Rola nieinwazyjnej wentylacji w leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rola nieinwazyjnej wentylacji w leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc"

Transkrypt

1 PRACA ORYGINALNA EDUKACJA Jacek Nasiłowski Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: prof. dr hab. n. med. R. Chazan Rola nieinwazyjnej wentylacji w leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc The role of non-invasive ventilation in the treatment of chronic obstructive pulmonary disease Abstract Non-invasive ventilation (NIV) is one of the most important developments in pulmonology over the past 15 years. Physiologic effect of NIV is the same as that of invasive ventilation and consists of unloading respiratory muscles and improving oxygenation. Nevertheless avoidance of ominous complications of intubation gives important advantages of NIV over invasive ventilation. The principal indication for NIV is severe exacerbation of COPD, with uncompensated respiratory acidosis. The efficacy of NIV in such population was proved, in controlled trials, to reduce: in-hospital mortality, the need for intubation, the rate of complications and the length of stay in ICU and hospital. The role of NIV in the treatment of COPD patients in stable state is less evident. However, there are several theoretical reasons and clinical evidences to use NIV in home setting in patients with severe hypercapnia and symptoms of hypoventilation, in individuals who failed long-term oxygen therapy (LTOT) treatment and in subjects with recurrent exacerbations. Moreover, NIV in acute and chronic setting was recognized as cost-effective treatment. Key words: non-invasive ventilation, respiratory failure, COPD Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79, 3: Streszczenie Nieinwazyjna wentylacja (NIW) jest jednym z najważniejszych osiągnięć w leczeniu chorób płuc w ostatnich kilkunastu latach. Stosując ją, uzyskuje się podobny efekt fizjologiczny jak w przypadku wentylacji inwazyjnej, polegający na zmniejszeniu pracy mięśni oddechowych i poprawie wymiany gazowej, przy jednoczesnym uniknięciu groźnych powikłań intubacji. Podstawowym wskazaniem do NIW jest ciężkie zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), charakteryzujące się kwasicą oddechową. Kontrolowane badania wykazały zmniejszenie śmiertelności, konieczności intubacji, liczby powikłań związanych z leczeniem oraz skrócenie czasu pobytu na OIOM i w szpitalu u chorych leczonych NIW. Rola NIW w przewlekłym leczeniu chorych z ciężką, hiperkapniczną postacią POChP nie jest ustalona. Chociaż zarówno przesłanki teoretyczne, jak i wyniki badań klinicznych sugerują korzyści z tego leczenia, to nadal nie jest jasne, którzy chorzy odniosą z niego korzyść. Obecnie uważa się, że próbę NIW w warunkach domowych należy podjąć u chorych ze znaczną hiperkapnią, powodującą objawy hipowentylacji, w przypadku częstych zaostrzeń, zwłaszcza wymagających stosowania wspomagania wentylacji oraz przy nieskuteczności domowego leczenia tlenem w utrzymaniu prawidłowego utlenowania krwi. Stosowanie NIW, dzięki zmniejszeniu liczby powikłań i czasu hospitalizacji, szczególnie w warunkach intensywnego nadzoru, jest postępowaniem przynoszącym oszczędności zarówno szpitalowi, jak i systemowi opieki zdrowotnej. Słowa kluczowe: nieinwazyjna wentylacja, niewydolność oddechowa, POChP Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79, 3: Adres do korespondencji: lek. Jacek Nasiłowski, Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, Warszawa, tel.: , faks: , tel. kom.: , jnasilowski@wum.edu.pl Praca wpłynęła do Redakcji: r. Copyright 2011 Via Medica ISSN

2 Jacek Nasiłowski, Rola nieinwazyjnej wentylacji w leczeniu POChP Wstęp Nieinwazyjna wentylacja (NIW) polega na mechanicznym wspomaganiu oddychania bez potrzeby intubacji pacjenta lub wytwarzania tracheostomii. Rozróżniamy wentylację nieinwazyjną ujemnymi ciśnieniami, które generuje się wokół klatki piersiowej pacjenta oraz NIW za pomocą dodatnich ciśnień doprowadzanych do dróg oddechowych przez różnego rodzaju maski, ustniki, hełmy, które obejmują nos lub usta i nos jednocześnie. Wentylacja za pomocą ujemnych ciśnień, chociaż bardziej fizjologiczna, nie jest praktycznie stosowana i ma jedynie znaczenie historyczne [1, 2]. Dlatego też pod pojęciem NIW rozumie się obecnie wentylację prowadzoną za pomocą dodatnich ciśnień w drogach oddechowych (non-invasive positive pressure ventilation). Nieinwazyjną wentylację można prowadzić, stosując tryb wentylacji objętościowo-zmienny, gdzie główną zmienną jest objętość oddechowa, jaka ma być podana do płuc chorego, lub tryb ciśnieniowo-zmienny, w którym respirator wytwarza odpowiednie ciśnienia w drogach oddechowych, co przekłada się na wzrost objętości oddechowej. Ten drugi tryb wentylacji jest lepiej tolerowany przez pacjentów z chorobami obturacyjnymi oraz jest obarczony mniejszym ryzykiem barotraumy. W przypadku NIW istotną przewagę trybu ciśnieniowo-zmiennego stanowi możliwość kompensacji przecieków nieuniknionych przy tej technice [3]. Technikę podawania powietrza pod dodatnim ciśnieniem do dróg oddechowych przy użyciu maski nosowej wprowadzono w celu leczenia obturacyjnego bezdechu podczas snu (OBPS) 30 lat temu [4]. Skuteczność tej metody skłoniła do rozpoczęcia prób zastosowania jej w leczeniu niewydolności oddechowej zamiast standardowego postępowania, polegającego na intubacji lub wytwarzaniu tracheostomii. Motywem do poszukiwania nowych technik wspomagania wentylacji były liczne i poważne skutki uboczne wentylacji inwazyjnej. Do najistotniejszych z nich należą: zakażenia dróg oddechowych, w tym przede wszystkim odrespiratorowe zapalenie płuc [5, 6], konieczność sedacji (która jest niezależnym czynnikiem wydłużającym czas wentylacji) i odzwyczajania od respiratora [7] oraz mechaniczne uszkodzenia dróg oddechowych. Nieinwazyjna wentylacja w leczeniu zaostrzenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc W przypadku zaostrzenia POChP dochodzi do czasowego nasilenia zaburzeń wentylacji płuc i wymiany gazowej. Leczenie farmakologiczne (leki rozszerzające oskrzela, leki przeciwzapalne, antybiotyki, mukolityki) ma za zadanie przywrócenie pierwotnej funkcji układu oddechowego. Jednocześnie tlenoterapia i wspomaganie wentylacji, przez poprawę utlenowania i odbarczenie mięśni oddechowych, zapewniają czas niezbędny do osiągnięcia poprawy. W trakcie zaostrzenia POChP, na skutek nasilenia obturacji i skrócenia czasu wydechu, dochodzi do nasilenia tak zwanej hiperinflacji dynamicznej. Wzrasta objętość czynnościowej pojemności zalegającej (FRC, functional residual capacity). W pęcherzykach płucnych na końcu wydechu panuje ciśnienie wyższe niż ciśnienie atmosferyczne. Zjawisko to nosi nazwę wewnętrznego dodatniego ciśnienia końcowo-wydechowego (i-peep, intrinsic positive end-expiratory pressure). Jest ono niekorzystne z punktu widzenia mechaniki oddychania, gdyż aby wywołać wdech, mięśnie oddechowe muszą najpierw obniżyć ciśnienie w drogach oddechowych do poziomu atmosferycznego, a następnie wytworzyć ujemne ciśnienie w stosunku do ciśnienia atmosferycznego. Ponadto, w przypadku obecności wysokiego i-peep, mięśnie oddechowe pracują w niekorzystnych warunkach mechanicznych: przepona jest bardziej spłaszczona, a włókna mięśni międzyżebrowych mocniej rozciągnięte. Zastosowanie NIW w trybie ciśnieniowo-zmiennym, dwupoziomowym (BiPAP, bi-level positive aiway pressure) powoduje zmniejszenie pracy mięśni oddechowych. Dodatnie ciśnienie wydechowe (EPAP, expiratory positive airway pressure) zmniejsza wysiłek oddechowy konieczny do zainicjowania wdechu, natomiast dodatnie ciśnienie wdechowe (IPAP, inspiratory positive airway pressure) zwiększa objętość oddechową [8]. Badania kliniczne potwierdziły teoretyczne założenia przemawiające za skutecznością NIW w leczeniu zaostrzenia POChP. Brochard i wsp. w 1995 roku [9] opublikowali wyniki randomizowanego badania porównującego efekty leczenia zaostrzenia POChP z zastosowaniem i bez zastosowania NIW. Badanie to przeprowadzono w 5 ośrodkach z 3 krajów: Francji, Włoch i Hiszpanii. W grupie chorych, u których stosowano NIW, u 26% zaszła konieczność intubacji, podczas gdy w grupie leczonej standardowo (tlenoterapia, leczenie farmakologiczne), aż 74% pacjentów zostało zaintubowanych. Fakt konieczności intubacji był przyczyną większej liczby działań niepożądanych (16% v. 48%, p < 0,001), dłuższego okresu pobytu w szpitalu (23 v. 35 dni, p = 0,005) oraz, co najważniejsze, większej śmiertelności podczas hospitalizacji (9% v. 29% obserwowanych chorych, p = 0,02). 247

3 Pneumonologia i Alergologia Polska 2011, tom 79, nr 3, strony W latach przeprowadzono w sumie 17 randomizowanych badań oceniających wpływ zastosowania NIW na leczenie zaostrzenia POChP. Badania prowadzone były w wielu krajach, byli do nich kwalifikowani pacjenci o różnym stopniu ciężkości zaostrzenia, a leczenie było prowadzone w różnych warunkach: OIOM, oddział o podwyższonym nadzorze, oddział ogólny. W 9 badaniach wykazano istotne statystycznie zmniejszenie niepowodzeń leczenia, rozumiane jako konieczność intubacji i/lub zgon. Natomiast w trzech stwierdzono zmniejszenie śmiertelności wewnątrzszpitalnej [10]. Metaanaliza tych kontrolowanych badań wykazała u chorych leczonych NIW, w porównaniu z pozostałymi, zmniejszenie ryzyka zgonu o 48%, konieczności intubacji o 59%, niepowodzenia leczenia o 52%, wystąpienia powikłań związanych z leczeniem o 62% oraz długości hospitalizacji o 3,24 dnia [11]. W innej metaanalizie tego samego materiału oszacowano number needed to treat (NNT) [12]. Obliczono, że wystarczy zastosować tę technikę u 8 pacjentów (95% przedział ufności: 6 13), aby uniknąć jednego zgonu. Natomiast dla uniknięcia jednej intubacji, jedynie 5 pacjentów trzeba leczyć za pomocą NIW (95% przedział ufności: 4 7). Wobec tak bezsprzecznych dowodów naukowych NIW została uznana jako terapia z wyboru w leczeniu zaostrzenia POChP. Rekomendowana jest w wytycznych towarzystw naukowych [13], w tym Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc (PTChP) [14], jak i raportu Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) [15]. Głównym wskazaniem do rozpoczęcia NIW jest niewyrównana kwasica oddechowa. Wczesne jej zastosowanie u chorych z łagodną kwasicą rzędu 7,30 7,35, nawet w warunkach oddziału ogólnego, hamuje nasilanie niewydolności oddechowej i pozwala uniknąć hospitalizacji na OIOM [16]. Stosowanie NIW u chorych z ph niższym niż 7,30 wymaga intensywnego nadzoru, bowiem ryzyko konieczności intubacji wzrasta wraz z obniżaniem ph. Zaburzenia świadomości są uważane za przeciwwskazanie do stosowania NIW. Jednak jak wykazują badania i codzienna praktyka, śpiączka wywołana przez hiperkapnię może być skutecznie leczona tą metodą. Diaz i wsp. uzyskali podobną liczbę wyleczeń (86% v. 89%, p = 0,54) i podobny odsetek śmiertelności wewnątrzszpitalnej (27% v. 20%, p = 0,24) odpowiednio w grupie chorych ze śpiączką (8 i mniej punktów w skali Glasgow) i bez śpiączki, leczonych NIW z powodu ostrej niewydolności oddechowej w przebiegu zaostrzenia POChP [17]. Dzięki zastosowaniu NIW możliwa jest wcześniejsza ekstubacja i skrócenie okresu wentylacji inwazyjnej oraz ułatwienie odzwyczajenia od respiratora. Problem ten był przedmiotem kilku badań randomizowanych, których metaanaliza wykazała zmniejszenie śmiertelności, częstości występowania zapaleń płuc i skrócenie czasu wentylacji inwazyjnej w grupie chorych, u których stosowano NIW po ekstubacji [18]. Podsumowując, dowody na skuteczność stosowania NIW w leczeniu zaostrzenia POChP są tak bezsprzeczne, a jej skuteczność tak duża, że nie powinno się leczyć tych chorych w ośrodkach niedysponujących NIW, tak samo jak nie leczy się chorych z ostrym zespołem wieńcowym w ośrodku kardiologicznym bez pracowni hemodynamiki. Nieinwazyjna wentylacja w leczeniu stabilnej postaci przewlekłej obturacyjnej choroby płuc Bardzo dobre efekty leczenia za pomocą NIW ostrej niewydolności oddechowej w wyniku zaostrzenia POChP sugerowały możliwość osiągnięcia równie korzystnych efektów w leczeniu przewlekłej niewydolności oddechowej w stabilnym okresie choroby. Istnieją teoretyczne przesłanki przemawiające za skutecznością stosowania wspomagania wentylacji w ciężkiej postaci POChP. Nieinwazyjna wentylacja z zastosowaniem EPAP, przez rekrutację pęcherzyków płucnych, może zwiększyć powierzchnię wymiany gazowej i poprawić utlenowanie krwi. Jednak najważniejszy efekt fizjologiczny polega na zmniejszeniu hipowentylacji i redukcji ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla (PaCO 2 ). Nieinwazyjna wentylacja zmniejsza pracę mięśni oddechowych, przy jednoczesnym zwiększeniu objętości oddechowej. Efekt ten występuje nie tylko w trakcie wentylacji, ale również po jej zakończeniu. Windisch i wsp. wykazali zmniejszenie hiperkapni i zwiększenie objętości oddechowej w ciągu dnia u chorych stosujących NIW w godzinach nocnych [19], co sugeruje, że nocny odpoczynek mięśni podczas wspomagania wentylacji pozwala na wydajniejszą ich pracę w trakcie dnia podczas oddychania spontanicznego. Jednak znaczenie rokownicze hiperkapni w ciężkiej postaci POChP nie jest jednoznaczne. W badaniu Medical Research Council (MRC), które wykazało, że przewlekła tlenoterapia poprawia przeżycie u chorych na POChP, jednocześnie stwierdzono, że grupa chorych z hiperkapnią rokowała najgorzej [20]. Natomiast 6-letnia obserwacja przeprowadzona na dużej grupie kilku tysięcy chorych nie wykazała różnic w przeżyciu między osobami z PaCO 2 powyżej 45 mm Hg 248

4 Jacek Nasiłowski, Rola nieinwazyjnej wentylacji w leczeniu POChP Tabela 1. Zestawienie randomizowanych badań oceniających wpływ nieinwazyjnej wentylacji na wybrane parametry fizjologiczne i kliniczne w stabilnym okresie POChP Table 1. Randomised trials assesing effects of non-invasive ventilation (NIV) on physiologic and clinical parameters in stable COPD patients Autor Rodzaj Okres Liczba Średnie PaCO 2 Średnie Uzyskane wyniki badania obserwacji pacjentów badanej ciśnienia w grupie leczonej NIW włączonych grupy wentylacji do badania (IPAP/EPAP) cm H 2 O Strumpf [27] Cross-over 3 miesiące /2 Poprawa wyników testów neuropsychologicznych Meecham-Jones [28] Cross-over 3 miesiące /2 Poprawa parametrów gazometrycznych, jakości życia i jakości snu Lin [29] Cross-over 2 tygodnie 12 BD 12/BD Pogorszenie jakości snu Gay [30] Grupy 3 miesiące /2 Brak różnic równoległe BD brak danych. Objaśnienia pozostałych skrótów w tekście i poniżej tej wartości [21]. Nie wykazano również, aby PaCO 2 miało znaczenie rokownicze w grupie 188 chorych w trakcie przewlekłego leczenia za pomocą NIW i domowego leczenia tlenem (DLT) jednocześnie [22]. Innym argumentem przemawiającym za korzystnym wpływem przewlekłego stosowania NIW w leczeniu przewlekłej niewydolności oddechowej u chorych z POChP jest zmniejszenie desaturacji i hipowentylacji występujących podczas snu oraz poprawa jego jakości. Badania obserwacyjne prowadzone na kilkunastoosobowych grupach wykazywały tendencję do poprawy parametrów gazometrycznych [23 25], poprawy jakości życia [24, 25] oraz zmniejszenia liczby hospitalizacji [26] u chorych leczonych przewlekle NIW. Natomiast nieliczne krótkoterminowe badania randomizowane sprzed 15 lat nie wykazały przekonujących korzyści z zastosowania NIW [27 30]. Szczegółowe dane pochodzące z tych publikacji przedstawia tabela 1. Wyników wyżej wymienionych badań nie można jednak przyjąć za ostateczne, przede wszystkim ze względu na bardzo małą liczebność grup, krótki okres obserwacji oraz różnorodność technik i procedur wentylacji. Jedynie Meecham-Jones i wsp. [28] stwierdzili poprawę parametrów gazometrycznych i jakości życia oraz jakości snu. Warto zauważyć, że autorzy ci zakwalifikowali do badania chorych z największą hiperkapnią w porównaniu z kohortami w pozostałych badaniach, a stosowane podczas wentylacji ciśnienia były najwyższe. Sugeruje to właściwy dobór chorych oraz prawidłowe leczenie. Dotychczas przeprowadzono 3 długoterminowe, randomizowane badania dotyczące roli NIW u chorych z przewlekłą niewydolnością oddechową w przebiegu POChP, których głównym celem była ocena śmiertelności (tab. 2). W pierwszym z nich [31], prowadzonym na małej grupie chorych przez okres jednego roku, nie wykazano różnic w przeżyciu, częstości zaostrzeń czy jakości życia. Jedyną korzyścią było zmniejszenie duszności spoczynkowej mierzonej skalą Borga z 6 do 5 punktów (p < 0,039) oraz poprawa wyniku testu neuropsychologicznego w zakresie koordynacji psychomotorycznej. Drugie badanie [32], trwające 2 lata, przeprowadzone na 2-krotnie większej kohorcie, również nie wykazało poprawy rokowania w grupie leczonej DLT i NIW w porównaniu z samym DLT. Stwierdzono jednak tendencję do zmniejszenia liczby hospitalizacji i pobytu na OIOM w porównaniu z okresem sprzed rozpoczęcia leczenia. W grupie NIW i DLT liczba hospitalizacji i przyjęć na OIOM spadła odpowiednio o 45% i 72%, podczas gdy w grupie leczonej tylko DLT liczba hospitalizacji wzrosła o 27%, a pobytów na OIOM obniżyła się tylko o 20%. Drugim korzystnym efektem zastosowania NIW była istotna statystycznie poprawa jakości życia oceniana specyficznym dla chorych z niewydolnością oddechową kwestionariuszem Maugeri Foundation Respiratory Failure (MRF-28). Stwierdzono również poprawę w wynikach gazometrii i odczuciu duszności. Do trzeciego badania [33], prowadzonego w Australii, włączono największą grupę chorych. Po 3 latach obserwacji stwierdzono niewielką, ale istotną statystycznie poprawę przeżycia. Przy równej liczebności grup, po 72 chorych, w grupie leczonej DLT zmarło 46 pacjentów, natomiast w grupie leczonej DLT i NIW 40 chorych (p = 0,045). Jedno- 249

5 Pneumonologia i Alergologia Polska 2011, tom 79, nr 3, strony Tabela 2. Zestawienie randomizowanych badań porównujących skuteczność dołączenia nieinwazyjnej wentylacji do domowego leczenia tlenem u chorych z przewlekłą niewydolnością oddechową w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc Table 2. Randomised controlled trials comparing efficacy of non-invasive ventilation (NIV) versus long-term oxygen therapy alone in stable COPD patients Autor Okres Liczba Średnie Średnie Uzyskane wyniki obserwacji pacjentów PaCO 2 ciśnienia Jakość Częstość Przeżycie Inne włączonych badanej wentylacji życia zaostrzeń do badania grupy (IPAP/EPAP) i hospitalizacji cm H 2 O Casanova [31] 1 rok /4 Zmniejszenie duszności, poprawa wyników testów neuropsychologicznych Clini [32] 2 lata /2 Poprawa Zmniejszenie Poprawa wyników liczby gazometrii, zmniejszenie zaostrzeń duszności i hospitalizacji McEvoy [33] 3 lata /5 Pogorszenie Poprawa Objaśnienia skrótów w tekście cześnie w grupie leczonej DLT, w porównaniu z grupą leczoną DLT + NIW, stwierdzono pogorszenie jakości życia mierzonej za pomocą ogólnego kwestionariusza SF36, natomiast nie było różnic między grupami w jakości życia mierzonej za pomocą kwestionariusza szpitala św. Jerzego, przeznaczonego dla chorych z przewlekłymi chorobami płuc. Nie wykazano również różnic w zakresie liczby hospitalizacji. Wydaje się, że te 3 duże badania obarczone są pewnymi błędami metodologicznymi, co każe z rezerwą podchodzić do formułowania wniosków na temat braku skuteczności NIW. Po pierwsze, wątpliwości budzi dobór badanej grupy. Autorzy, kwalifikując chorych, przyjęli kryterium gazometryczne, dzienną hiperkapnię powyżej 46 mm Hg. Średnie wartości PaCO 2 kohort wynoszą mm Hg, co jest stosunkowo niską wartością dla chorych z ciężką postacią POChP. Prawdopodobnie w tym okresie zaawansowania choroby wspomaganie wentylacji nie jest jeszcze konieczne. Zgodnie z wytycznymi międzynarodowego konsensusu [34], głównym wskazaniem do przewlekłej wentylacji są objawy hipowentylacji pęcherzykowej oraz współistnienie PaCO 2 powyżej 55 mm Hg. W żadnym z tych badań autorzy nie wzięli pod uwagę kryterium klinicznego, czyli obecności objawów hipowentylacji pęcherzykowej. Po drugie, wątpliwości budzi efektywność prowadzonej wentylacji. Zarówno w badaniu Casanovy i wsp., jak i McEvoya i wsp. nie osiągnięto redukcji PaCO 2 pod wpływem NIW, natomiast w badaniu Cliniego i wsp. redukcja PaCO 2 była znikoma i wynosiła 2 mm Hg. Biorąc pod uwagę brak zmniejszenia hiperkapni oraz małe wartości stosowanych ciśnień, można przypuszczać, że parametry wentylacji nie były optymalne. Istnieją przesłanki, że bardziej intensywna wentylacja, nastawiona na maksymalną redukcję PaCO 2, może przynieść większe korzyści kliniczne. Windisch i wsp., stosując średnie ciśnienie wdechowe 28 cm H 2 O, uzyskali redukcję hiperkapni o 7 mm Hg w ciągu 2 miesięcy leczenia. Obserwacja grupy leczonej wysokimi ciśnieniami wykazała 2-letnie przeżycie rzędu 86%, a 5-letnie 58% [35, 36]. Po trzecie, w tych badaniach brakuje kontroli skuteczności wentylacji, na przykład pod postacią kontrolnych poligrafii wykonywanych w trakcie wentylacji oraz modyfikacji parametrów respiratora koniecznych w trakcie długiej obserwacji, a wynikających z postępu choroby. Jedynym obiektywnym parametrem kontroli leczenia był czas korzystania z respiratora, który w badaniu McEvoya i wsp. był dosyć krótki i wynosił średnio 4,5 godziny na dobę. Interesującą obserwację przedstawili Tuggey i wsp. [37], którzy zastosowali NIW w warunkach domowych w wybranej grupie chorych z częstymi zaostrzeniami POChP o ciężkim przebiegu. Do badania włączono 13 pacjentów. Po roku leczenia stwierdzono istotne zmniejszenie częstości hospitalizacji z 5 do 2, zmniejszenie liczby dni spędzonych w szpitalu z 78 do 25 oraz dni pobytu na OIOM z 25 do 4. Jednocześnie przeprowadzona analiza kosztów wykazała redukcję wydatków o 8 tysięcy funtów na rok na jednego pacjenta. Chorzy, którzy przebyli ciężkie zaostrzenie POChP wymagające wspomagania wentylacji są obciążeni bardzo wysokim ryzykiem ponownego zaostrzenia i zgonu (odpowiednio 80% i ok. 60 % w ciągu roku) [38]. Zastosowanie NIW w okresie między zaostrzeniami może zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia. 250

6 Jacek Nasiłowski, Rola nieinwazyjnej wentylacji w leczeniu POChP To założenie potwierdzają wyniki badania Cheung i wsp. [39], w którym chorych po przebyciu ciężkiego zaostrzenia POChP losowano do grupy leczonej w warunkach domowych NIW (15 cm H 2 O/5 cm H 2 O) lub samym CPAP (5 cm H 2 O) jako placebo. W ciągu roku obserwacji stwierdzono, że tylko 38% chorych leczonych NIW miało epizod zaostrzenia, podczas gdy w grupie placebo aż 60% (p = 0,039). Podsumowanie Mimo braku jednoznacznych dowodów na skuteczność NIW w leczeniu stabilnej postaci POChP, leczenie to jest szeroko stosowane [40]. Obok zespołu hipowentylacji w przebiegu otyłości, POChP jest najczęstszą pulmonologiczną przyczyną stosowania NIW w warunkach domowych, zarówno w krajach Europy Zachodniej [41], jak i w Polsce [42]. Dotychczas przeprowadzone badania nie pozwalają na jednoznaczne scharakteryzowanie grupy chorych, którzy odnieśliby korzyść z tego leczenia. Wydaje się, że stosowanie przewlekłej NIW powinno rozważyć się u chorych z ciężką hiperkapnią, powodującą objawy hipowentylacji (senność w ciągu dnia, zaburzenia koncentracji, bóle głowy) oraz gdy utrzymanie prawidłowego utlenowania krwi nie jest możliwe przy stosowaniu samej tlenoterapii, jak również u chorych z częstymi zaostrzeniami. Rozpoczęcie terapii powinno odbywać się w warunkach szpitalnych w celu zaznajomienia chorego ze sprzętem oraz dobrania optymalnych parametrów wentylacji. Piśmiennictwo 1. Splaingard M.L., Frates R.C., Jefferson L.S., Rosen C.L., Harison G.M. Home negative pressure ventilation: report of 20 years experience in patients with neuromuscular disease. Arch. Phys. Med. Rehabil. 1985; 66: Ambrosino N., Montagna T., Nava S. i wsp. Short term effect of intermittent negative pressure ventilation in COPD patients with respiratory failure. Eur. Respir. J. 1990; 3: Schönhofer B., Sonneborn M., Haidl P., Böhrer H., Köhler D. Comparison of two different modes for noninvasive mechanical ventilation in chronic respiratory failure: volume versus pressure controlled device. Eur. Respir. J. 1997; 10: Sullivan C.E., Issa F.G., Berthon-Jones M., Eves L. Reversal of obstructive sleep apnoea by continuous positive airway pressure applied through the nares. Lancet 1981; 1: Girou E., Schortgen F., Delclaux C. i wsp. Association of noninvasive ventilation with nosocomial infections and survival in critically ill patients. JAMA 2000; 284: Carlucci A., Richard J.-C., Wysocki M., Lepage E., Brochard L. Noninvasive versus conventional mechanical ventilation. An epidemiologic survey. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 2001; 163: Girard T.D., Kress J.P., Fuchs B.D. i wsp. Efficacy and safety of a paired sedation and ventilator weaning protocol for mechanically ventilated patients in intensive care (Awakening and Breathing Controlled trial): a randomised controlled trial. Lancet 2008; 371: Prinianakis G., Klimathianaki M., Georgopoulos D. Physiological rationale of noninvasive mechanical ventilation use in acute respiratory failure. Eur. Respir. Mon. 2008; 41: Brochard L., Mancebo J., Wysocki M. Noninvasive ventilation for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. N. Engl. J. Med. 1995; 333: Keenan S.P., Mehta S. Noninvasive ventilation for patients with acute respiratory failure: the randomized controlled trials. Respir. Care 2009; 54: Ram F.S.F., Picot J., Lightowler J., Wedzicha J.A. Non-invasive positive pressure ventilation for treatment of respiratory failure due to exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database of Systematic Reviews 2004; Issue 3. Art. No.: CD DOI: / CD pub Lightowler J.V., Wedzicha J.A., Elliott M.W., Ram F.S.F. Noninvasive positive pressure ventilation to treat respiratory failure resulting from exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: Cochrane systematic review and meta-analysis. BMJ 2003; 326: BTS guidelines for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Thorax 1997; 52 (supl.): S1 S Pierzchała W., Barczyk A., Górecka D., Sliwiński P., Zieliński J. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78: Plant P.K., Owen J. L., Elliott M.W. One year period prevalence study of respiratory acidosis in acute exacerbations of COPD: implications for the provision of non-invasive ventilation and oxygen administration. Thorax 2000; 55: Diaz G.G., Alcaraz A.C., Talavera J.C.P. i wsp. Noninvasive positive-pressure ventilation to treat hypercapnic coma secondary to respiratory failure. Chest 2005; 127: Burns K.E.A., Adhikari N.K.J., Medea M.O. A meta-analysis of noninvasive weaning to facilitate liberation from mechanical ventilation. Can. J. Anaesth. 2007; 53: Windisch W., Dreher M., Storre J.H., Sorichter S. Nocturnal non-invasive positive pressure ventilation. Physiological effects on spontaneous breathing. Respir. Physiol. Neurobiol. 2006; 150: Medical Research Council Working Party. Long-term domiciliary oxygen therapy in chronic hypoxic cor pulmonale complicating chronic bronchitis and emphysema. Lancet 1981; 1: Aida A., Miyamoto K., Nishimura M., Aiba M., Kira S., Kawakami Y., and the Respiratory Failure Research Group in Japan. Prognostic value of hypercapnia in patients with chronic respiratory failure during long-term oxygen therapy. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1998; 158: Budweiser S., Jörres R.A., Riedl T. i wsp. Predictors of survival in COPD patients with chronic hypercapnic respiratory failure receiving noninvasive home ventilation. Chest 2007; 131: Elliott M.W., Simonds A.K., Carroll M.P., Wedzicha J.A., Branthwaite M.A. Domiciliary nocturnal nasal intermittent positive pressure ventilation in hypercapnic respiratory failure due to chronic obstructive lung disease: effects on sleep and quality of life. Thorax 1992; 47: Perrin C., El Far Y., Vandenbos F. i wsp. Domiciliary nasal intermittent positive pressure ventilation in severe COPD: effects on lung function and quality of life. Eur. Respir. J. 1997; 10: Sivasothy P., Smith I.E., Shneerson J.M. Mask intermittent positive pressure ventilation in chronic hypercapnic respiratory failure due to chronic obstructive pulmonary disease. Eur. Respir. J. 1998; 11: Jones S.E., Packham S., Hebden M., Smith A.P. Domiciliary nocturnal intermittent positive pressure ventilation in patients with respiratory failure due to severe COPD: long-term follow up and effect on survival. Thorax 1998; 53: Strumpf D.A., Millman R.P., Carlisle C.C. i wsp. Nocturnal positive-pressure ventilation via nasal mask in patients with severe chronic obstructive pulmonary disease. Am. Rev. Respir. Dis. 1991; 144: Meecham-Jones D.J., Paul E.A., Jones P.W., Wedzicha J.A. Nasal pressure support ventilation plus oxygen compared with oxygen therapy alone in hypercapnic COPD. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1995; 152: Lin C.C. Comparison between nocturnal nasal positive pressure ventilation combined with oxygen therapy and oxygen monotherapy in patients with severe COPD. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1996; 154:

7 Pneumonologia i Alergologia Polska 2011, tom 79, nr 3, strony Gay P.C., Hubmayr R.D., Stroetz R.W. Efficacy of nocturnal nasal ventilation in stable, severe chronic obstructive pulmonary disease during a 3-month controlled trial. Mayo Clin. Proc. 1996; 71: Casanova C., Celli B.R., Tost L. i wsp. Long-term controlled trial of nocturnal nasal positive pressure ventilation in patients with severe COPD. Chest 2000; 118: Clini E., Sturani C., Rossi A. i wsp. The Italian multicentre study on noninvasive ventilation in chronic obstructive pulmonary disease patients. Eur. Respir. J. 2002; 20: McEvoy R.D., Pierce R.J., Hillman D. i wsp. Nocturnal noninvasive nasal ventilation in stable hypercapnic COPD: a randomised controlled trial. Thorax 2009; 64: Clinical indications for noninvasive positive pressure ventilation in chronic respiratory failure due to restrictive lung disease, COPD, and nocturnal hypoventilation a consensus conference report. Chest 1999; 116: Windisch W., Haenel M., Storre J.H., Dreher M. High-intensity non-invasive positive pressure ventilation for stable hypercapnic COPD. Int. J. Med. Sci. 2009; 6: Windisch W., Kostić S., Dreher M., Virchow J.C. Jr., Sorichter S. Outcome of patients with stable COPD receiving controlled noninvasive positive pressure ventilation aimed at a maximal reduction of Pa(CO 2 ). Chest 2005; 128: Tuggey J.M., Plant P.K., Elliott M.W. Domiciliary non-invasive ventilation for recurrent acidotic exacerbations of COPD: an economic analysis. Thorax 2003; 58: Chu C.M., Chan V.L., Lin A.W. i wsp. Readmission rates and life-threatening events in COPD survivors treated with noninvasive ventilation for acute hypercapnic respiratory failure. Thorax 2004; 59: Cheung A.P., Chan V.L., Liong J.T. i wsp. A pilot trial of home non-invasive ventilation after acidotic respiratory failure in COPD. Int. J. Tuberc. Lung Dis. 2010; 14: Lloyd-Owen S.J., Donaldson G.C., Ambrosino N. i wsp. Patterns of home mechanical ventilation use in Europe: results of the Eurovent survey. Eur. Respir. J. 2005; 25: Janssens J.P., Derivaz S., Breitenstein E. i wsp. Changing patterns in long-term noninvasive ventilation. Chest 2003; 123: Nasiłowski J., Szkulmowski Z., Migdał M. i wsp. Rozpowszechnienie wspomagania wentylacji w warunkach domowych w Polsce. Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78:

Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu

Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients

Bardziej szczegółowo

BiPAP Vision. z PAV (Proportional Assist Ventilation)

BiPAP Vision. z PAV (Proportional Assist Ventilation) BiPAP Vision z PAV (Proportional Assist Ventilation) P A V nowa generacja nieinwazyjnej wentylacji PAV nowy tryb wentylacji asystującej - różnica w koncepcji - wspomaganie ciśnieniowe proporcjonalne do

Bardziej szczegółowo

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej. Patrycja Handzlik

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej. Patrycja Handzlik Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Patrycja Handzlik uzależnienie to psychiczny i fizyczny stan wynikający z interakcji między żywym organizmem, a. (wg WHO)...nawyk,

Bardziej szczegółowo

Nieinwazyjna wentylacja. Nonivasive ventilation (NV)

Nieinwazyjna wentylacja. Nonivasive ventilation (NV) Nieinwazyjna wentylacja Nonivasive ventilation (NV) Rodzaje NV NV wentylacja objętościowa, objętościowo-zmienna (CMV) NPPV wentylacja ciśnieniowa np. CPAP, BiPAP, PSV NPV np. żelazne płuca poncho NPPV

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

Domowe leczenie tlenem (DLT) w opiece paliatywnej. profesor dr hab. med. Paweł Śliwiński

Domowe leczenie tlenem (DLT) w opiece paliatywnej. profesor dr hab. med. Paweł Śliwiński Domowe leczenie tlenem (DLT) w opiece paliatywnej. profesor dr hab. med. Paweł Śliwiński Przewlekła niewydolność oddychania (hipoksemiczna lub hiperkapniczna) może wystąpić w przebiegu każdej przewlekłej

Bardziej szczegółowo

Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik

Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi

Bardziej szczegółowo

Ostra niewydolność serca

Ostra niewydolność serca Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.

Bardziej szczegółowo

DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO?

DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? Pacjent, który nie wymaga dalszego pobytu w szpitalu; Przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca stosowania ciągłej lub okresowej wentylacji mechanicznej przy pomocy

Bardziej szczegółowo

Kurs: Podstawy nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej w leczeniu ostrej i zaostrzeniu przewlekłej niewydolności oddychania

Kurs: Podstawy nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej w leczeniu ostrej i zaostrzeniu przewlekłej niewydolności oddychania 2014 Kurs: Podstawy nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej w leczeniu ostrej i zaostrzeniu przewlekłej niewydolności oddychania Warszawa 12-13 grudnia 2014 2 Organizator: Sekcja Intensywnej Terapii i Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE NIV U PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH Z POChP

ZASTOSOWANIE NIV U PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH Z POChP ZASTOSOWANIE NIV U PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH Z POChP Marta Golis-Gucwa, Robert Foryś Szpitalny Oddział Ratunkowy Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Mikołaja Kopernika w Łodzi PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )

Bardziej szczegółowo

Praktyczne aspekty tlenoterapii domowej

Praktyczne aspekty tlenoterapii domowej Praktyczne aspekty tlenoterapii domowej pneumonologia Dr Jacek Nasiłowski, dr Joanna Klimiuk Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawski Uniwersytet Medyczny, Kierownik kliniki:

Bardziej szczegółowo

Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami

Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami dr.med. Iwona Damps-Konstańska Klinika Alergologii Gdański Uniwersytet Medyczny Klinika Alergologii i Pneumonologii Uniwersyteckie Centrum Kliniczne

Bardziej szczegółowo

Opieka nad chorymi na zaawansowaną przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP)

Opieka nad chorymi na zaawansowaną przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) Artykuł poglądowy Iwona Damps-Konstańska 1, Katarzyna Świętnicka 2, Marzena Olszewska-Karaban 3, Dorota Grabowska 2, Izabela Malicki 2, Agata Borysiewicz 4, Ewa Jassem 1 1 Klinika Alergologii Gdańskiego

Bardziej szczegółowo

KURS I P O D S T A W O W Y. Podstawy nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej w leczeniu ostrej i zaostrzeniu przewlekłej niewydolności oddychania

KURS I P O D S T A W O W Y. Podstawy nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej w leczeniu ostrej i zaostrzeniu przewlekłej niewydolności oddychania KURS I Podstawy nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej w leczeniu ostrej i zaostrzeniu przewlekłej niewydolności oddychania 2 01 5 P O D S T A W O W Y Warszawa 29-30.05.2015 Hebdów 26-27.06.2015 www.nwm.ptchp.pl

Bardziej szczegółowo

EBM w farmakoterapii

EBM w farmakoterapii EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

Promotor: gen. bryg. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak

Promotor: gen. bryg. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY lek. Anna Kazimierczak Tytuł rozprawy: WPŁYW LECZENIA ZABURZEŃ ODDYCHANIA TYPU CHEYNE A-STOKESA METODĄ ADAPTOSERWOWENTYLACJI NA UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY U CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii

Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą

Bardziej szczegółowo

Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu ECMO POZAUSTROJOWE UTLENOWANIE KRWI. Jesteśmy, aby ratować, leczyć, dawać nadzieję...

Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu ECMO POZAUSTROJOWE UTLENOWANIE KRWI. Jesteśmy, aby ratować, leczyć, dawać nadzieję... Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu ECMO POZAUSTROJOWE UTLENOWANIE KRWI Jesteśmy, aby ratować, leczyć, dawać nadzieję... Rodzaje ECMO 1. ECMO V-V żylno - żylne Kaniulacja żyły udowej i szyjnej lub żyły

Bardziej szczegółowo

Wentylacja proporcjonalna. Dariusz Maciejewski

Wentylacja proporcjonalna. Dariusz Maciejewski Wentylacja proporcjonalna Dariusz Maciejewski (Wykorzystano fragmenty pracy, która ukazała się w Medycynie Intensywnej i Ratunkowej w pierwszym kwartale 2002 r) Koncepcja dostosowywania ciśnień wspomagania

Bardziej szczegółowo

Terapia hybrydowa - przyszłość w leczeniu CTEPH?

Terapia hybrydowa - przyszłość w leczeniu CTEPH? Terapia hybrydowa - przyszłość w leczeniu CTEPH? Grzegorz Kopeć Klinika Chorób Serca i Naczyń UJ CM Centrum Chorób Rzadkich Układu Krążenia W Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II Disclaimer

Bardziej szczegółowo

Którzy pacjenci OIT mogą odnieść korzyści z wprowadzenia cewnika do tętnicy płucnej

Którzy pacjenci OIT mogą odnieść korzyści z wprowadzenia cewnika do tętnicy płucnej Którzy pacjenci OIT mogą odnieść korzyści z wprowadzenia cewnika do tętnicy płucnej D. Payen i E. Gayat Critical Care, listopad 2006r. Opracowała: lek. Paulina Kołat Cewnik do tętnicy płucnej PAC, Pulmonary

Bardziej szczegółowo

Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty

Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Wojciech Gaszyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Posiedzenie Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia

Bardziej szczegółowo

ODZWYCZAJANIE OD RESPIRATORA

ODZWYCZAJANIE OD RESPIRATORA ODZWYCZAJANIE OD RESPIRATORA Stanisław Zieliński Katedra i I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii AM we Wrocławiu Uzależnienie pacjenta od respiratora ważny problem kliniczny? 40% - 92% czasu leczenia

Bardziej szczegółowo

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania

Bardziej szczegółowo

ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie.

ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie. Opracowała: dr Katarzyna Rzącka Rezydentka w WSzS im. M. Kopernika w Łodzi ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło:

Bardziej szczegółowo

Dlaczego warto wykonywać znieczulenie podpajęczynówkowe

Dlaczego warto wykonywać znieczulenie podpajęczynówkowe Dlaczego warto wykonywać znieczulenie podpajęczynówkowe Andrzej Daszkiewicz Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Śląski Uniwersytet Medyczny Potencjalne korzyści krwawienie okołooperacyjne przetoczenie

Bardziej szczegółowo

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie technik nieinwazyjnego wspomagania oddechu w ostrych stanach kardiologicznych

Zastosowanie technik nieinwazyjnego wspomagania oddechu w ostrych stanach kardiologicznych Choroby Serca i Naczyń 2007, tom 4, nr 2, 83 88 S T A N Y N A G L Ą C E Zastosowanie technik nieinwazyjnego wspomagania oddechu w ostrych stanach kardiologicznych Łukasz Lewicki, Bożena Zięba, Michał Chmielecki,

Bardziej szczegółowo

Nieinwazyjna wentylacja mechaniczna w domu

Nieinwazyjna wentylacja mechaniczna w domu Artykuł poglądowy Zbigniew Szkulmowski Zespół Domowego Leczenia Respiratorem, Regionalny Zespół Opieki Paliatywnej, Dom Sue Ryder w Bydgoszczy; Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Akademii

Bardziej szczegółowo

Rozpowszechnienie wentylacji mechanicznej w warunkach domowych w Polsce

Rozpowszechnienie wentylacji mechanicznej w warunkach domowych w Polsce PRACA ORYGINALNA Jacek Nasiłowski 1, Zbigniew Szkulmowski 2, Marek Migdał 3, Witalij Andrzejewski 4, Wojciech Drozd 5, Małgorzata Czajkowska-Malinowska 6, Andrzej Opuchlik 7, Ryszarda Chazan 1 1 Katedra

Bardziej szczegółowo

Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie

Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Jednym z najczęstszych powodów braku satysfakcji pacjenta po przeprowadzonym zabiegu jest ból pooperacyjny 1... 1. Nakahashi

Bardziej szczegółowo

RAM Cannula. Nieinwazyjne wsparcie oddechowe od sali porodowej do wypisu. konsultacja medyczna dr n. med Krzysztof Truszkowski

RAM Cannula. Nieinwazyjne wsparcie oddechowe od sali porodowej do wypisu. konsultacja medyczna dr n. med Krzysztof Truszkowski RAM Cannula Nieinwazyjne wsparcie oddechowe od sali porodowej do wypisu konsultacja medyczna dr n. med Krzysztof Truszkowski Rozwój neonatologii: Zastosowanie wczesnego CPAP jest bezpieczną i skuteczną

Bardziej szczegółowo

Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych

Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych S.Szymik-Kantorowicz, A.Taczanowska-Niemczuk, P.Łabuz, I.Honkisz, K.Górniak, A.Prokurat Klinika Chirurgii Dziecięcej CM

Bardziej szczegółowo

N V - Łó Ł d ó ź d 2009 r Wentylacja Wen mechaniczna chani Ostra niewydolność oddechowa 69,0% Pooperacyjna n.o. 21% Schorzenia neurologiczne 19,0%

N V - Łó Ł d ó ź d 2009 r Wentylacja Wen mechaniczna chani Ostra niewydolność oddechowa 69,0% Pooperacyjna n.o. 21% Schorzenia neurologiczne 19,0% Dariusz Maciejewski Wydział Nauk o Zdrowiu ATH w Bielsku Białej Oddziałł Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Wojewódzkiego Oddzia w Bielsku - Białej 1 Wentylacja mechaniczna Ostra niewydolność

Bardziej szczegółowo

Dlaczego potrzebne było badanie?

Dlaczego potrzebne było badanie? Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z łagodną postacią choroby Alzheimera oraz trudności z funkcjonowaniem psychicznym Jest to podsumowanie badania klinicznego

Bardziej szczegółowo

Co roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków

Co roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)

Bardziej szczegółowo

Skale w OIT. Jakub Pniak

Skale w OIT. Jakub Pniak Skale w OIT Jakub Pniak SOFA Sepsis-related Organ Failure Assessment score Ocenia: układ oddechowy (Pa0 2 /FiO 2 ) [mmhg] 0-4 pkt. układ nerwowy (GCS) 0-4 pkt. układ krążenia (MAP i konieczność użycia

Bardziej szczegółowo

Testy wysiłkowe w wadach serca

Testy wysiłkowe w wadach serca XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

277/K/2009. Pan Wojciech Kłosiński Zastępca Dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia

277/K/2009. Pan Wojciech Kłosiński Zastępca Dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia KONSULTANT KRAJOWY w dziedzinie Anestezjologii i Intensywnej Terapii dr hab.med. Krzysztof Kusza prof. UMK Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Collegium Medium UMK 85-094 Bydgoszcz ul.

Bardziej szczegółowo

Przewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii

Przewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.

Bardziej szczegółowo

Minister Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ

Minister Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ AKCEPTUJĘ Minister Zdrowia Minister Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ Krajowy Program Zmniejszania Umieralności z Powodu Przewlekłych Chorób Płuc Poprzez Tworzenie sal Nieinwazyjnej Wentylacji Mechanicznej

Bardziej szczegółowo

Leczenie ciężkich zakażeń. Propozycje zmian w finansowaniu. Dariusz Lipowski

Leczenie ciężkich zakażeń. Propozycje zmian w finansowaniu. Dariusz Lipowski Leczenie ciężkich zakażeń. Propozycje zmian w finansowaniu Dariusz Lipowski Definicja Ciężkie zakażenie zakażenie prowadzące do dysfunkcji lub niewydolności jednolub wielonarządowej zakażenie powodujące

Bardziej szczegółowo

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i

Bardziej szczegółowo

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA

Bardziej szczegółowo

Wanda Siemiątkowska - Stengert

Wanda Siemiątkowska - Stengert Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.

Bardziej szczegółowo

D Więcej opcji, prostsze decyzje. DRÄGER EVITA V300

D Więcej opcji, prostsze decyzje. DRÄGER EVITA V300 D-63374-2012 Więcej opcji, prostsze decyzje. DRÄGER EVITA V300 02 Jak podjąć dzisiaj właściwą decyzję? D-63267-2012 Optymalne decyzje wymagają możliwości wyboru wielu opcji Codzienność na oddziale intensywnej

Bardziej szczegółowo

Adaptive Support Ventilation (ASV) Adaptacyjne? Adaptujące? Wspomaganie Wentylacji

Adaptive Support Ventilation (ASV) Adaptacyjne? Adaptujące? Wspomaganie Wentylacji Adaptive Support Ventilation (ASV) Adaptacyjne? Adaptujące? Wspomaganie Wentylacji Zapotrzebowanie nie będzie zaspokojone Zapotrzebowanie na intensywistów ZAGROŻENIE!!! Dostępność intensywistów Population

Bardziej szczegółowo

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep

Bardziej szczegółowo

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez

Bardziej szczegółowo

Koszty POChP w Polsce

Koszty POChP w Polsce Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane

Bardziej szczegółowo

dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM

dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM Podstawowe informacje POChP -"przewlekła obturacyjna choroba płuc - powoduje zwężenie oskrzeli

Bardziej szczegółowo

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie

Bardziej szczegółowo

Dlaczego potrzebne było badanie?

Dlaczego potrzebne było badanie? Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów

Bardziej szczegółowo

ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH

ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH Załącznik nr 4A do SIWZ ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH Przedmiot zamówienia: Respirator klasy standard dla dzieci i dorosłych - 1 sztuka LP NAZWA PARAMETRU WARTOŚĆ WYMAGANA OFEROWANE PARAMETRY

Bardziej szczegółowo

Recenzja rozprawy doktorskiej lek. med. Szymona Darochy. pt. Ocena skuteczności i bezpieczeństwa przezskórnej angioplastyki balonowej tętnic

Recenzja rozprawy doktorskiej lek. med. Szymona Darochy. pt. Ocena skuteczności i bezpieczeństwa przezskórnej angioplastyki balonowej tętnic dr hab. med. Grzegorz Kopeć Klinika Chorób Serca i Naczyń Instytutu Kardiologii Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński Kraków 04.03.2017 r. Recenzja rozprawy doktorskiej lek. med. Szymona Darochy

Bardziej szczegółowo

Domowe leczenie tlenem w przewlekłej niewydolności oddychania

Domowe leczenie tlenem w przewlekłej niewydolności oddychania Domowe leczenie tlenem w przewlekłej niewydolności oddychania Domiciliary oxygen therapy in persistent respiratory failure Leszek Andrzej Szyszka Ośrodek Domowego Leczenia Tlenem, Wojewódzki Szpital Zespolony

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1 Historyczne aspekty wentylacji mechanicznej... 1 Piśmiennictwo... 6

Spis treści. 1 Historyczne aspekty wentylacji mechanicznej... 1 Piśmiennictwo... 6 1 Historyczne aspekty wentylacji mechanicznej................... 1 Piśmiennictwo............................................ 6 2 Wskazania do wentylacji mechanicznej........................ 8 2.1 Niedotlenienie..........................................

Bardziej szczegółowo

D-76317-2013. Decyzja z przyszłością. DRÄGER EVITA INFINITY V500

D-76317-2013. Decyzja z przyszłością. DRÄGER EVITA INFINITY V500 D-76317-2013 Decyzja z przyszłością. DRÄGER EVITA INFINITY V500 2 W jaki sposób mogę przygotować się na przyszłość? D-76319-2013 D-76325-2013 Decyzja o leczeniu z zastosowaniem respiratora najwyższej jakości

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ 11 DOSTAWA RESPIRATORÓW STACJONARNYCH DLA SZPITALNEGO ODDZIAŁU RATUNKOWEGO SZPITALA WOJEWÓDZKIEGO W BIELSKU BIAŁEJ Formularz cenowy

CZĘŚĆ 11 DOSTAWA RESPIRATORÓW STACJONARNYCH DLA SZPITALNEGO ODDZIAŁU RATUNKOWEGO SZPITALA WOJEWÓDZKIEGO W BIELSKU BIAŁEJ Formularz cenowy Załącznik Nr 1 do Pisma Nr N/ZP-331/2731/18 nowe brzmienie Części 11 Załącznik Nr 2 do siwz OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego

Bardziej szczegółowo

Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP)

Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Na podstawie Światowej strategii rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc GLOBAL

Bardziej szczegółowo

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;

Bardziej szczegółowo

Nierozwiązane problemy opieki nad chorymi na zaawansowaną postać POChP

Nierozwiązane problemy opieki nad chorymi na zaawansowaną postać POChP Artykuł poglądowy Iwona Damps-Konstańska 1, Piotr Krakowiak 2, Ewa Jassem 1 1 Klinika Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego 2 Hospicjum Pallotinum im. Ks. Eugeniusza Dutkiewicza w Gdańsku Nierozwiązane

Bardziej szczegółowo

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną

Bardziej szczegółowo

Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie

Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu

Bardziej szczegółowo

Chorobliwa otyłość jako przyczyna niewydolności oddychania

Chorobliwa otyłość jako przyczyna niewydolności oddychania PRACA POGLĄDOWA Jan Zieliński Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. K. Roszkowski-Śliż Chorobliwa otyłość jako przyczyna niewydolności oddychania Morbid obesity as

Bardziej szczegółowo

W badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Aneta Binkowska

Mgr inż. Aneta Binkowska Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji

Bardziej szczegółowo

Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna do leczenia CIĘŻKA UMIARKO WANA ŁAGODNA

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

Systemowe aspekty leczenia WZW typu C

Systemowe aspekty leczenia WZW typu C Systemowe aspekty leczenia WZW typu C Dr n. med. Jakub Gierczyński, MBA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-PZH Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego Warszawa, 06.06.2017 r. Systemowe

Bardziej szczegółowo

Anestezjologia Ratownictwo Nauka Praktyka / Anaesthesiology Rescue Medicine Science Practice

Anestezjologia Ratownictwo Nauka Praktyka / Anaesthesiology Rescue Medicine Science Practice 184 Anestezjologia i Ratownictwo 2017; 11: 184-191 ARTYKUŁ POGLĄDOWY / REVIEW PAPER Otrzymano/Submitted: 15.03.2017 Zaakceptowano/Accepted: 23.03.2017 Akademia Medycyny Wytyczne 2016 wentylacji pacjentów

Bardziej szczegółowo

Przetarg nr 124/2017 Dostawa aparatury medycznej na potrzeby sal nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej Szpitala Powiatowego w Chrzanowie

Przetarg nr 124/2017 Dostawa aparatury medycznej na potrzeby sal nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej Szpitala Powiatowego w Chrzanowie Respirator 4 szt. ARKUSZ INFORMACJI TECHNICZNEJ Pakiet nr 6 I 1. Wymagania ogólne: Aparat do pracy ciągłej i okresowej. Przeznaczony do inwazynej i nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej. Dla pacjentów

Bardziej szczegółowo

www.airliquidemedicalsystems.com REAKCJA NA ZATRZYMANIE KRĄŻENIA I ODDECHU: Aby zapewnić krążenie potrzebna jest właściwa wentylacja Gdy klatka piersiowa pacjenta jest uciskana (CC), wentylacja może niekorzystnie

Bardziej szczegółowo

Farmakoterapia w astmie i POChP. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB

Farmakoterapia w astmie i POChP. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Farmakoterapia w astmie i POChP Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE ASTMY i POChP (I) ASTMA Objawy zaczynają się w dzieciństwie lub przed 35 r.ż. Astma

Bardziej szczegółowo

OGRANICZANIE TERAPII W PRAKTYCE Pierwsze doświadczenia kliniczne z zastosowaniem Wytycznych

OGRANICZANIE TERAPII W PRAKTYCE Pierwsze doświadczenia kliniczne z zastosowaniem Wytycznych OGRANICZANIE TERAPII W PRAKTYCE Pierwsze doświadczenia kliniczne z zastosowaniem Wytycznych Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Śląskie Centrum

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE

JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE A. Zielińska 1, M. Bielecki 2, F. Pierowski 3, U. Coupland 4, A.Bryńska 1, T. Wolańczyk 1, M. Marczyńska 4 (1) Klinika Psychiatrii

Bardziej szczegółowo

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia

Bardziej szczegółowo

Terapia przewlekła POChP czy tylko leki wziewne?

Terapia przewlekła POChP czy tylko leki wziewne? Terapia przewlekła POChP czy tylko leki wziewne? prof. dr hab. med. Tomasz Targowski Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Wojskowy Instytut Medyczny Warszawa Stary sposób oceny ciężkości

Bardziej szczegółowo

Leczenie POCHP z perspektywy pacjenta

Leczenie POCHP z perspektywy pacjenta Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergie i POCHP W Polsce ok.2.000.000-2.500.000 osób choruje na POCHP 20% posiada odpowiednie rozpoznanie

Bardziej szczegółowo

KONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII

KONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII KONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII Maria Wujtewicz Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii GUMed II Konferencja Naukowa Czasopisma Anestezjologia Intensywna Terapia Sopot 2014 KONFLIKT INTERESÓW

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017 Profilaktyka zakażeń RSV w Polsce od 1.1.213 Profilaktyka zakażeń wirusem RS (ICD-1 P 7.2, P 27.1) Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 216/217 Ewa Helwich Klinika Neonatologii

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia respirator dla dorosłych ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNO-UŻYTKOWYCH. załącznik nr 2 pakiet nr 1

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia respirator dla dorosłych ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNO-UŻYTKOWYCH. załącznik nr 2 pakiet nr 1 Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia respirator dla dorosłych ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNO-UŻYTKOWYCH Lp. Parametry techniczne Warunki graniczne Parametr wymagany załącznik nr 2 pakiet

Bardziej szczegółowo

Aneks IV. Wnioski naukowe i podstawy do zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu

Aneks IV. Wnioski naukowe i podstawy do zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Aneks IV Wnioski naukowe i podstawy do zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 137 Wnioski naukowe CHMP rozważył poniższe zalecenie PRAC z dnia 5 grudnia 2013 r. odnoszące się do procedury zgodnej

Bardziej szczegółowo

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym

Bardziej szczegółowo

Skupienie na szczegółach DRÄGER SAVINA 300

Skupienie na szczegółach DRÄGER SAVINA 300 D-46451-2012 Skupienie na szczegółach DRÄGER SAVINA 300 02 W jaki sposób respirator może pomóc sprostać wyzwaniom dnia codziennego? D-46454-2012 D-11112-2010 Maksymalne skupienie personelu nad pacjentem

Bardziej szczegółowo

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i

Bardziej szczegółowo

Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego

Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego Iwona Sadowska-Krawczenko Oddział Kliniczny Noworodków, Wcześniaków z Intensywną Terapią

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. Zna elementy budowy anatomicznej układu oddechowego w zakresie budowy narządów miąższowych i szkieletu kostno- stawowego.

WIEDZA. Zna elementy budowy anatomicznej układu oddechowego w zakresie budowy narządów miąższowych i szkieletu kostno- stawowego. Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: TEORIA I PRAKTYKA KLINICZNEGO STOSOWANIA MECHANICZNEJ WENTYLACJI

Bardziej szczegółowo

Współistnienie zespołu obturacyjnego bezdechu śródsennego i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc

Współistnienie zespołu obturacyjnego bezdechu śródsennego i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc PRACA ORYGINALNA Anna Brzecka, Irena Porębska, Tomasz Dyła, Monika Kosacka, Renata Jankowska Katedra i Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc Akademii Medycznej we Wrocławiu Kierownik: prof. dr hab. n.

Bardziej szczegółowo

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych

Bardziej szczegółowo

Prof. Karina Jahnz-Różyk Wojskowy Instytut Medyczny

Prof. Karina Jahnz-Różyk Wojskowy Instytut Medyczny Prof. Karina Jahnz-Różyk Wojskowy Instytut Medyczny Przewlekła choroba układu oddechowego przebiegająca z dusznością Około 2 mln chorych w Polsce, ale tylko 1/3 jest zdiagnozowana (400-500 tys) Brak leczenia

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to

Bardziej szczegółowo

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach

Bardziej szczegółowo

jest zbudowany i które są niezbędne do jego prawidłowej (fizjologicznej pracy) a taką zapewniają mu zgodnie z badaniami nnkt EPA+DHA omega-3.

jest zbudowany i które są niezbędne do jego prawidłowej (fizjologicznej pracy) a taką zapewniają mu zgodnie z badaniami nnkt EPA+DHA omega-3. Opis publikacji Tomasz Pawełczyk, Marta Grancow-Grabka, Magdalena Kotlicka-Antczak, Elżbieta Trafalska, Agnieszka Pawełczyk. A randomized controlled study of the efficacy of six-month supplementation with

Bardziej szczegółowo

Warszawa, r. Dr hab. n. med. Łukasz Szarpak Zakład Medycyny Ratunkowej I Wydział Lekarski Warszawski Uniwersytet Medyczny

Warszawa, r. Dr hab. n. med. Łukasz Szarpak Zakład Medycyny Ratunkowej I Wydział Lekarski Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa, 8.01.2018r. Dr hab. n. med. Łukasz Szarpak Zakład Medycyny Ratunkowej I Wydział Lekarski Warszawski Uniwersytet Medyczny Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Michała Czapli Powikłania w transportach

Bardziej szczegółowo