INSTRUKCJA OBSŁUGI MIERNIK REZYSTANCJI UZIEMIEŃ MRU-120. SONEL S. A. ul. Wokulskiego Świdnica

Transkrypt

1 INSTRUKCJA OBSŁUGI MIERNIK REZYSTANCJI UZIEMIEŃ MRU-120 SONEL S. A. ul. Wokulskiego Świdnica Wersja

2 Miernik MRU-120 jest nowoczesnym, wysokiej jakości przyrządem pomiarowym, łatwym i bezpiecznym w obsłudze. Jednak przeczytanie niniejszej instrukcji pozwoli uniknąć błędów przy pomiarach i zapobiegnie ewentualnym problemom przy obsłudze miernika. 2 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

3 SPIS TREŚCI 1 BEZPIECZEŃSTWO MENU TRANSMISJA BEZPRZEWODOWA USTAWIENIA POMIARÓW Częstotliwość sieci Kalibracja cęgów pomiarowych C USTAWIENIA MIERNIKA Kontrast LCD Ustawienia AUTO-OFF Ustawienia wyświetlania Data i czas Rozładowanie akumulatorów Aktualizacja programu WYBÓR JĘZYKA INFORMACJE O PRODUCENCIE POMIARY POMIAR CIĄGŁOŚCI PRZEWODÓW OCHRONNYCH I WYRÓWNAWCZYCH (2P) KALIBRACJA PRZEWODÓW POMIAROWYCH Załączanie autozerowania Wyłączanie autozerowania POMIAR 3P POMIAR 4P POMIAR 3P + CĘGI POMIAR DWUCĘGOWY POMIAR REZYSTYWNOŚCI GRUNTU PAMIĘĆ WPIS DO PAMIĘCI KASOWANIE PAMIĘCI PRZEGLĄDANIE PAMIĘCI TRANSMISJA DANYCH PAKIET WYPOSAśENIA DO WSPÓŁPRACY Z KOMPUTEREM TRANSMISJA DANYCH PRZY POMOCY ZŁĄCZA USB TRANSMISJA DANYCH PRZY POMOCY MODUŁU RADIOWEGO OR ZASILANIE MIERNIKA MONITOROWANIE NAPIĘCIA ZASILAJĄCEGO WYMIANA AKUMULATORÓW...33 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2 3

4 6.3 ŁADOWANIE AKUMULATORÓW ROZŁADOWANIE AKUMULATORÓW OGÓLNE ZASADY UśYTKOWANIA AKUMULATORÓW NIKLOWO-WODORKOWYCH (NI-MH) CZYSZCZENIE I KONSERWACJA MAGAZYNOWANIE ROZBIÓRKA I UTYLIZACJA DANE TECHNICZNE DANE PODSTAWOWE DANE DODATKOWE Wpływ szeregowego napięcia zakłócającego na pomiar rezystancji dla funkcji 3p, 4p, 3p + cęgi Wpływ szeregowego napięcia zakłócającego na pomiar rezystancji dla funkcji ρ Wpływ elektrod pomocniczych na pomiar rezystancji uziemienia dla funkcji 3p, 4p, 3p + cęgi Wpływ elektrod pomocniczych na pomiar rezystancji uziemienia dla funkcji ρ Wpływ prądu zakłócającego na wynik pomiaru rezystancji uziemienia 3p+cęgi Wpływ prądu zakłócającego na wynik pomiaru rezystancji uziemień z wykorzystaniem podwójnych cęgów Wpływ stosunku rezystancji mierzonej cęgami gałęzi uziemienia wielokrotnego do rezystancji wypadkowej (3p + cęgi) Niepewności dodatkowe wg IEC (2p) Niepewności dodatkowe wg IEC (3p, 4p, 3p + cęgi) WYPOSAśENIE WYPOSAśENIE PODSTAWOWE WYPOSAśENIE DODATKOWE POŁOśENIA POKRYWY MIERNIKA PRODUCENT USŁUGI LABORATORYJNE INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

5 1 Bezpieczeństwo Przyrząd MRU-120 słuŝy do wykonywania pomiarów, których wyniki określają stan bezpieczeństwa instalacji. W związku z tym, aby zapewnić odpowiednią obsługę i poprawność uzyskiwanych wyników, naleŝy przestrzegać następujących zaleceń: Przed rozpoczęciem eksploatacji miernika naleŝy dokładnie zapoznać się z niniejszą instrukcją i zastosować się do przepisów bezpieczeństwa i zaleceń producenta. Miernik MRU-120 jest przeznaczony do pomiarów rezystancji uziemień oraz połączeń ochronnych i wyrównawczych, a takŝe rezystywności gruntu. KaŜde inne zastosowanie niŝ podane w tej instrukcji moŝe spowodować uszkodzenie przyrządu i być źródłem powaŝnego niebezpieczeństwa dla uŝytkownika. Przyrząd powinien być obsługiwany wyłącznie przez osoby odpowiednio wykwalifikowane posiadające wymagane uprawnienia do przeprowadzania pomiarów w instalacjach elektrycznych. Posługiwanie się miernikiem przez osoby nieuprawnione moŝe spowodować uszkodzenie przyrządu i być źródłem powaŝnego niebezpieczeństwa dla uŝytkownika. Przyrządu nie wolno stosować do sieci i urządzeń w pomieszczeniach o specjalnych warunkach, np. o atmosferze niebezpiecznej pod względem wybuchowym i poŝarowym. Niedopuszczalne jest uŝywanie: miernika, który uległ uszkodzeniu i jest całkowicie lub częściowo niesprawny, przewodów z uszkodzoną izolacją, miernika przechowywanego zbyt długo w złych warunkach (np. zawilgoconego). Po przeniesieniu miernika z otoczenia zimnego do ciepłego o duŝej wilgotności nie wykonywać pomiarów do czasu ogrzania miernika do temperatury otoczenia (ok. 30 minut). Przed rozpoczęciem pomiaru naleŝy sprawdzić, czy przewody podłączone są do odpowiednich gniazd pomiarowych. Nie wolno uŝywać miernika z niedomkniętą lub otwartą pokrywą baterii (akumulatorów) ani zasilać go ze źródeł innych niŝ wymienione w niniejszej instrukcji. Wejścia miernika są zabezpieczone elektronicznie przed przeciąŝeniem, np. na skutek przypadkowego przyłączenia do sieci elektroenergetycznej: - dla wszystkich kombinacji wejść - do 276V przez 30 sekund. Naprawy mogą być wykonywane wyłącznie przez autoryzowany serwis. Przyrząd spełnia wymagania norm PN-EN i PN-EN , -4, -5. Uwaga: Producent zastrzega sobie prawo wprowadzania zmian w wyglądzie, wyposa- Ŝeniu i danych technicznych miernika. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2 5

6 2 Menu Menu dostępne jest w kaŝdej pozycji przełącznika obrotowego. Wcisnąć przycisk MENU. Przyciskami, wybrać odpowiednią pozycję. Przyciskiem ENTER wejść do wybranej opcji. 2.1 Transmisja bezprzewodowa Ten temat przedstawiony jest w punkcie Ustawienia pomiarów Przyciskami, wybrać odpowiednią pozycję. Przyciskiem ENTER wejść do edycji wybranej opcji. 6 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

7 2.2.1 Częstotliwość sieci Określenie częstotliwości sieci, będącej źródłem potencjalnych zakłóceń jest niezbędne dla dobrania odpowiedniej częstotliwości sygnału pomiarowego. Miernik przystosowany jest do filtracji zakłóceń pochodzących z sieci 50Hz oraz 60Hz. Tylko pomiar z właściwie dobraną częstotliwością sygnału pomiarowego zapewni optymalną filtrację zakłóceń. Przyciskami, wybrać częstotliwość. Przyciskiem ENTER zatwierdzić wybór Kalibracja cęgów pomiarowych C-3 Cęgi zakupione wraz z miernikiem naleŝy skalibrować przed ich pierwszym uŝyciem. MoŜna je okresowo kalibrować w celu uniknięcia wpływu starzenia się elementów na dokładność pomiaru. Procedurę naleŝy wykonać w szczególności po dokupieniu cęgów do miernika juŝ posiadanego lub po wymianie cęgów. Po przeczytaniu informacji wstępnej wcisnąć klawisz ENTER. Wykonać polecenia zawarte na poniŝszym ekranie. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2 7

8 Po udanej kalibracji ukaŝe się poniŝszy ekran. Miernik określił współczynnik korekcyjny dla podłączonych cęgów. Współczynnik jest pamiętany takŝe po wyłączeniu zasilania miernika, aŝ do kolejnej, zakończonej sukcesem kalibracji cęgów. Uwagi: - NaleŜy zwrócić uwagę, aby przewód przechodził centralnie przez cęgi. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik Komunikat BŁĄD: CĘGI POMIAROWE NIE PODŁĄCZONE DO PRZYRZĄDU LUB NIE ZAŁOśONE NA PRZEWÓD WPIĘTY MIĘDZY ZACISKI H I E. KALIBRACJA PRZERWANA. NACIŚNIJ ENTER BŁĄD: NIE PODŁĄCZONO PRZEWODU DO ZACISKÓW H I E. KALIBRACJA PRZERWANA. NACIŚNIJ ENTER BŁĄD: WSPÓŁCZYNNIK KALIBRACYJNY POZA ZAKRESEM. KALIBRACJA PRZERWANA. NACIŚNIJ ENTER Przyczyna Nie podłączone cęgi Brak przewodu Zły współczynnik kalibracyjny Sposób postępowania Sprawdzić czy cęgi są podłączone do przyrządu lub czy są załoŝone na przewód, w którym miernik wymusza przepływ prądu. Sprawdzić połączenia. Sprawdzić jakość połączeń i/lub wymienić cęgi. 8 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

9 2.3 Ustawienia miernika Przyciskami, wybrać odpowiednią pozycję. Przyciskiem ENTER zatwierdzić wybór Kontrast LCD Przyciskami i ustawić wartość kontrastu, aby zatwierdzić wcisnąć przycisk ENTER Ustawienia AUTO-OFF Ustawienie określa czas do samoczynnego wyłączenia się nieuŝywanego przyrządu. Przyciskami i ustawić czas lub brak AUTO-OFF, wcisnąć przycisk ENTER Ustawienia wyświetlania Ustawienie pozwala włączyć lub wyłączyć wyświetlanie belki nastaw. Przyciskami i ustawić widoczność lub brak belki nastaw (parametrów pomiaru), wcisnąć przycisk ENTER. Belka widoczna Belka ukryta INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2 9

10 Data i czas Przyciskami, ustawić wielkość do zmiany (dzień, miesiąc, rok, godzina, minuta). Przyciskami, wybrać odpowiednią pozycję. Przyciskiem ENTER zatwierdzić wybór Rozładowanie akumulatorów Procedura opisana dokładnie w punkcie INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

11 2.3.5 Aktualizacja programu UWAGA! Funkcja przeznaczona jest wyłącznie dla uŝytkowników biegle posługujących się sprzętem komputerowym. Gwarancja nie obejmuje wadliwego działania przyrządu na skutek niewłaściwego uŝycia tej funkcji. UWAGA! Przed programowaniem naleŝy naładować akumulatory. W czasie programowania nie wolno wyłączać miernika ani rozłączać przewodu do transmisji. Przed przystąpieniem do uaktualnienia programu naleŝy ze strony internetowej producenta ( ściągnąć program do zaprogramowania miernika, zainstalować go na komputerze i podłączyć miernik do komputera. Po wybraniu w MENU pozycji Aktualizacja programu naleŝy postępować zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi przez program. 2.4 Wybór języka Przyciskami i ustawić w głównym MENU **Wybór języka**, wcisnąć przycisk ENTER. Przyciskami i ustawić Ŝądany język, aby zatwierdzić wcisnąć przycisk ENTER. 2.5 Informacje o producencie Przyciskami i ustawić w głównym MENU Informacje o producencie, wcisnąć przycisk ENTER. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

12 Uwaga: 3 Pomiary W czasie trwania pomiaru wyświetlany jest pasek postępu. 3.1 Pomiar ciągłości przewodów ochronnych i wyrównawczych (2p) Uwaga: Pomiar spełnia wymagania normy PN-EN (U<24V, I>200mA dla R 10Ω). Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić na pozycji 2P. Zaciski S i E połączyć przewodami z mierzonym obiektem. Miernik jest gotowy do pomiaru. Na wyświetlaczu pomocniczym moŝna odczytać wartość napięcia zakłócającego. Na belce nastaw pokazana jest częstotliwość sieci ustawiona w MENU. 12 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

13 Wcisnąć przycisk START, aby uruchomić pomiar. Odczytać wynik. Wynik utrzymuje się na ekranie przez 20s. MoŜna go przywołać ponownie przyciskiem ENTER. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik R>19,9kΩ U N>40V! i ciągły sygnał dźwiękowy U N>24V! SZUM! Przekroczony zakres pomiarowy. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 40V, pomiar jest blokowany. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 24V, ale mniejsze od 40V, pomiar jest blokowany. Sygnał zakłócający ma zbyt duŝą wartość wynik moŝe być obarczony dodatkową niepewnością. 3.2 Kalibracja przewodów pomiarowych Aby wyeliminować wpływ rezystancji przewodów pomiarowych na wynik pomiaru, moŝna przeprowadzić jej kompensację (autozerowanie). W tym celu funkcja pomiaru 2p posiada podfunkcję AUTOZERO Załączanie autozerowania Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić w pozycji 2P. Wcisnąć przycisk F1. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

14 E S CAT IV 300V Po zakończeniu autozerowania ukaŝe się poniŝszy ekran: Wykonanie autozerowania jest sygnalizowane napisem AUTOZERO z prawej strony ekranu Wyłączanie autozerowania Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić w pozycji 2P. Wcisnąć przycisk F1. Rozewrzeć przewody pomiarowe. Wcisnąć przycisk START. E S CAT IV 300V Po zakończeniu usuwania autozerowania na ekranie nie będzie napisu AUTOZERO. 14 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

15 Uwagi: - Kompensację wystarczy przeprowadzić jednorazowo dla danych przewodów pomiarowych. Jest ona zapamiętywana równieŝ po wyłączeniu miernika. 3.3 Pomiar 3p Podstawowym rodzajem pomiaru rezystancji uziemienia jest pomiar metodą trzybiegunową. Badany uziom odłączyć od instalacji obiektu. Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić w pozycji 3P. CAT IV 300V E S H Elektrodę prądową, wbitą w ziemię połączyć z gniazdem H miernika, Elektrodę napięciową wbitą w ziemię połączyć z gniazdem S miernika, Badany uziom połączyć przewodem z gniazdem E miernika, Badany uziom oraz elektrody prądowa i napięciowa powinny być umieszczone w jednej linii. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

16 Miernik jest gotowy do pomiaru. Na wyświetlaczu pomocniczym moŝna odczytać wartość napięcia zakłócającego. Na belce nastaw pokazana jest częstotliwość sieci ustawiona w MENU. Aby zmienić napięcie pomiarowe wcisnąć przycisk F1. Przyciskami, wybrać napięcie pomiarowe, aby zatwierdzić wcisnąć przycisk ENTER. Aby uruchomić pomiar wcisnąć przycisk START. Odczytać wynik. Rezystancja elektrody prądowej Rezystancja elektrody napięciowej Wartość niepewności dodatkowej, wnoszonej przez rezystancję elektrod Wyświetlane, gdy δ>30% 16 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

17 Wynik utrzymuje się na ekranie przez 20s. MoŜna go przywołać ponownie przyciskiem ENTER. Powtórzyć pomiary (punkty 3, 7, 8) przesuwając elektrodę napięciową kilka metrów: oddalając i zbliŝając ją S do mierzonego uziomu. JeŜeli wyniki pomiarów R E róŝnią się od siebie o więcej niŝ 3% to naleŝy znacznie zwiększyć odległość elektrody prądowej od mierzonego uziomu i ponowić pomiary. Uwagi: Pomiar rezystancji uziemienia moŝe być wykonywany, jeŝeli napięcie zakłóceń nie przekracza 24V. Napięcie zakłóceń mierzone jest do poziomu 100V, ale powyŝej 40V sygnalizowane jest jako niebezpieczne. Nie wolno dołączać miernika do napięć wyŝszych niŝ 100V. - NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na jakość połączenia badanego obiektu z przewodem pomiarowym - miejsce kontaktowe musi być oczyszczone z farby, rdzy itp. - Jeśli rezystancja sond pomiarowych jest zbyt duŝa, pomiar uziomu R E zostanie obarczony dodatkową niepewnością. Szczególnie duŝa niepewność pomiaru powstaje, gdy mierzymy małą wartość rezystancji uziemienia sondami o słabym kontakcie z gruntem (sytuacja taka ma często miejsce, gdy uziom jest dobrze wykonany, a górna część gleby jest sucha i słabo przewodząca). Wtedy stosunek rezystancji sond do rezystancji mierzonego uziemienia jest bardzo duŝy i zaleŝna od tego niepewność pomiaru równieŝ. MoŜna wtedy zgodnie ze wzorami podanymi w punkcie 7 dokonać obliczenia, które pozwoli oszacować wpływ warunków pomiarowych lub skorzystać z wykresu równieŝ umieszczonego w tym załączniku. MoŜna teŝ poprawić kontakt sondy z gruntem, na przykład przez zwilŝenie wodą miejsca wbicia sondy, ponowne jej wbicie w innym miejscu lub zastosowanie sondy 80cm. NaleŜy równieŝ sprawdzić przewody pomiarowe - czy nie jest uszkodzona izolacja oraz czy kontakty: przewód - wtyk bananowy - sonda nie są skorodowane lub poluzowane. W większości przypadków osiągnięta dokładność pomiarów jest wystarczająca, jednak zawsze naleŝy mieć świadomość wielkości niepewności, jaką jest obarczony pomiar. - JeŜeli rezystancja sond H i S lub jednej z nich przekracza 19,9kΩ, miernik wyświetla stosowny komunikat. - Kalibracja wykonana przez producenta nie uwzględnia rezystancji przewodów pomiarowych. Wynik wyświetlany przez miernik jest sumą rezystancji obiektu mierzonego i rezystancji przewodów. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik R E>19,9kΩ U N>40V! i ciągły sygnał dźwiękowy U N>24V! LIMIT! SZUM! Przekroczony zakres pomiarowy. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 40V, pomiar jest blokowany. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 24V, ale mniejsze od 40V, pomiar jest blokowany. Niepewność od rezystancji elektrod > 30%. (Do obliczenia niepewności brane są wartości zmierzone.) Sygnał zakłócający ma zbyt duŝą wartość, wynik moŝe być obarczony dodatkową niepewnością. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

18 3.4 Pomiar 4p Metoda czterobiegunowa jest zalecana do stosowania przy pomiarach rezystancji uziemień o bardzo małych wartościach. Pozwala ona na eliminację wpływu rezystancji przewodów pomiarowych na wynik pomiaru. Do określania rezystywności gruntu zaleca się stosowanie dedykowanej dla tego pomiaru funkcji (punkt 3.9). Badany uziom odłączyć od instalacji obiektu. Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić w pozycji 4P. E ES S H CAT IV 300V E ES S H Elektrodę prądową, wbitą w ziemię połączyć z gniazdem H miernika, Elektrodę napięciową wbitą w ziemię połączyć z gniazdem S miernika, Badany uziom połączyć przewodem z gniazdem E miernika, Badany uziom oraz elektrody prądowa i napięciowa powinny być umieszczone w jednej linii. 18 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

19 Miernik jest gotowy do pomiaru. Na wyświetlaczu pomocniczym moŝna odczytać wartość napięcia zakłócającego. Na belce nastaw pokazana jest częstotliwość sieci ustawiona w MENU. Aby zmienić napięcie pomiarowe wcisnąć przycisk F1. Przyciskami, wybrać napięcie pomiarowe, aby zatwierdzić wcisnąć przycisk ENTER. Aby uruchomić pomiar wcisnąć przycisk START. Odczytać wynik. Rezystancja elektrody prądowej Rezystancja elektrody napięciowej Wartość niepewności dodatkowej, wnoszonej przez rezystancję elektrod. Wynik utrzymuje się na ekranie przez 20s. MoŜna go przywołać ponownie przyciskiem ENTER. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

20 S Powtórzyć pomiary (punkty 3, 7, 8) przesuwając elektrodę napięciową kilka metrów: oddalając i zbliŝając ją do mierzonego uziomu. JeŜeli wyniki pomiarów R E róŝnią się od siebie o więcej niŝ 3% to naleŝy znacznie zwiększyć odległość elektrody prądowej od mierzonego uziomu i ponowić pomiary. Uwagi: Pomiar rezystancji uziemienia moŝe być wykonywany, jeŝeli napięcie zakłóceń nie przekracza 24V. Napięcie zakłóceń mierzone jest do poziomu 100V, ale powyŝej 40V sygnalizowane jest jako niebezpieczne. Nie wolno dołączać miernika do napięć wyŝszych niŝ 100V. - NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na jakość połączenia badanego obiektu z przewodem pomiarowym - miejsce kontaktowe musi być oczyszczone z farby, rdzy itp. - Jeśli rezystancja sond pomiarowych jest zbyt duŝa, pomiar uziomu R E zostanie obarczony dodatkową niepewnością. Szczególnie duŝa niepewność pomiaru powstaje, gdy mierzymy małą wartość rezystancji uziemienia sondami o słabym kontakcie z gruntem (sytuacja taka ma często miejsce, gdy uziom jest dobrze wykonany, a górna część gleby jest sucha i słabo przewodząca). Wtedy stosunek rezystancji sond do rezystancji mierzonego uziemienia jest bardzo duŝy i zaleŝna od tego niepewność pomiaru równieŝ. MoŜna wtedy zgodnie ze wzorami podanymi w punkcie 10 dokonać obliczenia, które pozwoli oszacować wpływ warunków pomiarowych lub skorzystać z wykresu równieŝ umieszczonego w tym załączniku. MoŜna teŝ poprawić kontakt sondy z gruntem, na przykład przez zwilŝenie wodą miejsca wbicia sondy, ponowne jej wbicie w innym miejscu lub zastosowanie sondy 80cm. NaleŜy równieŝ sprawdzić przewody pomiarowe - czy nie jest uszkodzona izolacja oraz czy kontakty: przewód - wtyk bananowy - sonda nie są skorodowane lub poluzowane. W większości przypadków osiągnięta dokładność pomiarów jest wystarczająca, jednak zawsze naleŝy mieć świadomość wielkości niepewności, jaką jest obarczony pomiar. - JeŜeli rezystancja sond H i S lub jednej z nich przekracza 19,9kΩ, miernik wyświetla stosowny komunikat. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik R E>19,9kΩ U N>40V! i ciągły sygnał dźwiękowy U N>24V! LIMIT! SZUM! Przekroczony zakres pomiarowy. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 40V, pomiar jest blokowany. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 24V, ale mniejsze od 40V, pomiar jest blokowany. Niepewność od rezystancji elektrod > 30%. (Do obliczenia niepewności brane są wartości zmierzone.) Sygnał zakłócający ma zbyt duŝą wartość, wynik moŝe być obarczony dodatkową niepewnością. 20 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

21 3.5 Pomiar 3p + cęgi Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić w pozycji 3P. CAT IV 300V E S H Elektrodę prądową, wbitą w ziemię połączyć z gniazdem H miernika, Elektrodę napięciową wbitą w ziemię połączyć z gniazdem S miernika, Badany uziom połączyć przewodem z gniazdem E miernika, Badany uziom oraz elektrody prądowa i napięciowa powinny być umieszczone w jednej linii. Miernik jest gotowy do pomiaru. Na wyświetlaczu pomocniczym moŝna odczytać wartość napięcia zakłócającego. Na belce nastaw pokazana jest częstotliwość sieci ustawiona w MENU. Aby zmienić napięcie pomiarowe wcisnąć przycisk F1. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

22 Przyciskami, wybrać napięcie pomiarowe, aby zatwierdzić wcisnąć przycisk ENTER. Aby uruchomić pomiar wcisnąć przycisk START. Odczytać wynik. Rezystancja elektrody prądowej Rezystancja elektrody napięciowej Wartość niepewności dodatkowej, wnoszonej przez rezystancję elektrod. Wynik utrzymuje się na ekranie przez 20s. MoŜna go przywołać ponownie przyciskiem ENTER. Uwagi: S Powtórzyć pomiary (punkty 3, 7, 8) przesuwając elektrodę napięciową kilka metrów: oddalając i zbliŝając ją do mierzonego uziomu. JeŜeli wyniki pomiarów R E róŝnią się od siebie o więcej niŝ 3% to naleŝy znacznie zwiększyć odległość elektrody prądowej od mierzonego uziomu i ponowić pomiary. Pomiar rezystancji uziemienia moŝe być wykonywany, jeŝeli napięcie zakłóceń nie przekracza 24V. Napięcie zakłóceń mierzone jest do poziomu 100V, ale powyŝej 40V sygnalizowane jest jako niebezpieczne. Nie wolno dołączać miernika do napięć wyŝszych niŝ 100V. - Cęgi zakupione wraz z miernikiem naleŝy skalibrować przed ich pierwszym uŝyciem. MoŜna je okresowo kalibrować w celu uniknięcia wpływu starzenia się elementów na dokładność pomiaru. Opcja kalibracji cęgów znajduje się w MENU. - NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na jakość połączenia badanego obiektu z przewodem pomiarowym - miejsce kontaktowe musi być oczyszczone z farby, rdzy itp. - Jeśli rezystancja sond pomiarowych jest zbyt duŝa, pomiar uziomu R E zostanie obarczony dodatkową niepewnością. Szczególnie duŝa niepewność pomiaru powstaje, gdy mierzymy małą wartość rezystancji uziemienia sondami o słabym kontakcie z gruntem (sytuacja taka ma często miejsce, gdy 22 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

23 uziom jest dobrze wykonany, a górna część gleby jest sucha i słabo przewodząca). Wtedy stosunek rezystancji sond do rezystancji mierzonego uziemienia jest bardzo duŝy i zaleŝna od tego niepewność pomiaru równieŝ. MoŜna wtedy zgodnie ze wzorami podanymi w punkcie 10 dokonać obliczenia, które pozwoli oszacować wpływ warunków pomiarowych lub skorzystać z wykresu równieŝ umieszczonego w tym załączniku. MoŜna teŝ poprawić kontakt sondy z gruntem, na przykład przez zwilŝenie wodą miejsca wbicia sondy, ponowne jej wbicie w innym miejscu lub zastosowanie sondy 80cm. NaleŜy równieŝ sprawdzić przewody pomiarowe - czy nie jest uszkodzona izolacja oraz czy kontakty: przewód - wtyk bananowy - sonda nie są skorodowane lub poluzowane. W większości przypadków osiągnięta dokładność pomiarów jest wystarczająca, jednak zawsze naleŝy mieć świadomość wielkości niepewności, jaką jest obarczony pomiar. - JeŜeli rezystancja sond H i S lub jednej z nich przekracza 19,9kΩ, miernik wyświetla stosowny komunikat. - Kalibracja wykonana przez producenta nie uwzględnia rezystancji przewodów pomiarowych. Wynik wyświetlany przez miernik jest sumą rezystancji obiektu mierzonego i rezystancji przewodów. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik R E>1999Ω U N>40V! i ciągły sygnał dźwiękowy U N>24V! SZUM! LIMIT! I L>max Przekroczony zakres pomiarowy. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 40V, pomiar jest blokowany. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 24V, ale mniejsze od 40V, pomiar jest blokowany. Sygnał zakłócający ma zbyt duŝą wartość, wynik moŝe być obarczony dodatkową niepewnością. Niepewność od rezystancji elektrod > 30%. (Do obliczenia niepewności brane są wartości zmierzone.) Zbyt duŝy prąd zakłócający, błąd pomiaru moŝe być większy od podstawowego. 3.6 Pomiar dwucęgowy Pomiar dwucęgowy znajduje zastosowanie tam, gdzie nie ma moŝliwości uŝycia elektrod wbijanych w ziemię. UWAGA! Metodę dwucęgową moŝna stosować tylko przy pomiarze uziemień wielokrotnych. Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić w pozycji. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

24 C-3 E CAT IV 300V H N-1 Cęgi nadawcze podłączyć do gniazd H i E, cęgi pomiarowe do gniazda cęgów. Cęgi nadawcze i pomiarowe zapiąć na badany uziom w odległości co najmniej 30cm od siebie. Miernik jest gotowy do pomiaru. Na wyświetlaczu pomocniczym moŝna odczytać wartość prądu upływu płynącego przez cęgi. Aby uruchomić pomiar wcisnąć przycisk START. Odczytać wynik. Wynik utrzymuje się na ekranie przez 20s. MoŜna go przywołać ponownie przyciskiem ENTER. Uwagi: Pomiary mogą być wykonywane w obecności prądu zakłócającego o wartości nie przekraczającej 3A i częstotliwości zgodnej z ustawioną w MENU. 24 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

25 - Cęgi zakupione wraz z miernikiem naleŝy skalibrować przed ich pierwszym uŝyciem. MoŜna je okresowo kalibrować w celu uniknięcia wpływu starzenia się elementów na dokładność pomiaru. Opcja kalibracji cęgów znajduje się w MENU. - JeŜeli prąd cęgów pomiarowych jest zbyt mały, miernik wyświetla stosowny komunikat. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik R E>149,9Ω U N>40V! i ciągły sygnał dźwiękowy U N>24V! SZUM! Przekroczony zakres pomiarowy. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 40V, pomiar jest blokowany. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 24V, ale mniejsze od 40V, pomiar jest blokowany. Sygnał zakłócający ma zbyt duŝą wartość, wynik moŝe być obarczony dodatkową niepewnością. 3.7 Pomiar rezystywności gruntu Do pomiarów rezystywności gruntu - stosowanych jako przygotowanie do wykonania projektu systemu uziemień czy teŝ w geologii - przewidziano oddzielną funkcję wybieraną przełącznikiem obrotowym: pomiar rezystywności gruntu ρ. Funkcja ta jest metrologicznie identyczna, jak czterobiegunowy pomiar rezystancji uziemienia, zawiera jednak dodatkową procedurę wpisywania odległości pomiędzy elektrodami. Wynikiem pomiaru jest wartość rezystywności obliczana automatycznie według wzoru ρ = 2πLR E, stosowanego w metodzie pomiarowej Wennera. Metoda ta zakłada równe odległości pomiędzy elektrodami. Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić na pozycji ρ. E ES S H L L L 4 sondy wbite w ziemię w jednej linii i równych odstępach podłączyć do miernika według powyŝszego rysunku. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

26 Miernik jest gotowy do pomiaru. Na wyświetlaczu pomocniczym moŝna odczytać wartość napięcia zakłócającego. Na belce nastaw pokazane są: napięcie pomiarowe, częstotliwość sieci ustawiona w MENU i odległość między elektrodami. Aby zmienić napięcie pomiarowe wcisnąć przycisk F1. Przyciskami, wybrać napięcie pomiarowe, wcisnąć przycisk ENTER. Aby uruchomić pomiar wcisnąć przycisk START. 26 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

27 Przyciskami, wybrać odległość między sondami, wcisnąć przycisk ENTER aby uruchomić pomiar. Odczytać wynik. Rezystancja elektrody prądowej Rezystancja elektrody napięciowej Wartość niepewności dodatkowej, wnoszonej przez rezystancję elektrod Wynik utrzymuje się na ekranie przez 20s. MoŜna go przywołać ponownie przyciskiem ENTER. Uwagi: Pomiar rezystancji uziemienia moŝe być wykonywany, jeŝeli napięcie zakłóceń nie przekracza 24V. Napięcie zakłóceń mierzone jest do poziomu 100V, ale powyŝej 40V sygnalizowane jest jako niebezpieczne. Nie wolno dołączać miernika do napięć wyŝszych niŝ 100V. - W obliczeniach przyjmuje się, Ŝe odległości pomiędzy poszczególnymi elektrodami pomiarowymi są równe (metoda Wennera). Jeśli tak nie jest, naleŝy wykonać pomiar rezystancji uziemień metodą czterobiegunową i samodzielnie wykonać obliczenia. - NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na jakość połączenia badanego obiektu z przewodem pomiarowym - miejsce kontaktowe musi być oczyszczone z farby, rdzy itp. - Jeśli rezystancja sond pomiarowych jest zbyt duŝa, pomiar uziomu R E zostanie obarczony dodatkową niepewnością. Szczególnie duŝa niepewność pomiaru powstaje, gdy mierzymy małą wartość rezystancji uziemienia sondami o słabym kontakcie z gruntem (sytuacja taka ma często miejsce, gdy uziom jest dobrze wykonany, a górna część gleby jest sucha i słabo przewodząca). Wtedy stosunek rezystancji sond do rezystancji mierzonego uziemienia jest bardzo duŝy i zaleŝna od tego niepewność pomiaru równieŝ. MoŜna wtedy zgodnie ze wzorami podanymi w punkcie 7 dokonać obliczenia, które pozwoli oszacować wpływ warunków pomiarowych lub skorzystać z wykresu równieŝ umieszczonego w tym załączniku. MoŜna teŝ poprawić kontakt sondy z gruntem, na przykład przez zwilŝenie wodą miejsca wbicia sondy, ponowne jej wbicie w innym miejscu lub zastosowanie sondy 80cm. NaleŜy równieŝ sprawdzić przewody pomiarowe - czy nie jest uszkodzona izolacja oraz czy kontakty: przewód - wtyk bananowy - sonda nie są skorodowane lub poluzowane. W większości przypadków osiągnięta dokładność pomiarów jest wystarczająca, jednak zawsze naleŝy mieć świadomość wielkości niepewności, jaką jest obarczony pomiar. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

28 - JeŜeli rezystancja sond H i S lub jednej z nich przekracza 19,9kΩ, miernik wyświetla stosowny komunikat. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik ρ >999kΩm U N>40V! i ciągły sygnał dźwiękowy U N>24V! LIMIT! SZUM! Przekroczony zakres pomiarowy. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 40V, klawiatura jest blokowana. Napięcie na zaciskach pomiarowych większe od 24V, ale mniejsze od 40V, pomiar jest blokowany. Niepewność od rezystancji elektrod > 30%. (Do obliczenia niepewności brane są wartości zmierzone.) Sygnał zakłócający ma zbyt duŝą wartość, wynik moŝe być obarczony dodatkową niepewnością. 4 Pamięć Mierniki MRU-120 są wyposaŝone w pamięć 990 wyników pomiarów rezystancji. Miejsce w pamięci, w którym jest zapisywany pojedynczy wynik nazywa się komórką pamięci, która w mierniku opisana jest jako pomiar. Cała pamięć podzielona jest na 10 banków po 99 komórek. KaŜdy wynik moŝna zapisywać w komórce o wybranym numerze i w wybranym banku, dzięki czemu uŝytkownik miernika moŝe według własnego uznania przyporządkowywać numery komórek do poszczególnych punktów pomiarowych a numery banków do poszczególnych obiektów, wykonywać pomiary w dowolnej kolejności i powtarzać je bez utraty pozostałych danych. Pamięć wyników pomiarów nie ulega skasowaniu po wyłączeniu miernika, dzięki czemu mogą one zostać później odczytane bądź przesłane do komputera. Nie ulega teŝ zmianie numer bieŝącej komórki i banku. Zaleca się skasowanie pamięci po odczytaniu danych lub przed wykonaniem nowej serii pomiarów, które mogą zostać zapisane do tych samych komórek, co poprzednie. 4.1 Wpis do pamięci Po wykonaniu pomiaru wcisnąć przycisk ENTER. komórka wolna komórka zajęta 28 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

29 Wybór pomiaru (komórki) przyciskami i, wybór banku przyciskami i. Wpis do pamięci przyciskiem ENTER. Przy próbie zapisu do zajętej komórki pojawi się ostrzeŝenie: Po wyborze opcji przyciskami i wcisnąć przycisk ENTER. 4.2 Kasowanie pamięci Uwaga: W czasie trwania kasowania wyświetlana jest belka postępu. Włączyć miernik. Przełącznik obrotowy wyboru funkcji ustawić na pozycji MEM. Przyciskami i zaznaczyć Kasowanie pamięci. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

30 Wcisnąć przycisk ENTER. Przyciskami i wybrać kasowanie całej pamięci, banku lub pomiaru. Postępować zgodnie z poleceniami wyświetlanymi przez miernik. 4.3 Przeglądanie pamięci Przyciskami i zaznaczyć Przeglądanie pamięci. Wcisnąć przycisk ENTER. 30 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

31 Uwagi: Przyciskami i wybiera się bank a przyciskami i komórkę. - Przy przeglądaniu pamięci pomiary i banki puste są niedostępne. Zapis Pomiar 1/20 oznacza pomiar pierwszy z 20; pomiary są puste i niedostępne. Ta sama zasada dotyczy banków. JeŜeli pamięć zapisana jest w sposób nieciągły, pomiary i banki puste są przy przeglądaniu pomijane. 5 Transmisja danych 5.1 Pakiet wyposaŝenia do współpracy z komputerem Do współpracy miernika z komputerem niezbędny jest przewód USB lub moduł bezprzewodowy OR-1 i odpowiednie oprogramowanie. JeŜeli oprogramowanie nie zostało zakupione wraz z miernikiem, to moŝna je nabyć u producenta lub autoryzowanego dystrybutora. Posiadane oprogramowanie moŝna wykorzystać do współpracy z wieloma przyrządami produkcji SONEL S.A. wyposaŝonymi w interfejs USB i/lub moduł OR-1. Szczegółowe informacje dostępne są u producenta i dystrybutorów. 5.2 Transmisja danych przy pomocy złącza USB 1. Przełącznik obrotowy ustawić w pozycji MEM. 2. Podłączyć przewód do portu USB komputera i gniazda USB miernika. 3. Uruchomić program. 5.3 Transmisja danych przy pomocy modułu radiowego OR-1 1. Podłączyć moduł OR-1 do gniazda USB komputera PC. 2. Uruchomić program do archiwizacji danych. 3. W MENU głównym miernika wybrać pozycję Transmisja bezprzewodowa INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

32 lub przełącznik funkcji ustawić na MEM i wcisnąć przycisk F1. 4. W razie potrzeby zmiany kodu PIN wybrać pozycję Zmień kod PIN. 5. Kursorami ustawić Ŝądany kod. Taki sam kod naleŝy wpisać w programie komputerowym. Ma on słuŝyć zabezpieczeniu transmisji. 6. Aby rozpocząć transmisję wybrać pozycję Transmisja bezprzewodowa z MENU lub nacisnąć przycisk F1 w pozycji gałki MEM. UkaŜą się kolejno komunikaty: Nawiązywanie połączenia RF, a następnie Połączenie bezprzewodowe aktywne. W przypadku niemoŝności nawiązania połączenia ukaŝe się komunikat Utracono połączenie bezprzewodowe. Po nawiązaniu łączności naleŝy postępować zgodnie z instrukcją obsługi programu do archiwizowania danych. 32 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

33 6 Zasilanie miernika 6.1 Monitorowanie napięcia zasilającego Stopień naładowania akumulatorów jest na bieŝąco wskazywany przez symbol umieszczony w prawym górnym rogu ekranu: Akumulatory naładowane. Akumulatory rozładowane. Akumulatory wyczerpane. Akumulatory skrajnie wyczerpane, pomiar jest blokowany. NaleŜy pamiętać, Ŝe: napis BAT zapalający się na wyświetlaczu oznacza zbyt niskie napięcie zasilające i sygnalizuje potrzebę naładowania akumulatorów, pomiary wykonane miernikiem ze zbyt niskim napięciem zasilającym obarczone są dodatkowymi niepewnościami niemoŝliwymi do oszacowania przez uŝytkownika i nie mogą być podstawą do stwierdzenia poprawności kontrolowanego uziemienia. 6.2 Wymiana akumulatorów Miernik MRU-120 jest wyposaŝony w pakiet akumulatorów NiMH, oraz ładowarkę (charger) umoŝliwiającą ich naładowanie. Pakiet akumulatorów jest umieszczany w pojemniku. Ładowarka jest zamontowana wewnątrz obudowy miernika i współpracuje jedynie z firmowym pakietem akumulatorów. Zasilana jest z zewnętrznego zasilacza. MoŜliwe jest teŝ zasilanie z gniazda zapalniczki samochodowej. OSTRZEśENIE: Pozostawienie przewodów w gniazdach podczas wymiany akumulatorów moŝe spowodować poraŝenie niebezpiecznym napięciem. W celu wymiany pakietu akumulatorów naleŝy: wyjąć wszystkie przewody z gniazd i wyłączyć miernik, odkręcić 4 wkręty mocujące pojemnik na akumulatory/baterie (w dolnej części obudowy), wyjąć pojemnik, zdjąć pokrywę pojemnika i wyjąć akumulatory, włoŝyć nowy pakiet akumulatorów, włoŝyć (zatrzasnąć) pokrywę pojemnika, włoŝyć pojemnik do miernika, INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

34 przykręcić 4 wkręty mocujące pojemnik. UWAGA! Nie wolno uŝytkować miernika z wyjętym lub niedomkniętym pojemnikiem akumulatorów oraz zasilać go ze źródeł innych niŝ wymienione w niniejszej instrukcji. 6.3 Ładowanie akumulatorów Ładowanie rozpoczyna się po dołączeniu zasilacza do miernika, niezaleŝnie od tego, czy miernik jest wyłączony czy nie. Ekran podczas ładowania wygląda jak na poniŝszym rysunku. Akumulatory są ładowane według algorytmu szybkiego ładowania - proces ten pozwala skrócić czas ładowania do ok. 4 godzin. Zakończenie procesu ładowania sygnalizowane jest wyświetleniem komunikatu: Koniec ładowania. Aby wyłączyć przyrząd naleŝy wyjąć wtyczkę zasilania ładowarki. Tryb pracy Komunikaty o przebiegu procesu ładowania Stan naładowania akumulatorów: zmieniające się wypełnienie symbolizuje ładowanie. Uwagi: 34 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

35 - Na skutek zakłóceń w sieci moŝe się zdarzyć przedwczesne zakończenie ładowania akumulatorów. W przypadku stwierdzenia zbyt krótkiego czasu ładowania naleŝy wyłączyć miernik i rozpocząć ładowanie jeszcze raz. Informacje dodatkowe wyświetlane przez miernik Zły styk na złączu pakietu akumulatorów! Brak akumulatora! Zbyt niska temperatura pakietu akumulatorów! Wstępne ładowanie nie powiodło się! Sprawdzić styki złącza pakietu akumulatorów. JeŜeli sytuacja nie ulega zmianie, wymienić pa- Komunikat Przyczyna Postępowanie Za wysokie napięcie na pakiecie akumulatorów podczas ładowania. kiet. Brak komunikacji z kontrolerem akumulatorów lub wło- Ŝony pojemnik z bateriami. Temperatura otoczenia niŝsza od 10 C Uszkodzony lub bardzo mocno rozładowany pakiet akumulatorów Sprawdzić styki złącza pakietu akumulatorów. JeŜeli sytuacja nie ulega zmianie, wymienić pakiet. WłoŜyć pakiet akumulatorów zamiast baterii. Nie jest moŝliwe poprawne wykonanie ładowania w takiej temperaturze. Przenieść miernik do ogrzanego pomieszczenia i ponownie uruchomić tryb ładowania. Komunikat ten moŝe pojawić się równieŝ w przypadku silnego rozładowania akumulatorów. NaleŜy wówczas kilkakrotnie spróbować załączyć ładowarkę. Napis pojawia się na chwilę, po czym proces ładowania wstępnego zaczyna się od początku. JeŜeli po kilku próbach miernik wyświetli napis: Zbyt wysoka temperatura pakietu akumulatorów!, naleŝy wymienić pakiet. 6.4 Rozładowanie akumulatorów Dla zapewnienia prawidłowej pracy akumulatorów (wskazania stopnia naładowania) i przedłuŝenia ich Ŝywotności, naleŝy okresowo ładować je od zera. Aby rozładować akumulatory naleŝy: Wcisnąć przycisk MENU i wybrać Ustawienia miernika. Wcisnąć przycisk ENTER. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

36 Przyciskami, wybrać Rozładowanie akumulatorów, wcisnąć przycisk ENTER. Przeczytać wyświetlony tekst i zaakceptować. Rozładowywanie, które w zaleŝności od stopnia rozładowania pakietu trwa do 10 godzin, sygnalizowane jest napisem: Trwa rozładowanie akumulatorów. 6.5 Ogólne zasady uŝytkowania akumulatorów niklowo-wodorkowych (Ni-MH) - JeŜeli dłuŝszy czas nie korzystasz z urządzenia, wyjmij z niego akumulatory i przechowuj oddzielnie. - Przechowuj akumulatory w suchym, chłodnym i dobrze wentylowanym miejscu oraz chroń je przed bezpośrednim nasłonecznieniem. Temperatura otoczenia dla długiego przechowywania powinna być utrzymywana poniŝej 30 stopni C. JeŜeli akumulatory są przechowywane przez długi czas w wysokiej temperaturze, wówczas zachodzące procesy chemiczne mogą skrócić ich Ŝywotność. - Akumulatory NiMH wytrzymują zwykle cykli ładowania. Akumulatory te osiągają maksymalną wydajność dopiero po uformowaniu (2-3 cyklach ładowania i rozładowania). NajwaŜniejszym czynnikiem wpływającym na Ŝywotność akumulatora jest głębokość rozładowania. Im głębsze jest rozładowanie akumulatora, tym krótsze jest jego Ŝycie. - Efekt pamięciowy występuje w akumulatorach NiMH w sposób ograniczony. Akumulatory te moŝna bez większych konsekwencji doładowywać. Wskazane jest jednak, aby co kilka cykli całkowicie je rozładować. - Podczas przechowywania akumulatorów Ni-MH następuje samoistne ich rozładowanie z prędkością około 30% miesięcznie. Trzymanie akumulatorów w wysokich temperaturach moŝe przyspieszyć ten proces nawet dwukrotnie. Aby nie dopuścić do zbytniego rozładowania akumulatorów, po którym konieczne będzie formowanie, naleŝy co jakiś czas doładować akumulatory (równieŝ nieuŝywane). - Nowoczesne szybkie ładowarki wykrywają zarówno zbyt niską, jak i zbyt wysoką temperaturę akumulatorów i odpowiednio reagują na te sytuacje. Zbyt niska temperatura powinna uniemoŝliwić rozpoczęcie procesu ładowania, który mógłby nieodwracalnie uszkodzić akumulator. Wzrost temperatury akumulatora jest sygnałem do zakończenia ładowania i jest zjawiskiem typowym. Jednak ładowanie w wysokiej temperaturze otoczenia oprócz zmniejszenia Ŝywotności powoduje szybszy wzrost temperatury akumulatora, który nie zostanie naładowany do pełnej pojemności. - NaleŜy pamiętać, Ŝe przy szybkim ładowaniu akumulatory naładowują się do ok. 80% pojemności, lepsze rezultaty moŝna uzyskać kontynuując ładowanie: ładowarka przechodzi wtedy w tryb dołado- 36 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

37 wywania małym prądem i po następnych kilku godzinach akumulatory naładowane są do pełnej pojemności. - Nie ładuj ani nie uŝywaj akumulatorów w temperaturach ekstremalnych. Skrajne temperatury redukują Ŝywotność baterii i akumulatorów. NaleŜy unikać umieszczania urządzeń zasilanych akumulatorami w bardzo ciepłych miejscach. Znamionowa temperatura pracy powinna być bezwzględnie przestrzegana. INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

38 7 Czyszczenie i konserwacja UWAGA! NaleŜy stosować jedynie metody konserwacji podane przez producenta w niniejszej instrukcji. Obudowę miernika moŝna czyścić miękką, wilgotną szmatką uŝywając ogólnie dostępnych detergentów. Nie naleŝy uŝywać Ŝadnych rozpuszczalników ani środków czyszczących, które mogłyby porysować obudowę (proszki, pasty itp.). Sondy moŝna umyć wodą i wytrzeć do sucha. Przed dłuŝszym przechowywaniem zaleca się nasmarowanie sond dowolnym smarem maszynowym. Szpule oraz przewody moŝna oczyścić uŝywając wody z dodatkiem detergentów, następnie wytrzeć do sucha. Układ elektroniczny miernika nie wymaga konserwacji. 8 Magazynowanie Przy przechowywaniu przyrządu naleŝy przestrzegać poniŝszych zaleceń: odłączyć od miernika wszystkie przewody, dokładnie wyczyścić miernik i wszystkie akcesoria, długie przewody pomiarowe nawinąć na szpulki, przy dłuŝszym okresie przechowywania baterie lub akumulatory naleŝy wyjąć z miernika, aby uniknąć całkowitego rozładowania akumulatorów przy długim przechowywaniu naleŝy je co jakiś czas doładowywać. 9 Rozbiórka i utylizacja ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny naleŝy gromadzić selektywnie, tj. nie umieszczać z odpadami innego rodzaju. ZuŜyty sprzęt elektroniczny naleŝy przekazać do punktu zbiórki zgodnie z Ustawą o zuŝytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Przed przekazaniem sprzętu do punktu zbiórki nie naleŝy samodzielnie demontować Ŝadnych części z tego sprzętu. NaleŜy przestrzegać lokalnych przepisów dotyczących wyrzucania opakowań, zuŝytych baterii i akumulatorów. 38 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

39 10 Dane techniczne Wyspecyfikowana dokładność dotyczy zacisków miernika. w.m. w określeniu niepewności podstawowej oznacza wartość mierzoną wzorcową Dane podstawowe Pomiar napięcia zakłócającego U N (RMS) Zakres Rozdzielczość Niepewność podstawowa V 1V ±(2% w.m. + 3 cyfry) pomiar dla f N Hz częstotliwość wykonywania pomiarów min. 2 pomiary/s Pomiar rezystancji przewodów ochronnych i wyrównawczych (metoda 2 przewodowa) Metoda pomiarowa: techniczna, zgodna z IEC Zakres pomiarowy wg IEC : 0,24Ω... 19,9kΩ Zakres Rozdzielczość 0, ,99Ω 0,01Ω 20,0 199,9Ω 0,1Ω Ω 2,00 9,99kΩ 10,0 19,9kΩ 1Ω 0,01kΩ 0,1kΩ Niepewność podstawowa ±(2% w.m. + 2 cyfry) ±(5% w.m. + 2 cyfry) Pomiar rezystancji uziemień (metoda 3, 4 przewodowa) Metoda pomiarowa: techniczna, zgodna z IEC Zakres pomiarowy wg IEC : 0,30Ω... 19,9kΩ Zakres Rozdzielczość 0, ,99Ω 0,01Ω 20,0 199,9Ω 0,1Ω Ω 2,00 9,99kΩ 10,0 19,9kΩ Pomiar rezystancji elektrod pomocniczych Zakres Ω 1,00...9,99kΩ 10,0 19,9kΩ 1Ω 0,01kΩ 0,1kΩ Rozdzielczość 1Ω 0,01kΩ 0,1kΩ Niepewność podstawowa ±(2% w.m. + 2 cyfry) ±(5% w.m. + 4 cyfry) Niepewność podstawowa ±(5% (R E+R H+R S) + 8 cyfr) INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

40 Pomiar rezystancji uziemień wielokrotnych z wykorzystaniem cęgów (metoda 3 przewodowa z cęgami) Metoda pomiarowa: techniczna, zgodna z IEC Zakres pomiarowy wg IEC : 0,44Ω Ω Zakres Rozdzielczość 0, ,99Ω 0,01Ω 20, ,9Ω 0,1Ω Ω 1Ω Niepewność podstawowa ±(8% w.m. + 3 cyfry) Pomiar rezystancji uziemień wielokrotnych z wykorzystaniem cęgów podwójnych Zakres Rozdzielczość Niepewność podstawowa 0, ,99Ω 0,01Ω ±(10% w.m. + 3 cyfry) 20, ,9Ω 0,1Ω ±(20% w.m. + 3 cyfry) Pomiar rezystywności gruntu Metoda pomiarowa: Wennera, ρ = 2πLR E Zakres 0,0..199,9Ωm Ωm 2,00..19,99kΩm 20,0..99,9kΩm kΩm Rozdzielczość 0,1Ωm 1Ωm 0,01kΩm 0,1kΩm 1kΩm odległość między sondami pomiarowymi (L): m Niepewność podstawowa ZaleŜna od niepewności podstawowej pomiaru R E w układzie 4p, ale nie mniejsza niŝ ±1cyfra 40 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

41 Pozostałe dane techniczne a) rodzaj izolacji...podwójna, zgodnie z PN-EN i IEC b) kategoria pomiarowa... IV 300V wg PN-EN c) stopień ochrony obudowy wg PN-EN IP54 d) maksymalne napięcie zakłóceń AC + DC przy którym wykonywany jest pomiar...24 V e) maksymalne mierzone napięcie zakłóceń V f) maksymalny prąd zakłócający, przy którym wykonywany jest pomiar rezystancji uziemień metodą cęgową...3 Arms g) częstotliwość prądu pomiarowego Hz dla sieci 50Hz Hz dla sieci 60Hz h) napięcie i prąd pomiarowy dla 2p... U<24 Vrms, I 200 ma dla R 60 Ω i) napięcie pomiarowe dla 3p, 4p lub 50 V j) prąd pomiarowy (zwarciowy) dla 3p, 4p...>200 ma k) maksymalna rezystancja elektrod pomiarowych kω l) sygnalizacja zbyt małego prądu cęgów dla... 0,5 ma m) zasilanie miernika...pakiet akumulatorów typu SONEL NiMH 4,8V 3 Ah n) ilość pomiarów dla R 2p...>1100 (1Ω, 2 pomiary/minutę) o) ilość pomiarów dla RE... > 800 (RE=10Ω, RH=RS=100Ω, 2 pomiary/minutę) p) czas wykonywania pomiaru rezystancji metodą dwubiegunową... <6 s q) czas wykonywania pomiaru rezystancji pozostałymi metodami oraz rezystywności... <8 s r) wymiary x 223 x 75 mm s) masa miernika z akumulatorami... ok. 2 kg t) temperatura pracy C u) temperatura pracy ładowarki C v) temperatura odniesienia ±2 C w) temperatura przechowywania C x) standard jakości... opracowanie, projekt i produkcja zgodnie z ISO 9001 y) przyrząd spełnia wymagania EMC wg norm...pn-en :2006 i PN-EN :2006 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

42 10.2 Dane dodatkowe Dane o niepewnościach dodatkowych są przydatne głównie w przypadku uŝywania miernika w niestandardowych warunkach oraz dla laboratoriów pomiarowych przy wzorcowaniu Wpływ szeregowego napięcia zakłócającego na pomiar rezystancji dla funkcji 3p, 4p, 3p + cęgi R 0,000 19,99Ω >19,99Ω Niepewność dodatkowa [Ω] 4 U 4 z ( RE ) U R ± ± ( R E ) 2 E U z z Wpływ szeregowego napięcia zakłócającego na pomiar rezystancji dla funkcji ρ add [Ω] = ± 2,5 (10 3 gdzie R E 6 RE + 10 R ρ = 2 π L H U ) U Wpływ elektrod pomocniczych na pomiar rezystancji uziemienia dla funkcji 3p, 4p, 3p + cęgi R H,R S Niepewność dodatkowa [%] R H 1kΩ i R S 1kΩ W granicach niepewności podstawowej R H>1kΩ lub 2 R S RH 3 4 R S>1kΩ lub ± ( R 4 10 ) 6 H R H i R S>1kΩ RS + 10 RE RH R E[Ω], R S[Ω] i R H[Ω] są wartościami wyświetlonymi przez przyrząd Wpływ elektrod pomocniczych na pomiar rezystancji uziemienia dla funkcji ρ z z, R ± ( H ( R Ω) S R E Niepewność dodatkowa [%] 3, R E[Ω], R S[Ω] i R H[Ω] są wartościami wyświetlonymi przez przyrząd. 4 R 2 H + R 2 S ) 42 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

43 Wpływ prądu zakłócającego na wynik pomiaru rezystancji uziemienia 3p+cęgi Miernik MRU-120 moŝe wykonywać pomiary w obecności prądu zakłócającego o wartości nie przekraczającej 3A rms i częstotliwości zgodnej z ustawioną w MENU. R E U wy Niepewność [Ω] 25V ± ( R I E zakl ) 50Ω 50V ± (2, R ) >50Ω E I zakl 2 2 E I zakl 6 25V ± (70 10 R ) 2 2 E I zakl 6 50V ± (50 10 R ) Dla wartości prądu >3A następuje zablokowanie moŝliwości wykonywania pomiarów Wpływ prądu zakłócającego na wynik pomiaru rezystancji uziemień z wykorzystaniem podwójnych cęgów Miernik MRU-120 moŝe wykonywać pomiary w obecności prądu zakłócającego o wartości nie przekraczającej 3Arms i częstotliwości zgodnej z ustawioną w MENU. R E Niepewność [Ω] 0,00...4,99Ω w granicach niepewności podstawowej 5, ,9Ω 3 2 ± (5 10 R 3 ) E I zakl 20, ,9Ω ± (6 10 R ) E I zakl Dla wartości prądu >3A następuje zablokowanie moŝliwości wykonywania pomiarów Wpływ stosunku rezystancji mierzonej cęgami gałęzi uziemienia wielokrotnego do rezystancji wypadkowej (3p + cęgi) R C 99,9Ω >99,9Ω Niepewność [Ω] 3 RC ± ( 3 10 ) 2 R w 2 RC ± ( 6 10 ) 2 R R C[Ω] jest wartością rezystancji mierzonej cęgami gałęzi wyświetlonej przez przyrząd, a R W[Ω] wartością rezystancji wypadkowej uziemienia wielokrotnego Niepewności dodatkowe wg IEC (2p) Wielkość wpływająca Oznaczenie Niepewność dodatkowa PołoŜenie E 1 0% Napięcie zasilania E 2 0% (nie świeci ) Temperatura E 3 ±0,2cyfry/ C w INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja

44 Niepewności dodatkowe wg IEC (3p, 4p, 3p + cęgi) Wielkość wpływająca Oznaczenie Niepewność dodatkowa PołoŜenie E 1 0% Napięcie zasilania E 2 0% (nie świeci ) Temperatura E 3 ±0,2cyfry/ C Szeregowe napięcie zakłócające Rezystancja elektrod i uziomów pomocniczych 11.1 WyposaŜenie podstawowe E 4 E 5 11 WyposaŜenie Wg wzorów z p (U z=3v 50/60/400/16 2/3Hz) Wg wzoru z p sondy 30 cm WASONG30, przewód pomiarowy czarny o długości 2,2 m zakończony wtykami bananowymi WAPRZ2X2BLBB, przewody pomiarowe na szpulkach o długości 25 m (niebieski WAPRZ025BUBBSZ 1 szt. i czerwony WAPRZ025REBBSZ 1 szt.), zakończone obustronnie wtykami bananowymi, pozwalających na przedłuŝanie przewodów (do pomiaru uziemień rozległych), przewód pomiarowy 50m na szpuli (ekranowany, Ŝółty), zakończony obustronnie wtykami bananowymi WAPRZ050YEBBSZE, przewód 1,2m czerwony WAPRZ1X2REBB, krokodyl czarny WAKROBL20K01, pakiet akumulatorów WAAKU07, pokrowiec na miernik WAFUTL2, szelki do noszenia przyrządu 2 szt. (krótkie i długie) WAPOZSZEKPL, przewód USB WAPRZUSB, zasilacz do ładowania akumulatorów (dostosowany dla róŝnych krajów) WAZASZ7, karta gwarancyjna, instrukcja obsługi WyposaŜenie dodatkowe Dodatkowo u producenta i dystrybutorów moŝna zakupić następujące elementy nie wchodzące w skład wyposaŝenia standardowego: 44 INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja 1.2

45 WASONG80 WACEGN1BB sonda pomiarowa 80cm do wbijania w grunt WACEGC3OKR cęgi nadawcze N-1 LSWPLMRU120 cęgi odbiorcze C-3 WAFUTL3 świadectwo wzorcowania WAZACIMA1 pokrowiec do sondy 80cm WAPOJ1 zacisk imadełkowy WAPRZLAD12SAM przewód do ładowania akumulatorów z gniazda zapalniczki samochodowej pojemnik na baterie INSTRUKCJA OBSŁUGI MRU-120 wersja