Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów Przedmiot Klasa Chemia II alo I. Wymagania ogólne I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń korzysta z chemicznych tekstów źródłowych, biegle wykorzystuje nowoczesne technologie informatyczne do pozyskiwania, przetwarzania, tworzenia i prezentowania informacji. Krytycznie odnosi się do pozyskiwanych informacji. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń rozumie podstawowe pojęcia, prawa i zjawiska chemiczne; opisuje właściwości najważniejszych pierwiastków i ich związków chemicznych; dostrzega zależność pomiędzy budową substancji a jej właściwościami fizycznymi i chemicznymi; stawia hipotezy dotyczące wyjaśniania problemów chemicznych i planuje eksperymenty dla ich weryfikacji; na ich podstawie samodzielnie formułuje i uzasadnia opinie i sądy. III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne. II. Wymagania szczegółowe 1. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. 1) stosuje pojęcie mola (w oparciu o liczbę Avogadra); 2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach (lub nazwach); 3) oblicza masę atomową pierwiastka na podstawie jego składu izotopowego; ustala skład izotopowy pierwiastka (w % masowych) na podstawie jego masy atomowej; 4) ustala wzór empiryczny i rzeczywisty związku chemicznego (nieorganicznego i organicznego) na podstawie jego składu wyrażonego w % masowych i masy molowej; 5) dokonuje interpretacji jakościowej i ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym, masowym i objętościowym (dla gazów); 6) wykonuje obliczenia z uwzględnieniem wydajności reakcji i mola dotyczące: mas substratów i produktów (stechiometria wzorów i równań chemicznych), objętości gazów w warunkach normalnych. 2. Struktura atomu jądro i elektrony. 1) określa liczbę cząstek elementarnych w atomie oraz skład jądra atomowego,

2 na podstawie zapisu A ZE; 2) stosuje zasady rozmieszczania elektronów na orbitalach w atomach pierwiastków wieloelektronowych; 3) zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe); 4) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego (konfiguracje elektronów walencyjnych); 5) wskazuje na związek pomiędzy budową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym. 3. Wiązania chemiczne. 1) przedstawia sposób, w jaki atomy pierwiastków bloku s i p osiągają trwałe konfiguracje elektronowe (tworzenie jonów); 2) stosuje pojęcie elektroujemności do określania (na podstawie różnicy elektroujemności i liczby elektronów walencyjnych atomów łączących się pierwiastków) rodzaju wiązania: jonowe, kowalencyjne (atomowe), kowalencyjne spolaryzowane (atomowe spolaryzowane), koordynacyjne; 3) opisuje mechanizm tworzenia wiązania jonowego (np. w chlorkach i tlenkach metali); 4) zapisuje wzory elektronowe typowych cząsteczek związków kowalencyjnych i jonów, z uwzględnieniem wiązań koordynacyjnych (np. wodoru, chloru, chlorowodoru, tlenku węgla(iv), amoniaku, metanu, etenu i etynu, NH4+, H3O+, SO2 i SO3); 5) rozpoznaje typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) w prostych cząsteczkach związków nieorganicznych i organicznych; 6) określa typ wiązania (π i σ) w prostych cząsteczkach; 7) opisuje i przewiduje wpływ rodzaju wiązania (jonowe, kowalencyjne, wodorowe, metaliczne) na właściwości fizyczne substancji nieorganicznych i organicznych. 4. Kinetyka i statyka chemiczna. 1) definiuje termin: szybkość reakcji (jako zmiana stężenia reagenta w czasie); 2) szkicuje wykres zmian stężeń reagentów i szybkości reakcji w funkcji czasu; 3) stosuje pojęcia: egzoenergetyczny, endoenergetyczny, energia aktywacji do opisu efektów energetycznych przemian; 4) interpretuje zapis ΔH < 0 i ΔH > 0 do określenia efektu energetycznego reakcji; 5) przewiduje wpływ: stężenia substratów, obecności katalizatora, stopnia rozdrobnienia substratów i temperatury na szybkość reakcji; planuje i przeprowadza odpowiednie doświadczenia; 6) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stan równowagi dynamicznej i stała równowagi; zapisuje wyrażenie na stałą równowagi podanej reakcji; 7) stosuje regułę przekory do jakościowego określenia wpływu zmian temperatury, stężenia reagentów i ciśnienia na układ pozostający w stanie równowagi dynamicznej; 8) klasyfikuje substancje do kwasów lub zasad zgodnie z teorią Brönsteda-Lowry ego; 9) interpretuje wartości stałej dysocjacji, ph, pkw; 10) porównuje moc elektrolitów na podstawie wartości ich stałych dysocjacji. 5. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych. 1) wymienia różnice we właściwościach roztworów właściwych, koloidów i zawiesin; 2) wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem

3 roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe i molowe; 3) planuje doświadczenie pozwalające otrzymać roztwór o zadanym stężeniu procentowym i molowym; 4) opisuje sposoby rozdzielenia roztworów właściwych (ciał stałych w cieczach, cieczy w cieczach) na składniki; 5) planuje doświadczenie pozwalające rozdzielić mieszaninę niejednorodną (ciał stałych w cieczach) na składniki; 6) stosuje termin stopień dysocjacji dla ilościowego opisu zjawiska dysocjacji elektrolitycznej; 7) przewiduje odczyn roztworu po reakcji (np. tlenku wapnia z wodą, tlenku siarki(vi) z wodą, wodorotlenku sodu z kwasem solnym) substancji zmieszanych w ilościach stechiometrycznych i niestechiometrycznych; 8) uzasadnia (ilustrując równaniami reakcji) przyczynę kwasowego odczynu roztworów kwasów, zasadowego odczynu wodnych roztworów niektórych wodorotlenków (zasad) oraz odczynu niektórych roztworów soli (hydroliza); 9) podaje przykłady wskaźników ph (fenoloftaleina, oranż metylowy, wskaźnik uniwersalny) i omawia ich zastosowanie; bada odczyn roztworu; 10) pisze równania reakcji: zobojętniania, wytrącania osadów i hydrolizy soli w formie cząsteczkowej i jonowej (pełnej i skróconej); 11) projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami kwasy, wodorotlenki i sole. 5. Reakcje utleniania i redukcji. 1) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stopień utlenienia, utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja; 2) oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w jonie i cząsteczce związku nieorganicznego i organicznego; 3) wskazuje utleniacz, reduktor, proces utleniania i redukcji w podanej reakcji redoks; 4) przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastków na podstawie konfiguracji elektronowej ich atomów; 5) stosuje zasady bilansu elektronowego dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utleniania-redukcji (w formie cząsteczkowej i jonowej). 6. Metale. 1) opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je w oparciu o znajomość natury wiązania metalicznego; 2) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: tlenu (Na, Mg, Ca, Al, Zn, Fe, Cu), wody (Na, K, Mg, Ca), kwasów nieutleniających (Na, K, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Mn, Cr), rozcieńczonych i stężonych roztworów kwasów utleniających (Mg, Zn, Al, Cu, Ag, Fe); 3) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne metali grup 1. i 2.; 4) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne glinu; wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu i tłumaczy znaczenie tego zjawiska w zastosowaniu glinu w technice; planuje i wykonuje doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać, że tlenek i wodorotlenek glinu wykazują charakter amfoteryczny; 5) przewiduje kierunek przebiegu reakcji metali z kwasami i z roztworami soli, na podstawie danych zawartych w szeregu napięciowym metali; 6) projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego wynik pozwoli porównać aktywność chemiczną metali, np. miedzi i cynku;

4 7) przewiduje produkty redukcji związków manganu(vii) w zależności od środowiska, a także dichromianu(vi) potasu w środowisku kwasowym; bilansuje odpowiednie równania reakcji. 7. Niemetale. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego i zmienność właściwości w okresach wskazuje położenie niemetali; 2) pisze równania reakcji ilustrujących typowe właściwości chemiczne niemetali, w tym reakcje: tlenu z metalami (Na, Mg, Ca, Al, Zn, Fe, Cu) i z niemetalami (C, S, H2, P), wodoru z niemetalami (Cl2, Br2, O2, N2, S), chloru, bromu i siarki z metalami (Na, K, Mg, Ca, Fe, Cu); 3) planuje i opisuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodór (reakcja aktywnych metali z wodą i/lub niektórych metali z niektórymi kwasami); 4) planuje i opisuje doświadczenie, którego przebieg wykaże, że np. brom jest pierwiastkiem bardziej aktywnym niż jod, a mniej aktywnym niż chlor; 5) opisuje typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, w tym ich zachowanie wobec wody i zasad; 6) przedstawia i uzasadnia zmiany mocy kwasów fluorowcowodorowych; 7) projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać tlen w laboratorium (np. reakcja rozkładu H2O2 lub KMnO4); zapisuje odpowiednie równania reakcji; 8) zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 30 (synteza pierwiastków z tlenem, rozkład soli np. CaCO3 i wodorotlenków np. Cu(OH)2); 9) opisuje typowe właściwości chemiczne tlenków pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 30, w tym zachowanie wobec wody, kwasów i zasad; zapisuje odpowiednie równania reakcji; 10) klasyfikuje tlenki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny i obojętny); planuje i wykonuje doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny tlenku; 11) klasyfikuje poznane kwasy ze względu na ich skład (kwasy tlenowe i beztlenowe), moc i właściwości utleniające; 12) opisuje typowe właściwości chemiczne kwasów, w tym zachowanie wobec metali, tlenków metali, wodorotlenków i soli kwasów o mniejszej mocy; planuje i przeprowadza odpowiednie doświadczenia (formułuje obserwacje i wnioski); ilustruje je równaniami reakcji; 13) ilustruje, za pomocą odpowiednich równań reakcji, utleniające właściwości kwasów, np. stężonego i rozcieńczonego roztworu kwasu azotowego(v). III. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych Ocena dopuszczająca - ma niewielkie braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych podstawą programową, - z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela pisze proste wzory chemiczne i równania reakcji chemicznych Ocena dostateczna

5 - opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - korzysta z pomocą nauczyciela oraz z innych źródeł wiedzy, - z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności przy rozwiązywaniu typowych zadań i problemów, - z pomocą nauczyciela pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych oraz rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności; Ocena dobra - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów, - pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych, - samodzielnie rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, - korzysta z układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic i innych źródeł wiedzy chemicznej; Ocena bardzo dobra - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, - stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wykazuje dużą samodzielność i bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł wiedzy, - planuje i bezpiecznie przeprowadza eksperymenty chemiczne, - biegle pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych oraz samodzielnie rozwiązuje zadania o dużym stopniu trudności; Ocena celująca - posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, - formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk, - proponuje własne, nietypowe rozwiązana stawianych mu problemów, - osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach chemicznych szczebla wyższego niż szkolny; IV. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów 1. Ocenianie ma na celu: a) Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. b) Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju. c) Motywowanie ucznia do dalszej pracy. d) Dostarczenie rodzicom/prawnym opiekunom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia. e) Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno wychowawczej. 2. Jawność ocen:

6 a) Oceny są jawne zarówno dla ucznia jak i jego rodziców/prawnych opiekunów, sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne uczeń i jego rodzice/prawni opiekunowie mogą otrzymać do wglądu do dwóch dni po zakończeniu zajęć dydaktycznych w danym roku szkolnym, po wcześniejszym uzgodnieniu z nauczycielem. b) Na prośbę ucznia lub jego rodziców/prawnych opiekunów nauczyciel jest zobowiązany do uzasadnienia wystawionej oceny. c) Na dwa tygodnie przed końcowym klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej (ocena końcoworoczna) nauczyciel informuje uczniów o przewidywanej ocenie klasyfikacyjnej. 3. Główne obszary aktywności podlegające ocenianiu: 1) Wypowiedź ustna,( odpowiedzi ustne dyskusje, przemówienia). 2) Prace domowe a) Dłuższe długoterminowe prace pisemne b) Krótsze notatka (ćwiczenia, notatki) 3) Aktywność ucznia a) praca w grupach b) wypowiedź ucznia w czasie lekcji c) referaty i prezentacje multimedialne d) projekty uczniowskie e) udział w konkursach i uroczystościach f) uczeń w czasie lekcji za aktywność nagradzany jest plusami (trzy plusy + równają się ocenie bardzo dobrej) 4) Kontrolne prace pisemne a) całogodzinne sprawdziany (większa partia materiału, zapowiedziana z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i podawany jest zakres sprawdzanej wiedzy i umiejętności uczniów, potwierdzona wpisem do dziennika). c) kartkówki (15 minutowe, materiał tylko z ostatniej lekcji, lub z ostatnich trzech lekcji, nie muszą być zapowiedziane) d) Przy ustalaniu oceny z pisemnej odpowiedzi testowej bierze się pod uwagę następujące kryteria procentowe: ocena poniżej 35% niedostateczny od 36% poniżej 50% dopuszczający od 51%, poniżej 70% dostateczny od 71%, poniżej 85% dobry od 86%, poniżej 100% za dodatkowe zadanie celujący 5) Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do zajęć w przypadku co najmniej tygodniowej usprawiedliwionej nieobecności na zajęciach. 4. Szczegółowe kryteria oceniania: 1) oceny bieżące z historii, semestralne i klasyfikacyjne ustala się według następującej skali: - celujący 6 - bardzo dobry 5 - dobry 4 - dostateczny 3 - dopuszczający 2

7 - niedostateczny 1 2) dopuszcza się stosowania ocen: 1, 2, 3, 4, 5, 6 w ocenach bieżących, oraz innych znaków zgodnie z WSO: - np. (zgłoszenie braku przygotowania do lekcji- 1 raz w okresie), - bz (brak zadania domowego lub brak zeszytu), - 0 (nieobecność na planowanej, obowiązkowej pracy klasowej (testy), na sprawdzianie; brak oceny uwzględnia się przy ustalaniu oceny semestralnej i końcoworocznej), - znaków + i Warunki poprawiania (zaliczania): 1) uczeń ma możliwość poprawy oceny niedostatecznej w ciągu dwóch tygodni od jej otrzymania ( z pracy kontrolnej, testu, sprawdzianu, odpowiedzi ustnej) pod warunkiem, że zgłosi ten fakt nauczycielowi. Nauczyciel określa termin i formę poprawy. Ocena, którą uczeń poprawia ulega zamianie na tą, jaką uzyskał w drugim terminie. 2) Uczeń ma możliwość zaliczenia pracy klasowej, sprawdzianu, jeżeli był na nich nieobecny z przyczyn usprawiedliwionych. Wówczas traktowane jest to jako pierwsze zaliczenie. Termin i formę poprawy określa nauczyciel. Uczeń poprawia ocenę tylko raz. 3) W przypadku, gdy nieobecność ucznia na pracy klasowej jest nieusprawiedliwiona, to uczeń może ją napisać, ale wynik tej pracy jest ostateczny bez możliwości poprawy. 4) Uczeń, który podczas prac pisemnych korzysta ze źródeł niedozwolonych przez nauczyciela, otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości poprawy tej pracy. 5) Oceny z odpowiedzi ustnych uczeń może poprawiać na swoją prośbę w ciągu dwóch tygodni od uzyskania oceny. Jest zobowiązany do zgłoszenia przed lekcją gotowości odpowiedzi. Może być wówczas pytany z zakresu materiału z 5 jednostek lekcyjnych poprzedzających termin odpowiedzi. 6) Poprawie nie podlegają oceny niedostateczne za zadania domowe. 7) Uczeń ma możliwość poprawy oceny rocznej. Warunkiem poprawy jest uzyskanie przez ucznia pozytywnych ocen obowiązkowych w ciągu całego roku szkolnego. Termin poprawy ustala nauczyciel. Poprawa oceny odbywa się na wniosek ucznia, złożony nie później niż na 12 dni przed terminem wystawienia ocen rocznych w celu ustalenia terminu pracy sprawdzającej wiedzę i umiejętności. Praca sprawdzająca przeprowadzana jest w formie pisemnej i obejmuje zakres materiału zawarty w podstawie programowej w danym roku szkolnym. 6. Sposoby wystawiania oceny śródrocznej (rocznej): 1) Podstawą wystawienia oceny śródrocznej (rocznej) jest średnia ważona ocen otrzymanych w ciągu całego semestru (roku). 2) Zasady obliczania średniej ważonej ocen. Oceny za: a) aktywność na lekcjach, prace domowe, prace w grupach, frekwencję mają wagę a= 1 b) odpowiedzi ustne, kartkówki, sprawdziany mają wagę b=2 c) sprawdziany z dużej partii materiału (działu) mają wagę c= 3 3) Oceny okresowe podawane są zgodnie z poniższymi zasadami:

8 ocena Niedostateczna Dopuszczająca Dostateczna Dobra Bardzo dobra Celująca Śr. ocen do 1,5 1,6-2,5 2,6-3,5 3,6-4,4 4,5-5,0 5,1-6,0 5) O zagrożeniu oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia, a za pośrednictwem wychowawcy jego rodziców na bieżąco, a dodatkowo na miesiąc przed klasyfikacją. 6) Na dwa tygodnie przed konferencją nauczyciel informuje uczniów o przewidywanych ocenach rocznych (semestralnych). 7) Ocenę roczną (semestralną) wystawia nauczyciel najpóźniej trzy dni przed klasyfikacją. 7. Zasady nagradzania ucznia Nauczyciel może podnieść ocenę końcową nawet o jeden stopień uczniowi, który wyróżnia się aktywnością na zajęciach, wykazuje inicjatywę w dodatkowych pracach, ma wiedzę ponad program, bierze udział w różnych konkursach. 8. Zasady nie klasyfikowania ucznia: W razie opuszczenia przez ucznia ponad 50% obowiązkowych zajęć, nauczyciel (bez względu na łączną liczbę punktów uzyskanych przez ucznia) może go nieklasyfikować. 9. Zasady współpracy z uczniami, rodzicami/prawnymi opiekunami i pedagogiem szkolnym: 1) Uczeń ma możliwość otrzymywania dodatkowych wyjaśnień lub uzasadnień dotyczących wystawionej oceny. 2) Nauczyciel pomaga w samodzielnym planowaniu rozwoju ucznia oraz motywuje go do dalszej pracy. 3) Podczas zebrań z rodzicami/prawnymi opiekunami, rozmów interwencyjnych nauczyciel przekazuje rodzicom/prawnym opiekunom: a) informacje o aktualnym stanie rozwoju i postępów w nauce ucznia, b) informuje o trudnościach i uzdolnieniach ucznia, c) przekazuje wskazówki do dalszej pracy z uczniem. 4) Nauczyciel informuje wychowawcę klasy o aktualnych osiągnięciach i zachowaniu ucznia przez odpowiednią adnotację w dzienniku lekcyjnym albo w czasie indywidualnych spotkań. 5) Nauczyciel informuje pedagoga szkolnego o sytuacjach wymagających jego interwencji. 6) Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów na lekcjach, a ich rodziców/prawnych opiekunów za pomocą strony internetowej o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez niego programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. 10. Postanowienia końcowe Nauczyciel na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub innych placówek specjalistycznych zobowiązany jest do obniżenia wymagań w stosunku do ucznia, który takie zaświadczenie posiada lub stosować się do zaleceń w/w poradni.