Protokół z XVI posiedzenia Rady Konsultacyjnej ds. Ochrony Konsumentów z dnia 6 marca 2017 r.

Transkrypt

1 Sekretariat Rady Konsultacyjnej ds. Ochrony Konsumentów Departament Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Protokół z XVI posiedzenia Rady Konsultacyjnej ds. Ochrony Konsumentów z dnia 6 marca 2017 r. W posiedzeniu wzięli udział członkowie Rady Konsultacyjnej ds. Ochrony Konsumentów (Rady) oraz zaproszeni goście. Obrady miały miejsce r., w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego (Kraków, ul. Racławicka 56, sala sesyjna) w godzinach I. Otwarcie posiedzenia, przyjęcie porządku obrad. Posiedzenie otworzył Pan Krzysztof Podgórski Wiceprzewodniczący Rady, Miejski Rzecznik Konsumentów w Tarnowie. Wiceprzewodniczący powitał członków Rady oraz zaproszonych gości: Pana Konrada Drozdowskiego, Dyrektora Generalnego Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, Pana Kazimierza Nowakowskiego, Pełnomocnika Dyrektora Oddziału ds. Jakości oraz Panią Michalinę Falkiewicz-Dulik, Kierownika Pracowni Mikrobiologii Przemysłowej Instytutu Przemysłu Skórzanego w Łodzi, oddział w Krakowie. Następnie członkowie Rady zaakceptowali protokół z poprzedniego posiedzenia. Pan Krzysztof Podgórski przedstawił projekt porządku posiedzenia, który został przyjęty bez uwag. II. Podsumowanie wystąpień i dyskusji w części dotyczącej przyjęcia stanowiska Rady w sprawie podjęcia przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji oraz Komisję Etyki Reklamy działań ograniczających reklamę leków, medykamentów i parafarmaceutyków Głos zabrał Pan Jerzy Gramatyka, który w skrócie przedstawił stanowisko Rady w sprawie podjęcia przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji oraz Komisję Etyki Reklamy działań ograniczających reklamę leków, medykamentów i parafarmaceutyków. Stanowisko zostało wcześniej przesłane drogą elektroniczną do członków Rady. Do treści stanowiska nie wniesiono uwag. Pan Jerzy Gramatyka poprosił o zabranie głosu Pana Konrada Drozdowskiego, Dyrektora Generalnego Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy. Pan Konrad Drozdowski przedstawił sposób i zakres działania Rady oraz opowiedział o Kodeksie Etyki Reklamy (dostępny na stronie internetowej: kodeksach branżowych i samoregulacji branży reklamowej i mediowej. Podobne rozwiązania, jak w Polsce, stosowane są na całym świecie, a rynek suplementów diety i ich reklamy wszędzie wywołuje wiele kontrowersji. Pan Krzysztof Podgórski zwrócił uwagę na problem firm niezrzeszonych w Stowarzyszeniu Rada Reklamy. Strona 1 z 5

2 Pan Józef Łoś, Małopolski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny zapytał o zgodność z prawem reklamy firmy DOZ, która prowadzi dystrybucję hurtową i detaliczną. Prawo farmaceutyczne zakazuje prowadzenia działalności reklamowej przez apteki i punkty medyczne. Ostatnio w mediach pojawiły się reklamy pewnego suplementu diety, przy którym pojawia się logo DOZ (jak dystrybutora produktu). W odpowiedzi Pan Konrad Drozdowski wyjaśnił, iż jest to typowa sprawa z pogranicza wiele zależy od interpretacji reklamy. W tym wypadku należy przeanalizować problem reklamy produktu w kontekście reklamy sieci jego dystrybucji. Dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę problem marek parasolowych: gdy dana marka może oznaczać lek i suplement diety. Aktualnie nie ma ograniczeń do stosowania marek parasolowych chociaż coraz częściej mówi się, że powinno się je wprowadzić. Pan Józef Kaczmarczyk z Fundacji im. Dra Jerzego Masiora w Nowym Sączu, zapytał o narzędzia, w jakie jest wyposażone Stowarzyszenie Rada Reklamy w przypadku wykrycia nieprawidłowości. Pan Konrad Drozdowski wyjaśnił, iż uchwały Komisji Etyki Reklamy są publikowane na stronie internetowej Rady. Jeżeli Komisja uzna, że sprawa jest wysokiej rangi i trzeba natychmiast nagłośnić sprawę, publikuje informacje w mediach, informuje dziennikarzy oraz dystrybutorów danego produktu/miejsca sprzedaży różne zainteresowane podmioty. Takie działania są skuteczne, zwykle już po 4 godzinach Komisja otrzymuje informację, że dana firma wycofuje się z emisji reklamy. Dobrym nośnikiem informacji jest też konkurencja, która wychwytuje wszelkie tego typu sytuacje i je dodatkowo nagłaśnia. Pan Arkadiusz Ropek, Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Brzesku, zapytał czy Rada zajmowała się sytuacjami, gdy w jednym bloku reklamowym jest emitowanych 5 podobnych reklam suplementów diety, potem następuje przerwa na blok prezentujący zapowiedź programów danej stacji telewizyjnej, a następnie pojawia się blok reklamowy z emisją kolejnych lub tych samych suplementów diety. Pan Konrad Drozdowski w odpowiedzi zwrócił uwagę, iż nie jest to sytuacja korzystna dla przedsiębiorców, zwłaszcza gdy obok występują reklamy konkurencyjnych produktów. Rada nie odnosiła się dotychczas do tej sytuacji. Pan Arkadiusz Ropek odniósł się do problematyki reklam w kinie. Klient kupując bilet w kasie, kupuje go na konkretny film, a nie na półgodzinny blok reklamowy emitowany przed filmem. Małe kina studyjne nie mają takich bloków reklamowych. Wielu klientów udających się do kina nie wie, czy i jak długo będą oglądać reklamy. Nigdzie taka informacja się nie pojawia. Czy w rozumieniu Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie jest to wprowadzanie w błąd - praktyka naruszająca zbiorowe interesy? Pan Konrad Drozdowski, wyjaśnił iż Rada odnosi się tylko do problematyki nieodpowiednich reklam emitowanych przed niektórymi filmami i w tych przypadkach podejmowane są interwencje. Głównie chodzi o trailery filmów dla dorosłych emitowane przed filmami dla dzieci. Pani Kinga Czarnota, Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Bochni, zapytała o działania Rady w kontekście reklamy podprogowej. Pan Konrad Drozdowski wskazał na brak dowodów na istnienie tego typu reklamy. Jego zdaniem siła ciężkości przeniosła się do internetu, na marketing behawioralny (śledzenie konsumentów) i tzw. marketing programatic. W tym zakresie jest sporo kontrowersji. Działania Rady koncentrują się na edukowaniu konsumentów w tych tematach. Opowiedział również o pilotażowym programie kierowanym do młodzieży Media smart. Wszystkie materiały przygotowane w ramach programu będą publicznie dostępne i każdy będzie mógł z nich skorzystać. Obecnie Rada pracuje nad skalą i finansowymi możliwościami wprowadzenia programu. Strona 2 z 5

3 Pan Jerzy Gramatyka podsumował tą część programu posiedzenia. Następnie członkowie Rady głosowali nad przyjęciem uchwały Rady w sprawie przyjęcia stanowiska Rady w sprawie podjęcia przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji oraz Komisję Etyki Reklamy działań ograniczających reklamę leków, medykamentów i parafarmaceutyków. Pan Józef Kaczmarczyk zasugerował, by zamienić sformułowanie ze str. 3 stanowiska ze zwraca się z apelem o ograniczenie na z apelem o poparcie. Zmieniony projekt uchwały został przyjęty jednogłośnie. III. Podsumowanie wystąpień i dyskusji w części dotyczącej przyjęcia apelu Rady o wprowadzenie dodatkowych przepisów regulujących sprzedaż artykułów pirotechnicznych (obowiązku informowania o ryzyku dla użytkowników i środowiska ze względu na skład surowcowy materiałów oraz konieczność zamieszczania wywieszki informującej o zakazie sprzedaży nieletnim w miejscu sprzedaży materiałów pirotechnicznych) Pan Krzysztof Podgórski w skrócie przedstawił założenia apelu Rady o wprowadzenie dodatkowych przepisów regulujących sprzedaż artykułów pirotechnicznych (obowiązku informowania o ryzyku dla użytkowników i środowiska ze względu na skład surowcowy materiałów oraz konieczność zamieszczania wywieszki informującej o zakazie sprzedaży nieletnim w miejscu sprzedaży materiałów pirotechnicznych). Zwrócił się z prośbą do członków Rady o wskazanie adresatów apelu. Rada ustaliła, iż apel zostanie skierowany do: Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Krakowie, Komendy Głównej Policji, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Środowiska. Projekt uchwały, uzupełniony o ww. adresatów, został przyjęty jednogłośnie. IV. Podsumowanie wystąpień i dyskusji w części dotyczącej statusu rzeczoznawcy a statusu specjalisty ds. jakości obuwia w kontekście wydawania opinii będących podstawą odrzucenia reklamacji Pan Jerzy Gramatyka w skrócie przedstawił ten punkt programu. Poprosił o zabranie głosu Pana Kazimierza Nowakowskiego, Pełnomocnika Dyrektora Oddziału ds. Jakości Przemysłowej Instytutu Przemysłu Skórzanego w Łodzi, oddział w Krakowie. Pan Kazimierz Nowakowski przedstawił historię Instytutu Przemysłu Skórzanego. Wskazał również na definicje specjalisty i rzeczoznawcy. Instytut prowadzi pozaszkolne formy edukacji, np. kursy doszkalające w zakresie oceny jakości oraz reklamacji obuwia, wyrobów kaletniczo-galanteryjnych skórzanych i włókienniczych. Po ukończeniu kursu, uczestnicy zdają egzamin i dostają zaświadczenie, gdzie na odwrocie wypisane są zagadnienia, które były omawiane. Szkolenia spełniają wszystkie wymagane prawem standardy. Instytut nie nadaje uprawnień, wydaje zaświadczenia o ukończeniu kursu. Pan Krzysztof Podgórski przedstawił prezentację dotyczącą przykładów złej jakości opinii. Wskazał również, iż pod niektórymi opiniami widnieje pieczątka z informacją, iż opinię wydała osoba, która ma uprawnienia nadane przez Instytut Przemysłu Skórzanego. Pan Kazimierz Nowakowski podkreślił, iż Instytut nie ma uprawnień do nadawania takich tytułów. Wyjaśnił, iż Instytut rozważał nadawanie tytułu rzeczoznawcy, ale odbywałoby się to po serii kursów i po latach praktyki. Wycofano się jednak z tego pomysłu. Zwrócił uwagę, iż problemem wielu złych opinii jest brak umiejętności redagowania tekstu Strona 3 z 5

4 i brak znajomości zasad dobrego wychowania. Pan Krzysztof Podgórski zasugerował, by szkolenia rozszerzyć o aspekty prawne związane z reklamacją produktów, bo w pismach o odrzucenie reklamacji jest dużo błędów. Pan Jerzy Gramatyka zwrócił uwagę, iż rzecznicy często podejmują działania z uwagi na sposób w jaki informacja o odrzuceniu reklamacji zostaje sformułowana. Wypowiedzi są często obraźliwe, logicznie sprzeczne, zawierają błędy natury formalno-prawnej i nie odnoszą się do merytorycznej oceny. Poprosił o zabrania głosu Pana Jana Ziobro, Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej. Pan Jana Ziobro przedstawił akty prawne na podstawie których funkcjonuje Inspekcja Handlowa. Podkreślił, iż w ciągu ostatnich 16 lat zdarzył się tylko jeden przypadek skreślenia z listy rzeczoznawców w Małopolsce. Rzeczoznawcy przy sporządzaniu opinii muszą kierować się rzetelnością i obiektywizmem. Wiele wątpliwości budzi status specjalisty. Producenci i dystrybutorzy zatrudniają pracowników na stanowisku specjalisty, nie są oni więc niezależni. Muszą dbać o interes pracodawcy, stąd ich tendencyjne opinie. Konsumenci mogą zasięgnąć opinii rzeczoznawcy, ale to oznacza wejście w spór i takie sprawy kończą się w sądzie. Inspekcja Handlowa może tylko pouczyć osoby zatrudnione na stanowisku specjalisty o obowiązującym prawie. W przypadku rzeczoznawców, gdy wpłynie skarga, prowadzi się weryfikację. Pan Kazimierz Nowakowski zaprosił uczestników do współpracy w zakresie weryfikacji programu szkoleń i stworzenie kolejnego poziomu kursu. Poprosił również o informowanie Instytutu o złych opiniach. Pokreślił też, iż problemem jest status specjalistów tzn. ich zależność od pracodawcy, to nie pozwala na zachowanie obiektywizmu. Aktualnie nikt nie ma wpływu na to, jak wygląda pieczątka, którą posługują się specjaliści, a określenie specjalista nie jest prawnie chronione. Pani Kinga Czarnota przedstawiła swoje doświadczenia w skutecznym rozwiązanie sporu z nierzetelnym specjalistą ds. jakości obuwia, który powołuje się na uprawnienia nadane przez Instytut. Należy poprosić przedsiębiorcę o udostępnienie dokumentu potwierdzającego uprawnienie. Gdy otrzyma się zaświadczenie o odbyciu kursu, a nie o otrzymaniu uprawnień, należy poinformować przedsiębiorcę, iż poświadcza nieprawdę. Zwróciła się również z prośbą do pana Jana Ziobro o wyjaśnienie, jak przeprowadza się procedurę usunięcia rzeczoznawcy. Pan Jan Ziobro wyjaśnił, iż nie jest to proste postępowanie, duże znaczenie ma liczba skarg na danego rzeczoznawcę. Pan Józef Kaczmarczyk zwrócił uwagę, iż to status prawny specjalistów wpływa na wydawane przez nich opinie. Są oni podporządkowani sieciom handlowym i producentom, w związku z tym pojawia się pytanie czy Rada może coś zrobić w tej sprawie? Pan Jerzy Gramatyka zasugerował, aby zainteresować tym tematem Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, bo to zbiorowy problem. Z zaświadczeń wydawanych przez Instytut nie wynika to, co później jest realizowane - w sposób nieuprawniony zmienia się ich status: z ukończonego szkolenia na uprawnienia. Producenci/sprzedawcy znaleźli furtkę w omijaniu swoich ustawowych obowiązków związanych z zainicjowanym przez konsumentów postępowaniem reklamacyjnym. Należałoby to uporządkować. Pan Krzysztof Podgórski zasugerował, aby sformułować stanowisko Rady w tej sprawie, poprosił o współpracę w tym temacie Panią Kingę Czarnotę. Pan Jerzy Gramatyka podsumował tą część programu. Zwrócił się z prośbą do przedstawiciela Inspekcji Handlowej o wyjaśnienie działania sądów polubownych w zakresie energii elektrycznej i gazu. Pan Jan Strona 4 z 5

5 Ziobro wyjaśnił, iż na ten moment sprawy z tego zakresu nie są rozstrzygane. Nie ma rozporządzenia podpisanego przez premiera, a ADRy funkcjonują w sposób dość niekonwencjonalny, tu trafiają wszystkie sprawy, którymi nie ma się kto zająć. V. Ustalenie tematów na kolejne posiedzenie Rady oraz zamknięcie obrad Rady. Pan Krzysztof Podgórski poprosił o sugestie tematów na kolejne spotkania. Zasugerował, by jednym z nich było działanie stałych sądów polubownych przy Inspektoratach Inspekcji Handlowej, które miały rozstrzygać spory z dostawcami energii elektrycznej. Nie zgłoszono innych tematów. Protokół sporządził: Joanna Matuszczyk Departament Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Strona 5 z 5