CZY POTRZEBNE JEST RÓŻNICOWANIE PRAW WETERANÓW? PUBLIKACJE MARS. Komentarza udziela GEN. BRONI REZ. DR MIROSŁAW RÓŻAŃSKI

Transkrypt

1 PUBLIKACJE Komentarza udziela GEN. BRONI REZ. DR MIROSŁAW RÓŻAŃSKI CZY POTRZEBNE JEST RÓŻNICOWANIE PRAW WETERANÓW? Lipiec Publikacja w ramach projektu Mars fundacji Stratpoints.

2 Komentarza udziela gen. broni rez. dr Mirosław Różański, Lipiec Publikacja w ramach projektu Mars fundacji Stratpoints. Komentarza udziela GEN. BRONI REZ. DR MIROSŁAW RÓŻAŃSKI CZY POTRZEBNE JEST RÓŻNICOWANIE PRAW WETERANÓW? Zaangażowanie w misje Iracka Wolność oraz w Afganistanie jest powszechnie znane. Wymieniane są jako dowód naszego zaangażowania na arenie międzynarodowej i potwierdzeniem naszej wiarygodności w Sojuszu (przyp. red. NATO) i wobec koalicjantów. Wielokrotnie wspomina się poległych, rannych i poszkodowanych w tych operacjach. Mając szacunek wobec weteranów powyższych misji niesprawiedliwym jest jednak pomijanie wcześniejszych wysiłków i ofiar poniesionych przez polskich żołnierzy. RYS HISTORYCZNY: zaangażowanie żołnierzy Wojska Polskiego w kreowaniu bezpieczeństwa międzynarodowego. PIERWSI KONSTYTUCJONALIŚCI RZECZPOSPOLITEJ TWORZĄC TRZECIĄ W ŚWIECIE USTAWĘ ZASADNICZĄ OKREŚLILI POWINNOŚĆ WOJSKA TREŚCIĄ NIEPRZEMIJAJĄCĄ WOJSKO WINNO NARODOWI STRZEŻENIE GRANIC I SPOKOJNOŚCI POWSZECHNEJ, SŁOWEM WINNO BYĆ JEGO NAJSILNIEJSZĄ TARCZĄ Odnosząc się do współczesnych zadań sił zbrojnych, zawartych w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego, które odpowiadają współczesnym zagrożeniom dewiza pierwszej polskiej konstytucji pozostaje aktualna przy rozpatrywaniu prowadzeniu operacji ekspedycyjnych przez Siły Zbrojne RP. Szczycimy się naszym mottem narodowym za naszą i waszą wolność, po raz pierwszy zapisanym na sztandarze dekabrystów w Warszawie w styczniu 1831 roku, używanym przez Józefa Bema w czasie Wiosny Ludów. Powyższe potwierdza gotowość do angażowania się zbrojnie Państwa Polskiego w proces stabilizacji i bezpieczeństwa na przestrzeni minionych stuleci. Po drugiej wojnie światowej do czasu polskiego zaangażowania w operację Iracka Wolność panowało przeświadczenie, że siły zbrojne przeznaczone są do obrony kraju, o naszym międzynarodowym zaangażowaniu publicznie niewiele się mówiło. Konsekwencją powyższego często nie doceniamy skali i znaczenia polskiego wkładu w dzieło utrzymania międzynarodowego pokoju.

3 Komentarza udziela gen. broni rez. dr Mirosław Różański, Lipiec Publikacja w ramach projektu Mars fundacji Stratpoints. W operacjach na świecie wzięło udział około ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO. W latach w 65 operacjach wzięło udział około 70 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego. Od 1953 roku żołnierz polski brał udział w co drugiej operacji pokojowej. Polska na przestrzeni lat wysyłała swoje wojska pod egidą Organizacji Narodowych Zjednoczonych (ONZ), sztandarami Sojuszu Północnoatlantyckiego (North Atlantic Treaty Organization - NATO) i Unii Europejskiej (UE) oraz zawierając doraźne koalicje. Początek polskiego zaangażowania w misje pokojowe sięga 1953 roku to jest zawarcia rozejmu w Panmundżonie, Korea, gdzie nadzór nad przestrzeganiem jego postanowień powierzono przedstawicielom czerech państw: Polski, Czechosłowacji, Szwajcarii i Szwecji pod sztandarem międzynarodowej Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych, NNSC (Neutral Nations Supervision Commission). Kolejnymi misjami międzynarodowymi, w których uczestniczyli Polscy żołnierze była ICSC (International Commission for Supervision and Control) we Wietnamie, Laosie i Kambodży realizowana w latach , oraz OTN (Observer Team to Niger) w okresie Od 1973 roku rozpoczęła się jakościowa zmiana naszego udziału w operacjach poza granicami kraju. Polska została poproszona przez ONZ o wysłanie ponad 800 osobowego kontyngentu wojskowego do sił UNEF II (The secondo United Nations Emengercy Force) w Egipcie. Polacy odpowiadali za zabezpieczenie medyczne, dostawy wody pitnej i żywności dla wszystkich kontyngentów, oraz rozminowanie terenu. Od tego czasu Wojsko weszło w orbitę działań pokojowych tzw. drugiej generacji. Logistyka stała się polską specjalnością na długie lata. Misja ta zakończyła się w 1979 roku. Kolejnym wyzwaniem dedykowanym przez ONZ było skierowanie polskich żołnierzy w 1974 roku na Wzgórza Golan w ramach sił rozdzielająco-obserwacyjnych UNDOF (United Nations Disegagement and Observer Forces). Do 1993 kontyngent realizował zadania zabezpieczenia logistycznego. W związku z nasileniem destabilizacyjnej działalności Syrii, oraz zwiększenia aktywności palestyńskiego Hamasu polski batalion przejął zadania operacyjne, które obejmowały nadzorowanie przerwania ognia w strefie odpowiedzialności i kontrolę poziomu sił w strefach ograniczonej obecności po stronie Syrii. Decyzją rządu ( polskiego - przyp. red.) w 2009 roku misja została zakończona. W latach do Nanibi w ramach kontyngentu UNTAG (United Nations Transition Assistance Grup) skierowano polski batalion logistyczny, który był odpowiedzialny za centralne składy magazynowe i wsparcie logistyczne dla oddziałów znajdujących się na północnych terenach rejonu odpowiedzialności kontyngentu. Dodatkowo 20 polskich oficerów stanowiło grupę obserwatorów UNGCI (United Nation Guard Confident). W 1990 roku inwazja Iraku na Kuwejt spotkała się z natychmiatową reakcją ONZ. W skład wojsk sprzymierzonych, w ramach operacji Pustynna Burza, Polska skierowała dwa okręty ORP WODNIK i ORP PIAST przystosowane do roli pływającego szpitala. Zdecydowane działania doprowadziły do ustabilizowania sytuacji w W latach w Libanie funkcjonuje Polski Kontyngent Wojskowy (PKW) w ramach sił UNIFIL (United Nations Interim Lebanon Force). Jego zadaniem mandatowym jest kompleksowe wsparcie logistyczne, medyczne oraz działalność humanitarna na rzecz miejscowej ludności. Po konflikcie pomiędzy Hesbollahem (libańskie ugrupowanie bojowe Hesbollach - przyp. red.) a Izraelem, nastąpiło zwiększenie kontyngentu poprzez wydzielenie dodatkowo kompanii manewrowej. Jej zadaniem było patrolowanie strefy odpowiedzialności, ochrona i konwojowanie personelu UNIFIL, oraz prowadzenie obserwacji z utrzymywanego posterunku (tzw. posterunek 4-30). Nowym etapem zaangażowania polski w misje pokojowe ONZ był udział w zapewnieniu pokoju w Jugosławii (Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosłwii, rozpad w latach przyp. red.). Od 1992 roku w ramach UNPROFOR (United Nations Protection Force) polski kontyngent wystąpił w charakterze operacyjnym, patrolując obszar nadzorowany, chroniąc ważne instalacje oraz eskortując konwoje humanitarne. Na mocy Rezolucji Bezpieczeństwa (ONZ przyp. red.) w 1995 roku siły UNPROFOR zastąpiła misja UNCRO (United Nation Confidence Restora-

4 Komentarza udziela gen. broni rez. dr Mirosław Różański, Lipiec Publikacja w ramach projektu Mars fundacji Stratpoints. tion Operation). Polski kontyngent otrzymał zadanie nadzorowania zawieszenia broni oraz kontroli granic pomiędzy krajami: Chorwacją a Bośnią i Hercegowiną oraz Chorwacją a Jugosławią. Polscy żołnierze nieśli pomoc humanitarna i zapewniali wprowadzanie porozumień gospodarczych. Przez dwa lata po obaleniu reżimu Czerwonych Kmerów w Kambodży w misji UNTAC (United Nations Transitional Authority in Cambodia) polski batalion uczestniczył w zapewnieniu przeprowadzenia wolnych wyborów. Zabezpieczał także dostawy paliw i wody, prowadził oczyszczanie pól minowych oraz neutralizację innych materiałów niebezpiecznych. Żołnierze ochraniali uchodźców oraz utrzymywali porządek, bezpieczeństwo w strefie odpowiedzialności. Po rozpadzie Układu Warszawskiego 1 lipca 1991 roku, które formalnie nastąpiło na posiedzeniu w Pradze, Polska przystąpiła w 1994 roku do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP). W grudniu 1995 roku NATO rozpoczęło swoją misję pokojową IFOR (Implementation Forces) w Bośni i Hercegowinie. Polska skierowała do niej 16. Batalion powietrzno-desantowy zgłoszony do udziału w operacjach PdP. Wszedł on w skład Brygady Nordycko-Polskiej w ramach dywizji amerykańskiej. Po wyczerpaniu się mandatu misji w 1996 roku polska została zaproszona do udziału w siłach stabilizacyjnych SFOR (Stabilization Forces). Polacy kierowani byli do wykonywania zadań w działaniach obejmujących elementy wymuszania pokoju. W 2004 roku PKW SFOR (STABILISATION FORCE przyp. red.) został przeformowany na PKW EUFOR (Europe Forces). W tym samym roku do operacji KFOR (Kosovo Forces) w Kosowie wydzielamy batalion operacyjny, który wchodzi w skład Międzynarodowych Sił zadaniowych Wschód, które oprócz jednostki polskiej tworzą pododdziały amerykańskie oraz batalion grecki. Głównym zadaniem PKW KFOR jest monitorowanie i egzekwowanie przestrzegania porozumień międzynarodowych w rejonie odpowiedzialności. Składało się na to patrolowanie, rozminowywanie oraz demonstrowanie siły w celu zapewnienia bezpieczeństwa w strefie odpowiedzialności. W odpowiedzi na zamachy terrorystyczne 11 września 2001 w Nowym Jorku i Waszyngtonie Siły Międzynarodowej Koalicji Antyterrorystycznej pod przewodnictwem USA w 2002 roku rozpoczęły w Afganistanie, na Oceanie Indyjskim i Morzu arabskim operację Enduring Freedom. Na prośbę Stanów Zjednoczonych skierowaliśmy do tej operacji ponad 100 osobowy kontyngent, głównie specjalistów wojsk inżynieryjnych. Sojusz od 2003 roku rozpoczął w Afganistanie operację ISAF (International Security Assistance Force). Początkowo Polska zaangażowała się symbolicznie, kierując 2 oficerów do obsługi portu lotniczego w Kabulu i zespół rozpoznania osobowego. W 2007 roku nastąpiło zwiększenie zaangażowania Polski przez skierowanie batalionowej grupy bojowej (400 rzołnierzy przyp. red.). Kolejne lata przynosiły kolejne decyzje o zwiększanie PKW ISAF, aktualnie stanowi on największe wyzwanie dla SZ RP. W Afganistanie służyło w okresie największego zaangażowania 2600 żołnierzy i pracowników wojska, a w kraju był utrzymywany 400 osobowy odwód. Kontyngent polski należał do największych w koalicji 40 państw. W AFGANISTANIE / 2600 ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA. Nowym jakościowo obszarem zaangażowania polskich sił zbrojnych był i jest udział PKW Orlik w operacji Sojuszu w przestrzeni powietrznej państw bałtyckich Litwy, Łotwy i Estonii Interim Air Policing. Od 2016 roku Siły Powietrzne RP uczestniczą w operacji wymierzonej przeciw tak zwanemu Państwu Islamskiemu. Polska zadeklarowała również udział w operacji morskiej na Morzu Śródziemnym ACTIVE ENDEAV- OUR. Polega ona na patrolowaniu i rozpoznaniu na akwenach wodnych, eskortowaniu cywilnych jednostek, a także ochronie przeciwminowych wyznaczonych rejonów i portów. Polskie okręty podwodne w latach pięciokrotnie pełniły służbę na śródziemnomorskim akwenie. Aktualnie polskie okręty cyklicznie biorą udział misjach Stałych Zespołów Okrętów NATO. W 2003 roku Polska włączyła się w pierwszą wojskową operację Unii Europejskiej Concordia. Trwała ona pół roku i wzięło w niej udział 17 polskich żołnierzy. Po przejęciu odpowiedzialności przez UE od NATO w Bośni i Hercegowinie w 2004 Polska wydzieliła kompanie wraz z elementami logistycznymi oraz skierowano tam również pododdział Żandarmerii Wojskowej. Kolejną operacją w ramach UE był PKW sformowany przez żandarmów z Oddziałów Specjalnych i skierowany do Konga. Przez sześć miesięcy w 2006 roku polscy żołnierze ochraniali dowództwa sił międzynarodowych, lotniska N Dolo i N Djili w Kinszasie, zapewniali

5 Komentarza udziela gen. broni rez. dr Mirosław Różański, Lipiec Publikacja w ramach projektu Mars fundacji Stratpoints. bezpieczeństwo personelowi ONZ i UE oraz współpracowali z misja policyjną EUPOL. Wielkim wyzwaniem logistycznym dla SZ RP, było skierowanie 400 osobowego kontyngentu do Republiki Czadu państwa środkowej Afryki. Celem operacji było zapewnienie stabilizacji w rejonie odpowiedzialności oraz stworzenie warunków do rozpoczęcia programów rekonstrukcji infrastruktury i pomocy w powrocie uchodźców do Sudanu. Polska w pierwszym półroczu 2010 roku po raz pierwszy pełniła dyżur bojowy wystawiając Grupę Bojową UE wspólnie z partnerami z Niemiec, Litwy, Łotwy i Słowacji. Polska była państwem wiodącym w procesie przygotowania tego komponentu zbrojnego UE. Odrębną grupą polskiego zaangażowania jest udział w operacjach sił sprzymierzonych. W w haitańskiej operacji Uphold Democracy polska jednostka sił specjalnych GROM uczestniczyła w operacji wspólnie z siłami USA. Jednym z zadań PKW była ochrona ważnych osobistości przebywających na wyspie, w tym osobista ochrona specjalnego wysłannika ONZ do spraw Haiti Lahdara Brahimi. WETERAN (ŁAC. VETERANUS, OD VETUS DPN. VETERIS: STARY) ŻOŁNIERZ BIORĄCY UDZIAŁ W OPERACJACH POZA GRANICAMI PAŃSTWA. W POLSCE WETERANEM MOŻE ZOSTAĆ ŻOŁNIERZ LUB FUNKCJONARIUSZ, KTÓRY PEŁNIŁ SŁUŻBĘ POZA GRANICAMI KRAJU NIE KRÓCEJ NIŻ SZEŚĆDZIESIĄT DNI. Jakie zagrożenia niesie różnicująca weteranów inicjatywa legislacyjna? Ministerstwo Obrony Narodowej przygotowało nowelizacje Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o weteranach działań poza granicami kraju DZ.U. nr 205 poz Zmiany dedykowane są głównie uczestnikom misji w Iraku i Afganistanie, którzy maja status weterana poszkodowanego, którego uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%. Zmiany mają dotyczyć między innymi: - bezpłatnych turnusów readaptacyjno- -koordynacyjnych, - pokrywania kosztów leczenia, - dodatkowych urlopów, - dostępności do obiektów sportowych i transportu prowadzonych przez samorządy. Na tym etapie należy stwierdzić, że system ten jest chaotyczny i doraźnie poprawiany bez myśli przewodniej co tak naprawdę chcemy osiągnąć. Na wszystkich misjach od Synaju począwszy służyło ok tys. żołnierzy. Status weterana posiada ok.17 tyś. a weteranów poszkodowanych ok. 700, w tym z uszczerbkiem od 30% kilkudziesięciu w służbie (70) i blisko 70 już poza armią. Na wszystkich misjach służyło ok. > ŻOŁNIERZY. Te liczby niewspółgrają. Pytanie: dlaczego? Uzyskanie statutu weterana w pewnym sensie ma charakter upokarzający dla żołnierza. Musi między innymi dostarczyć wyciąg z rejestrów sądowych, że nie był karany. Co to ma wspólnego z faktem, że był na misji? Dla przykładu może być tak, że został on sądownie skazany za coś, co mogło być skutkiem jego zaburzeń po misji. Status weterana powinien uzyskiwać każdy, który służył, a legitymacje dostawać do ręki zaraz po tym jak postawił nogę na ojczystej ziemi. Weterani nie mają szczególnych, żeby nie powiedzieć, żadnych przywilejów czy uprawnień. Wystarczy powiedzieć, że władze lokalne, samorządowe więcej robią dla weteranów niż instytucje państwowe np. ulgi na przejazdy lokalne, korzystanie z ośrodków sportowych i kulturalnych. Teraz Rząd (2017 r.) chce te inicjatywy przywłaszczyć sobie. Wadą instytucji weteranów jest dyspersja, atomizacja organizacyjna. Nie ma jednej organizacji walczącej/zajmującej się sprawami weteranów. W Kanadzie jest to ministerstwo. Ta atomizacja czyni ich działania mało efektywnymi. Każda z tych organizacja walczy o trochę inne rzeczy kombatanci to seniorzy, a więc posiadający często przypadłości wynikające z wieku, inne przewlekłe choroby oraz niskie renty. W tej grupie maleje ilość osób, które odniosły urazy. Weterani poszkodowani w ostatnich misjach bojowych znajdują się w bardzo trudnej sytuacji, gdyż nie zapewniono im warunków

6 Komentarza udziela gen. broni rez. dr Mirosław Różański, Lipiec Publikacja w ramach projektu Mars fundacji Stratpoints. do właściwego leczenia, powrotu do zdrowia czy poprawie komfortu funkcjonowania. Ostatnie działania legislacyjne w zakresie ustawy o weteranach nie wróżą jednak sukcesu. Procedowanie odbywa się w pośpiechu, uprawnienia o świadczeniach medycznych w pełnym zakresie, w tym świadczeń nie refundowanych, początkowo mają dotyczyć tych o uszczerbku 80%, potem obniżono do 30%, to już świadczy, że działania podejmowane są celem uzyskania efektu wizerunkowego. Już sam fakt określenia, że świadczenia medyczne bez ograniczeń dotyczą tylko tych z 30% uszczerbkiem jest stygmatyzacją pozostałych. Jak zbliżyć się do rozwiązań optymalnych? Byłoby bardziej uczciwe, nasycone troską i humanizmem w stosunku do tych, którzy służyli krajowi, aby zakres świadczeń i pomocy zapewniający godziwe życie dla żołnierza rozpatrywać w ujęciu holistycznym. Trzeba brać pod uwagę: 1. jak (bez względu na procent) uszczerbek na zdrowiu wpływa na życie żołnierza, 2. czy wrócił do służby, 3. czy pracuje i ile zarabia, 4. ile kosztuje jego leczenie, 5. ile ma dzieci i czy żona pracuje (czy może pracować), 6. czy wymaga całodziennej opieki, 7. w jakich warunkach mieszka, czy może się przemieszczać itp Czyli istotna jest całościowa ocena jego statusu. Żołnierz poszkodowany np. w 25% może mieć ograniczone możliwości zarobkowania. To implikuje niskie przychody (lub ich brak) i żeby się leczyć, może to zrobić kosztem np. swojej rodziny. Jak w takich warunkach podejmować decyzje o swoim leczeniu? Co z tymi, których uszczerbek był niski, ale w związku z postępami w medycynie pojawiły się szanse na pełne usprawnienie żołnierza, a procedury te nie są refundowane? Czy MON nie powinien w tym procesie partycypować? Twierdzenie, że żołnierz dostał odszkodowanie i te środki powinien przeznaczyć na leczenie traktuję jako nieporozumienie. Reasumując uznaję, że proponowane regulacje mają charakter demagogiczny, obliczony na poprawienie wizerunku Ministerstwa Obrony Narodowej, a tym samym Rządu, w nieuświadomionym społeczeństwie. M.R

7 PUBLICATIONS Commented by Lt Gen. ret. PhD MIROSŁAW RÓŻAŃSKI IS THERE A NEED TO DEFFER VETERANS RIGHTS? July Publication within the project of the TRATPOINTS Foundation.

8 Commented by Lt Gen. ret. PhD Mirosław Różański, Publication within the project of the TRATPOINTS Foundation. Commented by Lt Gen. ret. PhD Mirosław Różański IS THERE A NEED TO DEFFER VETERANS RIGHTS? The engagements in Iraqi Freedom and Afghan operations are well known. It is pointed out as the evidence of our international engagement and reliability in NATO and towards the coalition members. Casualties of the operations are mentioned many times. With respect to veterans of the operations it is unfair, however, to omit earlier affords and casualties suffered by Polish soldiers. The very first fathers of the Polish Constitution, the third such an act in the world, described armed forces duties by permanently valid statement: Armed forces are obliged to the nation to guard the borders and common serenity what means they are to be its most solid shield. HISTORICAL SKETCH: Polish Armed Forces engagement in the creation of the multinational security. Referring to contemporary tasks of the Armed Forces, included in the National Security Strategy, which respond to the current threats, the motto of the first Polish Constitution remains valid when the Polish Armed Forces expeditionary operations are considered. We are proud of our national motto for our and your freedom, which was firstly written on the dekabrists banner in Warsaw in January 1831 and used by Józef Bem at the Spring of Nations. This proves Poland s readiness for military engagements in both stabilization and security processes over previous years. From the end of World War II to the Polish engagement in the IRAQI FREEDOM operation, it was believed that armed forces are designated to defend the country and it was little said about our international engagement. As a consequence we often do not appreciate either the scale or the value of Polish participation in maintaining international peace. In years about Polish troops took part in 65 operations abroad. Since 1953 a Polish soldier has taken part in every second peace keeping operation. Throughout the years Poland has sent its troops under United Nations (UN), North Atlantic Treaty Organization (NATO) and European Union (EU) flags as well as creating temporary coalitions. The beginning of Polish engagement in peacekeeping operations dates back to 1953 when the armistice in Panmunjom (Korea) was declared and the supervision over its agreements was entrusted to representatives of four countries: Poland, Czechoslovakia, Switzerland and Sweden under the banner of the Neutral Nations Supervision Commission (NNSC). International Commission for Supervision and Control (ICSC) in Vietnam, Laos and Cambodia realized in and Observer Team for Niger (OTN) in were the next international operations in which Polish soldiers participated. In 1973 the quality change of our participation in operations abroad started. UN requested Poland to send over 800-personnel military contingent to the Second United Nations Emergency Force (UNEF II) in Egypt. Polish troops were responsible for medical support and class I (drinking water and rations) supply to all other troop contributing nations (TCNs) as well as for demining activities. Since then the Polish Armed Forces have entered the so called second generation of the peacekeeping activities. Logistics became the Polish specialty for many years. This mission ended in The next challenge presented by UN was to send Polish troops in 1974 to Golan Heights as a part of the United Nations Disengagement and Observer Forces (UNDOF). Up to 1993 the Polish contingent was responsible for the logistics support. Due to the increased destabilizing activities in Syria and Palestinian Hamas actions, the Polish battalion took over operational activities which included the cease fire supervision in the area of responsibility (AOR) and the control over the number of troops in the restricted zone on the Syrian side. In accordance with the Polish government decision, the participation in the operation was terminated in In , a Polish logistics battalion, responsible for central storage facilities and service support for all units located in the northern part of the AOR, served as a part of the UN Transition Assistance Group (UN- TAG) in Namibia. Additionally, 20 Polish officers served as the members of the observers group UN Guard Con-

9 Commented by Lt Gen. ret. PhD Mirosław Różański, Publication within the project of the TRATPOINTS Foundation. tingent in Iraq (UNGCI). The Iraqi invasion against Kuwait in 1990 resulted in the immediate UN response. As a part of the DESERT STORM Operation Poland directed two navy ships - ORP Wodnik and ORP Piast - adjusted two fulfill a role of floating hospitals. Decisive actions led to stability restoration in the region in There was a Polish Military Contingent (PMC) within UN Interim Force in Lebanon (UNIFIL) in Its task was to ensure a comprehensive logistics and medical support as well as humanitarian activities for local population. After the conflict between Hezbollah (Lebanon paramilitary group) and Israel the size of PMC was increased by additional maneuver company. Its task was to patrol the AOR, secure and convoy the UNIFIL personnel and, maintain an observation post (so called post 4-30). A new phase in Polish engagement in UN peacekeeping operations was a participation in a peace enforcement mission in Yugoslavia. Since 1992 the Polish contingent as a part of UN Protection Force (UNPROFOR) conducted operational activities supervising the AOR, protecting key installations and escorting humanitarian convoys. Based on UN Security Resolution, in 1995 UNPROFOR was replaced by UN Confidence Restoration Operation (UNCRO). Polish contingent was tasked to supervise the armistice and monitor borders among Croatia, Bosnia & Herzegovina and Yugoslavia. For two years ( ), after the Red Khmers regime was abolished, a Polish battalion as a part of UN Transitional Authority in Cambodia (UNTAC) took part in activities to ensure a free election there. It secured water and fuel supply, demining and explosives disposal as well. Soldiers protected refugees and provided safety in the AOR. After the Warsaw Pact was dissolved on 1 July 1991, what formally occurred in Prague, Poland joined the Partnership for Peace (PfP) program in In December 1995 NATO started its peacekeeping operation (Implementation Force IFOR) in Bosnia & Herzegovina. The 16. Air Assault Battalion was detached to the operation from Poland. It was a part of the Nordic Polish Brigade within a U.S. division. When the mandate of the mission was concluded in 1996 Poland was invited to take part in the Stabilization Forces (SFOR). Polish troops were directed to fulfill tasks in peace enforcement activities. In 2004 PMC SFOR was reshaped into PMC Europe Forces (EUFOR). In the same year Poland detached to KFOR an operational battalion, which is a part of the international task force east, created, additionally to the Polish unit, by American subunits and Greek battalion. The key objective of PMC KFOR is to monitor and enforce international agreements in the AOR. It consisted of patrolling, demining and shows of force to ensure safety in the AOR. In response to the 9/11 terrorists attacks in New York and Washington, in 2002 the Multinational Antiterrorist Coalition Forces led by the U.S. started ENDUR- ING FREEDOM operation in Afghanistan, in the Indian Ocean and Arabian Sea. Asked by the U.S. we directed a contingent of over a 100 personnel, mainly engineers, to take part in this operation. In 2003 NATO initiated International Security Assistance Force (ISAF) in Afghanistan. At the beginning the Polish engagement was symbolic with just 2 officers to maintain the Kabul airport control tower and HUMINT (Human Intelligence) group. In 2007 our engagement was increased by a combat battalion group (400 soldiers). The next years brought subsequent decisions to increase PMC ISAF and finally it became the biggest challenge for Polish Armed Forces. In the time of the most intense Poland s engagement in Afghanistan, 2600 of Polish soldiers and civilian employees stayed there and, additionally, 400 reserve component was maintained back in the country. The Polish contingent was one of the largest among 40 coalition states. From the quality perspective, another new area of Polish Armed Forces engagement was the participation of PMC Orlik in the Allied operation called Interim Air Policing to monitor the airspace of Baltic states: Lithuania, Latvia and Estonia. Since 2016 Polish Air Force has been taking part in operation against ISIS. Moreover, Poland declared its contribution in the sea operation in the Mediterranean Sea named ACTIVE ENDEAVOUR. The purpose of it is to patrol and monitor the area, escort civilian vessels and protect assigned sea ports and areas against mine threats. In the period of Polish submarines served in the Mediterranean Sea five times. Currently, Polish ships are permanently a part of the Standing NATO Maritime Group. In 2003 Poland joined the first European Union military operation CONCORDIA. It lasted 6 months and 17 Polish soldiers took part in it. After EU took over the responsibility from NATO in Bosnia & Herzegovina in 2004, Poland detached a company together with service support elements and a Military Police (MP) subunit to the operation. The next operation under the EU umbrella was PMC created from the MP Special Forces and sent to Congo. For six months in 2006 Polish soldiers protected international forces command posts, airports in N Dolo and N Djili in Kinshasa, ensured security for both the

10 Commented by Lt Gen. ret. PhD Mirosław Różański, Publication within the project of the TRATPOINTS Foundation. UN and EU personnel and cooperated with the police mission EUPOL. A huge logistical challenge for Polish Armed Forces was to dispatch a 400 personnel contingent to the Republic of Chad in the middle of Africa. The objective of the operation was to ensure stability in the AOR and create conditions to initiate infrastructure reconstruction programs and to incent refugees to come back to Sudan. In the first half of 2010, Poland for the first time stayed in the combat alert period, together with partners from Germany, Lithuania, Latvia and Slovakia, as a part of the EU Battle Group. Poland was the lead-nation in the components preparation phase. Yet another group of the Polish military engagement is a participation in allied operations. In Polish special forces unit GROM together with American troops took part in the Haitian operation UPHOLD DEMOCRACY. One of the PMC task was personal protection of the special UN representative for Haiti, Lahdara Brahimi. VETERAN (from Latin VETERANUS, VETERIS OLD) A SOLDIER WHO TAKES PART IN AN OPERATION ABROAD. IN POLAND A VETERAN STATUS MAY BE GIVEN TO A SOLDIER OR AN OFFICER WHO SERVED ABROAD FOR AT LEAST 60 DAYS. What is a threat from the legislative initiative to differ veterans? The Ministry of Defense prepared an amendment to the Act about veterans who served abroad (dated 19Aug2011, DzU No 205, pos. 1203). Changes are mainly for participants of Iraqi and Afghan operations who have a status of victim veterans with at least 30% of health lost. The changes concern primarily: Free re-adaptation coordination holiday; Cover for medical expenses; Additional holidays; Access to local sport and transportation infrastructure. On this stage it is to say that the system is chaotic and ad hoc improved without clear purpose what really is to be achieved. In all operations starting from Sinai about thousand Polish soldiers served. There are 17 thousand people with the veteran status and about 700 with a victim veteran status, including a few tens still in military service (70) and almost 70 out of the armed forces with at least 30% of health lost. These numbers do not match. The question is: why? To obtain a veteran status, to some extent, has a humiliating meaning for a soldier. He / she has to deliver, among other documents, a court confirmation that he / she has not been sentenced. What is a connection with the fact that he or she has taken part in an operation? For instance, it might happen that he / she was sentenced for something that was a negative effect of his / her military experience abroad. Everyone who served abroad is entitled to a veteran status and should get an ID to confirm this immediately after stepping back on the mother s soil. Veterans do not have any special privileges or rights. It is enough to say that local authorities do more for veterans than the state institutions, e.g. discounts on local transportation means, use of sport and entertainment facilities. And now (in 2017) the government wants to grab these initiatives for itself. The disadvantage of the veteran institution is its dispersion and organizational fragmentation. There is no one organization which fights / takes care of veterans issues. (In Canada it is the ministry.) This fragmentation makes their activities less effective. Every of these organizations fights for a little different things combatants are elders, what means people with issues resulting from age, chronic illnesses and low pensions. In this group a number of sufferers is less and less. Victim veterans from the last combat operations are in a very difficult situation because there has not been proper medical conditions for them, including recovery period as well as making their lives more comfortable. However, the last legislative activities in the area of veterans do not give much hope for improvement. The legislation is done in a hasty way, full medical rights, including not-refunded provisions, were to refer initially only to those with at least 80% health lost later it was corrected to those with 30% and over. All that proves that activities are initiated to achieve a positive image effect only. Just the fact that unlimited medical provisions concern only those with at least 30% health lost can be seen as a stigmatization of others. How to move closer to optimal solutions? It would be fairer, full of care and humanity towards those who have served their country to have a range of provisions and support adequate to ensure just life, considered in a holistic way. It should be contemplated: 1. What is the connection between the level of health lost and soldier s life? 2. Will he or she come back to military service? 3. Does he / she work and what the salary is? 4. What is the cost of his / her medical treatment? 5. How many children does he / she have and if his wife / her husband is employed (can he or she be)?

11 Commented by Lt Gen. ret. PhD Mirosław Różański, Publication within the project of the TRATPOINTS Foundation. 6. Does he / she require the all-day support? 7. What are the conditions of his / her living and if he / she can move? It means that the comprehensive assessment of his / her status is important. A soldier who lost e.g. 25% of his / her health may have limited employment abilities. This implies a low income (or lack of it) and to have medical care might be a solid burden for his /her family. How, in such conditions, is he / she supposed to make a decision about medical treatment? What about those with little health lost, who thank to scientific progress might be cured completely but the treatment is not covered? Should the Ministry of Defense participate in such a process? The statement that a soldier has got a compensation and it should be utilized for treatment is a misunderstanding in my opinion. To sum up, I assume that the proposed regulations have demagogic character only, calculated to improve the image of the Ministry of Defense and the government as a whole, among unaware people. M.R

12 PUBLIKACJE Publikacja w ramach projektu Mars fundacji Stratpoints objęta jest prawami autorskimi. Celem uzyskania licencji na cytowanie artykułu we fragmentach lub publikacji całości prosimy o kontakt: publikacje@stratpoints.eu