CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Każdy system transdermalny, plaster uwalnia 75 mikrogramów fentanylu na godzinę.

Transkrypt

1 CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Fentanyl Actavis, 25 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster Fentanyl Actavis, 50 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster Fentanyl Actavis, 75 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster Fentanyl Actavis, 100 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Fentanyl Actavis, 25 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster Każdy system transdermalny, plaster uwalnia 25 mikrogramów fentanylu na godzinę. Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni 7,5 cm 2 zawiera 4,125 mg fentanylu. Fentanyl Actavis, 50 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster Każdy system transdermalny, plaster uwalnia 50 mikrogramów fentanylu na godzinę. Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni 15 cm 2 zawiera 8,25 mg fentanylu. Fentanyl Actavis, 75 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster Każdy system transdermalny, plaster uwalnia 75 mikrogramów fentanylu na godzinę. Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni 22,5 cm 2 zawiera 12,375 mg fentanylu. Fentanyl Actavis, 100 mikrogramów na godzinę, system transdermalny, plaster Każdy system transdermalny, plaster uwalnia 100 mikrogramów fentanylu na godzinę. Każdy system transdermalny, plaster o powierzchni 30 cm 2 zawiera 16,5 mg fentanylu. Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt POSTAĆ FARMACEUTYCZNA System transdermalny, plaster Przezroczysty i bezbarwny plaster z niebieskim nadrukiem na folii zewnętrznej: odpowiednio fentanyl 25 µg/h, fentanyl 50 µg/h, fentanyl 75 µg/h lub fentanyl 100 µg/h. 4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE 4.1 Wskazania do stosowania Dorośli: Produkt leczniczy jest wskazany w leczeniu silnego przewlekłego bólu, który może być odpowiednio leczony tylko opioidowymi lekami przeciwbólowymi. Dzieci: - długoterminowe kontrolowanie silnego przewlekłego bólu u dzieci od 2. roku życia leczonych opioidami. 4.2 Dawkowanie i sposób podawania Dawkowanie Dorośli 1

2 Dawkowanie jest indywidualne i oparte na podstawie wywiadu dotyczącego stosowania opioidów u pacjenta oraz uwzględnia: możliwość rozwoju tolerancji ogólny stan zdrowia pacjenta, stan kliniczny pacjenta stopień nasilenia choroby Wymaganą dawkę fentanylu dostosowuje się indywidualnie i należy ją regularnie oceniać po każdym podaniu. Pacjenci otrzymujący leczenie opioidami po raz pierwszy Doświadczenia kliniczne z produktem leczniczym Fentanyl Actavis u pacjentów, którzy nie przyjmowali wcześniej opioidów jest ograniczone. Jeśli stosowanie produktu leczniczego Fentanyl Actavis uważa się za właściwe u pacjentów, którzy wcześniej nie przyjmowali opioidów, zaleca się w tej grupie pacjentów stopniowe dostosowanie dawkowania, rozpoczynając od małych dawek krótko działających opioidów. Dostępne są plastry uwalniające 12,5 mikrogramów w ciągu godziny i należy stosować je jako dawkę początkową. Następnie można zmienić je na plaster uwalniający 25 mikrogramów w ciągu godziny. Dawkę można potem zwiększać lub zmniejszać, jeśli jest taka potrzeba, o 12 lub 25 mikrogramów/godzinę w celu uzyskania najniższej skutecznej dawki produktu leczniczego Fentanyl Actavis, której wielkość zależy od odpowiedzi klinicznej i dawek leków przeciwbólowych stosowanych dodatkowo (patrz także punkt 4.4). Nie zaleca się rozpoczynać leczenia produktem leczniczym Fentanyl Actavis u pacjentów w podeszłym wieku lub bardzo osłabionych, ze względu na ich znaną wrażliwość na leczenie opioidami. W takich przypadkach zaleca się rozpoczęcie leczenia od małych dawek morfiny o natychmiastowym uwalnianiu i przepisanie produktu leczniczego Fentanyl Actavis po wyznaczeniu optymalnej dawki. Pacjenci dobrze tolerujący opioidy Początkową dawkę produktu leczniczego Fentanyl Actavis należy dobierać na podstawie przeciwbólowych potrzeb pacjenta z poprzednich 24 godzin leczenia opioidami. Zamiana z innych opioidów W przypadku zmiany opioidów podawanych doustnie lub pozajelitowo na leczenie fentanylem, dawka początkowa należy obliczać w następujący sposób: 1. Należy określić ilość leków przeciwbólowych podawanych w ciągu ostatnich 24 godzin. 2. Należy obliczyć równoważną dawkę fentanylu w następujący sposób: a) za pomocą tabeli nr 1 zamiana z doustnie stosowanej morfiny na fentanyl dla pacjentów, którzy wymagają ostrożnego podejścia do zamiany leczenia opioidami (stosunek morfiny podawanej doustnie do przezskórnie podawanego fentanylu wynosi 150:1) b) za pomocą tabeli nr 2 dla pacjentów ze zrównoważoną, dobrze tolerowaną terapią opioidami (stosunek morfiny podawanej doustnie do przezskórnie podawanego fentanylu wynosi 100:1) c) za pomocą tabeli nr 3 dla dzieci i młodzieży. Zamiana z doustnie stosowanej morfiny na fentanyl (stosunek morfiny podawanej doustnie do przezskórnie podawanego fentanylu wynosi 150:1) Tabela 1: Zalecana dawka początkowa przezskórnie uwalnianego fentanylu ustalona na podstawie dobowej dawki morfiny (dla pacjentów wymagających ostrożnego podejścia do zamiany leczenia opioidami). Doustna 24 godz. dawka morfiny (mg/dobę) Przezskórnie uwalniana dawka fentanylu (mikrogramy/godz.) <

3 Doustna 24 godz. dawka morfiny (mg/dobę) Przezskórnie uwalniana dawka fentanylu (mikrogramy/godz.) Tabela 2: Zalecana dawka początkowa przezskórnie uwalnianego fentanylu ustalona na podstawie dobowej dawki morfiny (dla pacjentów ze zrównoważoną i dobrze tolerowaną terapią opioidami) Doustna dawka morfiny (mg/24h) Przezskórnie uwalniana dawka fentanylu (mikrogramy/godz.) <60 12, Poprzez połączenie kilku plastrów, można uzyskać szybkość uwalniania fentanylu większą niż 100 mikrogramów w ciągu godziny. Poprzednie leczenie przeciwbólowe należy stopniowo wycofywać od momentu pierwszego zastosowania plastru do uzyskania skutecznego działania przeciwbólowego produktu leczniczego Fentanyl Actavis. W obu grupach pacjentów: zarówno po raz pierwszy stosujących silny opioid jak i tolerujących opioidy, nie należy oceniać działania przeciwbólowego produktu leczniczego Fentanyl Actavis przed upływem 24 godzin od nałożenia plastra z powodu stopniowego zwiększania stężenia fentanylu w surowicy do tego czasu. Dobór dawki i leczenie podtrzymujące Plaster należy zmieniać co 72 godziny. Dawkę należy dobierać indywidualnie, aż do uzyskania działania przeciwbólowego. U pacjentów, u których nastąpiło zmniejszenie działania w okresie godzin po zastosowaniu, może być konieczna wymiana plastra po 48 godzinach. Dostępne są plastry z szybkością uwalniania 12,5 mikrogramów/godzinę, które są odpowiednie przy dostosowaniu dawki w zakresie małych dawek. Jeśli działanie przeciwbólowe jest niewystarczające pod koniec okresu po zastosowaniu pierwszego plastra, dawka może zostać zwiększona po 3 dniach do momentu osiągnięcia pożądanego efektu u każdego pacjenta. Jeśli jest to konieczne, należy zwiększyć dawkę z 25 mikrogramów/godzinę do 75 mikrogramów/godzinę w następujący sposób: 25 mikrogramów/godzinę, 37 mikrogramów/godzinę, 50 mikrogramów/godzinę, 62 mikrogramy/godzinę i 75 mikrogramów/godzinę. Następnie w celu dostosowania dawki należy ją zwiększać o 25 mikrogramów/godzinę, biorąc pod uwagę konieczność stosowania dodatkowych leków przeciwbólowych (morfina podawana doustnie w dawce 90 mg/dobę Fentanyl Actavis 25 mikrogramów/godzinę) oraz nasilenie bólu u pacjenta. W celu uzyskania właściwej dawki można zastosować więcej niż jeden plaster Fentanyl Actavis. Pacjenci mogą wymagać okresowo dodatkowych dawek krótko działającego leku przeciwbólowego w celu opanowania bólu przebijającego. W przypadku, gdy dawka produktu leczniczego 3

4 Fentanyl Actavis przekracza dawkę 300 mikrogramów/godzinę, należy wziąć pod uwagę dodatkowe lub alternatywne metody leczenia bólu. Zgłaszano występowanie objawów odstawiennych (patrz punkt 4.8) po zmianie długotrwałego leczenia morfiną na przezskórnie podawany fentanyl pomimo odpowiedniego działania przeciwbólowego. W przypadku objawów odstawiennych zaleca się ich leczenie małymi dawkami krótko działającej morfiny. Przerwanie leczenia Jeśli konieczne jest przerwanie stosowania produktu leczniczego Fentanyl Actavis, jego zastąpienie innymi opioidami należy rozpocząć od małej dawki i stopniowo powoli ją zwiększać. Jest to spowodowane stopniowym zmniejszeniem stężenia fentanylu po usunięciu plastra ze średnim okresem półtrwania, który wynosi od 13 do 25 godzin. Ogólnie przyjmuje się, że przerwanie leczenia przeciwbólowego opioidami powinno odbywać się stopniowo, aby zapobiec objawom odstawiennym (nudności, wymioty, biegunka, niepokój i drżenie mięśni). Nie należy stosować tabeli nr 1 i 2 do zmiany leczenia z przezskórnie podawanego fentanylu na morfinę. Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku Wyniki badań dotyczących dożylnego podawania fentanylu wskazują na to, że pacjenci w podeszłym wieku mogą mieć zmniejszony klirens leku, wydłużony okres półtrwania i mogą być bardziej wrażliwi na działanie substancji czynnej niż młodsi pacjenci. Badania z zastosowaniem produktu leczniczego Fentanyl Actavis u pacjentów w podeszłym wieku wykazały, że farmakokinetyka fentanylu nie różni się istotnie od farmakokinetyki u pacjentów młodych, choć stężenie fentanylu w osoczu bywa wyższe. Pacjenci w podeszłym wieku, wyniszczeni lub osłabieni należy poddać wnikliwej obserwacji pod kątem objawów toksyczności fentanylu i w razie konieczności należy zmniejszyć dawkę. U pacjentów w bardzo podeszłym wieku i osłabionych nie zaleca się rozpoczynania leczenia produktem leczniczym Fentanyl Actavis z powodu znanej wrażliwości na leczenie opioidami. W takich przypadkach, zaleca się rozpoczynanie leczenia od niskich dawek morfiny o natychmiastowym uwalnianiu a następnie po określeniu optymalnego dawkowania przepisanie produktu leczniczego Fentanyl Actavis. Dzieci i młodzież Młodzież w wieku 16 lat i powyżej: Stosować dawkowanie jak u dorosłych. Dzieci i młodzież w wieku od 2 do 16 lat: Fentanyl Actavis należy stosować tylko u tolerujących opioidy pacjentów w wieku od 2 do 16 lat, którzy otrzymują już równoważnik co najmniej 30 mg doustnej morfiny na dobę. W celu zmiany z doustnych opioidów na Fentanyl Actavis należy posłużyć się tabelą 3. Tabela 3: Zalecana dawka początkowa przezskórnego fentanylu ustalona na podstawie dobowej doustnej dawki morfiny 1 dla dzieci i młodzieży 2. Doustna 24-godz. dawka morfiny (mg/dobę) Przezskórnie uwalniana dawka fentanylu (mikrogramy/godz.) W badaniach klinicznych następujące zakresy dawek doustnie stosowanej morfiny użyto jako podstawę do zamiany na odpowiednią dawkę fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra. 2 Zamiana na dawki fentanylu większe niż 25 mikrogramów/godzinę w postaci systemu transdermalnego, plastra - jak dla pacjentów dorosłych. Dostępne są ograniczone dane z badań klinicznych na temat dzieci otrzymujących doustną morfinę w dawce większej niż 90 mg na dobę. W badaniach dotyczących dzieci, dawka fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra została wyliczona ostrożnie: 30 mg do 44 mg doustnej morfiny na dobę (lub odpowiadająca jej dawka innego opioidu) odpowiada jednemu plastrowi z fentanylem o szybkości uwalniania 12 mikrogamów/godzinę. Należy zauważyć, że ww. schemat ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zamiany leczenia z doustnej morfiny (lub jej ekwiwalentem) na leczenie 4

5 produktem leczniczym Fentanyl Actavis w postaci systemu transdermalnego, plastra. Schematu tego nie można zaś stosować do zamiany Fentanyl Actavis na inne opioidy ze względu na możliwość przedawkowania. Działanie przeciwbólowe pierwszej dawki Fentanyl Actavis nie będzie optymalne przez pierwsze 24 godziny. Dlatego też podczas pierwszych 12 godzin po zmianie na Fentanyl Actavis pacjent powinien otrzymać poprzednio stosowaną dawkę leku przeciwbólowego. W czasie kolejnych 12 godzin dawkę leków przeciwbólowych należy ustalać w zależności od potrzeb klinicznych. Ze względu na to, że największe stężenie fentanylu występuje po upływie 12 do 24 godzin leczenia, zaleca się, aby przez co najmniej 48 godzin po rozpoczęciu leczenia produktem leczniczym Fentanyl Actavis lub po zwiększeniu dawki, dziecko było monitorowane pod kątem wystąpienia działań niepożądanych, które mogą obejmować hipowentylację (patrz punkt 4.4). Zwiększanie dawki i leczenie podtrzymujące Jeśli działanie przeciwbólowe produktu leczniczego Fentanyl Actavis jest niewystarczające, należy podać uzupełniająco morfinę lub inny krótko działający lek opioidowy. Zależnie od potrzeby zastosowania dodatkowego leku przeciwbólowego i od nasilenia bólu u dziecka, można podjąć decyzję o zastosowaniu większej dawki. W celu dostosowania dawki należy zwiększać ją stopniowo o 12 mikrograma na godzinę. Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek powinni być ściśle obserwowani i jeśli jest to konieczne należy zmniejszyć dawkę (patrz punkt 4.4) Sposób podawania Podanie przezskórne. Produkt leczniczy Fentanyl Actavis należy nakładać na płaską powierzchnię lub klatkę piersiową lub górną część ramienia na niepodrażnioną i nienapromienioną skórę. Dzieci U małych dzieci preferowanym miejscem naklejenia plastra jest górna część pleców, aby zmniejszyć ryzyko odklejenia plastra przez dziecko. Brak dostępnych danych na temat bezpieczeństwa i farmakokinetyki dla innych miejsc naklejenia plastra. Wszyscy pacjenci Należy wybrać nieowłosioną powierzchnię skóry. Jeżeli nie jest to możliwe, włosy w miejscu nałożenia należy usunąć (nie golić). Jeżeli miejsce naklejenia Fentanyl Actavis wymaga oczyszczenia przed nałożeniem plastra, należy użyć do tego celu wody. Nie należy stosować mydeł, olejków, balsamów lub innych środków mogących powodować podrażnienie skóry lub zmianę jej właściwości. Skórę należy dokładnie osuszyć przed zastosowaniem plastra. Plastry, które są przecięte, podzielone lub uszkodzone w jakikolwiek sposób, nie należy stosować. Plaster Fentanyl Actavis należy wyjąć z saszetki ochronnej przez karbowane wycięcie (które znajduje się blisko wierzchołka strzałki na etykiecie opakowania) a następnie należy ostrożnie rozerwać materiał opakowania. Jeśli do otwierania opakowania używa się nożyczek, to należy stosować je blisko krawędzi zewnętrznej, tak aby nie uszkodzić plastra znajdującego się w środku. Produkt leczniczy Fentanyl Actavis należy nakleić niezwłocznie po wyjęciu z zamkniętego opakowania. Należy unikać dotykania klejącej strony plastra. Po usunięciu obu części warstwy ochronnej, nakleić plaster, przyciskając go mocno dłonią przez około 30 sekund, upewniając się, że plaster przykleił się dokładnie do skóry, zwłaszcza przy brzegach. Następnie należy umyć ręce czystą wodą. Plaster Fentanyl Actavis należy nosić stale przez 72 godziny. Nowy plaster, po usunięciu poprzedniego plastra, należy nakleić w innym miejscu na skórze. Przed naklejeniem nowego plastra 5

6 na tę samą powierzchnię skóry powinno upłynąć kilka dni. Potrzebę kontynuacji leczenia należy oceniać w regularnych odstępach czasu. Ponieważ plaster jest chroniony przez wodoodporną folię zewnętrzną, może być również noszony podczas mycia pod prysznicem. Czasami może być konieczne dodatkowe przymocowanie plastra. Podczas intensywnego zwiększania dawki, może zabraknąć aktywnej powierzchni do dalszego zwiększania dawki. Jeśli po usunięciu plastra pozostaną na skórze ślady, można je zmyć dużą ilością mydła i wody. Nie należy stosować alkoholu ani innych rozpuszczalników, ponieważ ze względu na działanie plastra mogą one przenikać przez skórę. 4.3 Przeciwwskazania - nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie ostry lub pooperacyjny ból, ze względu na brak możliwości dostosowania dawki w krótkim czasie - ciężkie zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego - ciężka depresja oddechowa 4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania PACJENTÓW, U KTÓRYCH WYSTĄPIŁY CIĘŻKIE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE, NALEŻY MONITOROWAĆ PRZEZ CO NAJMNIEJ 24 GODZINY PO ODSTAWIENIU FENTANYLU LUB DŁUŻEJ, JEŚLI WYMAGAJĄ TEGO OBJAWY KLINICZNE, PONIEWAŻ STĘŻENIA FENTANYLU W OSOCZU MALEJĄ STOPNIOWO I ULEGAJĄ ZMNIEJSZENIU O OKOŁO 50% PO 17 (W ZAKRESIE GODZIN) GODZINACH. Dzieci i młodzież Produkt leczniczy należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci (zarówno przed jak i po użyciu). Produkt leczniczy należy stosować tylko jako część zintegrowanego leczenia bólu w przypadkach, gdy zostanie właściwie dokonana ocena medyczna, społeczna i psychologiczna pacjenta. Leczenie produktem leczniczym Fentanyl Actavis należy rozpoczynać jedynie przez doświadczonego lekarza zaznajomionego z farmakokinetyką fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra oraz świadomego ryzyka wystąpienia ciężkiej hipowentylacji. Ryzyko ciężkiej lub zagrażającej życiu hipowentylacji występuje nawet w przypadku stosowania najniższych dawek produktu leczniczego Fentanyl Actavis podczas rozpoczynania leczenia u pacjentów, którzy dotychczas nie przyjmowali opioidów. W przewlekłym bólu, niezwiązanym z chorobami nowotworowymi, może być korzystne rozpoczęcie leczenia silnymi opioidami o natychmiastowym uwalnianiu (np. morfina) i przepisanie fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra po określeniu skuteczności i optymalnej dawki silnych opioidów. Nie należy przecinać plastrów. Nie należy stosować systemu transdermalnego, plastra, który został podzielony, przecięty lub w jakikolwiek sposób uszkodzony, ze względu na brak informacji dotyczącej jakości, skuteczności i bezpieczeństwa takich podzielonych plastrów. Jeśli wymagane są wyższe dawki niż równoważnik 500 mg morfiny, zaleca się ponowną ocenę leczenia opioidami. Bóle przebijające Badania wykazały, że prawie wszyscy pacjenci, pomimo stosowania fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra, wymagają dodatkowego podawania silnie działających leków o szybkim 6

7 uwalnianiu, by opanować bóle przebijające. Depresja oddechowa Podobnie jak wszystkie silnie działające opioidy, produkt leczniczy Fentanyl Actavis może powodować u niektórych pacjentów depresję oddechową i dlatego muszą oni być obserwowani. Depresja oddechowa może utrzymywać się po usunięciu plastra. Prawdopodobieństwo wystąpienia depresji oddechowej zwiększa się wraz ze zwiększaniem dawki fentanylu (patrz punkt 4.9, Przedawkowanie, dot. depresji oddechowej). Substancje działające na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) mogą pogłębiać depresję oddechową (patrz punkt 4.5). U pacjentów z depresją oddechową, fentanyl należy stosować w małych dawkach z zachowaniem ostrożności. Przewlekłe choroby płuc U pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lub innymi chorobami płuc, leczenie produktem leczniczym Fentanyl Actavis może spowodować cięższe działania niepożądane. U tych pacjentów opioidy mogą zmniejszać częstość oddechów i zwiększać opór w drogach oddechowych. Uzależnienie i ryzyko nadużywania W wyniku wielokrotnego stosowania leku może dojść do rozwoju tolerancji i uzależnienia psychicznego i fizycznego, lecz zdarza się to rzadko w leczeniu bólu nowotworowego. Uzależnienie jatrogenne po podaniu opioidów występuje rzadko. Pacjenci z uzależnieniem od leków lub nadużywający alkoholu w wywiadzie są bardziej narażeni na rozwój uzależnienia i nadużywanie opioidów. Pacjenci ze zwiększonym ryzykiem nadużywania opioidów mogą być wciąż odpowiednio leczeni opioidami w postaciach o zmodyfikowanym uwalnianiu, jednak będą wymagali monitorowania pod kątem wystąpienia oznak niewłaściwego stosowania, nadużywania lub uzależnienia. Fentanyl może uzależniać w sposób podobny do innych agonistów opioidowych. Nadużycie lub nieprawidłowe stosowanie produktu leczniczego Fentanyl Actavis może spowodować przedawkowanie i (lub) śmierć. Podwyższone ciśnienie śródczaszkowe Należy zachować ostrożność podczas stosowania produktu leczniczego Fentanyl Actavis u osób szczególnie wrażliwych na skutki retencji dwutlenku węgla w obrębie jamy czaszki, tak jak u osób z objawami podwyższonego ciśnienia śródczaszkowego, zaburzeniami świadomości lub śpiączką. Fentanyl Actavis należy stosować z ostrożnością u pacjentów z guzami mózgu. Choroby serca Fentanyl może powodować bradykardię i dlatego należy stosować z ostrożnością u pacjentów z bradyarytmią. Opioidy mogą powodować niskie ciśnienie tętnicze krwi, zwłaszcza u pacjentów z hipowolemią. Istniejące objawowe niedociśnienie i (lub) hipowolemię należy wyrównać przed rozpoczęciem leczenia fentanylem w postaci systemu transdermalnego, plastra. Zaburzenia czynności wątroby Fentanyl jest metabolizowany w wątrobie do nieaktywnych metabolitów, dlatego u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby eliminacja leku może być opóźniona. Jeśli pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby stosują fentanyl w postaci systemu transdermalnego, plastra, należy poddać wnikliwej obserwacji, czy nie występują u nich objawy toksyczności i w razie konieczności należy im zmniejszyć dawkę leku (patrz punkt 5.2). Zaburzenia czynności nerek Mniej niż 10% dawki fentanylu jest wydalane przez nerki w postaci niezmienionej i w przeciwieństwie do morfiny, nie są znane żadne aktywne metabolity fentanylu wydalane przez nerki. Dane uzyskane po podaniu dożylnym fentanylu pacjentom z niewydolnością nerek sugerują, że dializa może zmieniać objętość dystrybucji fentanylu, co może mieć wpływ na jego stężenie w surowicy. W przypadku stosowania przezskórnie uwalnianego fentanylu u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, należy uważnie obserwować, czy nie występują u nich objawy toksyczności i w razie 7

8 konieczności należy zmniejszyć im dawkę leku (patrz punkt 5.2). Pacjenci z gorączką lub narażeni na zewnętrzne źródła ciepła Dane farmakokinetyczne sugerują, że stężenie fentanylu w surowicy może wzrosnąć o około 1/3, jeżeli temperatura ciała wzrasta do 40 C. Pacjenci, u których wystąpi gorączka, należy poddać obserwacji, czy nie występują u nich działania niepożądane związane ze stosowaniem opioidów i jeśli to konieczne dawkę przezskórnie podawanego fentanylu należy dostosować. Istnieje możliwość, że wystąpi zależne od temperatury przyśpieszenie uwalniania fentanylu z plastra, co może spowodować przedawkowanie i śmierć. Farmakologiczne badanie kliniczne przeprowadzone z udziałem zdrowych osób wykazało, że działanie ciepła na przezskórnie uwalniany fentanyl, zwiększa średnie wartości AUC o 120% i średnie wartości C max o 61%. Należy ostrzec wszystkich pacjentów, aby unikali ekspozycji miejsca przyklejenia plastra na bezpośrednie zewnętrzne źródło ciepła, tj. poduszki rozgrzewające, koce elektryczne, podgrzewane łóżka wodne, lampy rozgrzewające lub opalające, intensywne opalanie, termofory, sauny i kąpiele w wannie z ciepłym hydromasażem. Przypadkowe narażenie na działanie fentanylu z powodu przeniesienia plastra Przypadkowe przeniesienie plastra z fentanylem na skórę innej osoby (zwłaszcza dziecka), także podczas dzielenia łóżka lub bliskiego kontaktu fizycznego z osobą noszącą plaster, może doprowadzić do przedawkowania opioidów przez osobę nienoszącą plastra. Należy poinformować pacjentów, że jeśli dojdzie do przypadkowego przeniesienia plastra, należy go natychmiast usunąć ze skóry osoby, na którą został przeniesiony (patrz punkt 4.9 Przedawkowanie). Interakcje z innymi produktami leczniczymi Interakcje z inhibitorami CYP3A4 Jednoczesne stosowanie przezskórnie uwalnianego fentanylu z inhibitorami cytochromu P450 3A4 (CYP3A4) (np. rytonawir, ketokonazol, itrakonazol, troleandomycyna, klarytromycyna, nelfinawir, nefazodon, werapamil, diltiazem i amiodaron) może spowodować wzrost stężenia fentanylu w osoczu, co może nasilić lub przedłużyć zarówno działanie terapeutyczne jak i działania niepożądane, w tym ciężką depresję oddechową. W takich przypadkach należy zapewnić pacjentowi specjalną opiekę i uważną obserwację. Dlatego nie jest zalecane jednoczesne stosowanie fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra i inhibitorów CYP3A4, chyba że pacjent jest ściśle monitorowany. Pacjenci, zwłaszcza ci, którzy stosują fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra i inhibitory CYP3A4, należy monitorować w kierunku wystąpienia objawów depresji oddechowej i jeśli jest to uzasadnione, należy dostosować dawkę. Zespół serotoninowy Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego podawania fentanylu z lekami wpływającymi na serotoninergiczne układy neuroprzekaźnikowe. Potencjalnie zagrażający życiu zespół serotoninowy może wystąpić podczas jednoczesnego stosowania z lekami serotoninergicznymi, takimi jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) i inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI) i z lekami, które zaburzają metabolizm serotoniny (w tym inhibitorami monoaminooksydazy [IMAO]). Może to wystąpić przy stosowaniu zalecanych dawek. Zespół serotoninowy może obejmować zmiany stanu psychicznego (np. pobudzenie, omamy, śpiączkę), niestabilność układu autonomicznego (np. tachykardię, wahania ciśnienia tętniczego, hipertermię), zaburzenia nerwowo-mięśniowe (np. hiperrefleksję, zaburzenia koordynacji, sztywność), i (lub) objawy żołądkowo-jelitowe (np. nudności, wymioty, biegunkę). W razie podejrzenia zespołu serotoninowego należy przerwać leczenie fentanylem. Pacjenci w podeszłym wieku Dane z badań dotyczących dożylnego podawania fentanylu sugerują, że pacjenci w podeszłym wieku 8

9 mogą mieć zmniejszony klirens leku i wydłużony okres półtrwania oraz mogą być bardziej wrażliwi na działanie substancji czynnej niż młodsi pacjenci. Badania z zastosowaniem fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plastra u pacjentów w podeszłym wieku wykazały, że farmakokinetyka fentanylu nie różni się istotnie od farmakokinetyki u pacjentów młodych, choć stężenie fentanylu w osoczu bywa wyższe. Jeżeli pacjenci w podeszłym wieku lub wyniszczeni stosują fentanyl w postaci systemu transdermalnego, plastra, należy poddać wnikliwej obserwacji pod kątem wystąpienia objawów toksyczności i w razie konieczności dawkę leku należy zmniejszyć (patrz punkt 5.2). Dzieci i młodzież Fentanyl w postaci systemu transdermalnego, plastra z nie należy stosować u dzieci i młodzieży otrzymujących opioidy po raz pierwszy (patrz punkt 4.2). Istnieje ryzyko wystąpienia ciężkiej lub zagrażającej życiu hipowentylacji niezależnie od zastosowanej dawki przezskórnie uwalnianego fentanylu. Fentanyl w postaci systemu transdermalnego, plastry nie był poddany badaniom u dzieci w wieku poniżej 2. roku życia. Dlatego też należy on stosować tylko w przypadku dzieci dobrze tolerujących opioidy w wieku 2 lat i powyżej (patrz punkt 4.2). Nie należy stosować fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plaster u dzieci w wieku poniżej 2. roku życia. W celu ochrony przed przypadkowym spożyciem przez dziecko, należy zachować ostrożność podczas wyboru miejsca aplikacji plastra (patrz punkt 6.6) i ściśle monitorować jego przyleganie. Karmienie piersią Należy zakończyć karmienie piersią przed rozpoczęciem leczenia fentanylem, ponieważ przenika on do mleka ludzkiego (patrz także punkt 4.6). Pacjenci z myasthenia gravis Mogą wystąpić drgawki niepadaczkowe (mio)kloniczne. Należy zachować ostrożność podczas leczenia pacjentów z myasthenia gravis. Jednoczesne stosowanie z mieszanymi agonistami/antagonistami Należy unikać jednoczesnego stosowania z pochodnymi kwasu barbiturowego, buprenorfiną, nalbufiną i pentazocyną (patrz punkt 4.5). Przewód pokarmowy Opioidy zwiększają napięcie i zmniejszają skurcze propulsywne mięśni gładkich w przewodzie żołądkowo-jelitowym. Wynikające z tego wydłużenie czasu trawienia pokarmu może odpowiadać za powstawanie zaparć po zastosowaniu fentanylu. Pacjentom należy doradzić podjęcie działań zapobiegających zaparciom. W niektórych przypadkach można rozważyć profilaktyczne stosowanie środków przeczyszczających. Wyjątkową ostrożność należy zachować u pacjentów z przewlekłymi zaparciami. W przypadku wystąpienia lub podejrzenia porażennej niedrożności jelit należy zaprzestać stosowania produktu leczniczego Fentanyl Actavis. Rezonans magnetyczny Fentanyl w postaci systemu transdermalnego, plaster zawiera metal. Przed wykonaniem rezonansu magnetycznego należy usunąć plaster, ponieważ może on się nagrzać podczas badania i spowodować oparzenia skórne w miejscu aplikacji. 4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji Jednoczesne stosowanie innych produktów działających hamujących ośrodkowy układ nerwowy (OUN), w tym opioidów, leków uspokajających, nasennych, preparatów do znieczulenia ogólnego, fenotiazyn, leków uspakajających, leków zwiotczających mięśnie szkieletowe, leków przeciwhistaminowych powodujących uspokojenie oraz napojów alkoholowych może spowodować dodatkowe działanie hamujące; hipowentylację, niedociśnienie tętnicze oraz głęboką sedację, śpiączkę lub zgon. Dlatego też stosowanie każdego z tych leków jednocześnie z produktem leczniczym Fentanyl Actavis wymaga szczególnej opieki i obserwacji. 9

10 Fentanyl jest substancją czynną o dużym klirensie, jest szybko metabolizowany głównie przez CYP3A4. Jednoczesne stosowanie przezskórnie uwalnianego fentanylu z inhibitorami cytochromu P450 3A4 (CYP3A4) (np. rytonawir, ketokonazol, itrakonazol, flukonazol, worikonazol, troleandomycyna, klarytromycyna, nelfinawir, nefazodon, werapamil, diltiazem i amiodaron) może spowodować wzrost stężenia fentanylu w osoczu, co może nasilić lub przedłużyć zarówno działanie terapeutyczne, jak i działania niepożądane, które mogą powodować ciężką depresję oddechową. W takich przypadkach należy zapewnić pacjentowi specjalną opiekę i uważną obserwację. Dlatego nie jest zalecane jednoczesne stosowanie fentanylu w postaci systemu transdermalnego, plaster i inhibitorów CYP3A4, chyba że pacjent jest ściśle monitorowany (patrz także punkt 4.4). Itrakonazol (silny inhibitor CYP3A4) podawany doustnie w dawce 200 mg/dobę przez 4 dni nie miał istotnego wpływu na farmakokinetykę fentanylu podawanego dożylnie. W pojedynczych przypadkach zaobserwowano jednak zwiększenie stężenia leku w osoczu. Doustne podawanie rytonawiru (jednego z najsilniejszych inhibitorów CYP3A4) powodowało zmniejszenie o dwie trzecie klirensu dożylnie podawanego fentanylu i dwukrotne wydłużenie okresu półtrwania. Jednoczesne stosowanie z induktorami CYP3A4 (np. ryfampicyną, karbamazepiną, fenobarbitalem, fenytoiną) może powodować zmniejszenie stężenia fentanylu w osoczu i osłabiać działanie terapeutyczne. Konieczne może być dostosowanie dawki przezskórnego fentanylu. Po zaprzestaniu leczenia induktorem CYP3A4 działanie induktora maleje stopniowo i może powodować zwiększenie stężenia fentanylu w osoczu, a tym samym nasilenie lub wydłużenie zarówno działania terapeutycznego, jak i działań niepożądanych i może powodować ciężką depresję oddechową. W takim przypadku należy zastosować dokładne monitorowanie oraz dostosować dawkę, jeśli jest to uzasadnione. Leki serotoninergiczne Jednoczesne podawanie fentanylu z lekiem serotoninergicznym, takim jak selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inhibitor zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI) lub inhibitor monoaminooksydazy (IMAO), może zwiększać ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego, który potencjalnie zagraża życiu. Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO) Fentanyl Actavis nie jest zalecany do stosowania u pacjentów, którzy wymagają jednoczesnego podawania IMAO. Zgłaszano ciężkie i nieprzewidywalne interakcje z inhibitorami MAO, w tym nasilenie działania opiatów lub nasilenie działania serotoninergicznego. Zgłaszano, że inhibitory MAO nasilają działanie narkotycznych leków przeciwbólowych, zwłaszcza u pacjentów z niewydolnością serca. Dlatego nie należy stosować fentanylu w ciągu 14 dni od zaprzestania leczenia inhibitorami MAO. Jednoczesne stosowanie mieszanych agonistów/antagonistów Nie jest zalecane jednoczesne stosowanie z buprenorfiną, nalbufiną i pentazocyną. Leki te wykazują wysokie powinowactwo do receptorów opioidowych przy względnie niskiej aktywności, dlatego też zmniejszają działanie przeciwbólowe fentanylu i mogą wywoływać objawy odstawienne u pacjentów uzależnionych od opioidów (patrz punkt 4.4). Należy unikać jednoczesnego stosowania pochodnych kwasu barbiturowego z powodu możliwego zwiększenia działania depresyjnego fentanylu na układ oddechowy. 4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację Ciąża Brak wystarczających danych dotyczących stosowania fentanylu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na reprodukcję (patrz punkt 5.3). Nie jest znane potencjalne zagrożenie dla człowieka, jakkolwiek obserwowano, że fentanyl stosowany dożylnie do znieczulenia we wczesnej ciąży przenikał przez łożysko. Po długotrwałym stosowaniu fentanylu w okresie ciąży, zgłaszano objawy odstawienne u noworodków. Fentanyl można stosować w okresie ciąży jedynie w 10

11 przypadku, gdy jest to bezwzględnie konieczne. Nie zaleca się stosowania fentanylu podczas porodu (również podczas cięcia cesarskiego) ponieważ nie należy go stosować w ostrym lub pooperacyjnym bólu oraz dlatego, że przenika przez łożysko i może spowodować depresję oddechową u płodu lub noworodka (patrz punkt 4.3). Karmienie piersią Fentanyl przenika do mleka u karmiącej piersią i może spowodować sedację i depresję oddechową u karmionego piersią dziecka. Dlatego należy przerwać karmienie piersią na czas leczenia i nie karmić co najmniej 72 godziny po usunięciu plastra Fentanyl Actavis (patrz punkt 4.4). 4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn Fentanyl Actavis wywiera znaczny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Zaznacza się on szczególnie na początku leczenia, w przypadku zmiany dawkowania oraz w przypadku jednoczesnego picia alkoholu lub przyjmowania leków uspokajających. Wpływ leku na pacjentów przyjmujących stałą dawkę może nie być odczuwalny. Dlatego pacjenci powinni skonsultować się z lekarzem, czy dozwolone jest prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn. 4.8 Działania niepożądane Bezpieczeństwo stosowania fentanylu w leczeniu przewlekłego bólu nowotworowego lub nienowotworowego oceniono u 1854 pacjentów uczestniczących w 11 badaniach klinicznych [z podwójnie ślepą próbą (placebo lub substancja czynna) i (lub) z otwartą próbą (brak kontroli lub z aktywną kontrolą)]. Pacjenci otrzymali co najmniej 1 dawkę fentanylu i przekazywali dane dotyczące bezpieczeństwa. Na podstawie połączonych danych dotyczących bezpieczeństwa pochodzących z tych badań klinicznych najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były (z częstością w %): nudności (35,7%), wymioty (23,2%), zaparcia (23,1%), senność (15,0%), zawroty głowy (13,1%) i bóle głowy (11,8%). Działania niepożądane w badaniach klinicznych zgłaszane podczas stosowania fentanylu, w tym wspomniane powyżej oraz po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu są wymienione poniżej: Do opisania częstości występowania działań niepożądanych zastosowano następującą klasyfikację: Bardzo często ( 1/10) Często ( 1/100, <1/10) Niezbyt często ( 1/1 000, < 1/100) Rzadko 1/10 000, <1/1 000) Bardzo rzadko (<1/10 000) Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych klinicznych). Najcięższym działaniem niepożądanym fentanylu jest depresja oddechowa. Klasyfikacja układów i narządów Zaburzenia układu immunologicznego Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Bardzo często Działania niepożądane Częstość Często Niezbyt często Rzadko Bardzo rzadko nadwrażliwość jadłowstręt anafilaksja/ reakcja anafilaktyczna Nieznana wstrząs anafilaktyczny, reakcja anafilaktyczna, reakcja anafilaktoidalna 11

12 Klasyfikacja układów i narządów Zaburzenia psychiczne Zaburzenia układu nerwowego Zaburzenie oka Zaburzenia ucha i błędnika Zaburzenia serca Zaburzenia naczyniowe Zaburzenie układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia Zaburzenia żołądka i jelit Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej Bardzo często zawroty głowy, ból głowy, senność nudności, wymioty, zaparcie Działania niepożądane Częstość Często Niezbyt często Rzadko Bardzo rzadko bezsenność, depresja, niepokój, stan splątania, omamy, uspokojenie, nerwowość, utrata apetytu drżenie, parestezja zawroty głowy pochodzenia błędnikowego kołatanie serca, tachykardia nadciśnienie duszność biegunka, suchość w jamie ustnej, ból brzucha, ból w nadbrzuszu, niestrawność, kserostomia (suchość ust) reakcje skórne w miejscu nałożenia, nadmierne pocenie się, świąd, wysypka, rumień pobudzenie, dezorientacja, nastrój euforii, utrata pamięci niedoczulica (hipoestezja), drgawki (w tym drgawki kloniczne i drgawki typu grand mal), utrata pamięci, zaburzenia mowy bradykardia, sinica niedociśnienie depresja oddechowa, niewydolność oddechowa niedrożność jelit wyprysk (egzema), alergiczne zapalenie skóry, zaburzenie skóry, zapalenie skóry, kontaktowe zapalenie skóry, osutka, wysypka, rumień i świąd będą zwykle występowały w ciągu 1 dnia po usunięciu plastra mioza arytmia niedowidzenie rozszerzenie naczyń bezdech, hipowentylacja niedrożność przepuszczająca jelit, czkawka ataksja urojenia, stan podniecenia, dezorientacja bolesne wzdęcia ` Nieznana spowolnienie oddechu 12

13 Klasyfikacja układów i narządów Zaburzenia mięśniowoszkieletowe i tkanki łącznej Zaburzenia nerek i dróg moczowych Zaburzenia układu rozrodczego i piersi Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania Bardzo często Działania niepożądane Częstość Często Niezbyt często Rzadko Bardzo rzadko skurcz mięśni zatrzymanie moczu zmęczenie, obrzęk obwodowy, osłabienie, złe samopoczucie, uczucie chłodu drżenie mięśni zaburzenia erekcji, zaburzenia seksualne reakcje w miejscu nałożenia, objawy grypopodobne, uczucie zmiany temperatury ciała, nadwrażliwość w miejscu nałożenia, zespół odstawienia zapalenie skóry w miejscu nałożenia, wyprysk w miejscu nałożenia ból pęcherza moczowego, skąpomocz Nieznana Inne działania niepożądane Tak jak w przypadku innych przeciwbólowych opioidów, w wyniku wielokrotnego stosowania leku może dojść do rozwoju tolerancji i uzależnienia fizycznego i psychicznego (patrz punkt 4.4). Objawy odstawienia opioidów (takie jak: nudności, wymioty, biegunka, niepokój i dreszcze) są możliwe u niektórych pacjentów po zmianie wcześniej stosowanego opioidowego leku przeciwbólowego na Fentanyl Actavis lub po nagłym przerwaniu leczenia (patrz punkt 4.2). Zgłaszano bardzo rzadkie przypadki zespołu odstawienia u noworodków, których matki podczas ciąży stosowały przewlekle Fentanyl Actavis (patrz punkt 4.6). Dzieci i młodzież Profil działań niepożądanych u dzieci i młodzieży leczonych produktem leczniczym Fentanyl Actavis jest podobny do tego, który obserwowany jest u dorosłych. W populacji dzieci nie zidentyfikowano ryzyka wystąpienia innych działań niepożądanych niż te, które wynikały z zastosowania opioidów w celu uśmierzenia bólu towarzyszącego ciężkiej chorobie i nie wydaje się, aby podczas stosowania Fentanyl Actavis zgodnie z zaleceniami istniało jakiekolwiek specyficzne dla populacji dzieci w wieku 2 lat ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Bardzo częstymi działaniami niepożądanymi obserwowanymi w badaniach klinicznych były gorączka, wymioty oraz nudności. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Al. Jerozolimskie 181C, Warszawa, tel.: , faks: , ndl@urpl.gov.pl. Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu. 4.9 Przedawkowanie 13

14 Objawy przedawkowania Objawy przedawkowania fentanylu są wynikiem nasilenia działania farmakologicznego, należą do nich depresja oddechowa z oddechem Cheyne a-stokesa i (lub) sinica, letarg i śpiączka. Innymi objawami są: hipotermia, zmniejszone napięcie mięśni, bradykardia oraz niedociśnienie tętnicze. Objawami działania toksycznego są: głęboka sedacja, ataksja, zwężenie źrenic, drgawki oraz depresja oddechowa, która jest głównym objawem. Leczenie Postępowanie w depresji oddechowej polega na natychmiastowym przeciwdziałaniu, obejmującym usunięcie plastra i fizycznej lub słownej stymulacji pacjenta. Następnie można podać lek z grupy specyficznych antagonistów receptora opioidowego, taki jak nalokson. U dorosłych zaleca się dożylne podanie chlorowodorku naloksonu w początkowej dawce od 0,4 do 2 mg. W razie konieczności podobną dawkę należy powtarzać co 2 lub 3 minuty, lub zastosować ciągły wlew dożylny w dawce 2 mg w 500 ml roztworu chlorku sodu 9 mg/ml (0,9%) lub 50 mg/ml (5%) roztworu glukozy. Szybkość wlewu powinna być dostosowana do dawki podanej we wcześniejszych wstrzyknięciach dożylnych oraz do indywidualnej odpowiedzi pacjenta na leczenie. Jeśli nie jest możliwe dożylne podanie, chlorowodorek naloksonu można także podać domięśniowo lub podskórnie. Po podaniu domięśniowym lub podskórnym początek działania leku jest wolniejszy niż po podaniu dożylnym. Nalokson podany domięśniowo działa dłużej niż po podaniu dożylnym. Depresja oddechowa będąca wynikiem przedawkowania może utrzymywać się dłużej niż działanie antagonisty opioidowego. Odstęp pomiędzy dożylnymi dawkami antagonisty powinien być dobrany ostrożnie ze względu na możliwość ponownego wystąpienia działania narkotycznego po usunięciu plastra. Jeśli wymaga tego stan kliniczny pacjenta, może być konieczne wielokrotne podanie lub wlew ciągły z naloksonu. Odwrócenie działania leków narkotycznych może spowodować nasilenie ostrych dolegliwości bólowych oraz wyrzut katecholamin. Jeśli wymaga tego sytuacja kliniczna, należy przywrócić i utrzymać drożność dróg oddechowych, ewentualnie z użyciem rurki ustno-gardłowej lub rurki dotchawiczej oraz powinien być podany tlen a także należy wspomagać lub kontrolować oddychanie. Należy utrzymać odpowiednią temperaturę ciała i podaż płynów. W przypadku wystąpienia ciężkiego lub utrzymującego się niedociśnienia należy brać pod uwagę możliwość hipowolemii i zastosować odpowiednie płyny podawane pozajelitowo. 5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE 5.1 Właściwości farmakodynamiczne Grupa farmakoterapeutyczna: opioidy; pochodne fenylopiperydyny, kod ATC: N02AB03. Fentanyl jest opioidowym lekiem przeciwbólowym z powinowactwem głównie do receptora µ. Jego głównymi działaniami terapeutycznymi są analgezja oraz sedacja. U pacjentów, którzy nie byli uprzednio leczeni opioidami, skuteczność działania przeciwbólowego uzyskuje się przy minimalnych stężeniach fentanylu w surowicy 0,3 1,5 ng/ml; częstość występowania działań niepożądanych zwiększa się, gdy stężenia w surowicy są większe niż 2 ng/ml. Wraz ze wzrostem tolerancji na lek zwiększa się jego najmniejsze skuteczne stężenie oraz stężenie, przy którym występują działania niepożądane. Prawdopodobieństwo rozwoju tolerancji jest różne u poszczególnych osób. Dzieci i młodzież Bezpieczeństwo stosowania fentanylu w postaci przezskórnej oceniano w trzech otwartych badaniach z udziałem 293 dzieci i młodzieży z przewlekłym bólem, w wieku od 2 do 18 lat, 66 spośród nich było w wieku od 2 do 6 lat. W badaniach tych doustną morfinę w dawce 30 mg do 45 mg zastępowano 14

15 fentanylem w postaci systemu transdermalnego, plaster, uwalnianego z szybkością 12 mikrogramów na godzinę. Dawkę początkową 25 mikrogramów na godzinę i większą stosowano u 181 pacjentów, którzy uprzednio otrzymywali codziennie doustną morfinę w ilości co najmniej 45 mg na dawkę. 5.2 Właściwości farmakokinetyczne Po nałożeniu plastra, fentanyl jest wchłaniany przez skórę w sposób ciągły przez 72 godziny. Dzięki zastosowaniu powierzchni polimerowej oraz przenikaniu fentanylu przez warstwy skóry, szybkość uwalniania leku utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Wchłanianie Po pierwszym zastosowaniu produktu leczniczego Fentanyl Actavis, stężenie fentanylu w surowicy krwi stopniowo zwiększa się, stabilizując się po upływie 12 do 24 godzin i utrzymuje się na względnie stałym poziomie przez pozostałą część 72-godzinnego okresu stosowania. Uzyskane stężenia fentanylu w surowicy zależą od rozmiaru plastra. Przy drugiej 72-godzinnej aplikacji stężenie w surowicy osiąga stan stacjonarny, który utrzymuje się podczas stosowania kolejnych plastrów o tym samym rozmiarze. Dystrybucja Wiązanie fentanylu z białkami osocza wynosi 84%. Metabolizm Fentanyl jest metabolizowany głównie w wątrobie przez CYP3A4. Główny metabolit, norfentanyl, jest nieaktywny. Eliminacja Po zaprzestaniu leczenia produktem leczniczym Fentanyl Actavis system trandermalny, stężenie fentanylu w surowicy stopniowo zmniejsza się, osiągając 50% wartości wyjściowej po godzinach u dorosłych lub po godzinach u dzieci. Utrzymujące się wchłanianie fentanylu ze skóry powoduje wolniejsze zmniejszanie się stężenia fentanylu w surowicy niż w przypadku wlewu dożylnego. Około 75% fentanylu wydala się z moczem, głównie w postaci metabolitów, mniej niż 10% w postaci niezmienionej. Około 9% podanej dawki jest wykrywane w kale, głównie w postaci metabolitów. Farmakokinetyka w szczególnych grupach pacjentów Dostosowana do masy ciała wartość klirensu fentanylu (l/godz./kg mc.) u dzieci w wieku od 2 do 5 lat jest większa o 82%, a u dzieci w wieku od 6 do 10 lat o 25% niż u dzieci w wieku od 11 do 16 lat, których klirens ma prawdopodobnie taką samą wartość, jak u ludzi dorosłych. Obserwacje te zostały uwzględnione przy ustalaniu zaleceń dotyczących dawkowania u dzieci. U pacjentów w podeszłym wieku lub wyniszczonych klirens fentanylu może być zmniejszony, co prowadzi do wydłużenia końcowego okresu półtrwania. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby klirens fentanylu może się zmieniać ze względu na zmiany dotyczące białek osocza i klirensu metabolicznego, co prowadzi do zwiększenia stężenia leku w surowicy (patrz punkty 4.2 i 4.4). 5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie Dane niekliniczne, uzyskane na podstawie konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczących bezpieczeństwa stosowania, toksyczności po podaniu wielokrotnym oraz genotoksyczności, nie ujawniają szczególnego ryzyka dla człowieka. W badaniach na zwierzętach stwierdzono zmniejszoną płodność oraz zwiększoną śmiertelność płodów szczurów. Nie wykazano jednak działania teratogennego leku. Nie prowadzono długotrwałych badań rakotwórczości leku. 6. DANE FARMACEUTYCZNE 15

16 6.1 Wykaz substancji pomocniczych Poliakrylan kopolimer akrylanu 2-etyloheksylu, akrylanu 2-hydroksyetylu, akrylanu metylu (35,5:1:12) Folia zewnętrzna PP 40 μm NNA 40 μm; oznakowana niebieskim tuszem Warstwa zabezpieczająca silikonowany politereftalan etylenu PET 100 μm 6.2 Niezgodności farmaceutyczne Nie dotyczy. 6.3 Okres ważności 3 lata 6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania Nie przechowywać w temperaturze powyżej 30 C. 6.5 Rodzaj i zawartość opakowania Każdy system transdermalny, plaster jest pakowany w osobną saszetkę. Folia kompozytowa składa się z następujących warstw, od zewnętrznej do wewnętrznej: papier/ldpe/aluminium/surlyn Coex. Opakowanie zawierające: 3, 4, 5, 8, 10, 16 i 20 systemów transdermalnych, plastrów. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie. 6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania Nawet po zużyciu, w systemach transdermalnych, plastrach pozostaje duża ilość fentanylu. Zużyte plastry należy złożyć w taki sposób, aby przylepna warstwa plastra przylegała do siebie, a następnie należy je wyrzucić w miejsce niedostępne dla dzieci. Niezużyte plastry należy zwrócić do szpitala lub apteki. 7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Actavis Group PTC ehf. Reykjavíkurvegi Hafnarfjörður Islandia 8. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU 25 µg/h: µg/h: µg/h: µg/h:

17 9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 25 µg/h i 50 µg/h: , 75 µg/h: i 100 µg/h: Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO