Elżbieta Żukowska Działalność polityczna i wojskowa Władysława Sikorskiego w okresie od października 1918 do stycznia 1919 r.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Elżbieta Żukowska Działalność polityczna i wojskowa Władysława Sikorskiego w okresie od października 1918 do stycznia 1919 r."

Irena Janiszewska
6 lat temu
Przeglądów:

1 Elżbieta Żukowska Działalność polityczna i wojskowa Władysława Sikorskiego w okresie od października 1918 do stycznia 1919 r. Słupskie Studia Historyczne 6,

2 Słupskie Studia Historyczne nr 6 * 1998 Elżbieta Żukowska WSP Słupsk. IV rok historii DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNA I WOJSKOWA WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO W OKRESIE OD PAŹDZIERNIKA 1918 DO STYCZNIA 1919 R i W oparciu o mandat Rady Regencyjnej, Władysław Sikorski objął 22 października 1918 r. kierownictwo organizacji robót pomocniczowojskowych na rzecz Rządu Polskiego w Galicji."1 Rozpoczął się okres wzmożonej pracy Sikorskiego w celu sformowania polskich sił zbrojnych w były m zaborze austriackim. Kontrolę nad Galicją starała się przejąć utworzona 28 października 1918 r. Polska Komisja Likwidacyjna. Zasięgiem swojej władzy faktycznie obejmowała ona ziemie położone na zachód od Sanu. W Galicji Wschodniej dążenia polskie starły się z akcją nacjonalistów ukraińskich. Lwów starali się przejąć zarówno Polacy jak i Ukraińcy. Do obrony polskości we Lwowie przystąpiły' tajne organizacje wojskowe: PO W, Polskie Kadry Wojskowe (PKW), w Krakowie skupiające narodowców i ludowców z Piasta, grupa Sikorskiego zwana,,resztki PKP" bądź.,sikorszczyzny «2. Grupa Władysława Sikorskiego opowiadała się za Radą Regencyjną. W połowie października 1918 r. odbyło się zebranie oficerów i żołnierzy Polskiego Korpusu Posiłkowego (PKP) w Krakowie, na którym złożono przysięgę na wierność Radzie Regencyjnej. W tym samym czasie doszło do konkurency jnego* zebrania zorganizowanego przez płk Bolesława Roję, który by 1 gorliwym zwolennikiem Józefa Piłsudskiego. Prace organizacyjne Władysława Sikorskiego doprowadziły do zmobilizowania pierwszych jednostek. 22 października 1918 r. Sikorski wydaje rozkaz. W wykonaniu wezm ania Najdostojniejszej Rady Regencyjnej z dnia 12 października 1918 r. N r tajn. 142/2 obejmuję kierów-

nic iwo robót organizacyjno-wojskowych na rzecz Rządu Polskiego vr Galicji. 70 Pierwszym posunięciem Władysława Sikorskiego było wydanie rozkazu o tworzeniu Komend Okręgowych.

3 nic iwo robót organizacyjno-wojskowych na rzecz Rządu Polskiego vr Galicji. 70 Pierwszym posunięciem Władysława Sikorskiego było wydanie rozkazu o tworzeniu Komend Okręgowych. W dniu 23 października 1918 r. Sikorski nawiązał kontakt z kadrą 1. Brygady. W. Sikorski dokonał podziału Galicji na dwa okręgi: jeden we Lwowie z kapitanem Antonim Kamińskim, drugi w Krakowie z pułkownikiem Bolesławem Roją. Dowództwa tych okręgów miały prowadzić ewidencję kadr wojskowych oraz tworzyć załogi miejscowe '. W skład załóg wchodzili uczestnicy PKP. Pułkownik Sikorski wysyłał raporty do Warszawy informując, że płk Bolesław7 Roja nic chce mu się podporządkować. Sygnalizował też o możliwości podjęcia przez stronę ukraińską próby opanowania Lwowa. Sugerował potrzebę nawiązania kontaktu z przywódcami ruchu ukraińskiego. Na 1 listopada 1918 r. W ładysław Sikorski przewidywał przejęcie Lwowa w drodze porozumienia z władzami austriackimi. 30 października 1918 r. przybyła do Lwowa delegacja Rady Regencyjnej z posłem Skarbkiem na czele. Przy wiozła ona nominację dla gen. Puchalskiego jako dowódcy nad wojskiem w Galicji. Pułkownik Sikorski został szefem sztabu, a Antoni Kamiński komendantem placu. W. Sikorski nie wierzył w szybki zamach Ukraińców, dlatego 31 października 1918 r. udał się do Przemyśla, by tam organizować sztab gen. Puchalskiego. Zadanie to nie zostało wy konane, ponieważ w nocy z 31 października na 1 listopada 1918 r. Ukraińcy dokonali zbrojnego zamachu we Lwowie. l listopada 1918 r. namiestnik G alicji ' gen. Huyna złożył władzą w ręce wiceprezydenta namiestnictwa Decykiewicza, któty uznał zwierzchnictwo Ukraińskiej Rady Narodowej. 4 Zapoczątkowało to walki o Lwów, w rezultacie wywołujące wojnę polsko-ukraińską o Galicję Wschodnią. Także w Przemyślu rozpoczęły się walki. 3 listopada 1918 r. sytuacja w Przemyślu była napięta, zapanował chaos, którego płk Sikorski nie mógł opanować. W czasie nocnych walk w7przemyślu do niewoli dostała się większość oficerów7 legionowy ch z gen. Puchalskim i płk Władysławem Sikorskim. Dzięki pomocy kolejarzy7, w przebraniu udało się Sikorskiemu uciec na Zasanie, którego bronili ochotnicy księdza Panasia. 4 listopada 1918 r. do obrońców Zasania przy by ł wy słannik od gen. Puchalskiego, przy "wożąc pisemny7 rozkaz o kapitulacji. Pułkownik W. Sikor- 146

4 ski, jako najstarszy rangą, zwołał naradę. Zdecydowano odrzucić rozkaz kapitulacyjny i zaproponować dowództwu ukraińskiemu rozejm; zawarto go 5 listopada 1918 r.. W tym dniu Sikorski wyjeżdża do Krakowa by organizować pomoc dla Lwowa i Przemyśla. W Krakowie W. Sikorski rozwinął szeroką akcję na rzecz wysłania oddziałów pik Bolesława Roji na pomoc zajętym miastom. Dzięki jego działalności i wsparciu posłów galicyjskich, a zwłaszcza posła Skarbka, 6 listopada 1918 r. wy siano odsiecz dla Przemyśla. Zorganizowane oddziały, liczące 500 ludzi, składały się z 4 i 5 części pp. Legionów pod dowództwem ppłk Juliana Stachicwicza. Do 10 listopada wyzwolono Przemyśl. Po wyzwoleniu tego miasta Sikorski zajął się organizacją odsieczy dla Lwowa. Szukał pomocy w Polskiej Komisji Likwidacyjnej i Polskiej Komendzie Wojskowej w?krakowie. Władze krakowskie nic znały dokładnie sytuacji jaka panowała we Lwowie, dlatego 9 listopada wysłano Władysława Sikorskiego, aby osobiście zbadał położenie militarne i polityczne we Lwowie. W okresie, gdy W. Sikorski organizował pomoc dla zajętego Lwowa i Przemyśla a pik Bolesław Roja formował regularne jednostki W ojska' Polskiego - Józef Piłsudski 10 listopada 1918 r. powtócił z internowania do Warszawy, aby przejąć władzę w odradzającym się państwie. W. Sikorski 10 listopada przyleciał do Lwowa. Kpt. Czesław Mączyński zaproponował Sikorskiemu dowództwo wojsk polskich w tym mieście. Sikorski^ odmówił; spowodowane to było negatywnym stosunkiem do niego oficerów' bliskich Józefowi Piłsudskiemu. 13 listopada, po powrocie do Krakowa, W. Sikorski stwierdził: we Lwowie obecnie decydują się nie tylko losy dawnej stolicy galicyjskiej, lecz kresów wschodnich polskiej Rzeczypospolitej, a także cala przyszłość państwa polskiego na wschodzie. Sprawa odzyskania Lwowa była dla W. Sikorskiego bardzo istotna, ponieważ zlikwidowało by to zagrożenie Małopolski Wschodniej przez Ukraińców. Działalność płk W. Sikorskiego na rzecz obrony Lwowa wzmogła się. Kampania propagandowa prowadzona była też w W arszawie. 16 listopada 1918 r. Józef Piłsudski wydal rozkaz, na mocy którego dowódcą oddziałów wy znaczonych do odsieczy Lwowa został pik Bolesław Roja. Oddziały7miały liczy ć 2 tys. żołnierzy. 19 listopada z Przemyśla wy Tuszyły oddziały dowodzone przez płk T okarzewskiego liczące 1500 żołnierzy. Pik Tokarzewski dotarł do Lwowa wr nocy z

5 na 22 listopada, a w a z z nim W. Sikorski. Bez większych już walk Lwów został oswobodzony. W. Sikorski na pewien czas odsunął się od działalności wojskowej, gdyż stosunki między nim a płk B. Roją nie układały się dobrze. Sytuacja zmieniła się kiedy 21 listopada 1918 r. utworzono Dowództwo Wschód z gen. Rozwadowskim na czele, a płk W. Sikorski objął stanowisko kwatermistrza. W. Sikorski otrzy mał trudne zadanie obrony okrążonego Lwowa przez Ukraińców w grudniu 1918 r. Zacięte walki trw ały w okolicy Chyrowa i Rawy Ruskiej. Siły polskie we Lwowie liczyły łącznie 7 ty s. Były to oddziały' w stadium organizacji, źle wyekwipow a ne. Zaopatrzenie miasta było utrudnione odcięciem linii komunikacyjnej biegnącej przez Gródek Jagielloński. Jedynym sposobem wyparcia oddziałów ukraińskich z zagrożonych terenów było podjęcie zdecydowanej ofensywy.,. W połowie gnulnia 1918 r. dzięki udanej akcji gen. Zielińskiego o d strony Przemyśla opanowano obszar między' Przemyślem a Chyrowem. "6 Gen. Rozwadowski zorganizował w sty czniu 1919 r. trzy grupy operacyjne. Jedną z nich dowodził płk W. Sikorski, który ponownie walcząc o Lyvów yyykazał się jako energiczny, zdolny dowódca. Przypisy 1. M. K u k i e 1, General Sikorski, Londyn 1995, s W. K o r p a 1 s k a. Władysław Eugeniusz Sikorski. Biografia polityczna, Warszawa 1981, s Tamże. s Tamże, s Tamże, s M. Kukieł. Generał Sikorski, s

Podobne dokumenty

Koncepcja merytoryczna i wstęp Witold Rawski. Rysunki Roman Gajewski. Redakcja techniczna i skład Bożena Tomaszczuk

ODSIECZ LWOWA W 1918 roku WOJSKOWE CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ 2014 Koncepcja merytoryczna i wstęp Witold Rawski Rysunki Roman Gajewski Redakcja techniczna i skład Bożena Tomaszczuk Copyright by Wojskowe