Działania antydyskryminacyjne w lubuskich szkołach dane z raportów ewaluacji. Bogna Ferensztajn Lubuski kurator oświaty

Transkrypt

1 Działania antydyskryminacyjne w lubuskich szkołach dane z raportów ewaluacji Bogna Ferensztajn Lubuski kurator oświaty

2 Wymagania państwa Ministerstwo zdefiniowało 12 wymagań wobec szkół i placówek edukacyjnych Wymagania dotyczą różnych dziedzin: od wyników nauczania, realizacji obowiązującej podstawy programowej, przez rozwijanie aktywności i umiejętności społecznych uczniów, współpracę z rodzicami, po organizację pracy placówki, w tym jej warunki lokalowe i wyposażenie. Wyniki ewaluacji przedstawione są w raporcie dostępnym na platformie internetowej Wymaganie 6: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.

3 Obszary badane w wymaganiu 6: Rozpoznanie potrzeb każdego z uczniów i ustalenie celów rozwojowych Uwzględnienie w pracy nauczyciela i wychowawcy zróżnicowanych potrzeb rozwojowych uczniów Różnicowanie celów zajęć, metod, zadań itp. w taki sposób, aby każdy z uczniów mógł dokonywać postępów na miarę swoich możliwości Tworzenie warunków do rozwoju talentów, budzenia zainteresowań i kultywowania pasji Tworzenie warunków do wyrównywania braków i zaległości; Prowadzenie zajęć rewalidacyjnych Współpraca z placówkami poradnictwa psychologicznego i pedagogicznego Troska o ucznia i pośrednio o jego rodzinę w sytuacji, gdy środowisko domowe dziecka nie zapewnia mu dostatecznego wsparcia emocjonalnego i intelektualnego Przeciwdziałanie specyficznym dla grup dziecięcych i młodzieżowych formom wykluczenia z uwagi na status społeczny i ekonomiczny Uwrażliwianie członków społeczności szkolnej w zakresie rozpoznawania rozmaitych form zachowań dyskryminujących

4 Narzędzia badawcze obszarów dotyczących przeciwdziałaniu dyskryminacji seria pytań otwartych Ankieta dla dyrektora/dyrektorki szkoły Ankieta dla nauczycieli / nauczycielek Wywiad grupowy z nauczycielami/ nauczycielkami Wywiad grupowy z rodzicami Wywiad grupowy z uczniami / uczennicami

5 Przykłady pytań z ankiet Czy w tym i poprzednim roku szkolnym podejmował/a Pan/i działania antydyskryminacyjne uwzględniające następujące przesłanki? Proszę wybrać z poniższych. płeć wiek pochodzenie etniczne/narodowe niepełnosprawność/ stan zdrowia orientacja seksualna kolor skóry/ rasa religia pochodzenie społeczne status ekonomiczny poglądy polityczne inne, jakie? nie prowadziłem/am takich działań.

6 Przykłady pytań z wywiadów Czy dostrzegają Państwo w szkole jakieś przypadki dyskryminacji wśród uczniów, dotyczące zamożności, pochodzenia, płci, inne (jakie?)? Jeśli tak, to czy podejmuje się jakieś zorganizowane działania (zajęcia, projekty, itd.), mające na celu zmianę tej sytuacji? Czy w tym i poprzednim roku szkolnym były prowadzone profilaktyczne działania antydyskryminacyjne? Jakie działania były podejmowane w szkole? Czy w Waszej szkole wszyscy uczniowie są traktowani tak samo? Jeżeli nie, to kto (jakie grupy) traktowany jest inaczej? Jak myślicie, z czego to wynika?

7 Przypadki występowania dyskryminacji stwierdzone w raportach ewaluacji szkół lubuskich na podłożu materialnym - informacje od nauczycieli i rodziców ze względu na płeć - informacje od nauczycieli ze względu na nieporadność - informacje od nauczycieli ze względu na wiek (tzw. przerośnięty ) - informacja od uczniów ze względu na otyłość informacje od dyrektorów i nauczycieli ze względu na brak nawyków higienicznych informacje od dyrektorów i nauczycieli

8 Podejmowane działania antydyskryminacyjne: organizacja dni okolicznościowych, np. Dzień: Grzeczności, Życzliwości, Praw Dziecka, warsztaty dotyczące tolerancji prowadzone przez specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznej, dyskusje, np. Nie bądź obojętny nie dyskryminuj niepełnosprawnych, uświadamianie uczniom mechanizmów dyskryminacji na podstawie faktów historycznych, zapoznawanie uczniów z Prawami Człowieka i Dziecka, współpraca ze stowarzyszeniami, np. Pomocy Osobom Niepełnosprawnym Szansa, Związek Sportu Osób Niepełnosprawnych Start, realizacja projektów, np. Szkoła demokracji, szkoła samorządności, Obejrzałem problem.

9 Podejmowane działania antydyskryminacyjne: udział dzieci w akcjach charytatywnych adresowanych do chorych, niepełnosprawnych, opuszczonych - np. WOŚP, Góra Grosza, Pola Nadziei, Szlachetna Paczka, akcja Nakrętka, Marzycielska Poczta; działania integracyjne włączające dzieci z niepełnosprawnością współpraca z Domami Pomocy Społecznej (osoby starsze) wykorzystywanie przykładów z literatury i filmu (bajki, czytanki, lektury) o tematyce związanej z tolerancją wobec innych (kolor skóry, wyznanie, zamożność, niepełnosprawność, wygląd) Realizacja zajęć psychoedukacyjnych Dbajki-Grajki program w nowatorski sposób pomaga dzieciom, które nie radzą sobie w grupie i są przez nią odrzucane oraz uczy, jak radzić sobie z agresją rówieśniczą Przedstawienia teatralne np. Strach ma wielkie oczy, Magiczny Kapelusz (problematyka tolerancji i poszanowania inności) Realizacja tematów związanych z kulturą i obyczajami innych narodów Bieżące reagowanie na przejawy nietolerancji w konfliktach rówieśniczych

10 Cytaty z raportów ewaluacji Podejmowane działania profilaktyczne przynoszą pożądane efekty wychowawcze, o czym świadczą wypowiedzi samych uczniów, w ocenie których w szkole panuje klimat tolerancji i równego traktowania (tabela 3), co potwierdzają rodzice (tabela 4), aczkolwiek sygnalizują incydentalne przypadki dyskryminacji na poziomie klasy np. na tle zamożności (ubiór dziecka), na co wskazują również nauczyciele (tabela 5). W odpowiedzi szkoła podjęła natychmiastowe działania naprawcze skierowane do uczniów i rodziców.

11 Cytaty z raportów ewaluacji Na podstawie wypowiedzi nauczycieli oraz ankietowanych rodziców należy stwierdzić, że nie dostrzegają oni przypadków występowania zjawiska dyskryminacji wśród uczniów, występującej z różnych przyczyn, potwierdzają to również uczniowie uczestniczący w wywiadzie, stwierdzając, że w szkole nie ma zjawiska dyskryminacji, aczkolwiek zdarzają się pojedyncze przypadki zachowań wśród nauczycieli czy uczniów niezgodnych z obowiązującymi zasadami.

12 Cytaty z raportów ewaluacji Dyrektor i nauczyciele wskazują, że najczęstszymi powodami niewłaściwych zachowań uczniów wobec kolegów są otyłość i brak właściwych nawyków higienicznych. W związku z tym w szkole zorganizowano spotkania ze specjalistami i podjęto inne działania (Tab. 1).

13 Cytaty z raportów ewaluacji Z opinii rodziców wynika, że w szkole nie ma zauważalnych przejawów dyskryminacji wśród uczniów, a nauczyciele traktują wszystkich uczniów w taki sam sposób. Opinię rodziców, że "nie ma innego traktowania dzieci z jakiegokolwiek powodu" potwierdzili uczniowie.

14 Cytaty z raportów ewaluacji Według dyrektora w szkole prowadzi się działania antydyskryminacyjne w zakresie niewłaściwego zachowania wobec osób otyłych, wykazujących brak nawyków higienicznych, o trudnej sytuacji ekonomicznej, zaniedbanych, z niepełnosprawnością, osiągających wysokie lub niskie wyniki w nauce. Do realizacji programów profilaktycznych poruszających tematykę dyskryminacji włącza się instytucje wspomagające, takie jak poradnia psychologiczno-pedagogiczna, policja, kuratorzy sądowi, pracownicy Sanepid-u (Tab. 1). Zdecydowana większość nauczycieli potwierdza, że sporadycznie pojawiają się sytuacje, w których dochodzi do dyskryminacji, podejmują wówczas adekwatne do specyfiki szkoły działania antydyskryminacyjne profilaktyczne i interwencyjne: pogadanki, pokazy multimedialne, spotkania z rodzicami, specjalistami oraz realizują odpowiednie programy profilaktyczne i wychowawcze (Tab. 2, Wykres 1o). Zdaniem rodziców do dyskryminacji w szkole dochodzi sporadycznie, natomiast podjęte działania są adekwatne do zaistniałej sytuacji i specyfiki szkoły (Tab. 3). W odczuciu uczniów wszyscy są traktowani równo i sprawiedliwie przez wszystkich nauczycieli (Tab. 4).