania siycha6 byb ze wszy8tkieh zakamarkbw tego wspaniakgo miejsca, pnepetnionego aromatern i klimatem minionych lat, jakim jest Zagroda Etnogmfiana. Sam pobyt w niej, a do tego jeszcze wsp6lny Spiew kol~d, to A0nie powr&t do mintnionych lat. A wiadomo, te wraac z nostalgiq do lat dziecifishsra i mbdosci lubi Udy. JhrnulatoPy" ndadawane, wigc do zobaczenia jut za rok! Spotkania rqk w pdtmroku swiec, dzien dawno pad! bez tchu. Tak rodzi sip serdecznosc serc, pogoda jasnych st6w. Hej, kolqdo, lee! Hej, kolpdo, lec! Obudf serca, otworz domy, popatrz ludziom w twatz. Teresa Drozd Na wsplbltw kol@owanie, niestety, trzeba jeszcze dhgo czekac, ale milo8nimw wsp6lnych Sp;ievv6w zapraszamy juz w okresie Wielkiego Posh do Zagrody Etnografkznej w Rogach. W Srody, chva razy w miedqcu (po mszy wjeczomej), bgdziemy SpimmC stare, tradycyjne piesni romatajqa Mqkq Pahskq. Na te wielkupostne rozwdania zapraw* my serdmznie. JG

22 J : Bal ~okoleri~~w Lezanach.. : +' I * 7, y. C I, 4 n :....,. C ;a: ~abdja i dziadek to szczegolne osoby dla kazdego dziecka.26 stycznia 2013 r. sala Domu Ludowego w lqianach wypdnila siq po brzegi zaproszonymi goscmi, wsrod ktorych byli: dyrektor szkdy podstawowej Teresa Zamorska, rodzice, dzieci i najwainiejsi w tym dniu babcie i dziadkowie. Na piqknie udekorowanej scenie przedszkolaki pod opiekq swoich pan B. Stanisz, I. Albrycht i I. Jurczyk, zaprezentowaty sie w inscenizacji,,w krainie zimowej bajkin. Dla swoich babe i dziadkow wcielity siq w role bahankow, Snieiynek, Zimowej Wrozki, Czarodzieja i Kolniniarza. Mali ar *.L..h tysci z przejqciem odtwarzali swoje role. Goscie byli zachwyceni i bardzo wzruszeni wystqpami wnuczqt, w niejednym oku zakrqcila siq ka. Po przedstawieniu nadszedl czas na laurki i zyczenia. Catusom i usciskom nie byto kohca. Tui po nich dzieci zaprosily swoich dziadkow do wspdlnej zabawy przy muzyce zespdu ExGama. 0 godzinie 18:OO wnuczqta pozegnaty babcie i dziadkdw, i wraz z rodzicami wrocity do swoich domow. Seniorzy kontynuowali zabawe przy suto zastawionych sto > A... as1 tach i muzyce. Imprere urozmaicit p 1 i:,a pokaz taneczny w wykonaniu Pau,. liny Jurczak i Dawida Krasowskiego ze Szkdy Tanca,Gracjam. Zabawa trwala do poinych godzin wieczornych i byta wspaniatq okazjq do rozmow, wspomnien i spotkan ze znajomymi. Spotkanie przebiegto w milej atmosferze, ktorq najlepiej oddajq fotografie. Sktadamy serdeczne podziqkowania wszystkim, ktorzy pomogli w przygotowaniu tej uroczystosci, a w szczegolnosci panstwu: G. J. Kidtykom, A. M. Kidtykorn, E.1. Mastowskim, paniom M. Jurczak i M. Szegdzie oraz rodzicom. Tekst: I. Albrycht, B. Stanisz Fot: Arch. szkoly

23 Dzieri Babci i Dziadka w szkole we Wrocance Obchodzony co roku Dzien Babci i Dziadka stat siq i tyrn razern okazjq do zorganizowania w Szkole Podstawowej im. Stanistawy Grelli we Wrocance uroczystej akadernii. Odbyta siq ona 22 stycznia 2013 r. Na spotkanie, do piqknie udekorowanej sali, licznie przybyli babcie i dziadkowie uczniow i przedszkolakow, a takie zaproszeni oficjalni goscie: wojt gminy Marek Klara, dyrektor ZS w Miejscu Piastowym Malgorzata StaniszKrupa, dyrektor SP w Rogach Matgorzata Bo rowska, radny Ryszard Leni k oraz soltysi wsi: Wrocan ki Wieslaw Kielar i Niinej lqki Tadeusz Wqgrzyn. UroczystosC rozpoczq4a siq wystqpem przedszkolakow, ktorzy recytowali wiersze oraz zatariczyli taniec,,kaczuszki", za co zostali nagrodzeni rzqsistymi brawami. Okazuje siq, ze nawet tak male dzieci potrafiq odwaznie mowic do mikrofonu i zaprezentowac siq przed publicznosciq. Nastqpnie wystqpili uczniowie klas I Wszyscy w piqknych strojach wierszami, piosenkami i tancami dziqkowali babciom i dziadkom za cierpliwosc, I;' wyrozumiatosc, cieplo i dobro. Uczniowie klas IV rozbawili gosci skeczem o babci emerytowanej nauczycielce orazzaprezentowali taniec latynoamerykanski, a ucznio lol L r wie klasy VI uklad do hitu ostatnich miesiqcy,,ona tanczy dla mnie", do ktorego specjalnie na tq uroczystosc ulozyli slowa. Konferansjerami byli uczniowie z klas starszych. Spotkanie uplyneo w milej atmosferze przy herbacie i slodkim pocmqstunku, a seniorzy gromkimi brawami nagrodzili wystqpy swoich wnukow, ktorzy zostali przygotowani do wystqpow przez swoich wychowawcow. Z promiennym usmiechem na twarzy i laurkami w rqkach babcie i dziadkowie opuszczali naszq szkdq, dziqkujqc za mile spqdzony czas. Tekst: Alicja Patla Fot: Arch. szkdy Dzieri Babci i Dziadka w przedszkolu w Miejscu Piastowym Od poniedzialku (21 stycznia) do czwartku (24 stycznia) goscilisrny w przedszkolu wyjqtkowych gosci babcie i dziadkow naszych wychowankow. W tych szczegolnych dniach goscie nie zawiedli i licznie przybyli. Mali aktorzy spiewali piosenki, recytowali wiersze okolicznosciowe, przedstawili krotkie inscenizacje o humorystycznym charakterze, zaprezentowali taniec, a takie przedstawili jaselka. Dzieci pragnw w ten sposob wyrazic swoj szacunek i wdziqcznosc oraz podziqkowac za cierpliwosc i milose swoich bliskich. W organizacjq uroczystosci zaangazowali siq rodzice, ktorzy przygotowali slodki poczqstunek. Lzy wzruszenia na widok wystqpujqcych wnukow utwierdzajq nas wychowaw cow w przekonaniu, ze spotkania takie trzeba organizowac corocznie. Przed uroczystym spotkaniem przygotowujemy zaproszenia i upominki oraz czqsc artystycznq. Zawsze staramy siq, aby program byt uroz maicony elementami muzyki i tanca. Calosc imprezy konczq zyczenia, wrqczenie upominkow i wspolny poczqstunek. Razem przezyte chwile na dlugo pozostanq w pamiqci. Bozena Lajdanowicz

24 a1 karnawalowy...,. Karnawal to czas zabaw, balow, maskarad nie tylko dla doroslych, ale take dla dzieci. 24 stycznia szkda w Widaczu zamienila siq w magiczny, kolorowy swiat. Gdy wybila upragniona godzi na, &a sala wypelnila siq dziecmi i to nie tylko z naszej miejscowosci. Przybyli tez rodzice i dziadkowie. Dzieci, przebrane w roznorodne, bawne stroje, wspaniale bawily siq w rytm muzyki wraz z paniq wodzirej. Podczas balu odbywaly siq rozne konkursy i zabawy. Przybyl tez Mikdaj, kt6ry rozdawal dzieciom I slodkie prezenty. Poza tym byl czas na poczqstunek dla dzieci i dla gosci. Ten niezapomniany bal udalo nam siq zorganizowac dziqki pomocy stowarzyszenia,,bliska Szkda" w Widaczu i rady rodzicow. Skladamy im serdeczne podziqkowania. Wspolna zabawa przysporzyia dzieciom wiele radosci i niezapomnianych wraten. Stanida wa Wojto wicz Pociqg.; *F 'G;.,,,.....a5.;.,J>',....'....Ar..,:;.' I.... irf :,.;i".:,. ". I,g,!g:.,:t... '..tv.,_.\... i : ;..A *,. * +, L: t"',." &a s&g&, na ~diawie;nat&i'i Nowy RO~, zeby s m laly obfitosci zdroje, daj wam, Panie Boze!" takie zyczenia przekazane zostaly przez Gwiazdora grupy kolqdniczej zaproszonym gosciom, zgromadzonym w zi. 1. mowy, mroiny wieczor, 10 stycznia br., w Zespole Szka Publicznych w Miejscu Piastowym. Okazjq ku temu stalo siq spotkanie,,w poswiqtecznym nastroju" organizowane juz po raz kolejny z inicjatywy'kzkdy i Stowarzyszenia EdukacyjnoKulturalnego MY, ktorego prezesem jest Stanislawa Uliasz. U roczystosc rozpoczqta d yre ktor szkdy Malgorzata StaniszKrupa, gorqco wszystkich witajqc. Nastqpnie uczniowie szkoty podstawowej i gimnazjum weszli w rotne aktorskie role i przedstawili piqkny program swiqteczny. W pienivszej jego czqsci zaprezentowaly siq przygotowane przez Boienq Platek i Lucynq Kandefer trzy grupy kolqdnicze:,hej, kolqda, kolqda",,,po kolqdzie" i,,jezuskowa kdysanka". Role Heroda, diabta, smierci i czarownicy wywdywaly usmiech na twarzach doroslych oraz strach i przerazenie na twarzach dzieci. Nie zabraklo Maryi, anidow i pastuszkow. Publicznosc podziwiata grq aktorskq, spontaniczne zachowanie, swobodq porusznia siq na scenie. Widzowie obejrzeli rowniez jaselka, przygotowane pod kierunkiem siostry Marioli Bochniak i Moniki Pietrus, w ktorych, obok scen biblijnych, pojawily zatrzymuje siq przy kazdym sercu siq sceny wsp&czesne. TresC jaselek byta bardzo wymowna, z glebokim przeslaniem, ktbre mozna bylo tak odczytac:,pan Jezus przyszedl na swiat dla kazdego z nas, trzeba go tylko chciec przyjqc. Powinnismy codziennie wsiadac do pociqgu, ktory zatrzymuje siq na kazdej stacji, obierajqc kierunek Betlejem. Bqdziemy szczqsliwi, jesli do naszego serca zaprosimy Jezusa". Nastqpnie wystqpit przygotowany przez Renatq Lesniak, Elzbietq Kandefer oraz Lidiq Skotnickq chor. Podczas koncertu kolqd i pastoratek oraz piosenek w jqzyku angielskim w stronq widzow pop#yn@y diwiqki porowny %ake do anielskiego Spiewu. &:; Wieczor up#ynq+ w rodzinnnej atmosferze, domowym klimacie, w piqknej swiatecznej scenerii stworzonej przez Jerzego Sznajdra, Magdalenq Swierczynskq, Marzenq Gurgacz i Monikq Pietrus. Gospodarze zatroszczyli siq rowniez o poczqstunek dla gosci. Kazdy, kto przybyl na tq uroczystosc, mogl powiedziec, ze byly to wyjqtkowe chwile, wieczor niezapomnianych wrazen. Uczniowie byli zadowoleni z odegrania swoich rol, rodzice mieli powod do dumy, ze majq tak utalentowane dzieci, a szkota miala satysfakcjq, ze zaspokoita oczekiwania tych, ktorzy przybyli w jej goscinne mury. Lucyna Kandefer

25 W 2012 r. mint$a setna rocznica powstania pierwszej na ziemi krosnienskiej drujtny harcerskiej. We wszystkich etapach obchodow tego jubileuszu uczestniczyla 18. Druiyna Harcerska z Leian pod opiekq drujtnowej Doroty Jurczak. lnauguracja obchodow odbyla sie 6 maja w Jasz M. Kopernika. czwi podczas ~uroczystosci wrqaenia sztandaru tam I Po zakonczeniu czqsci oficjalnej uroczystosci zutejszej 19. Druzynie Harcerskiej im. J. Pilsudskiego. chy bawity siq w ogrodzie 00. kapucynow, a harcerze 31 maja w Piwnicy PodCieniami w KroSnie odbyl siq uczestniczyli w grze historycznej na krosnienskiej sta wernisaz wystawy z okazji 100lecia harcerstwa kro I rowce. Zaproszeni goscie spotkali siq na seminarium poswiqconym 100leciu harcerstwa krosnienskiego i zwie snienskiego. Wystawa prezentowala historiq i dorobek harcerstwa od do r. Znalazly siq na niej liczne harcerskie pamiqtki, dokumenty, kroniki, wydawnictwa, ogromna ilosk zdjqc. 18. Dru2yna Harcerska z Leian rowniez miata tam swoj kqcik, a w nim kroniki, nagrody, kolekcjq pamiqtek wykonanq dla obecnej druzyny przez pierwszego lqzanskiego druzynowego Stanislawa Kozida. Wystawq otworzyla Ewa Mankowska dyrektor Muzeum Rzemiosla w Krosnie i hm. Elzbieta Wawrzkiewicz zastqpca komendanta Hufca Krosno. Glowna uroczystosc obchodow 1 00lecia harcerstwa krosnienskiego odbyta siq 2 czerwca. Po mszy swiqtej odprawionej w kosciele 00. Franciszkanow w Krosnie przez kapelana Hufca Krosno phm. o. Patryka Jankiewicza zuchy, harcerze, instruktorzy i zaproszeni goscie, przy diwiqkach orkiestry strazackiej z Miejsca Piastowego, przemaszerowali pod budynek I Liceum Ogolnoksztatcqcego im. Mikolaja Kopernika. Tu odbyl siq uroczysty apel, a nastqpnie odsloniqcie tablicy poswiqconej powstalej w tej wlasnie szkole pierwszej na ziemi kro snienskiej druzynie I Skautowej Druzynie Mqskiej im. TadeuszaKosciuszki. Natablicyupamiqtnionotakiejej zalozyciela i jednoczesnie dyrektora szkdy Ludwika Zakulskiego oraz Stanislawa Nowakowskiego pierwszego komendanta Hufca Harcerzyw Krosnie. Tablicq ufundowat nislawa Nowakowskiego Zofia (instru ktorka seniorka), 1 Pa,,.,iqtki18DHnawystawiewPiwnicyPOdCieniami dzili wystawq harcerskq w Piwnicy PodCieniami. Dzien samorzqd i mieszkancy ~rosna. Odstonita ja corka Sta zakonczyl sig obrzqdov&m ogniskiem harcerskim. Ostatnim etapem obchodbw tego jubileuszu byla w asyscie prof. Romana Kuzniara (doradcy prezy I promocja ksiqzki hm. Adama ~rzanowskie~o pt.,,~rodenta RP Bronislawa Komorowskiego), prezydenta snienskie harcerstwo w latach ". W spo Krosna Piotra Przytockiego i komendantki Chorqgwi tkaniu z autorem wzieli udzial zaproszeni goscie, m.in. Podkarpackiej hm. Wladyslawy Domagaty. Tablicq po I przedstawiciele samo&dow oraz instruktoky i sympaswiqcil kapelan Hufca. Uroczystosc uswietnil chor I LO im. ( tycy harcerstwa. Wieczorem tego samego dnia, tj. 29 wrzesnia, w Regionalnym Centrum Kultur Pogranicza w Krosnie odbyt siq koncert piosenki harcerskiej.historia piesniq pisana", przygotowany przez harcerki i harcerzy z Krosna, leian, Jaszczwi i Kroscienka Wyznego pod kierunkiem hm. Piotra Lubasia i dh. Niny Morqg. Publicznosc gromkimi brawami nagrodzita wystqp mlodziezy harcerskiej. Koncert poprzedzilo wrqczenie odznaczen i wyroznien zas~uzonym dla Hufca Krosno instruktorom, druzynowym i sprzymierzencom harcerstwa. Wsrod nich znalazta siq druiynowa tqzanskich harcerzy hm. Dorota Jurczak, ktora z rqk komendantki Chorqgwi otrzymala list gratulacyjny od naczelniczki Zwiqzku Harcerstwa Polskiego. hm. Dorota Jurczak Sam. Joanna Zawojska Zdjecia z archiwurn 18. DH Przemarsz pnez krosniersski rynek

26 Szkota przyjazna dla uczniow i bezpieczna Od 3 do 14 grudnia 2012 r. w Spdecznym Gimnazjum w Rogach zostala przeprowadzona ewaluacja zewnqtrzna. Badanie przeprowadzil zesp& wizytatorow ds. ewaluacji z Kuratorium OSwiaty w Rzeszowie w skladzie: Urszula Pelczar i Lidia Nowotynska Golen. DzialalnoSC szkoly zostah oceniona vy c(yb9h obszarach:,,efekty dzialalnosci dydaktycznej i wychowawczej s z k w oraz,,zarzqdzanie szkdq". W trakcie ewaluacji w pladwce zbierano informacje pochodzqce z wielu ir6del od dyrektora, uczq cych w szkole nauczycieli, innych pracownik6w, uczni6w, rodzicow, partnerow szkdy i przedstawicieli organu prowadzqcego. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilosciowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej) i jakosciowe (wywiady indywidualne, grupowe, obserwacjq i analizq frodel zastanych). Przedstawiamy KllKa spostrzeten z.raportuwpo przeprowadzonej kontroli. Spoteczne Gimnazjum w Rogach powswo 1 wrzesnia 2003 r. na wniosek Stowarzyszenia,,PEP jazna Szkota", More otrzymab wpis do ewidencji w Urzqdzie Gminy w Miejscu Piastowym 16 czerwca 2003 roku. Jest szkolq niepublicznq o uprawnieniach szk* publicznej, posiada podw6jne oddzialy klas od I do Ill, do ktorych uczqszcza 102 uczni6w. W szkole pracuje 4 nauczycieli na pelnych etatach, 14 jest niepelnozatrudnionych, a ponadto zatrudnionych jest 4 pracownikow administracji i obslugi. Spdeczne Gimnazjum jest przykladem niewielkiej szkoly, z niedlugim stazem, ale z dutymi osiqgnieciami dydaktycznowychowawczymi i jak twierdzq przyjaciele szkoly.panuje w niej dobra atmosfera i przyjazny klimat". Jest placowkq bezpiecznq, dbajqcq o dzieci, darzonq przez rodzicdw ogromnym zaufaniem. Prawie 100% dzieci opuszczajqcych Szkdq Podstawowq w Rogach kontynuuje naukq w Spdecznym Gimnazjum. Szkda zajmuje I pietro w tym samym budynku, w ktorym miesci sie publiczne przedszkole i szkda podstawowa. Wszystkie plawwki majq polqczenia komunikacyjne ze sobq. Uczniowie gimnazjum korzystajq z zasobow biblioteki, Multimedialnego Centrum Informacji, hali sportowej oraz zespdu boisk.orlikn znajdujqcych siq przy szkole. Gimnazjum posiada dobrze wyposaione sale lekcyjne, pracownie komputerowq, a takie samochod przeznaczony do dyspozycji uczniow. Dyrektorzy obu szk6t SciSle ze sobq wsp6tpracujq. Z przeprowadzonego badania wynika, t e szkda dba o jakosc uczenia siq. Swiadczq o tym bardzo dobre wyniki egzamindw zewnqtrznych trzyletnie wskainiki Edukacyjnej WartoSci Dodanej kwalifikujq gimnazjum do grupy,,szkdy sukcesu". Dobre warunki lokalowe, wyposatenie dydaktyczne, wielofunkcyjna baza sportowa oraz wykwalifikowani i oddani uczniom nauczyciele, wplywajq na prawidlowq realizacje podstawy programowej oraz pomagajq uczniom w osiqganiu wielu sukcesow edukacyjnych, artystycznych isportowych, nawet naetapieog6lnopolskim i miqdzynarodowym. Szkda posiada w swoim dorobku laureat6w i finalistow przedmiotowych konkurs6w organizowanych przez Podkar packiego Kuratora OSwiaty. Efekty pracy wychowawczej, przedstawione w raporcie, wskazujq na osiqgniqcia szkoly w zakresie ksztaltowania postaw uczniow, kt6rzy wyr6iniajq siq kulturq osobistq i wrailiwosciq na potrzeby innych osbb, udzielajq siq charytatywnie, promujq zdrowy i aktywny sty1 zycia, w tym zdrowq tywnosc. Mlodziez mote rozwijac i kompensowac swoje umiejqtnosci i kompetencje podczas zajqc pozalekcyjnych, np. w Samorzqdzie Uczniowskim, Szkolnym Klubie Sportowym, w Kole Caritas, uczestniczqc w zajqciach r6znych k6t zainteresowan, zespd6w wyr6wnawczych. Szkda organizuje wiele ciekawych imprez, wycieczek turystycznokrajoznawczych, edukacyjnych i zagranicznych (Budapeszt, Praga, Ukraina), od lat organizuje wymiane mlodzieiy z partnerskimi szkotami na Wqgrzech i na Ukrainie. Nauczyciele wsp6lnie planujq i organizujq praq, przeprowadzajq wewnqtrznq ewaluacjq, wspierajq siq nawzajem, wsp6tpracujq z rodzicami i ze Srodowiskiem, formuhjq wnioski i przekladajq je na wszechstronny rozwoj uczni6w oraz na podniesienie jakosci pracy gimnazjum. Wnioski z ewaluacji oraz wiecej inforrnacji na temat pracy szkdy i dzialah nauczycieliznajdq Panstwo na stronie internetowej spdecznego gimnazjum: Red A u nas siq dziato w roku Kr6tki prreglqd ubieglorocznych wydarzen w Gminnej Bibllotece Publicznej w Miejscu Piastowym. Nasza uniwersalna oferta skierowana byla do wszystkich grup uzytkownik6w. Do najwazniejszych wydarzen w bibliotece naleialy: Biblioteka dzieciom 18 cyklicznych spotkan dla nauki i zabawy, ktorych inspiracjq byly aktualne tematy i wydarzenia, np..zabawa w kolory",,,kochamy nasze mamy",,,choinka marzen"; Klub X Muzy i Klub 50+ cykliczne, comiesiqczne spotkania filmowe; Z internetem za pan brat grupa 40+ odkrywa mozliwosci internetu; Niecodzienna wizyta smok Novus w odwiedzinach u przedszkolakow; Super ferie tygodniowa podr6z w krainq basni; Strachy na lachy rnlodziet poskramia duchy w bibliotece wieczorowq porq; Maraton filmowy seanse dla dzieci i mbdzieiy; W 80 minut dookota Swiata wieczorne spotkanie pokolen w ramach ogolnoeuropejskiej akcji,,tydzien z Internetem"; W 80 minut dookola Swiata wirtualne podroie uczniinrv kl. Ill; Wspomnienie o Osieckiej spotkanie w gronie czlonkin Kda Gospodyh Wiejskich; Tydzieli Bibliotek blok imprez pod haslem,,biblioteka ciqgle w grze":.nie

27 wstydzq siq czytac" happening zachqcajqcy do czytania, "Kierrnasz nowosci wydawniczych* we wsp&pracy z ksiqgarniq NOVA, "Nasza wiosenna ksiqga" z cyklu "Biblioteka dzieciom", "Biblioteczne rywalizacje" dwa ernocjonujqce spotkania dla klas I i II. "Biblioteczne rywalizacje" odsbna gimnazjalna; Chcq by6 czytelnikiem pasowanie na czytelnika uczniow klasy pierwszej; Wehikul czasu pie6 dni w krainie historii; Gimnastyka m6zgu pie6 dni logicznych larniglowek; Wakacyjny maraton filmowy seanse dla roinych grup wiekowych; Z Pyzq przez Polskg mala przewodniczka w ludowym stroju prowadzila pmdszkolaki w ciekawe zakqtki naszego kraju, a czlonkinie KGW w Miejscu Piastowym uswietnily irnprezq swojq obecnosciq; Jak to dawniej bywalo tradycja w literaturze zaprezentowana zostala w trakcie spotkania w przedszkolu z udzialern Kda Gospodyn Wiejskich. Ponadto rywalizowalisrny w Urodzinowym Konkursie Pulowerka zorganizowanym przez portal dla bibliotekarzy oraz na najlepszy raport z akcji Tydzien z lnternetem 2012 prezentacja na YouTube Sprintem przez gwiat. Na biezqco informowalismy o aktualnych wydarzeniach w BibliotecznyrnOsrodku Komunikacji Spdecznej, wazne rocznice prezentowane byly na tablicach informacyjnych i wystawach tematycznych, m.in. "Przez kontynenty", "Egipt w czasach faraonow",,,nasze stroje ludowe". Przez ponad miesiqc ( ) mielismy moiliwosc testowania czytelni online z ponad 3500 publikacji ibuk.pl. Po raz kolejny pozyskaligmy dotacje w programie,,akademia Orange dla bibliotek" na pokrycie koszt6w dostgpu do lnternetu oraz zakup duchawek z mikrofonami niezbgdnych do uczestnictwa w projekcie firmy Funmedia,,Angielskil23 w bibliotece", kt6ry zapewnil uzytkownikom bezplatny dostgp do elearningowego kursu jqzyka angielskiego dla dorodych gnaielskil23.~i.dostqp do pierwszych 4 poziombw biblioteka uzyskah do 31 sierpnia 2013 roku, z rnoiliwosciq automatycznego przedluzenia na kolejne lata. lstnieje wiec jeszcze moiliwosc do skorzystania z tej formy nauki jqzyka. Wiqcej informacji oraz galeria zdjqc na naszej stronie internetowej w zakladce Archiwum. Anna Hreczka Za zastugi dla obronnosci kraju I 15 stycznia br. w Starostwie Powiatowym w Krosnie odbyla sie uroczystosc, podczas ktorej piecioro mieszkancow naszej gminy zostalo uhonorowanych wojskowymi odznaczeniami. Srebrne medale.za zaslugi dla obronnosci kraju" przyznawane sq przez Ministra Obrony Narodowej rodzicom, kt6rych trzech lub wiqcej synow pelnilo wzorowo sluzbq wojskowq. W tyrn roku medale otrzymali: Ludmila i Zdzislaw Drobek z Glowienki, Ewa i Edward Guzik z Miejsca Piastowego oraz Danuta Kowalska z Rog6w. Te wyjqtkowe odznaczenia wraz z gratulacjami i tyczeniami wrqczali: szef Wojewbdzkiego Sztabu Wojskowego w Rzeszowie plk Zbigniew Winiarski, starosta krosnienski Jan Juszczak oraz wojt gminy Miejsce Piastowe Marek Klara. Medal,,Za zaslugi dla obronnosci kraju" to krqzek o Srednicy 36 rnm. Na awersie umieszczony jest helm rycerski w koronie otoczony IisCmi akantu, poniiej tarwa, na ktbrej znajduje siq orzd wojskowy w koronie, a w otoku napis: ZA ZASLUGI DLA OBRONNOSCI KRAJU. Na rewersie w czqsci Srodkowej widnieje dwu wierszowy poziomy napis: WOJSKO POLSKIE. Medal zawieszony jest na bialej wstqzce o szerokosci 40 rnm, z pionowym, 20 milimetrowym czerwonyrn paskiem posrodku. UG Od Iewej: starosta Jan Juszczak, komendant WKU w JaSlc ppk Andrzej Nykiel, Ludmb Drobek z Glowienki, Ewa i Edward Guzik z Miejsca Piastowego, wdjt Marek Wara, szef WSzW w Rzeszowie plk Zbigniew Wniarski

28 Ksiqdz pralat January Horwath < 22 S ~ ~ G ZwI I87, ~ roku iycia, w 62. rsku kaptafistwa zm& ks. palat Ja n q o k&ciota i domu rekobkcyjnego. kies dania..niembrzy nasylwajq to rnkjja. ZmzQ bbtijna ptzypowie& cielskim na koniec tych zajgc. Nawet bardm &NO. ChcieliSmy, aby gr)lnq,m.l@do spelnienia majq h p b ni, Mdhy zostali powdani do slukby upcyngto mu we Wrocance. Jako nauczycielkatecheta w szkole we Wrocance Wspominam ksi~dza pratata by6 patronkq naszej szkdy. dnia odmawiali r62aniec. Trwa to do

29 Ksiqdz pralat byl jednym z piewszych kaplanow, ktorzy propagowali oazowy Ruch Swiatlo tycie. Dam katechetyczny, kt6ry powstal dziqki niemu, byl miejm dla grup oazowych przyjezdiajqcych z roznych miejsc. Pamiqtam msze swiqte, podczas Mrych, przy dhwi~kach gitar, rozlegal siq Spiew mlodziezy. Pamiqtam nawgt to, jak mlodziez oazowa pomagata niektbrym gospodarzom w pracach polowych. Ksiqdz plat znany byl t ab jako orqdownik trzemvosci. Walczyt z pijanstwem w r6lny sposob. Rozmawiat, prosit, nawet chodzil w te miejsca, gdzie publicznie naduzywan0 alkoholu. Nie wszystkim siq to podobato. Ale taki juz byl. Byl przekonany, te jest to jego obowiqzek, aby w trzeiwosci wychowywac mtode pokolenie i ratowac tych, kt6rzy zagubili sens zycia. W piqtki poscil tylko chleb i woda. Mdwil, ze ciastka i slodycze nie sq dla niego. Kiedy w pokoju nauczycielskim czqstowa IiSmy go kawalkiem imieninowego ciasta, usmiechal siq i mowit, ze to dla piqknych pah. Byl kaptanem, kt6 ry pozostawil parafii Swiqtyniq materialnq i duchowq. Jako cztowiek Ks. January Hotwath dostrzegal innych, zwlaszcza tych, Mbrzy byli w potrzebie. Pochylal siq nad probiemami ubogich, wspieral ich, doradzal. Najwatniejsza dla niego byla praca. Dane mu bylo zyc w czasach, kiedy praca na roli duzo zna czyla. Zresztq prawie wszyscy wtedy uprawiali ziemiq i prawie wszystkim siq to optacalo. On tawe pracowal. Nieraz bylo go widat z kosq na ramieniu i z banieczkq w rqce, w ktorej nibs4 cob do picia. Szedl w pole do koszenia zbota albo trawy. Gospodarka, kt6rq trzeba bylo utrzymac, wymagala tego. To byty inne czasy. Rola byla watna w iyciu katdego gospodarza. On byl jednym z naj lepszych gospodarzy we wsi, a pola bylo duzo. Musial pogodzic obowiqzki kaptahskie i budowq koscida z pracq na gospodarce. Byl cztowiekiem uczynnym. Znam osoby, ktore przychodzity do niego z prosbq, zeby je podwiozl samochodem do lekarza. Nie odmawial. W swoim,,maluchuv wozil wszystko. Przednie siedzenie bylo wyjqte, zeby zmiescity siq przewo20 ne towary zakupy na budowe czy do domu. WczeSniej miat motor, ale trudno mu bylo nim cog przewozie. Wszystkiego musial doglqdnqc Sam, zwtaszcza podczas budowy kosciota. Uparty byl ogromnie. Jak cos sobie zaplanowal po swojemu, trudno bylo go od tego odwiesc. Odszedl ks. St. Urbanik 24 listopada zmarc ks. Stanistaw Urbanik, michalita. Przeiyt 90 lat, w tym 67 w zakonie, a 57 w ka Manstwie. Sp. ks. I chowawczych w Strudze) i Mlocho Stanislaw wie na stanowisku wychowawcy Urbanik, syn asystenta. 29 wrzebnia 1948 r, zlozyl Jana i Marii Sluby wieczyste i rozpoaqt studia fiz d. Zawada, lozoficznoteologiczne na Uniwersyurodzil sie 20 tecie Jagiellonskim. 17 grudnia 1955 listopada 1922 roku w Glqbokiem roku przyjq+ Swiqcenia kaptahskie. WRymanowa. Mia+ mvoro rodzeh Jako kaptan pelnit na przemian obostwa: dwoch braci i dwie siostry. wiqzki prefekta domu i duszpasterza Po ukohczeniu szkdy podstawowej prefekta w Pawlikowicach, Mlochozostal przyjqty do szkdy sredniej wie, Miejscu Piastowym ( ) w Pawlikowicach, a potem do no i Strudze, duszpasterza w Mochnaczwicjatu. Pietwszq profesje zakonnq ce, Bydgoszczy, OstrowiqsieBrudzlozyl 29 wrzesnia 1945 r. i przez nowie, Tuligtowach, Pawlikowicach trzy lata prawwal w zaktadach wy i Sobocie. Przez trzy lata postugi Bywalo, ze spieral siq z czlonkami komitetu budowy koscida w jakiejs kwestii budowlanej. Miat swojq wizjq wszystkiego, wiqc denerwowal siq, gdy kt06 jq zmienial. Odchodzil zty, gdy cos nie szto po jego mysli, a potem wracal do mqzczyzn i probowat przeforsowae sw6j pomyst. WidaC bylo, ze wszystko co robi, robi z pasjq. tyl tym. Sam chwytal za topatq i mlotek, zeby robota szla. Mowil, l e we wszystkim pomaga mu swiqty J6zef. Jego przywiqzanie do parafii bylo ogromne, a skromnosc jeszcze wiqksza. Nigdy nie chcial, aby go chwalono, nawet po smierci. Taka byla tez jego ostatnia wola. Z tego artykulu tei na pewno nie bylby zadowolony. Jedno jest pewne nie zmarnowal tych 54 lat pobytu w naszej parafii. Mieszkahcy Wrocanki nie zapomnq go nigdy, bo ziemskie zadania wypdnil dobrze. M. 8. Pogrzeb sp. ks. pralata Januarego odbyt siq 26 stycznia w kosciele parafialnym we Wrocance, jego cialo spocz@o na miejscowym cmentarzu. wa+ Siostrom Duszy Chrystusowej w Siedlcu. Ze wzglqdu na stan zdrowia w1986 roku zostal przeniesiony do domu zakonnego w Pawlikawicach, a w 1991 r. do domu macierzystego w Miejscu Piastowym, gdzie przebywal. do Smierci. Msza Swiqta pogrzebowa zosm odpmiona 27 listopada w sanktudum sw. Michda Archanida i M. Bronidawa Markiewicza w Miejscu Piastowyrn. Przewodniczyt jej biskup pomocniczy z PrzemySla Adam Szal. Liturgiq talobnq koncelebrowa+o ponad 60 kaptanow, arod nich byl takie przdolony generalny michalit6w ks. Kazimierz Radzik. Zmarty spoczql w grobowcu ksiezy michalitdw na cmentarzu parafialnym w Miejscu Piastowym. Tekst: archiwum michalit6w 29

30 SPORT Narty...,.v7.. I +.. dzieciom, rl...a' spdecz"e Gimnazjum w Targowiskach od lat organizuje zimq wyjazdy uczniow na narty. W tym roku stdo siq to moiliwe dziqki realizacji projektu,,narty dzieciom". ldeq programu jest organizacja aktywnego wypoczynku dla dzieci oraz zdobycie przez nie umiejetnosci jazdy na nartach. W projekcie mogq wziqc udzial uczniowie wraz z rodzicami. SkorzystaC mogq nawet ci, ktorzy nie majq sprzqtu narciarskiego i nie posiedli podstawowych umiejqtnolici w tej dziedzinie. Nauka jazdy na nartach odbywa sig na stoku Kiczera w Pulawach. %!&; Na miejscu mozna wypozyczyc od powiedni sprzqt i skorzystak z pomocy profesjonalnych instruktorow narciarstwa. Kazdy uczestnik otrzymuje ciepty posilek W programie,,natty dzieciom" do tej pory wzielo udzial 57 uczniow, z czego najliczniejszq grupq stanowili uczniowie gimnazjum glownego organizatora. Zaproszeni zostali tez uczniowie szk& podstawowych w Targowiskach i tezanach. Nad bezpieczenstwem dzieci czuwali opiekunowie: dyrektor Piotr Perszewski, Jerzy Marchel, Radoslaw Sidor, Honorata tychowska, Marcin Tereszkiewicz, ks. Dariusz Wojnar i Dariusz Adamczyk. Jak wynika z relacji uczniow i opiekunow, zajecia prowadzone byly w sposob profesjonalny i efektywny, a rezultaty kursu widoczne byly juz pierwszego dnia. t u kasz Al brycht (SG): Nie spodziewaiem sie, ze juz pierwszego dnia samodzielnie i bez wywrotki zjadp z,,oslej tqczki". Teraz moge sie scigac z najlepszymi. Katarzyna Skwara (SG): Uwazam wyjazd za bardzo udany, choc wrocitam mokra i zmqczona, ale za to z jakq satysfakcjq! Nie ma chyba lepszej zabawy zimq niz jazda na nattach w wesoiym towatzystwie. Jestem pewna, ze wezme udziat w kolejnych wyjazdach i zachecam do nich kazdego. r Jagoda duzek, Karolina Mazur (SP Targowiska): Wyjazd na natty sprawii nam wiele radosci. Cieszymy sie, ze program,narty dzieciom" dat kazdemu dziecku szanse rozwijania swoich zainteresowan i umiejetnosci. Zachecamy do udziaiu innych, dla nas to rozrywka na szostke z plusem. Dominik Kielar (SP Targowiska): Ten program jest bardzo potrzebny i trzeba go kontynuowac jak najdiuzej. Jestem zado wolony z tych wyjazdo w, bo dob tze wptywajq na samopoczucie i zdrowie. Weronika Chqdoga, Norbert Marczak (SP Targowiska): WrociliSmy bardzo zadowoleni. Zachecamy wszystkich kolegow do wziecia udziatu w nastepnych wyjazdach. My na pe wno pojedziemy! Opiekunowie rowniez majq jak najlepsze zdanie na temat realizowanego projektu: P. Perszews ki dyrektor SG: Program,,Natty Dzieciom" znakomicie wpisai siq w pottzeby i oczekiwania dzieci. Jest wielkq pomocq dla rodzico w i nauczycieli. Otwotzyt swiaf zimowego szalenstwa dla tych, ktotzy nie posiadajq sptzetu. Trzeba zaznaczyc, ze wyposazenie narciana to koszt tqdu zt (i to uzywany), wiec wiekszosci rodzicow nie stac na taki wydatek, tym bardziej, ze w miare wzrostu dziecka spwt tneba wymieniac na wiekszy. Jego zakup dla poczqtkujqcego narciatza jest ryzykowny, bo co zrobid, jesli dziecko zniecheci sie i nie bedzie chciato wiecej jechac na natty? Jednorazowy koszt wypozyczenia sptzetu na stoku fez niski nie jest ( zt). Do tego optata za instruktora (60 zvgodz.) i karnet na wyciqgi (ok. 30 zo. Ten projekt rozwiqzuje wszystkie te problemy za raptem 28 zt (w cenie zapiekanka i gorqca hehata). Godne podkreslenia jest to, ze program realizowany jest bez Srodkdw unijnych, doptat instytucji, a wyiqcznie dzipki regionalnym sponsorom, wolontariuszom, zapalencom i pasjonatom narciarstwa. H. ~ychowska (nauczycielka SG): Wazne jest, ze uczniowie aktywnie sppdzajq czas, a nie ptzesiadujq przed komputerem. Majq okazje kotzystac z doswiadczenia instruktordw, ktorzy chetnie stuzq pomocq. To niepowtarzalna okazja, by nauczyc sie jeidzic na nartach i milo spedzic czas. Tekst: H. ~ychowska i D. Bogaczyk Fot: Arch. szkoiy

31 SPORT Rogi 1 I TS Piastovia V Gminny Halowy Turniej Piiki Noznej o Puchar Ferii Rogi W czasie ferii Gminny Osrodek Kultury w Miejscu Piastowym byl organizatorem halowego turnieju w pilce noznej. Turniej odbyl siq l l lutego w hali sportowej Szkdy Podstawowej w Rogach. Do rozgrywek przystqpilo 25 drulyn rywalizujqcych w trzech kategoriach: szkda podstawowa, gimnazjum oraz ponadgimnazjalna seniorska. Wvniki rozawek: Kategoria szkota padstawowa ISPRogiI II SIP Qlany Ill SP Glowienka IV Rogi II Kategoria gimnazjum I TS Piastovia Il Gbwienka II Ill THC Elektrownia TEAM saniorska I Mega PIMP II Wiadro SQAD 111 Dobre Chbpaki Mega PIMP 1 Kategoria ponadgimnazjalna Nagrody dla zwyciqzc6w w postaci pucharbw i dyplom6w wr~czal dyrektor GOK w Miejscu Piastowym Janusz Wegrzyn. Zostaly tak2e przyznane nagro Nowy prezes LUKS,,BurzaM Rogi 2 lutego na zebraniu sprawozdawczowyborczym wybrano nowego prezesa klubu. Miejsce Jacka Balona zaj* Zbigniew Stanisz. dy indywidualne, ktdre otrzymali: najlepsi strzelcy: Lukasz Walczak, Mateusz Roterrnan; najlepsi bramkarze: Kacper Bieszczad, Stawomir Belczyk, Marian Kuras. W czasie zawodow opiekq medycznq pelnila Renata Rygiel oraz Katarzyna Szczur. Mecze sqdziowal Hubert Lenik. Leszek Zajdel Zbigniew Stanisz urodzil siq w 1972 roku, z zawodu jest slusarzemmechani kiem, z zamilowania entuzjastq sportu, a zwtaszcza pilki nolnej. Z rogowskim klubem zwiqzany od dziewiqtego roku zycia, z przerwq na dufbq wojskowq w 1981 r. 0 powodach, dla M6 rych wiq+ udzial w wyborach, oraz o swoich planach m6wi tak: ZdecydoWm siq na start w wyborach, ponbwaz chwbym, mbdzy innymi, popra wic standard p&ty boiska i bazy lokalowej klubu. Zamienam dbac o rozwbj poszczegdlnych sekcji klubu, a pnynajmniej utrzymac je na dotychczasowym poziomie. Liczg na $cis@ wsp&@racq z mbdziezq Szkoly Podsfawowej i Gimnazjum w Rogach, a take na pomoc wtadz gminy i rady sdckiej oraz naszych dotychczasowych i mam nadziejq przysz&ch sponsorbw. Dziqkujq za wszystkie glosy, udzielone mi poparcie i zapraszam do efemywnej wsp&@racy wszystkich, Mdtym lefy na sercu dobro,buny".

32 SPORT Ski atka rze.., : v,l W niedziele, 17 lutego, odbyt siq we Wrocance V Gminny Turniej Pikki Siatkowej o Puchar Ferii, do kt6 rego przystqpily trzy druzyny: Wrocanka, Glowienka i tg2anyi ~ficjalnie zawody otworzyla d yre ktor Szkdy Podstawowej we Wrocance Matgorzata Baran. Druiyny ryvvalizowaty w systemie.kazdy z kakdym" do dwoch wygranych setow. Gkowienka w pierwszym meczu wygrala z tezanami (25 : 19, 25 : 22), w drugim pokonata Wro~ankq (28 : 26, 25 : 19) i tym samym zapewnila sobie pierwsze miejsce w turnieju. W meczu o drugie miejsce lepsze okazaty siq leiany, pokonujqc Wrocankq w trzech setach (29 : 27,20 : 25, 15 : 13). Nagrody dla zwyci~zc6w w postaci pucharow i dyplomow wrqczali dyrektor GOK w Miejscu Piastowym Janusz Wegrzyn oraz sgdzia zawodow Janusz Eustachiewicz. Opiekg medycznq pelnita Krystyna Bieleri..ew['. w..l 5.!:,?>.;.. a., < ; :,JJ ri ;<d I. Leszek Zajdel Zwycigska dru2yna z bdwienki ; Q 1 l d l Mecz Gtowienka Wrocanka o Puchar Sdtysa Wsi. Rozgrywki rozegrano w szesciu kategoriach wiekowych. Organizatorami turnieju byli: sws Stanistaw Muszynski, sekcja tenisowa LUKS,,Burza Rogi", filia GOK w Rogach. Podczas turnieju nastqpito symboliczne przekazanie wladzy w postaci pieczqtki wiceprezesa tenisa stotowego LUKS,,Burza Rogi" ustepujqcy Zbigniew Albrycht przekazat jq swojemu nast~pcy Mariuszowi Zygmuntowi. Na zakoriczenie turnieju panowie rozegrali mecz towarzyski. Tytut Mistrza Rog6w 2013 w kategorii OPEN obronil Mariusz Zygmunt. Nagrody i dyplomy dla zwyciezc6w ufundowal sows wsi oraz Gminny Osrodek Kultury w Miejscu Piastowym. Dziekujemy dyrektor Matgorzacie Borowskiej za udostqpnienie sali do rozgrywek. Z kazdej kategorii wiekowej pierwsze dwa miejsca kwalifikujq sie do udziatu w Gminnym Turnieju Tenisa Stdowego o Puchar Wojta. Najlepsi w poszczegolnych kategoriach: do 13 lat: 1. Jakub Paszek, 2. Damian Sajdak; 1416 lat, chlopcy: 1. Maciej Jurczak, 2. Szymon Walczak, dziewczqta: 1. Marlena Rygiel, 2. Daria Zajdel; 1719 lat, chlopcy: 1. Tomasz Habaj, 2. Jakub Albrycht, dziewczqta: 1. Klaudia Paszek, 2. Anna Muszynska; 2044 lata: 1. Kamil Miszczak, 2. Krzysztof Salamon; 45 i powyzej: 1. Robert Pieczonka, 2. Zbigniew Albrycht; OPEN (kategoria sottysa): 1. Mariusz Zygmunt, 2. Michat Muszyriski, 3. Dariusz Karas. Bahara PatlaLenik

33 Tragiczne Iosy Zamojszczyzny To, co chce opisab, dzialo sie ponad 69 /at temu na ziemi kilku powiatow pdudniowej Lubelszczyzny. Nie bedzie tu fikcyjnych bohaterow ani wymyslonych sytuacji. Historia, ktorq chce przypomnied, to tylko jeden z wielu epizodow codziennej rzeczywistosci w okupowanej przez hitlerowcow Polski opowiada Jozef Machnik o losach Zamojszczyzny w latach Z chwilq podboju Polski w 1939 r. rozkazem Hitlera utworzone zostalo Generalne Gubernatorstwo z siedzibq w Krakowie na czele z generalem Hansem Frankiem. lstnienie Gubernatorstwa rnialo bye przejsciowe, tylko do czasu opanowania Syberii, na kt6rq Hitler zamierzat przesiedlic Polakow. 7 paidziernika 1939 r. Hitler mianowal Heinricha Himmlera odpowiedzialnym za wprowadzenie w czyn przygotowania terenow kolonizacyjnych na Zamojszczyznie. Oprocz tej funkcji Himrnler byl odpowiedzialny za rozwiqzanie kwestii zydowskiej, nie tylko w Polsce, ale w calej okupowanej Europie. 0 poczynaniach tego szalonego czlowieka pisalem w,,piastunie" nr 10/2007. Zamojszczyzna miala stac siq pierwszym obszarem kolonizacji niemieckiej na wschodzie. Tu zamierzano doprowadzie do calkowitej biologicznej zaglady ludnosci polskiej. Himmlerjednym pociqgniqciem piora skazal na smierc i poniewierkq dziesiqtki tysiqcy polskich dzieci, matek, mqzczyzn, starcow. Czynil to z ziemnq krwiq i spokojnym sumieniern, w imiq nowego ladu niemieckiego. Zabijano opornych, strzelano do uciekajqcych Byt styczen 1942 r., ziemiq zamojskq skuwal Iod i srogi mroz. W taki czas kazdy tulit siq do cieplego pieca. Puste ulice Zamoscia rozbrzmiewaty jedynie ochryplymi glosami Niemcow, czasem suchym trzaskiem wystrzalow z,berg manow" (lekki karabin maszynowy przyp. red.) lub gwaltownym dobijaniem siq do drzwi domow. Na calej Zamojszczyznie srozyl sie terror hitlerowskiego okupanta. Pod salwami plutonow egzekucyjnych padali dzialacze podziemia jak rowniez przypadkowi mieszkancy ziemi zamojskiej, ktorzy w jakikolwiek sposob probowali stawiac opor okupantowi. Akcja wysiedlencza rozpoczha siq 28 Iistopada 1942 r. o godz. 3:00 i spadla na ludnosc Zamojszczyzny jak przyslowiowy grom z jasnego nieba. Oddzialy hitlerowskiej policji, formacje SS oraz uzbrojone grupy ukrainskiej policji przystqpity do wysiedlania ludnosci wsi Lipa Nowa, Suchodqbie i Zawada. Wczesniej, rozkazem Himmlera, przed planowanymi akcjami, wszystkie przyzagrodowe psy zostaly wystrzelane, aby nie ostrzegaty gospodarzy o zblizajqcej siq oblawie. Niemcy szczelnym kordonem otoczyli wybrane wsie. Wsrod strzalow i okrzykow rzucili siq do najblizszych zagrod. W spokojnie uspionych wioskach rozpqtalo siq istne pieklo. Wszystkich mieszkancow zgromadzono na wiejskim placu. Na opuszczenie domostw i zabranie podrqcznego bagazu wyznaczono godzinq, a niekiedy tylko piqtnascie minut. Zalezalo to od kaprysu rozkazodawcow. Czqsto nie pozwalano niczego ze sobq zabrac. Wsrod nieustannego wrzasku grasujqcych po wsi hitlerowcow, zawodzenia kobiet, placzu dzieci, bicia i ujadania psow policyjnych, ktorymi szczuto opieszalych, pqdzono na plac zborny coraz to nowe grupy ludzi. Wyrzucano z domow obtoznie chorych, rodzqce kobiety, osoby nieddqzne, malenkie dzieci. Raz po raz padaly strzaty. Zabijano opornych, strzelano do uciekajqcych, mordowano juz nie dla jakiejkolwiek potrzeby, ale dla zasady, chcqc zdlawic terrorem kazdq, chocby nawet najslabszq rnysl o oporze. Szczegolnie pastwiono siq nad ludzmi starymi, slabymi i dziecmi. Na wiejskich placach gromadzono coraz wiqkszy tlum przerazonych ofiar, nie szczqdzqc im widoku bezlitosnego zabijania tych wszystkich, ktorych z rbznych wzglqdow nie mozna bylo zapqdzik na punkt zborny. Nastqpnie przez kilka, a czqsto przez kilkanascie godzin trzymano ludnosc na odkrytych placach, nie mracajqc najmniejszej nawet uwagi na panujqcy rnroz. Na nic siq zdaty prosby matek blagajqcych o litosc nad matymi dziecmi, ktore wyciq gniqte z tozek, ledwie odziane, trzqsly siq z zimna, dostajqc juz po kilku godzinach wysokiej temperatury. Wszystkich zebranych na placach po wielu godzinach oczekiwania tadowano na samochody i furmanki, a potem pod silnq eskortq esesmanow przewieziono do obozu przejsciowego w Zamosciu. Oboz ten obejmowal kilka barakow, w ktorych wczesniej byly stajnie dla koni. Baraki nie miaty podlogi, ludzie musieli lezec na golej ziemi, nie bylo wody, a podchodzenie do znajdujqcej siq na terenie obozu studni bylo wzbronione. Calosc obozu otaczalo wysokie ogrodzenie z drutu kolczastego. W barakach tych rozgrywaly siq najtragiczniejsze sceny. Rozdzielano silq trzymajqcych siq kurczowo czlon kow rodzin. Rozlqczano makenstwa. Matkom wydzierano dzieci, nawet te najmniejsze. Tu nie bylo miejsca na ludzkie uczucia. Zbite, katowane musiaty ustqpic. Przejsciowy oboz w Zamosciu byl strasznym miejscem, nie odbiegal wiele od obozow smierci. W okresie zimy z pulapow lata siq skroplona para wodna. Panujqce w nim warunki higieniczne powodowaty duiq smiertelnosc, szczegolnie wsrod dzieci i ludzi starszych. Przez okres pierwszych 4 miesiqcy z obozu wywieziono okdo 500 cia+ starcow i dzieci. Wspomina Alfred Swist, byty wiqzien obozu w Zamosciu: Gbd, choroby, brud, wszy, zimno i wilgot, brak jakiejkolwiek nadziei i bezgraniczna rozpacz ludzi, ktorzy jeszcze nie tak da wno ppdzili zwykte codzienne zycie. Oto obraz tamtych obozowych dni. Silni do pracy, siabi do OSwiecimia Hitlerowscy oprawcy nqkali nieustannie nieszczqsliwe matki, ktore, nie mogqc pogodzic siq z utratq dzieci, usitowaty przedostac siq przez druty do innego baraku, gdzie byly zakwaterowane. Niemcy strzelali do nich, szczuli psami, bili na srniert.

34 KULTU RA Funkcjonariusze gestapo zaczeli segregowanie ludzi podzielili ich na trzy grupy. Silnych, zdrowych mezczyzn i kobiety przeznaczono do pracy w charakterze niewolnikow u bogatych niemieckich kolonistow. Drugq liczniejszq grupe, sktadajqcq siq z ludzi stabszych i starszych, wywozono na roboty do Niemiec. Trzecia grupa, ludzi starych i cho Wesele r Tin.$,,, > Trze5niowski.e rych oraz dzieci, przeznaczona zostata do Oswiecimia. Co jakis czas z obozu ZamoSc odjezdzaty kolejne transporty. Zebranych na placu obozowym ludzi pedzono wsrod bicia i krzyku na bocznicq kolejowq, gdzie tadowano ich do wagonow towarowych. Gtuchy toskot zasuwanych drzwi kohczyt koszmarny okres wysiedlenia i obozu. Kaidej nocy w gtqb GG mknecy milczqce pociqgiwtdma, zaplombowane i zadrutowane, z dziecmi, kobietami i starcami. Jozef Machnik Wybrane teksty z ksiqzki,pod Wojdq i Zaborecznem r. : Wyda wnictwo Ministerstwa Obrony Narodo wej., ' w tgzanach Jak wyglqdalo polskie wesele na wsl w I potowie ubiegkego wieku? Niektony mogll sobie przypomniek, inni mieli okwq zobaczyc je po raz pierwszy. 3 lutego na scenie Domu Ludowego w tqianach wystqpil. Zesp& Obrqdowy Tnehiowianie. Prosili mnie na wesele, nawarzyli rzepy. Pani mbda jak jagoda, a pan mlody Slepy. 0 pani mtodej powiedziec, ie jak jagoda" to zdecydowanie za mato, a pan mlody bynajmniej nie Slepy chtopak jak siq patrzy, choc podobno...,baciar". Przyjechali na zaproszenie Stowarzyszenia Nasz Widacz. DowiedzieliSmy sie, ze w Waczu chcq budowac! kosci&. To szczytny cel, wigc nie zastanawia/ismy sie dtugo takq inicjatywp trzeba wesprzec mowi kierownik zespotu Tadeusz Wojcik. Artysci wy stqpili charytatywnie.,wesele TrzeSniowskien powstato w latach piqcdziesiqtych XX wieku. Jego autorkq jest niezyjqca jui: Bronistawa Kdodziej, a tekst udostqpnita, strzegqca go jak oka w glowie, piesniarka i propagatorka sztuki ludowej Maria Ziemialiska. Spektakl przygotowany przez miejscowych attystuw nawiqzuje do tradycji weselnych minionych czasow. Obrazuje poszczegolne elementy weselnych zwyczajow: swaty, zareczyny, Slub, przyjecie weselne, oczepiny, talice i przeprowadzkq panny mtodej do domu meza. Caty tekst napisany jest w gwarze regionalnej, a stroje, w ktorych wystepujq aktorzy, wzo rowane sq na miejscowej tradycji. Szczegolne wrazenie robiq trzywarshvowe spodnice par3 wykrochmalone do granic mozliwosci! Zespdowi przygrywa kapela sktadajqca sig z miejscowych muzyk6w. Jak m6wi mlodszy z dw6ch akordeonistbw zespdu przez pmorej godziny jest co robic. Faktycznie, nawet kiedy na moment muzyka zamilknie, zaraz rozlega siq donosny okrzyk: Kapela, grac! Oca 1 jc od za porn n ien i a lnicjatorem powstania zespotu i odtworzenia dawnego obrzedu jest Tadeusz Wojcik sdtys Trze Sniowa. Pomyst zrodzil sie w roku, a po roku przygotowah i prob, 26 lutego r. w Domu Ludowym w Trzesniowie odbyla sie uroczysta premiera sztuki. Obejrzalo jq ponad 700 osbb. Liczqcy prawie 30 osob zesp& dziata od niedawna, ale ma juz za sobq, oprocz tych w TrzeSniowie, wystqpy goscinne w okolicznych gminach. A przed nimi, o czym m6 wiq nie bez dumy, szansa na wystep w Warszawie. Przygotowany pod kierownictwem Krystyny Wojton spektakl pozwala oderwac oczy od sceny tylko w przerwach pomiedzy kolejnymi aktami. Brawurowa akcja, ciekawe teksty w oryginalnej gwarze, dowcipne przyspiewki, swoboda sceniczna i wspaniate gtosy solistdw dajq wrazenie petnego profesjonalizmu, choc wystqpujqcy to amatorzy. Nawet jesli majq treme, ktora podobno towarzyszy kazdemu artyscie, to swietnie potrafiq jq ukryc. Widzowie majq wrazenie, ze aktorzy czerpiq ze swojego wystepu autentycznq radosc. Na zakohczenie ze sceny obficie sypiq sie cukierki, a wsr6d publicznosci kr@q kosze z rumianymi drotdzowymi szyszkami. Po wystqpie odbyla sie tradycyjna biesiada weselna. Byto swojskie jadlo, gorqce dania i zimne przekqski, wypieki i napitki wszystko przygotowane przez panie ze stowarzyszenia. Byty, jak to na weselu, tance przy muzyce kapeli, a nastepnie zespdu Milenium, M6ry r6wniez wystqpit charytatywnie. Zebrane podczas biesiady datki Stowarzyszenie Nasz Widacz chce przeznaczyc na budowe koscida w swojej miejscowosci. Zaproszenie na wesele Zosi i Wojtka przyj@a spora czesc mieszkandw leian, posd Bogdan Rzonca, wicestarosta Andrzej Guzik i kilku radnych naszej gminy, a takie zaproszeni sponsorzy i przyjaciele. Tekst i foto: MP DWUMIES@CZNIK MIESZKAI~~W GMINY MIEJSCE PIASTOWE Czasopismo zarejestrowane w Se Olcrqgowym w Krobnie pod numerern Pr.3107 WYDAWCA: GMINNY O~RODEK KULTURY W MIEJSCU PIASTOWYM Miejsce Piastowe, ul. Dukielska 2B, tel: (013) REDAKTOR NACZELNY. Izabela PMchlopek ZES REDAKCYJNY: Marek Klara, Stanislawa Gawlik, Janina Gdgbek, Izabela Drobek, Leszek Zajdel, Magdalm Peaar, Barbara PatlaLen&, Bartlomiej BieszczaB, korektor Halina PleSnimka. Redakcja zastmega sobie prawo adiustacji i skracania material6w. Ogioszmia i rewamy przyjmuje sekretariat redakcji. fi tresc ogloszeh i reklam redakcja nie odpowiada. piastun@vp.pl,piastun" JEST CZASOPISMEM ZRZESZONYM W POLSKIM STOWARZYSZ ENIU PRASY LOKALNEJ 1

35

36 dm dm \ I REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REWMA I ~? 7 ~ ~ ~ ~, ~ 0 Bank ' c JSpotdziclczy k & ~ k i 5%,& +, *,, ; 7 i?,'.t > +*,be' 4, Q L, 7 9 f,,. 2..;< <..<,.. o*mg~o PBS Od lat konsekwentnie zmieniamy nasz bank na lepsze. W kolicu przyszedl czas na zmiang tego, po czym nas rozpoznajeci Przedstawiamy nowe logo,,: : ktore stworzyliimy,...;tqj+,i < La:;,:%'%'3?.by tradycja miah I.. Bank miody od pokolen