(12)OPIS PATENTOWY. (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP95/01734

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12)OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP95/01734 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , W095/31889, PCT Gazette nr 51/95 (19) PL (11) (13) B1 (51) IntCl7 A01N 25/04 A01C 1/08 A01C 1/06 (54) Środek do zaprawiania nasion i sposób zaprawiania nasion (30) Pierwszeństwo: ,DE,P (73) Uprawniony z patentu: BAYER AKTIENGESELLSCHAFT, Leverkusen, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 06/97 (72) Twórcy wynalazku: Gunter Heinrich, Leverkusen, DE Erhard Weber, Wuppertal, DE Manfred Zimmermann, Monheim, DE (45) o udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 10/01 (74) Pełnomocnik: Sztandke Teresa, PATPOL Spółka z o.o. PL B1 1. Środek do zaprawiania nasion, znamienny tym, że jest w postaci żelu o lepkości (57)przekraczającej 5000 mpa s (cp) i zawiera: - 0,5-60% wagowych substancji czynnych nadających się do zaprawiania nasion wybranych spośród substancji grzybobójczych, owadobójczych, roztoczobójczych, nicieniobójczych, - 0,5-5% wagowych substancji tworzących żel, w tym polimerów organicznych lub nieorganicznych substancji tworzących żel oraz % wagowych typowych dodatków w środkach do zaprawiania nasion - i do 100% wagowych wody. 6. Sposób zaprawiania nasion, znamienny tym, że nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu o lepkości przekraczającej 5000 mpa s (cp) zawierającym: - 0,5-60% wagowych substancji czynnych nadających się do zaprawiania nasion wybranych spośród substancji grzybobójczych, owadobójczych, roztoczobójczych, nicieniobójczych, - 0,5-5% wagowych substancji tworzących żel, w tym polimerów organicznych lub nieorganicznych substancji tworzących żel, % wagowych typowych dodatków w środkach do zaprawiania nasion - i do 100% wagowych wody i następnie miesza się.

2 Środek do zaprawiania nasion i sposób zaprawiania nasion Zastrzeżenia patentowe 1. Środek do zaprawiania nasion, znamienny tym, że jest w postaci żelu o lepkości przekraczającej 5000 mpa s (cp) i zawiera: - 0,5-60% wagowych substancji czynnych nadających się do zaprawiania nasion wybranych spośród substancji grzybobójczych, owadobójczych, roztoczobójczych, nicieniobójczych, - 0,5-5% wagowych substancji tworzących żel, w tym polimerów organicznych lub nieorganicznych substancji tworzących żel oraz % wagowych typowych dodatków w środkach do zaprawiania nasion - i do 100% wagowych wody. 2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera co najmniej jedną grzybobójczą substancję czynną. 3. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera co najmniej jedną owadobójczą substancję czynną. 4. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera co najmniej jeden polimer organiczny jako substancję tworzącą żel. 5. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera karagen jako substancję tworzącą żel. 6. Sposób zaprawiania nasion, znamienny tym, że nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu o lepkości przekraczającej 5000 mpa s (cp) zawierającym: - 0,5-60% wagowych substancji czynnych nadających się do zaprawiania nasion wybranych spośród substancji grzybobójczych, owadobójczych, roztoczobójczych, nicieniobójczych, - 0,5-5% wagowych substancji tworzących żel, w tym polimerów organicznych lub nieorganicznych substancji tworzących żel, % wagowych typowych dodatków w środkach do zaprawiania nasion - i do 100%) wagowych wody, i następnie miesza się. 7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu zawierającym co najmniej jedną grzybobójczą substancję czynną. 8. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu zawierającym co najmniej jedną owadobójczą substancję czynną. 9. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu zawierającym co najmniej jeden polimer organiczny jako substancję tworzącą żel. 10. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu zawierającym karagen jako substancję tworzącą żel. * * * Przedmiotem wynalazku jest zawierający wodę środek do zaprawiania nasion w postaci żelu, jak również sposób zaprawiania nasion. Ujawniono już proces zaprawiania nasion w typowych mieszalnikach za pomocą suchych proszkowych środków opartych na szkodnikobójczych substancjach czynnych. Wadą jednak tej metody jest słaba przyczepność takich proszków do powierzchni nasion, co stanowi przyczynę spowodowanego ścieraniem ubytku części substancji czynnej. Inną niedogodnością jest fakt, że nasiona zaprawione suchymi proszkami pylą w trakcie użytkowania, co utrudnia ich zastosowanie, a nawet naraża użytkownika na niebezpieczeństwo.

3 Znany jest również sposób zaprawiania nasion na drodze zmieszania proszkowych środków z wodą i następnego wymieszania w odpowiednim urządzeniu tak utworzonych papek zaprawowych z nasionami. Uciążliwą cechą takiego sposobu zaprawiania nasion jest konieczność utrzymywania homogeniczności mieszaniny w wyniku ciągłego jej mieszania; w przeciwnym bowiem razie łatwo mogą wystąpić niedokładności w dozowaniu, co zagraża pozytywnym wynikom procesu zaprawiania. Wadą jest również fakt, że w wyniku dodania wody zwiększa się wilgotność nasion, co w niektórych przypadkach pogarsza ich trwałość podczas przechowywania. Wreszcie, mające postać papki środki zaprawiania są skłonne do utleniania się z powierzchni nasion w razie długiego czasu mieszania; może więc z tego powodu nastąpić ubytek substancji czynnej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku zaprawiania na sucho. Znane jest także zaprawianie szkodnikobójczymi substancjami czynnymi w postaci roztworów, emulsji lub zawiesin. Te jednak metody zaprawiania nasion nie zawsze są zadowalające. Tak więc zaprawianie na mokro często wymaga użycia rozpuszczalników organicznych mogących zanieczyścić środowisko lub pogorszyć tolerowanie środków zaprawowych przez nasiona. Środki zaprawowe w postaci emulsji i zawiesiny wymagają dalszego rozcieńczania dodatkiem wody przed użyciem aby osiągnąć właściwe jednorodne rozprowadzenie substancji czynnych na nasionach. Ta niedogodność występuje przede wszystkim w przypadku stosowania mieszalników periodycznych oraz w razie zaprawiania nasion składowanych, ponieważ duża zawartość wody powoduje znaczny wzrost wilgotności nasion, co w poważnym stopniu ogranicza trwałość w trakcie przechowywania. Znany jest wreszcie sposób zaprawiania nasion polegający na zmieszaniu w pierwszym etapie nasion ze środkiem wodnym zawierającym co najmniej jeden piretroid i co najmniej jedną substancję wiążącą i następnie potraktowaniu nasion co najmniej jednym środkiem grzybobójczym (porównaj niemiecki opis wyłożeniowy nr ). Ten sposób zaprawiania daje dobre wyniki, lecz jest raczej skomplikowany ze względu na dwuetapowy charakter obróbki nasion. Przedstawiono już też środki grzybobójcze w postaci żelu oraz ich zastosowanie do wytwarzania wodnych cieczy do oprysku (porównaj europejskie opisy patentowe nr i ). Nie wspomniano jednak o zastosowaniu żeli do zaprawiania nasion. Obecnie wynaleziono nowe środki do zaprawiania nasion. Środki w postaci żelu według wynalazku o lepkości przekraczającej 5000 mpa s (cp) zawierają: - 0,5-60% wagowych substancji czynnych nadających się do zaprawiania nasion wybranych spośród substancji grzybobójczych, owadobójczych, roztoczobójczych, nicieniobójczych, - 0,5-5% wagowych substancji tworzących żel, w tym polimerów organicznych lub nieorganicznych substancji tworzących żel, % wagowych typowych dodatków w środkach do zaprawiania nasion i wodę w uzupełnieniu do 100% wagowych. Korzystnie środek zawiera co najmniej jedną grzybobójczą substancję czynną. Korzystnie środek zawiera co najmniej jedną owadobójczą substancję czynną. Korzystnie środek zawiera co najmniej jeden polimer organiczny jako substancję tworzącą żel. Korzystnie środek zawiera karagen jako substancję tworzącą żel. Przedmiotem wynalazku jest również sposób zaprawiania nasion wyróżniający się tym, że po raz pierwszy do zaprawiania nasion użyto nowych środków w postaci żelu. Sposób zgodny z wynalazkiem charakteryzuje się tym, że nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu o lepkości przekraczającej 5000 mpa s (cp) zawierającym: - 0,5-60% wagowych substancji czynnych nadających się do zaprawiania nasion wybranych spośród substancji grzybobójczych, owadobójczych, roztoczobójczych, nicieniobójczych, - 0,5-5% wagowych substancji tworzących żel, w tym polimerów organicznych lub nieorganicznych substancji tworzących żel,

4 % wagowych typowych dodatków w środkach do zaprawiania nasion, - do 100% wagowych wody i następnie miesza się. Nasiona można łączyć korzystnie ze środkiem w postaci żelu zawierającym co najmniej jedną grzybobójczą substancję czynną. Nasiona można łączyć korzystnie ze środkiem w postaci żelu zawierającym co najmniej jedną owadobójczą substancję czynną. W korzystnym wykonaniu sposobu nasiona łączy się ze środkiem w postaci żelu zawierającym co najmniej jeden polimer organiczny jako substancję tworzącą żel. Również nasiona można łączyć korzystnie ze środkiem w postaci żelu zawierającym karagen jako substancję tworzącą żel. Należy stwierdzić, że całkowicie niemożliwy do przewidzenia był fakt, iż środki w postaci żelu według wynalazku mogą być stosowane do zaprawiania nasion. Na podstawie znajomości dotychczasowego stanu techniki należało zwłaszcza przypuszczać, że żeli nie można nanieść na nasiona w sposób dostatecznie jednorodny oraz nadający im wystarczającą odporność na ścieranie. Wbrew jednak oczekiwaniom, żele zgodne z wynalazkiem wytwarzają na ziarnach zwartą, dobrze przylegającą otoczkę, w odpowiednim stopniu również odporną na działanie naprężeń mechanicznych. Środki według wynalazku w postaci żelu wyróżniają się licznymi zaletami. Tak więc, przed użyciem żeli nie jest potrzebne ich dalsze rozcieńczenie wodą. Dzięki temu wilgotność nasion nie ulega istotnemu zwiększeniu i zostaje zachowana trwałość w trakcie przechowywania zaprawionego materiału. Ponadto, ponieważ żele zostają dostatecznie jednorodnie rozmieszczone na powierzchni nasion i charakteryzują się doskonałą przyczepnością, trudno oczekiwać jakichkolwiek spowodowanych ścieraniem ubytków substancji czynnej. Szczególnie korzystny jest też fakt, że zaprawy w postaci żelu można w każdym przypadku stosować dokładnie w pożądanej ilości, co eliminuje nieprawidłowości w dozowaniu. Należy również podkreślić szerokie możliwości stosowania środków do zaprawiania w postaci żelu. Można ich używać bez jakichkolwiek trudności do zaprawiania nasion zarówno w mieszalnikach periodycznych, takich jak na przykład bębny do zaprawiania, mieszalniki do betonu oraz podobne urządzenia, jak i w mieszalnikach szybkobieżnych, jakie zwykle stosuje się do mieszania w skali przemysłowej lub do sporządzania mieszanin zasilających. Środki w postaci żelu, zgodnie z wynalazkiem, zawierają jedną lub większą liczbę substancji czynnych odpowiednich do zaprawiania nasion. Możliwymi do użycia substancjami czynnymi tego rodzaju są wszystkie typowe substancje grzybobójcze, owadobójcze, roztoczobójcze, nicieniobójcze, regulujące wzrost roślin oraz odstraszające ptaki, nadające się do zaprawiania nasion. Jako przykłady środków grzybobójczych można tu wymienić środki takie jak: 2-aminobutan; 2-anilino-4-metylo-6-cyklopropylopirymidyna; 2 ',6' -dibromo-2-metylo -4'-trifluorometoksy-4' -trifluorometylo-1,3 -tiazolo- 5 - karboksyanilid; 2,6-dichloro-N-(4-trifluorometylobenzylo)benzamid; (E)-2-metoksyimino-N-metylo-2-(2-fenoksyfenylo)acetamid; siarczan 8-hydroksychinoliny; (E)-2-{2-[6-(2-cyjanofenoksy)-pirymidyn-4-yloksy]-fenylo}-3-metoksyakrylan metylu; (E)-metoksyimino-[alfa-(o-toliloksy)-o-tolilooctan metylu; 2-fenylofenol (OPP), aldimorf, ampropylfos, anilazyna, azakonazol, benalaksyl, benodanil, benomyl, binapakryl, bifenyl, bitertanol, blastycydyna-s, bromukonazol, bupirymat, butiobat, wielosiarczek wapnia, kaptafol, kaptan, karbendazym, karboksyna, chinometionat, chloroneb, chloropikryna, chlorotalonil, chlozolinat, kufraneb, cymoksanil, cyprokonazol, cyprofuram, dichlorofen, diklobutrazol, diklofluanid, diklomezyna, dikloran, dietofenkarb, difenokonazol, dimetyrymol, dimetomorf, dinikonazol, dinokap, difenyloamina, dipirytion, ditalimfos, ditianon, dodyna, drazoksolon, edifenofos, epoksykonazol, etyrymol, etrydiazol, fenarymol, fenbukonazol, fenfuram, fenitropan, fenpiklonil, fenpropidyna, fenpropimorf,

5 octan fentynu, wodorotlenek fentynu, ferbam, ferimzon, fluazynam, fludioksonil, fluoromid, fluchinkonazol, flusilazol, flusulfamid, flutolanil, flutriafol, folpet, glinofosetyl, ftalid, fuberidazol, furalaksyl, furmecyklos, guazatyna, heksachlorobenzen, heksakonazol, hymeksazol, imazalyl, imibenkonazol, iminoktadyna, iprobenfos (IBP), iprodion, izoprotiolan, kazugamycyna, preparaty miedziowe takie jak: wodorotlenek miedzi, naftenian miedzi, tlenochlorek miedzi, siarczan miedzi, tlenek miedzi, Cu-oksyna i ciecz bordoska, mankoper, makozeb, maneb, mepanipirym, mepronil, metalaksyl, metkonazol, metasulfokarb, metfuroksam, metiram, metsulfokwas, myklobutanil, dimetyloditiokarbaminian niklu, izopropylonitrotal, nuarymol, ofuras, oksadiksyl, oksamokarb, oksykarboksyna, pefurazoat, penkonazol, pencykuron, fosdifen, pimaricyna, piperalina, polioksyna, probenazol, prochloraz, procymidon, propamokarb, propikonazol, propineb, pirazofos, piryfenoks, pirymetanil, pirochilon, kwintocen (PCNB), siarka i preparaty siarki, tebukonazol, tekloftalam, technacen, tetrakonazol, tiabendazol, ticyjofen, metylotiofanat, tiram, metyloklofos, tolilfluanid, triadimefon, triadimenol, triazoksyd, trichlamid, tricyklazol, tridemorf, triflumizol, triforyna, tritikonazol, walidamycyna A, winklozolina, zineb, ziram. Jako przykłady środków owadobójczych, roztoczobójczych i nicieniobójczych można wymienić środki takie jak: abamektyna, AC , acefat, akrynatryna, alanykarb, aldikarb, alfametryna, amitraz, awermektyna, AZ 60541, azadirachtyna, azinofos A, azinofos M, azocyklotyna; Bacillus thuringiensis, bendiokarb, benfurakarb, bensultap, betacylutryna, bifentryna, BPMC, brofenproks, bromofos A, bufenkarb, buprofezyna, butokarboksyna, butylopirydaben; kadusafos, karbaryl, karbofuran, karbofenotion, karbosulfan, kartap, CGA , CGA , chloetokarb, chloroetoksyfos, chlorofenwinfos, chlorofluazuron, chloromefos, chloropiryfos, chloropiryfos M, cis-resmetryna, klocytryna, klofentezyna, cyjanofos, cykloprotryna, cyflutryna, cyhalotryna, cyheksatyna, cypermetryna, cyromazyna; deltametryna, demeton M, demeton S, metylodemeton-s, diafentiuron, diazynon, dichlofention, dichlorfos, diklifos, dikrotofos, dietion, diflubenzuron, dimetoat, dimetylwinfos, dioksation, disulfoton, edifenfos, emamektyna, esfenwalerat, etiofenkarb, etion, etofenproks, etoprofos, etrymfos, fenamifos, fenazakwina, tlenek fenbutatyny, fenitrotion, fenobukarb, fenotiokarb, fenoksykarb, fenopropatryna, fenpirad, fenpiroksymat, fention, fenwalerat, fipronil, fluazynam, flucykloksuron, flucytrynat, flufenoksuron, flufenproks, fluwalinat, fonofos, formotion, fostiazat, fiibfenproks, furatiokarb, HCH, heptenofos, heksaflumuron, heksytiazoks, imidaklopryd, iprobenfos, izasofos, izofenfos, izoprokarb, izoksation, iwemektyna, lambda-cyhalotryna, lufenuron, malation, mekarbam, merwinfos, mesulfenfos, metaldehyd, metakryfos, metamidofos, metydation, metiokarb, metomyl, metolkarb, milbemektyba, monokrotofos, moksydektyna, naled, NC 184, NI 25, nitenpiram, ometoat, oksamyl, oksydemeton M, oksydeprofos, paration A, paration M, permetryna, fentoat, forat, fosalon, fosmet, fosfamdon, foksym, pirymikarb, pirymifos M, pirymifos A, profenofos, promekarb, propafos, propoksur, protiofos, protoat, pimetrozyna, pirachlofos, piradafention, piresmetryna, piretrum, pirydaben, pirymidifen, piryproksifen, chinalfos, RH 5992, salition, sebufos, silafluofen, sulfotep, sulprofos, tebufenozyd, tebufenpirad, tebupirymfos, teflubenzuron, teflutryna, temefos, terbam, terbufos, tetrachlorwinfos, tiafenoks, tiodikarb, tiofanoks, tiometon, tionazyna, turingiensyna, tralometryna, triaraten, triazofos, triazuron, trichlorfon, triflumuron, trimetokarb, wamidotion, XMC, ksylilkarb i zetametryna. Chloromekwat można w związku z tym wymienić jako przykład regulatora wzrostu roślin. Przykładami substancji czynnych odstraszających ptaki i mogących występować w środkach w postaci żelu, które mogą być stosowane według wynalazku, są antrachinon i metiokarb. Środki w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, zawierają jedną lub większą ilość substancji tworzących żel. Możliwymi substancji tworzącymi żel są tu wszystkie typowe substancje, które są tolerowane przez nasiona i które są odpowiednie do wytwarzania żeli. Korzystne do zastosowania substancje stanowią polimery organiczne, takie jak

6 agar, alginiany, alkiloceluloza, hydroksyalkiloceluloza, karagen, karboksymetyloceluloza, żelatyna, żywica guara (z nasion indyjskiej rośliny Cyanopsis psoralioides), guma arabska, żywica ghatti (z wschodnioindyjskiego drzewa Anogeissus latifolia), żywica karaya (z drzewa indyjskiego Sterculia urens), żywica tragakantowa, hydroksyetyloceluloza, hydroksypropyloceluloza, żywica szarańczycowa (z chleba świętojańskiego), pektyny, poliakryloamidy, poli(kwas akrylowy) i jego sole, glikole polioksyetylenowe, poli(alkohol winylowy), poliwinylopirolidon i kopolimery winylopirolidonu z octanem winylu, skrobia i ksantan, jak również nieorganiczne substancje tworzące żele, takie jak smektyty i bentonity. Środki w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, zawierają ponadto wodę i jeden lub większą liczbę dodatków. Możliwymi dodatkami są tu wszystkie typowe składniki znajdujące zastosowanie w kompozycjach do zaprawiania, takie jak na przykład barwniki, substancje ułatwiające zwilżanie, dyspergatory, emulgatory, substancje przeciwdziałające pienieniu, dodatki konserwujące, substancje opóźniające wysychanie, substancje przeciwdziałające zamarzaniu, drugorzędowe zagęszczacze, rozpuszczalniki, sole i kwasy. Barwnikami mogącymi występować w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, są wszystkie barwniki typowe do tego celu. Można tu wykorzystać zarówno pigmenty o małej rozpuszczalności w wodzie, jak i rozpuszczalne w wodzie barwniki. Jako przykłady można wymienić barwniki znane pod nazwami rodamina B, C. I. Pigment Red 112 i C. I. Solvent Red 1. Możliwe substancje ułatwiające zwilżanie nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie substancje typowo wprowadzane do środków szkodnikobójczych i ułatwiające zwilżanie. Korzystnie można użyć alkilonaftalenosulfonianów, takich jak diizopropylonaftalenosulfonian lub diizobutylonafitalenosulfonian. Możliwe dyspergatory i/lub emulgatory nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie niejonowe, anionowe i kationowe dyspergatory typowo wprowadzane do środków szkodnikobójczych. Korzystnie można użyć niejonowych lub anionowych dyspergatorów, bądź też mieszanin niejonowych lub anionowych dyspergatorów. Odpowiednimi niejonowymi dyspergatorami, które można wymienić, są zwłaszcza kopolimery blokowe tlenek etylenu/tlenek propylenu, alkilofenolowe etery poliglikoli i tristyrylofenolowe etery poliglikoli oraz ich fosforanowane i siarczanowane pochodne. Odpowiednimi anionowymi dyspergatorami są w szczególności ligninosulfoniany, sole poli(kwasu akrylowego) i kondensaty arylosulfonianowo-formaldehydowe. Substancje przeciwdziałające pienieniu nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie substancje przeciwdziałające pienieniu typowo wprowadzane do środków szkodnikobójczych. Korzystnie można użyć silikonowych substancji przeciwdziałających pienieniu oraz stearynianu magnezu. Dodatkami konserwującymi mogącymi występować w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, są wszystkie substancje, jakich można użyć do tego celu w kompozycjach szkodnikobójczych. Przykłady, które można wymienić, to dichlorofen i półformal alkoholu benzylowego. Możliwe substancje opóźniające wysychanie i substancje przeciwdziałające zamarzaniu nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie substancje, jakich można użyć do tego celu w kompozycjach szkodnikobójczych. Korzystne spośród takich możliwych substancji są alkohole wielowodorotlenowe, takie jak gliceryna, etanodiol, propanodiol i glikole polioksyetylenowe o rozmaitym ciężarze cząsteczkowym. Możliwe drugorzędowe zagęszczacze nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie substancje, jakich można użyć do tego celu w kompozycjach szkodnikobójczych. Korzystne spośród takich możliwych substancji są pochodne celulozy, pochodne kwasu akrylowego, ksantan, modyfikowane gliny i kwas krzemowy o wysokim stopniu rozdrobnienia. Możliwe rozpuszczalniki nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie rozpuszczalniki organiczne, jakich

7 można użyć w kompozycjach szkodnikobójczych. Korzystne spośród możliwych rozpuszczalników są ketony, takie jak keton metylowoizobutylowy i cykloheksanon, i ponadto amidy, takie jak dimetyloformamid, i ponadto związki cykliczne, takie jak N-metylopirolidon, N-oktylopirolidon, N-dodecylopirolidon, N-oktylokaprolaktam, N-dodecylokaprolaktam, i Ɣ-butyrolakton oraz dodatkowo rozpuszczalniki silnie polarne, takie jak sulfotlenek dimetylowy, i ponadto węglowodory aromatyczne, takie jak ksylen, i również estry, takie jak octan monometylowego estru glikolu propylenowego, adypinian dibutylu, octan heksylu, octan heptylu, cytrynian tri-n-butylu, ftalan dietylu i ftalan di-n-butylu, i ponadto alkohole, takie jak etanol, n- oraz i-propanol, n- oraz i-butanol, alkohol n- oraz i-amylowy, alkohol benzylowy oraz 1-metoksy-2-propanol. Sole nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie sole jakie są zwykle obecne w kompozycjach szkodnikobójczych albo jakich można użyć do wytwarzania żeli. Korzystne spośród możliwych soli to chlorek sodowy i boraks. Kwasy nadające się jako składniki w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, stanowią wszystkie kwasy nieorganiczne i organiczne, jakie są zwykle obecne w kompozycjach szkodnikobójczych albo jakich można użyć do wytwarzania żeli. Korzystne spośród możliwych kwasów są alifatyczne i aromatyczne kwasy hydroksykarboksylowe, takie jak kwas cytrynowy, kwas salicylowy, kwas winowy i kwas askorbinowy, jak również kwasy nieorganiczne, takie jak rozcieńczony kwas chlorowodorowy i rozcieńczony kwas siarkowy. Stężenia indywidualnych składników w środkach w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, mogą zmieniać się w określonym zakresie. Na ogół stężenie substancji czynnej wynosi 0,1-80% masowych, korzystnie 0,5-60% masowych. Stężenie substancji tworzących żel wynosi z reguły 0,1-10% masowych, korzystnie 0,5-5% masowych. Stężenie dodatków wynosi na ogół 1-30% masowych, korzystnie 2-28% masowych. Pozostałą część środków w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, w każdym przypadku stanowi woda. Środki w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, wytwarza się typowymi metodami. Na ogół postępuje się w taki sposób, że substancje tworzące żel dodaje się do wodnych roztworów, zawiesin lub emulsji typu olej w wodzie substancji czynnych i dodatków, mieszając przy tym intensywnie układ oraz wprowadzając w razie potrzeby sole i/lub kwasy. W trakcie wytwarzania środków w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, temperaturę można zmieniać w określonym zakresie. Na ogół proces ten prowadzi się w temperaturze C, korzystnie C. Mierzona wiskozymetrem Brookfielda w warunkach 30 obrotów na minutę lepkość środków w postaci żelu, które można stosować według wynalazku, wynosi co najmniej 5000 mpa s (cp), korzystnie więcej niż mpa s (cp). Za pomocą środków w postaci żelu zgodnych z wynalazkiem można zaprawiać rozmaite rodzaje nasion. Tak więc środki w postaci żelu można użyć do zaprawiania nasion zbóż, takich jak pszenica, jęczmień, żyto, owies i pszenżyto, nasion kukurydzy, rzepaku, grochu, bobu, bawełny, słonecznika i buraka, jak również różnego rodzaju nasion warzyw. Wszelkie mieszalniki, wykorzystywane zwykle do zaprawiania, mogą być użyte do obróbki nasion środkami w postaci żelu, które można stosować według wynalazku. W szczególności, w procesie zaprawiania postępuje się w taki sposób, że do mieszalnika wprowadza się nasiona, dodaje się pożądaną ilość środka w postaci żelu, który można stosować według wynalazku i miesza się składniki aż do jednorodnego rozprowadzenia środka na nasionach. Poniższe przykłady objaśniają bliżej środki w postaci żelu, sposób wytwarzania i sposoby zaprawiania nasion środkami w postaci żelu.

8 Przykład 1. Do zawiesiny wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro: 15.0 g (14,1% wag.) triadimenolu (fungicyd), 2.0 g (1,8% wag.) barwnika o nazwie C.I. Solvent Red I, 2.0 g (1,8% wag.) oksyetylenowanego tri(metylostyrylo)fenolu zawierającego przeciętnie w cząsteczce 29 jednostek tlenku etylenu, 0,1 g (0,09% wag.) silikonowego środka przeciwdziałającego pienieniu, 0,1 g (0,09% wag.) półformalu alkoholu benzylowego, 2.0 g (1,8% wag.) kwasu krzemowego o wysokim stopniu rozdrobnienia oraz, 83.0g (79,0% wag.) wody dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 0,5 g (0,42% wag.) chlorku sodowego i, 1.0 g (0,9% wag.) iota-karagenu. Całość ogrzewa się, mieszając, do temperatury 60 C. Uzyskaną w powyższy sposób bardzo płynną zawiesinę wprowadza się do zasobnika, gdzie w wyniku ochłodzenia do temperatury pokojowej tworzy się żel o lepkości mpa s (cp). Przykład 2. Do wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro zawiesiny o składzie podanym w przykładzie 1 dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 0,5 g (0,45% wag.) boraksu i, 0,75 g (0,70% wag.) żywicy guara. Całość homogenizuje się następnie za pomocą mieszadła Ultraturrax i wprowadza do zasobnika. W warunkach pozostawienia układu W temperaturze pokojowej tworzy się żel. Przykład 3. Do wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro zawiesiny o składzie podanym w przykładzie 1 dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 1 g (0,9% wag.) alginianu sodowego. Następnie również w temperaturze pokojowej i w warunkach intensywnego mieszania dodaje się powoli taką ilość rozcieńczonego kwasu siarkowego, aby uzyskać ph = 3,5. Całość wprowadza do zasobnika, gdzie w warunkach pozostawienia jej w temperaturze pokojowej tworzy się żel o lepkości 6250 mpa s (cp). Przykład 4. Do zawiesiny wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro: 15.0g (14,1% wag.) triadimenolu (fungicyd), 2.0 g (1,8% wag.) barwnika o nazwie C.I. Solvent Red 1, 2.0 g (1,8% wag.) oksyetylenowanego tri(metylostyrylo)fenolu zawierającego przeciętnie w cząsteczce 29 jednostek tlenku etylenu, 0,1 g (0,09%) wag.) silikonowego środka przeciwdziałającego pienieniu, 0,1 g (0,09% wag.) półformalu alkoholu benzylowego, 20.0g (18,0% wag.) gliceryny, 2.0 g (1,8% wag.) kwasu krzemowego o wysokim stopniu rozdrobnienia oraz, 63.0g (61,0% wag.) wody dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 0,5 g (0,42% wag.) chlorku sodowego i, 1.0 g (0,9% wag.) iota-karagenu. Całość ogrzewa się, mieszając, do temperatury 60 C. Uzyskaną w powyższy sposób bardzo płynną zawiesinę wprowadza się do zasobnika, gdzie w wyniku ochłodzenia do temperatury pokojowej tworzy się żel o lepkości mpa s (cp). Przykład 5. Do wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro zawiesiny o składzie podanym w przykładzie 4, lecz zawierającej 20,0 g (18,0% wag.) propano-1,2-diolu zamiast gliceryny, dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 0,5 g (0,42% wag.) chlorku sodowego i, 1.0 g (0,9% wag.) iota-karagenu. Całość ogrzewa się, mieszając, do temperatury 60 C. Uzyskaną w powyższy sposób bardzo płynną zawiesinę wprowadza się do zasobnika, gdzie w wyniku ochłodzenia do temperatury pokojowej tworzy się żel o lepkości mpa s (cp).

9 Przykład 6. Do wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro zawiesiny o składzie podanym w przykładzie 4, lecz zawierającej 20,0 g (18,0% wag.) glikolu polioksyetylenowego 400 zamiast gliceryny, dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 0,5 g (0,42% wag.) chlorku sodowego i, 1.0 g (0,9% wag.) iota-karagenu. Całość ogrzewa się, mieszając, do temperatury 60 C. Uzyskaną w powyższy sposób bardzo płynną zawiesinę wprowadza się do zasobnika, gdzie w wyniku ochłodzenia do temperatury pokojowej tworzy się żel o lepkości mpa s (cp). Przykład 7. Do zawiesiny wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro: 35.0 g (34,0% wag.) bitertanolu (fungicyd), 0,5 g (0,49% wag.) barwnika o nazwie C.I. Solvent Red 1, 1.0 g (0,98% wag.) oksyetylenowanego tristyrylofenolu zawierającego przeciętnie w cząsteczce 29 jednostek tlenku etylenu, 0,1 g (0,09% wag.) silikonowego środka przeciwdziałającego pienieniu, 20.0 g (21,0% wag.) glikolu polioksyetylenowego 400, 0,5 g (0,49% wag.) chlorku sodowego, 0,1 g (0,09% wag.) półformalu alkoholu benzylowego oraz, 45.0 g (41,8% wag.) wody dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 1,0 g (0,98% wag.) iota-karagenu. Całość ogrzewa się, mieszając, do temperatury 60 C. Uzyskaną w powyższy sposób bardzo płynną zawiesinę wprowadza się do zasobnika, gdzie w wyniku ochłodzenia do temperatury pokojowej tworzy się żel o lepkości mpa s (cp). Przykład 8. Do zawiesiny wytworzonej w wyniku rozdrobnienia na mokro: 20.0 g (18,0% wag.) imidakloprydu (środek owadobójczy, roztoczobójczy i nicieniobójczy), 2.0 g (1,8% wag.) barwnika o nazwie C.I. Pigment Red 57:1, 1.0 g (0,9%) wag.) oksyetylenowanego tristyrylofenolu zawierającego przeciętnie w cząsteczce 54 jednostki tlenku etylenu, 20.0 g (18% wag.) glikolu polioksyetylenowego 400, 0,5 g (0,45% wag.) chlorku sodowego oraz, 67.0 g (60,0% wag.) wody dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 10,0 g 2% wodnego roztworu ksantanu. Następnie, również mieszając, w temperaturze pokojowej dodaje się 1,0 g (0,9% wag.) iotakaragenu (substancja tworząca żel). Całość ogrzewa się do temperatury 60 C. Uzyskaną w powyższy sposób bardzo płynną zawiesinę wprowadza się do zasobnika, gdzie w wyniku ochłodzenia do temperatury pokojowej tworzy się żel o lepkości mpa s (cp). Przykład 9. Do emulsji złożonej z: 3,75 g (4,1% wag.) cyflutryny (środek owadobójczy, roztoczobójczy i nicieniobójczy), 0,3 g (0,34% wag.) rodaminy B, 6,0 g (6,6% wag.) ftalanu dietylu, 1,13 g (1,2% wag.) p o li(alkoholu winylowego), 3.0 g (3,3% wag.) gliceryny i, 74,3 g (83,02%) wag.) wody dodaje się w temperaturze pokojowej, mieszając, 0,3 g (0,34% wag.) chlorku sodowego i, 1.0 g (1,1% wag.) iota-karagenu. Całość ogrzewa się, mieszając, do temperatury 60 C. Uzyskaną w powyższy sposób bardzo płynną mieszaninę wprowadza się do zasobnika, gdzie w wyniku ochłodzenia do temperatury pokojowej tworzy się żel o lepkości 7210 mpa s (cp).

10 Przykłady stosowania Przykład 10. Do 100 kg pszenicy znajdującej się w bębnie do zaprawiania dodaje się 500 ml środka w postaci żelu z przykładu 7 i składniki miesza się w ciągu 3 minut. Otrzymuje się w ten sposób ziarna o powierzchni z równomiernie rozmieszczonym żelem. Przykład 11. Do 100 kg pszenicy znajdującej się w bębnie do zaprawiania dodaje się 250 ml środka w postaci żelu z przykładu 8 i składniki miesza się w ciągu 3 minut. Otrzymuje się w ten sposób ziarna o powierzchni z równomiernie rozmieszczonym żelem. Przykład 12. Do 100 kg pszenicy znajdującej się w bębnie do zaprawiania dodaje się 500 ml środka w postaci żelu z przykładu 9 i składniki miesza się w ciągu 3 minut. Otrzymuje się w ten sposób ziarna o powierzchni z równomiernie rozmieszczonym żelem. Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 2,00 zł.