Susza hydrologiczna 2015 roku na tle wielolecia

Transkrypt

1 Susza hydrologiczna 5 roku na tle wielolecia Tamara Tokarczyk dr hab. inż., prof. IMGW PIB Warszawa, 4..6 r.

2 PLAN PREZENTACJI. Rozwój suszy w roku 5. Ocena wskaźnikowa warunków wilgotnościowych. Obszar wystąpienia suszy 5 4. Analiza intensywności suszy hydrologicznej w wybranych zlewniach 5. Charakterystyka okresu niżówki w roku 5 na tle wielolecia 6. Okresowość występowania suszy hydrologicznej

3 DEFINICJA SUSZY Susza jest zjawiskiem ciągłym o zasięgu regionalnym i oznacza dostępność wody poniżej średniej w określonych warunkach naturalnych

4 SUSZA - ZAGROŻENIE susza jest zjawiskiem wolno rozwijającym się suszę charakteryzuje duża rozpiętość jej czasu trwania, od miesięcy do kilku lat susza ma tendencję do przedłużania się duży zasięg przestrzenny suszy duży zasięg przestrzenny oraz długi czas trwania suszy

5 ROZWÓJ SUSZY 5 Analiza rozwoju suszy obejmuje identyfikacje poszczególnych faz suszy: - suszy meteorologicznej związanej z deficytem opadów na danym obszarze, - suszy glebowej związanej z niedoborem wody dla potrzeb wodnych roślin, - suszy hydrologicznej związanej ze występowaniem niskich przepływów w rzekach

6 ROZWÓJ SUSZY 5 Obszar występowania deficytu opadów w roku 5

7 OCENA WSKAŹNIKOWA WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Charakterystyka susz: Intensywność (umiarkowana, silna, ekstremalna) Czas trwania (miesiąc, sezon, rok) Zasięg obszarowy (regionalny, lokalny) WSKAŹNIKI SUSZY Odniesienie aktualnych warunków hydrometeorologicznych do tła klimatycznego i hydrologicznego Detekcja poszczególnych faz rozwoju suszy Znormalizowana i bezwymiarowa ocena intensywności suszy Określenie zmienności czasowej oraz zasięgu przestrzennego suszy

8 OCENA WSKAŹNIKOWA WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Susza meteorologiczna: SPI - wskaźnik standaryzowanego opadu Susza hydrologiczna: SRI - wskaźnik standaryzowanego odpływu FI FDC wskaźnik odpływu Klasa SPI / SRI Susza ekstremalna - Susza silna -,99 -,5 Susza umiarkowana -,49 -,5 Warunki przeciętne -,49,49 Umiarkowanie wilgotno,5,49 Bardzo wilgotno,5,99 Ekstremalnie wilgotno

9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 67 paź 68 paź 69 paź 7 paź 7 paź 7 paź 7 paź 74 paź 75 paź 76 paź 77 paź 78 paź 79 paź 8 paź 8 paź 8 paź 8 paź 84 paź 85 paź 86 paź 87 paź 88 paź 89 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty 4 lut 4 mar 4 kwi 4 maj 4 cze 4 lip 4 sie 4 wrz 4 paź 4 lis 4 gru 4 sty 5 lut 5 mar 5 kwi 5 maj 5 cze 5 lip 5 sie 5 wrz 5 paź 5 wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar 4 cze 4 wrz 4 gru 4 mar 5 cze 5 wrz 5 gru 5 mar 6 cze 6 wrz 6 gru 6 mar 7 cze 7 wrz 7 gru 7 mar 8 cze 8 wrz 8 gru 8 mar 9 cze 9 wrz 9 gru 9 mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar 4 cze 4 wrz 4 gru 4 mar 5 cze 5 wrz 5 OCENA WSKAŹNIKOWA WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Nysa Kłodzka, wod. Kłodzko, stacja Kłodzko SRI 4.5 SPI Nysa Kłodzka, wod. Kłodzko, stacja Kłodzko SRI SPI Nysa Kłodzka, wod. Kłodzko, stacja Kłodzko SRI6 SPI6.5 Nysa Kłodzka, wod. Kłodzko, stacja Kłodzko SRI SPI

10 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 67 paź 68 paź 69 paź 7 paź 7 paź 7 paź 7 paź 74 paź 75 paź 76 paź 77 paź 78 paź 79 paź 8 paź 8 paź 8 paź 8 paź 84 paź 85 paź 86 paź 87 paź 88 paź 89 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty 4 lut 4 mar 4 kwi 4 maj 4 cze 4 lip 4 sie 4 wrz 4 paź 4 lis 4 gru 4 sty 5 lut 5 mar 5 kwi 5 maj 5 cze 5 lip 5 sie 5 wrz 5 paź 5 wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar 4 cze 4 wrz 4 gru 4 mar 5 cze 5 wrz 5 gru 5 mar 6 cze 6 wrz 6 gru 6 mar 7 cze 7 wrz 7 gru 7 mar 8 cze 8 wrz 8 gru 8 mar 9 cze 9 wrz 9 gru 9 mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar 4 cze 4 wrz 4 gru 4 mar 5 cze 5 wrz 5 OCENA WSKAŹNIKOWA WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Dunajec, wod. Żabno, stacja Tarnów SRI SPI Dunajec, wod. Żabno, stacja Tarnów SRI.5 SPI Dunajec, wod. Żabno, stacja Tarnów SRI6 SPI6.5 Dunajec, wod. Żabno, stacja Tarnów SRI SPI

11 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 67 paź 68 paź 69 paź 7 paź 7 paź 7 paź 7 paź 74 paź 75 paź 76 paź 77 paź 78 paź 79 paź 8 paź 8 paź 8 paź 8 paź 84 paź 85 paź 86 paź 87 paź 88 paź 89 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty 4 lut 4 mar 4 kwi 4 maj 4 cze 4 lip 4 sie 4 wrz 4 paź 4 lis 4 gru 4 sty 5 lut 5 mar 5 kwi 5 maj 5 cze 5 lip 5 sie 5 wrz 5 paź 5 wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar 4 cze 4 wrz 4 gru 4 mar 5 cze 5 wrz 5 gru 5 mar 6 cze 6 wrz 6 gru 6 mar 7 cze 7 wrz 7 gru 7 mar 8 cze 8 wrz 8 gru 8 mar 9 cze 9 wrz 9 gru 9 mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar 4 cze 4 wrz 4 gru 4 mar 5 cze 5 wrz 5 OCENA WSKAŹNIKOWA WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Wisła, wod. Sandomierz, stacja Sandomierz SRI SPI Wisła, wod. Sandomierz, stacja Sandomierz SRI.5 SPI Wisła, wod. Sandomierz, stacja Sandomierz SRI6 SPI6 Wisła, wod. Sandomierz, stacja Sandomierz SRI SPI

12 OBSZAR WYSTĄPIENIA SUSZY

13 ANALIZA INTENSYWNOŚCI SUSZY HYDROLOGICZNEJ WSKAŹNIK SUSZY HYDROLOGICZNEJ SRI Rzeka Wodowskaz paź-4 lis-4 gru-4 sty-5 lut-5 mar-5 kwi-5 maj-5 cze-5 lip-5 sie-5 wrz-5 paź-5 Międzylesie Nysa Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Kłodzko Bardo Biała Lądecka Lądek Zdrój Żelazno Bystrzyca DusznicSzalejów Dolny Biała Głuchołaska Głuchołazy Mirków Prosna Piwonice Bogusław Niesób Kuźnica Skakawska Ołobok Ołobok Jelenia Góra Pilchowice Dąbrowa Bolesławieck Żagań Sandomierz Wisła Zawichost Puławy-Azoty Skawa Wadowice Raba Stróża Dunajec Czchów Żabno Biała Tarnowska Koszyce Wielkie Wisłoka Krajowice San Jarosław

14 WSKAŹNIK ODPŁYWU FI FDC ANALIZA INTENSYWNOŚCI SUSZY HYDROLOGICZNEJ

22 DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] CHARAKTERYSTYKA OKRESU NIŻÓWKI wod. Bystrzyca Kłodzka, NYSA KŁODZKA OKRES TRWANIA [dni] susze historyczne susza 5 wod. Jelenia Góra, BÓBR wod. Ołobok, PROSNA OKRES TRWANIA [dni] OKRES TRWANIA [dni] susze historyczne susza 5 7 susze historyczne susza 5 6 8

23 DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] CHARAKTERYSTYKA OKRESU NIŻÓWKI wod. Jarosław, SAN wod. Czchów, DUNAJEC 5 OKRES TRWANIA [dni] OKRES TRWANIA [dni] susze historyczne susza 5 susze historyczne susza wod. Wadowice, SKAWA wod. Puławy-Azoty, WISŁA 5 OKRES TRWANIA [dni] OKRES TRWANIA [dni] susze historyczne susza susze historyczne susza 5 8

24 DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] DEFICYT [tys. m ] CHARAKTERYSTYKA OKRESU NIŻÓWKI wod. Zawichost, WISŁA wod. Sandomierz, WISŁA OKRES TRWANIA [dni] OKRES TRWANIA [dni] susze historyczne susza 5 6 susze historyczne susza 5 7 wod. Stróża, RABA wod. Krajowice, WISŁOKA 5 OKRES TRWANIA [dni] OKRES TRWANIA [dni] susze historyczne susza susze historyczne susza

25 paź 69 paź 7 paź 7 paź 7 paź 7 paź 74 paź 75 paź 76 paź 77 paź 78 paź 79 paź 8 paź 8 paź 8 paź 8 paź 84 paź 85 paź 86 paź 87 paź 88 paź 89 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 CYKLICZNOŚĆ WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Nysa Kłodzka, wod. Kłodzko SRI SRI4 SRI6 SRI48

26 paź 69 paź 7 paź 7 paź 7 paź 7 paź 74 paź 75 paź 76 paź 77 paź 78 paź 79 paź 8 paź 8 paź 8 paź 8 paź 84 paź 85 paź 86 paź 87 paź 88 paź 89 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 CYKLICZNOŚĆ WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Prosna, wod. Bogusław SRI SRI4 SRI6 SRI48

27 paź 69 paź 7 paź 7 paź 7 paź 7 paź 74 paź 75 paź 76 paź 77 paź 78 paź 79 paź 8 paź 8 paź 8 paź 8 paź 84 paź 85 paź 86 paź 87 paź 88 paź 89 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 CYKLICZNOŚĆ WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Wisła, wod. Sandomierz SRI SRI4 SRI6 SRI48

28 paź 69 paź 7 paź 7 paź 7 paź 7 paź 74 paź 75 paź 76 paź 77 paź 78 paź 79 paź 8 paź 8 paź 8 paź 8 paź 84 paź 85 paź 86 paź 87 paź 88 paź 89 paź 9 paź 9 paź 9 paź 9 paź 94 paź 95 paź 96 paź 97 paź 98 paź 99 paź paź paź paź paź 4 paź 5 paź 6 paź 7 paź 8 paź 9 paź paź paź paź paź 4 paź 5 CYKLICZNOŚĆ WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Dunajec, wod. Chczów SRI SRI4 SRI6 SRI48

29 PODSUMOWANIE Począwszy od zimy 4/5 do jesieni 5 temperatura powietrza była wyższa od normy, a opady kształtowały się poniżej normy. W sierpniu 5 r. susza meteorologiczna objęła prawie cały obszar Polski na co wpłynął znaczny deficyt opadów, temperatura powietrza wyższa o ok. 4-5 o C od normy, wysoka ewapotranspiracja potencjalna. W Polsce południowej i południowo-zachodniej deficyt opadów osiągnął maksymalne wartości odpowiadające warunkom suszy silnej i ekstremalnej i utrzymywał się do października 5. Począwszy od maja 5 na tym obszarze wystąpiły niskie wartości przepływów, które w okresie sierpień-październik 5 przybrały lokalnie charakter suszy ekstremalnej. Na wielu stacjach wodowskazowych susza hydrologiczna osiągnęła maksymalne wartości zarówno pod względem deficytu przepływu jak również czasu trwania niżówki na tle wielolecia Zastosowanie wskaźników do oceny suszy pozwala na stosunkowo łatwą interpretację wyników w różnych warunkach klimatycznych i dla różnych przedziałów czasu. Dobór odpowiedniego kroku czasowego jest kluczowym czynnikiem w analizie współwystępowania, zależności oraz cykliczności warunków wilgotnościowych meteorologicznych i hydrologicznych.

30 Dziękuję za uwagę Źródło: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy 5-66 Wrocław, ul. Parkowa