I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja przyrodnicza

Transkrypt

1 Scenariusz zajęć I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja przyrodnicza Temat: Niebezpieczne zwierzęta Treści kształcenia: 1) w zakresie rozumienia i poszanowania świata roślin i zwierząt: f) zna zagrożenia ze strony zwierząt (niebezpieczne i chore zwierzęta) i wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia. Dodatkowe: Edukacja społeczna 2) współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych, grzecznie zwraca się do innych w szkole, w domu i na ulicy. Cele operacyjne: Uczeń: Słucha ze zrozumieniem, Rozpoznaje powszechnie znane zwierzęta w różnych środowiskach przyrodniczych, Wie, jakie zwierzęta mogą być dla niego niebezpieczne, Potrafi powiedzieć, jak postępować z dzikimi zwierzętami, Wymienia zagrożenia dla człowieka ze strony zwierząt, Wie, że nie należy drażnić dzikich i nieznanych zwierząt. Nabywane umiejętności: Uczeń: Słucha ze zrozumieniem, Rozpoznaje powszechnie znane zwierzęta w różnych środowiskach przyrodniczych, Potrafi wskazać, jakie zwierzęta mogą być dla niego niebezpieczne, Potrafi odpowiednio zachować się w kontakcie z dzikimi zwierzętami, Umie nazwać zagrożenia dla człowieka ze strony zwierząt, Potrafi rozwiązać problem, Potrafi pracować w zespole. Kompetencje kluczowe: Porozumiewanie się w języku ojczystym, Kompetencje informatyczne, Umiejętność uczenia się. Środki dydaktyczne: Sprzęt multimedialny (komputer, tablica interaktywna, projektor multimedialny), Zasoby multimedialne: galeria zdjęć ( Niebezpieczne zwierzęta ), ćwiczenie interaktywne ( Jak się ubrać do lasu? ), Zagadki w treści scenariusza, 1

2 Karteczki z nazwami zwierząt do zabawy ruchowej pt. Znajdź zwierzęta takie jak ty, Przybory do pisania, kredki, flamastry. Metody nauczania: Problemowe: dyskusja, rozmowa kierowana, Programowana: z użyciem komputera, Praktyczne: pokaz, metoda praktycznego działania. Formy pracy: Zbiorowa jednolita, Indywidualna jednolita. Przebieg zajęć: Etap wstępny Nauczyciel wita dzieci. Pyta je, czy znają niebezpieczne zwierzęta. Jak uważają, dlaczego są one groźne dla człowieka? Jak należy zachowywać się w ich obecności? Czy można uniknąć zagrożenia? Uczniowie dyskutują, nauczyciel zadaje im inne pomocnicze pytania. Etap realizacji Następnie prowadzący zajęcia zaprasza uczniów do wysłuchania zagadek, które przeczyta. Prosi dzieci o podanie rozwiązań i odpowiedzi na pytanie, czy zwierzęta, o których mowa w wierszykach, są groźne i dlaczego? Jakie niebezpieczeństwo stwarzają (alergie, ukąszenia, pogryzienia, groźne choroby)? Gdzie można je spotkać? W jaki sposób należy uniknąć zagrożeń związanych z ich ewentualnym atakiem? 1. Złośliwa panienka, w pasie bardzo cienka. Leci, brzęczy z daleka, każdy od niej ucieka. (osa) 2. Sykiem ostrzegam: nie wchodź mi w drogę, bo moim jadem zaszkodzić mogę. (żmija) 3. Ogon, uszy ma i kły psa daleki krewny. W bajkach tylko bywa zły, w lesie jest potrzebny. (wilk) 4. Duże i piękne są te zwierzęta, w wysokich górach, w lasach mieszkają. 2

3 Żadne z nich zimnych dni nie pamięta bo wszystkie smacznie je przesypiają. (niedźwiedź) 5. Ryję ziemię mymi kłami nazywają je szablami. Dzieci mam w prześliczne paski. Bardzo kocham te bobaski. Kto chce krzywdę im uczynić pozna zemstę dzikiej świni. Niech na drzewo zmyka w mig, Wtedy jestem straszny... (dzik) 6. Żyją w zaroślach, w wysokiej trawie, Malutkie, że ich nie widać prawie. Gdy grzybów szukasz po letnim deszczu, Chroń swoje ciało przed groźnym... (kleszcze) 1 W trakcie dyskusji nauczyciel zaprasza dzieci do zapoznania się z galerią zdjęć (zasób multimedialny) także innych groźnych zwierząt. Zwraca uwagę uczniów na właściwe fotografie i wyjaśnia, na czym polega niebezpieczeństwo kontaktu z nimi, np. Kleszcze: przenoszą groźne choroby (boreliozę i zapalenie opon mózgowych). Można się przed nimi chronić, stosując specjalne środki odstraszające, tzw. repelenty (do kupienia w aptece). Trzeba też nosić odpowiednie ubranie (długie rękawy, spodnie, skarpety, buty zakrywające stopy) podczas wycieczek do lasu czy parku. Po powrocie do domu trzeba wziąć prysznic (spłucze ewentualne przyczajone pod ubraniem pajęczaki) i dokładnie obejrzeć całe ciało. Jeśli kleszcz jednak się przyczepi, nie należy smarować go tłuszczem lepiej chwycić go plastikową pęsetką, podważyć i wyciągnąć lub odessać specjalnym przyrządem. Osy i szerszenie: coraz częściej się zdarza, że budują swoje gniazda (kokony) na strychach, pod dachami. Osoba ukąszona powinna starać się usunąć żądło i natychmiast udać się do lekarza, szczególnie jeśli wystąpi u niej reakcja alergiczna, np. zaczerwienienie, obrzęk. Warto wiedzieć, że osy reagują agresywnie na nasze szybkie ruchy, np. wymachiwanie rękami. Przebywanie w pobliżu gniazda także zwiększa ich agresywność. Podobnie jest z szerszeniami: na szczęście są one mniej agresywne od os i trudniej je sprowokować do użądlenia. Trzeba jednak pamiętać, że szerszenie są szczególnie niebezpieczne: wytwarzają jad, który może być śmiertelnie groźny dla człowieka (dla alergika), dlatego tak ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza po ewentualnym ukąszeniu. Atak szerszenia jest też bardziej bolesny niż ukąszenie osy. 1 Teksty własne autora scenariusza zajęć. 3

4 Pająki: te żyjące w Polsce i w ogóle w Europie nie są specjalnie groźne dla ludzi. Najbardziej jadowitym pająkiem naszego kontynentu jest kolczak zbrojny: jego ukąszenie wywołuje objawy podobne do zatrucia, m.in. piekący ból i stan zapalny, stan podgorączkowy, osłabienie i dreszcze. Za najbardziej jadowitego pająka uważa się ptasznika australijskiego, atraksa: jego ugryzienie jest potencjalnie śmiertelne (ale istnieje antidotum na jego jad). Meszki: małe owady, przenoszące wiele chorób pasożytniczych i schorzeń skóry (na szczęście w Polsce nie stwierdzono zakażeń przez nie spowodowanych). Samice meszek gryzą, co u osób wrażliwych może powodować ból, bóle głowy, osłabienie, gorączkę. Chronią przed nimi repelenty. Pijawka: w Polsce żyją głównie w wodzie, spotykane są w dobrze nagrzanych, płytkich zbiornikach wodnych o mulistym dnie. Na lądzie przebywają czasowo. Dorosłe pijawki odżywiają się krwią zwierząt stałocieplnych, przede wszystkim krów, koni i człowieka ich ugryzienia nie są jednak bardzo groźne. Największą polską pijawką jest pijawka końska (nie atakuje człowieka). Żmija zygzakowata: lubi wygrzewać się na słońcu. Rozdrażniona lub np. nadepnięta (co na szczęście rzadko się zdarza) może ukąsić. Jest to bardzo groźne zwierzę jad żmii jest śmiertelnie niebezpieczny. W razie ukąszenia należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem i przyjąć odpowiednią surowicę (lek, szczpionkę, która zneutralizuje jad). Do węży w ogóle nie należy podchodzić zbyt blisko, jeśli nie mamy pewności, że nie są jadowite (co jest istotne np. podczas zagranicznych podróży). Dzik: nie jest drapieżnikiem i atakuje człowieka tylko w sytuacji zagrożenia. Zdaniem leśników spotkanie z nim rzadko jest niebezpieczne, wyjątkiem jest locha z młodymi lub ranne zwierzę. Jeżeli spotkamy dzika, powinniśmy zachować spokój nie należy zwierzęcia drażnić i zwracać jego uwagi swoim zachowaniem: nie należy krzyczeć, uciekać (dzik biegnie szybciej), najlepiej powoli oddalić się, klucząc między drzewami. Niedźwiedź: możemy go spotkać podczas górskich wędrówek. Trzeba pamiętać, że niedźwiedź nie jest misiem znanym z Kubusia Puchatka, ale bardzo groźnym drapieżnikiem. Jeśli go spotkamy, należy oddalić się w sposób cichy i spokojny nie wolno uciekać. Nie należy także wchodzić na drzewo, bo niedźwiedzie potrafią doskonale się wspinać. Szczególnie ostrożnie powinniśmy się zachowywać, jeśli spotkamy młode niedźwiadki matka, w stając w obronie dzieci, może być bardzo niebezpieczna. Wilk: straszne opowieści o wilkach są przesadzone. Wilki atakują człowieka tylko wtedy, gdy są chore na wściekliznę lub bardzo wygłodzone, czyli w zimie. Szansa spotkania wilka w lesie jest niewielka. Następnie uczniowie dyskutują na temat poznanych informacji. Nauczyciel kieruje rozmową, pytając: Czy zwierzęta, o których mówimy, że są niebezpieczne, rzeczywiście zawsze stanowią dla nas zagrożenie?. Prosi też dzieci o przypomnienie, jak należy zachować się w przypadku spotkania niebezpiecznych zwierząt. Kolejnym etapem zajęć jest zabawa ruchowa pt. Znajdź zwierzęta takie jak ty. Przed zabawą wszyscy wspólnie ustalają, jakie odgłosy wydają różne zwierzęta, np. osy, żmije, dziki, wilki, psy, koty. Dzieci naśladują dźwięki poznanych zwierząt, następnie losują 4

5 karteczki z nazwami zwierząt. Nie wolno im pokazywać innym swojej karteczki. Nikt nie wie, kto wylosował takie samo zwierzę. Na umówiony sygnał każde dziecko porusza się po sali, naśladując głos swojego zwierzęcia. Zabawa kończy się w momencie, kiedy wszystkie zwierzęta się odnajdą. Można też zaproponować dalszy jej ciąg (jeżeli wystarczy czasu): dzieci stoją w utworzonych przed chwilą grupach. Nauczyciel wybiera jedną z nich. Ta grupa, np. osy, będzie odgadywać, jakie inne zwierzęta są w klasie. Na umówiony sygnał odzywają się wszystkie zwierzęta naraz. Osy mają odgadnąć, jakie grupy zwierząt się odzywały. Zabawa jest głośna, wesoła, ale zmusza dzieci do koncentracji uwagi i uważnego słuchania. Etap końcowy Nauczyciel prosi dzieci, aby podsumowały, czego dowiedziały się na zajęciach. Czy zwierzęta są dla ludzi zagrożeniem? O czym powinien pamiętać każdy człowiek w kontakcie ze zwierzętami? Powinien wskazać na fakt, że czasem niepozornie wyglądające zwierzęta (np. mały pies czy kot) też mogą być groźne, bo np. są chore. Szczególnie niebezpieczna jest tutaj wścieklizna, choroba wirusowa, na którą są narażone nie tylko dzikie ssaki, np. lisy, borsuki, gryzonie, nietoperze, ale także wolno żyjące psy i koty. Dlatego nigdy nie wolno zbliżać się do zwierząt, które nietypowo się zachowują, np. lisy nie uciekają przed człowiekiem, psy stają się nadmiernie pobudzone itp. Istnieją również inne choroby odzwierzęce, np. pasożytnicze, dlatego najlepiej w ogóle nie dotykać, nie głaskać nieznanych zwierząt, a po zabawie ze zwierzętami domowymi trzeba koniecznie myć ręce (zwierzęta te są oczywiście zaszczepione i kontrolowane przez weterynarza). W ramach podsumowania zajęć zaprasza uczniów do wykonania ćwiczenia, zadania interaktywnego z zasobu multimedialnego. Dodatkowo: Warto rozważyć zaproszenie na zajęcia kompetentnego leśnika, który mógłby udzielić dzieciom interesujących informacji. Nauczyciel może też przygotować i rozdać dzieciom, np. w ramach pracy domowej, diagramy z wykreślanką. Polecenie: Zamaluj w rzędach poziomych okienka z różnymi nazwami zwierząt: żmija, osa, dzik, niedźwiedź, wilk, kleszcze. Pozostałe litery, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie. O S A N I E B E Z Ż M I J A P I E D Z I K C Z N E Z W I E N I E D Ź W I E D Ź R Z Ę W I L K T A K L E S Z C Z E Słowa kluczowe: niebezpieczne zwierzęta, osa, szerszeń, dzik, wilk, niedźwiedź, kleszcze 5