Pismo dla ludu polsko - katolickiego.

Transkrypt

1 Mr. 80 Racibórz, Sobota dnia 9-go Lipca 1910 r. ROK XXII Pismo dla ludu polsko - katolickiego.»nowiny Raciborskie«z bezpłatnym dodatkiem»rolnik«wychodzą trzy razy w tydzień, we Wtorek, Czwartek i Sobotę. Kosztują na kwartał na poczcie i u pn. agentów 1.20 mk., z dostarczaniem w dom przez listowego 1.44 mk., z pismem dla robotników «Praca«15 fen. więcej. Ogłoszenia przyjmuje się za opłatę 15 fen. od wiersza drobnego. Miejsce regulowania rachunku w Raciborzu. W razie konkursu lub sądowego ściągania należytości wszelki rabat ustaje. Telefon nr Grunwald. I. W wielką uroczystość całej Słowiańszczyzny zamierzamy czytelnikom naszym przedłożyć myśli, jakie naszem zdaniem rozważać winien każdy Polak, co myśli i czuje po polsku. A słowa»po polsku«mają tu oznaczać tyle, co >z serca przepełnionego miłością bez myślenia«, ale przeciwnie,»po polsku«to znaczy dla Polaka w dwudziestem stuleciu: miłość połączoną z rozumem. Bo rozumowi należy się pierwsze miejsce w duchowej konstytucyi człowieka, i kochać bez rozwagi nie godne jest człowieka wogóle, a więc nas Polaków także nie. Zwyciężyliśmy Krzyżaków na łeb i szyję, zniszczyliśmy ich, a rezultat jest jaki? Oto ułożył on się podług przysłowia: chwycił kozak tatarzyna, a tatarzyn za łeb trzyma. Nie mamy więc żadnego powodu oddawać się tylko uczuciom dumy i radości, ale przeciwnie mamy wiele przyczyn do smutnych rozważań. Cóż znaczy bohaterstwo jeżeli się go nie umie wyzyskać? Co za nieszczęśliwy naród, który potrafi zwyciężać w bitwach, a który pozwoli się wiązać i w kajdany okuwać w pokoju? Jakżeż smutnem staje się to rozkoszne wspomnienie potężnego zwycięstwa i tryumfu mocy naszej, gdy się rozejrzymy dokoła i obejrzymy dzisiejsze owoce tryumfu? Dla tego powiedzmy z góry sobie, że nasza uroczystość grunwaldzka najsłuszniej, najtrzeźwiej obchodzoną być winna w sposób taki: pierwsza część uroczystości daje wyraz słusznej dumie i radosnemu uznaniu, a druga rozważać winna te błędy nasze, te właściwości polskiego charakteru, które przywiodły nas do upadku. A wtedy okaże się dla myślących synów, co kochają szczerze swą matkę ojczyznę, swój drogi naród, czy zrobiliśmy postępy w rozwoju, czy nauczyliśmy się zwyciężać siebie i wrogów naszych wśród pokoju? Niechaj zresztą urządzają sobie bracia nasi uroczystość grunwaldzką, każdy wedle swego sposobu myślenia. Do dumy i zadowolenia jest powodu w każdym razie bardzo wiele. Ale nam także wolno i trzeba dodać wiązankę naszych myśli i naszych uczuć. W tym celu rozważymy najprzód znaczenie, jakie bitwa grunwaldzka miała dla ówczesnych Ostatnie życzenie. (Ciąg dalszy.) 1 jeszcze jedna niespodzianka spotkała ją tutaj. Pani Bonder, wesoła i rozmowna kobieta, uważała sobie za obowiązek zabawienia swej lokatorki dosyć długą gawędką. Helenka byłaby wolała zostać samą, ale gdy usłyszała, że córka pani Bonder służy w zamku Aschbrok, okazała wielkie zajęcie się opowiadaniem wdowy, i usiłowała wypytać ją o wszystko możliwe, niechcąc zdradzić jednak zbyt wielkiej ciekawości. Poczciwa kobieta zadowolona, że rozmowa jej bawi nowoprzybyłą, nie dała się długo prosić, i sama od razu zaczęła opowiadać o lordzie Chesley i o jego córeczce. Prawdziwą rozkoszą jest patrzeć na nich, gdy idą ulicą. zawołała. Dziewczynka trzyma ojca tak mocno za rękę, jak gdyby go już nigdy puścić nie chciała. A on żyje tylko dla niej! Jest to dziecko ładne? zapytała Helenka przytłumionym głosem. Ładne? Ach, to nic! Przypomina ono pączek róży! Wioski złote, podobno takie, jakie miała jej matka. Nie widziałam nigdy lady Chesley! Serce Helenki gorżkim ścisnęło się bólem. Pochyliła głowę i milcząc, słuchała dalej. Ody się nasz lord ożenił, zaczęła znowu pani Bonder musiał być zamek na nowo odbudowanym, trwało to przeszło dwa lata i tym sposobem nigdy tu lady Chesley nie przyjechała. Żałowaliśmy tego wszyscy, bylibyśmy ją chętnie widzieli, bo miała być bardzo piękną i dobrą! W zamku wisi jej portret. Moja stosunków Słowiańszczyzny, a przedewszystkiem Polski z potęgą niemiecko-krzyżacką. Zwykle mówi się i myśli o Grunwaldzie w ten sposób: pod Grunwaldem pobił Jagiełło na głowę zakon krzyżacki i złamał potęgę zakonu,wrogą Polsce i Litwie. To prawda. Ale prawda o Grunwaldzie dalej sięga, a dziś czas dobrze ją zrozumieć. Otóż pod Grunwaldem biły się nietvlko dwa wojska i dwa państwa, ale dwie odrębne kultury i dwa przeciwne sobie na świat poglądy. Rozważmy: z jednej strony Polska, a za Polską Litwa i Ruś. Polacy bronili swego, swej odwiecznej ziemi, bronili ziem litewskich, jakie się z Polską właśnie pod Jagiełłą złączyły. Na własnej ziemi ustawicznie nękani przez obce plemię, widzieli, jak się to plemię przeciwko polskim granicom posuwa, połknąwszy już inne plemiona słowiańskie od Elby (Laby) aż po Wisłę wszystko naokół germanizując. A teraz ma to plemię niemieckie zakon krzyżowych rycerzy na przedzie, jakoby w 'awangardzie. Idąc pod Grunwald nie pożądali Polacy obcego, nie chcieli krzywdy niczyjej, nie dążyli do podboju, pragnęli tylko przy swojem się ostać, szli walczyć o jasną prawdę, o sprawiedliwość.' Połączoną była tu Polska z Litwą i należącą do Litwy Rusią. Nie zdobyli Polacy tej Litwy i Rusi, ale te kraje same się pokojowym układem połączyły z państwowością polską, nie jako niewolnicy i poddani, ale jako równi z równymi, jako wolni z wolnymi na równych prawach obywatelskich i państwowych. A naprzeciw tej sprawiedliwości stała krzyżacka nieprawość, która sobie przyznawała prawa do wszelkiej ziemi słowiańskiej. Połknęła wiele i wiecznie głodne gardło rozwarła na całą resztę. Już popadły w poddaństwo szczepy słowiańskie ma zachodzie Europy, do 12-tego stulecia posuwały się wciąż granice niemieckie ku Wiśle, z owych szczepów nad Łabą, nad Odrą. nie pozostawiając prawie śladu. W 13-tym wieku powołuje Konrad Mazowiecki, kłótliwe i niemądre książątko polskie, Zakon krzyżowy może za namową jakiegoś»świątobliwego«niemieckiego księdza do swej ziemi, aby mu pomógł w walce przeciw sąsiadowi, słowiańskim starym Prusakom. Zakon, ustanowiony do zdobycia grobu Chrystusa w córka mówi, że to twarz anioła, a i że mała panienka zupełnie do niej podobna. Teraz zebrała Helenka całą odwagę i zapytała śmiało:. Czy lord Chesley kochał swoją żonę? Naturalnie, i jak! Po jej śmierci stal się zupełnie innym człowiekiem. Moja córka mówi, że godzinami stoi przed jej portretem i patrzy na nią. Lady Forbes życzyłaby sobie, aby się ożenił z jej córką Anną, moja córka mówi, że panie te bywają często w zamku, aby pocieszyć lorda, i że miss Anna bardzo wiele zajmuje się małą Stellą. Helenka zerwała się i otworzyła okno. Szalona zazdrość opanowała ją w tej chwili na myśl, że inna, obca kobieta ma być matką jej dziecka! Pani Bonder zdumiona, spojrzała na nią Przecież tu wcale nie jest gorąco, albo duszno, rzekła. W Brokton mamy w ogóle zdrowe powietrze. Ale wracając do naszej poprzedniej rozmowy, muszę jeszcze dodać, że w naszej okolicy nie ma panny, któraby z radością nie została lady Chesley. Ja jednak myślę, że on zanadto kochał żonę, i że nie ożeni się po raz drugi. A teraz życzę pani dobrej nocy, jesteś zapewna bardzo zmęczoną! Helenka mało spała tej nocy. Wszyscy więc sądzili, że Artur kochał ją, i ona sama tylko wiedziała, że serce jego należało do innej. Wierzyła, że lubił ją, że bolał po jej stracie, że szanował jej pamięć, ale miłości jego nie posiadała nigdy, ani na chwilę! I była zadowoloną z swego postępowania. Lepiej być umarłą dla niego, niż wiecznym ciężarem, którego daremnie pragnął się od dawna pozbyć. Nazajutrz rano udała się na przechadzkę. Miasteczko składało się z kilku tylko ulic i z rynku na Palestynie, po ukończeniu rtiepomyślnem wypraw krzyżowych, nie wiedział, co począć z sobą. W samą porę przyszło mu zaproszenie głupiutkiego książątka, które nie rozumiało spraw narodu, ale tylko kościoła i swoje własne. Zakon krzyżowy miał bowiem także nawracać pogańskich Litwinów i Prusaków (szczep słowiański) na katolicyzm. Otóż przyszedł i nawracał, ale po swojemu: ogniem i mieczem! Prusaków wytępił, że wyginęli zupełnie i nic ma po nich śladu, a na Litwę robił co rok najazdy, naganki, niby dla Chrystusa i Panny Maryi, w rzeczywistości aby rabować, i tak zniszczyć Litwę jak Prusy. Rycerz ' krzyżacki był zakonnikiem i składając ślub wyrzekał się celów świeckich, a przecież wszystką staranność swą wytężał ku temu właśnie, aby świecką potęgę posiąść. Miał zwalczać pogan, ale o to mało dbał, natomiast zabierał im ziemie; zwracał swój oręż przeciw Polsce, która przecież od 300 lat kotolicką była i to najusilniej właśnie. Wtenczas bił w Polskę, gdy za Polski nie za Zakonu staraniem Litwa chjrześciaństwo przyjęła. I nie sam Zakon stanął do wojny z Polską. Ogromną część armii jego stanowili pod Grunwaldem rycerze z całych Niemiec, których on zwoływał na»wojnę $ ' pogany«. 1 naj sławniejsi rycerze niemieccy przybywali i z dalszych krajów na pomoc Zakonowi w przekonaniu, że ; walczyć będą dla dobrej sprawy przeciw poganom. Gdy wojny o grób Chrystusa się nie udały, pragnęli obalani u cen i rycerze przysłużyć się chrześciaństwu na północy Europy, o której w nieuctwie swem nic nie wiedzieli. 1 niejeden legł pod Grunwaldem myśląc, że walczy dla wiary Chrystusowej, nie wiedząc, że ręka bardziej od niego chrześciańska na tamten świat go wy- -- sela. ; : Do wojny z Polską parta cała niemczyzna. Hasło walki bezwzględnej przeciw słowiańskim narodom, by zabrać im ziemię, już weszło w krew niemiecką i w bezustannych bojach objawiało się stale, to z mniejszą to z większą silą. 1 nie dopiero pod Grunwaldem stanowczą stoczono bitwę o Polskę. Kilkadziesiąt lat przedtem, w r zniszczy! nasz wielki król Łokietek pod Płowcami ten zakon krzyżacki, że przez lat 80 lizał się z swych ran, aż połączenie Litwy z Polską pobudziło go do nowej, stanowczej rozprawy. Dotąd walczył Zakon to z Litwą, to z Polską, dzieląc i kłócąc. Posuwał się i zarabiał. Gdy oba nękane narody połączyły drugim zaś końcu miasta stał kościół, bardzo już stary, otoczony wielkiemi, odwiecznemu drzewami. Helenka, widząc drzwi świątyni otwarte, weszła, aby się pomodlić. Z opowiadania Artura znała już dokładnie cały kościół; znajdowało się tu dużo cennych zabytków przeszłości, posągi marmurowe zmarłych członków rodziny Chesley, oraz ich grobowiec familijny. Helenka szła wolno ku wielkiemu ołtarzowi, ale nagle stanęła jak wryta. Promienie słońca padały właśnie na dużą, białą marmurową tablicę, tuż przed nią, a na tablicy były wyryte słowa:»ku pamięci Heleny, ukochanej żony lorda Chesleya, zmarłej d. 18-goMaja r w dwudziestym roku życia.«* * * Helenka stała jak skamieniała przed swoim własnym nagrobkiem. Zimny dreszcz wstrząsał jej członki, i nawpół przytomna upadla na najbliżej stojącą ławkę.»ukochana żona lorda Chesleya.«Wszakże to były te same słowa, które wówczas we śnie czytała na swoim nagrobku, wówczas, gdy wszyscy sądzili, że śmierć zabierze ją każdego momentu!»ukochana żona!«nie, ukochana jego nie była nigdy, pomimo, że tak gorąco być nią pragnęła! Napis ten był kłamstwem, ale ukrywał cale jej nieszczęście, tak, że nikt nie przypuścił nawet ani na chwilę, że Artur kochał inną!»dwadzieścia lat!«jaka młoda! Czy kto z nabożnych, siedzących tutaj każdej niedzieli, przeczuwa, ile cierpienia doznało to młode życie, jak krótkiem było jego szczęście! Około południa wróciła Helenka do domu z przeświadczeniem, że jest podwójną istotą. Zona Artura, matka Stelli, nie żyła, wesoła, promienna Helenka o

2 się w zgodzie braterskiej, na równych prawach, stanęła potęga ogromna, siła niezmierna pod wodzą rycerskiej Polski. Więc przygotowywał się Zakon, zbierał pieniądze i słał posły na wsze strony po rycerzy»na świętą wojnę przeciw pogany». Rozerwać on pragnął związek Litwy z Polską. Jakże to? Ow zakon, który miał prawo osobne brać wszystko każdemu słabszemu, miał teraz nagle przestać zabierać? Nie, on albo pobije i podzieli plan podziału tej nowej wielkiej Polski miał przygotowany, albo też zdarzy się, że ta Polska i Litwa zażąda od niego zwrotu tego, co nieprawnie posiada. A przecież zakon tak pięknie się przygotował po cichu za pomocą kolonizacyi do zabrania tej polskiej i litewskiej ziemi. Sprowadzał z głębi Niemiec kolonistów na mało zaludnione okolice i osadzał tych Niemców jako gotowych przyjaciół swoich, by rozpleniali się i obejmowali coraz szersze obszary ziemi, l ak ulegli swego czasu Drzewianie nad Odrą, tak ugiął się Slązk Dolny, zajęty przez Niemców. Więc tej roboty popuścić nie chciał zakon, chciał brać dalej, a tern mniej myślał oddawać. Nie była to więc pod Grunwaldem wojna taka jak zwykłe n. p. odwieczne wojny Francuzów i Niemców o Ren, ale na polach Grunwaldu stanęły naprzeciw sobie Niemcy i Słowiańszczyzna, zabór i obrona własności, nieprawa pożądliwość, chcąca Polski, a przez Polskę, Litwę i Ruś, pragnąca zawładnąć całą wschodnią Europą, jak zawładnęła na trupach słowiańskich całą już Europą średnią. A z drugiej strony stanęła Polska, połączona z Litwą i Rusią ku walce o niepodległość. Zwarły się więc nietylko dwa wojska i dwa państwa, ale dwie myśli historyczne idea zaboru i idea sprawiedliwości. I idea sprawiedliwości tym razem wzięła górę. Po większych mitręgach i bojach połączone siły dwóch najeżdżanych krajów zwyciężyły, przykład i dowód, że w zgodzie i jedności, połączonemi siłami dochodzi się do zwycięstwa. Całej Slowiańszczyźnie ciężar straszny spadł z serca, ulgę bezmierną odczuły nękane kraje, a prawe dusze w całej Europie cieszyły się, że przecież raz znowu zwyciężyła na świecie sprawiedliwość. Zwycięstwo grunwaldzkie odniosło prawie całkowicie rycerstwo polskie. Połączone hufce litewsko-ruskie na początku bitwy zwróciły się do ucieczki i już więcej na pole walki nie wróciły. Polskie rycerstwo nie tylko poprawiło losy bitwy, ale zmieniło ją w zupełny pogrom Krzyżaków. Zniszczył ich król Łokietek pod Piewcami, ale Jagiełło pod Grunwaldem zniszczył jeszcze gruntowniej. Po Płowcach wystarczyło Krzyżakom lat SO, aby znów stali się potęgą groźną, po Grunwaldzie czekać musieli lat 300, zanim pokusili się o nowy rozbiór Polski, tym razem ze skutkiem. Ale nie wszystka Ruś z bitwy uciekła. Trzy chorągwie Smoleńskie walczyły bohatersko do końca i o- kazaly zrozumienie dziejowej chwili, a mianowicie, że nie o samą Polskę tu chodziło, ale o ciągnące się za jej plecami obszerne ziemie ruskie. Tę wspólność walki przeprowadziła Polska, która i dzisiaj mówi to samo Rusinom : zgódźcie się z nami i nie pozwólcie obcym siać niezgodę między nas. Ogromny czyn grunwaldzki jest więc naszym głównie, prawie wyłącznie naszym polskim czynem. Jest to karta wspaniała w historyi naszej. Ze to był tryumf nietylko ramienia i ofiary krwi, ale sprawiedliwości, więc jeden wielki, wyjątkowy w dziejach świata skutek przyniosło zwycięstwo grunwaldzkie. Oto w 42 lat potem poddają się stany pruskie, które gorącem sercu i namiętnej miłości umarła. Cicha, samotna kobieta, unikająca ludzi, nic nie miała wspólnego z ową świetną lady Chesley. XX. Pani Bonder dziwiła się, że nowa jej lokatorka żadnego nie ma zajęcia, i że godzinami siedzi bezczynnie w ogródku. 1 rzeczywiście, Helenka patrzała ciągle tylko na drogę wiodącą do zamku Aschbrok, mając nadzieję, że raz przecież ujrzy męża i dziecko. Ale dzień mijał po dniu, a powozu z Aschbrok widać nie było. W końcu postanowiła iść do cukierni, aby się od pani Rowley czegoś dowiedzieć. 1 szczęście sprzyjało jej. Pani Rowley opowiadała właśnie sędzinie Brisco rozmaite nowiny z zamku, a mianowicie, że lady Forbes zawsze jeszcze tam bawi z swoją córką Anną, i że przed kilku dniami wiele tam było gości. Z powodu żałoby nie wyprawiano naturalnie żadnych bali. ale pomimo to bawiono się bardzo dobrze i wesoło. Lady Anna przepędza długie godziny w pokoju małej Stelli, wyjeżdża z nią, i niktby się oie dziwił, gdyby lord Chesley pojął ją za żonę. Helenka zadrżała i spiesznie opuściła cukiernię. Kto to jest? zapytała sędzina. Ta kobieta dziwnie się zachowuje. Żyła długo za granicą odrzekła pani Rowley, w której oczach fakt ten uniewinniał wszystko. Helenka tymczasem, nie mogąc się w mieście doczekać zobaczenia męża i córeczki, wybrała się do Aschbrok. Zamek leżał blizko miasta, a pani Bonder powiedziała jej, że mieszkańcom Broktonu wolno było chodzić do parku. Gdyby się więc zbliżyła zanadto do zamku, i gdyby ją kto zobaczył, mogłaby mówić, że chciała odwiedzić Kasię Bonder. I zamierzała to istotnie uczynić. i po Grunwaldzie pod panowaniem krzyżackiem pozostały, dobrowolnie Koronie Polskiej. Oświadczają przez posłów Kazimierzowi Jagiellończykowi w Krakowie, że wolą sprawiedliwe rządy polskie, niż niesprawiedliwe krzyżackie. I to czynią wśród pokoju i mimo wojen, jakie pod wodzą krzyżacką przeciw Polsce prowadziły. Gdzież to sie kiedy zdarzyło? Czyź ten sam fakt nie wystarcza za odpowiedź np. dziwnemu historykowi księdzu Nieborowskiemu, który świeżo w»oberschi. Volkszeitung«ratować chce honor marny marnego, obłudnego Zakonu w oczach swej pruskiej ojczyzny. Niechaj wiedzą, że choć»nieborowski< się nazywa, jest dobrym Prusakiem. Wyszukuje tedy i zestawia jakieś dowody o złych zamiarach Jagiełły, o brzydkiej jakoby jego polityce, a przecież prawda prosta, niezbita bucha światłem jasnem z prostych faktów, z położenia rzeczy, z history: zakonu i Prus. Namyślając się nad Grunwaldem,, powiedzieć sobie możemy: Grunwald uratował Polskę, którą zakon podzielić zamierzał. Grunwald utworzył wał ochronny dla całej Słowiańszczyzny, kryjącej się po za plecami męzkiej Polski. Jeżeli dziś Rosya niszczy Polskę, to niszczy ona w swym barbarzyńskim bezrozumie właśnie ten wał, który ją chroni. Ale Grunwald zrobił więcej. On uratował narodowość i kulturę polską. Pod osłoną tego zwycię stwa mogła Polska przez lat 300 rozwijać swoją kulturę, potęgę swej myśli czysto polskiej, uczucia narodowego, rozwijać język i skarby jego mnożyć. 1 jest ta polska kultura taka dziś potężną, że gdy markgraf brandenburski powoli doszedł do tytułu króla, nazwisko»pruski«biorąc od owej prowincyi polskiej, po starych słowiańskich Prusakach»Prusami«zwanej, i gdy następnie ten król pruski spowodował i przeprowadził podział Polski, już ta kultura polska swojem własnem życiem żyje i wzmaga się i rośnie mimo wszystkie starania wrogów. Polityczny upadek Polski jako państwa nie przyniósł upadku kultury polskiej. I to jest jeszcze dziś widoczny skutek zwycięztwa naszego pod Grunwaldem, dzisiejszy jeszcze nasz tryumf i moc nasza. Stosunek lekarzy do kas dla chorych. W poniedziałek dnia 4. bm. rozpoczęła komisya zabezpieczeniowa obrady nad najważniejszym ustępem rozdziału czwartego księgi drugiej projektu ustawy o zabezpieczeniach, a mianowicie nad»stosunkiem kas dla chorych do lekarzy, lekarzy dentystów, domów dla chorych i aptek«. Pierwszy paragraf tego ustępu ( 377) brzmi według projektu rządowego, jak następuje:»stosunki prawne kas dla chorych i lekarzy, wynikające z leczenia członków kas, porządkuje się za pomocą umowy pomiędzy kasami a lekarzami. Umowę zawiera się albo jako ogólną (allgemeiner) albo jako osobną umowę lekarską (besonderer Aerztevertrag).»Ogólną umowę lekarską zawierają kasy według przepisu 389 do 395 a lekarzami swego obrębu. Skoro taka umowa jest zawarta, może każdy potwierdzony przez władzę (aprobowany) lekarz, mieszkająjący w obrębie kasy, 1. leczyć członków kasy, jeżeli przystąpi do umowy piśmiennie, 2. zostać wykluczonym od przystąpienia, jeżeli zachodzi ważna przyczyna. Nazajutrz rano udała się w drogę, Artur pokazywał jej dawniej rysunki zamku, wiedziała mniej więcej, jak właściwy dom jej wyglądał, ale to, co ujrzała, przewyższyło wszelkie oczekiwania. Park był ogromny, trawniki przepyszne, w środku zaś znajdował się staw, na którego brzegu kołysała się mała łódka z napisem»stella«. Lord Chesley dał jej imię ukochanej córeczki. Helenka obeszła staw dokoła i stanęła przed zamkiem. Słońce oświecało wysokie wieże, a cały gmach wyglądał rzeczywiście imponująco. 1 gdy ujrzała dom męża, gdy pomyślała, że mogła tu być panią, zakryła twarz rękami i gorzkiemi zalała się łzami. Potem szła dalej, ale nigdzie nie widziała mieszkań ców zamku. Okna były pootwierane, biały dym unosił się z kominów, od czasu do czasu dało się słyszeć szczekanie psa, zresztą jednak panowała wszędzie głęboka cisza. Tęsknota Helenki wzmagała się z każdą chwilą. Czy będzie musiała wrócić bez spełnienia swego najgorętszego życzenia? Nagle ujrzała Artura wychodzącego na schody. Przy nim szła Stella, a za obojgiem biegły dwa psy. Mała dziewczynka śmiała się wesoło, i gdy stanęła na trawniku, zaczęła gonić swoich czworonożnych towarzyszów. Helenka oparła się o drzewo, sądziła bowiem, że siły opuszczą ją, i że upadnie zemdlona. Pierwszą jej myślą było biegnąć do dziecka, porwać je w objęcia i przycisnąć do serca, ale wyciągnięte ręce opadły bezwładnie: wszakże ona nie żyła! Stella matki nie miała! Gdy lord Chesley zbliżał się, przeszła Helenka szybko w boczną aleję. Nie śmiała spojrzeć na niego, on zaś wcale na nią nie zważał. Po chwili usiadł na ławce nad stawem, Stella zmęczona, zajęła obok niego miejsce, i oboje zaczęli wesołą rozmowę. Nieszczęśliwa matka patrzała na nich z gorącą tęsknotą. Była tak blisko istot, które najwięcej na świe- Zarząd kasy może wnieść o wykluczenie lekarza e przystąpienia do ogólnej umowy lekarskiej. O wniosku rozstrzyga wydział do umowy (Vertragsausschuss). Wykluczony lekarz i zarząd kasy mają prawo zażalenia do wyższej władzy administracyjnej, Ta rozstrzyga ostatecznie.»statut może upoważnić zarząd do zawarcia umowy jako osobnej umowy lekarskiej tylko z pewnymi lekarzami i pomijając przypadki nagłe do odmówienia zapłaty innym. W takim razie jednakże ma członkom, o ile to bez znacznego obciążenia kasy jest moźliwem, być pozostawiony wolny wybór pomiędzy przynajmniej dwoma lekarzami. Zmiana lekarza bez zgody zarządu podczas tego samego roku obrachunkowego lub tej samej choroby może być wykluczoną.«dyskusya ogólna nad powyższym paragrafem była bardzo ożywiona. Po przemówieniu przedstawiciela Koła Polskiego, który oświadczył się za wolnym wyborem lekarza wskazał mówca postępowych ludowców na konieczność wolnego wyboru lekarzy z powodów społeczno politycznych, jakoteź ze względu na rozwój sztuki lekarskiej, mianowicie chirurgii dla celów wojskowych. Ważną odgrywa tu rolę zaufanie chorych do lekarzy. Chory ma tylko do tego lekarza zaufanie, którego sam sobie wybrał. Gdyby przepisy projektu rządowego przyjęto, stan lekarski poniósłby wielką szkodę. Lekarze walczą już oddawna o wolny wybór lekarzy przy kasach dla chorych. Przedstawiciel Kola Polskiego zaznacza, iż w obecnych warunkach o porządnem i prawidłowem leczeniu chorych mowy być nie może i wnosi o zmianę 377 w tym kierunku, aby każdego lekarza tylko na przeciąg jednego roku można wykluczyć, jeżeli zachodzi ważny powód, który jednakowoż nie powinien być ani religijnym ani politycznym. Również powinni członkowie kas mieć prawo wyboru pomiędzy lekarzami, należącymi do kasy. Sekretarz stanu, p. Delbrück, twierdzi, że kasy każdej chwili mogą usunąć nieprawidłowości, które także przy wolnym wyborze lekarzy zachodzić mogą. Mówca liberałów także widzi idealny stosunek w wolnym wyborze lekarza, lecz sądzi, iż w obecnej chwili jeszcze nie można do tego przystąpić. Równocześnie wnosi o dodatek do 377, że jeżeli kasa ma więcej aniżeli 1000 członków, to na każde dalsze zaczęte pół tysiąca ma być do wyboru ustanowiony nowy lekarz, o ile miejscowe stosunki na to zezwalają. Socyalista wywodzi, że wolnego wyboru lekarzy dotąd przeprowadzić nie było można, że kasy miałyby w razie wolnego wyboru lekarzy ręce związane. Mówca wolnomyślnych żąda zmiany w myśl wolnego wyboru lekarzy, gdyż przyjęcie projektu rządowego dąży do upaństwowienia stanu lekarskiego i zmusiłoby znaczną część lekarzy do bezczynności. Przedstawiciel rządu wywodzi, że rząd nie chce przeszkadzać wolnemu wyborowi lekarzy, tylko chce pozostawić przy systemie lekarzy kasowych tam, gdzie wolnego wyboru nie można przeprowadzić, lub gdzie on wywołuje nieprawidłowości. Mówca centrowców zarzuca lekarzom jednostronne traktowanie sprawy. Zadanie wolnego wyboru lekarzy uważa za idealne, ale sądzi, iż przeprowadzenie go wiele szkody przyniesie. Socyalista przemawia w myśl projektu rządowego. Mówca konserwatystów ma znaczne wątpliwości co do wolnego wyboru lekarzy. liczmy dzieci czytać i pisać pa polska! cie kochała, a jednak dzieliła ją od nich przepaść nieprzebyta. Nie miała odwagi iść do nich i przefnówić; Widok czarnej krepy na kapeluszu Artura i czarna, żałobna sukienka dziecka, bolesne na niej wywarły wrażenie. Noszono pa niej żałobę, podczas kiedy żyła i była zdrową! Z glębokiem wzruszeniem widziała, jak Artur opowiadał coś dziecku i wkzazał ręką na niebo, czyżby więc mówił o niej? - Czy myślał może z żalem o jej wczesnej śmierci i o tem, jakiem by życie jego było teraz, gdyby ona nie była stanęła pomiędzy nim a jego szczęściem? Ojciec i córka siedzieli dosyć jeszcze długo na ławce, poczerń oboje wrócili do zamku. Życzenie Helenki spełniło się, zobaczyła swoich u* kochanych. 1 dla tych kilka chwil szczęścia odbyła daleką podróż i zmieniła całą swoją istotę. Sądziła, że odzyska spokój, gdy się przekona, że oboje żyją i są zdrowi, tymczasem rozpacz jej wzmagła się teraz do najwyższej potęgi, bo widok męża i dziecka zakrwawi! na nowo rany serca. Że na zawsze pozostanie już w Broktonie, o tem nie wątpiła wcale. Postanowiła mieszkać dalej u pani Bonder i szukać jakiego zajęcia, raz po raz zaś chodzić do Aschbrok i patrzeć zdaleka na Artura i córeczkę. Następnej niedzieli, gdy pani Bonder zapytała jej, czy chce z nią iść do kościoła, przyjęła z radością tę propozycyą, będąc pewną, że zobaczy znowu męża. Z ławki pani Bonder można było przejrzeć wygodnie całą świątynię, a tuż przed ławką znajdowała się ona biała marmurowa tablica, poświęcona zmarłej lady Chesley. Oczy Helenki zwracały się nieustannie w tę stronę i po raz setny już może czytała datę swej śmierci. (Ciąg dalszy nastąpi.)

3 Co tom słychać w świacie. - Ziemie polskie. Echa kradzieży jasnogórskiej. 24 Czerwca bawił w Częstochowie sędzia śledczy do spraw szczególn. wagi przy sądzie o- kręg, piotrkowskim, p. Kołomacki, celem porównania pereł i krzyżyka złotego z rubinem, znalezionych pod Dęblinem, w tern miejscu, gdzie poprzednio już znaleziono jedną perłę. Perełek tych 147, druciki mosiężne, kawałek szychu z sukienki i krzyżyk maleńki zloty z rubinem, służące do upiększenia sukienki. Wezwany jubiler częstochowski p. Szefler stwierdził, że perełki te są równe z poprzednio znalezionym, a krzyżyk, pordwnywając z rysunkiem sukienki perłowej, znalazł taki* w rysunku. Wobec tego nie ulega wątpliwości, że kosztowności, znalezione pod Dęblinem pochodzą z kradzieży jasnogórskiej. Na ślad świętokradców jednak dotąd nie natrafiono. Niemcy. Cesarz Wilhelm wyjechał w zwykłą swą podróż północną, z której powróci na początku sierpnia. Najświeższe żądania hakatystów. Hakatystyczny związek niemiecki, mający siedzibę w Gotha, wystosował*do rady pruskich ministrów podanie, w którem domaga się jako odpowiedzi na»poniżające Niemcy uroczystości polskie«, aby w dniu 15 lipca zastosowała pierwsze wywłaszczenie i ogłosiła tego dnia projekt nowej ustawy parcelacyjnej dla prowincyi wschodnich, oraz, żeby zarządziła, aby z początkiem roku szkolnego we wszystkich szkołach przedstawiano przy nauce bitwę pod Grunwaldem w oświetleniu odpowiadającem interesom i godności Niemiec. Z blizka i z daleka. Racibórz. W ostatnim czasie popełniono w Raciborzu i okolicy rozmaite kradzieże z włamaniem. Podejrzenie padło na muzykanta Kar pi sza z Borzucina, pow. raciborski, w którego mieszkaniu znaleziono rozmaite przedmioty pochodzące z kradzieży. Przypuszczają też, że Karpisz też popełnił ostatnią kradzież u mistrza szklarskiego Grossera przed tygodniem. Srebrne wesele obchodzić będą w przyszłą niedzielę 10. b. m. małżonkowie Józef i Klara Kuczowie na Płoni. Jubilatom życzymy, aby pan Bóg dozwolił im w czerstwem zdrowiu dożyć złotego jubileuszu. * Na dar grunwaldzki (Czytelnie ludowe) złożył na nasze ręce X. Y. Z. 4 mrk. Dalsze dobrowolne datki na ten cel chętnie przyjmujemy. Nieszczęśliwy wypadek wvdarzvl się w środę przed południem na budowli p. Burschika w ul. Wiktęryl. Mularz Jan Zwirzyna ze Sudoła spadł z rusztowania i odniósł poważne obrażenia. Wydział prowincyonalny udzielił powiatowi raciborskiemu zapomogę w wysokości najwyżej 70 ty$. mk. na zakupno gruntów potrzebnych pod kolejkę z Chałupek przez Hulczyn do Niem. Krawarza. Zbieranie kłosów zbożowych na polach jest tylko za wyr aźne m pozwoleniem właściciela dozwolone i to dopiero wtedy, kiedy pole zostanie czysto zgrabione. Kto się do tego nie zastosuje, naraża się na karę. Feyre sądowe rozpoczynają się z dniem 15 b. m, i trwać będą do 15 września. W tym czasie załatwiane będą w sądach tylko najpilniejsze sprawy. Piwo słodowe. Według paragrafu 1. ustępu 5 nowej ustawy o podatku od warzenia piwa niewolno piwowarom, handlarzom piwa i restauratorom, po u- kończenlu warzenia, dolewać wody do piwa, poza browarem. Handlarze piwa, którzy do gotowego piwa dodają cukru, podlegają przepisom ustawy o podatku od warzenia piwa. Piwo, produkowane z domieszką cukru, wolno sprzedawać pod nazwą piwa słodowego lub pod jakimkolwiek innem oznaczeniem, zawierające ni wyraz»słód«, tylko wtenczas, jeżeli prócz cukru użyto do fabrykacyi przynajmniej 15 kilogramów słodu na hektolitrze. Ę0ĘT Wciąż jeszcze można zapisywać»nowiny Raciborskie«na nowy kwartał. Abonament trzymiesięczny wynosi 1.20 mk., z przynoszeniem w dom 24 fen. więcej. * Z Raciborskiego. W okolicy Raciborza rozpoczęto już sprzęt żyta. * Bienkowice, pow. raciborski. W środę odbyło się uroczyste wprowadzenie w urząd nowego duszpasterza ks. prob. Leszczyka. W procesy! wprowadzono go do pięknie przystrojonego kościoła, gdzie wygłosił pierwsze kazanie do nowych parafian. Ks. kap. Operskalski przesiedlony został do Raciborza. * W Lubomi, pow. raciborski, spaliła się w poniedziałek po południu zagroda p. Praniczka. Pogorzelec był tylko nizko zabezpieczony. * W KuchelneJ, pow. raciborski, uderzył koń elewa gospodarczego Hansla kopytem w głowę i zadał mu ciężkie obrażenia. * Kobierzyce, pow. raciborski. Z skradzonych rzeczy u oberżysty Barsch kiego znaleziono automat muzyczny wśród żyta w polu. * Rybnik. W nocy na niedzielę napadnięty został robotnik Hoffman na moście przy ul. Rzezalne; przez czterech rzeziemieszków, którzy go sponiewierali kijami, pokaleczyli nożami i skradli mu cały zarobek. Na- [ stępnie zbrodniarze usiłowali go wrzucić do wody, lecz i napadnięty wołał o pomoc, a napastnicy widząc, że wołanie to* usłyszano, zbiegli czemprędzej. Dotychczas nie ma po nich śladu. Z Rybnickiego. Majątek rycerski Połom sprzedał hr. Haugwitz braciom Salamonom za mk. Gazety niemieckie donoszą, iż bank polski ofiarował mk. wiecej, lecz hr. H. nie chciał majątku sprzedać w ręce polskie. Ile w tein prawdy, nie wiadomo, podobno też zrobiono układ, nie dozwalający sprzedaży majątku Polakowi pod karą mk. * Koźle. Przed kilku dniami taka tu szalała wichura, że w tutejszej przystani huragan pochwycił dwie windugi portowe i rzucał nimi jak piłkami. Łódź jedna została przez to tak silnie uszkodzona, że zatonęła. Z ludzi nikt nie poniósł szwanku. Windugi portowe uległy zniszczeniu. Straty są wielkie. * W Poborzowie, pow. kozielski, powiesił się w stodole mularz Józef Karwat. Powód samobójstwa niewiadomy. Za kilka tygodni miało się odbyć jego wesele. * W Ktodnioy. pow. kozielski, spaliły się w nocy na poniedziałek stodoły oberżysty Kirchnera i chałupnika Karwata. Spaliły się także rozmaite maszyny i znaczne zapasy słomy. Obaj pogorzelcy byli zabezpieczeni. * Strzelce. Środowy jarmark, połączony z targiem na bydło, był wprawdzie dość obficie obesłany, ale brakło kupców na bydło. To też przy wysokich cenach obrót w handlu był nader słaby. Jarmark był więcej ożywiony, mimo to kramarze nie byli ze zbioru zanadto zadowoleni. Pewien 16-letni chłopak chciał skraść pewnej kobiecie pieniądze pobrane za co dopiero sprzedaną krowę, lecz został pochwycony na gorącym uczynku kradzieży oddany w ręce policyi. * Leśnica, pow. strzelecki. Wiadomość, jakoby tu miał być pobudowany prowincyonalny zakład dla obłąkanych, okazała się mylną. * Z Pszczyńskiego. W Dzieckowicach liderzy! piorun w dom leśnego Hickethiera, lecz nie wzniecił pożaru, tylko rozmaite sprzęty zostały uszkodzone. * Z Prudnickiego. Z Łączka donoszą z wielkiem zgorszeniem, iż ks. dziekan i inspektor lokalny Woysky obchodził dnia 29 czerwa 50cio letni jubileusz kapłaństwa, przyczem na powitanie niemieckie fabrykanta Glatzla odpowiedział po polsku i w polskim języku wzniósł okrzyk na cześć Ojca św. i cesarza, poczem dopiero odśpiewano niemiecki hymn narodowy. Z tego widać, iż Niemcom wszystko za mało, a na dźwięk polskiej mowy cierpnie im skóra. Z Westfalii. W Marten miał się odbyć 3-go b. m, zlot Sokołów, lecz policya zakazała noszenia mundurów sokolskich, odznak i sztandarów, wskutek czego Sokoli woleli zaniechać zlotu. Gdy naczelnik Sokołów druh Kończak, wydał komendę do rozejścia się po polsku, został zapisany na karę. Nie pozostało mu nic innego, jak ręką dać znak, żeby się Sokoli rozeszli. Kupca", wychodzącego w Poznaniu 1 i 16 każdego miesiąca, nr. 13 zawiera: Sprawa zakładania składów ludowych. Składy ludowe wiejskie a kupiectwo nasze. Składy po wsiach. Godzina myśli. (W sprowie zakładania składów ludowych.) XV sprawie składów ludowych wiejskich. Glosy przeciwko składom ludowym. Informacye nasze o składach ludowych. Propaganda w zawodzie kupieckim. Niektóre szczegóły o załatwieniu spraw celnych. Ze wspólnej teki adwokatów Drwęskiego w Poznaniu, dr. Englicha w Bydgoszczy, Mielcarzewicza w Toruniu, dr. Nowickiego w Bydgoszczy, Ratajskiego w Raciborzu, dr. Świniarskiego w Inowrocławiu, Grabarza w Grudziądzu. Znaczenie przemysłu dla społeczeństwa. Znak towarowy. Do czego służyć może także Kinematograf. Łapki na muchy. Kupcom i przemysłowcom polecamy gorąco»kupca«.- Abonament kwartalny wynosi 1,56 mk. z odnoszeniem do domu. Abonować można na każdej poczcie. i...rnammmmtmmmmmmmmmmm Z innych dzielnic. Z Poznańskiego. Gazety niemieckie donoszą, iż ks. kanonik Jasiński w Gnieźnie mianowany został tamtejszym biskupem sufragbnem. Inne wymieniają na tę godność ks. kanonika Kloskiego.»Kuryer Poznański«dowiaduje się z wiarogodnego źródła, że obie wiadomości nieprawdziwe. NOWINKI. Przyznanie sie hr. Ronikiera. Według krążących w Warszawie pogłosek, zaczerpniętych z kół sądowych, hr. Ronikier, aresztowany pod zarzutem głośnego morderstwa w pokojach umeblowanych na osobie ucznia Chrzanowskiego miał wreszcie przyznać się do winy. Na skutek starań rodziny hr. Ronikiera pisma nie zamieszczają żadnych informacyi w sprawie tego morderstwa. Strzały w gmachu sądowym. W sądzie ziemiańskim w Berlinie rozegrała się niezwykła scena. W oddziale karnym odbywa! się proces o odszkodowanie przeciw Aleksandrowi Dupickowi, synowi właściciela ziemskiego z Człuchowskiego. Po zapadnięciu wyroku oskarżony dobył rewolweru i dał 5 strzałów do swej oskarżycielki, którą w stanie beznadziejnym odwieziono do szpitala. Sprawcę aresztowano. Straszne nieszczęście kolejowe wydarzyło się w Północnej Ameryce. Wskutek zderzenia się dwóch pociągów pod Dayton 36 osób zostało zabitych a 75 rannych. Wybuch prochowni. Podczas strzelania do tarczy w Boulder, w Hiszpanii, strzelił jeden ze strzelców w budynek, w którym przechowywano proch. Nastąpiła wskutek tego eksplozya; 6 osób zostało zabitych, a 20 jest rannych. -- Wykonanie wyroku śmierci. W Zgorzelcach ścięty został we wtorek rano przez kata z Wrocławia sługa więzienny Scholz, skazany przez sąd przysięgłych na karę śmierci za zamordowanie pewnej dziewczyny. Wielki pożar wybuchł onegdaj w nocy w fabryce firmy Orenstein i Koppel w Szpandawie pod Berlinem. Szkody obliczają na 300 tys. mk. Tysiąc osób utonęło! W okolicy chińskiego miasta Czangte w prowincyi Hunan wylała rzeka Huankiang. Przeszło tysiąc osób zginęło w nurtach. Całe żniwo zniszczone. Zanosi się na bunt ludności z powodu klęski głodowej. Rodacy, abonujcie i rozszerzajcie «NOWINY RACIBORSKIE!» Od Redakcyi. Wim. X- X. Za nadesłane dziękujemy; zamieścimy, o ile miejsca starczy, w przyszłym numerze. Od Ekspedycyi. Czytelnikom, którzy maję u ma#»żywot Pana Jezusa i Maryi Panny do oprawy, donosimy, ii książki sę gotowe i można je w ekspedycyi odebrać. NA DESŁANO. Welt-Kino w Raciborzu. Program z bieżącego póltygodnia musi zadowolić najwybredniejszą publiczność, dla tego też zwiedzenie Welt-Kino jest polecenia godnym. Kino-Metropol w Raciborzu. Program z bieżącego tygodnia jest bardzo urozmaicony, jak widzimy poniżej, dla tego też i obejrzenia godny. Ceny targowe w Raciborzu. z dnia 7-go lipca 1910 r. Pszenica żółta (za 100 kilo) ,&1 W Żyto» #0» Jęczmień»»».. 13,50 13,50» Owies» * ,60» Ziemniaki za 50 kilo (1 centnar) ,70 * Siano».... 3,00 2,50» Słoma (100 kl.) ,16» Słoma krótka... 3,00 3,00» Masło do jedzenia za funt... 1,25 1,00» Masło stołowe»».,. 1,30 1,20» Jaja mendel (15 sztuki., ,75» Dowóz był bardzo mały. Wrocławskie ceny zboża i dnia 7. lipca za 100 kilogr towar dobry średni pośledni Pszenica biała ,40 19, ,30-17,90» żółta , ,3018,20-17,20 Zyto , ,10 12,OJ 11,10 Jęczmień browarowy 00,00-00,00 00, ,00 00,00 Jęczmień , ,5012,40-12,10 Owies 14,80 14, ,7013,60-12,80 Groch Wiktoria 23,00 22, ,0019,00-18,00 Groch ,0017,80-16,80 16,CO 15,50 Siano nowe za 50 kg: 3,53 3,80 rak. Słoma długa a# kopę 28,00 30,00 mk Za ogłoszenia redakcya nie przejmuje żadnej odpowiedzialności. Kinematograf Metropol Długa ul. I Racibórz Długa ul. I Program zawiera pomiędzy innemi: od 9 12 lipca Pobożne kłamstwo, dramat. Lola jest nie* grzeczną, humorystyczne. Stary robotnik portowy, dramat. Hypnotyzowany huzar, od 13 do 15 lipca. Pochwycenie rabusia kolejow., dramat. Policya przyszłości komiczne. Zasłużona kara, dramat. Kuzyn ze wsi, komiczne. komiczne. Recytator: Neus. Kaufmann, zwany Antonius. Przy fortepianie i harmonium Willi Cołinu

4 1 nooooononooonononobononoooooaoa ivielßa wyprzedaż o o ^=Ą aż do 21 lipca o o o Na wesela pieca mój mili Skład chust ( chust na głowę, szali w rozmaitych cenach i deseniach, jedwabi na suknie, fartuchów, jup, wsypów po każdej cenie, holder, firanek, małeryi na cfioónifii, nafiryć na słoły, zasłono w, poszew, Chustek do nosa; ręczników; obrusów, mmmmm JakóbKoplowitz 55 Racibórz, Odrzańska ulica 7, A -...dom towarów manufakturowych i modnych. onononononononononoeiohonononoa WELT-KINB Otwarcie interesu! Szanownej Publiczności Raciborzu i okolicy donoszę uprzejmie, Kj w Raciborzu, Przeniesienie interesu. iż założyłem w Raciborzu, Opawska ul. nr. 7 Górnozbor. ul. 10 i skład nagrobków T warsztatem rzeźbiarskim. Program od 9-12 lipca Szanownym moim Odbiorcom, jako też Przystań w Neapolu. szanownej Publiczności Raciborza i okolicy Z powodu długoletniej praktyki i studyów technicznych jestem w stanie za Narzeczona z zaczarowanego zamku. donoszę uprzejmie, iż z początkiem kwiedośćuczynić wszelkim wymaganiom. Prace moje będą tern więcej warte, że tnia przeniosłem mój popiera mnie firma marmuru i granitu Scheff ler nast. w Koziej- Cierpienia jojca szyi (Ziegenhals). Przez punktualną dostawę, jak najlepsze wykonanie # główny interes towarów przy obliczeniu najniższych cen starać się będę zjednać sobie zaufanie i rodziny. ^ kolonialnych i delikatesów życzliwość szanownych moich odbiorców. Przewodnik, obraz CJ 2 Kozielskiej ul. na ze życia. Wesoła wycieczka ^%Wie!kie Przedmieście 46 na wieś. Prosząc o poparcie mego przedsiębiorstwa pozostaję Z wysokim szacunkiem Hans Wycisk, mistrz rzeźbiarski, -- pflt* Mówi się także po polsku. HM ##**### A#*.##.###.####* ' r Szanownej Publiczności donoszę niniejszem u- X» przejmie, iż z dniem dzisiejszym sprzedałem istnieją- tr cy tu od lat wielu pod firmą A. Kruliczek pk~ interes produktów rolnych oraz hurtowny interes dziczyzny <$» # p. Antoniemu Dudek Dziękując szanownym moim Odbiorcom za o- ^ kazywane mi zaufanie, proszę takowe przelać także ' /$«- _+\ na ino;ego następcę. ' w Ż wysokim szacunkiem A. Kruliczek. J Powołując się na powyższe ogłoszenie, proszę d% zaufanie okazywane firmie A. Krul czek tavże i mnie zachować, a zawsze starać się będę życzenia szan. moich Odbiorców jak najlepiej spełniać. dl» Z wysokim szacunkiem L $ Antoni Dudel. t r Listy chrzestne w wielk. wyborze polecają Nowiny Raciborskie Racibórz. Odtąd mieszkam w ul. domu dla sierót a nie w ul. Browarowej. Przeniesienie interesu! Szan. mojej Klienteli donoszę uprzejmie, iż z dniem 4 lipca przełożyłem moją «a drukarnię na ul. Domu sierót (Waisenhausstrasstj nr. 2 przy szkole dla chłopców. Zaznaczam również, iż prowadzę wszelkie artykuły szkólne. Prosząc o dalsze łaskawe poparcie, pozostaję z wysokim szacunkiem H. Glattki, Racibórz, drukarnia i skład artykułów szkolnych, rh SKorą i rzetelną usługą starać się będę zachować i nadal zaufanie szanownej Publiczności w mojem nowem przedsiębiorstwie. Prosząc o łaskawe poparcie, pozostaję z wysokim szacunkiem Jasi Kubny, Racibórz 1. wn Bww Siarę mery budynkowe na sprzedaż do natychmiastowego rozebrania. Stieben & Frank, Racibórz, Zwingerstr. Redaktor odpowiedzialny Jdzef Palędzki w Raciborzu. Nakładem i czcionkami»nowin Raciborskich«w Raciborzu. IO o o o 8 O Zaproszenia na wesela i zabawy wykonuje prędko i tanio drukarnia Nowin Racib. Racibórz, Panieńska ul. www EBafiBasaBga

5 Dod. do nr 80 Nowin Raciborskich Do wioski rodzinnej. Czemżeś mię ty wiosko moja, Tak rozkochała dla siebie, Jak matka syna; Jak ta kochanka dziewoja, Ze mi żyć ni śnić bez ciebie, Wiosko jedyna! Czemu wiosko ma rodzinna, Gdym odchodził w świat szeroki Za twe granice: Jak za matką, myśl dziecinna, Czułem w sercu żal głęboki, W sercu tęsknicę... Czemu obce miasta kraje, Jak wspaniałość, ich dostatki, Ni cuda ni dziwy Nie cieszyły mię, serce staje... Do rodzinnej pragnąc chatki, Rodzinnej niwy. Boś ty wiosko ma patronka... Mnie powiła, wypieściła, Twojego syna, Bliżej nieba, Boga, słonka... Twoje chatki rozgościła, Wiosko jedyna! Na 8. niedzielę po Świątkach L e k c y a z listu św. Pawła do Rzymian rozdział 8, wiersz Bracia! Powinni jesteśmy nie ciału, abyśmy podług ciała żyli. Albowiem jeśli podług ciała żyć będziecie, pomrzecie: ale jeśli Duchem sprawy ciała umartwicie, żyć będziecie. Bo którzykolwiek Duchem Bożym rządzeni są, ci są synami Bożymi. Boście nie wzięli ducha niewolstwa znowu ku bojaźni, aleście wzięli ducha przywłaszczenia za syny, przez którego wołamy, Abba (Ojcze.) Albowiem ten Duch świadectwo daje duchowi naszemu, iżeśmy są synami Bożymi. A jeślić synami, tedyć i dziedzicmi: dziedźicmiż Bożymi, a społu dziedzicmi Chrystusowymi. Ewangelia św. Łukasza rozdział 16, wiersz 1 9. W on czas powiedział Jezus uczniom Swoim tę powieść: Był niektóry człowiek bogaty, który miał włodarza, a ten był doniesion do niego, jakoby rozproszył dobra jego. A wezwał go, i rzekł mu: Cóż to słyszę o tobie? Oddaj liczbę włódarstwa twojego, albowiem już włodarzyć nie będziesz mógł. 1 mówił włodarz sam w sobie: Cóż uczynię, gdyż Pan mój odejmuje odemnie włódarstwo? Kopać nie mogę, żebrać się wstydzę. Wiem, co uczynię; że gdy będę złoźon z włódarstwa, przyjmą mnie do domów swoich. Wezwawszy tedy każdego z dłużników pana swego, mówił pierwszemu: Wieleś winien panu memu? A on odpowiedział: Sto bareł oliwy. I rzekł mu: Weźmij zapis twój, a siądź natychmiast, napisz pięćdziesiąt. Potem drugiemu rzekł: A ty wieleś winien? A on rzekł: Sto beczek pszenicy. I rzekł mu: Weźmij zapis twój, a napisz ośmdziesiąt. I pochwalił Pan włódarza niesprawiedliwości, iż roztropnie uczynił. Bo synowie tego świata roztropniejsi są w rodzaju swoim nad syny światłości. A ja wam powiadam: Czyńcie sobie przyjacioły z mamony niesprawiedliwości, aby gdy u- staniecie, przyjęli was do wiecznych przybytków. ' Racibórz, Sobota dnia 9-go Lipca 8910 r. Nauka.»Oddaj liczbę włódarstwa twojego, albowiem już więcej nie bodziesz mógł szafować*. Temi słowy Bóg, najwyższy Pan i Sędzia nasz, odezwie się też raz do nas. Albowiem nam wszystkim poruc/ył część swych dóbr; ale nie uczynił nas ich właścicielami, lecz tylko zarządzę mi. A gdy dla nas wybije godzina śmierci, wtedy nadszedł czas gdzie z urzędu naszego złożeni zostaniemy i rachunek włódarstwa składać będziemy musieli. Ten sąd, który nad każdym poszczególnym człowiekiem zaraz po śmierci się odbywa, nazywamy sądem szczegółowym w przeciwstawieniu do ogólnego albo powszechnego sądu, który odbędzie się w końcu świata. Aby módz o- stać na tym sądzie, uprzytomnijmy sobie naprzód tę prawdę, że taki sąd rzeczywiście się odbędzie, potem rozważmy, jak się odbywać będzie a nareszcie jak się nań powinniśmy przygotować. Zaraz po śmierci odbywa się sąd szczegółowy. Już poganie, idąc tylko za światłem rozumu i sumienia, byli przekonani o tern, że zaraz po śmierci odbywa się dla każdego osobny sąd. Wymieniali nawet sędziów i to takich ludzi, którzy w życiu sprawiedliwością się odznaczali. Byli to: Minos, Eakus i Raoamantus Oni rozstrzygali, c/y dusza przyjdzie na śliczne pola elizejskie, czy też ulegnie karom, które odpowiadają występkom za życia, według tego co uczynił, lub dobre, lub złe*. Wszystkie więc sprawy nasze pod ścisły rachunek wzięte i strasznym sądem sądzone będą Wszystkie. A naprzód wszystkie grzechy przeciw przykazaniom Bożym i kościelnym, popełnione bądź przeciw Bogu, bądź przeciw bliźniemu, bądź przeciw sobie samemu, i grzechy najtajemniejsze, i grzechy zapomniane, i grzechy cudze, to jest te, których staliśmy się powodem u drugich jednem słowem wszystkie. O! ileż grzechów, na które tu nie zważamy, tam ujrzymy! grzechów rozlicznych w rodzaju, w li czbie nieprzebranych, w ciężkości niezmiernych, w złości swej szkaradnych! Zbadane i policzone zostaną wszystkie grzeszne myśli. Zbadane i zliczone zostaną wszystkie uczynki.»będę cię sądził«mówi Bóg przez usta proroka Ezechiela (7, 3),»według dróg two;ch, i położę przeci wk > tobie wszystkie obrzydłości twoje*. A także i 0 dobre uczynki opuszczone pytani będziemy. O jakaż trwoga nas ściśnie, gdy nam zabrzmią w uszach sł iwa:»policz, przeważ, rozdziel*.»policz łaski, któreś otrzymał w ciągu twego żywota* O Boże! ileż to łask zmarnowanych, wzgardzonych!»przeważ je na szali twego powołania.«waga ta nie srebrna ani złota, leoz z Krwi Chrystusowej! O! jakaż to waga! jaka cena nieskończona!»rozdziel dobry ich użytek od użytku złego.* O! jakaż tu różnica straszna! Ileż to obowiązków naszego stanu zaniedbanych! ileż to środków zbawienia odrzuconych, ileż sposobności do czynienia dobrego wzgardzonych Cóż poczniemy, gdy Sęd/ia Boży głosem piorunującym zawoła: zdaj 1 czbę! Zdaj liczbę z czasu, który ci miłosiernie był dany do pokuty, do przymnożenia łaski, do zasłużenia łaski, do zasłużenia na chwałę; z czasu, z tego skarbu nieocenionego, któryś roztrwonił albo na próżnowanie, albo na czynienie czego innego jak to, coś był czynić powinien, albo na czynienie złego. Zdaj 1 i czbę z talentów, które ci były powierzone, a które albo jako leniwiec zagrzebałeś, albo jako złośnik bezbożnie sponiewie ałeś, lub przeciw Bogu użyłeś. Zdaj liczbę z tylu opuszczonych lub źle odprawionych spowiedzi, komunii, rozmyślań, ćwiczeń duchownych i t. p. Zdaj liczbę z tylu grzechów, któreś mógł od wrócić; z tylu dusz, któreś mógł zbawić; z tylu cnót, któreś mógł rozkrzewić! Po rozprawie sądowej zapada wyrok. Jest on pełen pociechy dla sprawiedliwego, zwłaszcza, jeżeli na duszy jego nie znajduje się żadna plama ani żadna kara doczesna nie pozostaje do odpokutowania. Albowiem w takim razie usłyszy słowa Sędziego (Mat. 25, 23):»Dobrzeć sługo dobry i wierny; gdyżeś był w ernym nad małem, nad wielem cię postanowię; wnijdź do wesela Pana twego*. Albo odezwie się taki glos, jak na sądzie powszechnym (Mat. 25, 34):»Pójdź błogosławiony Ojca mego, otrzymaj Królestwo ci zgotowane od założenia świata.«1 przyjdą Aniołowie i zaniosą tę duszę do nieba, boć o zmarłym Łazarzu mówi Chrystus Pan (Łuk. 16, 22):»Lima rł żebrak (Łazarz), a poniesion był od Aniołów na łono Abrahamowe. Jeżeli zaś jeszcze kary doczesne pozostaną do odpokutowania, dusza zbawiona będzie, wszakże tak jako przez ogień wedle słów św. Pawła Apostoła (1 Kor. 3, 15), to znaczy, że skazana na męki czyścowe, które cierpieć będzie wedle miary wyznaczonej, chyba że pomoc wiernych Kościoła wojującego jej czas mąk skróci. Do potępionego zaś i skazanego na wieczne męki odezwie się Sędzia sprawiedli wy, tak jak Pan do sługi złego gnuśnego (Mat. I 25, 30): Niepożytecznego sługę wrzućcie do ciemnoj ści zewnętrznej; tam bidzie płacz i zgrzytanie zębów. Albo tak jak na sądzie powszechnym (Mat. 25, 41) : i idź precz odemnie przeklęty w ogień wieczny, który j zgotowany jest djabłu i aniołom jego. Jak możemy i powinniśmy się więc na sąd Boży! przygotowywać? Oto pr/ez życie prawdziwie chrześciańskie, ażeby się tern więcej zabezpieczyć przed straszliwemi skutkami sądu szczegółowego. Pamiętajmy zawsze, że przyjdzie dz eri, w którym będzie trzeba złożyć rachunek z całego naszego życia. Usiłujmy sobie zjednać miłosierdzie Sędziego przez żywą wiarę, złączoną z pokorą, mocną ufność i szczerą poprawę życia. w Południowej Afryce. (Korespondencya.) Marianhill, 16 maja Szanowny Redaktorze! Tym razem pragnę opisie cokolwiek świat gwiazd w naszych stronach. Skoro Europejczyk, chcący wstąpić do klasztoru misyjnego w Marianhill, przybędzie z miasta portowego Durban na najbliższą naszą stacyę Pinetown, zazwyczaj już zmrok zapadł, chociaż jest dopiero godz. 7 wieczorem. U nas bowiem zmrok wieczorny trwa bardzo krótko, nie tak jak w Europie, gdzie dzień zwolna się kończy. U nas przemiana dnia w noc odbywa się szybko. Za to tern większe wrażenie sprawia piękne sklepienie niebieskie, pokryte gwiazdami. Jednem z pierwszych pytań, jakie sobie stawia Europejczyk podczas wieczornej podróży z Pinetown do Marianhill, jest:»gdzie się znajduje krzyż południowy?«,spoglądając na niebo, zasiane gwiazdami, na»drogę mleczną«wnet się też spostrzeże»krzyż południowy.«jestto gwiazda, składająca się z jednej gwiazdy pierwszorzędnej wielkości, dwóch gwiazd drugorzędnej i jednej gwiazdy trzeciorzędnej wielkości, w formie krzyża. Łagodnie i mile spogląda gwiazda ta z niebieskich przestworzy w kraj pogan, jakby im chciała wskazać, że jedynie w krzyżu znajdą ratunek i zbawienie. I coraz głębiej w kraj pogański zapuszczają się misyonarze, aby niewiernym głosić słowo Boże. - Również pięknemi są i inne gwiazdy, jak»cyrkel«,»okręt«,»gołąb«,»ołtarz«,»ryba«,»południowa korona«i t. d. Obecnie (a więc 16 maja Red.»Nowin Rac.) podziwiamy na firmamencie niebieskim wspaniałą, dawno już zapowiedzianą przez uczonych kometę halleya, z olbrzymim ogonem; jest ona widzialną o godz. 37» rano. W poniedziałek Zielonych Świątek ogon był tak długi, źc zajmował przeszło jednę trzecię firmamentu niebieskiego. Za dwa dni (18 maja) przechodzić będzie przez niego ziemia. Kometa z dniem każdym staje się większą i zdaje się zbliżać ku ziemi. Kafrowie z przestrachem patrzą na to zjawisko i wypytują Misyonarzy o jego znaczenie. Pociesza ich tylko to, że głowa komety zwróconą jest ku Europie, a ogon ku Afryce. Myślą więc, że im się nic złego nie stanie. Murzyni wogóle są bardzo skłonni do zabobonów. Przy tej okazyi pragnę też pomówić cokolwiek o religii murzynów. Jeżeli się czyta w gazetach, iż bezbożność w rozmaitych stronach cywilizowanej Europy coraz więcej się rozszerza, wdziera się już nawet w najniższe warstwy społeczeństwa, natenczas trzeba przyznać, źe takiej bezbożności nie ma tu nawet wpośród pogan. A dla czego to? Czyż dzikie, pogańskie szczepy Afryki mają jaką wiarę? Przypatrzmy się pierwszemu lepszemu murzynowi, który urodził się poganinem. Spostrzeżemy, źe nosi na

6 szyi, rękach i nogach rozmaite sznurki, łańcuszki, wstążeczki, a ze szyi zwieszają mu się rozmaite muszle, kostki, kawałki drzewa i t. d. Jest to dowodem, iż pogańscy murzyni mają wiarę, o- czywiście na swój sposób. Wierzą bowiem i są o tern przekonani, że te sznurki, wstążeczki itd. są pewnym i skutecznym środkiem ochronnym przeciwko wpływom złego ducha. Dla tego też zawięzują sobie takowe około szyi, rąk i nóg, przywołując ku pomocy nadziemskie duchy. Mniemają oni, iż wskutek tego ich bóztwo sprzyjać im będzie i nic złego im się nie przytrafi. Murzyni wierzą też w duchy, bożków i wszelkiego rodzaju czarodziejskie siły. Wierzą w najwyższą istotę, która panuje po nad światem, a więc w Boga. Jest to atoli, wedle ich pojęcia istota, która chwilowo niczem się zajmuje, a rządy nad światem powierzyła mnóstwu duchów. Te to duchy mają zdaniem murzynów losy rodu ludzkiego w swych rękach. Dla tego też stara się murzyn na każdy sposób pozyskać sobie łaskę swego bóztwa i takową utrzymać. Jakie bóztwo sobie wybierze, to zależy od jego woli i odnośnych warunków, w jakich się znajduje. I tak opowiadał pewnego dnia pewien murzyn jednemu z O. O. Misyonarzy, który nabył się w stepach (pustyni) febry:»skoro my murzyni musimy iść w stepy, wtedy robimy najpierw»kufundika«, to znaczy, bierzemy najpierw łyko, robimy w niem kilka węzełków i przywięzując sobie takowe do szyi, rąk lub nóg, przyzywamy nasze bóztwa ku pomocy. To skutkuje i chroni nas przed złośliwą febrą. Możnaby się wprawdzie śmiać z takiego zabobonu, lecz trzeba też uwzględnić przekonanie murzynów. Chociaż wielkiem głupstwem jest podobny przesąd, jest on jednakowoż dowodem, iż murzyn ma swoją religię. A zapyta ktoś kafra, dla czego nosi sznurki z perłami lub inne za wieszadła na szyi, to odpowie mu tenże, iż mają go (murzyna) chronić przed duchami, czychającemi nań w bananach (drzewach), kiedy obok nich przechodzi, bo inaczej gotowe mu coś złego zrobić. Niedawno temu przybył do jednego z O. O. Misyonarzy stary naczelnik plemienia, który od głowy do stóp był obwieszony rozmaitemi rzeczami, jak kostkami, różkami, kamyszkami, kawałkami drzewa, wszelkiego rodzaju rzeczami rzeźbionemi, muszelkami i t. d., tak, że przy kaźdem poruszeniu wszystkie zawieszadła brzęczały na nim. Były to wszystkie jego bóztwa, których łaski pragnął sobie zaskarbić. Misyonarz chciał sobie z jego zawieszadeł zażartować, lecz źle się wybrał. Starzec oświadczył mu z całą powagą: Ta kostka uratowała mnie razu pewnego od śmierci: ta nóżka daje mi moc i siłę; owa muszelka zapewnia mi zdrowie«i t. d. W taki sposób umiał o każdym przedmiocie coś dobrego powiedzieć. Nie pozwolił sobie też starzec niczego wyperswadować, lecz nie dziw, wszakże w pogaństwie zestarzał się i osiwiał. Murzyni wierzą w wyższą moc i są przekonani, iż duchy istnieją. Dla tego składają im też rozmaite ofiary, w zwierzętach i innych rzeczach, aby sobie ich łaski zaskarbić. Żaden murzyn nie jest bez religii. Każdemu z nich jest wiara drogą, jako spadek po przodkach. Jakżeby to było pięknie, gdyby to samo można powiedzieć o każdym Europejczyku! Dalej jest bardzo zakorzenioną wśród murzynów wiara w życie duszy po śmierci i w pewną łączność zmarłych z pozostałymi na ziemi członkami rodziny, zwłaszcza przodków z potomstwem. Dla tego też zauważyć można, jak niewiasty i dzieci kaferskie potajemnie zanoszą strawę i napoje do grobów ich zmarłych naczelników plemienia lub najbliższych krewnych. Jestto widocznym znakiem, źe wierzą w to, iż dusza po śmierci nie zamiera, tylko, zrzuciwszy ze siebie ziemską powlokę, na drugim świecie żyje dalej, i że można, a nawet trzeba tym duszom przyjść w pomoc. Murzyn wierzy w to, iż życie pozagrobowe jest tylko dalszym ciągiem życia doczesnego i to w tych samych warunkach. Wedle ich mniemania naczelnik plemienia na ziemi zajmie to same stanowisko na drugim świecie, pan pozostanie panem, sługa sługą i t. d. Wierzą atoli dalej, że jeżeli ktoś za życia coś złego popełnił, n. p. kogo obrabował lub zamordował, natenczas musi po śmierci popełnioną zbrodnię odpokutować, i to w ten sposób, że dusza jego przechodzi w jakieś zwierzę, wedle wielkości popełnionej zbrodni, na przykład: w małpę lub kozę, w mrówkę i t. d. Dopiero wtedy dusza odzyskuje swą wolność, kiedy wystarczająco odpokutowała. Murzyn wierzy głęboko w życie przyszłe na drugim świecie. Trzeba przytem wziąć na uwagę, że stosunki, otoczenie, zwyczaje i obyczaje, kraj i ludzie w Afrycie różnią się wielce od europejskich. Czarni poganie nie mają żadnych szkół, nie mogą więc się kształcić, nie dostają do rąk książek i pism naukowych, któreby ich objaśniły o prawdzie, wierze i sprawiedliwości. Europejczykowi natomiast wszystkie te środki stoją do dyspozycyi. A jednak kultura i cywilizacya, chociaż wolno, ale stale przedostaje się w najodleglejsze zakątki pogańskich plemion Afryki i robi coraz większe postępy. Z pomocą Bożą także światło wiary i prawdy Bożej, objaśniane przez usta O. O. Misyonarzy, przedostanie się do serc pogan i zapuści w nich głębokie korzenie. W końcu donoszę jeszcze, iż na początku maja przybyły tu znowu nowe siły z kraju, które pragną się poświęcić pracy misyonarskiej wśród pogan. W sobotę, w wig lię Zielonych Świątek, ochrzcono tu znowu większą liczbę Kafrów, starszych i młodszych. Na przyszły raz więcej o tern. Najserdeczniejsze pozdrowienie przesyła krewynm i znajomym w starej ojczyźnie. O. Quiotek. - > 3 Na wesela i uroczystości! Man Block, tsestylacyai Racibórz, Wielkie Przedmieście 34 Rum, żytniówka, koniak, LIKIERY, SPIRYTUS, WINA li O) dobre i jak najtaniej. # 3 Książki do nabożeństwa poleca w jak największym wyborze księgarnia»nowin Racib.«% Polecam moją zawsze 3C = 3C rac»3cl:2$: r3l świeżo paloną cjidlwq 5 funt po 1.10, 1.20, 1.30, 1.40 do 1.80 mk. # Przesyłka pozamiejscowa od 9 funt. począwszy franko za zaliczką. Dalej polecam Wszelkie towary kolonialne po możliwie najniższych cenach. Wielki skład cygar i papierosów. ity Rzetelna usługa. Czerwone i własne marki rabatowe, k J Max Tiiau Racibórz, plac Dominikański 4, dawniej Reisch. Hj Co piątek zawsze świeżo wędzone śledzie, śledzie zwi- W Jane (rollmöpse), marynowane, biklingi itd. ^ Redaktor odpowiedziała? Jdsef Palfidzki w Raciborzu, Nakładem i czcionkami»nowin Raciborskich«w Raciborzu. Fraszki i żarty. U proboszcza. Głowę sobie można urwać, gadając z wami. Nie przeczę, że w metrykach musicie być zapisani, a le, aby znaleść daty, muszę przeć e wiedzieć choć w przybliżeniu czas waszego urodzenia. Toli, mój jegomościnku, jak moja matusia żyli, to mi godali, zek się urodziła akurat podczas okopowania zimnioków. Szanownej Publiczności Raciborza i okolicy donoszę u- przejmie, iż otworzyłem w Odrzańskiej ulicy 10 skład maszyn do szycia i weiocypedów połączony z warsztatem reparacyjnym. Dziękując za dotychczas okazywane mi zaufanie, proszę takowe mi i nadal zachować. Richard Gritzmann, Racibórz, Odrzańska ul. 10. Proszę o łaskawe poparcie mego przedsiębiorstwa. Kozielska ul. 76 i Głubezycka ul. 37 Premiowany srebrnym medalem 1907 Telefon 136. Skład i warsztat reparatury maszyn rolniczych. Najlepsze w s'wiecie Adriance Bukey a kosiarii trawy, maszyny do koszenia-zboża, do wiązania zboża, zbierania pokłosia, do odwracania siana, maszyny do drylowania, wszelkie sprzęty rolnicze, centryfugi do mleka, maszyny do robienia masła, jako też młockarnie i geple każdej wielkości w wielkim wyborze zawsze na składzie. 1 Reparacye lokomobil, młockarni i ma- Sszyn gorzelnianych wykonuje się fachowo i I jak najspieszniej. H Sprzedaję po każdej możliwej cenie szafy do rzeczy, komody, łóżka, materace, kanapy, stoły, krzesła jasnego i ciemnego koloru, jak, też inne rzeczy. Dogodna okazya dla nowożeńców. Także pierze na pościel na sprzedaż. Racibórz,. Odrzańska ul 24. H. Gerstel. Siarę piece kachlane są z powodu o- grzewania centralnego tanio na sprzedaż. Fabryka cygar Berg, Racibórz, ul. Masarska. Godzinki Adoracyi Najśw. Sakramentu do odmawiania podczas wiecznej adoracyi dla dyecezyi wrocławskiej cena 80 fen., z przesyłką 90 fen. polecają Nowiny Raciborskie.